How To Read A Book

Transcription

1 บทท ๘ วงจรการพ ฒนาระบบ วงจรการพ ฒนาระบบ 3.1 จ ดก าเน ดของระบบงาน จ ดก าเน ดของระบบงานโดยปกต จะก าเน ดข นจากผ ใช ระบบ เน องจากผ ใช ระบบเป นผ ใกล ช ด ก บก จกรรมของธ รก จมากท ส ด ด งน นก จกรรมทางธ รก จได ด าเน นไปอย างต อเน องน น ความ ต องการท จะพ ฒนาปร บปร งก จการต างๆย อมเก ดข น น กว เคราะห ระบบจ งเร มเข ามาม บทบาทใน การพ ฒนาปร บปร งแก ไขระบบงาน James Wetherbe ได แต งหน งส อออกมาเล มหน งในป 2527 โดยใช ช อว า System Analysis and Design: Traditional, Structured and Advanced Concepts and Techniques. โดยให แนวความค ดในการแจกแจงกล มของป ญหาออกเป น 6 ห วข อตามความต องการของผ ใช ซ งแทน ด วยอ กษร 6 ต วค อ PIECES อ านว า พ ซ-เซส โดยม รายละเอ ยดด งน ค อ 1. Performance หมายถ งความต องการท จะให ม การปร บปร งทางด านการปฎ บ ต งาน 2. Information หมายถ งความต องการท จะให ม การปร บปร งและควบค มทางด านข อม ล 3. Economics หมายถ งความต องการท จะให ม การปร บปร งและควบค มทางด านต นท น 4. Control หมายถ งความต องการท จะให ม การปร บปร งระบบงานข อม ล เพ อให ม การควบค มและ ระบบร กษาความปลอดภ ยท ด ย งข น 5. Efficiency หมายถ งความต องการท จะให ม การปร บปร งประส ทธ ภาพของคนและเคร องจ กร 6. service หมายถ งความต องการท จะให ม การปร บปร งการบร การต างๆ ให ด ข น เช น การบร การ ล กค าหร อการให บร การต อพน กงานภายในธ รก จเองเป นต น ในแต ละโครงการของระบบงานข อม ลน น จะม ล กษณะท จะตอบสนองความต องการท ได ระบ อย ในพ ซเซสอ นใดอ นหน งหร อมากกว าหน งก ได ด งน นพ ซเซสจ งม ความส าค ญต อน กว เคราะห ระบบในการใช เพ อพ จารณาถ งป ญหาและความต องการของผ ใช อย างม หล กเกณฑ

2 วงจรการพ ฒนาระบบ วงจรการพ ฒนาระบบ ( System Development Life Cycle :SDLC) ระบบสารสนเทศท งหลายม วงจรช ว ตท เหม อนก นต งแต เก ดจนตายวงจรน จะเป นข นตอน ท เป นล าด บต งแต ต นจนเสร จเร ยบร อย เป นระบบท ใช งานได ซ งน กว เคราะห ระบบต องท าความเข าใจ ให ด ว าในแต ละข นตอนจะต องท าอะไร และท าอย างไร ข นตอนการพ ฒนาระบบม อย ด วยก น 7 ข น ด วยก น ค อ 1. เข าใจป ญหา ( Problem Recognition) 2. ศ กษาความเป นไปได ( Feasibility Study) 3. ว เคราะห ( Analysis) 4. ออกแบบ ( Design) 5. สร างหร อพ ฒนาระบบ (Construction) 6. การปร บเปล ยน ( Conversion) 7. บ าร งร กษา (Maintenance) ข นท 1 : เข าใจป ญหา ( Problem Recognition) ะบบสารสนเทศจะเก ดข นได ก ต อเม อผ บร หารหร อผ ใช ตระหน กว า ต องการระบบสารสนเทศ หร อระบบจ ดการเด ม ได แก ระบบเอกสารในต เอกสาร ไม ม ประส ทธ ภาพเพ ยงพอท ตอบสนองความ ต องการในป จจ บ น ป จจ บ นผ บร หารต นต วก นมากท จะให ม การพ ฒนาระบบสารสนเทศมาใช ในหน วยงานของ ตน ในงานธ รก จ อ ตสาหกรรม หร อใช ในการผล ต ต วอย างเช น บร ษ ทของเรา จ าก ด ต ดต อซ อส นค า จากผ ขายหลายบร ษ ท ซ งบร ษ ทของเราจะม ระบบ MIS ท เก บข อม ลเก ยวก บหน ส นท บร ษ ทขอเราต ด ค างผ ขายอย แต ระบบเก บข อม ลผ ขายได เพ ยง 1,000 รายเท าน น แต ป จจ บ นผ ขายม ระบบเก บข อม ล ถ ง 900 ราย และอนาคตอ นใกล น จะเก น 1,000 ราย ด งน นฝ ายบร หารจ งเร ยกน กว เคราะห ระบบเข า มาศ กษา แก ไขระบบงาน ป ญหาท ส าค ญของระบบสารสนเทศในป จจ บ น ค อ ระบบเข ยนมานานแล ว ส วนใหญ เข ยนมา เพ อต ดตามเร องการเง น ไม ได ม จ ดประสงค เพ อให ข อม ลข าวสารในการต ดส นใจ แต ป จจ บ นฝ าย

3 วงจรการพ ฒนาระบบ 272 บร หารต องการด สถ ต การขายเพ อใช ในการคาดคะเนในอนาคต หร อความต องการอ นๆ เช น ส นค า ท ม ยอดขายส ง หร อส นค าท ล กค าต องการส ง หร อการแยกประเภทส นค าต างๆท ท าได ไม ง ายน ก การท จะแก ไขระบบเด มท ม อย แล วไม ใช เร องท ง ายน ก หร อแม แต การสร างระบบใหม ด งน น ควรจะม การศ กษาเส ยก อนว า ความต องการของเราเพ ยงพอท เป นไปได หร อไม ได แก "การศ กษา ความเป นไปได " (Feasibility Study) สร ป ข นตอนท 1: เข าใจป ญหา หน าท : ตระหน กว าม ป ญหาในระบบ ผลล พธ : อน ม ต การศ กษาความเป นไปได เคร องม อ : ไม ม บ คลากรและหน าท ความร บผ ดชอบ : ผ ใช หร อผ บร หารช แจงป ญหาต อน กว เคราะห ระบบ ข นตอนท 2 : ศ กษาความเป นไปได ( Feasibility Study) จ ดประสงค ของการศ กษาความเป นไปได ก ค อ การก าหนดว าป ญหาค ออะไรและต ดส นใจว า การพ ฒนาสร างระบบสารสนเทศ หร อการแก ไขระบบสารสนเทศเด มม ความเป นไปได หร อไม โดย เส ยค าใช จ ายและเวลาน อยท ส ด และได ผลเป นท น าพอใจ ป ญหาต อไปค อ น กว เคราะห ระบบจะต องก าหนดให ได ว าการแก ไขป ญหาด งกล าวม ความ เป นไปได ทางเทคน คและบ คลากร ป ญหาทางเทคน คก จะเก ยวข องก บเร องคอมพ วเตอร และ เคร องม อเก าๆถ าม รวมท งเคร องคอมพ วเตอร ซอฟต แวร ด วย ต วอย างค อ คอมพ วเตอร ท ใช อย ใน บร ษ ทเพ ยงพอหร อไม คอมพ วเตอร อาจจะม เน อท ของฮาร ดด สก ไม เพ ยงพอ รวมท งซอฟต แวร ว า อาจจะต องซ อใหม หร อพ ฒนาข นใหม เป นต น ความเป นไปได ทางด านบ คลากร ค อ บร ษ ทม บ คคล ท เหมาะสมท จะพ ฒนาและต ดต งระบบเพ ยงพอหร อไม ถ าไม ม จะหาได หร อไม จากท ใด เป นต น นอกจากน นควรจะให ความสนใจว าผ ใช ระบบม ความค ดเห นอย างไรก บการเปล ยนแปลง รวมท ง ความเห นของผ บร หารด วย ส ดท ายน กว เคราะห ระบบต องว เคราะห ได ว า ความเป นไปได เร องค าใช จ าย รวมท งเวลาท ใช ในการพ ฒนาระบบ และท ส าค ญค อ ผลประโยชน ท จะได ร บ เร องเวลาเป นส งส าค ญ เช น การ เปล ยนแปลงระบบเพ อรองร บผ ขายให ได มากกว า 1,000 บร ษ ทน น ควรใช เวลาไม เก น 1 ป ต งแต เร มต นจนใช งานได ค าใช จ ายเร มต งแต พ ฒนาจนถ งใช งานได จร งได แก เง นเด อน เคร องม อ อ ปกรณ ต างๆ เป นต น พ ดถ งเร องผลประโยชน ท ได ร บอาจมองเห นได ไม ง ายน ก แต น กว เคราะห ระบบควร

