YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN TASDİK EDECEKLERİ BELGELER, TASDİK KONULARI, TASDİKE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK

Transcription

1 YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN TASDİK EDECEKLERİ BELGELER, TASDİK KONULARI, TASDİKE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK 4

2 86

3 YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN TASDİK EDECEKLERİ BELGELER, TASDİK KONULARI, TASDİKE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK 4 Ye m n l Ma l Mü Şa v r le r N Tas d k Ede cek le r Bel ge ler, Tas d k Ko nu la ri, Tas d ke LİŞKİN Usul ve Esas lar Hak kin da Yö net me l k Res mi Ga ze te Ta ri hi : Res mi Ga ze te No : Amaç ve Kap sam Mad de 1 - Bu Yö net me li in ama c, ye min li ma li mü fla vir ler ce, gerçek ve ya tü zel ki fli le rin ve ya bun la r n te fleb büs ve ya ifl let me le ri nin ma li tab lo ve ya be yan na me le ri nin; ver gi, is tis na, mu afi yet, ia de, in di rim, tecil, ter kin ve ya za rar mah su bu ifl lem le ri ve ben ze ri ta lep le ri nin mev zu at hü küm le ri ne, mu ha se be il ke ve stan dart la r na uy gun lu u esas al na rak he sap la r n ger çe e uy gun ve do ru bil gi ve re cek fle kil de tu tul ma s n ve bu su ret le mü kel lefle rin do ru be yan da bu lun ma la r n sa la mak t r. Ye min li ma li mü fla vir ler ce, ger çek ve tü zel ki fli le rin mükel le fi yet fle kille ri, ifl kol la r ve ci ro la r, dö viz ka zan d r c ifl lem le ri, it ha lat ve ih ra catla r, ya t r m mik tar la r ve ne vile ri ile bel ge le rin ib raz edi le ce i mer ci ler esas al n mak su re tiy le tas dik ede cek le ri bel ge ler, tas dik ko nu la r ve tasdi ke ilifl kin usul ve esas lar bu Yö net me lik te be lir til mifl tir. Hu ku ki Da ya nak Mad de 2 - Bu Yö net me lik, 3568 sa y l Ka nu nun 12 nci mad de si hükmü ne da ya n la rak ha z r lan m fl t r. Kav ram lar Mad de 3 - Bu Yö net me lik te ge çen; Ka nun: 3568 sa y l Ser best Mu ha se be ci lik, Ser best Mu ha se be ci Ma li Mü fla vir lik ve Ye min li Ma li Mü fla vir lik Ka nu nu nu, MEVZUAT SERİSİ 1 87

4 MESLEK HUKUKU Ba kan l k: Ma li ye ve Güm rük Ba kan l n, Ba kan: Ma li ye ve Güm rük Ba ka n n, Mu ha se be il ke ve Stan dart la r : Mu ha se be ifl lem ve ka y t la r ile ma li tab lo la r n ha z r lan ma s n da ifl let me ler ta ra f n dan esas al n ma s zo run lu olan ve Ba kan l k ta ra f n dan Teb li i ile aç k la na cak olan dü zen le me le ri, De net le me l ke ve Stan dart la r : Ye min li ma li mü fla vir ta ra f n dan veri le cek tas dik hiz me tin de uyu la cak ve Ba kan l k ta ra f n dan be lir le ne cek esas la r, Ra por Stan dart lar: n ce le me ve de net le me so nu cu ye min li ma li müfla vir ta ra f n dan tas dik kap sa m öl çü sün de dü zen le ne cek ve Ba kan l k ça bu lun ma s zo run lu bil gi le ri içe re cek ra por esas la r n, Ma li Tab lo lar: Bu Yö net men lik hü küm le ri ne uy gun ola rak ç ka r la cak bi lan ço ve ge lir tab lo la r n, ifa de eder. Tas dik Mad de 4 - Tas dik, ger çek ve ya tü zel ki fli le rin ve ya bun la r n te fleb büs ve ifl let me le ri nin ye min li ma li mü fla vir ler ce de net le me il ke ve stan dartla r na gö re uy gun luk yö nün den in ce len me si, bu in ce le me so nuç la r na da ya n la rak tas dik kap sa m na gi ren ko nu la r n ve bel ge le rin ger çe i yans t p yan s t ma d n n im za ve mü hür kul lan mak su re tiy le tes bi ti ve rapo ra ba lan ma s d r. Tas di ke esas al nan de net le me il ke ve stan dart la r ile mu ha se be il ke ve stan dart la r, mev zu at hü küm le ri ve ge nel ka bul gör müfl mu ha se be il ke le ri gö zö nü ne al na rak, Ba kan l k ça ha z r la nan teb li ler le be lir le nir. Bu Yö net men lik ve Ba kan l k ta ra f n dan ko nu ya ilifl kin ola rak ya p la cak di er dü zen le me ler çer çe ve sin de tas dik edil mifl ko nu ve bel ge ler ka mu ida re si nin yet ki li le rin ce tas di kin kap sa m öl çü sün de in ce len mifl ola rak ka bul edi lir. An cak, çe flit li ka nun lar la ka mu ida re si ne ta n nan in ce le me ve tef tifl yet ki le ri nin kul la n l ma s na ve ge rek ti in de tek ra r na ait hu suslar sak l d r. 88 MEVZUAT SERİSİ 1

