แนวทางพ ฒนาการบร หารงานธ รการ ในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร

Transcription

1 แนวทางพ ฒนาการบร หารงานธ รการ ในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร โดย นายธ ารง ศร ท พย สารน พนธ น เป นส วนหน งของการศ กษาตามหล กส ตรปร ญญาศ กษาศาสตรมหาบ ณฑ ต สาขาว ชาการบร หารการศ กษา ภาคว ชาการบร หารการศ กษา บ ณฑ ตว ทยาล ย มหาว ทยาล ยศ ลปากร ป การศ กษา 2547 ISBN ล ขส ทธ ของบ ณฑ ตว ทยาล ย มหาว ทยาล ยศ ลปากร

2 THE DEVELOPMENTAL GUIDELINE ON BUSSINESS AFFAIRS ADMINISTRATION IN SECONDARY SCHOOLS UNDER THE GENERAL EDUCATION DEPARTMENT, RATCHABURI PROVINCE By Thamrong Srithip A Master s Report Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree MASTER OF EDUCATION Department of Educational Administration Graduate School SILPAKORN UNIVERSITY 2004 ISBN

3 บ ณฑ ตว ทยาล ย มหาว ทยาล ยศ ลปากร อน ม ต ให สารน พนธ เร อง แนวทางพ ฒนา การบร หารงานธ รการ ในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร เสนอโดย นายธ ารง ศร ท พย เป นส วนหน งของการศ กษาตามหล กส ตรปร ญญาศ กษาศาสตรมหาบ ณฑ ต สาขาว ชาการบร หารการศ กษา... (รองศาสตราจารย ดร.จ ราวรรณ คงคล าย) คณบด บ ณฑ ตว ทยาล ย ว นท...เด อน...พ.ศ... อาจารย ผ ควบค มสารน พนธ อาจารย ดร.ศร ยา ส ขพาน ช คณะกรรมการตรวจสอบสารน พนธ...ประธานกรรมการ (ผ ช วยศาสตราจารย ว าท พ นตร ดร.นพดล เจนอ กษร).../.../......กรรมการ (อาจารย ดร.ศร ยา ส ขพาน ช).../.../......กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.ศ ร ช ย ช นะต งก ร).../.../...

4 K : สาขาว ชาการบร หารการศ กษา ค าส าค ญ : แนวทางพ ฒนาการบร หารงานธ รการ ในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ธ ารง ศร ท พย : แนวทางพ ฒนาการบร หารงานธ รการ ในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ด กรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร (THE DEVELOPMENTAL GUIDELINE ON BUSINESS AFFAIRS ADMINISTRATION IN SECONDARY SCHOOLS UNDER THE GENERAL EDUCATION DEPARTMENT, RATCHABURI PROVINCE ) อาจารย ผ ควบค มสารน พนธ : อ.ดร.ศร ยา ส ขพาน ช. 99 หน า. ISBN การว จ ยในคร งน ม ว ตถ ประสงค เพ อทราบ 1)ระด บการบร หารงานธ รการ ในโรงเร ยน ม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร 2)แนวทางพ ฒนาการบร หารงานธ รการใน โรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร โดยน ามาตรฐานก าหนดต าแหน ง สายงานบร หารในสถานศ กษา ต าแหน งผ อ านวยการโรงเร ยน ด านการบร หารงานธ รการ มาเป น ขอบเขตในการว จ ยคร งน ประชากรประกอบด วยโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร จ านวน 26 โรงเร ยน ผ ให ข อม ลในแต ละโรงเร ยนประกอบด วย ผ บร หารสถานศ กษา ผ ช วยผ บร หารฝ ายธ รการ ห วหน างานงานการเง นและการบ ญช ห วหน างานพ สด และห วหน า งานสารบรรณ จ านวน 130 คน สถ ต ท ใช ในการว เคราะห ข อม ล ค อ ค าความถ ค าร อยละ (%) ค าเฉล ย ( µ ) ค าส วนเบ ยงเบนมาตรฐาน (σ) และการว เคราะห เน อหา (content analysis) ผลการว จ ยพบว า 1. ระด บการบร หารงานธ รการ ในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ด ราชบ ร ด านการบร หารงานการเง นและการบ ญช การบร หารงานพ สด การบร หารงานสารบรรณ โดยภาพรวมอย ในระด บมาก ท กด าน 2. แนวทางพ ฒนาการบร หารงานธ รการในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร ด านการบร หารงานการเง นและการบ ญช การบร หารงานพ สด การบร หารงานสารบรรณ ควรน านว ตกรรมและเทคโนโลย มาใช ปฏ บ ต งาน จ ดอบรมเช งปฏ บ ต การ จ ดท าค ม อปฏ บ ต งาน ภาคว ชาการบร หารการศ กษา บ ณฑ ตว ทยาล ย มหาว ทยาล บศ ลปากร ป การศ กษา 2547 ลายม อช อน กศ กษา... ลายม อช ออาจารย ผ ควบค มสารน พนธ... ง

5 K MAJOR : EDUCATIONAL ADDMINISTRATION KEY WORD : DEVELOPMENTAL GUIDELINE ON BUSINESS AFFAIRS ADMINISTRATION IN SECONDARY SCHOOLS THAMRONG SRITHIP : THE DEVELOPMENTAL GUIDELINE ON BUSINESS AFFAIRS ADMINISTRATION IN SECONDARY SCHOOLS UNDER THE GENERAL EDUCATION DEPARTMENT, RATCHABURI PROVINCE. MASTER S REPORT ADVISOR: SARIYA SUKHABANIJ, Ph.D. 99 pp. ISBN The purpose of this study were to find : (1) the level of business affairs administration in secondary schools under the General Education Department,Ratchaburi province, and (2) the developmental guideline on business affairs administration in secondary schools under the General Education Department, Ratchaburi province. The study was confined to the standard of job specification of the administrative line in schools, the position of the school director, and business affairs administration. The population comprised 26 secondary schools under the General Education Department, Ratchaburi province. The respondents from each school were the school administrator, assistant administrator of business affairs, head of finance and accounting. Head of material management, and head of documentary work, totalling 130 respondents. The statistics used in data analysis were frequency (f), percentage (%),mean ( µ ),standard deviation (σ)and content analysis. The result of this research were as follows : 1. The business affairs administration in the secondary schools under the General Education Department, Ratchaburi province, in terms of finance and accounting, material, and documentary management, as a whole, was at a high level in every aspect. 2. The developmental guideline on business affairs administration in the secondary schools under the General Education Department, Ratchaburi province, in terms of finance and accounting, material, and documentary management should include the use of innovations and technologies, workshop training arrangement and operation handbook preparation. Department of Educational Administration Graduate School, Silpakorn University Academic Year 2004 Student s signature Master s Report Advisor s signature.. จ