4 วงจรการพ ฒนาระบบ 273 มองและต ออกมาในร ปเง นให ได เช น เม อน าระบบใหม เข ามาใช อาจจะท าให ค าใช จ ายบ คลากร ลดลง หร อก าไรเพ มมากข น เช น ท าให ยอดขายเพ มมากข น เน องจากผ บร หารม ข อม ลพร อมท จะ ช วยในการต ดส นใจท ด ข น การคาดคะเนท งหลายเป นไปอย างหยาบๆ เราไม สามารถหาต วเลขท แน นอนตายต วได เน องจาก ท งหมดย งไม ได เก ดข นจร ง หล งจากเตร ยมต วเลขเร ยบร อยแล ว น กว เคราะห ระบบก น าต วเลข ค าใช จ ายและผลประโยชน ( Cost-Benefit) มาเปร ยบเท ยบก นด งต วอย างในตาราง ค าใช จ าย ป ท 0 ป ท 1 ป ท 2 ป ท 3 ป ท 4 ป ท 5 ค าใช จ ายในการพ ฒนา 200, ระบบ ค าใช จ ายเม อปฏ บ ต งาน - 50,000 52,000 60,000 70,000 85,500 ค าใช จ ายรวมต งแต ต น 200, , , , , ,000 ผลประโยชน - 80, , , , ,000 ผลประโยชน ต งแต ต น - 80, , , , ,000 จะเห นว าหล งจากป ท 3 บร ษ ทเร มม ก าไรเพ มข น ด งน นป ญหาม อย ว าเราจะยอมขาดท นใน 3 ป แรก และลงท นเร มต นเป นเง น 200,000 บาท หร อไม สร ปข นตอนท 2 : การศ กษาความเป นไปได ( Feasibility Study) หน าท : ก าหนดป ญหา และศ กษาว าเป นไปได หร อไม ท จะเปล ยนแปลงระบบ ผลล พธ : รายงานความเป นไปได เคร องม อ : เก บรวบรวมข อม ลของระบบและคาดคะเนความต องการของระบบ บ คลากรและหน าท ความร บผ ดชอบ : ผ ใช จะม บทบาทส าค ญในการศ กษา 1. น กว เคราะห ระบบจะเก บรวบรวมข อม ลท งหมดท จ าเป นท งหมดเก ยวก บป ญหา 2. น กว เคราะห ระบบคาดคะเนความต องการของระบบและแนวทางการแก ป ญหา 3. น กว เคราะห ระบบ ก าหนดความต องการท แน ช ดซ งจะใช ส าหร บข นตอนการว เคราะห ต อไป 4. ผ บร หารต ดส นใจว าจะด าเน นโครงการต อไปหร อไม

5 วงจรการพ ฒนาระบบ 274 ข นตอนท 3 การว เคราะห (Analysis) เร มเข าส การว เคราะห ระบบ การว เคราะห ระบบเร มต งแต การศ กษาระบบการท างานของ ธ รก จน น ในกรณ ท ระบบเราศ กษาน นเป นระบบสารสนเทศอย แล วจะต องศ กษาว าท างานอย างไร เพราะเป นการยากท จะออกแบบระบบใหม โดยท ไม ทราบว าระบบเด มท างานอย างไร หร อธ รก จ ด าเน นการอย างไร หล งจากน นก าหนดความต องการของระบบใหม ซ งน กว เคราะห ระบบจะต องใช เทคน คในการเก บข อม ล ( Fact-Gathering Techniques) ด งร ป ได แก ศ กษาเอกสารท ม อย ตรวจสอบ ว ธ การท างานในป จจ บ น ส มภาษณ ผ ใช และผ จ ดการท ม ส วนเก ยวข องก บระบบ เอกสารท ม อย ได แก ค ม อการใช งาน แผนผ งใช งานขององค กร รายงานต างๆท หม นเว ยนใน ระบบการศ กษาว ธ การ ท างานในป จจ บ นจะท าให น กว เคราะห ระบบร ว าระบบจร งๆท างานอย างไร ซ งบางคร งค นพบ ข อผ ดพลาดได ต วอย าง เช น เม อบร ษ ทได ร บใบเร ยกเก บเง นจะม ข นตอนอย างไรในการจ ายเง น ข นตอนท เสม ยนป อนใบเร ยกเก บเง นอย างไร เฝ าส งเกตการท างานของผ เก ยวข อง เพ อให เข าใจและ เห นจร งๆ ว าข นตอนการท างานเป นอย างไร ซ งจะท าให น กว เคราะห ระบบค นพบจ ดส าค ญของ ระบบว าอย ท ใด การส มภาษณ เป นศ ลปะอย างหน งท น กว เคราะห ระบบควรจะต องม เพ อเข าก บผ ใช ได ง าย และ สามารถด งส งท ต องการจากผ ใช ได เพราะว าความต องการของระบบค อ ส งส าค ญท จะใช ในการ ออกแบบต อไป ถ าเราสามารถก าหนดความต องการได ถ กต อง การพ ฒนาระบบในข นตอนต อไปก จะง ายข น เม อเก บรวบรวมข อม ลแล วจะน ามาเข ยนรวมเป นรายงานการท างานของ ระบบซ งควร แสดงหร อเข ยนออกมาเป นร ปแทนท จะร ายยาวออกมาเป นต วหน งส อ การแสดงแผนภาพจะท าให เราเข าใจได ด และง ายข น หล งจากน นน กว เคราะห ระบบ อาจจะน าข อม ลท รวบรวมได น ามาเข ยน เป น "แบบทดลอง" ( Prototype) หร อต วต นแบบ แบบทดลองจะเข ยนข นด วยภาษาคอมพ วเตอร ต างๆ และท ช วยให ง ายข นได แก ภาษาย คท 4 (Fourth Generation Language) เป นการสร าง โปรแกรมคอมพ วเตอร ข นมาเพ อใช งานตามท เราต องการได ด งน นแบบทดลองจ งช วยลด ข อผ ดพลาดท อาจจะเก ดข นได เม อจบข นตอนการว เคราะห แล ว น กว เคราะห ระบบจะต องเข ยนรายงานสร ปออกมาเป น ข อม ลเฉพาะของป ญหา ( Problem Specification) ซ งม รายละเอ ยดด งน รายละเอ ยดของระบบเด ม ซ งควรจะเข ยนมาเป นร ปภาพแสดงการท างานของระบบ พร อมค า บรรยาย, ก าหนดความต องการของระบบใหม รวมท งร ปภาพแสดงการท างานพร อมค าบรรยาย,