5 YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN TASDİK EDECEKLERİ BELGELER, TASDİK KONULARI, TASDİKE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK 4 Tas dik Ama c Mad de 5 - Tas di kin ama c ; a) Ger çek ve ya tü zel ki fli le rin ve ya bun la r n te fleb büs ve ifl let me le rinin he sap ve ka y t la r n n so nuç la r n gös te ren ma li tab lo la r n n ya n l t c ol ma ya cak bi çim de ek sik siz ve ger çe e uy gun fle kil de dü zen len me si ni sa la ya rak ka mu nun is ti fa de si ne sun mak, b) Ger çek ve ya tü zel ki fli le rin ve ya bun la r n te fleb büs ve ifl let me le ri nin il gi li mev zu at yö nün den olan ta lep le rin kar fl lan ma s n da ça buk lu u sa la ya rak hak ve ya rar la r n ko ru mak, c) Ver gi ida re si ve mü kel lef ilifl ki le rin de gü ve ni ha kim k l mak t r. Tas dik Ta le bi nin Ni te li i Mad de 6 - Ger çek ve tü zel ki fli ler ve ya bun la r n te fleb büs ve ifl letme le ri tas dik ifl le ri ne de niy le ye min li ma li mü fla vi rin üc ret fak tö rün den zi ya de tas dik ama c n ger çek lefl ti re cek uz man l k ve de ne yi mi ni esas ala rak se çi mi ni ya par. Ye min li ma li mü fla vir ler de üst le ne cek le ri tas dik ifl le mi nin ken di le ri ne ge ti re bi le ce i ris ki tes bit et mek; tas dik kap sam ve prog ra m n be lir lemek ama c y la ge rek li arafl t r ma lar yap mak zo run da d r lar. Gö re vi üst lene cek ye min li ma li mü fla vir, da ha ön ce tas dik ta le bi ni kar fl la yan ve ya kar fl la mak ta olan mes lek men su bun dan gö rüfl me yap mak su re tiy le bil gi top la ya bi lir. Tas dik Kap sam Mad de 7 - Ye min li ma li mü fla vir ler ce ver gi mev zua t yö nün den tas diki ya p la bi le cek olan ko nu ve bel ge ler afla da be lir til mifl tir. A) Ge lir Ver gi si Yö nün den: a) Y l l k ge lir ver gi si be yan na me le ri ve bun la ra ek li ma li tab lo lar ve bil di rim ler. MEVZUAT SERİSİ 1 89

6 MESLEK HUKUKU b) Ge lir Ver gi si Ka nu nu nun 94 ün cü mad de si ile il gi li ola rak ve ri len muh ta sar be yan na me ler. c) Ge lir Ver gi si Ka nu nu nun mü ker rer 80 in ci mad de si ve 82 nci madde si ile il gi li ola rak ve ri le cek mün fe rit be yan na me ler. d) Ge çi ci ver gi bil di rim le ri. B) Ku rum lar Ver gi si Yö nün den : a) Y l l k ku rum lar ver gi si be yan na me le ri ve bun la ra ek li ma li tab lo lar ve bil di rim ler. b) Ku rum lar Ver gi si Ka nu nu nun 24 ün cü mad de si uya r n ca ve ri len muh ta sar be yan na me ler. c) Ku rum lar Ver gi si Ka nu nu nun 22 nci mad de si uya r n ca ve ri len özel be yan na me ler. d) Ge çi ci ver gi bil di rim le ri. C) Kat ma De er Ver gi si Yö nün den : a) Kat ma de er ver gi si be yan na me le ri ve ek le ri, b) a de hak k do u ran ifl lem ve bel ge ler, c) Ma li ye ve Güm rük Ba kan l n ca ge rek gö rü le cek kat ma de er vergi si ne ilifl kin di er ifl lem ve bel ge ler, D) Ve ra set ve n ti kal Ver gi si Yö nün den: a) 7338 sa y l Ve ra set ve in ti kal Ver gi si Ka nu nu nun 10 un cu mad de sinin (a) ben di uya r n ca ya p l mak ta olan ser vet in ce le me le ri ne ko nu olan bi lan ço lar ve bu nun la il gi li be yan na me ler. b) Ve ra set ve in ti kal ver gi si be yan na me le ri nin ve ek le ri nin in ce len mesi, tak dir ifl lem le ri nin ya p l ma s ve tas di ki. E) Am me Ala cak la r n n Tah sil Usu lü Hak k n da Ka nun Yö nün den: 90 MEVZUAT SERİSİ 1

