MAERSK OIL KALAALLIT NUNAAT A/S 2012 AKUERSISSUTEQARFIK 9-MI (TOOQ) PILERSERSAARUT

Size: px
Start display at page:

Download "MAERSK OIL KALAALLIT NUNAAT A/S 2012 AKUERSISSUTEQARFIK 9-MI (TOOQ) PILERSERSAARUT"

Transcription

1 MAERSK OIL KALAALLIT NUNAAT A/S 2012 AKUERSISSUTEQARFIK 9-MI (TOOQ) PILERSERSAARUT 3D-MIK SAJUPPILLATSITSILLUNI MISISSUINEQ IMMAP IKERANIK NAQQATALU ILUSAANIK MISISSUINEQ Avatangiisinut sunniutaasinnaasunik nalilersuineq Saqqummiussanik tunniussiffiusoq: Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfik Imaneq 29 Post-box Nuuk Greenland Distribution: BMP Maersk: 1 Electronic Copy and 1 Hard Copy 1 Electronic Copy 15 Marts

2 Environmental Impact Assessment - i - IMARISAI IMM. QUPP. 1 Aallaqqaasiut Suliassamut nalunaarsuutit VVM - nalunaarutip siunertaa isikkualu Eqqartuussiveqarnikkut inatssisitigullu killigitinneqartut Suliamut nassuiaat Suliap annertussusia Misissuinerit sajuppillatsitsilluni 3D-usut Imartatigut (Hydrografisk) aamma immap naqqani geofysisk-mik misissuineq (shallow seismik) Periarfissat allat eqqarsaatigineqarsimasut Pissutsit maannakkut atuuttut Nunap, immap silaannallu allaaserinninneri AalIaqqaasiut Nunap ilaani avatangiiseq Immap silaa Immamut tunngasut (oceanografi) Sikup pissusaanik misissuineq Pinngortitat inuunerannut misissuineq (Biologisk baseline) Plankton Uumasut qimerloqanngitsut Aalisakkat Immap timmiai Imaani miluumasut Imartat illersugaasut Uumasut nungoratarsinnaasut Nunamik imarmillu atuineq Tunuliaqutaq Aalisarnermik inuutissarsiorneq Aalisarnikkut imminut napatinneq Nammineq pissanik pilineq Angallassinerit allat Avatangiisit sunnerneqarnerata nalilersornerani suleriaatsit (VVM) Siunertaq iliuusissarlu Naliliinerup annertussusia VEC nik toqqaaneq Suliap avatangiisinut sunneeqatigiinnera Naliliinerup piffissamik tigussaasumillu killinnera Sunniutit pingaarutaanik nalunaarsuineq Sunniutaasinnaasut pinngitsoortitsiniarnermilu qanoq iliuusissat Suliami aalajangersimasumi projektimi umiarsuit atorneqartussaniit silaannarmik mingutsitsinerisat sunniutaat Misissuinermut atorneqartuni angallatini mingutsitsinerit Immap ikerani nipiliornerit imaani avatangiisinut sunniutai Aallaqqaasiut Nipit pillugit takussutissiaq Suliniummi nipit aallaavii Issittut imartaanni nipit pissusiat Immap ikerani nipisiassaasartut titartaganngorlugit saqqummiunneqarnerat, Qimerloqanngitsut imaani uumasut Imavinni aalisakkat Imavinni timmissat Inuussutissarsiutigalugu aalisarneq Inuuniutigalugu piniarneq aamma -aalisarneq Imaani miluumasut Marts 2012

3 Environmental Impact Assessment - ii Umiarsuarmik angallannerup sunniutai Angallatit qulliisa/qaamanerisa kingunerat Erngup oqimaaloqutip assigisaasalu akuisa sunniutai Pisut ilimaginngisat aamma maqisoornerit Ataatsimut sunniutaasinnaasunut nalilersuineq Aallaqqaasiut Periutsit Inernerit Inerniliussat nalilerneri pinnigtsoortitsisinnaanerlu Inerniliussat nalilerneri pinnigtsoortitsisinnaanerlu iliuusissat Sunniutit nalilersorneqarneri Avatangiisit illersorneqarnissaannut pilersaarut Suliap ingerlanerani avatangiisinut politikki Najoqqutassat, nakkutilliisoqarfiit, siunnersuineq kalerriisarnerlu Avatangiisit illersornissaannut pilersaarutip iluani pilersaarutit sulianut immikkoortunut tunngasut Sulianik ingerlatsinermut pilersaarut isumannaatsoq Suliat ataatsikkut ingerlanneqarnissaannut pilersaarut Igitassanik isumaginninnissamut pilersaarut Umiarsuup imeq oqimaaloqutaa pillugu pilersaarut Orsussamik maqisoorsinnaaneq pillugu upalungaarsimanermut pilersaarut Miluumasunik timmissanillu imarmiunik misissuinissamik pilersaarut Naalaaginnarluni nipisiornikkut nakkutilliinissamut pilersaarut Sikunut tunngatillugu iliuuseqarnissamut pilersaarut Sillimaniarnermut pilersaarut Aalisarnermut attuumassuteqartut passunnissaannut pilersaarut Avatangiisit misissornissaannut pilersaarut Nalimmassaataasumik nalunaaruteqartarneq/takussutissaq Misissuinermi killilersimaarnerit siunissamilu ilisimatusarneq Marts 2012

4 Environmental Impact Assessment - iii - TABEL-IT ALLATTORSIMAFFII Tabel Misissuinermi paasissutissat... 7 Tabel Tulleriiarneri (Rækkespecifikation)... 8 Tabel Silaannarmik naqitsinermik misissuutini tulleriiarnerani nipip pissusaa... 8 Tabel PAM-aqqissukkanut nalunaarsuutit (Specifikationer for PAM-systemet)... 9 Tabel Akuersissuteqarfik Tooq-mi anorit suminngaanneerfii MSC50 Hindcast Data Node Tabel M meersut MSC50 Hindcast Data Node M miit akuersissuteqarfik Tooq-mi malinnut takussutissaq Tabel Immap timmiaanik akuersissuteqarfik Tooq-mi naammattoorneqarsinnaasunik takussutissiineq Tabel Immap uumasui miluumasut akuersissuteqarfik Tooq-p iluani nassaarineqarnikut Table Uumasut assigiinngitsut innarlerneqarnissaminnut qanittut Tooq-blokkenimi takussaasinnaasut katersorlugit nalunaarsorneri Tabel Tabel atorneqartarpoq sunniutit assigiinngitsut pingaarutillit aalajangiiffigineri kingunerisinnaasai ilimanassusialu kattullugit Tabel Sajuppillatsitsisarluni misissuinermi- aamma umiarsuit tapertaasussat kiisalu immap pissusianik misissuutaasussat umiarsuit, 2012-imut pilersaarutitut ingerlanneqartussatut siunnersuutaasut, ikummatissamik atuinissaannut missingersuutit Tabel imut iliuusissami siunnersuutaasumi silaannarmik mingutsitsineq tamakkiisoq Tabel imut iliuusissatut siunnersuut silaannarmik mingutsitsinermi tamakkiisoq Tabel Mingutsitsinerit silaannarmik ajornerulersitsisut sunniutaat pillugit takussutissiaq Tabel Igitassat suussuserisinnaasaat suliami uunga tunngatillugu umiarsuarni atorneqartuni...53 Tabel VEC-ini imermik imaanut igitsisarnerup kingunerinik takussutissiaq Tabel Sajuppillatsitsisarnernit nipiliornerit uumasunut qimerloqanngitsunut, imaani aalisakkanut, timmissanut, inuussutissarsiutigalugu aalisarnermut aamma inuuniutigalugu piniarnermut aamma aalisarnermut sunniutaanut takussutissiaq Tabel Imaani miluumasunut sajuppillatsitsisarnerit nipiliortitsinerisa sunniutaat pillugit takussutissiaq Tabel Immap pissusianik misissuinermit nipinit imaani miluumasut sunnerneqartarnerat pillugu naalisaalluni uteqqiineq Tabel Imaani miluumasut umiarsuit nipiliornerisa sunniutaat pillugit naliliineq Tabel Umiarsuit angalasut VEC-inut sunniuteqarnerisaanut takussutissaq Tabel Umiarsuup qaammaqqutaasa immami timmissanut sunniutaasa takussutissartaa Tabel Erngup oqimaaloqutaasup taarsiinermi sunniutigisinnaasaasa VEC mut allattorneri Tabel Annikitsumik maangaannartitsinerup VEC-nut sunniutaasa nalilerneqarnerisa naalilersarnerat Tabel Annertuumik ajutoornerit imaluunniit maqisoornerit VEC-nut sunniutigisinnaasa nalilerneqarneranut naalisagaq Tabel csel-imik sumiiffiit sunniuteqarfiusut akuersissuteqarfik Tooq-imi aammalu RSA-ni Tabel Tamakkiisumik immami miluumasunut aalisakkanullu ataatsimoorussamik sunniutaasinnaasut eqikkarnerat Marts 2012

5 Environmental Impact Assessment - iv - NAJOQQUTASSAT ALLATTORSIMAFFII Najoqqutassaq Aninngaasat isertitneqartartut kinguppannik kilisannermi aammalu qaleralinniarnermi Kalaallit nunaat imartaani 2008miit 2010-mut Najoqqutassaq Sajuppillatsitsilluni 3D-mik misissuiffissatut pilersaarut Najoqqutassaq Immap ikeranik naqqatalu ilusaanik misissuiffissatut pilersaarut Najoqqutassaq Kabel-it 12-t atorlugit misissuinissamut pilersaarut Najoqqutassaq Kabel-it 10-t atorlugit misissuinissamut pilersaarut Najoqqutassaq Kabel-it 10-it atorlugit misissuinissamut pilersaarut Najoqqutassaq Silaannap naqitsinera atorlugu sajuppillatsitsissutit inissisimaneri Najoqqutassaq Silaannaap naqitsinera atorlugu sajuppillatsitsissutit imminnut ungasissusaat Najoqqutassaq Silaannaap naqitsinera atorlugu sajuppillatsitsissutit aallartittarnerisa tulleriiaarnerat Najoqqutassaq Sajuppillatsitsissutip 4240 in 3 -tut angitigisup ungasissutsimut naleqqiullugu naqitsinerata annertussusia Najoqqutassaq Nipip qatitussusaanut naleqqiullugu sakkortussusaat Najoqqutassaq Misissuiffiusussap sumiinera immallu naqqata ilusaanik itissusianillu takussutissiaq Najoqqutassaq Agguaqatigiissillugu silap kiassusaa/ississusaa February (saamerleq) aamma Najoqqutassaq August (talerperleq) Agguaqatigiissillugu silap kiassusaa/ississusaa nunatta kitaani silasiorfinni, 1873-miit 2007-mut, kujataaniit (Narsaruaq) avannanut (Pituffik) Najoqqutassaq NAO-p ukiuunerani (December-imiit marts-imut) 1865/1866-miit 2010/2011- mut Najoqqutassaq Baffin-ip avannaata kangiani toqqakkani anorip pissusaa Najoqqutassaq Akuersissuteqarfik Tooq-mi anori suminngaanneerfii MSC50 Hindcast Data Node M meersut Najoqqutassaq Kalaallit Nunaata imartaani sarfap nalinginnaasumik ingerlanera Najoqqutassaq (Tang Model) 50 meteritut ititigisumisarfat assingat (modelstrøm) Najoqqutassaq Tooq-mi ullut 29-ni tininnerit/ulinnerit annertunerpaaffii Najoqqutassaq Tooq-mi ulluni 29-ni ulinnerut/tininnerup kinguneranik sarfap annertussusaa aammalu sammivia Najoqqutassaq Tooq-mi aasaanerani immap kiassusia aammalu tarajoqassusia Najoqqutassaq Kitaani immami uumassuseqarfissuarmi aporaaffiit (LME). MSF: nunap toqqaviata qeqqani aporaaffik. Kitaata sarfaata aporaaffia (WGCF) Titarneq sungaartoq: LME killinga Najoqqutassaq Sound Arktisk Oceanimi nipip sukkassusia, immap qaava sikoqarpat sikoqanngippalluunniit Najoqqutassaq Tooq-mi mallit kingumut qiviarluni misissuinermiit MSC50 Hindcast Data Node M imi pissarsiarineqarsinnaasut Najoqqutassaq Avannaarsuani imaq sikuneq ajortup siammasissusia qaammammut agguaqatigiissillugu Najoqqutassaq Kalaallit Nunaata kitaata imartaani sikorsuit aallaavii aammalu ingerlaarfii Najoqqutassaq Baffin-ip kangerliumanerani timmissat pingaarutillit sumiiffii Najoqqutassaq Piffissaq najoqqutaralugu qilalukkat qernertat ingerlaarfii Najoqqutassaq Piffissaq najoqqutaralugu qilalukkat qaqortat ingerlaarfii Najoqqutassaq Piffissaq najoqqutaralugu arfiviit ingerlaarfii Najoqqutassaq Piffissaq najoqqutaralugu aarrit ingerlaarfii Najoqqutassaq Baffin-ip kangerliumanerani nannut sumiiffigisartagaat juli-miit septemberimut 1991-miit 1997-mut Najoqqutassaq Kalaallit Nunaata avannaata kitaani piffiit eqqissisimatitat Najoqqutassaq Najoqqutassaq Najoqqutassaq Najoqqutassaq Kalaallit Nunaata imartaani kinguppannik qaleralinnillu aalisarnernit ukiumut isertitarisartakkat 2008-mit 2010-mut Baffin-ip kangerliumanerani inuutissarsiutigalugu aalisarfiit Ataannartumik sajuppillatitsilluni ingerlaarfiit nunap assinganut nuunneri aammalu (titarnerit aappaluttut) csel uuttuut misiliilluni misissuinermi atortut inissimaneri (aappaluttumik ungalukkat) Sajuppillatsitsissutit (aappaluttumik ungaluuserneqarput) nipimillu tigooraassutit (qorsummik nalunaaqutserneqarput) titarnermi ingerlaarfiginiakkamut sanilliullugit RSA-p avannaani inissisimaneri. Itissutsit tungujortumik qalipaaserneqarput Marts 2012

6 Environmental Impact Assessment - v - ILANNGUSSAT ALLATTORSIMAFFII Appendix A Appendix B Appendix C Appendix D Appendix E Appendix F Appendix G Appendix H Appendix I Appendix J Acronyms, Glossary and References International and Local Legal Framework Physical Environment Appendix Acoustics Technical Report Summary of Selected Valued Ecosystem Components Project-Environment Interaction Matrix Impact Assessment Terminology Decision Tree for Assessment of Impact Consequence Summary of Project Mitigation and Environmental Protection Plans Marine Mammal and Seabird Observation and Passive Acoustic Monitoring Plans 15 Marts 2012