6 วงจรการพ ฒนาระบบ 275 ข อม ลและไฟล ท จ าเป น, ค าอธ บายว ธ การท างาน และส งท จะต องแก ไข. รายงานข อม ลเฉพาะของ ป ญหาของระบบขนาดกลางควรจะม ขนาดไม เก น หน ากระดาษ สร ป ข นตอนท 3 : การว เคราะห ( Analysis) หน าท : ก าหนดความต องการของระบบใหม (ระบบใหม ท งหมดหร อแก ไขระบบเด ม) ผลล พธ : รายงานข อม ลเฉพาะของป ญหา เคร องม อ : เทคน คการเก บรวบรวมข อม ล, Data Dictionary, Data Flow Diagram, Process Specification, Data Model, System Model, Prototype, system Flowcharts บ คลากรและหน าท ร บผ ดชอบ : ผ ใช จะต องให ความร วมม อเป นอย างด 1. ว เคราะห ระบบ ศ กษาเอกสารท ม อย และศ กษาระบบเด มเพ อให เข าใจถ งข นตอนการท างานและ ทราบว าจ ดส าค ญของระบบอย ท ไหน 2. น กว เคราะห ระบบ เตร ยมรายงานความต องการของระบบใหม 3. น กว เคราะห ระบบ เข ยนแผนภาพการท างาน ( Diagram) ของระบบใหม โดยไม ต องบอกว าหน าท ใหม ในระบบจะพ ฒนาข นมาได อย างไร 4. น กว เคราะห ระบบ เข ยนสร ปรายงานข อม ลเฉพาะของป ญหา 5. ถ าเป นไปได น กว เคราะห ระบบอาจจะเตร ยมแบบทดลองด วย ข นตอนท 4 : การออกแบบ (Design) ในระยะแรกของการออกแบบ น กว เคราะห ระบบจะน าการต ดส นใจ ของฝ ายบร หารท ได จาก ข นตอนการว เคราะห การเล อกซ อคอมพ วเตอร ฮาร ดแวร และซอฟต แวร ด วย (ถ าม หร อเป นไปได ) หล งจากน นน กว เคราะห ระบบจะน าแผนภาพต างๆ ท เข ยนข นในข นตอนการว เคราะห มาแปลงเป น แผนภาพล าด บข น (แบบต นไม ) ด งร ปข างล าง เพ อให มองเห นภาพล กษณ ท แน นอนของโปรแกรม ว าม ความส มพ นธ ก นอย างไร และโปรแกรมอะไรบ างท จะต องเข ยนในระบบ หล งจากน นก เร ม ต ดส นใจว าควรจะจ ดโครงสร างจากโปรแกรมอย างไร การเช อมระหว างโปรแกรมควรจะท า อย างไร ในข นตอนการว เคราะห น กว เคราะห ระบบต องหาว า "จะต องท าอะไร ( What)" แต ใน ข นตอนการออกแบบต องร ว า " จะต องท าอย างไร( How)" ในการออกแบบโปรแกรมต องค าน งถ งความปลอดภ ย ( Security) ของระบบด วย เพ อป องก น การผ ดพลาดท อาจจะเก ดข น เช น "รห ส" ส าหร บผ ใช ท ม ส ทธ ส ารองไฟล ข อม ลท งหมด เป นต น

7 วงจรการพ ฒนาระบบ 276 น กว เคราะห ระบบจะต องออกแบบฟอร มส าหร บข อม ลขาเข า ( Input Format) ออกแบบ รายงาน ( Report Format) และการแสดงผลบนจอภาพ ( Screen Fromat) หล กการการออกแบบ ฟอร มข อม ลขาเข าค อ ง ายต อการใช งาน และป องก นข อผ ดพลาดท อาจจะเก ดข น ถ ดมาระบบจะต องออกแบบว ธ การใช งาน เช น ก าหนดว าการป อนข อม ลจะต องท าอย างไร จ านวนบ คลากรท ต องการในหน าท ต างๆ แต ถ าน กว เคราะห ระบบต ดส นใจว าการซ อซอฟต แวร ด กว าการเข ยนโปรแกรม ข นตอนการออกแบบก ไม จ าเป นเลย เพราะสามารถน าซอฟต แวร ส าเร จร ป มาใช งานได ท นท ส งท น กว เคราะห ระบบออกแบบมาท งหมดในข นตอนท กล าวมาท งหมดจะน ามา เข ยนรวมเป นเอกสารช ดหน งเร ยกว า " ข อม ลเฉพาะของการออกแบบระบบ " ( System Design Specification) เม อส าเร จแล วโปรแกรมเมอร สามารถใช เป นแบบในการเข ยนโปรแกรม ได ท นท ส าค ญก อนท จะส งถ งม อโปรแกรมเมอร เราควรจะตรวจสอบก บผ ใช ว าพอใจหร อไม และตรวจสอบ ก บท กคนในท มว าถ กต องสมบ รณ หร อไม และแน นอนท ส ดต องส งให ฝ ายบร หารเพ อต ดส นใจว าจะ ด าเน นการ ต อไปหร อไม ถ าอน ม ต ก ผ านเข าส ข นตอนการสร างหร อพ ฒนาระบบ ( Construction) สร ปข นตอนท 4 : การออกแบบ ( Design) หน าท : ออกแบบระบบใหม เพ อให สอดคล องก บความต องการของผ ใช และฝ ายบร หาร ผลล พธ : ข อม ลเฉพาะของการออกแบบ( System Design Specification) เคร องม อ : พจนาน กรมข อม ล Data Dictionary, แผนภาพการไหลของข อม ล ( Data Flow Diagram), ข อม ลเฉพาะการประมวลผล ( Process Specification ), ร ปแบบข อม ล ( Data Model), ร ปแบบระบบ ( System Model), ผ งงานระบบ ( System Flow Charts), ผ งงานโครงสร าง (Structure Charts), ผ งงาน HIPO (HIPO Chart), แบบฟอร มข อม ลขาเข าและรายงาน บ คลากรและหน าท : 1. น กว เคราะห ระบบ ต ดส นใจเล อกคอมพ วเตอร ฮาร ดแวร และซอฟต แวร (ถ าใช ) 2. น กว เคราะห ระบบ เปล ยนแผนภาพท งหลายท ได จากข นตอนการว เคราะห มาเป นแผนภาพล าด บ ข น 3. น กว เคราะห ระบบ ออกแบบความปลอดภ ยของระบบ 4. น กว เคราะห ระบบ ออกแบบฟอร มข อม ลขาเข า รายงาน และการแสดงภาพบนจอ 5. น กว เคราะห ระบบ ก าหนดจ านวนบ คลากรในหน าท ต างๆและการท างานของระบบ 6. ผ ใช ฝ ายบร หาร และน กว เคราะห ระบบ ทบทวน เอกสารข อม ลเฉพาะของการออกแบบเพ อความ ถ กต องและสมบ รณ แบบของระบบ

