การพ ฒนาระบบประก นค ณภาพการศ กษา คณะพยาบาลศาสตร มหาว ทยาล ยพะเยา

Transcription

1 การพ ฒนาระบบประก นค ณภาพการศ กษา คณะพยาบาลศาสตร มหาว ทยาล ยพะเยา พรรณส ก ตต ทาทอง ลานนา หม นจ นทร ได ร บงบประมาณสน บสน นจากงบประมาณรายได ประจาป งบประมาณ 2556 ล ขส ทธ เปนของคณะพยาบาลศาสตร มหาว ทยาล ยพะเยา

2 สารบ ญ บทท หนา 1 บทน า... 1 ความเป นมาและความส าค ญของป ญหา... 1 ว ตถ ประสงค ของการว จ ย... 3 ขอบเขตของการว จ ย... 3 ข อตกลงเบ องต น... 4 น ยามศ พท เฉพาะ... 4 ประโยชน ท จะได ร บจากการว จ ย เอกสารและงานว จ ยท เก ยวของ... 6 การประก นค ณภาพการศ กษา... 6 การพ ฒนาบ คลากร กลย ทธ การพ ฒนาองค กร งานว จ ยท เก ยวข อง ว ธ ด าเน นการว จ ย ประชากร การดาเน นการว จ ย การเก บรวบรวมข อม ล การว เคราะห ข อม ล ผลการว จ ย บทสร ป สร ปผลการว จ ย อภ ปรายผลการว จ ย ข อเสนอแนะ... 68

3 บทท สารบ ญ หนา บรรณาน กรม ภาคผนวก ภาคผนวก ก โครงการประก นค ณภาพ ภาคผนวก ข ภาพก จกรรมการเตร ยมความพร อมก อนร บการประเม นตรวจสอบ 80 ประว ต ผ ว จ ย... 81

4 ช อเร อง การพ ฒนาระบบประก นค ณภาพการศ กษาคณะพยาบาลศาสตร มหาว ทยาล ยพะเยา ผ ว จ ย พรรณส ก ตต ทาทอง และลานนา หม นจ นทร ท ปร กษา อาจารย ปะราล โอภาสน นท บทค ดยอ การว จ ยเร องการพ ฒนาระบบการประก นค ณภาพการศ กษาคณะพยาบาลศาสตร มหาว ทยาล ยพะเยา ม ว ตถ ประสงค เพ อหาแนวทางการพ ฒนาระบบการด าเน นงานด านการประก น ค ณภาพการศ กษาของคณะพยาบาลศาสตร มหาว ทยาล ยพะเยา เป นการว จ ยเช งปฏ บ ต การ ประชากรท ใช ในการว จ ย ได แก ผ บร หาร และบ คลากร คณะพยาบาลศาสตร มหาว ทยาล ยพะเยา จานวน 54 คน ผลการว จ ย พบว า แนวทางการพ ฒนาระบบการด าเน นงานด านการประก นค ณภาพ การศ กษาของคณะพยาบาลศาสตร มหาว ทยาล ยพะเยา ประกอบด วย ข นตอนท 1 การสร างความตระหน กให แก บ คลากรเก ยวก บการประก นค ณภาพ การศ กษา โดยการอบรมให ความร แก บ คลากรท ย งไม ม ความร ด านการประก นค ณภาพ การศ กษา โดยจ ดอบรมเช งปฏ บ ต การการให ความร และสร างความเข าใจงานด านการประก น ค ณภาพการศ กษา ข นตอนท 2 การอบรมเช งปฏ บ ต การ และ KM ข นตอนท 3 การกาก บ ต ดตาม ตรวจสอบ ข นตอนท 4 การเตร ยมความพร อมเพ อร บการประเม นค ณภาพการศ กษาภายใน

5 บทท 1 บทนา ความเป นมาและความสาค ญของป ญหา ป จจ บ นการพ ฒนาค ณภาพการศ กษา จาเป นอย างย งท จะต องบร หารการศ กษาในเช งค ณภาพ โดยม การประก นค ณภาพการศ กษาเป นกลไกส าค ญ ท ส งเสร มและผล กด นให กระบวนการท างาน ในท กระด บและบ คลากรท เก ยวข องดาเน นไปอย างสอดคล องก นเป นระบบ ม งไปในท ศทาง ท ได ร วมก นก าหนดไว เพ อให บรรล เป าหมายของการปฏ ร ปการศ กษาอย างม ประส ทธ ภาพและ เก ดประส ทธ ผล ป จจ ยผล กด นท ทาให เก ดการปฏ ร ปการศ กษา และการประก นค ณภาพ การศ กษาในระด บอ ดมศ กษาของไทยอย างต อเน อง ม ท งป จจ ยภายนอกและภายใน อ นได แก กระแสโลกาภ ว ตน ความก าวหน าด านเทคโนโลย สารสนเทศ ความจ าก ดของทร พยากร ความต องการ ศ กษาต อระด บอ ดมศ กษาท เพ มส งข น และความต องการแรงงานท ม ศ กยภาพส งข น พระราชบ ญญ ต การศ กษาแห งชาต พ ทธศ กราช 2542 ได ให ความส าค ญในเร องการพ ฒนา ค ณภาพและมาตรฐานการศ กษา เพราะได ก าหนดสาระบ ญญ ต เร องการประก นค ณภาพ การศ กษาไว หมวดหน งโดยเฉพาะ ค อ ในหมวดท 6 ว าด วยมาตรฐานและการประก นค ณภาพ การศ กษา เพ อให ผ เก ยวข องได ตระหน กและดาเน นการในเร องน ได อย างครบถ วนและถ กต อง สาระในกฎหมายฉบ บน ปรากฏในมาตรา 47 ถ ง มาตรา 51 (จ าร ส นองมาก, 2554, หน า 12) โดยสร ปเก ยวก บมาตรฐานและการประก นค ณภาพการศ กษาท เช อมโยงก บการท างานของ สถานศ กษา ซ งมาตรา 47 เป นการกล าวน าในเร องระบบการประก นค ณภาพการศ กษาภายใน และการประก นค ณภาพการศ กษาภายนอก เพ อม งพ ฒนาค ณภาพและมาตรฐานของการศ กษา มาตรา 48 กล าวถ งการประก นค ณภาพการศ กษาภายใน ซ งเป นเร องของหน วยงานต นส งก ด และสถานศ กษา มาตรา 49 กล าวถ งการประก นค ณภาพการศ กษาภายนอก เป นส วนท อย ในอ านาจ หน าท ของสาน กงานร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษา (สมศ.) องค กรมหาชน มาตรา 50 ให อ านาจผ ประเม นจากส าน กงานร บรองมาตรฐานและการประก นค ณภาพการศ กษา ในการขอข อม ลและเอกสารหล กฐานต างๆ จากสถานศ กษาเพ อประโยชน ในการประเม นภายนอก และมาตรา 51 เป นบทบ งค บสถานศ กษาให ปร บปร งแก ไขส วนท ย งด าเน นการย งไม บรรล ตามเกณฑ มาตรฐานท ก าหนดการด าเน นงาน เพ อให เป นไปตามบทบ ญญ ต ด งกล าว เป นการสร าง หล กประก น ท สถานศ กษาจะได จ ดการเพ อม งพ ฒนาค ณภาพการศ กษาของตนให ม ประส ทธ ภาพ และประส ทธ ผล