7 Environmental Impact Assessment Aallaqqaasiut (MOKN) aamma Nuna Oil A/S-ip nuannaarutigaat akuersissuteqarfik 9-mi (Tooq) misissugassami avatangiisimut sunniutaasinnaasut nalilersornissaannut (VVM) Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfimmut (AIP) tunniutissallugu. Sumiiffik tamanna tassaavoq Baffin-ip kangerliumanerani avannamut kangiatungaa, normoqarlunilu licensnummer 2011/15. Nalunaarusiaq una tassaavoq VVM-ip inernera. Nalunaarusiaq suliarianeqarpoq utaqqiisaagallartumik nalunaarusiap VVM-ip Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfimmut martsip 2012-ip qiteqqunnerani nassiunneqartup nutarterlugulu allanngortiterneratigut. Tuluttut, kalaallisut qallunaatullu tekniskiunngitsumik naalisagaq taamanikkut aamma nassiunneqarpoq. Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfiup utaqqiisaagallartumik VVM saqqummersippaa sap.ak. 8 tusarniaanermut atatillugu. Innuttaasut, oqartussat soqutigisaqaqatigiillu VVM-imut MOKN-imut akissutaat oqaaseqaataallu VVM-ip uuma suliarineqarnerani toqqammaviupput. 3D seismik atorlugu misissuineq MOKN-ip ujarlernissamut qinnuteqaatigisaani salliutinneqarpoq. Taanna qaammatit marluk ingerlaneranni, 2012-imi 1. augustip 30. septemberillu akornanni pissaaq. Piffissaliussamut apeqqutaajumaarput sikut, silap miluumasullu imarmiut ingerlaartarneranni piffissami tassani pissutsit. Immamik naqqanillu misissuinerit aamma piffissami tassani piumaarput. Misissuineq taanna siusinnerusukkut pisinnaavoq pissutsit qulaani taagorneqartut apeqqutaatillugit. VVM-ip inernera Golder Associates A/S aamma INUPLAN A/S, MOKN isumasiorlugu suliarianeqarpoq. Suliarineqarpoq Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfiup uuliasiorluni gassisiorlunilu ujarlernermut VVM-iliornermi piumasaqaatai: Guidelines for preparing an Environmental Impact Assessment (EIA) report for activities related to hydrocarbon exploration and exploitation offshore Greenland aammalu uuliasiornissamut gassisiornissamullu akuersissutinik qinnuteqarnermi piumasaqaatai: Guidelines for application, execution and reporting of offshore hydrocarbon exploration activities (excluding drilling) in Greenland malillugit. Kingulleq taanna ilaavoq appendix G-tut immikkut sajuppillatsitsisarluni misissuinermut atatillugu avatangiisinik nalilersuineq sammivaa Guidelines to environmental impact assessment of seismic activities in Greenland waters, 3rd revised edition". MOKN-ip suleriaasiata qiteraa suliffeqarfinnut, nioqqutinut, sulisunut, avatangiisimut, suliffigisatsinnilu nunaqarfiup innuttaasuinut akisussaassusermik tigummiaqarneq. Kalaallit Nunaanni suleqatitta sulliviutillillu (entrepenører) peqqissusiat isumannaallisaanerlu illersorniarlugit suliniarpugut. Tamanna imatut angusinnaavarput: Sillimaniarnermut, qulakkeerinermut naliliinermullu tunngasut misilittagaareersut atornerisigut, kiisalu sillimaniarnermut tunngasut nutaat atuutilissallugit. MOKN-ip nalunaarsuinini tamanut saqqummiuttarpai, aammalu pinngortitamik allannguinerit killilersimaarniarlugit siunissamilu silaannap allanngorarnera sillimaffiginiarlugu suliniutit ingerlatissallugit; nunarsuaq tamakkerlugu nukimmik pilersuineq sillimaniarnerlu tununngikkaluarlugit. MOKN-ip siunertaraa misissuinissaq siunnersuutigineqarsimasoq akuersissuteqarfiusumi 9-mi (Tooq) suliariniarlugu, imak isumannaatsigisumik allaat suliaq najugalinnut immamullu eqqaaniittumut annikinnerpaamik sunniuteqartinniarlugu. Tamatuma saniatigut MOKN kissaateqarpoq inuit pineqartumi najugallit misissueqqaalernermi suleqatiginiarlugit, aningaasarsiorsinnaaneq eqqarsaatigalugu, tassani najugallit sulisoralugit aammalu pisortat suleqatigilluinnarlugit. 08 March 2012

8 Environmental Impact Assessment Suliassamut nalunaarsuutit Baffin-ip kanerliumanerata avannaata kangiani 2012-imi sajuppillatsitsilluni 3D-mik misissuinissaq akuersissuteqarfiup 9-p (Tooq) avannaata kangiani pissaaq, aamma misissuineq ataaseq imartatigut (hydrografisk) aamma nunakkut (geofysisk) (shallow seismiski; immap naqqaniit misissugassaq ilanngullugu) misissuiffiup nalaani aamma avannamut kippasissortaani kujammullu kangisissortaani ingerlanneqassaaq. Suliaq taanna taaginnarneqartarpoq Iluarsartuullugu pilersaarusiaq, erseqqinnerusumillu sammineqarluni VVM immikkoortoq 3-mi. Akuersissuteqarfik Tooq-mi suliarinnissapput ingerlatsisutut, Nunaoil A/S suleqataassaaq suleqatigisatut inissisimalluni. 1.2 VVM - nalunaarutip siunertaa isikkualu Avatangiisinut sunniuteqaataasinnaasunik nalilersuineq (VVM) suliarineqarpoq, Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfik naliliisimammat suliassaq avatangiisinut sunnniuteqarsinnaasoq, suliniut kisimi, imaluunniit suliniutit pilersaarutaareersut ilanngullugit; Baffinip kangerliumanerata avannaata kangiani ukioq manna suliassamut. MOKN-ip misissuilluni suliap annertussusissa sukumiisumik Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfimmut allaaserereermagu 1. februar mi tunniunneqartumi. Taanna allaaserisaq VVM-mik suliaqarnerumit aallaaviuvoq. Misissuiffissap avataani inissisimanera (offshoreplacering) misissugassallu suussusii apeqqutaallutik VVM-mik naluaarutip siunertaanut isikkuanullu annertuumik sunniuteqarpoq. Pingasunik siunertaqarpoq: Suliaq immami uumasunut sunniuteqarsinnaanersoq, misissuiffiup/akuersissuteqarfiup eqqaata avatangiisia sumiiffialu pineqartoq aamma ilanngullugu. Aappaattut sunniutaasinnaasut tamakku suunersut paaasiniassallugit; kiisalu pingajuattut sunniutaasinnaasut pinngitsoorniarlugit annikillisillugilluunniit suliniutissat. Avatangiisit suliamut sunniutigisinnaasai aamma ilanngunneqarput. Sumiiffimmi pineqartumi tassanilu immikkoortumi nuna, imaq (fysisk mijø), uumasut akuersissuteqarfik Tooq-milu nunamik immamillu atuineq sukumiisumik nalunaarummi eqqartorneqarput. Suliap nalilersorneqarnera sukumiisuk allaaserineqarpoq. Nalunaarummi tassani aamma ilaapput nammineq nunagisami, nunallu tamalaat akornanni inatsisitigut maleruagassat suliamut tikkuartuussillutillu killilersuissasut, kiisalu VVM-mik nalunaarutip suliarinissaanut suleriaaseq ilanngullugu. Naliliineq eqqartorneqarpoq imaq avatangiiseq immikkoortumi pineqartumi qanoq sunnerneqarsinaanersoq ilanngullugu, kiisalu sunniutit ataatsimoorneri pisinnaasarlu akimorlugu pisut ilanngullugit. Sunniutit paasineqartut annikillisinneqarnissaannut siunnersuutit tulliupput. Naliliineq aallaavigalugu avatangiisit illersorneqarnissaannut pilersaarut, Kalaallit Nunaanni inatsisitigut piumasaqaatit, aamma annertunngikkaluamik eqqartuussiviit allat misilittagaat aallavigalugit naliliineq ingerlanneqarpoq. Immikkoortumi tassani maluginiarneqarpoq VVM-mut attuumassuteqartoq; pitsaanerpaamik avatangiisimik atuineq (bedste miljøpraksis) aamma teknologi pissarsiarineqarsinnaasoq pitsaanerpaaq bedste tilgængelige teknologi eqqarsaatigalugu suliaq ingerlanneqassasoq. Utaqqiisaagallartumik VVM Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfimmut 2012-imi martsip qeqqani nassiunneqareermat Namminersorlutik Oqartussat nittartagaanni, -imi sap.ak. 8 tusarniaatigalugu saqqummersinneqarpoq. Tusarniaanermut akissutit apeqqutillu saqqummiunneqartut VVM-ip inernerata suliarineranut tunngaviupput. Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfik Naalakkersuisunut inaarutaasumik VVM pillugu oqaaseqaateqarniarpoq. Taava Naalakkersuisut taanna tunngavigalugu aalajangiiumaarput ujarlernissamik ingerlatsinissat tamakkiisumik ilaannakortumiluunniit, piumasaqaatitalerlugit 08 March 2012

9 Environmental Impact Assessment piumasaqaatitalernagilluunniit akuerineqassanersu tamannalu tunngavigalugu pilersaarut ingerlanneqassanersoq akuersissuteqassallutik. VVM-p ilusaa imatut tulleriiaarneqassaaq: Immikkoortortaq 2-mi Kalaallit Nunaanni nunanullu assigiinngitsut akornanni inatsisitigut aamma malittarisassatigut toqqammavissaq naatsumik nassuiarneqassaaq. Immikkoortortaq 3-mi ilisaritinneqassapput misissuinissamut suliassat assigiinngitsut, sumiffia, ajoqutaasinnaasunik anikilliliinissaq, Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfiup nalunaarsuiffinnik piumasaqaatai (katillugit sisamat), aammalu qinigassat allat suliamut ilusilersuinermi eqqarsaatigineqarsimasut ataatsimut isigineri. Immikkoortortaq 4-mi ilisaritinneqassapput misissuiffiusumi avatangiisit pioreersut, nunamik immamillu atuisut. Immikkoortortaq 5-mi nassuiarneqassapput sunniutinut nalilersuinermi periaaseq, sunniutinullu annertusiartortunut periaaseq ilisaritissallugu. Immikkoortortaq 6-mi VEC-tut nalilerneqarnikunut suliamit sunniutaasinnaasut sinneri nalilersorneqassapput Immikkoortortaq 7-mi Immap ikerani nipit immami uumasunut (aalisakkanut miluumasunullu) sunniutai annertusiartuaartut nalilersorneri ilisaritinneqassapput. Immikkoortortaq 8-mi avatangiisinut illersuiniarnermut pilersaarusiaq. Tassani ilannguneqassapput ajoqutissanut anikilliliinissaq MOKN-mit misissuinermi sulianut ilanngunneqarsimasoq Immikkoortortaq 9-mi VVM-mik misissuinerit killeqarneri nassuiarneqassapput. Takussutissiat allatap uumap naanerani (immikkoortut 9-p kingorna) ilanngunneqassapput: Aqutsinermut pilersaarut, nalunaarusiat tekniskiusut, naleqqiussat, naalisakkat oqaatsinillu nassuiatit ilassutitut ilannguneqarsimapput. 2 Eqqartuussiveqarnikkut inatssisitigullu killigitinneqartut Kalaallit Nunaanni Inatsisiliorneq, malittarisaliorneq najoqqutassiornerlu Iluarsartuullugu pilersaarusiamut atuuttussat Tapiliussaq B, Nalunaarsuiffik B-1-imi takuneqarsinnaapput. Kalaallit Nunaat Danmark-ilu nunat assigiinngitsut akornanni isumaqatigiissutaasunut atsiortuupput, taamaalillutik nunat assigiinngitsut akornanni isumaqatigiissutini assigiinngitsuni, allaffissornikkut, avatangiisitigut uumasunillu illersuiniarnikkut akisussaaffeqalerlutik. Tamakkua seismisk-imik misissuinermut atuussinnaasut Tapiliussaq B, Nalunaarusiaq B-2-mi takuneqarsinnaapput. 3 Suliamut nassuiaat Immikkoortoq una Aatsitassanut Ikummatissanullu pisortaqarfiup maleruaqqusai naapertorlugit imaqarpoq, tassani suliassaq sunaanersoq, sumiiffia, sumi sulisoqassanersoq, kiisalu misissuinermi sakkut atortussallu suut atorneqassanersut aamma immamik immallu naqqata isikkua sananeqaataalu pissusaanik misissuinermi (hydrografisk og geofysisk undersøgelse) /shallow seismik, immap naqqaniit misisissugassaq ilanngullugu pineqarpoq, tamanna MOKN-ip 08 March 2012

10 Environmental Impact Assessment akuersissuteqarfik Tooq-mi siunnersuutigisaanik. Nalunaarusiaq ip imaraa sukumiisumik sajuppillatsitsilluni misissuinerit ; Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfiup perusullugit qinnutai. Nalunaarusiaq taanna, allallu pingasut maleruagassanut pinngitsooratik ilaasut immikkortoq 3. Figur imi; misissuiffiusumi sumiinnersut takuneqarsinnaapput. Misissuineq imartatigut (hydrografisk) aamma immap naqqata (geofysisk) misissuinerup sajuppillatsitsisarluni eqqaani ingerlanneqassaaq; aamma akuersissuteqarfik Tooq-p immikkoortuisa ilaani. Taakku inissisimaneri Figur mi takuneqarsinnaapput. 3.1 Suliap annertussusia MOKN-ip 2012-imi misissuinissamut pilersaarutaani (Iluarsartuullugu pilersaarusiaq) sajuppillatsitsilluni 3D atorlugu misissuineq annertunerpaamik pineqarpoq. Taanna siulliullugu eqqartorneqassaaq, malitsigissallugu imartatigut (hydrografisk) aamma immap naqqani (geofysisk) misissuinerit; naqqaniit misissugassamik tigusineq ilanngullugu. MOKN isumaqarpoq suliassaq aallartiaarneqarsinnaasoq, piffissamillu sipaartoqarluni Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfiup akuersiniariartoq umiarsuaq sajuppillatsitsisartoq (seismisk) julip qeqqani tikikkuni, umiarsuarlu immamik immallu naqqanik misissuisartoq (hydrografisk) tikiaarpat, Baffinip kangerliumanerata avannamut kangiani sajuppillatsitsilluni misissuinerit ilanngullugit suliarineqassapput. Taamaalilluni tamakkiilluni nipiliorneq misissuinernit arlalinnit pisoq ullualunnik sivikillisinneqarsinnaammat, tamaalillunilu sumiiffimmik sunniineq annikinnerussalluni, aammalu akuersissuteqarfimmmi misissuiffimmilu sunniineq annikinnerussalluni. Maluginiarneqarpoq suliassamut pilersaarut ingerlatsisussanit pingasunit ataatsikkut ineriartortinneqassasoq, Baffinip kangerliumarngata avannamut kangiani pilersaarutit 2012-imi akuerineqarlutik aallartissappata. Sillimaniarneq pillugu apeqqutit; umiarsuarpassuit angallattut eqqarsaatigalugit; pilersaarummi siunertarineqarpoq paasissutissat pitsaassusiisa tamatigoornerisalu akornutigisinnaasaat millisarniarlugit pinngitsoortinniarlugilluunniit; sajuppillatsitsilluni misissuinerit ataatsikkut marluk arlallilluunniit ingerlanneqassasut Misissuinerit sajuppillatsitsilluni 3D-usut Sajuppillatsitsilluni misissuinerit siunertaraat immap naqqani paasissutissanik assinik pissarsiniarneq (3D seismiske data) sumiiffimmi 1900 km2-tut annertutigisumi. Taakkua pitsaassusaat piffissaq annertussuserlu eqqarsaatigalugit qaffasittariaqarpoq, MOKN p kulbrintimik sumiiffimmi pineqartumi misissuinermi anguniagaa eqqarsaatigalugu, immallu naqqaniit ammut 3-4,5km-teritut ititigisariaqassalluni. Seismiskimik misissuineq iluatsissappat akuersissuteqarfikkimi misissuinissaq siunissami pisinnaavoq. Polarcus Asima tassaavoq angallat sajuppillatsitsinermik misissuisartoq, suliamut tassunga MOKNimiit attartorneqartoq. Angallatip taassuma kabil-it uuttuutillit kalillugit itissuseq aalajangersimasoq najoqqutaralugu misissuineq ingerlatissavaa. Imminnut qanoq ungasitsigissanersut suli aalajangerneqanngilaq, maannakkorpiaq naatsorsuutigineqarpoq imminnut 100 meterinik ungasitsigissasut. Umiarsuaq 4-5 knobinik sukkassuseqassaaq. Kabelit ungasissusiat aalaakkaatineqassaaq immap qaavata nalaani saarlisaartut kalinnerisigut. Silaannarmik qamutillit arfinillit atorneqassapput, imminnut ungasissusiat qanorlu ititigisumiinnerat apeqqutaalluni aalajangersimasumik ungasissuseqassalluni. Sanileriit pingasut tamarmik immikkut tassaapput qamutillit najoqqutassaat marluk. Taakku najoqqutassat aamma taaneqartut talerpiatungaa aamma saamiatungaa; paarlakaajaallugit aallartinneqartassapput. Angallatip sammivik aalajangersimasoq aqqutigisassavaa nipimillu anitsilluni (igeriarluni). Paasissutissat pissarsiat sumiissusersiummiit nalunaarsorneqassapput, sumilu inissisimanersut paasiniarniarlugu GPS atorneqartarpoq. Titarnerup 08 March 2012