6 ก ตต กรรมประกาศ สารน พนธ ฉบ บน ส าเร จล ล วงไปด วยด โดยได ร บความอน เคราะห จากบ คคลหลายฝ าย ด งน อาจารย ดร.ศร ยา ส ขพาน ช รองศาสตราจารย ดร.ศ ร ช ย ช นะต งก ร และ ผ ช วยศาสตราจารย ว าท พ นตร ดร.นพดล เจนอ กษร ประธานกรรมการสอบสารน พนธ ผ ว จ ยขอกราบขอบพระค ณ อาจารย ท ได ให ค าปร กษา ค าแนะน า การตรวจสอบและแก ไขข อบกพร องต างๆ ด วยความเอาใจใส อย างด ย ง ขอขอบพระค ณท านผ อ านวยการนพดล โกส ม ผ ช วยผ อ านวยการโรงเร ยน คณะคร โรงเร ยนกร บใหญ ว องก ศลก จพ ทยาคม คณะผ บร หารโรงเร ยน ผ ช วยผ อ านวยการโรงเร ยนฝ ายธ รการ ห วหน างานการเง นและการบ ญช ห วหน างานพ สด ห วหน างานสารบรรณ โรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร อาจารย วรกาญจน ส ขสดเข ยว อาจารย กานต มา ศร ท พย รวมท งเพ อนน กศ กษาปร ญญาโทท กท าน ท ให ค าปร กษา ค าแนะน า และให ความช วยเหล อ ในการว จ ยเป นอย างด ประโยชน และค ณค าของสารน พนธ ฉบ บน ผ ว จ ยขอมอบเป นส งบ ชาพระค ณของบ ดา มารดา คร อาจารย และผ ม พระค ณท กท านท ม ส วนในการวางรากฐานการศ กษาแก ผ ว จ ย ฉ

7 สารบ ญ หน า บทค ดย อภาษาไทย... ง บทค ดย อภาษาอ งกฤษ... จ ก ตต กรรมประกาศ... ฉ สารบ ญตาราง... ญ บทท 1 บทน า... 1 ความเป นมาและความส าค ญของป ญหา... 2 ป ญหาและความส าค ญของป ญหา... 5 ว ตถ ประสงค ของการว จ ย... 7 ข อค าถามของการว จ ย... 7 สมมต ฐานของการว จ ย... 7 ขอบข ายการว จ ย... 7 ขอบเขตการว จ ย... 9 น ยามศ พท เฉพาะ เอกสารและวรรณกรรมท เก ยวข อง การบร หารโรงเร ยน การม ธยมศ กษา จ ดม งหมายของการม ธยมศ กษา การบร หารโรงเร ยนม ธยมศ กษา โครงสร างการบร หารงานโรงเร ยนม ธยมศ กษา การบร หารงานธ รการในโรงเร ยน บทบาทและหน าท ของบ คลากรฝ ายธ รการ การบร หารงานการเง นและการบ ญช การบร หารงานพ สด การบร หารงานสารบรรณ การบร หารงานธ รการตามเกณฑ มาตรฐานโรงเร ยนม ธยมศ กษาส งก ด กรมสาม ญศ กษา พ.ศ ช

8 บทท หน า การบร หารสถานศ กษาข นพ นฐานฐานะท เป นน ต บ คคล ด านการบร หารงบประมาณ ด านการบร หารงานบ คคล ด านการบร หารท วไป งานว จ ยท เก ยวข อง ว ธ ด าเน นการว จ ย ข นตอนการด าเน นการว จ ย ระเบ ยบว ธ ว จ ย แบบแผนของการว จ ย ประชากร ต วแปรท ศ กษา เคร องม อท ใช ในการว จ ย การสร างและพ ฒนาเคร องม อ การเก บรวบรวมข อม ล การว เคราะห ข อม ล ผลการว เคราะห ข อม ล ตอนท 1 การว เคราะห สถานภาพท วไปของผ ตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 การว เคราะห ระด บการด าเน นงานบร หารงานธ รการ ในโรงเร ยน ม ธยมศ กษา ตอนท 3 การว เคราะห เน อหาจากแบบสอบถามปลายเป ด สร ปผลการว จ ย อภ ปรายผลและข อเสนอแนะ สร ปผลการว จ ย อภ ปรายผล ข อเสนอแนะ ข อเสนอแนะเพ อการว จ ยคร งต อไป บรรณาน กรม ภาคผนวก ภาคผนวก ก หน งส อขอความอน เคราะห ซ

9 หน า ภาคผนวก ข ค าความเช อม นของแบบสอบถาม ภาคผนวก ค รายช อโรงเร ยนท เป นกล มต วอย าง ภาคผนวก ง แบบสอบถามเพ อการว จ ย ประว ต ผ ว จ ย ฌ

10 สารบ ญตาราง ตารางท หน า 1 ความพ งพอใจของการด าเน นงานบร หารงานธ รการ ของผ ช วยผ อ านวยการ ฝ ายธ รการ โรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร จ านวนร อยละของสถานภาพท วไปของผ ตอบแบบสอบถาม ค าเฉล ยและส วนเบ ยงเบนมาตรฐานของการด าเน นงานบร หารงานธ รการ โรงเร ยนม ธยมศ กษ ส งก ดส าน กงานเขตพ นท การศ กษาราชบ ร โดยรวม ค าเฉล ยและส วนเบ ยงเบนมาตรฐานของ การด าเน นงานบร หารงานธ รการ ในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร ด าน การบร หารงานการเง นและการบ ญช ค าเฉล ยและส วนเบ ยงเบนมาตรฐานของการด าเน นงานบร หารงานธ รการใน โรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร ด าน การบร หารงานพ สด ค าเฉล ยและส วนเบ ยงเบนมาตรฐานการด าเน นงานการด าเน นงานบร หารงาน ธ รการ ในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร ด านการบร หารงานสารบรรณ ญ