6 ด งน น ส าน กงานคณะกรรมการการอ ดมศ กษา (สกอ.) ได ตระหน กถ งความส าค ญของ การพ ฒนาค ณภาพของการจ ดการศ กษา เพ อให เป นไปตามการปฏ ร ปและการประก นค ณภาพ การศ กษา จ งประกาศนโยบายและแนวทางปฏ บ ต ในการประก นค ณภาพการศ กษา ระด บอ ดมศ กษา เพ อเป นแนวทางในการก าก บ ด แลค ณภาพการศ กษา โดยให ท กสถาบ นการศ กษา จะต องพ ฒนาระบบประก นค ณภาพการศ กษาภายใน เพ อเป นเคร องม อในการพ ฒนาการจ ดการศ กษา รวมท ง ภารก จด านอ น ๆ ท เก ยวข อง (ส าน กว ชาและพ ฒนา ส าน กมาตรฐานอ ดมศ กษา ทบวงมหาว ทยาล ย, 2541, หน า 1) มหาว ทยาล ยพะเยา ได ก าหนดปณ ธานร วมก นว า ป ญญา เพ อความเข มแข งของช มชน หร อ Wisdom for Community Empowerment ม ว ตถ ประสงค ร วมก น 5 ประการ ค อ 1) เพ อจ ด การเร ยนการสอนท เน นให น ส ตอย และเร ยนอย างม ความส ข จบไปม งานท า และเป นคนด ของส งคม 2) เพ อทาการว จ ยท เน นการสร างป ญญารวมหม เค ยงค ช มชน 3) เพ อการบร การว ชาการโดยเน น การใช ป ญญารวมหม เพ อพ ฒนาความเข มแข งของช มชน 4) เพ อท าน บ าร งศ ลปว ฒนธรรม และ ส งแวดล อมของท องถ น และ 5) เพ อบร หารจ ดการอย างม ประส ทธ ภาพ ประส ทธ ผล และย ดม น ในธรรมาภ บาล จะเห นได ว าการประก นค ณภาพการศ กษาม ความส าค ญในการข บเคล อน การดาเน นงานให บรรล ว ตถ ประสงค และนาไปส ความเข มแข งของช มชนอย างย งย น การประก น ค ณภาพการศ กษา เป นก จกรรมท มหาว ทยาล ยต องม และด าเน นการอย างจร งจ งเพ อเสร มสร าง มาตรฐานการศ กษาให เป นท ยอมร บ สามารถแข งข นก บนานาชาต ได คณะพยาบาลศาสตร ได ดาเน นการตามระบบการประก นค ณภาพการศ กษา ต งแต ป พ.ศ โดยคร งน น ย งเป นเพ ยงแค ส วนหน งของคณะพยาบาลศาสตร มหาว ทยาล ยนเรศวร ป จจ บ น คณะฯได ด าเน นการตามระบบการประก นค ณภาพการศ กษาอย างเป นร ปธรรม ได แก การให ความร การให ข อม ลข าวสาร การให บ คลากรเข าร วมโครงการแลกเปล ยนเร ยนร ด านการประก นค ณภาพการศ กษาร วมก บมหาว ทยาล ย การเข ยนรายงานการประเม นตนเอง การร บการประเม นตรวจสอบจากคณะกรรมการภายในมหาว ทยาล ยเป นประจ าท กป การศ กษา ผลการดาเน นงานด านการประก นค ณภาพการศ กษา ป การศ กษา 2554 พบว า คณะกรรมการประเม น ก บผ ร บการประเม นม ความเข าใจในเกณฑ ต วบ งช ไม ตรงก น ท าให ผล การประเม น อย ในระด บด ซ งเป าหมายของผลการดาเน นงานด านการประก นค ณภาพการศ กษา ท คณะคาดหว งไว ค อ อย ในระด บด มาก (คะแนน 4.51 ข นไป) ผลจากการส ารวจความค ดเห นและความต องการในการด าเน นงานด านการประก น ค ณภาพการศ กษา เม อคราวประช มการน าเสนอผลการประเม นค ณภาพการศ กษาภายใน ของคณะพยาบาลศาสตร ป การศ กษา 2554 สามารถแบ งบ คลากรออกเป น 2 กล ม ได แก 2

7 กล มบ คลากรใหม ท ย งไม เคยผ านการอบรม/หร อม ความร เก ยวก บการประก นค ณภาพการศ กษา ม ความต องการให คณะจ ดอบรม ให ความร เก ยวก บการประก นค ณภาพการศ กษา และอยากให แจกค ม อการด าเน นงานด านการประก นค ณภาพการศ กษา เพ อจะได ศ กษาเพ มเต ม และอ กกล ม ค อ กล มบ คลากรท ปฏ บ ต งานมาไม น อยกว า 1 ป และเคยได ร บความร การเข าร วมอบรม เก ยวก บ การประก นค ณภาพการศ กษาแล ว ม ความค ดเห นว า ควรม การแลกเปล ยนความร หร อท กษะ เก ยวก บการเข ยนรายงานการประเม นตนเอง และการเก บรวบรวมหล กฐานของต วบ งช เพ อจะได เพ มประส ทธ ภาพในการดาเน นงานด านการประก นค ณภาพการศ กษา ให สามารถเข ยนรายงาน การประเม นตนเอง และเก บข อม ล หล กฐาน เอกสาร ได อย างครบถ วน และตรงตามมาตรฐาน ของต วบ งช คณะผ ด าเน นงานว จ ย เป นส วนหน งของคณะกรรมการการประก นค ณภาพการศ กษา คณะพยาบาลศาสตร ท ม หน าท เก บรวบรวมหล กฐาน เอกสาร ท ใช ประกอบในเกณฑ ของแต ละ ต วบ งช จ งม ความสนใจท จะศ กษาหาแนวทางการพ ฒนาระบบการประก นค ณภาพการศ กษา ของคณะพยาบาลศาสตร ตามความต องการของบ คลากรด งท กล าวข างต น เพ อเป นการเพ ม ประส ทธ ภาพการดาเน นงานด านการประก นค ณภาพการศ กษา ให บรรล ถ งเป าหมายท กาหนดไว 3 ว ตถ ประสงค ของการว จ ย เพ อหาแนวทางการพ ฒนาระบบการดาเน นงานด านการประก นค ณภาพการศ กษาของ คณะพยาบาลศาสตร มหาว ทยาล ยพะเยา ขอบเขตของการว จ ย ขอบเขตด านประชากร ประชากรท ใช ในการว จ ยคร งน ได แก ผ บร หาร และบ คลากร คณะพยาบาลศาสตร มหาว ทยาล ยพะเยา จานวน 54 คน ขอบเขตด านพ นท คณะพยาบาลศาสตร มหาว ทยาล ยพะเยา ขอบเขตด านระยะเวลาดาเน นการว จ ย เร มดาเน นการต งแต 1 ต ลาคม เมษายน 2556