8 วงจรการพ ฒนาระบบ 277 ข นตอนท 5 : การพ ฒนาระบบ (Construction) ในข นตอนน โปรแกรมเมอร จะเร มเข ยนและทดสอบโปรแกรมว า ท างานถ กต องหร อไม ต อง ม การทดสอบก บข อม ลจร งท เล อกแล ว ถ าท กอย างเร ยบร อย เราจะได โปรแกรมท พร อมท จะน าไปใช งานจร งต อไป หล งจากน นต องเตร ยมค ม อการใช และการฝ กอบรมผ ใช งานจร งของระบบ ระยะแรกในข นตอนน น กว เคราะห ระบบต องเตร ยมสถานท ส าหร บ เคร องคอมพ วเตอร แล ว จะต องตรวจสอบว าคอมพ วเตอร ท างานเร ยบร อยด โปรแกรมเมอร เข ยนโปรแกรมตามข อม ลท ได จากเอกสารข อม ลเฉพาะของการออกแบบ (Design Specification) ปกต แล วน กว เคราะห ระบบไม ม หน าท เก ยวข องในการเข ยนโปรแกรม แต ถ าโปรแกรมเมอร ค ดว าการเข ยนอย างอ นด กว าจะต องปร กษาน กว เคราะห ระบบเส ยก อน เพ อท ว า น กว เคราะห จะบอกได ว าโปรแกรมท จะแก ไขน นม ผลกระทบก บระบบท งหมดหร อไม โปรแกรมเมอร เข ยนเสร จแล วต องม การทบทวนก บน กว เคราะห ระบบและผ ใช งาน เพ อค นหา ข อผ ดพลาด ว ธ การน เร ยกว า " Structure Walkthrough " การทดสอบโปรแกรมจะต องทดสอบก บ ข อม ลท เล อกแล วช ดหน ง ซ งอาจจะเล อกโดยผ ใช การทดสอบเป นหน าท ของโปรแกรมเมอร แต น กว เคราะห ระบบต องแน ใจว า โปรแกรมท งหมดจะต องไม ม ข อผ ดพลาด หล งจากน นต องควบค มด แลการเข ยนค ม อซ งประกอบด วยข อม ลการใช งานสารบ ญการ อ างอ ง "Help" บนจอภาพ เป นต น นอกจากข อม ลการใช งานแล ว ต องม การฝ กอบรมพน กงานท จะ เป นผ ใช งานจร งของระบบเพ อให เข าใจ และท างานได โดยไม ม ป ญหาอาจจะอบรมต วต อต วหร อ เป นกล มก ได สร ปข นตอนท 5 : การพ ฒนาระบบ ( Construction) หน าท : เข ยนและทดสอบโปรแกรม ผลล พธ : โปรแกรมท ทดสอบเร ยบร อยแล ว เอกสารค ม อการใช และการฝ กอบรม เคร องม อ : เคร องม อของโปรแกรมเมอร ท งหลาย Editor, compiler,structure Walkthrough, ว ธ การ ทดสอบโปรแกรม การเข ยนเอกสารประกอบการใช งาน บ คลากรและหน าท : 1. น กว เคราะห ระบบ ด แลการเตร ยมสถานท และต ดต งเคร องคอมพ วเตอร (ถ าซ อใหม ) 2. น กว เคราะห ระบบ วางแผนและด แลการเข ยนโปรแกรม ทดสอบโปรแกรม 3. โปรแกรมเมอร เข ยนและทดสอบโปรแกรม หร อแก ไขโปรแกรม ถ าซ อโปรแกรมส าเร จร ป

9 วงจรการพ ฒนาระบบ น กว เคราะห ระบบ วางแผนทดสอบโปรแกรม 5. ท มท ท างานร วมก นทดสอบโปรแกรม 6. ผ ใช ตรวจสอบให แน ใจว า โปรแกรมท างานตามต องการ 7. น กว เคราะห ระบบ ด แลการเข ยนค ม อการใช งานและการฝ กอบรม ข นตอนท 6 : การปร บเปล ยน (Construction) ข นตอนน บร ษ ทน าระบบใหม มาใช แทนของเก าภายใต การด แลของน กว เคราะห ระบบ การ ป อนข อม ลต องท าให เร ยบร อย และในท ส ดบร ษ ทเร มต นใช งานระบบใหม น ได การน าระบบเข ามาควรจะท าอย างค อยเป นค อยไปท ละน อย ท ด ท ส ดค อ ใช ระบบใหม ควบค ไปก บระบบเก าไปส กระยะหน ง โดยใช ข อม ลช ดเด ยวก นแล วเปร ยบเท ยบผลล พธ ว าตรงก นหร อไม ถ าเร ยบร อยก เอาระบบเก าออกได แล วใช ระบบใหม ต อไป ข นตอนท 7 : บ าร งร กษา (Maintenance) การบ าร งร กษาได แก การแก ไขโปรแกรมหล งจากการใช งานแล ว สาเหต ท ต องแก ไข โปรแกรมหล งจากใช งานแล ว สาเหต ท ต องแก ไขระบบส วนใหญ ม 2 ข อ ค อ 1. ม ป ญหาใน โปรแกรม ( Bug) และ 2. การด าเน นงานในองค กรหร อธ รก จเปล ยนไป จากสถ ต ของระบบท พ ฒนา แล วท งหมดประมาณ 40% ของค าใช จ ายในการแก ไขโปรแกรม เน องจากม " Bug" ด งน น น กว เคราะห ระบบควรให ความส าค ญก บการบ าร งร กษา ซ งปกต จะค ดว าไม ม ความส าค ญมากน ก เม อธ รก จขยายต วมากข น ความต องการของระบบอาจจะเพ มมากข น เช น ต องการรายงาน เพ มข น ระบบท ด ควรจะแก ไขเพ มเต มส งท ต องการได การบ าร งร กษาระบบ ควรจะอย ภายใต การด แลของน กว เคราะห ระบบ เม อผ บร หารต องการ แก ไขส วนใดน กว เคราะห ระบบต องเตร ยมแผนภาพต าง ๆ และศ กษาผลกระทบต อระบบ และให ผ บร หารต ดส นใจต อไปว าควรจะแก ไขหร อไม สร ปวงจรการพ ฒนาระบบ หน าท ท าอะไร 1. เข าใจป ญหา 1. ตระหน กว าม ป ญหาในระบบ 2. ศ กษาความเป นไปได 1. รวบรวมข อม ล

10 วงจรการพ ฒนาระบบ ว เคราะห 1. ศ กษาระบบเด ม 2. คาดคะเนค าใช จ าย ผลประโยชน และอ น 3. ต ดส นใจว าจะเปล ยนแปลงระบบหร อไม 2. ก าหนดความต องการของระบบ 3. แผนภาพระบบเก าและระบบใหม 4. สร างระบบทดลองของระบบใหม 4. ออกแบบ 1. เล อกซ อคอมพ วเตอร ฮาร ดแวร และซอฟต แวร 2. เปล ยนแผนภาพจากการว เคราะห เป นแผนภาพ ล าด บข น 3. ค าน งถ งความปลอดภ ยของระบบ 4. ออกแบบ Input และ Output 5. ออกแบบไฟล ฐานข อม ล 5. พ ฒนา 1. เตร ยมสถานท 2. เข ยนโปรแกรม 3. ทดสอบโปรแกรม 6. น ามาใช งานจร ง 1. ป อนข อม ล 4. เตร ยมค ม อการใช และฝ กอบรม 2. เร มใช งานระบบใหม 7. บ าร งร กษา 1. เข าใจป ญหา 2. ศ กษาส งท จะต องแก ไข

11 วงจรการพ ฒนาระบบ หล กความส าเร จของการพ ฒนาระบบงาน 3. ต ดส นใจว าจะแก ไขหร อไม 4. แก ไขเอกสาร ค ม อ 5. แก ไขโปรแกรม 6. ทดสอบโปรแกรม 7. ใช งานระบบท แก ไขแล ว หล กการท 1 : ระบบเป นของผ ใช น กว เคราะห ระบบและโปรแกรมเมอร ควรจะระล กเสมอว า ระบบเป นของผ ใช ระบบซ งจะ เป นผ น าเอาผลของระบบด งกล าวมาก อให เก ดประโยชน ต อธ รก จของเขา แม ว าน กว เคราะห ระบบ และโปรแกรมเมอร จะท างานอย างหน กเพ อท จะน าเอาเทคโนโลย คอมพ วเตอร มาสร าง เป น ระบบงานคอมพ วเตอร ก ตาม แต ไม ล มว าระบบงานคอมพ วเตอร ม จ ดย นจ ดเด ยวก น ค อ เก ดข นมา เพ อแก ไขป ญหาให ก บผ ใช หร อธ รก จ ด งน น ผ ใช ระบบจ งม ส วนส าค ญท จะผล กด นให การพ ฒนา ระบบงานเป นไปอย างถ กต อง และ เพ อตอบสนองก บความต องการ น กว เคราะห ระบบจะต อง จะต องน าเอาความเห นของผ ใช ระบบมาเก ยวข อง ในท กข นตอนของการพ ฒนาหร ออ กน ยหน งค อ ในวงจรการพ ฒนาระบบงานและโครงการ ( SDLC) จะต องม บทบาทของผ ใช ระบบอย เสมอท ก ข นตอน หล กการท 2 : ท าการจ ดต งและแบ งกล มของระบบหร อโครงการออกเป นกล มงานย อย โดยท วไป วงจรการพ ฒนาระบบงานและโครงการ ( SDLC) ได จ ดแบ งข นตอนของการ ท างานเป นหล กอย แล วด งน 1. ข นตอนการว เคราะห ระบบงาน ( System Analysis) 2. ข นตอนการด ไซน และวางระบบงาน ( System Design) 3. ข นตอนการน าระบบงานเข าส ธ รก จเพ อใช ปฏ บ ต งานจร ง ( System imple- mentation) 4. ข นตอนการต ดตามและด าเน นการภายหล งการต ดต งระบบงาน ( System support)