11 บทท 1 บทน า การศ กษาเป นเคร องม อท จะช วยสร างคนให เป นคนท ม ค ณภาพ ด งน นแต ละประเทศจ ง ม งเน นไปท สถาบ นการศ กษาต างๆ ให สามารถจ ดการเร ยนการสอนได อย างม ค ณภาพ โรงเร ยน เป นหน วยงานทางการศ กษาท จ ดต งข นเพ อสนองความต องการของส งคมให บร การทางการศ กษา แก สมาช กในส งคมน นๆ หน วยงานหร อองค กรใดๆ จะสามารถด าเน นการให บรรล เป าหมาย ท ต งไว อย างม ประส ทธ ภาพได น น จ าเป นจะต องม การจ ดการการบร หารอย างมระบบข นตอน และ ม แผนปฏ บ ต งานท ต อเน อง หน าท ความร บผ ดชอบเบ องต นของโรงเร ยนท วๆ ไป ค อ สร างและ พ ฒนาต วผ เร ยนให ม ความเจร ญงอกงาม ให ม มน ษย ส มพ นธ ม ความสามารถทางการอาช พและ เป นพลเม องท ด ของประเทศชาต ด งน นโรงเร ยนควรพ ฒนาท กๆด าน เพ อตอบสนองความต องการ ของช มชน เด ก และเยาวชนท จะปร บต วให ใช ว ทยาการ และเทคโนโลย ท เหมาะสม ให ได ร บการ ปล กฝ ง ถ ายทอดความร การปฏ บ ต ค ณธรรม จร ยธรรม เอกล กษณ ว ฒนธรรมท องถ นของชาต รวมท งการหาทางจ ดสภาพและส งแวดล อมให สมบ รณ ด เย ยมเท าท จะท าได ในย คโลกาภ ว ตน ท ท า ให โลกไร พรมแดนและจากกระแสผล กด นต างๆ ท าให ต องแข งข นก บนานาประเทศในท กๆด าน อย างหล กเล ยงไม ได เพ อให ประเทศไทยม ศ กยภาพในการแข งข นและย นหย ดได อย างม นคง ม ศ กด ศร ในส งคมโลกมน ษย แห งความเป นไทย ป จจ ยส าค ญหน ง ค อการพ ฒนาคนให ม ค ณภาพ ซ งการพ ฒนาคนได ต องอาศ ยการศ กษาเป นส าค ญ และเป นท ยอมร บโดยท วก นโดยท วไปว า เด ก หร อเยาวชนท มาร บการศ กษา หร อเข าโรงเร ยนจะม ความแตกต างก นท งทางด านเศรษฐก จ ส งคม ว ฒนธรรม พ ฒนาการ เจตคต ท กษะ ความสามารถต างๆ ด งน นการจ ดการศ กษาจ งจ าเป นต อง ใช ว ธ การหลากหลายท เหมาะสมก บสภาพต างๆ ของผ เร ยน เพ อให ผ เร ยนสามารถด ารงช ว ต อย 1 ท ามกลางความเปล ยนแปลงและเพ อให ผ เร ยนม ค ณภาพความร ความสามารถต างๆ ได 1 กระทรวงศ กษาธ การ, กรมว ชาการ, ว ส ยท ศน ด านการศ กษา (กร งเทพ : โรงพ มพ ค ร สภา ลาดพร าว,2540), 5. 1

12 ความเป นมาและความส าค ญของป ญหา กกกกกกก การบร หารงานในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา ม ผ ร บผ ดชอบ ได แก คร ใหญ อาจารย ใหญ ผ อ านวยการโรงเร ยน ม หน าท ควบค มด แล ส งเสร มประสานงาน วาง แผนการด าเน นงานและประเม นผลงาน ท งด านว ชาการ ธ รการ ปกครอง ก จกรรม และปฏ บ ต งาน อ นๆ ท เก ยวข อง 2 คณะกรรมการข าราชการคร ได ก าหนดหน าท ความร บผ ดชอบของผ อ านวยการโรงเร ยน ไว ด งน หน าท ความร บผ ดชอบ บร หารงานในฐานะห วหน าสถานศ กษาในสถานศ กษา ซ งม หน าท ร บผ ดชอบปร มาณและค ณภาพของงานส งมากเป นพ เศษ และปฏ บ ต หน าท อ นตามท ได ร บมอบหมาย ล กษณะงานท ปฏ บ ต วางแผนปฏ บ ต งาน ก าหนดหน าท และว ธ การด าเน นงานของบ คลากรใน สถานศ กษา ควบค มด และและต ดตามผลการด าเน นงานด านว ชาการ เช น การเร ยนการสอนและ ฝ กอบรม จ ดท าระเบ ยนและว ดผลการศ กษาให เป นไปตามหล กส ตร แผนการสอน โครงการสอน ท งว ชาการสาม ญและว ชาช พ จ ดโปรแกรมการเร ยน ค ม อประกอบการเร ยนการสอน ว สด อ ปกรณ การศ กษา จ ดบร การแนะแนว ห องสม ดและส อทางการศ กษาให ใช ได ในสถานศ กษาและ สามารถเผยแพร เป นต วอย างได จ ดฝ กอบรมว ชาช พให สอดคล องก บความต องการของท องถ น ควบค ม ด แลงานธ รการหร องานบร หารท วไปของสถานศ กษา เช น อาคารสถานท การเง น พ สด คร ภ ณฑ ทะเบ ยนเอกสาร ให เป นไปตามระเบ ยบ ควบค มด แลปกครอง จ ดระบบงานในสถานศ กษา ก าหนดล กษณะงาน มอบหมายงานให เหมาะสมก บความร ความสามารถ ต ดตามให ค าปร กษา แก ป ญหา และน เทศบ งค บบ ญชา คร น กเร ยน น กศ กษา ตลอดจนเจ าหน าท อ น ให สามารถ ปฏ บ ต ตามหน าท อย างถ กต องครบถ วน ด แลสว สด ภาพและความเป นอย ของน กเร ยน น กศ กษา คร อาจารย และเจ าหน าท อ น สร างความส มพ นธ ก บผ ปกครองและประชาชนในท องถ น จ ดก จกรรม และส งเสร มการประกอบอาช พของประชาชน ให เป นไปตามนโยบายของร ฐบาล ว เคราะห ว จ ย และรวบรวมข อม ลจ ดท าสถ ต ต างๆ น าเทคน คและว ธ การใหม ๆทางการศ กษามาใช เผยแพร เพ อ ปร บปร งค ณภาพทางการศ กษาของสถานศ กษา พ ฒนาสถานศ กษาให เป นท น ยมของประชาชน เข าร วมประช มคณะกรรมการต างๆตามท ได ร บแต งต งและปฏ บ ต การสอน และอบรมว ชาสาม ญ และว ชาช พในสาขาว ชาใดว ชาหน ง หร อหลายว ชาแก น กเร ยนน กศ กษาหร อประชาชน ตลอดจน 2 2 หน วยศ กษาน เทศ กรมสาม ญศ กษา, การพ ฒนาค ณภาพการบร หารงานการจ ด การศ กษา ของผ บร หารโรงเร ยนม ธยมศ กษา กรมสาม ญศ กษา (กร งเทพ : โรงพ มพ การศาสนา, 2538), 9.