8 ข อตกลงเบ องต น ในการว จ ยคร งน ประชากรท ใช ได แก ผ บร หาร อาจารย และบ คลากรสายสน บสน น คณะพยาบาลศาสตร มหาว ทยาล ยพะเยา ท ปฏ บ ต งานจร ง ในป การศ กษา เท าน น 4 น ยามศ พท เฉพาะ การพ ฒนาระบบการด าเน นงาน หมายถ ง การปร บปร งพ ฒนาการปฏ บ ต ภารก จ ปฏ บ ต งาน จ ดท า จ ดเตร ยม จ ดหาหร อด าเน นก จกรรมการประก นค ณภาพการศ กษาโดยใช ว ธ การและกระบวนการเป นเคร องม อในการพ ฒนา การประก นค ณภาพการศ กษา หมายถ ง การร บรองว าจะด าเน นการจ ดการศ กษา ให ม ค ณภาพตามท ก าหนด การบร หารจ ดการ และการด าเน นก จกรรมตามภารก จปกต ของสถานศ กษา เพ อพ ฒนาค ณภาพของผ เร ยนอย างต อเน อง ซ งเป นการสร างความม นใจ ให ผ ร บบร การทางการศ กษา ได แก น ส ต ผ ปกครอง และสถานประกอบการ บ คลากร หมายถ ง อาจารย และเจ าหน าท ของคณะพยาบาลศาสตร มหาว ทยาล ยพะเยา การพ ฒนาบ คลากร หมายถ ง การพ ฒนาอาจารย และบ คลากรสายสน บสน น คณะพยาบาลศาสตร โดยการให ความร การระดมความค ดเห น การก าก บต ดตาม และ การแลกเปล ยนเร ยนร การดาเน นงานการประก นค ณภาพการศ กษา หมายถ ง การปฏ บ ต ภารก จด านการประก น ค ณภาพการศ กษาตามองค ประกอบ ด งน - การควบค มค ณภาพ หมายถ ง การจ ดระบบและกลไกการด าเน นงานของคณะพยาบาล ศาสตร ให เป นไปตามมาตรฐานค ณภาพท ก าหนด - การตรวจสอบค ณภาพ หมายถ ง การต ดตามผลการด าเน นงานของคณะพยาบาลศาสตร ให เป นไปตามมาตรฐานท ก าหนดเพ อให ทราบถ งประส ทธ ภาพของการด าเน นงานประก นค ณภาพ เพ อน าผลการตรวจสอบไปปร บปร งและพ ฒนาการประก นค ณภาพให ม ความเหมาะสม และ พ ฒนาค ณภาพการศ กษาของคณะพยาบาลศาสตร ต อไป - การประเม นค ณภาพ หมายถ ง การประเม นผลรวมของการด าเน นการของคณะ พยาบาลศาสตร โดยสถานศ กษาหร อหน วยงานต นส งก ด เพ อให ความช วยเหล อและส งเสร ม ให ม การพ ฒนาค ณภาพ อ นเป นการเตร ยมความพร อมร บการประเม นจากสาน กงานร บรอง มาตรฐาน (สมศ.) ต อไป

9 ต วบ งช หมายถ ง ค ณล กษณะท ระบ ถ งผลงาน การดาเน นงาน ความสาเร จ ก จกรรม การเปล ยนแปลง การพ ฒนา โดยต วบ งช ของ สกอ. ม ท งหมด 23 ต วบ งช และต วบ งช ของสมศ. ม ท งหมด 18 ต วบ งช การประก นค ณภาพการศ กษาภายใน หมายถ ง การประเม นและการต ดตาม ตรวจสอบค ณภาพและมาตรฐานการศ กษาภายในของคณะพยาบาลศาสตร การประก นค ณภาพการศ กษาภายนอก หมายถ ง การประเม นและการต ดตาม ตรวจสอบค ณภาพและมาตรฐานการศ กษาของสถานศ กษาจากภายนอก โดยส าน กงานร บรอง มาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษา หร อบ คคลอ นตลอดจนบ คคลจากหน วยงานภายนอก ท ส าน กงานด งกล าวร บรอง เพ อเป นการประก นค ณภาพการศ กษาและให ม การพ ฒนาค ณภาพ และมาตรฐานการศ กษาของสถานศ กษา การประเม นค ณภาพภายนอก หมายถ ง การประเม นค ณภาพการจ ดการศ กษา การต ดตาม การตรวจสอบค ณภาพ และมาตรฐานการศ กษาของสถานศ กษา ซ งกระท าโดย ส าน กงานร บรองมาตรฐานและประก นค ณภาพการศ กษา (สมศ.) เพ อม งให ม การพ ฒนา ค ณภาพและมาตรฐานการศ กษาของสถานศ กษาให ม ค ณภาพด ย งข น การร บรองมาตรฐาน หมายถ ง การให การร บรองการท าการประเม นค ณภาพภายนอก ของผ ประเม นภายนอก ท ม ค ณล กษณะและค ณภาพท พ งประสงค ตามหล กเกณฑ และมาตรฐาน ท สาน กงานร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษากาหนด ประโยชน ท จะได ร บจากการว จ ย ได ข อม ลท เป นแนวทางการพ ฒนา และส งเสร ม ระบบการด าเน นงานประก นค ณภาพ ท เหมาะสมก บสภาพของคณะพยาบาลศาสตร มหาว ทยาล ยพะเยา 5

10 บทท 2 เอกสารและงานว จ ยท เก ยวข อง การพ ฒนาระบบประก นค ณภาพการศ กษาคณะพยาบาลศาสตร มหาว ทยาล ยพะเยา ผ ว จ ยได ศ กษาเอกสาร และงานว จ ยท เก ยวข อง ด งน 1. การประก นค ณภาพการศ กษา 2. การพ ฒนาบ คลากร 3. กลย ทธ การพ ฒนาองค กร 4. งานว จ ยท เก ยวข อง การประก นค ณภาพการศ กษา ความหมายของการประก นค ณภาพการศ กษา จากการศ กษาค นคว าเอกสารและงานว จ ยท เก ยวข องได ม ผ ให ความหมายของการประก น ค ณภาพการศ กษาอย างหลากหลายด งน พระราชบ ญญ ต การศ กษาแห งชาต พ.ศ.2542 ได ก าหนดให การจ ดการศ กษาย ดหล กให ม มาตรฐานและการประก นค ณภาพการศ กษาและได ให ความหมายในเร องมาตรฐานการศ กษา การประก นค ณภาพการศ กษาภายในและการประก นค ณภาพการศ กษาภายนอกตลอดจน กาหนดเร องท ดาเน นการในมาตรา 4 และหมวด 6 ด งน มาตรา 4ได กาหนดความหมายไว ด งน มาตรฐานการศ กษา หมายความว าข อก าหนดเก ยวก บค ณล กษณะค ณภาพท พ งประสงค และมาตรฐานท ต องการให เก ดข นในสถานศ กษาท กแห งและเพ อใช เป นหล กใน การเท ยบเค ยงส าหร บการส งเสร มและก าก บด แลการตรวจสอบการประเม นผลและการ ประก นค ณภาพทางการศ กษา การประก นค ณภาพภายใน หมายความว าการประเม นผลและการต ดตามตรวจสอบ ค ณภาพและมาตรฐานการศ กษาของสถานศ กษาจากภายในโดยบ คลากรของสถานศ กษาเอง หร อโดยหน วยงานต นส งก ดท ม หน าท กาก บด แลสถานศ กษาน น การประก นค ณภาพภายนอก หมายความว าการประเม นผลและการต ดตามตรวจสอบ ค ณภาพและมาตรฐานการศ กษาของสถานศ กษาจากภายนอกโดยส าน กงานร บรองมาตรฐาน และประเม นค ณภาพการศ กษาหร อบ คคลหร อหน วยงานภายนอกท ส าน กงานด งกล าวร บรอง