11 Environmental Impact Assessment aalajangersimasup isuatungaaniit angallat 180 grader sangusarpoq, titarnerullu tullia malillugu ingerlaqqilluni. Titarnerup nutaap aallartinnginnerani eqqanaarneqassaaaq kabel-it tamarmik naligiinnersut. Nikinnerit taakku nalinginnaasumik nalunaaqquttap akunnerini arlalinni ingerlasarput. Tassunga tunngatillugu pilersaarusiortoqartarpoq (linjeskiftplan). Taanna tamatigoortuusariaqarpoq, tassami sikut, immap silallu pissusai ilisimaniarlugit. Pissutsillu allat qanoq inneri; piffissami misissuinerup nalaani eqqarsaaatigisariaqarmata. Umiarsuaq Polarcus Asima 3D-seismik atorlugu datanik katersuissaq sajuppillatsitsissut Bolt LL/1900-LLXT atortoralugu. Sapinngisamik akulikitsumik atorneqassapput 12 Sercel Sentinel solid streamers, misissuinerup siunertaa anguniarlugu, streamerilli amerlassusiannut apeqqutaajumaarput misissuinerup nalaani silap, immap sikullu pissusii pissutsillumi allat. Pissutsit imaappata 12 streamerit atorneqarsinnaanatik taava 8 10-lluunniit taarsiullugit atorneqarumaarput. Silaannaq eqikkagaq aallarartinneqassaaq luftkanonimiit sekundit 10 imaluunniit 11-nngorneri tamaasa luftkanonimit umiarsuarmiittumiit itissutsimi aalajangersumiit. Nukik utersaartinneqartoq streamerit atorneqartut sinaanni hydrofonit atorlugit immiussuunneqassaaq. Tabel aamma Tabel mi eqqartorneqarput luftkanonip streamerinut akisuanermullu pisinnaasaanut piumasaqaatit Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqafiup apeqqutigisai. Misissuineq tamaat angallatit allat peqataassapput. Ataaseq pilersuisuussaaq; soorlu orsersuinermi inuttanillu paarlaasoqaraangat, Polarcus Asima-lu pisinnaajunaarluni kalittariaqalissappat; suliassalluunniit allat suliarissallugit, kiisalu aamma umiarsuit pingasut peqataassapput. Umiarsuit taakkau pilersuineq, pisariaqartitsinerlu apeqqutaalluni, iigartartup sikua sajuppillatsitsilluni misissuutip eqqaanittoq piiartassavaat; suliaq illersorniarlugu. Tamatumani pingaarnerpaavoq Iluliarsuarnut illersuineq, taassumallu pilersaarutip pingaarnersatut suliassaa tassaavoq iluliarsuit qanoq ilillutik pinngitsoorniarlugit pilersaarut. Pilersaarummi uani pingaarnersaassaaq, soorlu suliamut VVM-naluaarummi (imm.10 VVM-mi) oqaatigineqartoq, sikusiunnginnissaq piniarlugu qanoq ililluni upalungaarsimanissaq. MOKN sulisullu taamaaliornissamut pilersaarutit ineriartortikkumaarpaat. Tamakku misissuinerup nalaani ingerlanneqassapput, tassa sulinerup nalaani nipiliorneq annikillisinniarlugu, nipilluunniit pilersitai pinngitsoortinniarlugit. Immami sajuppillatsitsilluni misissuinermi suleriaaseq pitsaanerpaaq atorneqassaaq. Sajuppillatsitsisarnerup nalaani immami uumasunik- timmisanillu nakkutilliinermi pilersaarut MOKN-ip suliassaa atorneqartassaaq. Taanna avatangiisit illersorneqarnissaannik pilersaarummi allaaserineqarsimavoq. Polarcus Asima-p misissuinermi atussavaa passiv akustisk monitering (PAM), tassa atortut tusarnaarutit immaq naqqanut kivitinneqartartut imaluunniit umiarsuarnut ilaatinneqartartut. Tassunga tunngasut Nalunaarsuiffik mi, Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfiup qinnutigisimasaani itinerusumik eqqartorneqartut takuneqarsinnaapput. Avatangiisit illersorneqarnissaannut pilersaarummi sajuppillatsitsisarnermi; PAM qanoq atorneqassanersoq pilersaarummi oqallisigineqarpoq. MOKN-ip misiliinerani qamutilik nipimik annikillisitsisartoq aamma atorneqassaaq; taannalu atuutsinneqassaaq immap iluani nipip uumasunut akornusersuinera annikillisinniarlugu. Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfiup avatangiisip sunnerneqarneranut sunniutaanik naliliinerup suliarineqarnera (VVM) Kalaallit Nunaanni sajuppillatsitsilluni misissuinermi december 2011-meersoq malillugu suliaq ingerlanneqarpoq, tassani siulliullugit pineqarput nipit sakkortuut nikinnerulernissaat, luftkanonillu sammiviisa inissaat. MOKN-ip sajuppillatsitsinermut tunngasunik pilersuisut qinnuiginiarpai tulleriiaarineq tamakkiisumik atorluassasoq, tassa nipit suliamut tunngassuteqartut kisiisa suliarissagai. Nipip pilersinneqartup sammiviata tulleriiaarnissaa qanoq allanngortinneqassanersoq teknikkikkut ajornakusoortussaasoq MOKN inerniliivoq. Allannguinerit 08 March 2012

12 Environmental Impact Assessment taamaattut kingunerisinnaavaat suliamut ilisimaginngisamik arlaannik sunniuteqartoq, tassa misileqqaarsimanngikkaanni nipinik misissuineq aamma ingeniørit misilittaanerat pineqarpoq. MOKN isumaqarpoq nipinik misissuut atorneqartoq sapinngisaq tamaat iluamik sammivilerneqassasoq; suliarineqarnera ingeniørillu piginnaasaasa killeqarnerat eqqarsaatigalugu Imartatigut (Hydrografisk) aamma immap naqqani geofysiskmik misissuineq (shallow seismik) Imartatigut misissuinerit (hydrografisk) ingerlannerini umiarsuaq R/V Straight Hunter imaluunniit R/V Strait Explorer atorneqassaaq, McGregor Geo Science-mit attartorneqartut. Paasissutissat makku katersorneqassapput: itissusersiorneq, immap naqqata pissusia, naqqatalu ataani pissutsit, aamma akuersissuteqarfik Tooq-p eqqaani immami toqqavissanut paasissutissat. Itissutsip uuttornerani qinngornerit ataasiinnaanngitsut/ataaseq (flerstråle/enkelstrålesystem) atorneqassaaq. Naqqata qanoq pilersimaneranut suleriaaseq sidescan sonarsystem, kiisalu naqqanit misissugassamik tigusineq atorneqassapput, atortut tassaasut box coring, gravity (imaluunniit piston) coring aamma vibracoring misissuinermi sakkugineqassapput. Immap naqqani nungullariartorneq (erosion) sumiissusersiornermi atorneqassaaq (USBL akustisk positioneringssystem). Ilimanarpoq misissuinerit allat misissuineq malitsigalugu ingerlanneqassasut, makku ilanngullugit: Nipip sukkassusia, konduktivitet/kissassuseq/itissuseq (CTD-målinger), immap iluani assiliineq, immap qaavanut oliakoornermut atatillugu immap itisiartornermi agguataarnerata (vandsøjlip) misissornera, allanut tunngatillugu immap itisiartornermi agguataarnerata misissornera, aammalu GPS atorlugu ilulissanik sumiissusersiuineq. Sulinerup ingerlanerani suleriaaseq pitsaanerpaaq atorneqassaaq, immami (hydrografisk) aamma nunami (geofysisk) misissuinermi. Misissuinermi maleruagassaq NORSOK G-001 Marine Soil Investigations (Rev 2, oktober 2004) McGregor GeoScience-p sunaasoq nalunngilaa. Misissuinermi MOKN-imut pilersuisutut maleruagassat qulaani taaneqartut malissavaat, Annex B immikkoortoq B.1-imiit B.4-mut Akuersissuteqarfik Tooq-miimmap naqqaniit misissugassamik tigusinermi. Immami suliassat atuunnissaannut maleruagassap malinnissaa pisariaqarpoq, aammalumi tamanna misissukkanut, inernerit paasiniarnerinut nalunaarutillu suliarinerinut pingaaruteqarpoq. SBP data pissarsiarineqartarput multi-beam dybdemålings data and side-scan sonar data misissuiffimmi katersornerisigut Figur mi takutinneqartutut aammalu immap naqqanit tamatumalu eqqaani misissugassanik katersuinikkut. MOKN aamma SBP data-nik tamaani soqutigineqartumut tamarmut naammattunik soqutiginnippoq. Tamaani misissuinermit titarnerit qanoq akulikitsiginissaannut immap itissusia qanitaaniillu multi-beam atorlugu itissutsimik uuttortaanermit aammalu/imaluunniit side-scan sonar data akuliusimaneq apeqqutaajumaarput. Taamatut tamakkiisumik misissuinissaq pisariaqarpoq immap naqqani sananeqaatit naqqatalu ilusaa (morfologia) eqqortumik nassuiarneqassappata. Utaqqiisaagallartumik VVm malillugu taannalu tunngavigalugu MOKN piffissami tassani paasissutissat pissarsiarineqarsinnaasut malillugit paasineqarpoq nipisiornermi systemit makkua The Strait Hunter atuutut: Sonardyne Ranger USBL system; Kongsberg EM302 and EM1002 multi-beam bathymetry (echosounder) systems; Kongsberg EA 500 single-beam bathymetry (echosounder) system; L3 Klien Associates 3000 side-scan sonar system; Knudsen Chirp 3260 SBP system; Huntec Hydrosonde SBP system; and IKB Seistec Analogue SBP system with Sercel mini-gi (60 in3) luftkanon. Nipip sukkassusiata pissusiinut paasissutissanut tunngatillugu nipiliuut aalajangersoq paasineqanngilaq. Tamanna MOKN s Scope of Project Report, Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfimmut 1. februar 2012 tunniunneqartumi saqqummiunneqarpoq SBP systemit pingasut umiarsuarmi atorneqarumaartut piffissap misissuiffissap eqaatsuunissaa attatiinnarniarlugu aammalu umiarsuarmi suliamut taamaattumut tunngatillugu systemet arlallit piginissaat nalinginnaavoq 08 March 2012

13 Environmental Impact Assessment Systemit taakkua pingasut immami immallu naqqani misissuinerit avatangiisinut sunniutigisinnaasaasa nalilersuiffigineqarneranni tunngaviupput. Uuttortaanerit paasissutissanillu katersuinerit taammaattut Strait Hunter-imi piumaartut tunngavigalugit MOKN isumaqanngilaq misissuinerup taannartaa utaqqiisaasumik vvm-ip suliarinerani seismisk undersøgelse -tut isiginngilaa. Tamatumunnga pissutaavoq atortut nipimik sunniisartut, seismisk undersøgelsemi atorneqartartut immamilu avatangiisinik sunniisinnaasutut ittut atorneqanngimmata taamalu 2D emaluunniit 3D-seismiske undersøgelsitut, Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfiup seismikimik atuinissamut piumasaqaataaniittutut: December 2011 BMP Guidelines, nalilerneqarsinnaanngimmata. Taamaattorli sub-bottom profileringssystemet mini-airgun kilde ingerlatat takussutissiarineqarput naliliinerup siornatigut aamma systemit allat naliliinerup nalaani eqqarsaatigineqarnerat sioqqullugu. Tamanna tunngavigalugu sakkukillisaataasinnaasut ineriartortinniarlugit iliuuseqartoqarpoq, ilaatigut MMMP misissuinernut Strait Hunter-ip eqqaani isumannaallisaaveqarfiup pilersinneqarneranut atatillugu misissuinerit nalequssarneqarput. Inaarutaasumik VVM-imi avatangiisinik nalilersuinerit taamaatumik utaqqiisaasumik VVM-imisut ipput tassungalu tunngatillugu allanngortinneqarnatik. Piffissami utaqqiisaasumik inaarutaasumillu VVM-ip akornanniittumi immap pissusiinik misiisuinerit nunallu sananeqaataanik immap naqqani misissugassanik katersuineq pillugu oqallinnerit MOKN-ip DCE-llu, aammalo MOKN-ip Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfiup akornanni ingerlanneqarpoq. Misissuinerittaaq sukumiisumik misissorneqarnerat ingerlanneqarpoq 2012-imullu pilersaarutip qinnuteqaatigineqarneranut ilanngullugit nassiunneqarlutik, VVM-ip ingerlaneranut, afsnit 1.2-mi nassuiarneqartumut atatinnagit. Ilaatinneqarputtaaq atortunut Strait Hunter-imi atorneqaruimaartunut passunnissaannut tunngatillugu paasissutissiineqarluni. MOKN-ip systemit taama passunnissaat tulluartuutippaa. Tabel Misissuinermi paasissutissat Sunaanera Nassuiaat ilanngussaq Misissukkap qanoq ittuunera (2D, malussarissut (3D), qilleriffissami misiliut, allat) Sumiiiffiup assinga; transeklinjer tamaasa takutillugit Misissuinermi aallartiffik naaffillu Sajuppillatitsinerit sivisussusaat ilimagisatut ulloq Piffissaq suliffik (akunnerit 24-t iluanni) ulloq unnuarlu taartumi akunnerit Angallatit suleqataasut amerlassusii suussusiilu Sikusiutit atorneqarsinnaaneri. Misissuineq sikulimmi ingerlanneqassava? Sajuppillatsitsilluni misissuineq (3D seismisk) imartatigut misissuineq (hydrografisk), aamma immap naqqanit misiliummik tigusineq Takuuk Figur Akuersissuteqarfik Tooq-mi misissuiffiup sumiinnera. Figur 3.1-1, aamma streamerinut 8, 10 aamma 12 naleqqiiffik (koordinatsystem) Julip qeqqaniit septemberip naaneranut 2012, imaluunniit aallartijaartoqarsinnaalluni, soorlu 1. juli immap sikullu qanoq inneri apeqqutaallutik Ullut 75-it tikillugit Angallat ulloq unnuarlu kipissanani sulissaaq. Inuttat nalinginnaasumik sulisassapput, STCW 95 malillugu. Sajuppillatsisisartut sulisassapput akunnerit 12-it. Julimi augustimilu taartarnissaa ilimagineqanngilaq. Piffissami sivikitsumi tarrajuttassaaq Umiarsuit pingasut suleqataasut aamma umiarsuaq ataaseq pilersuillunilu ikiuuttartoq. Sikusiutit atorneqarnissaat naatsorsuutigineqanngilaq. Sikoqartillugu sajuppillatitsisoqartassanngilaq. Misissuineq sapaatip akunnera ataaseq marlulluunniit sioqqullugit sikut qanoq inneri misissorneqartassapput. Angallatit marluk atorlugit sapaatip akunnera misissuisoqartassaaq. Sikut qanoq pineqassanersut pilersaarummi ineriartortinneqarput MOKN MOKN MOKN MOKN MOKN MOKN MOKN 08 March 2012