13 ปฏ บ ต หน าท อ นท เก ยวข อง 3 ซ งโดยท วไปผ บร หารโรงเร ยนม กแบ งสายงานบร หารโรงเร ยนออกเป น 4 ส วน ค อ งานว ชาการ งานธ รการ งานปกครอง และงานบร การ แล วมอบให ผ ช วยผ บร หาร หร อบ คลากรในโรงเร ยนไป ร วมก นด าเน นงานภายไต การควบค มด แลของผ บร หาร 4 แม ว าการบร หารงานว ชาการจะเป นงานหล กและส าค ญย งของโรงเร ยน แต การ บร หารงานธ รการก น บว าม ความส าค ญท ผ บร หารโรงเร ยน จะต องด าเน นการให เป นไปด วยความ ถ กต อง รวดเร ว และม ประส ทธ ภาพ เพราะงานธ รการเป นศ นย กลางของการบร หาร ท จะ สน บสน นให การบร หารงานของฝ ายอ นๆม ประส ทธ ภาพในการด าเน นงานทางการศ กษาทท งมวล ผ บร หารโรงเร ยนม กจะใช เวลาในการบร หารงานธ รการมากกว าการบร หารงานด านอ นๆ เพราะ หากม ความผ ดพลาดเก ดข น จะเป นท ประจ กษ ย งกว าฝ ายจ ดการเร ยนการสอนและฝ ายอ นๆ เป น อ นมาก บางคร งนอกจากจะถ กลงโทษทางว น ยแล ว ย งต องร บโทษทางแพ งและคด อาญาอ กด วย งานธ รการเป นงานด านเทคน ค โรงเร ยนจ งม กจะขาดเจ าหน าท โดยเฉพาะเพ อท างานเหล าน เช น งาน สารบรรณ งานบ ญช งานการเง น งานทะเบ ยนและพ สด อ กท งงานธ รการเป นงานท เส ยงต อ ความผ ด ต องร บผ ดชอบอย างย ดเย อยาวนาน จ งม กปรากฏเสมอว า คร ท มาช วยงานธ รการขอ ลาออกจากหน าท กล บไปสอนหน งส ออย างเด ยว ความขาดแคลนบ คลากรฝ ายธ รการอย าง กระท นห นจ งอาจเก ดข นได เสมอ 5 งานธ รการม บทบาทท จะสน บสน นงานด านอ นๆของโรงเร ยนให สามารด าเน นไปตาม จ ดม งหมายด วยความรวดเร ว เร ยบร อย เป นเร องเก ยงก บระเบ ยบปฏ บ ต ของทางราชการ การ วางแผน การจ ดระบบเอกสารและหน งส อราชการ การเง น การบ ญช การพ สด การบร หารงาน บ คคลและการประเม นผลต างๆ กรมสาม ญศ กษาจ งถ อว าการบร หารงานธ รการเป นภารก จท ผ บร หารต องเอาใจใส โดยเฉพาะการปฏ บ ต งานด านการเง น การบ ญช และการพ สด โรงเร ยน และกรมสาม ญศ กษาย งจ ดให ม การประช มอบรมส มมนางานธ รการ แก ผ บร หารโรงเร ยน ผ ช วย ผ บร หารฝ ายธ รการ ผ ตรวจสอบการเง นและบ ญช ในโรงเร ยน เจ าหน าท การเง น เจ าหน าท พ สด อย างต อเน อง กรมสาม ญศ กษา, กองการเจ าหน าท, ค ม อการบร หารงานบ คคล กรมสาม ญศ กษา (กร งเทพฯ : โรงพ มพ ค ร สภาลาดพร าว, 2541), เสร ลาชโรจน, การบร หารโรงเร ยนม ธยมศ กษา กรมสาม ญศ กษา ( กร งเทพฯ: โรงพ มพ อ กษรสม ย, 2530 ), เร องเด ยวก น,63. 6 กรมสาม ญศ กษา, การอบรมหล กส ตรผ บร หารสถานศ กษาระด บส ง, 2539.(อ ดส าเนา)

14 จ าลอง เชยอ กษร ได ว จ ยเร อง การบร หารงานธ รการในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ด กรมสาม ญศ กษา ในกร งเทพมหานครกล มท 5 ตามเกณฑ มาตรฐานโรงเร ยนม ธยมศ กษา พ ทธศ กราช 2539 พบว าในการบร หารงานธ รการ พบป ญหาด งน ขาดบ คลากรร บผ ดชอบใน การจ ดท าแผนงานธ รการ ขาดคร ธ รการโดยตรง ต องใช คร ปฏ บ ต หน าท การสอนปฏ บ ต งานธ รการ หร อคร ธ รการจ องไปปฏ บ ต การสอนในว ชาต างๆท าให ม เวลาปฏ บ ต งานน อย บ คลากรท ร บผ ดชอบ งานสารบรรณม ไม เพ ยงพอ บ คคลากรท ร บผ ดชอบม ไม เพ ยงพอหร อบ คลากรม งานในด ายอ นๆมาก บ คลากรในโรงเร ยนย งให ความร วมม อไม ด พอ ข าราชการคร และล กจ าง ข าราชการคร ท ย ายมาไม น าสม ดประว ต หร อ ก.พ.7 มาด วย หร อน ามาให ล าช า ขาดบ คลากรร บผ ดชอบในการประเม นผล 7 ในการปฏ บ ต ราชการงานการเง น พ สด ป งบประมาณ พ.ศ ส าน กงาน การตรวจเง นแผ นด น ตรวจพบป ญหา ด งน งานการเง นและบ ญช ไม จ ดให ม การตรวจสอบร บ-จ าย ประจ าว น ไม ได จ ดท าค าส งแต งต งกรรมการเก บร กษาเง น ไม ได จ ดท าทะเบ ยนค มใบเสร จร บเง น และไม ได จ ดท ารายงานการใช ใบเสร จร บเง นเม อส นป งบประมาณ ใช ใบเสร จร บเง นข าม ป งบประมาณในเล มเด ยวก น ส าเนาใบเสร จร บเง นบางฉบ บไม ได สล กหล งส าเนาใบเสร จฉบ บ ส ดท ายของการร บเง นในว นหน ง ๆ ใบเสร จร บเง นเล มท ใช แล วไม ได เก บรวบรวมแยกต างหากจาก ใบเสร จร บเง นเล มท ย งไม ได ใช ส งใช เง นย มเก นก าหนดระยะเวลาท ระบ ไว ในส ญญาย ม ส ญญา ย มไม ได แสดงประมาณการค าใช จ ายในการย ม ไม ได บ นท กใบส าค ญรองจ ายในทะเบ ยนค ม เอกสารแทนต วเง น การจ ดท าบ ญช ไม เป นป จจ บ น ผ ท ท าหน าท ร บ-จ ายเง นก บผ ท าบ ญช เป นคน เด ยวก น บ นท กรายการในสม ดเง นสดโดยไม อ างหล กฐานการร บเง น บ นท กรายการร บเง นบ าร ง การศ กษาในสม ดเง นสดไม ตรงก บว นท ร บเง นตามใบเสร จ ยอดเง นรวมในทะเบ ยนค มเง นนอก งบประมาณท กประเภทไม ตรงก บสม ดเง นสด เน องจากบ นท กรายการในทะเบ ยนค มเง นนอก งบประมาณไม ครบถ วน การร บ-จ ายเง นงบประมาณบางรายการไม ได บ นท กในสม ดเง นสด ไม ได จ ดท าทะเบ ยนค มเง นฝากธนาคารประเภทกระแสรายว นเง นบ าร งการศ กษา เง นฝากธนาคารกระแส รายว น ประเภทเง นอ ดหน นตามยอดเง นท ธนาคารแจ งส งกว ายอดเง นตามทะเบ ยนค มเง นฝาก ธนาคารประเภทกระแสรายว นของ เง นฝากธนาคารประเภทกระแสรายว นเง นบ าร งการศ กษา 4 7 จ าลอง เชยอ กษร, การบร หารงานธ รการในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา ในกร งเทพมหานคร กล มท 5 ตามเกณฑ มาตรฐานกรมสาม ญศ กษา พ ทธศ กราช 2539 (ว ทยาน พนธ ปร ญญามหาบ ณฑ ต สาขาการบร หารการศ กษา บ ณฑ ตว ทยาล ย มหาว ทยาล ยเกษตรศาสตร, 2539),