11 เพ อเป นการประก นค ณภาพและให ม การพ ฒนาค ณภาพและมาตรฐานการศ กษาของ สถานศ กษา หมวด 6 มาตรฐานและการประก นค ณภาพการศ กษา มาตรา 47 ให ม ระบบการประก นค ณภาพการศ กษาเพ อพ ฒนาค ณภาพและมาตรฐาน การศ กษาท กระด บประกอบด วยระบบการประก นค ณภาพภายในและระบบการประก นค ณภาพ ภายนอกระบบหล กเกณฑ และว ธ การประก นค ณภาพการศ กษาให เป นไปตามท ก าหนด ในกฎกระทรวง มาตรา 48 ให หน วยงานต นส งก ดและสถานศ กษาจ ดให ม ระบบการประก นค ณภาพ ภายในสถานศ กษาและให ถ อว าการประก นค ณภาพภายในเป นส วนหน งของกระบวนการบร หาร การศ กษาท ต องดาเน นการอย างต อเน องโดยม การจ ดท ารายงานประจ าป เสนอต อหน วยงานต นส งก ด หน วยงานท เก ยวข องและเป ดเผยต อสาธารณชนเพ อน าไปส การพ ฒนาค ณภาพและมาตรฐาน การศ กษาและเพ อรองร บการประก นค ณภาพภายนอก มาตรา 49 ให ม สาน กงานร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษาม ฐานะเป น องค การมหาชนท าหน าท พ ฒนาเกณฑ ว ธ การประเม นค ณภาพภายนอกและท าการประเม นผล การจ ดการศ กษาเพ อให ม การตรวจสอบค ณภาพของสถานศ กษาโดยค าน งถ งความม งหมาย และหล กการและแนวการจ ดการศ กษาในแต ละระด บตามท ก าหนดไว ในพระราชบ ญญ ต น ให ม การประเม นค ณภาพภายนอกของสถานศ กษาท กแห งอย างน อยหน งคร งในท กห าป น บต งแต การประเม นคร งส ดท ายและเสนอผลการประเม นต อหน วยงานท เก ยวข องและ สาธารณชน มาตรา 50 ให สถานศ กษาให ความร วมม อในการจ ดเตร ยมเอกสารหล กฐานต างๆท ม ข อม ล เก ยวข องก บสถานศ กษาตลอดจนให บ คลากรคณะกรรมการของสถานศ กษารวมท งผ ปกครอง และผ ท ม ส วนเก ยวข องก บสถานศ กษาให ข อม ลเพ มเต มในส วนท พ จารณาเห นว าเก ยวข องก บ การปฏ บ ต ภารก จของสถานศ กษาตามค าร องขอของส าน กงานร บรองมาตรฐานและประเม น ค ณภาพการศ กษาหร อบ คคลหร อหน วยงานภายนอกท ส าน กงานด งกล าวร บรองท ท าการ ประเม นค ณภาพภายนอกของสถานศ กษาน น มาตรา 51 ในกรณ ท ผลการประเม นภายนอกของสถานศ กษาใดไม ได ตามมาตรฐาน ท ก าหนดให ส าน กงานร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษาจ ดท าข อเสนอแนะ การปร บปร งแก ไขต อหน วยงานต นส งก ดเพ อให สถานศ กษาปร บปร งแก ไขภายในระยะเวลาท ก าหนด หากม ได ด าเน นการด งกล าวให ส าน กงานร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษา 7

12 รายงานต อคณะกรรมการการศ กษาข นพ นฐานหร อคณะกรรมการการอ ดมศ กษาเพ อด าเน นการ ให ม การปร บปร งแก ไข ส าน กงานคณะกรรมการการศ กษาแห งชาต (2544, หน า 15) ได ให ค าจ าก ดความ ของการประก นค ณภาพการศ กษาว าการประก นค ณภาพการศ กษาหมายถ งการบร หารจ ดการ และการด าเน นก จกรรมตามภารก จปกต ของสถานศ กษาเพ อพ ฒนาค ณภาพของผ เร ยน อย างต อเน องซ งจะเป นการสร างความม นใจให ผ ร บบร การทางการศ กษาท งผ ร บบร การโดยตรง ได แก ผ เร ยนและผ ปกครองและผ ร บบร การทางอ อมได แก สถานประกอบการประชาชนและ ส งคมโดยรวมว าการด าเน นงานของสถานศ กษาจะม ประส ทธ ภาพและท าให ผ เร ยนม ค ณภาพ หร อค ณล กษณะท พ งประสงค ตามมาตรฐานการศ กษาท ก าหนดการประก นค ณภาพม แนวค ด อย บนพ นฐานของการป องก นไม ให เก ดการทางานท ไม ม ประส ทธ ภาพและผลผล ตไม ม ค ณภาพ ว นช ย ศ ร ชนะ (2537, หน า 12) การประก นค ณภาพการศ กษาเป นกระบวนการ หร อกลไกใดๆท เม อได ด าเน นการไปแล วจะท าให เก ดการด ารงไว ซ งค ณภาพการศ กษา ให ได มาตรฐานอย างต อเน องอ นเป นการปกป องผลประโยชน ของผ เร ยนผ ปกครอง ตลอดจน ส งคมโดยส วนรวมท งน รวมถ งกระบวนการใดๆท เร มข นภายในสถาบ นการศ กษาเอง หร อ หน วยงานภายนอกก ได เข มทอง ศ ร แสงเล ศ (2540, หน า 10) แสดงความค ดเห นว าการประก นค ณภาพการศ กษา หมายถ งการร บประก นค ณภาพของกระบวนการบร หารของสถานศ กษาว าได ม การวางแผนการ ท างานและการด าเน นก จกรรมต างๆอย างเป นกระบวนการ เพ อให ผลผล ตม ค ณภาพ ตรง ตามมาตรฐานการศ กษา และตรงตามความต องการของผ บร หาร จาร ส นองมาก (2544, หน า 12) แสดงความค ดเห นว าระบบการประก นค ณภาพการศ กษา หมายถ งค ณล กษณะโดยรวมของผลผล ตหร อการบร การท ม ประส ทธ ภาพเหมาะสมก บ การใช ประโยชน และตรงตามความต องการของผ ใช บร การซ งได แก บ ณฑ ตน กเร ยนน กศ กษาผ ใช ส งคม เร งช ย จงพ พ ฒนส ข (2546, หน า 12) ได แสดงความค ดเห นการประก นค ณภาพการศ กษา และการประเม นค ณภาพการศ กษาด งน 1. การประก นค ณภาพการศ กษาค อการร บรองว าจะด าเน นการจ ดการศ กษาให ม ค ณภาพตามท ก าหนดไว ซ งมาตรฐานค ณภาพการศ กษาน นสามารถเปล ยนแปลงหร อเพ มเต มได ตามความเหมาะสมมาตรฐานค อส งท ถ อเอาเป นหล กส าหร บเท ยบกาหนด 2. การประก นค ณภาพการศ กษาค อการประมาณว าการจ ดการศ กษาม ค ณภาพครบถ วน ตามมาตรฐานต างๆมากน อยเพ ยงใดหร อไม 8