14 Environmental Impact Assessment Tabel Tulleriiarneri (Rækkespecifikation) Sunaanera (Udspecificer) Nassuiaat (Beskrivelse) ilanngussaq Umiarsuit silaannarmik naqitsinermik (Luftkanon) kalittut amerlassusaat atiilu Angallatinut tamanut ilanngunneqartassapput luftkanonit ataasiakkaat sakkortussusiat (psi imaluunniit in3 luftkanoni ataaseq Sanileriiaat annertussusiat (in3 amma psi sanileriiaanut tamanut Igeriarnerup sekundimut sukkassusia. Kinguleriiaat (Underrækker) tulleriiaarlugit ataatsikkulluunniit igeriunneqartassappat? Angallatip sukkassusia km/t imaluunniit knob Polarcus Asima Takussutissiaq takuuk in3 sanileriiaanut tamanut, angallatip talerpiatungaa saamiatungaalu tamarmik kinguleriiaat 3 (underrækker) igeriarnermi naqitsineq psi Minutsimut amerlanerpaamik arfinileriarluni igeriartoqatassaaq 10 sekundinik sivisussusilimmik. Sanileriiaat paarlakaallutik igeriarnerit tamaasa kinguleriiaat (underrækker) pingasut igeriuttassavaat. Polarcus Polarcus Polarcus Polarcus 4-5 knob Polarcus Tabel Silaannarmik naqitsinermik misissuutini tulleriiarnerani nipip pissusaa Sunaanera (Udspecificer) Nassuiaat (Beskrivelse) Ilanngussaq Naqitsinermut tunngasut, qallunaatut: trykkarakteristik i fjernfelt for samlet Takussutissiaq takuuk JASCO luftkanonoutput (takussutissiaq ilanngussaq) Maligaasap (Frekvens) annertussusia, qallunaatut: frekvensspektrum for luftkanokarakteristik i fjerfelt akussutissiaq takuuk JASCO (bredbånd) (takussutissiaq ilanngussaq) Silaannarmik naqitsinerup najoqqutassatut qaffasissusaa, sarfartunngitsoq (Kildeniveau (kildefaktor) for luftkanonrække på akustisk akse under rækken i alle følgende enheder) db re 1 μpa annerpaaffimmiik annerpaaffimmut (peak- 262,6 db re 1 μpa JASCO peak bredbånd) db re 1 μpa rms (90% sinnerlugu pisoqarfiusoq) (rms-mik uuttuinerup 240,9 db re 1 μpa (sivisussusia tassa 0,1506 sek. = 150,6 sivisussisia) millisekunder) JASCO *soorlu uani oqaatigineqartoq Malme et al., 1986; Blackwell et al., 2004 db re: 1 μpa 2 s. issarneq (pr. 233,2 db re 1 μpa 2 s puls) JASCO Silaannarmut naqitsissumiit nipimut nukimmik atuineq J/m 2 JASCO Akisuanerup sivisussusia 150,6 milliesekunder (90% rms issarnerup sivisussusia, soorlu uani (Qanoq uuttorneqarnera oqaatigineqartoq; Malme et al., 1986) JASCO nalunaarutigiuk) 08 March 2012

15 Environmental Impact Assessment Sunaanera (Udspecificer) Nassuiaat (Beskrivelse) Ilanngussaq Takussutissaq (kort) nipip naqitsinera (lydtryksniveau) (rms) peak-peak og lydeksponerings-niveau (upa2s) misissuiffiusumi avatangiisinilu (immami uumasut miluumasut nunaluunniit qanittoq sunnerneqartussaq) *rms naatsorsorneqarpoq 90%-isoq nukimut periutsimit kuutsillugit piiaanerup sivisussusaa (energimetoden til udledning af varigheden) (Malme et al. 1986; Blackwell et al. 2004). Nipip siammartarneranut assersuut ilannguguk: ilanngullugu nipip sukkassusianut takussutit Takussutissiaq D Acoustics Technical Report takuuk Takussutissiaq D Acoustics Technical Report takuuk JASCO JASCO Tabel PAM-aqqissukkanut nalunaarsuutit (Specifikationer for PAM-systemet) Sunaanera (Udspecificer) Nassuiaat (Beskrivelse) ilanngussaq Immami tusarnaarutit amerlassusii Uuttortaanerup akuerisinnaasaa (Tærskel for registreringssystemet) Uuttortaanerup misiliummik tigooraanerata sukkassusia Imaani uuttortaatit sumi inississappat? Tigooraanerit tunngavigalugit pilersaarummik piviusunngortitsisussamik ivertitsisoqassavaa? Taamaattoqassappat taava qaqugu ingerlatseriaaseq PAM atorneqassava? Qarasaasiamut atortup taaguutaa Immikkut sanaat 4 SQ174 (4 x specialbyggede SQ174) 1 μpa effektiv følsomhed, flad respons 0 til 140 khz, retningsuafhængig (testet ved 50, 75 og 100 KHz) Akiusuanerup siammasissusia (Båndbredde) 10 Hz-125 khz +/- 3dB NI DAQ-kort; uuttuineq 500 KS/sek.-mut Angallammiut 500m tikillugu kalitamut ikkullugit (Op til 500 m bag fartøjet, monteret på efterslæbt udstyr (rigning/indføringer) Atortut tigoraassaapput inuttaqaannavillutillu. WindowsXP, Ishmael Spectrum analysis software FFT, Pamguard Sigview. Labview-baseret Mseis-software Polarcus / MSies Polarcus / MSies Polarcus / MSies Polarcus / MSies Polarcus / MSies Polarcus / MSies Suussutsit qulaarneqartussat Nipiliortut suulluunniit tamarmik Polarcus / MSies Sumiissutsimik qulakkeerinerup sukumiissusia Uumasut nipimik 20 khz ataallugu akisuatitsisunut tigooraanerit isorartussuseq m sinnerlugu pisarpoq. Tassani soorlu makku pineqarput arferit arluaarsuillu (delfiner) Uumasut nipinik qaffasinnerusumik akisuatitsisut 300 m tikillugu taamaallaat pisinnaavoq, tassunga pissutaavoq immap akisuanermik annikillisitsisarnera Polarcus / MSies 3.2 Periarfissat allat eqqarsaatigineqarsimasut MOKN pilersaarutaasumik sumiiffimmi 3D-imi misissuineq pitsaasoq atorlugu sajuppillatsitsiniarluni kissaateqarpoq (shallow seismisk undersøgelse). Ukioq 2012 misissuinissami pilersaarummit tamanna taamaatiinnarneqarsimavoq, nipit tassani pilersinneqartussaagaluartut pinngitsoorniarlugit. Siunissami Akuersissuteqarfik Tooq-mi qilleriffiusinnaaasunik nassaartoqassappat sajuppillatsitsilluni 08 March 2012

16 Environmental Impact Assessment misissuisoqarumaaarpoq; sulianut taamaattunut Atsitassanut Ikummatissanullu pisortaqarfiup maleruaqqusai malillugit. MOKN-ip paasiniarpaa silaannaq atorlugu qamutillit (luftkanonrække) kubiktomminut annikillisinnissaa ajornannginnersoq, suliap annertussusiani siunnersuutigineqartartutut allaaserisineqartutut, ulloq 1. februar 2012 Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfimmut allaaserineqartut tunniunneqassammata. Sumiiffimmi paasissutissat katersorneqarsimasut, 2Ddatasæt, minnerusut (3.410 kubiktommer) paasitippaat, itisiartuaarneq ilutigalugu sakkortussusaat annikilliartortartut, taamaalilluni nalunaarutip nipillu akunnerat 4 sekundimik annikillisarluni (TWT) annikilleqqittarlunilu 5 sekundimik TWT. Uuttuiffimmiit nalunaarutip nipillu akorngat 4 sekundinik pitsannguallatsinniarlugu TWT, aammalu 5 sekunder TWT-mit itinerusumit assit pitsaanerusut piniarlugit MOKN aalajangerpoq, annertussuseq kubiktommer siunnersuutigineqartutut pigiinnassallugu pisariaqartoq paasineqarmat. Malugiuk MOKN-ip sajuppillatsitsilluni misissuiffiusumi uumasut imarmiut annikinnerpaamik ajoqusersinnaanerat akornusersorneqarsinnaanerallu anguniaraa, minnerpaamillu maleruagassat Joint Nature Conservations Committee-meersut (JNCC) malinniarai, sajuppillatsitsilluni misissuinermi nipi uumasunik akornusersuisinnaasoq sapinngisaq tamaat annikillisarniarlugu, august 2010 misissuinermi. MOKN aamma annikillisitsisinnaasut atuutitilerniarpai, soorlu VVM-imi immikkoortoq 6- imi tamanna allaaserineqartoq, tassa sapinngisaq tamaat piffissaq misissuiffiusoq sivikinnerpaatinniarlugu. Taamaattoqarnissaanut sikut, sila peqqutaasinnaasullu allat apeqqutaassapput. Suliap annertussusianut tunngasoq kingulleq taaneqartoq Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfimmut nassiunneqarpoq 1. februar Taassuma saniatigut MOKN misissuinerup ingerlanerani sumiiffimmi misiliiniarpoq (testlinjer). Silaannakkoortoq (Luftkanonrække) kubiktommenik minnerusoq misilinneqassaaq, paasiniarlugu itissutsini pineqartuni assinik pissarsinissamut najoqqutassaq minnerusoq naammassanersoq; naak naliliinerup qulaani pineqartup inernera qanoq ittuusoq nalunngikkaluarlugu. MOKN-ip Akuersissuteqarfik Tooq-mi misissuinissamut pisussaaffii, uagullu sumiiffimmi misissuiffiusumi misissuinerup immikkoortuani siullermi kulbrinteqarsinnaaneranik mississuerusulluta kissaateqarnerput peqqutigalugu, 2012-imi misissuinissamik pilersaarut pingaaruteqaannarani allatut ajornartumik pisariaqarpoq. Susoqannginnissaa/misissuisoqannginnissaa MOKN-imit periarfissaavoq akuerineqarsinnaanngitsoq. 4 Pissutsit maannakkut atuuttut 4.1 Nunap, immap silaannallu allaaserinninneri AalIaqqaasiut VVM-mip immikkoortuani uani Baffin-ip kangerliumanerani nunap immap silaannaallu maannakkut qanoq inneri (fysisk baseline) eqqartorneqarput. Nunap immikkoortuaniit, aamma sumiffiimmi ataatsimi pineqartumiit isigalugu paasissutissanik pingaaruteqartunik imaqarluni. Makku imarai: Qimusseriarsuarmi avatangiiseq (miljø); immami silap pissusia, immamut tunngasut (Oceanografi), ilanngullugit nipinut tunngasut, itissutsinik uuttuinerit/immap naqqa, aammalu sikunik misissuinerit (immap sikua iigartartullu ilanngullugit). Qimusseriarsuarmi pilersaarusiornermut atatillugu avatangiisit misissorneqarnerani allaaserisami (Bortmann et al. 2011) nunap immap silaannaallu qanoq innerisa allaaserineqarneri killeqarmata, uani immikkorrtumi itisilerlugit allaaserineqarput. 08 March 2012

17 Environmental Impact Assessment Nunap ilaani avatangiiseq Baffin-ip kangerliumanerata arktisk oceanip Labradorillu imartaata (Atlanterhavep avannaata kitaa) akornanniippoq, Kalaallit Nunaata kitaata Baffin Islandillu kangimut sineriaata (Canada) akornanni. Baffin-ip kangerliumarnata sineriaa qaqqartuujuvoq sermersuaqarluni iigartartoqarlunilu. Baffin-ip kangerliumarna 1400 km-erit missaanni takissuseqarpoq 550 km-eritullu silissuseqarluni. Arktisk ocean-mut aamma Atlantikup imartaata naapiffiini ikkannersaqarluni, qeqqanilu itisoortaqarluni. Ikerasaat nerukitsut pingasut (50 km-erisut silitsigisut Arktisk ocean-mut atassuserpaat. Tassaapput avannaa tungaani Smith Sund (Nares Strædet aqqusaarlugu), avannaq kippasissuani Jones Sund, aammalu kitaa tungaani Lancaster Sund (Takussutissiaq 4.1-1); naapiffiup eqqaani itissuseqarlutik (tærskeldybder) 250 meter, 120 meter aamma 125 meter. Kujammut killeqarfiani Baffin-ip kangerliumanerata imartaa Atlantikup imartaanut atavoq (Labrador-ip imartaa aqqusaarlugu) Davisstrædemut sileqisumut iteqisumullu; killeqarfiani 650 meterit missaanni itissuseqarluni 170 km-erillu missaani silissuseqarluni Immap silaa Silaannaap kaaviaarnera Baffin-ip kangerliumanerani silaannaap allanngorarnera ukiukkut aasakkullu assigiinngitsorujussuuvoq, ukiumiillu ukiumut nikerarluni. Januarimi naqitsinertuffik Kalaallit Nunaata avannaaniikkajuttarpoq, ilutigalugulu Canadap avannarpasissortaa naqitsinertuffimmik quleqqaneqartarluni (Cappelen et al., 2001). Naqitsiniisaffik Kalaallit Nunaata kujataani kangianilu pinngoriartortarpoq, qiteralugu Islandip kujataa Norskehavet qulaallugu Europap avanaannut siaruartarluni. Naqitsineqarfiit taakku kingunerinik Baffin-ip kangerliumanerata annersaani avannerajunnerusarpoq. Taamaattarnera pisarpoq novemberimiit aprili majiluunniit tikillugu. Julimi naqitsineq agguaqatigiisillugu annikinneruvoq, taamaasillutik naqitsinertuffiit pinngortut sumiinneri apeqqutaallutik anorip sammivii assigiinngiaarsinnaasarput. Sakkortuumik anorlertillugu, anori kujasik kippasimmik sammiveqartarpoq isugutakkajullunilu. Ukiukkut kujasik kippasimmik anorlerajukkaangat ukiorluppallaaranilu imaq sikuallaarneq ajorpoq.. Sumiiffinni silap qanoq ittarnera DMI aamma DTU-mi takuneqarsinnaavoq Silaannap kissassusia Danmarks Meteorologiske Institutip (DMI) silaannaap kissassusianik misissuinermi assilisaani takuneqarsinnaavoq ukiukkut issi kitaaniit kangimut annikilliartortoq; Baffin-ip imartaata kitaata nalaani nillernerulluni, kisiannili aasakkut Baffin-ip imartaani kissassutsit agguataarneri assigiiaaginnangajallutik (Takussutissaq 4.1-3,). Ukiukkut agguaqatigiisillugu -20 C missaani issittarpoq, -40 C angusinnaallugu. Taamak issitsigilertarpoq Qimusseriarsuarmi Baffin Island-illu sineriaata qanittuani aputitalimmik aserorterneqanngitsumik sikoqaraangat. Aasakkut silaannaap kissarnera immap kissarnerata assigikkajuttarpaa, naak silaannaa ilaatigut -5 C -nik issitigilersinnaasaraluartoq.. Kalaallit Nunaata kitaata avannaata sineriaani uuttuinermi paasineqarpoq aasakkut allaat +5 C angusinnaagaa (Valeur) et al. 1996) Ukiup ingerlanerani allanngorarnerit: North Atlantic Oscillation (NAO) Baffin-ip kangerliumarna avannamut kangiani silaannaap kissassusia, anorit silamullu tunngasut allat ukiumiit ukiumut allanngorarput. Kalaallit Nunaata kitaata sineriaani silasiorfinni misissuinerit takutippaat piffissamiiit piffissamut silaannap kissassusaa allanngorartoq (Najoqqutassaq 4.1-3). 08 March 2012