15 เก นอ านาจการเก บร กษา บ นท กรายการร บเง นค าร บสม ครล กจ างเป นเง นบ าร งการศ กษา ร บเง น ค าธรรมเน ยมการอบรมซ งกล มโรงเร ยนกรมสาม ญศ กษาเป นผ จ ดท า ไม ได ห กภาษ ณ ท จ ายส ง สรรพากร งานพ สด เช น คร ภ ณฑ บางรายการไม ได ลงทะเบ ยนคร ภ ณฑ รวมท งไม จ ดท าเลขท ประจ าคร ภ ณฑ หล กฐานการร บ (ใบตรวจร บ) หล กฐานการจ าย (ใบเบ ก) ของว สด และคร ภ ณฑ จ ดเก บไว รวมก น ม การบ นท กรายการจ ายพ สด ในบ ญช ว สด แต ไม ม ใบเบ กพ สด ไม ม ค าส ง แต งต งเจ าหน าท พ สด ไม จ ดท าหล กฐานการร บบร จาคคร ภ ณฑ จ ดซ อจ ดจ างวงเง นเก น 10,000 บาท แต ไม ม ใบส งซ อส งจ าง ไม ม ผ เก ยวข องลงนามในรายงานขอซ อขอจ าง และใบตรวจร บพ สด รวมท งการลงนามอน ม ต จ าย ไม ได ลงจ ายพ สด ออกจากทะเบ ยน เม อได ด าเน นการจ าหน าย พ สด แล ว ยอดว สด คงเหล อตามบ ญช ไม ตรงก บยอดคงเหล อท ตรวจน บได ด าเน นการตรวจสอบ พ สด ประจ าป งบประมาณ ย งไม แล วเสร จ 8 อย างไรก ตามความแตกต างในเร องของขนาดโรงเร ยน ม ผลท าให การบร หารงานของ โรงเร ยน ม ปร มาณความย งยาดซ บซ อนแตกต างก น ถ าโรงเร ยนขนาดเล กงานธ รการย อมม ปร มาณน อยกว าโรงเร ยนขนาดใหญ อ กขนาดของโรงเร ยนใหญ มากข นเพ ยงใด งานธ รการของ โรงเร ยนก ย งม มากข น อ กท งป จจ บ นคณะกรรมการข าราชการคร ได ยกเล กการก าหนดเง อนไขใน การปฏ บ ต หน าท คร สน บสน นการสอนต อท ายเลขท ต าแหน งข าราชการคร ย งม ผลท าให คร สน บสน นการสอนในฝ ายธ รการขาดแคลนและม ภาระงานเพ มมากข น โรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร จ านวน 26 โรง ม ท งโรงเร ยนขนาดเล ก ขนาดกลางและ ขนาดใหญ จ งท าให เก ดความย งยากอย างย งในการบร หารงานธ รการ ท ท กโรงเร ยนจะต อง ด าเน นการให บรรล ผลส าเร จตามนโยบายและเป าหมายอย างครบถ วนสมบ รณ ป ญหาและความส าค ญของป ญหา ในสภาพป จจ บ น การบร หารงานธ รการม ป ญหาหลายประการ เช น ด านงานสารบรรณ ความขาดแคลนคร ท ม ท กษะท จะมาปฏ บ ต หน าท ในงานประจ า เช น งานคอมพ วเตอร งานพ มพ ด ด งานจ ดระบบการเก บ ค นหาเอกสารและการท าลาย เป นต น งานด านการเง นและการบ ญช ม ป ญหาการจ ดท าบ ญช ไม ครบถ วน การลงบ ญช ผ ดพลาดและไม เป นป จจ บ น โรงเร ยนบางแห งต ง คร คนเด ยวร บผ ดชอบท งงานด านการเง นและบ ญช ส วนงานด านพ สด น น โรงเร ยนจ ดท าบ ญช ว สด 5 8 ส าน กงานสาม ญศ กษาจ งหว ดราชบ ร, หน งส อท ศธ 0861/3208, 7 ต ลาคม 2545.