13 3. การประก นค ณภาพภายในค อการประเม นค ณภาพการศ กษา โดยสถานศ กษา เป นผ ประเม นตนเอง (ป ละ 1 คร ง) 4. การประเม นค ณภาพภายนอกค อการประเม นค ณภาพการศ กษาของสถานศ กษา ซ งส าน กงานร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษาเป นผ ประเม น (อย างน อย1 คร ง ในท ก 5 ป ) ว ระว ฒน อ ท ยร ตน (2546, หน า 49) กล าวว าการประก นค ณภาพการศ กษาหมายถ ง กลไกหร อกระบวนการในการจ ดการศ กษาท ได ม การวางแผนและจ ดระบบไว เป นอย างด ซ งท าให เก ดความม นใจได ว าจะนาไปส ความสาเร จการศ กษาท ม มาตรฐานตามท กาหนดไว และฝ ายท จะท าให การประก นค ณภาพการศ กษาเก ดประส ทธ ภาพน นก ค อสถานศ กษา Murgatroyd Stephen และ Morgan Colin (1994, อ างอ งใน ศ ร ถ อาสา, 2549, หน า 15) การประก นค ณภาพการศ กษาหมายถ งการด าเน นการเก ยวก บการก าหนดมาตรฐานค ณภาพ การศ กษาและกระบวนการตรวจสอบหร อการประเม นว าเป นไปตามมาตรฐานค ณภาพ การศ กษามากน อยเพ ยงไร จากความหมายด งกล าวสร ปได ว าการประก นค ณภาพการศ กษาหมายถ งกระบวนการ การจ ดการศ กษาและประเม นผลการจ ดการศ กษาเพ อพ ฒนาค ณภาพการศ กษาซ งจะท าให ส งคมเช อม นว าสถานศ กษาจะพ ฒนาผ เร ยนอย างครบถ วนตามมาตรฐานท ก าหนดและตรงตาม ความม งหว งของส งคม แนวค ดการประก นค ณภาพการศ กษา แนวค ดเก ยวก บระบบการประก นค ณภาพการศ กษาระบบการพ ฒนาค ณภาพ ทางการศ กษาท ได ม การพ ฒนาก นย ในขณะน ม แนวค ดเพ อส งเสร มและเสนอแนวทางเก ยวก บ การพ ฒนาค ณภาพทางการศ กษาโดยม การดาเน นงาน 3 ข นตอนด งน 1.การควบค มค ณภาพเป นการก าหนดมาตรฐานค ณภาพและการพ ฒนาสถานศ กษา ให เข าส มาตรฐาน 2.การตรวจสอบค ณภาพเป นการตรวจสอบและต ดตามผลการด าเน นงานให เป นไป ตามมาตรฐานท กาหนด 3.การประเม นค ณภาพเป นการประเม นค ณภาพของสถานศ กษาโดยหน วยงานท กาก บด แลในเขตพ นท และหน วยงานต นส งก ดในส วนกลางซ งถ งแม ว าจะเป นบ คคลภายนอกแต ก ย งถ อว าเป นการประเม นผลภายในเพราะด าเน นการโดยหน วยงานอย ในสายการบร หารของ สถานศ กษาซ งจะด าเน นการตรวจเย ยมและประเม นสถานศ กษาเป นระยะๆตามท ก าหนดโดย หน วยงานต นส งก ดเพ อให ความช วยเหล อและส งเสร มสน บสน นให สถานศ กษาม การพ ฒนา 9

14 ค ณภาพอ นเป นการเตร ยมความพร อมก อนการร บการประเม นภายนอกจากส าน กงานร บรอง มาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษาซ งเป นองค การมหาชน แนวค ดตามหล กการบร หารตามหล กการบร หารน นการประก นค ณภาพภายใน เป นกระบวนการบร หารจ ดการเพ อให บรรล เป าหมายในการพ ฒนาค ณภาพให เป นไปตาม มาตรฐานท ต องการหล กการและหล กการบร หารด งกล าวเป นส งท ใช ในการท างานให ประสบ ความส าเร จโดยจะต องม กระบวนการวางแผนท าตามแผนตรวจสอบประเม นผลและพ ฒนา ปร บปร งเพ อให การท างานได ผลและม ค ณภาพด ในภาคธ รก จอ ตสาหกรรมและบร การก ม การใช กระบวนการน ในการบร หารเพ อพ ฒนาปร บปร งค ณภาพของส นค าและบร การท าให เป นท พอใจ ของล กค าสามารถขายส นค าได และม ก าไรส าหร บการศ กษาน นไม เหม อนธ รก จเพราะการศ กษา ไม ได หว งผลก าไรเป นต วเง นแต ผลท ได เป นค ณภาพในด านต างๆของคนอย างไรก ตาม กระบวนการบร หารเพ อพ ฒนาค ณภาพการศ กษาก สามารถน าแนวค ดและกระบวนการข างต น มาใช ได โดยปร บให เหมาะสมก บกระบวนการพ ฒนาค ณภาพการศ กษาซ งเป นการพ ฒนาคน กระบวนการพ ฒนาคนในสถานศ กษาเปร ยบเหม อนการสร างบ านเพ ยงแต การสร างบ านน น ต องใช สถาปน กซ งเป นบ คคลภายนอกมาด าเน นการและเม อสร างเสร จแล วก เสร จเลยไม ต องท าต อ แต กระบวนการสร างคนน นผ ท เป นสถาปน กค อคร และผ บร หารซ งเป นบ คลากรภายใน จะต องร วมก นพ ฒนาเด กให ด ม ค ณภาพและจะต องด าเน นการอย างต อเน องโดยไม หย ด ผ บร หารและคร ในสถานศ กษาม การร วมม อก นในการก าหนดเป าหมายท ช ดเจนว าต องการ พ ฒนาเด กให ม ค ณสมบ ต เป นอย างไรและถ าจะให เด กม ค ณสมบ ต ด งกล าวแล วก ต องช วยก นค ด และช วยก นวางแผน (Plan) ว าจะต องท าอย างไรแล วช วยก นท า (Do) ช วยก นตรวจสอบ (Check) และปร บปร งแก ไขข อบกพร อง (Action) เพ อให บรรล เป าหมายท กาหนดอย างต อเน องเพ อพ ฒนา ปร บปร งค ณภาพให ด ข นอย ตลอดเวลาโดยร วมก นท างานเป นท มการประก นค ณภาพภายใน สถานศ กษาจ งเป นกระบวนการท บ คลากรท กฝ ายในสถานศ กษาร วมก นวางแผนก าหนด เป าหมายและว ธ การลงม อทาตามแผนในท กข นตอนม การบ นท กข อม ลเพ อร วมก นตรวจสอบผลงาน หาจ ดเด นจ ดท ต องปร บปร งแล วร วมก นปร บปร งแผนงานน นๆโดยม งหว งให ม ประส ทธ ภาพใน การบร หารจ ดการสถานศ กษาท เน นค ณภาพผ เร ยนเป นส าค ญ แนวค ดการท างานท เป นระบบเช นน จะช วยสร างความเป นน าหน งใจเด ยวก นภายใน สถานศ กษาเก ดความร ส กว าเป นงานปกต เป นการมองตนและประเม นตนเองซ งจะท าให สถานศ กษาม ฐานข อม ลท ม นคงเป นจร งพร อมเสนอต อการตรวจสอบจากหน วยงานภายนอก 10