7 YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN TASDİK EDECEKLERİ BELGELER, TASDİK KONULARI, TASDİKE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK 4 a) 6183 sa y l Ka nu nun 48 in ci mad de si ge re in ce bor cu nun te ci li ni ta lep eden mü kel lefle rin dol du ra cak la r Er te le me ve Tak sit len dir me Talep ve De er len dir me Form la r, b) 6183 sa y l Ka nu nun 105 in ci mad de si ge re in ce ve ri len ter kin beyan la r n n in ce len me si ve tas di ki, F) Dam ga Ver gi si Yö nün den: a) 488 sa y l Dam ga Ver gi si Ka nu nu nun 18 ve 22 nci mad de le ri uyar n ca mak buz kar fl l öde me ler için ve rile cek dam ga ver gi si be yan name le ri ile 19 ve 23 ün cü mad de le ri uya r n ca is tih kak tan ke sin ti su re tiy le tah sil edi len dam ga ver gi le ri ile il gi li ola rak ve ri le cek be yan na me ler. G) Ma li Mev zu at ta Ye ra lan Tefl vik, in di rim, is tis na ve Mu afi yet ler Yö nün den: a) Ya t r m in di ri mi b) Dö viz ka zan d r c ifl lem ler de ver gi is tis na s c) Ye ni den de er le me d) Stok de er le me si e) E i tim, spor ve sa l k ya t r m la r n dan el de edi len ka zanç is tis na s f) Der nek, te sis, va k f ve ko ope ra tifle re mu afi yet ta n n ma s g) Di er tefl vik, in di rim, is tis na ve mu afi yet ler le il gi li ifl lem ler, Ba kan l k, tas dik kap sa m na al nan be yan na me, bil di rim ve bel ge le rin tas dik uy gu la ma s n za man ve ko nu iti ba riy le s n r lan d r ma ya ve ya genifl let me ye yet ki li dir. Tas dik ifl le mi ya p l r ken ara na cak as ga ri bil gi, fle kil flart la r ile tas di ke ilifl kin di er usul ve esas lar Ba kan l k ça ç kar t la cak teb li ler le be lir lenir. Yu ka r da be lir ti len ko nu la r n ve bel ge le rin tas di ki ne ilifl kin ola rak Bakan l k ça teb li ç kar t l ma d k ça, ye min li ma li mü fla vir ler bu ko nu ve bel ge ler le il gi li ola rak tas dik ifl le mi ya pa maz lar. MEVZUAT SERİSİ 1 91

8 MESLEK HUKUKU De net le me Mad de 8 - Ger çek ve ya tü zel ki fli le rin ve ya bun la r n te fleb büs ve ifl letme le ri nin he sap dö nem le ri iti ba riy le ç ka r lan ma li tab lo la r n n tas di ki; bu tab lo la r n kap sa d dö ne min ba fl n dan iti ba ren sü rek li de net le me so nu cun da ya p la bi le ce i gi bi, dö ne min ka pan ma s n dan son ra ya p lacak de ne tim so nu cun da da ya p la bi lir. De ne ti min han gi du ru ma gö re ya p l d tas dik ra po run da aç k ca be lir ti lir. Sü rek li de net le me yi kap sa yan tas dik hiz me ti ni ve ren ye min li ma li mü fla vir, be lir li ara l k lar la ha ber ver mek si zin ka sa sa y m ve stok tes biti ya pa bi lir, y l so nu en van ter ça l fl ma la r n de net le ye bi lir. Ye min li ma li mü fla vir ler, tas dik ko nu la r ile il gi li ola rak kar fl t in ce le me ler ya pa bi lir. Bafl ka Oda çev re le rin de ki kar fl t in ce le me ler, üc re ti Üc ret Yö net me li inde ki usul ve esas lar çer çe ve sin de öden mek kay d y la, o oda ya men sup ye min li ma li mü fla vir le re yap t ra bi lir. Tas dik Ta le bi Mad de 9 - Tas dik kap sa m na gi ren ma li tab lo lar ve be yan na me ler ile di er bel ge le rin ye min li ma li mü fla vir ler ce de net len me si ve tas di ki il gili nin ta le bi üze ri ne ya p l r. Ban ka lar ve si gor ta flir ket le ri, d fl ti ca ret ser ma ye flir ket le ri, Ser maye Pi ya sa s Ka nu nu na gö re men kul k y met le ri ni hal ka arz et mifl olan ve ya arz et mifl sa y lan flir ket ler, ara c ku rum lar, ya t r m or tak l k la r ve fon la r ve Ba kan l n ge rek gör dü ü di er flir ket ler ve ku ru lufl lar he sap dö nem le ri ne ilifl kin ma li tab lo la r n ve be yan na me le ri ni bu yö net me lik çer çe ve sin de tas dik et ti rir ler. Ma li tab lo la r n n tas di ki zo run lu tu tu lan ger çek ve ya tü zel ki fli le rin yemin li ma li mü fla vi ri her han gi bir ne den le seç me me si ha lin de bu se çim, Bir lik (Ge çi ci Ku rul) ta ra f n dan il gi li Oda ya yap t r l r ve il gi li le re bil di ri lir. Ye min li ma li mü fla vir seç mek zo run da bu lu nan ger çek ve tü zel ki fli ler; 92 MEVZUAT SERİSİ 1