16 และทะเบ ยนคร ภ ณฑ ไม เป นป จจ บ น ท งย งปรากฏว าขาดแคลนเจ าาหน าท ท ม ค ณสมบ ต ท เหมาะสมส าหร บงานทะเบ ยนสถ ต และรายงาน โรงเร ยนไม วางแผนจ ดระบบข อม ลบ คลากร อาคารสถานท และอ นๆ ตารางท 1 ความพ งพอใจของการด าเน นงานบร หารงานธ รการ ของผ ช วยผ อ านวยการฝ ายธ รการ โรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร 6 การบร หารงานธ รการ µ σ ค าระด บ ความพ งพอใจ 1. การวางแผนงานธ รการ ปานกลาง 2. การบร หารงานธ รการ ปานกลาง 3. การบร หารงานสารบรรณ น อย 4. การบร หารงานการเง นและการบ ญช น อย 5. การบร หารงานพ สด น อย 6. การบร หารงานทะเบ ยนสถ ต และล กจ างประจ า น อย 7. การประเม นผลงานธ รการ น อย รวม น อย ท มา : ส าน กงานสาม ญศ กษาจ งหว ดราชบ ร, แบบสร ปความพ งพอใจการด าเน นงานการบร หารงานธ รการ ของผ ช วยผ อ านวยการฝ ายธ รการ ในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร (ราชบ ร : หน วยศ กษาน เทศก, 2545), 25. จากตารางท 1 พบว า ความพ งพอใจของผ ช วยผ อ านวยการฝ ายธ รการ ในการ บร หารงานธ รการ ในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร โดยภาพรวมอย ใน ระด บน อย µ = 2.327, σ = 0.655) เม อพ จารณาเป นรายด านพบว า การวางแผนงานธ รการ และการจ ด โครงสร างการบร หารงานธ รการ ม ความพ งพอใจการปฏ บ ต อย ในระด บปานกลาง การบร หารงานสาร บรรณ การบร หารงานการเง นและการบ ญช การบร หารงานทะเบ ยนสถ ต และล กจ างประจ า และการ ประเม นผลงานธ รการ ม ความพ งพอใจการปฏ บ ต อย ในระด บน อย โรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร ม จ านวนท งหมด 26 โรงเร ยน ประสบป ญหาเก ยวก บการบร หารงานธ รการเป นค อนข างมาก จ งจ าเป นต องม การพ ฒนา

17 บ คลกรให ม ความร เพ อช วยสน บสน นให งานด านอ นๆของโรงเร ยน ด าเน นไปตามจ ดม งหมาย ผ ว จ ยซ งปฏ บ ต หน าท ผ ช วยผ บร หารโรงเร ยนฝ ายธ รการ โรงเร ยนม ธยมศ กษาส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร จ งม ความสนใจท จะศ กษา แนวทางพ ฒนาการบร หารงานธ รการในโรงเร ยน ม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร เพ อให ทราบสภาพการปฏ บ ต งานและป ญหา อ ปสรรค ตลอดจนแนวทางในการแก ป ญหา เพ อน าไปก าหนดแนวทางพ ฒนางานในหน าท ให ม ประส ทธ ภาพต อไป ว ตถ ประสงค ของการว จ ย 1. เพ อทราบระด บการบร หารงานธ รการในโรงเร ยนม ธยมศ กษาส งก ด กรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร 2. เพ อทราบแนวทางพ ฒนาการบร หารงานธ รการในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ด กรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร ข อค าถามของการว จ ย 1.การบร หารงานธ รการในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร อย ในระด บใด 2.แนวทางการพ ฒนาการบร หารงานธ รการในโรงเร ยนม ธยมศ กษาส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร เป นอย างไร สมม ต ฐานของการว จ ย กการบร หารงานธ รการในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร อย ในระด บปานกลาง 7 ขอบข ายการว จ ย แดเน ยล แคทซ และโรเบ ร ต คานส ( Daniel Katz and Robert L. Kahn) ม แนวความค ดว า โรงเร ยนเป นหน วยงานหร อองค กรระบบเป ด ท เน นความส มพ นธ ระหว าง โครงสร างและส งแวดล อม ประกอบด วย ด านป จจ ยน าเข า (Input ) ได แก นโยบาย บ คลากร งบประมาณ ว สด อ ปกรณ ด านกระบวนการ (process) ได แก กระบวนการบร หาร กระบวนการ น เทศ กระบวนการเร ยนการสอน ด านผลผล ต (output) ก ค อ ค ณภาพของโรงเร ยนตามนโยบาย ของหน วยเหน อและจ ดประสงค ของหล กส ตรและม ความส มพ นธ ก บสภาพแวดล อม (context) ท ง

18 ภายในและภายนอกองค กร นอกจากน ย งม ข อม ลย อนกล บ (Feedback ) ของระบบเป น องค ประกอบหน งท จะช วยปร บปร งค ณภาพของระบบให สามารถด าเน นไปได อย างม ประส ทธ ภาพ และประส ทธ ผล 9 ผ อ านวยการโรงเร ยน ตามมาตรฐานก าหนดต าแหน ง สายงานบร หารใน สถานศ กษา ม หน าท ร บผ ดชอบปร มาณและค ณภาพของงานส งมากเป นพ เศษ และปฏ บ ต หน าท อ นตามท ได ร บมอบหมาย ล กษณะงานท ปฏ บ ต วางแผนปฏ บ ต งาน ก าหนดหน าท และว ธ การ ด าเน นงานของบ คลากรในสถานศ กษา ควบค มด และและต ดตามผลการด าเน นงาน ซ งม กระบวนการบร หาร ด งน ค อ บร หารงานธ รการ บร หารการเร ยนการสอน และการน เทศ แฮ ค และคณะ(Hack and other) กล าวถ งค ณสมบ ต ของบ คคลท ท าหน าท บร หารงานธ รการไว 5 ประการ ค อ 1)ม ความช านาญในการวางแผนเพราะท กษะในการวางแผนม ความจ าเป นมาก ในท กๆงาน 2) ม ความช านาญในด านการเง น ม ความรอบร เก ยวก บกฎระเบ ยบ ข อบ งค บต างๆ ทางด านการเง น 3)ม ความช านาญด านการจ ดการ เป นความสามารถในการแก ป ญหาท เก ดข น ท งในภาวะปกต และภาวะว กฤตอ นก อให เก ดความเร ยบร อยในการปฏ บ ต งาน 4) ม ความช านาญ ในเร องคน ม ความร เร องจ ตว ทยาเก ยวก บบ คคลในเร องความเช อ เจตคต ค าน ยม ความต องการท เก ยวก บพฤต กรรม การท างานของบ คคล และ 5) ม ความม งม นและพล งแรงกล า เป นค ณสมบ ต ท เก ยวก บอ ดมการณ ของบ คคลในการท างาน ซ งแสดงให เห นถ งความต งใจในการปฏ บ ต หน าท ด วย ความซ อส ตย ส จร ต 10 หล กการส าค ญในการบร หารงานธ รการ ประกอบด วย 1)ประส ทธ ภาพ (efficiency) หมายถ งการด าเน นงานให เป นไปตามท คาดไว หร อกล าวอ กน ยหน งก ค อ การท างานท ต องการให ได ร บประโยชน ส งส ด 2)ประส ทธ ผล (effectiveness) หมายถ งการพ จารณาผลของการ ท างานท ส าเร จล ล วงด งประสงค หร อท คาดหว งไว เป นหล ก 3) ประหย ด (economy) หมายถ งการ แสวงหาว ธ การท จะใช จ ายเง นหร อทร พยากรของโรงเร ยนด วยความพ น จรอบคอบ ประกอบด วย เหต ผล และม งประโยชน ของโรงเร ยนเป นท ต ง 8 9 Daniel Katz and Robert L. Kahn, The social Psychology of Organizations (New York : John wiley & Sons, Ion.,1990), W.G. Hack, I.C.Condal and J.R.Ray, School Business Administration : A Planning Approach (Boston : Allyn and Bacon,1992),

