Dhabar xanuun. Xanuunka dhinaca hoose ee dhabarka ee af Ingiriis lagu magacaabo lumbago, 10kii qofood 7 ayuu waqtiga noloshooda wax-yeeleyn doonaa.

Size: px

Start display at page:

Download "Dhabar xanuun. Xanuunka dhinaca hoose ee dhabarka ee af Ingiriis lagu magacaabo lumbago, 10kii qofood 7 ayuu waqtiga noloshooda wax-yeeleyn doonaa."

Beatrix Day
7 years ago
Views:

1 Dhabar xanuun Horudhac Xanuunka dhinaca hoose ee dhabarka ee af Ingiriis lagu magacaabo lumbago, 10kii qofood 7 ayuu waqtiga noloshooda wax-yeeleyn doonaa. Xanuunka dhinaca hoose ee dhabarka waxaa loola jeedaa xanuun ama xanuun isdaba joog ah ee ku dhaca meel walba ee dhabarkaaga, inta u dhexeysa qaybta hoose ee lafaha feeraha ilaa qaybta kore ee lugaha. Xanuunka wuxuu kugu dhici karaa si kadis ah, si tartiib ah ama waxaa sabab u noqon karo dhaawac ama dhicid. Dhabar xanuunka waa wax iska dhaca, caadi ahaan ma ahan wax aad u xun. Xaaladaha badankood xanuunka wuxuu ku hayn doonaa dhowr maalmood ilaa dhowr toddobaad wuxuuna caadi ahaan ku fiicnaada lix toddobaad. Haddii dhabar xanuunka ku haayo ilaa in ka yar 3 bilood waxaa lagu magacaaba dhabar xanuunka dareenka kulul leh. Haddii u ku haayo in ka badan 12 toddobaad iyo u kuu keeno dhiibaatooyin qoto dheer ah, waxaa lagu magacaaba dhabar xanuunka daba-dheeraadka ah. Xanuunka dhabarka wuxuu caadi ahaan ku dhaca dadka jira da u dhexeysa sano. Xaaladaha badankood sababta xanuunka waxuu ku xiran yahay sida lafaha, murqaha iyo dareemeyaasha dhabarka isla shaqeeyaan. Calaamadaha Xanuunka dhinaca hoose ee dhabarka waa xanuun isdaba joog ah ee meel walba ee dhabarkaaga ku dhaca inta u dhexeysa qaybta hoose ee lafaha feeraha ilaa qaybta kore ee lugaha. U tag Takhtarkaaga Guud (GP) isla dhaqsida ee suurto gala ah haddii aad qabtid dhabar xanuun oo iyo xaaladahaan/calaamadahaan: qandho, culayska oo hoos u dhaco, bararka dhabarkaaga ama xanuun isdaba joog ah ee dhabarka oo yaraanaynin markaad nasato. Sido kale u tag takhtarka haddii aad qabtid xanuun oo gaaro xabadka ama xanuunka qaybta hoose ee dhabarka oo gaaro qaybta hoose ee lugaha ilaa jilbaha hoostood. U tag GP gaaga haddii goor dhow kaa gaarey dhaawac dhabarka, haddii aadan isku celin karin kaadida ama aadan kaadin karinba. Sido kale u tag takhtarka haddii aadan saxaarada isku celin karin ama aad dareen fiican ka qabin aagaha ku yaalo saxaaxa, doolaha ama futada. Waa inaad talo caafimaad raadsataa haddii dhabar xanuunka ku haayo yahay midka ugu horreeya ee kugu dhacey iyo haddii ay da daada ka hooseydo 20 jir Page 1 of 5