9 YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN TASDİK EDECEKLERİ BELGELER, TASDİK KONULARI, TASDİKE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK 4 tas di ki zo run lu tu tu lan ma li tab lo la r n il gi li bu lun du u he sap dö ne mi nin ba fl na ka dar seç tik le ri ye min li ma li mü fla vir le ri Bir li e (Ge çi ci Ku rul a) bil dir me dik le ri tak dir de, ye min li ma li mü fla vir seç me mifl sa y l r lar. Tas dik Söz lefl me si Mad de 10 - l gi li ler ce yap t r la cak tas dik hiz me ti nin tas dik söz lefl mesi ne ba lan ma s ve söz lefl me ta ri hin den iti ba ren 15 gün için de bir örne i nin ye min li ma li mü fla vir ler ce Ba kan l a gön de ril me si zo run lu dur. Tas dik Söz lefl me sin de en az afla da ya z l hu sus la ra yer ve ri lir. a) Tas di kin ama c, kap sa m, var sa özel ne den le ri, b) Ye min li ma li mü fla vir ler ce ve ri le cek hiz me tin ni te li i ve sü re si, c) Ta rafla r n so rum lu luk ve yü küm lü lük le ri, d) Üc ret. Tas dik söz lefl me si, ya z l ge rek çe gös ter mek flar t y la ta raflar ca her za man fes he di le bi lir. Fes he di len söz leflme ler, fe sih ta ri hin den iti ba ren en geç 15 gün için de Ba kan l a bil di ri lir. Sü rek li de ne tim ler de y l l k be yan na me le rin ve bu na ek li ma li tab lo lar n be yan edi le ce i ay dan ön ce ki üç ay için de tas dik söz lefl me si fes hedi le mez. Y l l k ma li tab lo la r n n tas di ki zo run lu tu tu lan ifl let me le rin, tas dik sözlefl me si nin fes hi ha lin de; bu ifl let me ler bir ay için de di er bir ye min li ma li mü fla vir le söz lefl me yap mak zo run da d r lar. Tas dik söz lefl me si nin fes hi ha lin de ye min li ma li mü fla vir ça l fl ma notla r n ve ge rek li tüm bil gi le ri, ye ri ne ge çe cek olan ye min li ma li mü fla vi re dev ret mek zo run da d r. Bu Yö net me li in 7/A-a ve 7/B-a mad de le rin de be lir ti len bel ge le rin tas di ki ne ilifl kin söz lefl me ler il gi li ver gilen dir me dö ne mi nin ilk ay için de dü zen le nir. MEVZUAT SERİSİ 1 93