12 วงจรการพ ฒนาระบบ 281 สาเหต ท ม การจ ดแบ งกล มงานให เล กลงและเป นล าด บข น ก เพ อท จะให น กบร หารโครงการหร อ ผ พ ฒนาระบบงานสามารถท จะควบค มความค บหน าของ การพ ฒนาระบบได อย างใกล ช ดและ สามารถท จะก าหนดและควบค มระยะเวลาท ใช ในการพ ฒนาระบบได ด ข นอ กด วย หล กการท 3 : ข นตอนการพ ฒนาระบบงานไม ใช แบบอน กรม ( sequential process) ความหมายของหล กการน ค อ เม อเราเข าส วงจรการพ ฒนาระบบ SDLC แล ว เราไม จ าเป นท จะท าข นท 1 ค อ system analysis ให เสร จเร ยบร อยเส ยก อน แล วจ งค อยท าข นท 2 ค อ system design หร อต องท าข นท 2 เสร จค อยท าข นท 3 เร อยไป การท าแบบน จะท าให เราใช ระยะเวลามากข นในการ พ ฒนาระบบงานหน งๆ ข นตอนการพ ฒนาระบบงานสามารถท จะท าซ อน ( overlap) ก นได เช น เม อได ท าการว เคราะห ระบบงาน ไปได ระยะหน ง น กว เคราะห ระบบก สามารถท จะน าเอาผลการว เคราะห น นไปด ไซน หร อวางระบบงานได ก อน โดยไม ต องรอให ข นตอน การว เคราะห เสร จสมบ รณ จ งค อยด ไซน ด งต วอย างในร ปท 1 ซ งแสดงให เป นว า ขณะท ก จกรรมในข นตอนการว เคราะห ซ งใช เวลาประมาณ 2 ส ปดาห คร งย งไม เสร จส น ในส ปดาห ท 2 ก สามารถจะเร มข นตอนการด ไซน ระบบได อย างไรก ตาม การท าเช นน จะต องต งอย ในความเหมาะสมด วย โดย ในบางคร งบางข นตอนอาจจ าเป นท จะต องรอให เสร จสมบ รณ ก อนแล วจ งค อยด าเน นในข นถ ดไป จากร ปท 1 จะ แสดงให เห นว าการต ดต งระบบอาจจ าเป น ต องรอให ข นตอนการด ไซน ระบบเสร จส นลงเส ยก อนแล วจ งค อย ด าเน นการต อไป หล กการท 4 : ระบบงานข อม ลถ อเป นการลงท นอย างหน ง การพ ฒนาระบบงานหน งๆก ถ อว าเป นการลงท นอย างหน ง ซ งไม แตกต างจากท เราลงท นซ อรถ เพ อมา ขนส งส นค าหร อซ อเคร องจ กรมาเพ อท าการผล ต

13 วงจรการพ ฒนาระบบ 282 เม อระบบงานถ อว าเป นการลงท นชน ดหน ง ส งท น กว เคราะห ระบบจะต องค าน งก ค อทางเล อกต างๆท จะ น าเง นไปลงท น ซ งหมายถ งว าน กว เคราะห ระบบควรค ดถ งทางเล อก ของการพ ฒนาระบบงานในหลายๆงาน และพ จารณาถ งความเป นไปได ต างๆ รวมถ งการเปร ยบเท ยบต นท นและผลก าไรท จะเก ดจากระบบงาน ว าระบบ น นๆ ค มค าหร อไม อย างไร ยกต วอย าง เช น น กว เคราะห ก าล งร บท าระบบงานส าหร บร านให เช าว ด โอร านหน ง ซ งเป นร านเล กๆ ม รายได ประมาณ 10,000 บาทต อเด อน เขาต ดส นใจแนะน าให ร านน นซ อคอมพ วเตอร ราคา 2 ล านบาท ซ งเขาจะพ ฒนาระบบงานให โดยจะเส ยค าใช จ ายอ กประมาณ 3 แสนบาท ล กษณะแบบน ท านจะเห น ได ช ดว า การต ดส นใจลงท นแบบน ไม ค มค าแน น กว เคราะห ควรจะท าการว เคราะห หาทางเล อกท เหมาะสมและ น าเสนอต อผ ใช โดยให ม ข อม ล ในการเปร ยบเท ยบถ งข อด ข อเส ยต างๆ เพ อผ ใช ระบบสามารถท จะออกความเห น หร อปร กษาหาร อเพ อหาข อย ต ท เหมาะสมต อไป หล กการท 5 : อย ากล วท จะต องยกเล ก ในท กข นตอนของการพ ฒนาระบบงานจะม การศ กษาถ งความเป นไปได (feasibility study) ของระบบงาน ด งน นในท กข นตอน น กว เคราะห ระบบจะม โอกาสเสมอท จะต ดส นใจว าจะให ระบบงานน นด าเน นต อไปหร อ ยกเล ก แน นอนท ว า ความร ส กท จะต องยกเล กงานท ท ามาอย างยากเย นน น จะต องไม ด แน และคงไม ม ใครอยาก ส มผ สเหต การณ เช นน แต อย างไรก ด เม อการพ ฒนาระบบงานไม สามารถจะท าให เป นไปตามความต องการของ ผ ใช ระบบ การเร มต นท าใหม หร อยกเล กโครงการน นอาจเป นส งจ าเป น จากประสบการณ ท เคยได เห นได ย นมา ม อย หลายโครงการในสหร ฐอเมร กาท ต องยกเล กไป และอ กหลายโครงการท ย งด นท ร งท จะให อย แต ไม สามารถ จะท าได ข อเส ยท เห นได ช ดในความกล วท จะต องยกเล กก ค อ โครงการหร อระบบงานน นส ดท ายก ต องพ งลง และด นท ร งท จะให ฟ นค นช พ ม กจะใช เง นลงท นเพ มข น ใช เวลาเพ มข นและใช คนเพ มข น ท าให งบประมาณเก ด บานปลาย และไม สามารถควบค มได หล กการท 6 : ในท กข นตอนของการพ ฒนาจะต องม การจ ดท าเอกสารเพ อใช อ างอ งเสมอ การขาดการจ ดท าเอกสารม กจะส งผลให เก ดข อผ ดพลาดต อระบบงานและต อน กว เคราะห ระบบด วย การ จ ดท าเอกสารม กจะถ กมองข ามไป และเห นว าเป นส งท ท าให เส ยเวลาแม กระท งการเข ยนโปรแกรมซ ง สามารถ จะแทรกค าอธ บายเล กๆน อยๆว าโปรแกรมในส วนน นๆท าอะไร ก ย งไม ม ใครท าส กเท าไรซ งการขาดการท า เอกสารเช นน จะท าให การบ าร งร กษาหร อต ดตามระบบเป นไปได ยาก ท าให ยากต อการแก ไข การจ ดท าเอกสาร จะหมายรวมถ งการบ นท กเหต การณ ต างๆ และแนวความค ด รวมท งข อสร ปท เก ดข นใน แต ละข นตอนของการพ ฒนาระบบงานและโครงการ ไม ใช จะเอาแค รห สต นก าเน ด ( source code) ของแต ระบบ