2 ama ka sarreeyso 55 jir. Xittaa haddii aad qaadatay daawada steroids dhowr bilood, aad tahay qof mukhadaraad aad u siticmaalo, ku haayo ama kugu dhacey kansar, ama haddii uu iska cabiyahaaga jirka uu hooseeyo sababtoo ah in lagugu sameeyay daawaynta kansarka ee chemotherapy ama aad qabtid xaalad caafimaad sida cudurka HIV/AIDS. Sababaha Badnaantii, xanuunka hoose ee dhabarka waxaa loo yaqaana mid aan lehayn meel gaar u ah sababtoo ah, waxaa xanuunka keeno ma ahan dhaawac xun ama jirro, laakin waxaa keeno murgacasho, murqaha oo kala baxo, dhaawacyo yar, ama markii ay dareemeyaasha dhaawac yar gaaro. Dhabar xanuunka waxaa xittaa keeni karo wax-qabadyada maalinlaha ee guriga ama shaqada, iyo marka uu qaab xun jirka ku sugan yahay ay ku jiraan si xun u foorarsho, wax kor u qaadis, wax qaadis, wax si xun loo riixo ama loo soo jiido iyo kursiga oo si xun loogu fadhiisto. Waxaa xittaa keeni karo istaagidda ama foororsiga waqtiga dheer, is leec-leecinta, qufaca iyo hindhiska. Sidoo kale, muruqa oo kala baxo, aad u jiidmo, gaari wadidda waqtiga dheer ayadoo mar la joojin. Mar-mar, waxaad ka soo kici kartaa jiif/hurdo adigoo dhabarka ku xanuunaayaa iyo aadan ogayn waxaa sababay. Waxyaabo kale ee keeni karo dhabar xanuun waxaa ka mid ah uurka, dhibaatooyinka saxaaxa ay dumarka qabi karaan, tusaale ahaan cudurka bukashada saxaaxa, riixyo (arthritis)oo kala duwan, tusaale ahaan osteoarthritis. Sidoo kale adkaashada uu cadaadis keenay, bukashooyinka fayruuska, cudurada lafaha ku dhaca, bukashada kaadi galeenka iyo kelliyada iyo cudurka osteoporosis. Waxaa dheerad u ah, kufitaanka, dhaawac tusaale ahaan laf jabtay, jimicsi/layli oo la samaynin, cayilaad, ama dhibaatooyinka hurdada. Baaritaanka cudurka Waxaa cudurka lagu ogaadaa markii calaamadaha lagala hadlo takhtarkaaga iyo markii la sameeyo baaritaan jireed. Xaaladaha badankood, ma loo baahna in baaritaanyo la sameeyo sababtoo ah raajada ama skaanka dhabarka mar walba caawinaad ma lahan sababtoo ah ma muujinaayaan wax aan caadi ahayn haddii aad qabtid dhabar xanuun fudud ama caadi ah. Waxaa keliya laguu dirii doonaa baaritaanyo haddii uu xanuunka ku haayo in ka badan lix toddobaad, uu dhaawac ama jug kaa gaarey dhabarka ama haddii takhtarkaada u maleeyo inay jiraan xaalado kale ee keeno xanuunkaaga. Marka la qabo dhibaatooyinka saxamada xoorka waxaa loo baahan karaa raajo ama sawirka kombyuutarka ee loo yaqaan (CT scan). Sawirada qalab soo qabta (MRI scan) ayaa lagu talin karaa in sameeyo sidii loo helo macluumaad ka sii faahfaahsan ee unugyada jilacsan ee dhabarkaaga, intii ay muujin lahaayeen lafaha. Page 2 of 5