10 MESLEK HUKUKU n ce le me Ye ri Mad de 11 - Tas dik ko nu su in ce le me ve de net le me, il gi li nin ifl ye rin de ya p l r. n ce le me nin ifl ye rin de yap l ma s n n im kan s z ol du u hal ler de in ce le me, tas di ki ya pa cak ye min li ma li mü fla vi rin bü ro sun da yü rü tü lür. Bu tak dir de il gi li ge rek li def ter ve bel ge le ri ni ye min li ma li mü fla vi re bir tu ta nak la tes lim eder. Sü rek li de net le me ler de, in ce le me ve de net le me nin il gili nin ifl ye rin de ya p l ma s esas t r. Ye min li Ma li Mü fla vir le rin Yet ki le ri Mad de 12 - l gi li ler, bu Yö net me li e gö re söz lefl me yapt k la r ye min li ma li mü fla vir le ri; a) Tas dik ko nu la r y la il gi li tüm def ter, ka y t ve bel ge le ri giz li ol sa lar da hi in ce le mek, b) Tas dik ifl le mi ni il gi len di ren tüm bil gi le ri yö ne ti ci le rin den, iç de netçi ler den ve di er il gi li ler den is te mek, c) fiir ket le rin Yö ne tim Ku ru lu ve Ge nel Ku rul top lant la r na ka t l mak ve bu top lan t lar da is te nil di i tak dir de tas dik fa ali ye ti ni ve so nuç la r n il gi len di ren ko nu lar da aç k la ma lar da bu lun mak, ile yet ki li k l m fl sa y l r lar. Ka mu ida re ve mü es se se le ri, ye min li ma li mü fla vir le rin tas dik ko nusu ile s n r l ol mak üze re is te ye ce i bil gi le ri ver mek le yü küm lü dür ler. Bil gi ler ya z ile is te nir; ya z da tas dik ko nu su ile il gi li hu sus ve söz lefl me içe ri i be lir ti lir. Ye min li ma li mü fla vir ler, ver gi in ce le me le rin de tar hi yat ön ce si ve sonra s uz lafl ma lar da ver gi yar g s n da; mü kel lefle ve ya ver gi so rum lu su ile be ra ber ha z r bu lu na bi lir ler ve aç k la ma lar ya pa bi lir ler. 94 MEVZUAT SERİSİ 1

11 YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN TASDİK EDECEKLERİ BELGELER, TASDİK KONULARI, TASDİKE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK 4 Arafl t r ma ve n ce le me nin Plan lan ma s Mad de 13 - Plan la ma, tas di kin ma hi ye ti, kap sa m ve zaman la ma s dik ka te al na rak, ça l fl ma n n do ru bir biçim de yön len di ril me si, sis tem li bir fle kil de yü rü tül me si ve ni hai ama ca ulafl t r l ma s için ya p l r. Tas dik ça l fl ma s ile il gi li ola rak ya p la cak plan la ma da; a) fl let me nin or ga ni zas yo nu, iç kon trol sis te mi, çal fl ma tar z, üre tim sü re ci ve ifl ak l ile ifl let me nin için de bu lun du u sek tör vb. hu sus lar da ge rek li arafl t r ma la r n ya p l ma s, b) Ma li tab lo lar, ön ce ki dö ne me ait ça l fl ma kâ t la r ve tas dik ra porla r, ver gi in ce le me ra por la r ve di er ifl let me ile il gi li ra por la r n göz den ge çi ril me si, c) fl let me nin mu ha se be po li ti ka s n n in ce len me si; ya y nla nan mu hase be stan dart ve il ke le ri ne uy gun lu- u nun arafl t r l ma s, d)tas dik ça l fl ma s s ra s n da bil gi al na bi le cek ve ve ri ha z r la ya cak ifl let me per so ne li nin be lir len me si ve bun lar ara s n da ko or di nas yo nun sa lan ma s, e) Ya z l tas dik ça l fl ma pla n n n ha z r lan ma s, ge re kir. Ka n t Top la ma Mad de 14 - Ye min li ma li mü fla vir ler tas dik ça l fl ma s n n yü rü tül me si s ra s n da tas dik ko nu su ve kap sa m ile il gi li ye ter li mik tar da gü ve ni lir ka n t la r top la mak zo runda d r lar. Ka n t mik ta r n n ye ter li olup ol ma d n n be lir len me sin de, ka n t n ni te lik ve ni ce lik aç s n dan öne mi; ha ta l veya hi le li ol ma ris ki, gü ve nir li i gi bi hu sus lar gö zö nün de bu lun du ru lur. Ka n t top la ma da amaç; tas dik ko nu ve kap sa m ile s n r l ol mak kay d y la; a) Tüm var l k, kay nak, ge lir ve gi der le rin ger çek olup ol ma d ve bun la ra ilifl kin bü tün ifl lem le rin do ru kay de di lip, kay de dil me di i, b) Ma li tab lo la ra yan s t l ma s ge re ken bü tün ifl lem ve he sap la r n bu tab lo lar da ger çek flek liy le yer al p al ma d, MEVZUAT SERİSİ 1 95