14 วงจรการพ ฒนาระบบ 283 เท าน น การว เคราะห และออกแบบระบบ ความร ในการว เคราะห และออกแบบระบบม ความส าค ญ เพราะเป นป จจ ยในการสร างและพ ฒนาระบบสารส ว เคราะห ระบบเป นเร องท น าสนใจ เพราะน กว เคราะห ระบบต องต ดต อก บคนหลายคน ได ร ถ งการจ ดการและการท างา ท าให เราม ความร เก ยวก บระบบคอมพ วเตอร หลายแบบมากข น ผ ท สามารถว เคราะห ระบบได ด ควรม ประสบการณ ใน โปรแกรม ม ความร ทางด านธ รก จ ความร เก ยวก บระบบเคร อข ายและฐานข อม ล ซ งใช เป นความร ในการออกแบบระบ แตกต างก นออกไปตาม สภาพงาน ด งน น หน าท ของน กว เคราะห ก ค อการศ กษาระบบ แล วให ค าแนะน าในการปร บป ระบบน นจนเสร จสมบ รณ ซ งการท างานท งหมดต องม ล าด บข นตอนและการศ กษาว ธ การว เคราะห และการออกแบบร ข นตอน ท าให เข าใจการว เคราะห ระบบน นๆ ด ย ง และสามารถออกแบบระบบใหม โดยไม ยากเย นน ก โดยสามารถต ด ระบบใหม ควรใช คอมพ วเตอร ประเภทไหน ใช โปรแกรมอะไร ออกแบบInput/Output อย างไรเป นต น ระบบ ระบบค อกล มขององค ประกอบต างๆ ท ท างานร วมก นเพ อจ ดประสงค อ นเด ยวก น ระบบอาจจะประกอบด วย บ คค เคร องม อ เคร องใช พ สด ว ธ การ ซ งท งหมดน จะต องม ระบบจ ดการอ นหน งเพ อให บรรล จ ดประสงค อ นเด ยวก น เช น ร การสอน ม จ ดประสงค เพ อให น กเร ยนได ร บความร ในเน อหาว ชาท สอน การจ ดการข อม ล วงจรการพ ฒนาระบบ (System Development Lift Cycle-SDLC) ระบบสารสนเทศท งหลายม วงจรช ว ตท เหม เก ดจนตาย วงจรน จะเป นข นตอนท เป นล าด บต งแต ต นจนเสร จเร ยบร อยเป นระบบท ใช งานได ซ งน กว เคราะห ระบบ ต เข าใจให ด ว าในแต ละข นตอนจะต องท าอะไร และท าอย างไร ข นตอนการพ ฒนาระบบม อย ด วยก น 7 ข นตอนค อ 1. เข าใจป ญหา (Problem Recognition) 2. ศ กษาความเป นไปได (Feasibility Study) 3. ว เคราะห (Analysis) 4. ออกแบบ (Design) 5. สร าง หร อพ ฒนาระบบ (Construction) 6. การปร บเปล ยน (Conversion) 7. บ าร งร กษา (Maintenance

15 วงจรการพ ฒนาระบบ 284 การว เคราะห การว เคราะห ระบบในวงจรการพ ฒนาระบบน น เร มต นจากการศ กษาระบบเด ม แล วน าข อม ลท ได จากการศ กษามาหาค (Requirements)หร อส งท จะต องปร บปร งในระบบ หร ออ กอย างหน งค อว ธ แก ป ญหาของระบบ การว เคราะห จะเร มหล ป ญหา และผ านข นตอนการศ กษาความเป นไปได แล ว รวบรวมข อม ล การศ กษาระบบเด มน น น กว เคราะห ระบบ เร มต นจากการศ กษาเอกสารต างๆ เช น ค ม อต างๆ หล งจ การรวบรวมแบบฟอร มและรายงานต างๆ เช น ในระบบบ ญช เจ าหน จะม แบบฟอร มใบบรรจ ผล ตภ ณฑ ใบทวงหน ราย เตร ยมเง นสดเป นต น นอกจากน นจะต องคอยส งเกตด การท างานของผ ท เก ยวข องในระบบท ศ กษา ท ายท ส ดอาจจะต อง ส มภาษณ ผ ท ม หน าท ร บผ ดชอบงานท เก ยวข องในระบบ หร อบางกรณ อาจจะต องใช แบบสอบถามมาช วยเก บข อม ลดว ท งหมดเร ยกว า เทคน คการเก บรวบรวมข อม ล (Fact Gathering Techniques) ค าอธ บายข อม ล (Data Description) เม อน กว เคราะห ระบบศ กษาระบบมากเข าจะพบว า ม ข อม ลมากมายท ต องจ ดใ หมวดหม เช น ข อม ลของล กค าคนหน งจะรวมข อม ลรายละเอ ยดอ นๆ เช น เลขท ล กค า ช อ ท อย เบอร โทรศ พท การจ าย ส นค าเป นต น ท งหมดเป นเพ ยงไฟล เด ยวเท าน น ในกรณ หลายๆ ไฟล จะต องม ว ธ เก บเพ อความเป นระเบ ยบในการต ดต ข อม ลเคร องม อท ช วยเก บค าอธ บายข อม ลก ค อ พจนาน กรมข อม ล (Data Dictionary) ค าอธ บายว ธ การ(Procedure Description) กรรมว ธ ท ต ดตามการเปล ยนแปลงของข อม ลจะต องร ว า ข อม ลผ านการป อย างไรบ าง ค อทราบว า "ท าอะไร" บ างในระบบ และม ว ธ การอย างไร เช น การจ ายเง นเจ าหน เราม กฎเกณฑ หร อว ธ กา ในการต ดส นใจว า จะจ ายให ใครก อนหล ง ซ งว ธ การบางอย างม รายละเอ ยดไม มากน ก เช น ถ าล กค าส งซ อของเรา เพ ยง ของในสต อกเพ ยงพอก บจ านวนท ล กค าส งหร อไม ซ งเราจ าได ท นท ว าจะต องท าอะไร แต กรณ ท ว ธ การต ดส นใจม รายล มากข นต วอย าง เช น การจ ายเง นเจ าหน จะม หลายข นตอนได แก จ านวนเง นมากน อยแค ไหน ถ ามากเก นไปต องรออน ม ถ าไม เก นจ านวนก าหนดก มาเช คว าม ส วนลดหร อไม หร อจ านวนว นท ค างจ ายว านานแค ไหนเป นต น ซ งการต ดส นใจม และรายละเอ ยดมากเก นกว าท จะจ าได