18 Environmental Impact Assessment Nikerarnerit NAO-mik (Atlantiup avannaani nikerarnerit, North Atlantic Oscillation) nalileriaatsimut attuumassuteqarput. NAO-mik kisitseriaaseq pisarpoq Island-ip kujataata kippasissuani Gibraltar-illu naqitsinerisa assigiinngissusaat uuttortarnerisigut. Kalaallit Nunaata kitaani silaannaq pisarnermiit kiannerugaangat, NAO-p nalinga pisarnermiit annikinnerusarpoq, killormuuanillu silaannaq nillernerugaangat NAO-p nalinga pisarnermiit annertunerusarluni mi aamma 2011-mi ukioq ammalu 2011-mi aasaq nalinginnaasumiit kiannerunera pissuteqarpoq silaannaq kiattoq kujataanit ingerlaarmat, tamannalu NAO malillugu uuttuinermi nalinginnaasumiit minneruneranik takuneqarsinnaavoq. (Box et al. 2011) Anori Silaanaap kaavinnera qulaani pineqartoq peqqutaalluni Baffin-ip kangerliumarnani kitaani qeqqanilu avannamik avannaq- kippasimmillu anoreqakkajunneruvoq. Smith Sund, Lancaster Sund aamma Jones Sund isaaffiunerupput, Davisstrædilu aniaffiuneruvoq. Taakkunani pineqartuni akulikitsumik anorit anorersuartut sakkortutigisarput. Taassuma akerlianik Qimusseriarsuaq Kalaallit Nunaata avannaaniit illersorneqarpoq, sinerissallu kujammut kangisinnerumaartut kujasimmik kujasikkangisimmiit anoreqartarput. Aasakkut anori tassaaneruvoq kujasik kujasik- kangisik; pingaartumik nunatta sineriaani (Valeur et al. 1996)). Anorit mallillu pillugit paasissutissat annertuut (MSC50) tamanit takuneqarsinnaasut Environment Canada-meersut atorneqarput Baffin-ip kangerliumanerata avannamut kangiani anorit pissusaat qanoq ittuunersoq takutinniarlugu. Taanna takuneqarsinnaavoq najoqqutassaq mi. Piffissaq nalunaaquttap akunnerini pingasukkaarlugu agguarneqarpoq, takutillugulu paasissutissat ingerlaavartut 1958-miit 2008 ilanngullugu. Misissuinermi periuserineqartoq tamaat Swailip takutippaa (Swail et al. 2006). Baffin-ip imartaata avannamut kangisissortaata kitaatungaa avannaq kippasimmik anorlernerusarpoq, kangisinnerusortaanilu anorit kujammut kangiatungaaneernerupput. Taakku akornanni 64 grader W ikaarsaarfik pilersarpoq. Anori sinerissap tungaanut sakkortusisarpoq akulikinnerusunillu 10 m/s-nik sakkortutigisunik anorlertarpoq, tassa sinerissamut qaninnerusuni. Misissuinerit inernerisa assingi Valeur-ip takutippai (Valeur et al. 1996). Inernerit assingusut DMI- DTU-mit (2011) takutinneqarput, Hirlam (High Resolution Area Model) DMI-p silamik naatsersueriaasia atorlugu,. Akuersissuteqarfik Tooq-p eqqaani anorit qanoq ittuunersut paasiniarlugit MSC50 anorit mallillu pillugit paasissutissaqarfik atorneqarpoq. Najoqqutassaq piffissami moorpoq, tassunga ilanngussaq takuneqarsinnaavoq Najoqqutassaq mi. Misissuinerit takutippaat anori pingaartumik kangisik kujasik-kangisimmik sammiveqartartoq, sammivinnit allanit annikitsunik anoreqartarluni. Piffissami januarimiit decemberimut anori kangisik kujasik-kangisimmeertarpoq, maj, juni aamma juli kujasinnguuttarluni, aammalu avannaq-avannaq kippasik. September-miit decemberimut kangisinnguuttarpoq, sakkortunerit oktobermiittarlutik. Anorlerajunnerpaaffiuvoq ukiaq ukiorlu (oktober-marts) anorip sukkassusiata 4 m/s sinnertarlugu, missangersorneqarsimavorlu novemberimi, decemberimi aamma februarimi 20 m/s annerpaaffigisinnaagai. Aasami (juni, juli, august) anori sakkukinnerusarpoq junimi agguaqatigiisillugu 2,9 m/s, julimilu sakkortunerpaaffigalugu 16,2 m/s. 08 March 2012

19 Environmental Impact Assessment Tabel Akuersissuteqarfik Tooq-mi anorit suminngaanneerfii MSC50 Hindcast Data Node M meersut Agguaqatigiis. anorip sukassusaa Sammivik pingaarneq Anorip sakkortunerpaa ffia Piffik anorip sakkortunerpaa ffia Jan Feb Mar Apr Maj Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec VNV VNV VNV VNV VNV SØ SØ SØ ØSØ SØ VNV VNV VNV SØ SØ SSØ SSØ ØSØ ØSØ SØ ØSØ Ø SØ SØ SØ SØ Ukioq tamaat Nittaallat sialuillu Baffin-ip kangerliumanerani silaannaq isugutaqarpianngimmat siallertarnera nittaattarneralu annikittarpoq, ukiumut 200 mm missaaniilluni, Valeur et al. (1996). Kalaallit Nunaata avannamut kitaani nakkaasoq pisarpoq aasami ukiamilu, ilaatigut sialuulluni, kisiannili aputaanerusarluni, tassa Upernavimmi misissuineq aallaavigalugu (Valeur et al. 1996). Nakkaasoq pilersarpoq anorersuit silaannaallu aporaaffii aqqusaaraangata. Aasakkut nuissanit (stratusskyer) pukkitsunit annikitsumik apisinnaavoq minisinnaalluniluunniit (sialualaarluni). Ukiukkut sikup qaavani, ammanersanit aammalu sikujuitsunit (polynier) nittaaffiusinnaavoq. Sikulluartinnagu nittaangaatsiartarpoq. (Valeur et al. 1996) Silaanaap erseqqarissusaa Baffin Bugtimi isikkillertarneranut pujoq patsisaanerpaasarpoq. Pingaartumik aasaanerani pujorajuttarpoq. Upernaap ingerlanerani pujorajussiartortarpoq pujornerpaasarlunilu junimi imaluunniit julimi. Pujorajunnera annikilliartortarpoq augustusip naajartornerani. (Valeur et al., 1996) aammalu septemberimiit oktoberimut, immap qaavata kissarnera sikuernera pissutigalugu qaffakkaangat. Aasianni, Nuummi Paamiunilu silasiorfiit (Figur 10 i Hansen and Buch, 2004) nalunaarsuineri malillugit pujorajunnerpaasarpoq julimi (10-18%). Pujortarnera akuttoriartortarpoq augustusimi (8-5%) sulilu pujoqannginnerulersarluni septemberimi (3-8%) oktoberimilu (<1-2%) (tak. Figur 4.1-7). Immap nillertup qaavani silaannaap kissartoq pissutigalugu pujornera pisarpoq silaannaq under 0 C ataallugu kissassuseqalerangat, anorillu saqqortussusia allaaqqinneralu apeqqutaallutik. Ilaanni sermernarsinnaasarpoq pujoq strømnings tåge allaaqqilluni atorsaanerani sermernerlu apullu sikumit imartaqanngitsumik pissuteqartoq pissutigalugit. Aamma pujoq aalaasoq pinngorsinnaasarpoq havgtus-itut ilisimanerqartumik, silaannaap nillertup sikuusup qaavaniittup sikoqanngitsoq imarilluunniit aqqusaaraangagu. Nakkaasoqarnera perserneralu aamma qinerfilutsitsisinnaapput. Paasissutissat annertunerusut pineqarsinnaapput DMI-DTU (2011) Nilakkarneq/sermersoorneq Sialuk nillertoq, pujoq imaluunniit imarmit serpalittarnerup nilakkarneq pilersissinnaavaat. Serpartarnerit qerruttut nilakkarnerit navianarnersarivaat. Anorip sukkassusia, silaannaap kissassusaa, immallu qaavata kissassusaa, aammalu umiarsuaq qanoq sanaajunersoq apeqqutaasarput. Issittut imartaani, Baffin-ip kangerliumanerata avannamut kangia ilanngullugu umiarsuarmik angalaniarnermi sermersoorneq ajornartorsiutaasinnaavoq. Sermersoornerit serpartartinnermit pisut oktobermiit decemberimut immami ammaannartumi avannamillu anorleraangat takussaanerupput. Nilakkarnerit serminnguuttut aamma tassaapput sialuk qerruttoq 08 March 2012

20 Environmental Impact Assessment pujorallu nillertoq. Anori serminnguuttoq Baffin-ip kangerliumanerani qaqutigoorneruvoq, pujorammit nillertumit sermeq pinngortoq annikippoq, sivisuumik pujorannera eqqaassanngikkaanni. Overland et al. (1986), imaluunniit USA-p imarsiortuisa atortagaat sisamat sermersoornermut tunngasut atorneqarajuttarput, tassani takuneqarsinnaalluni silaannaap kissassusaa anorillu sukkassusaa apeqqutaalluni annikitsumik, naammaannartumik annertuumilluunniit sermersoorsinnaaneq immap qaavata kissassusaa apeqqutaalluni. (Siulleq takutinneqarpoq DMI-DTU (2011), uanilu ilaanani Immamut tunngasut (oceanografi) Itissutsimik uuttuineq immallu immap naqqa Baffin-ip kangerliumanerata avannamut kangiata imartaata itissusaa naluneqanngilluarpoq. Danskit canadamiullu assiutaanni takuneqarsinnaavoq, aammalu digitalinngorlugu pissarsiarineqarsinnaalluni; soorlu the General Bathymetric Chart of the Ocean (GEBCO) aamma International Bathymetric Chart of the Arctic Ocean (IBCAO). Uani nalunaarusiami nipit ingerlaarnerinut misissuinermi IBCAO immikkut ittoq atorneqarsimavoq. Danish Centre of Environment (DCE)-ip itissutsinut nalunaarsugaataanut snilliullugit eqqornerusutut isikkoqarput. Immap itissusii danskit immamut assiutaanni takutinneqarput 1600, 1700, 3100 amma 3200 uuttuutigalugu 1: , tassaallutillu piffissaq pineqartoq tamakkerlugu takussutissat, sumiissusersionerit danskit oqartussaasuisa suliaritissimasaat. Sumiiffiup pineqartup ilisarnaatigaa nunap toqqavia (kontinentalsokkel) allangorartuummat,; Qeqertarsuup avannaata sineriaa allanngorartumik silissuseqarluni. Immap naqqani tassani qoorortat itisuut ipput, tassa immap naqqani qooqqut qupparsuillu, qanga nunaagallarmat iigartartut kuunnerinit pilersinneqarsimasut. Akuersissuteqarfik Tooq-mi immap naqqatani maliginiakkat pingaarnerit ilaagaat Upernaviup avannaata kitaaniittoq ikkanneq suli atserneqanngitsoq, Nutaarmiut kitaa-tungaani km-itut avasitsigisumiittoq akuersissuteqarfiusup avannaatungaani/qitikannianiilluni, killeqarfeqartoq immap naqqani itinersuup kujammut kangiata tungaanut. Ikkannersaq taanna danskit immap assiliaanni 1700-mik ilisarnaateqartumi 100 meterit ataallugit ikkannerpaaffeqartutut nalunaarsuiffigineqarsimavoq, sumiiffillu annertooq 200 m-it ataallugit itissuseqartoq. Ikkannersami tassani itissutsit MOKN-innikkut itissutsimik uuttortaanerannut, TGS Nopec aamma suliffeqarfinnit allanit suliarineqartumit, naleqqiukkaanni, assigeqqissaanngikkaluarlugit,imminnut qanipput, pilersaarusiornissamullu naammaginarlutik. Baffin-ip kangerliumanerata avannamut kangiani nunap toqqaviata aammalu 2000 m angullugu ititigisumi narsaamanertani immap naqqata qanoq isikkoqarnera qanorlu uumasoqarnera naasoqarneralu ilisimaneqarpallaanngillat. Baffin-ip kangerliumanerata itivallaanngitsortaani ilimanarluinnarpoq sikorsuit immap naqqa attuussarfigalugu kigartuinerisa immap naqqani uumasut naasullu sunniuteqarfigilluartassagaat. Taamaassorinninneq tunngaveqarpoq immani taakkunani amerlasuunik iluliaqarmat (tamanna immikkoortumi erseqqinnerusumik sammineqarpoq), tassami immap sarfai anorillu peqqutaallutik ilulissat ingerlasaramik. Naqqata kigartorneqarnera pisarpoq itissutsit allanngoraraanganta sumiiffiillu ilaani imaq ikkanneruleraangat. Aamma pisinnaavoq ilulissat assakaallutik naqqi itineruleraangata.. Uuliamik ujarlerfiusartuni arlalinni sikorsuit immap naqqanik kigartuisarsimaneri nalunaarsorneqarsimapput, taamaammat naatsorsuutigineqarsinnaavoq tunup avannaani ammalu Kalaallit Nunaata sineriaa Davisstrædip avannaaniittup imartaata, iigartartoqarluartup sikorsuarnit kigartorneqarsimanissaa. Iluliarsuit apeqqutaallutik 250 meterinut itissusilik tikillugu immap naqqani kigartuisinnaapput. Kigartuinerit sumiiffiit ilaanni meterit sisamat 08 March 2012