12 MESLEK HUKUKU c) Var l k la ra ilifl kin hak la r n ve borç la ra ilifl kin yü küm lü lük le rin ifl letme ye ait olup ol ma d, yö nün den fii li du rum ve bel ge le rin esas al narak arafl t r l ma s d r. De ne tim Tek nik le ri Mad de 15 - Ye min li ma li mü fla vir ler tas dik ça l fl mala r n n yü rü tül mesin de ka n t la r afla da ki ve ben ze ri teknik ler le top lar lar. a) Sa y m ve en van ter in ce le me si: ifl let me ka y t la r n da gös te ri len mev cut ve borç la r n il gi li mev zu at hü küm le rin de ön gö rü len bel ge ler le do ru lan ma s, fii li ve kay di envan ter le rin ya p l ma s ifl le mi dir. b) Bel ge in ce le me si: ifl let me mu ha se be ka y t la r n n bel ge le re dayan d r l d n n do ru lan ma s ; ib raz edi len bel ge le rin ger çe i yan s t p yan s t ma d n n ve il gi li mev zu at hü küm le ri ne uy gun lu u nun arafl t r lma s d r. c) Bil gi top la ma: ifl let me mu ha se be ka y t la r ve bel ge ler ko nu sun da ge rek li aç k l n ol ma d hal ler de il gili ler den bil gi al n ma s ; al nan bil gile rin tu ta nak la tes pit edil me si dir. d) Do ru la ma: ifl let me ka y t la r n da yer alan hu sus la r n il gi li üçün cü fla h s lar nez din de ki def ter ve bel ge ler üze rin de arafl t r la rak tes pit ya p lmak su re tiy le do ru lan ma s d r. e) Kar fl lafl t r ma ve pu an taj: Ara la r n da uy gun luk bulun ma s ge re ken tu tar la r n kar fl lafl t r l ma s ; top tan ak tar ma la r n kon tro lü, ka y t ve bel ge üze rin de ki her tür lü arit me tik ifl lem le rin do ru lu u nun arafl t r l ma s d r. f) Ana li tik in ce le me: ifl let me he sap ve ifl lem le rin de or ta ya ç k ma s ge re ken nor mal so nuç lar da, var sa sap ma la r n tes pit edil me si ama c y la, ca ri y l he sap la r n n ay l k ve ya y l l k ola rak ran d man, ve rim li lik, üre tim, tü ke tim, ka pa si te kul la n m vb. ba k m lar dan; ön ce ki y l he sap ve ifl lemle riy le, ka pa si te ra por la r n da ki so nuç lar la, büt çe ve ri le riy le ve ya sek tör or ta la ma s y la, tek no lo jik un sur lar dik ka te al na rak oran ve trend ana li 96 MEVZUAT SERİSİ 1

13 YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN TASDİK EDECEKLERİ BELGELER, TASDİK KONULARI, TASDİKE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK 4 zi gi bi is ta tis tik yön tem ler uy gu la na rak so nuç la r n ol ma s ge re ken ler le kar fl lafl t r l ma s ve de er len di ril me si dir. Sö zü edi len bu tek nik ler, sü rek li de ne tim ler de, he sap la r n ni te li i, hac mi ve bu tek nik le rin özel lik le ri gö zö nün de bu lun du ru la rak ye minli ma li mü fla vi rin be lir le ye ce i ara l k lar la, tas dik söz lefl me si ta ri hin den tas dik ra po ru ta ri hi ne ka dar uy gu la n r. Di er de ne tim ler de ise de ne timin her saf ha s n da uy gu la na bi lir. Ha ta la r n Dü zel til me si ve Hi le le rin Or ta ya Ç ka r l ma s Mad de 16 - Ha ta ve hi le le rin ön len me si ve ya or ta ya ç ka r l ma s konu sun da ki te mel so rum lu luk ifl let me yö ne ti mi ve ye min li ma li mü fla vi re ait tir. Ye min li ma li müfla vir, tas dik ko nu su ve bel ge le rin il gi li mev zuat hü küm le ri ne uy gun lu u ve ger çek du ru mu yan s t ma s yö nün den önem li et ki le ri ola bi le cek ha ta ve hi le le ri dü zel te cek ve ya or ta ya ç ka racak fle kil de plan la mak ve yü rüt mek le yü küm lü dür. Ye min li ma li mü fla vir, tas dik ko nu su ve bel ge le rin do ru lu u ve gerçe i yan s t ma s na olan olum suz et ki le ri gi de re bi le cek ha ta ve hi le le ri, dü zelt me öne ri siy le bir lik te ifl let me yö ne ti mi ne bil di rir. fl let me yö ne timi nin bun la r dü zelt me si ha lin de tas dik ko nu su bel ge ler tas dik edi lir. Ha ta la r n dü zel til me si is ten di i hal de, dü zel til mez ise ve ya hi le li bir duru mun tes pi ti ha lin de du rum, bir ra por la il gi li mer ci le re bil di ri lir. Ça l fl ma Kâ t la r Mad de 17 - Ye min li ma li mü fla vir le rin de net le me fa ali yet le ri ile il gi li ola rak dü zen li ve ye ter li bir ka y t dü ze ni ne sa hip ol ma la r ge re kir. Ka y t dü ze ni; Ça l fl ma kâ t la r ve bun la r n dos ya lan ma s ile sa la n r. Ça l fl ma kâ t la r, iz le nen de net le me yön tem ve tek nik le ri ni uy gu la nan de net le me test le ri ni, top la nan bil gi le ri ve in ce le me ler le il gi li ola rak ulafl lan so nuç la r gös te ren ha z r lan ma s zo run lu bel ge ler dir. Ça l fl ma kâ t la r n da en az afla da ki hu sus lar yer al r. MEVZUAT SERİSİ 1 97