16 วงจรการพ ฒนาระบบ 285 ร ปท 6.2 DFD ของระบบเง น รายละเอ ยดของว ธ การต างๆ เหล าน อาจจะเข ยนหร อร ายยาวเป นเร ยงความเร องหน งก ได แต ก ม ป ญหาว าเก บรายละเอ ยดไม ได ครบถ วน ลองเปร ยบเท ยบก บสถาปน กออกแบบบ านโดยอธ บาย รายละเอ ยดได ครบถ วนและเห นภาพล กษณ อย างช ดเจนด วย ส าหร บ น กว เคราะห ก ใช ว ธ เข ยนแบบ เข ามาช วยเหม อนก น การเข ยนแบบเพ ออธ บายว ธ การต างๆท ใช ในระบบ ช วยในการต ดตามการ เปล ยนแปลงของข อม ลเร ยกว าแผนภาพแสดงกระแสข อม ล (Data Flow Diagram : DFD) ความหมายการว เคราะห ระบบ ความหมายและบทบาทของน กว เคราะห ระบบ ระบบค อกล มขององค การต างๆ ท ท างานร วมก นเพ อจ ดประสงค อ นเด ยวก น ระบบอาจจะ ประกอบด วยบ คคลากร เคร องม อ เคร องใช พ สด ว ธ การ ซ งท งหมดน จะต องม ระบบจ ดการอ นหน ง เพ อให บรรล จ ดประสงค อ นเด ยวก น ต วอย างเช น ในร างกายคนเราจะม ระบบในต วค อม ความส มพ นธ ต ดต อก นระหว างสอง เส นประสาท เซลล ร บร ความร ส ก เพ อบรรล เป าหมายในการ ร บร ความร ส กร อนหนาว เป นต น ในการใช ภาษาก ถ อท าอย างเป นระบบน นระบบน นค อ ความส มพ นธ ต ดต อก นระหว าง การใช ค าส ญล กษณ ต างๆ เพ อบรรล เป าหมายในการต ความให เข าใจภาษาน นๆ ในธ รก จก เป นระบบอย างหน ง ซ งม ส วนประกอบค อ การตลาด โรงงาน การขาย การค นคว า การขนส ง การเง น บ คคล การท างาน โดยท ท งหมดม การต ดต อส มพ นธ ระหว างก น เพ อให บรรล เป าหมายให เก ดก าไร

17 วงจรการพ ฒนาระบบ 286 องค ประกอบของระบบการเร ยนการสอน 1. บ คคลากรได แก คร และน กเร ยน 2. เคร องม อได แก เคร องฉายแผ นใส ชอล ก กระดานด า 3. พ สด ได แก โต ะ เก าอ 4. ว ธ การได แก เข ยนบนกระดานด า ใช แผ นใส หร ออ นๆ 5. การจ ดการได แก โรงเร ยนจ ดตารางเร ยน เก บเง นค าเล าเร ยน จ ายค าสอนให แก คร เม อเราศ กษา ระบบใดระบบหน ง เราควรจะต องเข าใจการท างานของระบบน นให ด โดย การถามต วเองตลอดเวลา ด วยค าถามเหล าน 1. ระบบท าอะไร ( What ) 2. ท าโดยใคร ( Who ) 3. ท าเม อไร ( When ) 4. ท าอย างไร ( How ) การว เคราะห ระบบและการออกแบบ ( System Analysis and Design) การว เคราะห และออกแบบระบบค อ ว ธ การท ใช ในการสร างระบบสารสนเทศข นมาใหม ในธ รก จใดธ รก จหน ง หร อระบบย อยของธ รก จ นอกจากการสร างระบบสารสนเทศใหม แล ว การ ว เคราะห ระบบช วยในการแก ไขระบบสารสนเทศเด มท ม อย แล วให ด ข นด วยก ได การว เคราะห ระบบค อ การหาความต องการ ( Requirements) ของระบบสารสนเทศว าค ออะไร หร อต องการ เพ มเต มอะไรเข ามาในระบบและการออกแบบก ค อ การน าเอาความต องการของระบบมาเป นแบบ แผนหร อเร ยกว าพ มพ เข ยว ในการสร างระบบสารสนเทศน นให ใช ในงานได จร ง ผ ท ท าหน าน ก ค อ น กว เคราะห และออกแบบระบบ ( System Analysis : SA ) น กว เคราะห ระบบค อใคร? คอมพ วเตอร เป นเพ ยงเคร องม อท ใช ส าหร บเก บรวบรวมและประมวลผลให ก บผ ใช โดยให ประโยชน ต อผ ใช ค อ ความรวดเร วและความถ กต องของข อม ล ซ งเป นห วใจส าค ญต อการบร หารของธ รก จในป จ บ นท ม การแข งข นส ง ผ ใช ( Users ) จ งเป นผ ก าหนดป ญหาและแนวทางของระบบงานท น ามา แก ไขซ ง ป ญหาแต ผ ใช เองไม ทราบว ธ จะน าเอาคอมพ วเตอร มาใช แก ป ญหา หร อช วยเหล อในการบร หาร ในทางตรงก นข ามโปรแกรมเมอร ( programmers) และช างเทคน ค ( technicians) เป นผ ท สามารถ จะใช เทคโนโลย ของคอมพ วเตอร และป อนค าส งให คอมพ วเตอร ท างานได ต องการ แต โปรแกรมเมอร หร อช างเทคน คม กจะไม เข าใจถ งระบบธ รก จมากน ก ด งน น ช องว างระหว างน ก ธ รก จหร อระบบงานในหน วยงานต างๆ ก บโปรแกรมเมอร หร อก บช างเทคน คจ งอาจเก ดข นได น กว เคราะห ระบบจ งท าหน าท เป นผ สมานช องว างน น กว เคราะห ระบบเป นผ ท เก ยวข องโดยตรงท จะน าเอาความเข าใจและเทคโนโลย ของคอมพ วเตอร มาใช ในการพ ฒนาระบบงานข อม ลเพ อช วย

18 วงจรการพ ฒนาระบบ 287 แก ป ญหาให ก บงานในหน วยงานต างๆ 1.2 บทบาทของน กว เคราะห ระบบ น กว เคราะห ระบบจะเป นผ ท ศ กษาถ งป ญหาและความต องการของน กธ รก จ โดยน าเอา ป จจ ย 3 ประการ ค อ คน ( people ) ว ธ การ ( method ) และคอมพ วเตอร เทคโนโลย ( computer technology ) ใช ในการปร บปร งหร อแก ป ญหาให ก บน กธ รก จ เม อได ม การน าเอาพ ฒนาการทาง เทคโนโลย ของคอมพ วเตอร มาใช น กว เคราะห ระบบจะต องร บผ ดชอบถ งการก าหนดล กษณะของ ข อม ล ( data ) ท จะจ ดเก บเข าส ระบบงานคอมพ วเตอร การหม นเว ยน การเปล ยนแปลงของข อม ล และระยะเวลาเพ อให เก ดประโยชน ส งส ดต อผ ใช หร อธ รก จ ( business users ) น กว เคราะห ระบบ ไม ได เพ ยงว เคราะห หร อด ไซน ระบบงานเท าน น หากแต ย งขายบร การทางด านระบบงานข อม ล โดย น าเอาประโยชน จากเทคโนโลย ล าส ดมาใช ควบค ก นไปด วย จากบทบาทของน กว เคราะห ระบบท กล าวมาแล วข างต น ท าให น กว เคราะห ระบบจะต องม ความร ท งทางภาคธ รก จหร อการด าเน นงาน ในหน วยงานต างๆ และคอมพ วเตอร ควบค ก น น กว เคราะห ระบบโดยส วนใหญ สามารถท จะด ไซน ระบบงานและเข ยนโปรแกรมข นได ด วยต วเอง ส วนน เองกล บท าให บ คคลภายนอกเก ดความส บสน ระหว างโปรแกรมเมอร ก บน กว เคราะห ระบบ 1.3 ความแตกต างระหว างโปรแกรมเมอร และน กว เคราะห ระบบ โปรแกรมเมอร ( programmer ) หมายถ งบ คคลท ร บผ ดชอบในด านการเข ยนโปรแกรม ส งท เขาจะเช อมโยงน น ได แก อ ปกรณ คอมพ วเตอร ระบบปฏ บ ต ( Operating System :OS ) หร อ แม กระท งภาษาท ใช ในการเข ยน เช น COBOL, BASIC และ C++ งานของโปรแกรมเมอร จะเป นไป ในล กษณะท ม ขอบเขต ท แน นอนค อโปรแกรมท เขาเข ยนข นน นถ กต องตามจ ดประสงค หร อไม ก จกรรมงานของโปรแกรมจะเก ยวข องก บคนจ านวนน อย เช น ก บโปรแกรมเมอร ด วยก นเอง หร อ ก บน กว เคราะห ระบบท เป นผ วางแนวทางของระบบให แก เขา น กว เคราะห ระบบ หร อท เร ยกก น ย อๆ ว า SA (SYSTEM ANALYSIS) น น นอกจากจะต องร บผ ดชอบต อการโปรแกรมคอมพ วเตอร แล ว ย งจะต องร บผ ดชอบงานในส วนท เก ยวก บการจ ดหาอ ปกรณ ต างๆ เก ยวก บคอมพ วเตอร ผ ท จะ ใช ระบบแฟ มหร อฐานข อม ลต างๆ รวมท งข อม ลด บท จะป อนเข าระบบงานของน กว เคราะห ระบบ ไม ได อย ในล กษณะท แน นอนแบบโปรแกรมเมอร ไม ม ค าตอบท แน นอนจากระบบท เขาวางไม ว า ผ ดหร อถ ก งานของเขาเก ดจากการประน ประนอมและผสมผสานของป จจ ยต างๆ ท เก ยวข องก บ