15 ความสาค ญในการประก นค ณภาพการศ กษา กระทรวงศ กษาธ การ (2550,หน า ) การประก นค ณภาพการศ กษา (Quality Assurance) เป นกลไกส าค ญประการหน งท จะข บเคล อนการพ ฒนาค ณภาพการศ กษา ให ม ค ณภาพได ตามมาตรฐานท ก าหนดผ ส าเร จการศ กษาม ความร ความสามารถและม ค ณล กษณะท พ งประสงค ตามท หล กส ตรกาหนดและท ส งคมต องการ หล กการในการดาเน นการประก นค ณภาพการศ กษาม 3 ประการค อ 1. การกระจายอ านาจ (Decentralization) โดยให สถานศ กษาม อ สระและม ความคล องต ว ในการบร หารรวมถ งการต ดส นใจด าเน นงานท งด านการบร หารงานว ชาการงบประมาณ บ คลากรและทร พยากรการจ ดส งอ านวยความสะดวกและให อ สระแก ผ สอนในการจ ดก จกรรม เพ อพ ฒนาการเร ยนของผ เร ยนให บรรล ผลตามจ ดม งหมายของหล กส ตรตลอดจนให สถานศ กษา สามารถปร บปร งตนเองร บผ ดชอบและจ ดการศ กษาให สอดคล องก บสภาพพ นท ความต องการของ ช มชนและส งคมให มากท ส ด 2. การเป ดโอกาสม ส วนร วมในการทางาน (Participation) โดยให หน วยงานท งภาคร ฐ ภาคเอกชนองค กรปกครองส วนท องถ นผ ประกอบการป ชน ยบ คคลภ ม ป ญญาท องถ นหร อ ปราชญ ชาวบ านเข าม ส วนร วมในการเป นคณะกรรมการ/คณะท างานของสถานศ กษาตลอดจน ร วมภาคภ ม ใจในความสาเร จของสถานศ กษาท งน เพ อประโยชน ต อการจ ดการศ กษาโดยรวม 3. ความร บผ ดชอบท ตรวจสอบได (Accountability) โดยร วมการก าหนดเป าหมาย (Goals) และจ ดเน นท ต องการพ ฒนา (Focus Areas) ม การร วมก นจ ดท าแผนพ ฒนาสถานศ กษา (School Improvement) เล อกย ทธศาสตร การพ ฒนาให เหมาะสมและสามารถท าให เก ดผล แก ป ญหาเป นร ปธรรมสถานศ กษาจะต องประชาส มพ นธ เป าหมายและจ ดเน นท ต องการพ ฒนา ตลอดจนแผนพ ฒนาสถานศ กษาให ท กฝ ายได ร บร ท งเพ อเป นส ญญาประชาคมและเพ อให ท กฝ าย ท เก ยวข องม ท ศทางการทางานท ช ดเจนส เป าหมายเด ยวก น ระบบการประก นค ณภาพการศ กษาม กระบวนการด าเน นการท ส มพ นธ 3 ประการ ด งน 1. การพ ฒนาค ณภาพเป นการด าเน นงานเพ อพ ฒนาค ณภาพการศ กษาให บรรล ถ งมาตรฐานการศ กษาท กาหนดไว ห วใจสาค ญในการพ ฒนาค ณภาพค อการสร างจ ตสาน กให ท กคนตระหน กถ งความจ าเป นของการท างานเป นกล มท างานอย างม ระบบและท กคนต อง ถ อเป นหน าท ท จะปร บปร งการท างานอย างต อเน องจ ดท าข อม ลสารสนเทศในส วนท ร บผ ดชอบใช ข อม ลสารสนเทศอย างเป นระบบการพ ฒนาค ณภาพม การจ ดท าแผนย ทธศาสตร (Strategic Plan)ท ก ก จกรรม/โครงการ/งานม เป าหมายเด ยวก นค อการยกระด บค ณภาพผ เร ยนท กด านม การพ ฒนาด าน 11

16 ป จจ ยให สามารถใช ได อย างม ประส ทธ ภาพสรรหาให เพ ยงพอด แลร กษาให ใช ได อย เสมอและ ปลอดภ ยในการใช ประการสาค ญในการใช ต องม ระบบและกลไกการปฏ บ ต งานตามแผนรวมท ง ต ดตามกาก บการดาเน นงานอย างจร งจ งและต อเน อง 2. การต ดตามตรวจสอบค ณภาพเป นการด าเน นงานเพ อช วยเหล อสน บสน นก าก บ ต ดตามความก าวหน าและย นย นการพ ฒนาค ณภาพการจ ดการศ กษาของสถานศ กษาให เป นไป ตามเป าหมายและบรรล ตามมาตรฐานท ก าหนดโดยการต ดตามตรวจสอบค ณภาพสามารถ ดาเน นงานในแต ละระบบได ด งน 2.1 การต ดตามตรวจสอบค ณภาพของสถานศ กษาโดยต งคณะท างานข นเพ อรวบรวม ข อม ลสารสนเทศการด าเน นงาน / โครงการตลอดป การศ กษาท งด านการพ ฒนาค ณภาพผ เร ยน ค ณภาพการจ ดการเร ยนการสอนค ณภาพการบร หารและการจ ดการศ กษาและด านการพ ฒนา ช มชนแห งการเร ยนร จ ดท าเป นระบบข อม ลสารสนเทศท สามารถน าผลไปใช ในการปร บปร งและ พ ฒนาได ท นท วงท และเป นข อม ลสาหร บประเม นค ณภาพภายในสถานศ กษา 2.2 การต ดตามตรวจสอบค ณภาพของสถานศ กษาโดยหน วยงานท ร บผ ดชอบ สถานศ กษาเพ อให การส งเสร มสน บสน นและช วยเหล อให สถานศ กษาสามารถด าเน นการพ ฒนา ค ณภาพไปส เป าหมายตามมาตรฐานท ก าหนดไว สถานศ กษาท กแห งควรได ร บการต ดตาม ตรวจสอบค ณภาพอย างน อย 1 คร งภายใน 3 ป 2.3 การต ดตามตรวจสอบและประเม นผลการพ ฒนาค ณภาพการศ กษาใน โดยหน วยงานหล กท ร บผ ดชอบเพ อน าข อม ลท ได มาประกอบการก าหนดนโยบายเพ อส งเสร ม สน บสน นและผล กด นให สถานศ กษาพ ฒนาค ณภาพอย างต อเน องก าหนดมาตรฐานเพ อยกระด บ ค ณภาพสถานศ กษาท ไม ผ านเกณฑ ส งเสร มการม ส วนร วมระหว างสถานศ กษาเพ อเพ มพ น ศ กยภาพการศ กษาให บร หารและจ ดการศ กษาได อย างเต มท 3. การประเม นและร บรองค ณภาพเป นการด าเน นงานเพ อตรวจสอบผลการจ ดการศ กษา ของสถานศ กษาโดยแบ งเป น 2 ส วนท เก ยวข องก นด งน 3.1 การประเม นค ณภาพภายในสถานศ กษา 3.2 การประเม นเพ อร บรองมาตรฐานการศ กษาการประเม นในส วนน เป นการด าเน นงาน โดยองค กรภายนอกได แก ส าน กร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษาซ งเป นองค กร มหาชนท าหน าท ประเม นและให การร บรองว าสถานศ กษาจ ดการศ กษาได ตามมาตรฐาน การศ กษาท ก าหนดในท กๆ3ป ผลจากการประเม นภาพรวมจะน าเสนอร ฐบาลเพ อน าไปใช ใน การพ จารณาจ ดสรรงบประมาณการกาหนดท ศทางการพ ฒนาค ณภาพการจ ดการศ กษาเพ อให ท ดเท ยมก บอารยประเทศ 12