14 MESLEK HUKUKU a) Her ça l fl ma kâ d n da bir bafl l k bu lu nur. Bu bafl l k de net le nen müfl te ri yi, de net le me nin ya p l d dö ne mi, ça l fl ma kâ d n n ko nu su nu, ha z r la yan yemin li ma li mü fla vi rin ad ve pa rafla r n ve ha z r la ma ta ri hi ni içe rir. b) yi bir dos ya la ma n n ya p l ma s aç s n dan kâ t lar uy gun bir dü zende kod la n r. c) Ta mam lan m fl ça l fl ma kâ t la r n da; ya p lan de netle me yön tem ve tek nik le ri ile il gi li hu sus lar, pu an taj ifla ret le ri ve sem bol le rin an lam la r aç k ça gös te ri lir ve ye ter li aç k la ma la ra yer ve ri lir. d) Ça l fl ma kâ t la r tas dik kap sa m ile s n r l ol mak üze re, def ter kay t la r n n ve bu na gö re dü zen len mifl ma li tab lo la r n ge nel ka bul gör müfl mu ha se be il ke le ri ne ne öl çü de uy gun ha z r lan m fl ol du u hu sus la r n da gü ven ya ra ta cak fle kil de aç k l k ta fl r. e) Her ça l fl ma kâ d n da ha z r lan ma ama c na uy gun ye ter li bil gi belir ti lir. Ça l fl ma kâ t la r n n mül ki ye ti ye min li ma li mü fla vi re ait tir. Bun la r n, dos ya için de, dü zen len me le ri ni iz le yen y ldan iti ba ren 10 y l sü rey le; bu sü re için de hu ku ki ih ti la fa ko nu olan dos ya la r n ih ti la f n so nuç lan ma s na ka dar, sak lan ma s ve yet ki li mer ci ler ce is ten di in de ib raz edil me si zo run lu dur. Tas dik So nuç la r Mad de 18 - Ma li tab lo ve be yan na me le re ve ya tas dik ko nu su na ilifl kin tas dik so nuç la r, ye min li ma li mü fla vir ce bir ra po ra ba la n r. Ye min li ma li mü fla vir ler ce 3 ör nek ola rak dü zen le ne cek tas dik ra porla r n n 2 ör ne i il gi li fir ma, ku rum ve ku ru lufl la r n yet ki li le ri ne tes lim edi lir. Ra por ile ma li tab lo ve be yan na me ler ara s n da ki mu ta ba ka t n sa lan ma s ye min li ma li mü fla vi rin so rum lu lu un da d r. Dü zen le nen rapor la r n bi rer ör ne i, tas dik ko nu su bel ge ler le bir lik te tas di ki is te yen mer ci e do ru dan ye min li ma li mü fla vir ce ve ri lir. 98 MEVZUAT SERİSİ 1