Nuup Kangerluata Ikinngutai Nuuk Fjords venner

Nuup Kangerluata Ikinngutai Nuuk Fjords venner Høringssvar er oversat fra dansk til grønlandsk. Sendt: 19. oktober 2012 23:57 Til: Officiel post til Bureau of Minerals and Petroleum Emne: høringssvar hermed høringssvar. Piitannguaq Tittussen 1 Bmp@nanoq.gl

More information

Kalaallit Nunaani imaani sajuppillatsitsilluni misissuinermut ilitsersuut: Suleriaaseq Avatangiisimut Pitsaanerpaaq (BEP), Avatangiisip

Kalaallit Nunaani imaani sajuppillatsitsilluni misissuinermut ilitsersuut: Suleriaaseq Avatangiisimut Pitsaanerpaaq (BEP), Avatangiisip 1 Kalaallit Nunaani imaani sajuppillatsitsilluni misissuinermut ilitsersuut: Suleriaaseq Avatangiisimut Pitsaanerpaaq (BEP), Avatangiisip Sunnerneqarneranik Naliliineq (VVM) aamma Suliniutinik Pinaveersaartitsissutaasunik

More information

NUUP KANGERLUATA IMARTAANI MILUUMASUT TIMMISSALLU

NUUP KANGERLUATA IMARTAANI MILUUMASUT TIMMISSALLU ISUANI SAVIMINISSAMIK PIIAANISSAMUT SULINIUT ASN-IMUT ILANNGUSSAQ 3 NUUP KANGERLUATA IMARTAANI MILUUMASUT TIMMISSALLU JUULI 2012 Orbicon A/S Ringstedvej 20 DK 4000 Roskilde Danmark Oqarasuaat + 45 46 30

More information

Sanarfinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaq. Oqaluuserisassat

Sanarfinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaq. Oqaluuserisassat Sanarfinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaq Saqqaa 117 Sanarfinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaq Oqaluuserisassat Pingasunngorneq ulloq 27. maj 2015 nal. 10.00 Sanarfinermut Avatangiisinullu Ingerlatsiviup

More information

pinngortitaleriffik Ukiumoortumik nalunaarut 2011

pinngortitaleriffik Ukiumoortumik nalunaarut 2011 pinngortitaleriffik grønlands naturinstitut Ukiumoortumik nalunaarut 2011 2 IMAA Ukiumoortumik nalunaarut 2011 Siulequt... 3 Ilisimatuussutsikkut suliat... 4 Silap Pissusianik Ilisimatusarfik... 4 Aalisakkanut

More information

Jannick H Schmidt, 2.-0 LCA consultants Mikkel Thrane, Aalborg University

Jannick H Schmidt, 2.-0 LCA consultants Mikkel Thrane, Aalborg University Jannick H Schmidt, 2.-0 LCA consultants Mikkel Thrane, Aalborg University 2009 Title: Life cycle assessment of aluminium production in new Alcoa smelter in Greenland Authors: 2.-0 LCA consultants Jannick

More information

London Mining Greenland A/S-IP ISUKASIANI saviminissarsiornerata inuiaqatigiinnut sunniutissaanik naliliineranut ilanngussat

London Mining Greenland A/S-IP ISUKASIANI saviminissarsiornerata inuiaqatigiinnut sunniutissaanik naliliineranut ilanngussat Ilanngussaq 1: Inuiaqatigiinnut sunniutissanik naliliineq, ISUA London Mining Greenland A/S-IP ISUKASIANI saviminissarsiornerata inuiaqatigiinnut sunniutissaanik naliliineranut ilanngussat March 2013 Ilanngussaq

More information

Ukiumoortumik nalunaarut 2005

Ukiumoortumik nalunaarut 2005 C. Egevang PINNGORTITALERIFFIK Ukiumoortumik nalunaarut 2005 2 IMAAT Aallaqqaasiut................................................................ 3 Ukioq qaangiuttoq naatsumik.................................................

More information

Inuit Silarsuarmiut Siuttuinut piumasaqarput:issittumi silap allanngornera qanoq iliuuuseqarfiginiarsiuk

Inuit Silarsuarmiut Siuttuinut piumasaqarput:issittumi silap allanngornera qanoq iliuuuseqarfiginiarsiuk Inuit Silarsuarmiut Siuttuinut piumasaqarput:issittumi silap allanngornera qanoq iliuuuseqarfiginiarsiuk -- November 13, 2009 -- Inuit Issittormiut Siunnersuisoqatigiiffiat nunat inoqqaavisa suliniaqatigiiffigaat

More information

Sanarfinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaq. Imaqarniliaq

Sanarfinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaq. Imaqarniliaq Sanarfinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaq Saqqaa 117 Sanarfinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaq Imaqarniliaq Pingasunngorneq ulloq 27. maaji 2015 nal. 10.00 Sanarfinermut Avatangiisinullu Ingerlatsiviup

More information

KALAALLIT NUNAANNI MEQQIT QIVIUI UKIOQ 2012

KALAALLIT NUNAANNI MEQQIT QIVIUI UKIOQ 2012 KALAALLIT NUNAANNI MEQQIT QIVIUI UKIOQ 2012 Imarisai Siulequt... 2 MEQQIT PILLUGIT PILERSAARUSIAMUT TUNULIAQUTAASOQ... 3 NORA-mi pilersaarusiaqqaaq... 3 NORA-mi pilersaarusiaq pingaarneq... 3 MEQQIT PILLUGIT

More information

PINNGORTITALERIFFIK. Ukiumoortumik nalunaarut 2004

PINNGORTITALERIFFIK. Ukiumoortumik nalunaarut 2004 PINNGORTITALERIFFIK Ukiumoortumik nalunaarut 2004 2 I MARISAI Aallaqqaasiut................................................................. 3 Ukioq qaangiuttoq naatsumik.................................................

More information

ISSITTUT PILLUGIT UKIAQ

ISSITTUT PILLUGIT UKIAQ BRUXELLES B r u x e l l e s - i m i K a l a a l l i t N u n a a t a S i n n i i s o q a r f i a ISSITTUT PILLUGIT UKIAQ Issittoq pillugu qulequtaq: Arctic Futures Symposium, Arctic Dialouge aamma Arctic

More information

Danmarkip Kalaallit Nunaatalu imartaani umiarsuit usinik imerpalasunik akunnerminni nuussuisarnerat pillugu nalunaarut (STS-imi iliuutsit) 1

Danmarkip Kalaallit Nunaatalu imartaani umiarsuit usinik imerpalasunik akunnerminni nuussuisarnerat pillugu nalunaarut (STS-imi iliuutsit) 1 4. juni 2014. Nr. 570. Danmarkip Kalaallit Nunaatalu imartaani umiarsuit usinik imerpalasunik akunnerminni nuussuisarnerat pillugu nalunaarut (STS-imi iliuutsit) 1 Imarsiornermi isumannaatsuunissaq pillugu

More information

PINNGORTITALERIFFIK GRØNLANDS NATURINSTITUT. Ukiumoortumik nalunaarut 2014

PINNGORTITALERIFFIK GRØNLANDS NATURINSTITUT. Ukiumoortumik nalunaarut 2014 PINNGORTITALERIFFIK GRØNLANDS NATURINSTITUT Ukiumoortumik nalunaarut 2014 Imaat 2 Aallaqqaasiut.... 3 Aatsitassat pillugit pitsaanerpaamik siunnersuinermik qulakkeerinnittussaq.. 4 2014 pisut... 6 Sammisarpianut

More information

2014-imut ukiumoortumik nalunaarut

2014-imut ukiumoortumik nalunaarut 2014-imut ukiumoortumik nalunaarut Suliffeqarfissuarmi kisitsisit pingaarnerit Uuttueriaaseq 2010 2011 2012 2013 2014 Kaaviiaartitat mio. kr. 1.134.5 1.175.3 1.166.7 1.181.6 1.171.7 Aningaasaliinnginnermi

More information

Tusagassiortunik katersortitsineq Maajip 12-anni 2015. Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoq Karl-Kristian Kruse

Tusagassiortunik katersortitsineq Maajip 12-anni 2015. Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoq Karl-Kristian Kruse Tusagassiortunik katersortitsineq Maajip 12-anni 2015 Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoq Karl-Kristian Kruse EU-p puisit amiinik killilersuineranut tunuliaqutaasut 2015-mi Naalagaaffimmi

More information

Kapitel 5. NAPPAATIT TUNILUUTTARTUT.

Kapitel 5. NAPPAATIT TUNILUUTTARTUT. Kapitel 5. NAPPAATIT TUNILUUTTARTUT. Meeqqat nappaataat Peqqinnissakkut Nakkutilliisoqarfimmut 21-imi meeqqat nappaataannik nalunaaruteqartoqarsimanngilaq. Meningitis/Sepsis 21-imi meningitis/sepsis-imik

More information

Kulturikkut pisussat

Kulturikkut pisussat Kulturikkut pisussat TAPIISSUTEQARTUT KOMMUNEQARFIK SERMERSOOQ NAPA NORDENS INSTITUT I INU:IT NUNA ADVOKATER AAGE V. JENSEN CHARITY GRØNLAND ISS GRØNLAND A/S PAVIA LYBERTH FOUNDATION NUNAFONDEN KALAALLIT

More information

pinngortitaleriffik Ukiumoortumik nalunaarut 2012

pinngortitaleriffik Ukiumoortumik nalunaarut 2012 pinngortitaleriffik grønlands naturinstitut Ukiumoortumik nalunaarut 2012 2 imai Siulequt... 3 Sulianik ingerlatsineq... 4 Aalisakkanut Qalerualinnullu immikkoortortaqarfik... 4 Miluumasunut Timmissanullu

More information

NVL, nunaniluavannarlerni suleqatigiinneq. Antra Carlsen, aqqiss. pisortaq www.nordvux.net

NVL, nunaniluavannarlerni suleqatigiinneq. Antra Carlsen, aqqiss. pisortaq www.nordvux.net NVL, nunaniluavannarlerni suleqatigiinneq Antra Carlsen, aqqiss. pisortaq www.nordvux.net NunatAvannarliit ilisimasanik piginnaanernilluineriartortitsinermiqitiusoq Anguniagaq: NMR p anguniagassatut aalajangersagai-

More information

Inuuneritta Innuttaasut peqqissuunissaannut suliniut aallaavigalugu meeqqat peqqissusiat inooqatigiinnikkut isigalugu

Inuuneritta Innuttaasut peqqissuunissaannut suliniut aallaavigalugu meeqqat peqqissusiat inooqatigiinnikkut isigalugu Meeqqat Inuusuttullu Pillugit Ilisimasaqarfik Videnscenter om Børn og Unge Documentation Centre on Children and Youth Inuuneritta Innuttaasut peqqissuunissaannut suliniut aallaavigalugu meeqqat peqqissusiat

More information

ukiumoortumik nalunaarusiaq Årsrapport

ukiumoortumik nalunaarusiaq Årsrapport ukiumoortumik nalunaarusiaq Årsrapport Annual Report 2011 Ass. / Foto / Photo: Peter Alsen Assiliisoq / Fotos / Photographer: Nunaoil, Peter Alsen Kalaallisuunngortitsisoq / Grønlandsk oversættelse / Greenlandic

More information

Transparency International suliniaqatigiiffiuvoq peqquserlulluni iluaarniarnermik nunarsuaq tamakkerlugu akiuiniaqatigiiffiit annersaat.

Transparency International suliniaqatigiiffiuvoq peqquserlulluni iluaarniarnermik nunarsuaq tamakkerlugu akiuiniaqatigiiffiit annersaat. Transparency International suliniaqatigiiffiuvoq peqquserlulluni iluaarniarnermik nunarsuaq tamakkerlugu akiuiniaqatigiiffiit annersaat. Suliniaqatigiiffik nunarsuaq tamakkerlugu 100-nik immikkoortortaqarpoq

More information

NUNATTA ATUAGAATEQARFIA UKIUMOORTUMIK NALUNAARUT 2009

NUNATTA ATUAGAATEQARFIA UKIUMOORTUMIK NALUNAARUT 2009 NUNATTA ATUAGAATEQARFIA UKIUMOORTUMIK NALUNAARUT 2009 ANINGAASALIISSUTIT, ATORNIARNERIT ATUKKIUSSASSALLU Aningaasaliissutit: kr. 13.655 Atukkiussat: 99.000 Atuagaatit allallu: 159.000 SULISUT Hanne Kristoffersen

More information

Nuummi Timersoqatigiiffiit allattorsimaffiat

Nuummi Timersoqatigiiffiit allattorsimaffiat Nuummi Timersoqatigiiffiit allattorsimaffiat Timersornissamik aalanissamillu tamanut neqerooruteqartoqarnissaa Kommuneqarfik Sermersuumit pingaartipparput tamassuma peqqinnartuunera, nuannaartitsisarnera

More information

Life cycle assessment of aluminium production in new Alcoa smelter in Greenland

Life cycle assessment of aluminium production in new Alcoa smelter in Greenland Life cycle assessment of aluminium production in new Alcoa smelter in Greenland Eqikkaaneq kalaallisut Sammenfatning på dansk Summary in English Jannick H Schmidt, 2.-0 LCA consultants Mikkel Thrane, Aalborg

More information

KNB. ukiumut nalunaarut. Kalalliit Nunaanni brugseni. Årsrapport 2014

KNB. ukiumut nalunaarut. Kalalliit Nunaanni brugseni. Årsrapport 2014 KNB Kalalliit Nunaanni brugseni 2014 ukiumut nalunaarut Årsrapport 2014 Sisimiut Maniitsoq Sisimiut Postboks 1019 3911 Sisimiut Tlf. 86 40 86 Fax 86 47 73 sisimiut@brugseni.gl Maniitsoq Postboks 148 3912

More information

Potential environmental impacts of oil spills in Greenland

Potential environmental impacts of oil spills in Greenland National Environmental Research Institute Ministry of the Environment. Denmark Potential environmental impacts of oil spills in Greenland An assessment of information status and research needs NERI Technical

More information

ILISIMATUSARFIK Grønlands Universitet. Postboks 279. DK-3900 Nuuk, Grønland. Telefon +299 362404. www.ilisimatusarfik.gl E-mail: aarp@uni.