17 สาน กงานคณะกรรมการการศ กษาแห งชาต (2543, หน า 9) ได กล าวถ งความส าค ญ ของการประก นค ณภาพการศ กษาว าม ความส าค ญ 3 ประการค อ 1. ท าให ประชาชนได ร บข อม ลค ณภาพการศ กษาเช อถ อได เก ดความเช อม นและ สามารถต ดส นใจเล อกใช บร การท ม ค ณภาพ 2. ป องก นการจ ดการศ กษาท ไม ม ค ณภาพซ งจะเป นการค มครองผ บร โภคและเก ด ความเสมอภาคในโอกาสท จะได ร บการบร การการศ กษาอย างท วถ ง 3. ท าให ผ ร บผ ดชอบในการจ ดการศ กษาม งบร หารจ ดการศ กษาส ค ณภาพและ มาตรฐานอย างจร งจ งซ งม ผลให การศ กษาม พล งท จะพ ฒนาประชากรให ม ค ณภาพเป นร ปธรรม และต อเน องสอดคล องก บ ว นช ย ศ ระชนะ (2537, หน า 15) เห นว าระบบประก นค ณภาพการศ กษา ม ความส าค ญต อระบบการจ ดการศ กษาค อเป นกลไกส าค ญท จ าเป นต องจ ดให ม ข นเพ อให เป น มาตรฐานในการด าเน นงานของสถาบ นอ ดมศ กษาให เป นไปตามเกณฑ มาตรฐานท ก าหนด โดยส งเสร มให สถาบ นม อ สระในการก าก บตนเองและพร อมท จะร บการตรวจสอบภายนอกด วย ควรส งเสร มให สถาบ นอ ดมศ กษาพ ฒนากลไกก าก บด แลและต ดตามผลการด าเน นงานต างๆข น ภายในสถาบ นเพ อน าไปส ความม ค ณภาพเป นระบบท ใช ได ท งสถาบ นของร ฐและเอกชนท ง สถาบ นและหล กส ตรท เป ดดาเน นการไปแล วและท เป ดใหม ด งน นการประก นค ณภาพการศ กษาจ งเป นการบร การจ ดการและการด าเน นก จกรรม ม นใจให ผ ร บบร การการศ กษาท งย งเป นการป องก นการจ ดการศ กษาท ด อยค ณภาพและเป น การสร างสรรค การศ กษาให เป นกลไกท ม พล งในการพ ฒนาประชากรท ค ณภาพส งข น การดาเน นการประก นค ณภาพการศ กษา การด าเน นการประก นค ณภาพการศ กษาให เป นไปตามโครงสร างของระบบการประก น ค ณภาพการศ กษาประกอบไปด วย 5 ข นตอนค อ 1.การศ กษาและเตร ยมการ 1.1 ต งท มงาน 1.1.1ศ กษาแนวค ดร ปแบบว ธ การประก นค ณภาพการศ กษา 1.1.2รวบรวมและสร างส อเอกสารค ม อเคร องม อ 1.2ให ความร แก บ คลากรท เก ยวข องโดยสร างความร ความเข าใจความตระหน ก 1.3ต งคณะกรรมการในการดาเน นงานประก นค ณภาพการศ กษา 1.3.1กาหนดบทบาทหน าท ความร บผ ดชอบ 1.3.2การสร างท มงาน 1.3.3การพ ฒนาความสามารถในการปฏ บ ต งาน 13

18 2.การวางแผนการประก นค ณภาพการศ กษา 2.1การจ ดทาแผนกลย ทธ 2.2การจ ดทาแผนปฏ บ ต การ 2.3การจ ดทาโครงการ 3.การน าแผนการประก นค ณภาพการศ กษาไปใช หมายถ งการด าเน นงาน ตามแผนพ ฒนาค ณภาพการศ กษารวมท งม การก าก บต ดตามการด าเน นงานให เป นไปอย างต อเน อง และบรรล เป าหมายท กาหนดไว 4.การตรวจสอบและทบทวนค ณภาพการศ กษาหมายถ งกระบวนการประเม นผล การดาเน นงานตามแผนการประก นค ณภาพการศ กษา 5.การเตร ยมร บการประเม นจากหน วยงานภายใน และหน วยงานภายนอกหมายถ ง ข นตอนส ดท ายของการด าเน นการประก นค ณภาพการศ กษาซ งท กคนท ม ส วนเก ยวข องจะต อง เตร ยมการและให ความร วมม อในการเตร ยมเอกสารหล กฐานต างๆ กลไกการประก นค ณภาพการศ กษาเป นกระบวนการและมาตรการของการควบค ม ต ดตามตรวจสอบและประเม นผลการด าเน นงานในเร องการประก นค ณภาพของมหาว ทยาล ยม การประสานงานแลกเปล ยนข อม ลให ค าปร กษาและให การสน บสน นส งเสร มซ งก นและก นกลไก ท สาค ญค อ 1. การม คณะกรรมการประก นค ณภาพการศ กษา 2. การต งหน วยงานรองร บด านการประก นค ณภาพการศ กษาในระด บมหาว ทยาล ย คณะสถาบ นและสาน ก 3. การม ค ม อแนวทางการประก นค ณภาพการศ กษา 4. การม การรายงานผลการดาเน นงานท จะนาไปส การปร บปร งและพ ฒนา 5. การม ระบบการประก นค ณภาพภายใน 6. การม ระบบการประก นค ณภาพภายนอก กระบวนการประก นค ณภาพการศ กษา กระบวนการประก นค ณภาพการศ กษาประกอบด วย 1. การควบค มค ณภาพ (Quality Control) 2. การตรวจสอบค ณภาพ (Quality Auditing) 3. การประเม นค ณภาพ (Quality Assessment) การควบค มค ณภาพ (Quality Control) เป นส วนท สถาบ นอ ดมศ กษาจะต องจ ดให ม ระบบและกลไกการควบค มค ณภาพภายในในองค ประกอบของค ณภาพต างๆท จะม ผลต อค ณภาพ 14