19 9 สภาพแวดล อม (context) - สภาพทางเศรษฐก จ - สภาพทางส งคม - สภาพทางภ ม ศาสตร ป จจ ยน าเข า (Input ) - นโยบาย - สารสนเทศ - ว สด อ ปกรณ - งบประมาณ - บ คลากร กระบวนการ (process) - การบร หาร - งานธ รการ - การเร ยนการสอน - การน เทศ ผลผล ต(output) - น กเร ยนม ค ณภาพ ตามเกณฑ - คร ม ความพ งพอใจ ข อม ลย อนกล บ (Feedback) แผนภ ม ท 1 ขอบข ายของการว จ ย ท มา : กรมสาม ญศ กษา, กองการเจ าหน าท, ค ม อการบร หารงานบ คคล กรมสาม ญศ กษา (กร งเทพฯ : โรงพ มพ ค ร สภาลาดพร าว, 2541), 740. : Daniel Katz and Robert L. Kahn, The social Psychology of Organizations (New York : John wiley & Sons, Ion.,1990), ขอบเขตการว จ ย การว จ ยในคร งน เพ อศ กษาสภาพการบร หารงานธ รการในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ด กรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร เพ อน าผลท ได จากการว จ ยไปใช ในการปร บปร งพ ฒนาการ

20 บร หารงานธ รการในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร ให เหมาะสม ซ ง เป นป จจ ยสน บสน นให การด าเน นการต างๆของโรงเร ยนด าเน นไปด วยด โดยการน า มาตรฐาน ก าหนดต าแหน งสายงานบร หารในสถานศ กษา ต าแหน งผ อ านวยการโรงเร ยน ด านการ บร หารงานธ รการ ได แก การบร หารงานการเง นและการบ ญช การบร หารงานพ สด การบร หารงาน สารบรรณ มาเป นขอบเขตในการว จ ย 10 การบร หารงานธ รการ 1. การบร หารงานการเง นและการบ ญช 2. การบร หารงานพ สด 3. การบร หารงานสารบรรณ แผนภ ม ท 2 ขอบเขตของการว จ ย ท มา : กรมสาม ญศ กษา,กองการเจ าหน าท, ค ม อการบร หารงานบ คคล กรมสาม ญศ กษา (กร งเทพฯ : โรงพ มพ ค ร สภาลาดพร าว, 2541), 740. น ยามศ พท เฉพาะ กกกกกก เพ อให ความหมายของค าท ใช ในการว จ ยคร งน เป นท เข าใจตรงก น ผ ว จ ยจ งขอก าหนด ความหมายเฉพาะท เป นค าหล ก ๆ ด งต อไปน กกกกกก การบร หารงานธ รการ หมายถ ง การด าเน นงานเก ยวก บภารก จการบร หารโรงเร ยน ด านงานธ รการ ตามเกณฑ มาตรฐานก าหนดต าแหน งข าราชการคร ต าแหน งผ อ านวยการ โรงเร ยน ท คณะกรรมการข าราชการคร ได ก าหนดหน าท ความร บผ ดชอบของผ อ านวยการ

21 โรงเร ยน ได แก การบร หารงานการเง นและการบ ญช การบร หารงานพ สด และ การบร หารงาน สารบรรณ ในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร โรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร หมายถ ง สถานศ กษาท จ ดการเร ยนการสอน หล กส ตรการศ กษาข นพ นฐาน ต งแต ช วงช นท 3-4 ระด บช น ม ธยมศ กษาป ท 1-6 ในจ งหว ดราชบ ร 11

22 บทท 2 เอกสารและวรรณกรรมท เก ยวข อง การศ กษาวรรณกรรมท เก ยวข องก นงานว จ ยคร งน ผ ว จ ยได ศ กษาค นคว าเก ยวก บ การบร หารโรงเร ยนม ธยมศ กษา การบร หารงานธ รการในโรงเร ยนม ธยมศ กษา และงานว จ ยท เก ยวข อง เพ อศ กษาแนวทางการพ ฒนาการบร หารงานธ รการ ในโรงเร ยนม ธยมศ กษา ส งก ดกรมสาม ญศ กษา จ งหว ดราชบ ร โดยม รายละเอ ยดด งน การบร หารโรงเร ยน เฮนร ฟาโยล (Henri Fayol) กล าวว าการบร หารจะต องประกอบด วย การวางแผน (planning) การจ ดองค กร(crganizing) การบ งค บบ ญชา(commanding) การประสานงาน (coordantion) การควบค มงาน(controlling) 1 ร ซเซลล ท เกรก (Russel T. Gregg) ได กล าว เก ยวก บกระบวนการบร หาร ม 7 ข นตอน ค อ การต ดส นใจ(decision Making) การวางแผน (planning)การจ ดองค การ(organizing) การต ดต อส อสาร(communicating) การใช อ ทธ พล (influencing)การประสานงาน (coordantion) การประเม นผลงาน (evaluating) 2 โรอ ล เอฟ แคมเบล (Roald F. Campbell) ได เสนอกระบวนการบร หาร เป น 5 ข นตอน ค อ การต ดส นใจ (decision Making) การวางแผนโครงการ(programming) การเสร มก าล งบ าร ง(stimulating) การประสานงาน (coordantion) การประเม นผล (appraising) 3 บาร นาร ด ( Barnard) น ยามไว ว า การบร หาร ค อการท างานภายในองค การ ซ งเป นระบบของการร วมก นปฏ บ ต ก จกรรม ต งแต 1 Henri Fayol, General and Industrial Management (London : Pitman,1499), Russel T. Gregg, The Administrative Process Administrative Behavior in Education (New York : Harper,1957), Roald F. Campbell and other, Introduction to Education Administration (Boston : Allyn and Bacon, Inc.,1971),