ILISIMATUSARFIK Grønlands Universitet. Postboks 279. DK-3900 Nuuk, Grønland. Telefon +299 362404. www.ilisimatusarfik.gl E-mail: aarp@uni. ILISIMATUSARFIK Grønlands Universitet. Postboks 279. DK-3900 Nuuk, Grønland. Telefon +299 362404. www.ilisimatusarfik.gl E-mail: aarp@uni.gl Ulloq/Dato: 7. februar 2008 J.nr.01-30-02 KIIIN Maani Ilisimatusarfiup

More information

HEPATITIS B INFECTION IN GREENLAND

HEPATITIS B INFECTION IN GREENLAND HEPATITIS B INFECTION IN GREENLAND Epidemiology and burden of disease PHD THESIS January 2011 Malene Landbo Børresen, MD Department of Epidemiology Research Statens Serum Institut Copenhagen Denmark Dansk,

More information

UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT

UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT 2009 Assiliisoq / Fotos / Photographer: Nunaoil. Kalaallisuunngortitsisoq / Grønlandsk oversættelse / Greenlandic translation: Peter Frederik Rosing

More information

Imai. Indholdsfortegnelse. Contents

Imai. Indholdsfortegnelse. Contents 2001-IMUT UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSBERETNING 2001 ANNUAL REPORT 2001 Imai Qupp. Ingerlatseqatigiiffik pillugu paasissutissat...............3 Kisitsisit pingaarnerit.................................3

More information

suluk 2005 # 02 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: Carsten Egevang

suluk 2005 # 02 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: Carsten Egevang suluk 2005 # 02 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: Carsten Egevang At rejse er... Angalaneq niuerniarnerusarpoq Pilersuisoq Akitsuuteqanngitsut Tim mi - sartukkut

More information

suluk 2007 # 02 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy!

suluk 2007 # 02 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! suluk 2007 # 02 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! SHOP ON TOP OF THE WORLD Stort udvalg, lave priser Qinigassat arlallit, akit appasissut Wide selection, low prices Vi fører et kvalitetsudvalg

More information

UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT 2002

UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT 2002 UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT 2002 UKIUMOORTUMIK NALUNAA- RUSIAMI ASSITALIUSSAT ILLUSTRATIONERNE I ÅRSRAPPORTEN ILLUSTRATIONS IN THE ANNUAL REPORT Assitaliussat ukiumoortumik nalunaarusiamiittut

More information

ENVIRONMENTAL OIL SPILL SENSITIVITY ATLAS FOR THE NORTHERN WEST GREENLAND (72º-75º N) COASTAL ZONE

ENVIRONMENTAL OIL SPILL SENSITIVITY ATLAS FOR THE NORTHERN WEST GREENLAND (72º-75º N) COASTAL ZONE ENVIRONMENTAL OIL SPILL SENSITIVITY ATLAS FOR THE NORTHERN WEST GREENLAND (72º-75º N) COASTAL ZONE NERI Technical Report no. 828 2011 AU NATIONAL ENVIRONMENTAL RESEARCH INSTITUTE AARHUS UNIVERSITY This

More information

UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT

UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT 2010 Assiliisoq / Fotos / Photographer: Nunaoil, Cairn Energy, TransAtlantic Kalaallisuunngortitsisoq / Grønlandsk oversættelse / Greenlandic translation:

More information

Grønlands Selvstyre 1 The Government of Greenland 1 Namminersorlutik Oqartussat 1 The Greenland Self-government Authorities

Grønlands Selvstyre 1 The Government of Greenland 1 Namminersorlutik Oqartussat 1 The Greenland Self-government Authorities Kalaallisut, Danskisut Tuluttullu taaguutit Betegnelser på Grønlandsk, Dansk og Engelsk Terms in Greenlandic, Danish and English Ataani allassimasut tassaapput Kalaallit Nunaanni pisortatigoortumik kalaallisut,

More information

suluk 2008 # 04 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! ASS./FOTO/PHOTO: CARSTEN EGEVANG ARC-PIC.COM

suluk 2008 # 04 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! ASS./FOTO/PHOTO: CARSTEN EGEVANG ARC-PIC.COM suluk 2008 # 04 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! ASS./FOTO/PHOTO: CARSTEN EGEVANG ARC-PIC.COM Hvis du er vinelsker og bor i Grønland, så er Club Vino noget for dig... Viinnit nuannarigukkit

More information

UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT

UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT 2003 UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAMI ASSITALIUSSAT ILLUSTRATIONERNE I ÅRSRAPPORTEN ILLUSTRATIONS IN THE ANNUAL REPORT Ukiumoortumik nalunaarusiami assitaliussat

More information

Inerisaavik Meeqqerivitsialak. Ilulissat 24.- 26. april 2012

Inerisaavik Meeqqerivitsialak. Ilulissat 24.- 26. april 2012 Inerisaavik Meeqqerivitsialak Ilulissat 24.- 26. april 2012 1 Inerisaaviup killiffia Qanoq aallartippugut? 2006- SPS-imi isumasioqatigiinneq siulleq Meeqqerivitsialak dialog seminar (Perorsaanermik Ilinniarfimmi

More information

suluk 2006 # 02 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: AG

suluk 2006 # 02 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: AG suluk 2006 # 02 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: AG At rejse er... Angalaneq niuerniarnerusarpoq Pilersuisoq Akitsuuteqanngitsut Tim mi - sartukkut aallalernermi

More information

Kalaallit Nunaat tuniniagaanngilaq. Ulluinnarni nerisanit mamarluinnartut. free. Grønland er ikke til salg Greenland is not for sale

Kalaallit Nunaat tuniniagaanngilaq. Ulluinnarni nerisanit mamarluinnartut. free. Grønland er ikke til salg Greenland is not for sale Kalaallit Nunaat tuniniagaanngilaq Grønland er ikke til salg Greenland is not for sale Ulluinnarni nerisanit mamarluinnartut en smagsperle fra hverdags-køkkenet a tasty week-day treat 2011 #02 tigoriannguaruk!

More information

suluk 2006 # 04 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: AG ARKIV

suluk 2006 # 04 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: AG ARKIV suluk 2006 # 04 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: AG ARKIV At rejse er... Angalaneq niuerniarnerusarpoq Pilersuisoq Akitsuuteqanngitsut Tassa illit Kalaallit Nunaanni

More information

UKIuMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT

UKIuMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT 2008 UKIuMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT indholdsfortegnelse: Fremadrettede udsagn 2 Selskabsoplysninger 2 Ledelsespåtegning 4 Den uafhængige revisors påtegning 6 Årets væsentligste begivenheder

More information

UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT

UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT 2004 UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAMI ASSITALIUSSAT ILLUSTRATIONERNE I ÅRSRAPPORTEN ILLUSTRATIONS IN THE ANNUAL REPORT Ukiumoortumik nalunaarusiami assitaliussat

More information

suluk 2004 #01 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: Carsten Egevang

suluk 2004 #01 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: Carsten Egevang suluk 2004 #01 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: Carsten Egevang Realiser dine boligdrømme med GrønlandsBANKEN Illutaarniarnerit GrønlandsBANKEN peqatigalugu piviusunngortiguk

More information

Host immunity to tuberculosis in Greenland

Host immunity to tuberculosis in Greenland PhD thesis Host immunity to tuberculosis in Greenland Sascha Wilk Michelsen, MD University of Copenhagen 2015 Department of Epidemiology Research and Department of Infectious Disease Immunology Statens

More information

UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT

UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT ANNUAL REPORT 2005 UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAMI ASSITALIUSSAT ILLUSTRATIONERNE I ÅRSRAPPORTEN ILLUSTRATIONS IN THE ANNUAL REPORT Ukiumoortumik nalunaarusiami assitaliussat

More information

Takornariat pillugit kisitsisit Turismen i tal Tourism in figures

Takornariat pillugit kisitsisit Turismen i tal Tourism in figures Takornariat pillugit kisitsisit Turismen i tal Tourism in figures Statistics greenlandg greenland Tourism & Business Council Uani quppersakkami Kalaallit Nunaanni Naatsorsueqqissaartarfiup aammalu Nunatsinni

More information

suluk Qaqqap pissaanera Assigiinngiiaassuseqarnerup nipaa Kalaallit nipilersugaannut periarfissat nutaat TAX FREE s.48

suluk Qaqqap pissaanera Assigiinngiiaassuseqarnerup nipaa Kalaallit nipilersugaannut periarfissat nutaat TAX FREE s.48 suluk Qaqqap pissaanera Bjergets magt The power of the mountain Assigiinngiiaassuseqarnerup nipaa Mangfoldighedens stemme A voice for diversity Kalaallit nipilersugaannut periarfissat nutaat Nye muligheder

More information

NERI Technical Report no. 817 NATIONAL ENVIRONMENTAL RESEARCH INSTITUTE AARHUS UNIVERSITY

NERI Technical Report no. 817 NATIONAL ENVIRONMENTAL RESEARCH INSTITUTE AARHUS UNIVERSITY Improving the Greenlandic Greenhouse Gas Inventory NERI Technical Report no. 817 AU 2011 NATIONAL ENVIRONMENTAL RESEARCH INSTITUTE AARHUS UNIVERSITY [Blank page] Improving the Greenlandic Greenhouse Gas

More information

#03 TIGORIANNGUARUK! Kalaallit Nunaata isarukitsua. Mittarfiinnaanngitsoq. Aalisakkat itisoormiut nutaat TAX FREE

#03 TIGORIANNGUARUK! Kalaallit Nunaata isarukitsua. Mittarfiinnaanngitsoq. Aalisakkat itisoormiut nutaat TAX FREE Kalaallit Nunaata isarukitsua DEN GRØNLANDSKE PINGVIN GREENLAND S PENGUIN Mittarfiinnaanngitsoq MERE END EN LUFTHAVN MORE THAN AN AIRPORT Aalisakkat itisoormiut nutaat NYE FISKEARTER I DYBET NEW FISH SPECIES

More information

suluk 2007 # 01 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: Bent Petersen

suluk 2007 # 01 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: Bent Petersen suluk 2007 # 01 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: Bent Petersen At rejse er... Angalaneq niuerniarnerusarpoq Pilersuisoq Akitsuuteqanngitsut Tassa illit Kalaallit

More information

suluk 2008 # 03 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! ASS./FOTO/PHOTO: JOHN RASMUSSEN, NARSAQ FOTO

suluk 2008 # 03 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! ASS./FOTO/PHOTO: JOHN RASMUSSEN, NARSAQ FOTO suluk 2008 # 03 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! ASS./FOTO/PHOTO: JOHN RASMUSSEN, NARSAQ FOTO Hvis du er vinelsker og bor i Grønland, så er Club Vino noget for dig... Viinnit nuannarigukkit

More information

2013 nr.05. tigoriannguaruk tag Suluk Med hjem Your personal copy. Tax Free

2013 nr.05. tigoriannguaruk tag Suluk Med hjem Your personal copy. Tax Free 2013 nr.05 tigoriannguaruk tag Suluk Med hjem Your personal copy Tax Free Ataaseq / pr. stk. 35,- Ataaseq / pr. stk. 125,- Ataaseq / pr. stk. 245,- Ataaseq / pr. stk. 59,- Ataaseq / pr. stk. 490,- EQQAAMALLUGU

More information

suluk 2006 # 03 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: Narsaq foto

suluk 2006 # 03 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: Narsaq foto suluk 2006 # 03 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: Narsaq foto At rejse er... Angalaneq niuerniarnerusarpoq Pilersuisoq Akitsuuteqanngitsut Tim mi - sartukkut aallalernermi

More information

#02 TIGORIANNGUARUK! Pruffiitioqqusersoq. Air Greenland Charter Issittumi immikkut ilisimasalik. Puilasup ernga nunarsuarmi atuisartunut TAX FREE

#02 TIGORIANNGUARUK! Pruffiitioqqusersoq. Air Greenland Charter Issittumi immikkut ilisimasalik. Puilasup ernga nunarsuarmi atuisartunut TAX FREE Pruffiitioqqusersoq DEN FALSKE PROFET THE FALSE PROPHET Air Greenland Charter Issittumi immikkut ilisimasalik AIR GREENLAND CHARTER EN SPECIALIST I ARKTIS AIR GREENLAND CHARTER ARCTIC SPECIALIST Puilasup

More information

UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT 2005 ANNUAL REPORT

UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT 2005 ANNUAL REPORT UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT 2005 ANNUAL REPORT Nutserinermi assigiinngissuteqassappat qallunaatuua atuuppoq. Ved tilfælde af uoverenstemmelser mellem den grønlandske, danske og engelske version

More information

SARFAQ ITTUK CAFÉ SARFAQ

SARFAQ ITTUK CAFÉ SARFAQ SARFAQ ITTUK CAFÉ SARFAQ INTERNETSIMUT ATTAVEQARNEQ AAMMA FILMERTARFIK ULLAAKKUT, ULLUP QEQQANUT, UNNUKKULLU NERINEQ Internetsimut attaveqarneq Umiarsuup aquani imaluunniit Cafè Sarfaq-mi internetsersinnaavutit

More information

Ukiumoortumik nalunaarut. Årsrapport. Annual Report

Ukiumoortumik nalunaarut. Årsrapport. Annual Report Ukiumoortumik nalunaarut Imarisai Ingerlatsivik pillugu paasissutissat.........................................................1 Kisitsisit pingaarnerit...................................................................2

More information

#05. Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal. TaX Free

#05. Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal. TaX Free 2011 #05 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! TaX Free A Viinnit Nr. 1/2011, Ukioq arfineq-pingajussaat Petit Verdot viinnissaq mikisoq annertuumik ilisarnaatilik Viinnissanik katersuineq

More information

#04 TIGORIANNGUARUK! Nannut tumisiorlugit. Silaannarmit oqaluttuat TAX FREE PÅ SPORET AF ISBJØRNE TRACKING POLAR BEARS

#04 TIGORIANNGUARUK! Nannut tumisiorlugit. Silaannarmit oqaluttuat TAX FREE PÅ SPORET AF ISBJØRNE TRACKING POLAR BEARS Nannut tumisiorlugit PÅ SPORET AF ISBJØRNE TRACKING POLAR BEARS Silaannarmit oqaluttuat ANEKDOTER FRA LUFTEN ANECDOTES FROM THE AIR 2010 #04 TIGORIANNGUARUK! TAG SULUK MED HJEM! YOUR PERSONAL COPY! TAX

More information

USSASSAARINERMI AKIT ANNONCEPRISER

USSASSAARINERMI AKIT ANNONCEPRISER USSSSRINERMI KIT NNONCEPRISER Igloo Magazine anu una UN Business TIMIUN Ilaannigooq Der var engang... Once upon a time... Ukioq 2011 Kalaallit Nunaanni inooriaatsimut tunngasumik tamanut naleqquttumik

More information

#02. Imaatigut aqqut piumaneqarluartoq piviusunngoqqajaalerpoq. Alloriarneq oqaluttuarisaanermut pingaarutilik

#02. Imaatigut aqqut piumaneqarluartoq piviusunngoqqajaalerpoq. Alloriarneq oqaluttuarisaanermut pingaarutilik Imaatigut aqqut piumaneqarluartoq piviusunngoqqajaalerpoq Eftertragtet søvej tæt på virkelighed Desirable sea route close to becoming reality Alloriarneq oqaluttuarisaanermut pingaarutilik Historisk milepæl

More information

Environmental Impact of the Lead-Zinc Mine at Mestersvig, East Greenland

Environmental Impact of the Lead-Zinc Mine at Mestersvig, East Greenland National Environmental Research Institute University of Aarhus. Denmark NERI Research Note No. 241, 2008 Environmental Impact of the Lead-Zinc Mine at Mestersvig, East Greenland [Blank page] National Environmental

More information

ICOM s etiske regler Ileqqorissaarnissaq pillugu ICOM-ip malittarisassiai

ICOM s etiske regler Ileqqorissaarnissaq pillugu ICOM-ip malittarisassiai ICOM s etiske regler Ileqqorissaarnissaq pillugu ICOM-ip malittarisassiai ICOM s etiske regler Ileqqorissaarnissaq pillugu ICOM-ip malittarisassiai DANMARK ICOM Danmark 2015 ICOM s etiske regler Ileqqorissaarnissaq

More information

sarfaq ittuk CAFÉ sarfaq

sarfaq ittuk CAFÉ sarfaq sarfaq ittuk CAFÉ sarfaq ullaakkut, ullup QeQQAnut, unnukkullu nerineq internetimut AttAVeQArneQ AAMMA FiLMertArFik Ullaakkorsiorneq (Nal. 07:00 09:00) ilorrisimaarnartunik ullaakkorsiutitorit. Ullup qeqqasiorneq