3 Xaalado qarkood waxaa loo baahan karaa baaritaan dhiig ama baaritaan lagu magacaabo myelogram (waa nooc gaar ah ee raajo oo la sameeyo ka dib markii lagugu cirbadeeyo ranji). Daawaynta Xaaladaha badankood ee dhabar xanuunka kaligooda ayay ku fiicnaanayaan dhowr maalmood ama toobaadyo gudeheeda. Haddii aad fir-fircoonaatid waxaa ka yeraan doono xanuunka xittaa haddii aad ku jirtid xanuun badan. Sidii loo caawiyo dhabar xanuunka, waxaa fiican in la wado wax-qabadyada caadiga ah markii ay suurto gal noqoto. Sidii aad uga hortagto xanuunka, isticmaal xanuun-joojiyaha farmashiiyada laga helo ama daawooyinka bararka ama xanuun joojiyaha xoogga leh (kala hadal farmashiistahaaga ama GP gaaga). Arrimo qaarkood, takhtarka ayaa ku qori karo daawo lagu dajiyo muruqa, laakin waxaa kani la samayn karaa oo keliya dhowr maalmo. Waxaa la qaadan karaa daawada looga hortago riixa (arthritis) haddii uu riixa sababay xanuunka. Meesha ku xanuunayso kor saar wax qabow ah (bac ay ku jiraan digirta cagaaran ee barafaysan ayagoo ku duuban tuwaalka yar ee jikada) sidii loo yareeyo bararka koowaad ama meesha ku xanuunayso kor saar wax kulul (qalabyada kululka dhaliya) maalmo ka bacdi sidii loo yareeyo xanuunka muraqa. Yarey jiifka sariirta haddii ay suurto gasho sababtoo ah, nasashada buuxda ee sariirta kuguma caawinayso bogsoonaanta. Jimicso sidii aad u xoojiso muraqa iyo hagaaji qaabka uu jirkaaga ku sugan tahay. Waxaad xittaa ka fikiri kartaa inaad u tagto takhtarka jimicsiga (physiotherapist) midka osteopath ama chiropractor. Marki ay jiraan xaaladaha dhifka ah ee aad u xun waxaa loo baahan karaa in lagu qalo sidii loo hagaajiyo saxanada xaroorka eeaadkooda ka soo baxey ama dillacey. Ka hor-tagga Sida aad uga hor-tagto dhabar xanuunka waa inaad yaraysaa kadeediska dheeradka ah ama culaysaka aad ku hayso dhabarkaaga, iyo waa inaad hubisaa inuu dhabarkaaga xoog leeyahay iyo lab-laabmi karo. Taloyiinkaan soo socdo waxaa xittaa loogu talagalay dadka qabo dhabar xanuun soo noq-noqod leh: Iska yarey wixii culays dheerad ah iyo samey jimicsiga lagu adkeeyo murqaha sidii aad u hagaajiso murqaha dhabarka iyo caloosha. Isku day inaad fiicnayso sida u ku sugan yahay jirkaada iyo hubi inaad seexato sarriir leh joodari adag iyo raaxo leh iyo ku fadhiiso kursiyo laf dhabarka qabto, adigoo lugahaaga ku hayo si siman dhulka ama meel lugaha la saaro. Page 3 of 5

4 Ha samaynin dhaqaqyo kadis ah ama wax dhaawacaayo murqahaaga iyo hubi inuu jirkaaga ku sugan yahay si sax ah markii aad wax kor u qaadayso ama hayso alaab culays ah. Markii aad gaari wadid, hel kursi oo dhabarkaaga iyo qoortaada si fiican u haynaayo ama qabanaayo. Page 4 of 5

5 Isku day inaad yarayso wel-welkaaga, cadaadiska, waxaana samaysa jimicsi/layli joogto ah. Jimicsiga sida socodka, dabaasha, yoga iyo dhaq-dhaqaaqa lagu kala bixiyo murqaha ayaa gaar ahaan u fiican dadka qaba dhabar xanuun. Adeeg turjubaan oo sir ah NHS Direct wuxuu dhaqiiqado gudeheeda markaad soo wacdo ku heli karaa turjubaano luqado badan ku hadla oo si sir ah wax kugu turjimi doono. Raac tusmadeena fudud ee seddaxda tallaabo: Tallaabo 1 Soo wac lambarka NHS Direct oo ah Tallaabo 2 Markii waciddaada laga jawaabo, af Ingiriis ku sheeg luqada aad rabtid inaad isticmaashid. Ku sug khadka ilaa lagugu xiro turjubaan oo NHS Direct ku caawin doono inay ku siiyaan macluumaadka caafimaadka ama talada aad u baahan tahay. Tallaabo 3 Waxaad xitta saaxib ama qaraabo ka codsan kartaa inay adiga telefoon kuu soo diraan. Sug ilaa u turjubaanka soo galo khadka ka hor intii aadan sheegin sababta aad u soo wacdey. Page 5 of 5

Waxaa Suurogal Ah In Lagu siiyo Macaashka kabitaanka ah ee Lambarka Bulshada (SSI)

Waxaa Suurogal Ah In Lagu siiyo Macaashka kabitaanka ah ee Lambarka Bulshada (SSI) 2013 Waxaa Suurogal Ah In Lagu siiyo Macaashka kabitaanka ah ee Lambarka Bulshada (SSI) Waa maxay SSI? Macaashka Kabitaanka