19 ของบ ณฑ ตและต องดาเน นการอย างเป นระบบโดยใช หล กการของการควบค มค ณภาพท เป นระบบ ท เหมาะสมก บล กษณะของสถาบ นตนเองสามารถตรวจสอบและอ างอ งได หร ออาจจะเล อกใช ระบบค ณภาพท เป นสากลพร อมท งการม ระบบตรวจสอบและประเม นผลการด าเน นการภายใน ด วย การตรวจสอบค ณภาพ (Quality Auditing) เป นการตรวจสอบผลการด าเน นการ ของระบบและกลไกการควบค มค ณภาพภายในท สถาบ นอ ดมศ กษาได จ ดให ม ข นโดยเป นการตรวจสอบ เช งระบบม งเน นการพ จารณาว าสถาบ นได ม ระบบการควบค มค ณภาพหร อไม ใช ระบบท พ ฒนาข น เพ ยงใดและม ข นตอนการด าเน นการท จะท าให เช อถ อได หร อไม ว าการจ ดการศ กษาจะเป นไป อย างม ค ณภาพท งน ม งเน นการตรวจสอบภายในคณะว ชาเป นหล ก การประเม นค ณภาพ (Quality Assessment) เป นกระบวนการประเม นผลการด าเน นการ ของคณะว ชาโดยภาพรวมว าเม อได ม การใช ระบบการประก นค ณภาพหร อระบบควบค มค ณภาพ แล วได ท าให เก ดการเปล ยนแปลงในเช งค ณภาพเป นไปตามเกณฑ และมาตรฐานการศ กษาท กาหนดมากน อยเพ ยงใดโดยจ ดเป นระด บของการบรรล เป าหมาย การพ ฒนาบ คลากร ความหมายของการพ ฒนาบ คลากร นพพงษ บ ญจ ตราด ล (2537, หน า 84) สร ปความหมายของการพ ฒนาบ คลากรไว ค อ กระบวนการส งเสร มให คนท ปฏ บ ต งานอย แล ว ได เพ มพ นความร ความช านาญ และความสามารถ เพ มข น เพ อให งานม ประส ทธ ภาพส งข น สนอง เคร อมาก (2538, หน า 1074) ให ความหมายของการพ ฒนาบ คลากรว า หมายถ ง การดาเน นการให บ คคลได เพ มพ นความร ความสามารถในการปฏ บ ต งาน ให สามารถปฏ บ ต งาน ได ผลตามท หน วยงานต องการ บรรยงค โตจ นดา (2543, หน า 34) การพ ฒนาบ คลากรม ความหมายรวมถ งก จกรรมต างๆ ด งน 1. การเพ มพ นความร ท กษะ และประสบการณ เพ อให เป นประโยชน ส งส ดอย างเต มท 2. การเพ มอ ตราการใช ทร พยากรมน ษย ให ได ประโยชน ส งส ดอย างเต มท 3. การค นหาว ธ การและเคร องม อต างๆ ท สร างบรรยากาศในการท างาน เพ อกระต นให ทร พยากรมน ษย ม ความร เร มสร างสรรค ให มากท ส ดเท าท เป นไปได เช น การสร างนว ตกรรม สร างภาวะผ นา สร างความเต มใจท จะทางานในองค การ 15

20 4. สร างบรรยากาศขององค การให เป นองค การแห งการเร ยนร โดยการสร างโครงสร าง องค การท เหมาะสมก บประเภทธ รก จและล กษณะงาน ให เก ดความพอใจในการท างาน ลดข นตอน ต างๆจากโครงสร างแนวด ง ให เป นโครงสร างแนวราบ 5. เปล ยนค าน ยมให ถ กต องในเร องการสร างความร บผ ดชอบ สร างจร ยธรรมในอาช พ สร างความซ อส ตย สร างความม ส วนร วมในงาน สร างว น ยให เก ดข น โดยเฉพาะว น ยในหน วยงาน จากความหมายท กล าวมาท งหมด สร ปได ว า การพ ฒนาบ คลากร เป นกระบวนการ ในการพ ฒนาคนให ม ความร ความสามารถ ท กษะ ความช านาญ ตลอดจนประสบการณ พ ฒนาท ศนคต ของผ ปฏ บ ต งาน เพ อให เปล ยนแปลงพฤต กรรมให สามารถปฏ บ ต งานได อย างม ประส ทธ ภาพ ความสาค ญของการพ ฒนาบ คลากร บ คลากรเป นต วจ กรส าค ญในการด าเน นงานในองค กรต างๆให ม ประส ทธ ภาพด งน น ความจ าเป นในการพ ฒนาบ คลากรจ งม ความส าค ญควบค ก นไปด วยจะเห นได ว าหน วยงานหร อ องค กรจะม แผนการพ ฒนาบ คลากรเพ อเพ มประส ทธ ภาพการท างานภายในองค กรน นๆและ เพ มค ณภาพของบ คลากรตามภาวะเหต การณ ท เปล ยนแปลงไปอย เสมอได ม ผ ให ความส าค ญ ของการพ ฒนาบ คลากรไว ด งน ก ต มา ปร ด ด ลก (2532, หน า 118) ได ให ความส าค ญของการพ ฒนาบ คลากรว า ในวงการต างๆได ตระหน กถ งความจาเป นในการพ ฒนาบ คลากรอย างมากแม ในวงราชการก ม การจ ดการด าเน นการเก ยวก บการพ ฒนาอย างแพร หลายจะเห น ได จากหน วยงานท ร บผ ดชอบพ ฒนาบ คลากรอย างมากมายการพ ฒนาบ คลากรไม เพ ยงแต จะให คนม ความร ความสามารถและม ท กษะในการท างานด ข นเท าน นย งส งผลให ได ผลงานส งและเป นประโยชน ต อบ คลากรในด านการเล อนตาแหน งการงานอ กด วย จากความสาค ญของการพ ฒนาบ คลากรด งกล าวสร ปไว ว าการพ ฒนาบ คลากร ม ความสาค ญอย างย งเพราะการพ ฒนาบ คลากรเป นการทาให บ คคลได ร บความร ความสามารถ ความช านาญมากข นซ งสามารถน าความร ท ได ร บไปใช ในการปฏ บ ต งานซ งท าให หน วยงานได ร บผล จากการปฏ บ ต งานท ค ณภาพและม ประส ทธ ภาพมากข นและเป นการลดความส นเปล องท จะเก ดข น ซ งเป นเป าหมายส งส ดของหน วยงานท กๆแห ง สมเดช ส งห เสนา (2536, หน า 14) ได อ างข อเสนอแนะในกระบวนการพ ฒนาบ คลากร ในสถานศ กษาของเมธ ป ล นธนานนท, 2529 ด งน 16