15 YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN TASDİK EDECEKLERİ BELGELER, TASDİK KONULARI, TASDİKE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK 4 Tas dik Ra por la r Mad de 19 - Ye min li ma li mü fla vir ler ce dü zen le ne cek tas dik ra por la r, bu Yö net me li in 7 nci mad de si ile tas dik kap sa m na al nan ko nu lar itiba riy le çe flit len di ri lir. Ye min li ma li mü fla vir ler ce dü zen le nen bü tün tas dik ra por la r na meslek si cil nu ma ra s ile bir lik te bi ri ge nel, di e ri özel iki sa y ve ri lir. Ge nel sa y, ye min li ma li mü fla vi rin mes le ki fa ali ye te bafl la ma s n dan iti ba ren ken di im za ve mü hü rü ile dü zen le di i ra por da (1) den bafl la t l mak su retiy le mes le ki fa ali yet ten ay r la na ka dar ke sin ti siz de vam et ti ri lir. Mes le ki fa ali yet ten ay r l p, son ra ba l ol duk la r oda la ra tek rar fa ali ye te bafl la yacak la r n bil di rip fa ali ye te bafl la yan lar, ge nel sa y ya, mes le ki fa ali yet ten ay r l d k la r ta rih te ki son sa y dan iti ba ren devam eder ler. Özel sa y ise, her tak vim y l ba fl n da yeni den bafl lar ve y l so nu na ka dar de vam eder. Tas dik rapor la r na sa y ve ril me sin de, ön ce mes lek si cil nu ma ra s, son ra ge nel sa y ve da ha son ra özel sa y kul la n l r. Ra por sa y s n n ba fl na ye min li ma li mü fla vir de yi mi ni ifa de eden YMM ru mu zu ko nu lur. Ye min li ma li mü fla vir ler ce dü zen le nen ra por la r n her say fa s pa raf edi lir, mü hür le nir, son say fa s ise im za la n r ve mü hür le nir. Tas dik ko nu ve kap sa m iti ba riy le dü zen le ne cek ra por lar da yer ala cak as ga ri ko nu lar ve ra por dis po zis yon la r tas di ke ta bi tu tu lan ko nu ile il gi li ola rak Ba kan l k ça ç kar t la cak teb li ler de be lir le nir. Ra por lar, tes pit edil mifl dis po zis yo na uy gun ola rak, ko lay an la fl l r, k sa cüm le ler ha lin de, aç k bir üs lup ile ka le me al n r. Ra por lar da ki aç kla ma lar te red dü de ma hal ver me ye cek ni te lik te olur. Sü rek li de net le me yi ge rek ti ren tas dik ra por la r na, ma li tab lo ve rapor lar üze rin de do ru dan ve ya do lay l et ki si olan ve ya ol ma s muh temel her tür lü mev zu at ay k r l k la r ve ma li tab lo la r n ge nel ka bul gör müfl mu ha se be il ke le ri ne uy gun ha z r la n p ha z r lan ma d be lir ti lir. MEVZUAT SERİSİ 1 99

16 MESLEK HUKUKU Ye min li ma li mü fla vir bir bü tün ola rak ele al nan ma li tab lo la r n ger çe e uy gun lu u ve do ru lu u hak k n da edin di i ka na ati ni; tes pit olu nan be yan la r n il gi li mev zu at hü küm le ri ve ma li tab lo lar ile uyum lu olup olma d yo lun da ki gö rü flü nü or ta ya koy mak la yü küm lü dür. Ye min li Ma li Mü fla vir le rin So rum lu lu u Mad de 20 - Bu Yö net me lik kap sa m na gi ren tas dik ifl lem le rin den imza ve mü hür kul lan mak su re tiy le tas dik ya pan do la y s y la tas dik ra poru dü zen le yen ye min li ma li mü fla vir ler, tas dik kap sa m ile s n r l ol mak üze re tas di kin do ru lu un dan so rum lu dur lar. Tas dik ko nu su ile il gi li ola rak Ba kan l k ça teb li ler le be lir le nen hu sus la r n; tas dik kap sa m içinde mut la ka arafl t r l ma s ve in ce len me si zo run lu dur. Ye min li ma li mü fla vir ler in ce le dik le ri ve so nu cun da tas dik ra po ru düzen le dik le ri ko nu ve bel ge le rin ger çe i yans t ma ma s ve do ru ol mama s ha lin de, zi ya a u ra t lan ver gi ler den ve ke si le cek ce za lar dan Vergi Usul Ka nu nu ve 3568 sa y l Ka nun hü küm le ri uya r n ca mü kel lefle bir lik te müfl te re ken ve mü te sel si len so rum lu dur lar. Bu so rum lu lu un ye ri ne ge ti ril me sin de Borç lar Ka nu nu nun Tam Te sel sül hü küm le ri uygu la n r. Tas dik ra po ru nun dü zen len me si ve in ce le me nin yap l ma s s ra s n da, bafl ka bir il de ki bir in ce le me ve bil gi top la ma ifli nin, o il de bu lu nan bir ye min li ma li mü fla vi re yap t r l m fl ol ma s ha lin de, bu k s mi in ce le me den do an so rum lu luk in ce le me yi ya pan ye min li ma li mü fla vi re ait tir. Ye min li ma li mü fla vir ler tas dik ten do an so rum lu-luk la r n ye ri ne geti re bil me le ri için do a bi le cek za rar la r n taz mi ni ama c y la so rum lu luk si gor ta s yap t ra bi lir ler. Tas dik ama c y la ya p la cak in ce le me ve de net le me ler de do a cak zarar la r n hu ku ki so rum lu lu u ye min li ma li mü fla vi re ait tir. 100 MEVZUAT SERİSİ 1

17 YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN TASDİK EDECEKLERİ BELGELER, TASDİK KONULARI, TASDİKE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK 4 Di er Hü küm ler Mad de 21 - Ka nun uya r n ca dü zen le nen yö net me lik le rin ye min li ma li mü fla vir le ri ça l fl ma usul ve esas la r na iliflkin hü küm le ri bu Yö net me lik için de ge çer li dir. MEVZUAT SERİSİ 1 101

18 102