23 สองคนข นไป 4 ไซมอน (Simon ) อธ บายว า การบร หาร ค อก จกรรมต างๆ ท บ คคลต งแต สองคน ข นไปร วมก นด าเน นงานเพ อให บรรล ว ตถ ประสงค อย างใดอย างหน งหร อหลายอย างร วมก น 5 และ ผ เช ยวชาญทางการศ กษาของย เนสโก ได ให ความหมายของการบร หาร สร ปได ว า การบร หาร เป นขบวนการท เก ยวข องเก ยวก บการว น จฉ ย ต ดส นใจในการวางแผนประกอบก บการใช ข อม ลต างๆ มาควบค มการปฏ บ ต งาน เพ อให ความก าวหน าของงานเป นไปตามแผนท วางไว และ ผ บร หาร จะต องม เทคน คในการบร หาร โดยใช เคร องม อ ว ธ การและว ธ ปฏ บ ต ต างๆ ในการน เทศ แนะแนว 6 และจ งใจบ คลากรให ปฏ บ ต งานให ได ผลด จากความหมายท กล าวมาข างต นพอสร ปได ว า การบร หาร ค อการปฏ บ ต ก จกรรมของ บ คคลต งแต สองคนข นไป ร วมม อก นใช เทคน ค กระบวนการและทร พยากรต างๆท ม อย เพ อให การด าเน นการขององค กรบรรล ว ตถ ประสงค ท ก าหนดไว อย างม ประส ทธ ภาพ การม ธยมศ กษา หล กส ตรการศ กษาข นพ นฐาน พ ทธศ กราช 2544 ได กล าวถ งการศ กษาระด บม ธยมศ กษา สร ปได ว า การศ กษาระด บม ธยมศ กษาแบ งออกเป น 2 ตอน ค อ 1) ช วงช นท 3 ช นม ธยมศ กษาป ท 1-3 ม งเน นให ผ เร ยนส ารวจความสามารถตามความถน ด ความสนใจของตนเอง และพ ฒนา บ คล กภาพส วนตน พ ฒนาความสามารถ ท กษะพ นฐานด านการเร ยนร และท กษะในการด ารงช ว ต ให ม ความสมด ลท งด านความร ความค ด ความสามารถ ความด งาม และความร บผ ดชอบต อ ส งคม สามารถเสร มสร างส ขภาพส วนตนและช มชน ม ความภ มใจในความเป นไทย ตลอดจนใช เป น พ นฐานในการประกอบอาช พหร อศ กษาต อ 2) ช วงช นท 4 ช นม ธยมศ กษาป ท 4-6 เป นหล กส ตร ท ม งเน นการศ กษาเพ อเพ มพ นความร และท กษะเฉพาะด าน ม งปล กฝ งความร ความสามารถและ ท กษะทางว ทยาการและเทคโนโลย เพ อให เก ดความค ดร เร มสร างสรรค น าไปใช ให เก ดประโยชน ต อ 13 4 Chester I. Barnard, Organization & Management ( Cambridge : Harvard University Press,1964 ),72. 5 Herbert A. Simon, Administrative Behavior, 2 nd ed. (New York : The Macmillan Co., 1966), 3. 6 ก ต มา ปร ด ด ลก, การบร หารและการน เทศการศ กษาเบ องต น (กร งเทพฯ : อ กษรพ พ ฒน, 2532 ),4

24 การศ กษาต อและประกอบอาช พ ม งม นพ ฒนาตนและประเทศตามบทบาทของตน สามารถเป น ผ น าและผ ให บร การช มชนในด านต างๆ 7 คาร เตอร ว ก ด (Carter V. Good) ให ความหมายของการม ธยมศ กษาไว ว า การม ธยมศ กษา ค อ การศ กษาท วางแผนไว ส าหร บเยาวชนในว ย ป เน นหน กเพ อให เป น เคร องม อให ก บการเร ยนร แสดงออกและท าความเข าใจก บสภาพความเป นไปของช ว ตท แท จร งและ เป นการพ ฒนาท ศนคต ในการค ดค น น ส ย และสาระอ นเก ยวก บส งคม ร างกาย และสต ป ญญา 8 หร อ การม ธยมศ กษา เป นการศ กษาระด บกลางท ม ความส าค ญมาก เพราะเป นการจ ดการศ กษา ให เด ก ในว ย ป ซ งก าล งเจร ญเต บโตท งร างกายและจ ตใจ ถ าได ร บการพ ฒนาให ม ความร ความสามารถ ม ค ณธรรม ม ความร บผ ดชอบ ร จ กส ทธ หน าท ร ช องทางในการประกอบอาช พอย าง ม ประส ทธ ภาพ ซ งพร อมท จะท างานได ท นท และแรงงานกล มน ม ความย ดหย นส งมาก สามารถ น าไปด ดแปลงต อเต มได อย างอเนกประสงค เป นท คาดหว งว าจะเป นแรงงานท ส าค ญของส งคม และช วยแก ป ญหาเศรษฐก จของประเทศได อย างหน ง 9 หร อ การม ธยมศ กษา หมายถ ง การวางแผน การจ ดการศ กษาส าหร บเยาวชนท ม อาย ระหว าง ป ท ม จ ดหมายส งส ดเพ อวางแนวทาง ช ว ต ในอนาคตให ก บเยาวชนซ งจะเจร ญเต บโตเป นผ ใหญ ในว นข างหน ง ให ม ท งความร ความสามารถ ประสบการณ และท กษะในการประกอบอาช พหร อด ารงช ว ตอย างใดอย างหน ง ตลอดท งกล อมเกลา ปล กฝ งเจตคต และค าน ยมท ด งามเหมาะสม ซ งจะเป นพ นฐานท ม นคงและเป นประโยชน ใน การด าเน นช ว ตของตนเองและประเทศชาต ต อไป ด งน นการจ ดการศ กษาระด บช นน จ งต องม การวางแผนอย างรอบคอบร ดก ม ม หล กการท แน นอนเพ อปล กฝ งและสร างสรรค เยาวชนของชาต ให ม ล กษณะและค ณสมบ ต อ นพ งประสงค ตามท ส งคมและประเทศชาต ต องการอย างแท จร ง จ งพอ สร ปได ว า การม ธยมศ กษาม ความส าค ญสองประการค อ 1) ความส าค ญต อการพ ฒนาบ คคล เน องจากผ เร ยนในระด บม ธยมศ กษาก าล งจะเป นผ ใหญ ในอนาคต การศ กษาระด บน จ งม ส วน ส าค ญในการสร างค ณล กษณะท จะให ผ เร ยนสามารถปร บต วได เป นอย างด เป นท ยอมร บของส งคม ม ความร ความสามารถ ท จะให ผ เร ยนประกอบอาช พเล ยงตนได เป นผ ม ค ณธรรม จร ยธรรม สามารถท างานและอย ร วมก บผ อ นได ร จ กร กษาส ขภาพของตนและร จ กใช เวลาว างให เป น 14 7 กระทรวงศ กษาธ การ, หล กส ตรการศ กษาข นพ นฐาน (กร งเทพฯ: ว ฒนาพาน ช,2544), Carter V. Good, Dictionary of Education, 3 rd ed. (New York : McGraw-Hill Book Company, 1973), เสร ลาชโรจน, การบร หารโรงเร ยนม ธยมศ กษา กรมสาม ญศ กษา (กร งเทพฯ : โรงพ มพ อ กษรสม ย, 2534), 310.