More information

GAMES GUIDE ARCTIC WINTER GAMES 2016 NUUK MARCH 6-11, 2016. Nuuk, Greenland & Iqaluit, Nunavut AWG2016 BO KRISTENSEN

GAMES GUIDE ARCTIC WINTER GAMES 2016 NUUK MARCH 6-11, 2016. Nuuk, Greenland & Iqaluit, Nunavut AWG2016 BO KRISTENSEN GAMES GUIDE ARCTIC WINTER GAMES 2016 NUUK MARCH 6-11, 2016 Nuuk, Greenland & Iqaluit, Nunavut AWG2016 BO KRISTENSEN 2 Games Guide AWG2016 The time has finally come - Arctic Winter Games has begun AWG2016

More information

Qullersat nalunaarutaat Naalisagaq Ledelsesberetning Resumé Management Report Summary

Qullersat nalunaarutaat Naalisagaq Ledelsesberetning Resumé Management Report Summary Qullersat nalunaarutaat Naalisagaq Ledelsesberetning Resumé Management Report Summary Suliat pingaarnerit Suliffeqarfissuup TELE Greenlandip siunertaraa nunatsinni nalunaarasuartaatitigut attaveqaateqarnerup

More information

THICK-BILLED MURRE STUDIES IN DISKO BAY (RITENBENK), WEST GREENLAND

THICK-BILLED MURRE STUDIES IN DISKO BAY (RITENBENK), WEST GREENLAND THICK-BILLED MURRE STUDIES IN DISKO BAY (RITENBENK), WEST GREENLAND NERI Technical Report no. 749 2009 AU NATIONAL ENVIRONMENTAL RESEARCH INSTITUTE AARHUS UNIVERSITY [Blank page] THICK-BILLED MURRE STUDIES

More information

Inatsisartuni angalaarunneqarnerit

Inatsisartuni angalaarunneqarnerit Inatsisartuni angalaarunneqarnerit Rundvisning i Inatsisartut Guided Tour of Inatsisartut Inatsisartunut tikilluarit Angalaarunneqarneq paarlersuarmi nal. 13.00 aallartissaaq. Angalaarussisup ataatsimiittarfimmukaatissavaatit,

More information

suluk 2005 # 03 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: NOMA

suluk 2005 # 03 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: NOMA suluk 2005 # 03 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: NOMA At rejse er... Angalaneq niuerniarnerusarpoq Pilersuisoq Akitsuuteqanngitsut Tim mi - sartukkut aallalernermi

More information

#03. Iluliarsuaqarfik alianaalluinnartoq. Piffissanut nutaanut ikaarsaaraluttuarneq. Umiaq qanorlu atugaasimanera TAX FREE. Is-paradiset Ice paradise

#03. Iluliarsuaqarfik alianaalluinnartoq. Piffissanut nutaanut ikaarsaaraluttuarneq. Umiaq qanorlu atugaasimanera TAX FREE. Is-paradiset Ice paradise Iluliarsuaqarfik alianaalluinnartoq Is-paradiset Ice paradise Piffissanut nutaanut ikaarsaaraluttuarneq Mod nye tider New times are coming Umiaq qanorlu atugaasimanera Umiaqens skæbne The fate of the umiaq

More information

AEU-2 TULUTTUT / ENGELSK FÆRDIGHEDSPRØVE AUGUST 2014. Piffissaq nal. ak./tidspunkt: 13.00 14.00

AEU-2 TULUTTUT / ENGELSK FÆRDIGHEDSPRØVE AUGUST 2014. Piffissaq nal. ak./tidspunkt: 13.00 14.00 AEU-2 TULUTTUT / ENGELSK FÆRDIGHEDSPRØVE AUGUST 2014 Piffissaq nal. ak./tidspunkt: 13.00 14.00 Ulloq misilitsiffik/dato: Pingasunngorneq/Onsdag den 13. august 2014 Ikiuutitut atorneqarsinnaasut / Hjælpemidler:

More information

Distribution of small Greenland halibut in Baffin Bay

Distribution of small Greenland halibut in Baffin Bay Distribution of small Greenland halibut in Baffin Bay Technical report no. 89, 213 Pinngortitaleriffik, Greenland Institute of Natural Resources Title: Distribution of small Greenland halibut in Baffin

More information

suluk2004 # 04 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: Søren Solkær Starbird

suluk2004 # 04 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: Søren Solkær Starbird suluk2004 # 04 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! Ass./Foto/Photo: Søren Solkær Starbird En forbindelse med power Vi giver dig den bedste rådgivning til en sund økonomi og nye udfoldelser

More information

AWG2016 MAGAZINE. No. 1

AWG2016 MAGAZINE. No. 1 AWG2016 MAGAZINE No. 1 2015 TULUGAQ SPONSORS KISSAVIARSUK SPONSORS NANOQ SPONSORS SponSoritSinnut qujanaq thanks to our SponSorS tak til alle vores SponSorer AQISSEQ SPONSORS Asasara innuttaasoq, Arctic

More information

A strategic environmental impact assessment of hydrocarbon and mining activities

A strategic environmental impact assessment of hydrocarbon and mining activities JAMESON LAND A strategic environmental impact assessment of hydrocarbon and mining activities Scientific Report from DCE Danish Centre for Environment and Energy No. 41 2012 AU AARHUS UNIVERSITY DCE DANISH

More information

Satellite tracking of Humpback whales in West Greenland

Satellite tracking of Humpback whales in West Greenland National Environmental Research Institute Ministry of the Environment. Denmark Satellite tracking of Humpback whales in West Greenland NERI Technical Report, No. 411 [Blank page] National Environmental

More information

Epidemiology of Trichinella in Greenland - occurrence in animals and man

Epidemiology of Trichinella in Greenland - occurrence in animals and man Resumé af PhD-afhandlingen Epidemiology of Trichinella in Greenland - occurrence in animals and man Cand. scient. Lone Nukaaraq Møller November 2006 Summary The overall aim of this PhD project was to study

More information

#02. Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal. TaX Free

#02. Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal. TaX Free 2012 #02 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! TaX Free Vinavis Portvin Nr. 3/2011, 9. årgang Hedvin med klasse og kvalitet Alkohol En opfindelse på tværs af mange kulturer Viinnit Portviinni

More information

MANAGEMENT AND UTILIZATION OF SEALS IN GREENLAND

MANAGEMENT AND UTILIZATION OF SEALS IN GREENLAND MANAGEMENT AND UTILIZATION OF SEALS IN GREENLAND THE GOVERNMENT OF GREENLAND MINISTRY OF FISHERIES, HUNTING & AGRICULTURE REVISED APRIL 2012 Foreword by Honourable Minister of Fisheries, Hunting & Agriculture,

More information

UJARASSIORIT 2007. The Mineral Hunt in Greenland Grønlands mineralkonkurrence. Råstofdirektoratet Postboks 930 3900 Nuuk. Maj Pommer Bjerring

UJARASSIORIT 2007. The Mineral Hunt in Greenland Grønlands mineralkonkurrence. Råstofdirektoratet Postboks 930 3900 Nuuk. Maj Pommer Bjerring UJARASSIORIT 2007 The Mineral Hunt in Greenland Grønlands mineralkonkurrence Maj Pommer Bjerring Råstofdirektoratet Postboks 930 3900 Nuuk September 2008 UJARASSIORIT 2007 TABLE OF CONTENTS IMAI INDHOLDSFORTEGNELSE

More information

SELF SERVICE FULL SERVICE OPTIMIZE YOUR TRAVEL BUDGET. Foto: Lars Svankjær. Air Greenland. Business Travel

SELF SERVICE FULL SERVICE OPTIMIZE YOUR TRAVEL BUDGET. Foto: Lars Svankjær. Air Greenland. Business Travel FULL SERVICE SELF SERVICE OPTIMIZE YOUR TRAVEL BUDGET Foto: Lars Svankjær. Air Greenland Business Travel You can save 10 % on your travel budget! Did you know that you could save an average of 10 % on

More information

BIOLOGICAL BASELINE STUDY IN THE RAMSAR SITE HEDEN AND THE ENTIRE JAMESON LAND, EAST GREENLAND

BIOLOGICAL BASELINE STUDY IN THE RAMSAR SITE HEDEN AND THE ENTIRE JAMESON LAND, EAST GREENLAND BIOLOGICAL BASELINE STUDY IN THE RAMSAR SITE HEDEN AND THE ENTIRE JAMESON LAND, EAST GREENLAND NERI Technical Report no. 769 2010 AU NATIONAL ENVIRONMENTAL RESEARCH INSTITUTE AARHUS UNIVERSITY [Blank page]

More information

BMP Guidelines. Environmental Impact Assessment (EIA) report for activities related to hydrocarbon exploration and exploitation offshore Greenland

BMP Guidelines. Environmental Impact Assessment (EIA) report for activities related to hydrocarbon exploration and exploitation offshore Greenland BMP Guidelines for preparing an Environmental Impact Assessment (EIA) report for activities related to hydrocarbon exploration and exploitation offshore Greenland Danish National Environmental Research

More information

Qaanniomermut ilitsersuut

Qaanniomermut ilitsersuut 0 a I. I C 0 C> a H. C. Petersen Instruktion i kajakbygning Instruction in Kayak Building Qaanniomermut ilitsersuut Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu Greenland National Museum & Archives Grønlands

More information

59,- 69,- 25,- 10,- Arlaat/frit valg. Marluk/2 for. Immuup Qalipaa/ Piskefløde 36% 1 ltr. Ataaseq/pr. stk.

59,- 69,- 25,- 10,- Arlaat/frit valg. Marluk/2 for. Immuup Qalipaa/ Piskefløde 36% 1 ltr. Ataaseq/pr. stk. NUNATSNN TMERSORNEQ KULTURLU TAPERSERSORPAAT NUNATSNN TMERSORNEQ KULTURLU TAPERSERSORPAAT Kaffit/ Rød Karat kaffe 400 g Normalpris 49,95 69,- 10,- mmuup Qalipaa/ Piskefløde 36% 1 ltr. 29 95 59,- 28 90

More information

#01. Issittup imartaani ajunaarnersuaq. Ukiut siulliit 50-it nalliussivavut! TAX FREE KATASTROFEN I ISHAVET THE CATASTROPHE IN THE ARCTIC OCEAN

#01. Issittup imartaani ajunaarnersuaq. Ukiut siulliit 50-it nalliussivavut! TAX FREE KATASTROFEN I ISHAVET THE CATASTROPHE IN THE ARCTIC OCEAN Issittup imartaani ajunaarnersuaq KATASTROFEN I ISHAVET THE CATASTROPHE IN THE ARCTIC OCEAN Ukiut siulliit 50-it nalliussivavut! VI FEJRER DE FØRSTE 50 ÅR! WE CELEBRATE THE FIRST 50 YEARS! 2010 #01 TIGORIANNGUARUK!

More information

The Global Evolution of Wildlife in Greenland

The Global Evolution of Wildlife in Greenland TEMPORAL AND SPATIAL VARIATIONS IN THE LONG-TERM FLUCTUATIONS OF WILDLIFE POPULATIONS IN GREENLAND NERI Technical Report no. 808 2011 AU NATIONAL ENVIRONMENTAL RESEARCH INSTITUTE AARHUS UNIVERSITY [Blank

More information

Poortaq/pr. pose. Spar op til. Normalpris op til 85,95 tikillugu 26,- nalinginnaasumik akilik angullugit sipaakkit. Tilbudspletskud!

Poortaq/pr. pose. Spar op til. Normalpris op til 85,95 tikillugu 26,- nalinginnaasumik akilik angullugit sipaakkit. Tilbudspletskud! NUNATSNN TMERSORNEQ KULTURLU TAPERSERSORPAAT Kukkukuut/ Kyllinge marked Assigiinng. sisamat/ 4 varianter, 800-1600 g pr. pose 59 95 Spar op til Normalpris op til 85,95 tikillugu 26,- nalinginnaasumik akilik

More information

AEU-2 TULUTTUT PIGINNAASANIK MISILITSINNEQ / ENGELSK FÆRDIGHEDSPRØVE MAJ 2015. Piffissami nal. Ak/Tidspunkt.: 13.00 14.00

AEU-2 TULUTTUT PIGINNAASANIK MISILITSINNEQ / ENGELSK FÆRDIGHEDSPRØVE MAJ 2015. Piffissami nal. Ak/Tidspunkt.: 13.00 14.00 AEU-2 TULUTTUT PIGINNAASANIK MISILITSINNEQ / ENGELSK FÆRDIGHEDSPRØVE MAJ 2015 Piffissami nal. Ak/Tidspunkt.: 13.00 14.00 Ulloq misilitsiffik/dato: Pingasunngorneq / Onsdag den 20. maj 2015 Ikiuutitut atorneqarsinnaasut

More information

UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT 2007 ANNUAL REPORT

UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT 2007 ANNUAL REPORT UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ ÅRSRAPPORT 2007 ANNUAL REPORT Nutserinermi assigiinngissuteqassappat qallunaatuua atuuppoq. Ved tilfælde af uoverenstemmelser mellem den grønlandske, danske og engelske version

More information

#04. Dinosaurit nunatsinni uumasuugallarmata. Assiliinermik eqqumiitsuliat internettimi. Tusagassiorfiit nunatsinnik soqutiginnilluartut TAX FREE

#04. Dinosaurit nunatsinni uumasuugallarmata. Assiliinermik eqqumiitsuliat internettimi. Tusagassiorfiit nunatsinnik soqutiginnilluartut TAX FREE Dinosaurit nunatsinni uumasuugallarmata DINOSAURERNE VAR HERRE AF GRØNLAND DINOSAURS RULED IN GREENLAND Assiliinermik eqqumiitsuliat internettimi FOTOKUNST PÅ NETTET PHOTOGRAPHIC ART ON THE WEB Tusagassiorfiit

More information

Natural resources in the Nanortalik district

Natural resources in the Nanortalik district National Environmental Research Institute Ministry of the Environment Natural resources in the Nanortalik district An interview study on fishing, hunting and tourism in the area around the Nalunaq gold

More information

Angakkuarneq, toornat akersuunnerillu sakkortuut

Angakkuarneq, toornat akersuunnerillu sakkortuut Angakkuarneq, toornat akersuunnerillu sakkortuut Pisuusaartitsinerit nunatsinni oqaluttuanik uummarissaassapput meerarpassuit kulturiminnik ilisimasaqalerput Katja Nyborg Nuummi oktobarimi ualit ilaanni

More information

How To Photograph German Greenland

How To Photograph German Greenland 2012 #01 Tigoriannguaruk! Tag suluk med hjem! Your personal copy! TaX Free Vinavis Nr. 2/2011, 8. årgang Chateau Laroque rødvin i stjerneklassen Sæt ORD på vinen Viinnit Viinni Nr. 2/2011, Ukioq arfineq-pingajussaat

More information

SEABIRD BASELINE STUDIES IN BAFFIN BAY 2008-2013

SEABIRD BASELINE STUDIES IN BAFFIN BAY 2008-2013 SEABIRD BASELINE STUDIES IN BAFFIN BAY 2008-2013 Colony-based fieldwork at Kippaku and Apparsuit, NW Greenland Scientific Report from DCE Danish Centre for Environment and Energy No. 110 2014 AU AARHUS

More information