19 วงจรการพ ฒนาระบบ 288 ระบบงาน ค อ ผ ใช ว ธ การ เทคโนโลย และอ ปกรณ จนได ผลล พธ ท เหมาะสมออกมาเป นระบบงาน (APPLICATION SYSTEM) งานของน กว เคราะห ระบบจ งม กจะต องเก ยวข องก บคนหลายระด บ ต งแต ล กค าหร อผ ใช น กธ รก จ โปรแกรมเมอร ผ ตรวจสอบบ ญช หร อแม กระท งเซลล แมนท ขาย ระบบงานข อม ล แม ว างานของน กว เคราะห ระบบจะด เป นงานท ยากและซ บซ อน แต งานในล กษณะ น ก เป นงานท ท าทายให ก บบ คคลท ม ความค ดสร างสรรค และกว างไกลเข ามาอย เสมอ ความร ส ก ภาคภ ม ใจท ได วางระบบงานออกมาเป นร ปร างและสามารถ ใช ปฏ บ ต ได จร ง จะฝ งอย ในส าน กของ เขาตลอดเวลา ความร ส กอ นน คงจะถ ายทอดออกมาเป นต วหน งส อไม ได แต จะทราบก นเองในหม ของน กว เคราะห ระบบด วยก น เพ อให เข าใจความหมายของน กว เคราะห ระบบมากย งข น ตารางท 1 จะแสดงให เห นรายละเอ ยดของหน าท ของน กว เคราะห ระบบ ต าแหน งงาน : น กว เคราะห ระบบ Job Description รายละเอ ยดของงาน : 1. รวบรวมและว เคราะห ข อม ลเพ อพ ฒนาระบบงานข อม ล ( INFORMATION SYSTEM) ร บผ ดชอบในการศ กษาถ งป ญหาและความต องการของธ รก จ เพ อท จะหาทางน าเอาอ ปกรณ คอมพ วเตอร ว ธ การทางธ รก จ รวมถ งบ คลากรต างๆ มาใช ในการพ ฒนาเพ อหาทางแก ไขซ งป ญหา และบรรล ถ งความต องการของธ รก จน นๆ 2. ด ไซต และจ ดวางระบบฐานข อม ล รวมท งการต ดต งด วย 3. ให ค าแนะน าและอบรมท งทางด านเอกสารและการพบปะพ ดจา หร อส มมนาในห วข อของ ระบบงาน ความร บผ ดชอบ : 1. ว เคราะห และประเม นผล เพ อหาความเป นไปได ( Feasibility Study) ของระบบ 2. ว เคราะห ซ งป ญหาท เก ดข นจากระบบธ รก จท เป นอย 3. แจกแจงถ งส งต าง ๆ ท จ าเป นจะร องพ ฒนาข นเพ อใช หร อทดแทนระบบเด ม 4. ก าหนดทางเล อกต างๆ ท เป นไปได ( Altermative solution) ในการแก ป ญหา 5. เล อกอ ปกรณ คอมพ วเตอร และซอฟต แวร ตามความเหมาะสม 6. ด ไซน และวางระบบงานให คล องจองก น เพ อแก ป ญหาของธ รก จ 7. ให ค าแนะน าต างๆ เม อระบบงานถ กน ามาใช จร ง หน าท : 1. จ ดท างบประมาณค าใช จ ายต างๆ รวมท งด านก าล งคน

20 วงจรการพ ฒนาระบบ ก าหนดแผนงานและระยะเวลาท ใช ในการพ ฒนาระบบงาน 3. ด าเน นการส มภาษณ และรวบรวมข อม ลท ส าค ญต อการพ ฒนาระบบงาน 4. จ ดท าเอกสารและว เคราะห ระบบงานธ รก จในป จจ บ น 5. พ ฒนาระบบงานโดยใช เทคโนโลย ป จจ บ นเพ อป ญหาให แก ธ รก จ 6. ว เคราะห ถ งความเหมาะสมต างๆ ของเทคโนโลย การปฏ บ ต การ และฐานทางเศรษฐก จ 7. ทบทวนและย นข อเสนอของระบบงานเพ อพ จารณาอน ม ต 8. ด ไซน และตรวจสอบความถ กต องของระบบงาน 9. ด ไซน แฟ มหร อฐานข อม ลและโครงสร างต างๆ ท ใช ในระบบ 10. ด ไซน ล กษณะการต ดต อระหว างผ ใช ระบบก บระบบงานคอมพ วเตอร ( USERS) ก บ โปรแกรมเมอร ( PROGRAMMERS) อย างไรก ตามธ รก จหร อหน วยงานต างๆ จ งม กจะม ความค ด ท ว า 11. ด ไซน ว ธ การเก บข อม ลและเทคน ค 12. ด ไซน ระบบร กษาความปลอดภ ย และการควบค มระบบ 13. ให ค าแนะน าทางด านการเข ยนโปรแกรมเพ อให ระบบด าเน นไปได ตามเป าหมาย 14. วางแผนงานต างๆ เพ อให ระบบได พ ฒนาข นใหม ถ กน ามาใช แทนระบบเด มโดยให ม ความ ย งยากน อยท ส ด (CONVERSION PLANS) 1.4 การเตร ยมต วเป นน กว เคราะห บทบาทของน กว เคราะห ระบบ หล งจากท เราได ว เคราะห ว า น กว เคราะห ระบบจะท าหน าท เป นแกนกลางระหว างน กธ รก จ ( BUSINESS PEOPLE) หร อผ ใช ระบบ ( USERS) ก บโปรแกรมเมอร ( PROGRAMMERS) อย างไรก ตามธ รก จหร อหน วยงานต างๆ จ งม กจะม ความค ดท ว าน กว เคราะห ระบบจะต องม พ นฐาน การเข ยนโปรแกรมเป นอ นด บแรกแนวความค ดน แท จร งแล วเป นเพ ยงส วนหน งเท าน นใน ค ณสมบ ต อ นควรม ของน กว เคราะห ระบบ น กว เคราะห ระบบจะต องม ความสามารถท จะพ ฒนา ระบบเพ อแก ป ญหาให ก บผ ใช หร อธ รก จอย างม เทคน คและแบบแผน โปรแกรมเมอร ท เก งม ได หมายความว าเขาจะเป นน กว เคราะห ระบบท ด ได ในทางตรงก นข าม โปรแกรมเมอร ท ไม เก งม ได หมายความว าเขาจะเป นน กว เคราะห ระบบท ด ไม ได หากเราจะพ จารณาถ งค ณสมบ ต พ นฐานท น กว เคราะห ระบบควรม โดยย ดตามแนวทางของงานท น กว เคราะห ระบบต องใช ปฏ บ ต ก จะเป น ด งต อไปน 1. ความร ทางด านเทคน คของระบบงานข อม ลและเทคโนโลย