(Logistics) โลจ สต กส กลย ทธ การขนส งส นค า ท งเท ยวไปและกล บ การ นครปฐม ฉะเช งเทรา โครงการจ ดสร างโครงข าย การขนส งส นค า (ไป-กล บ)

Transcription

1 โลจ สต กส (Logistics) นครปฐม ฉะเช งเทรา โครงการจ ดสร างโครงข าย การขนส งส นค า (ไป-กล บ) 32 เป นผ นำในธ รก จบร การด านขนส ง ส นค าในภ ม ภาคอ นโดจ น ให บร การท ม ค ณภาพเพ อความพ งพอใจส งส ดของ ผ ใช บร การ ตรงตามความต องการได มาตรฐานระด บสากล กลย ทธ การขนส งส นค า ท งเท ยวไปและกล บ การ เพ มประส ทธ ภาพการขนส งด วยการลดการว งเท ยวเปล าหร อ Backhauling Management เป นการจ ดการการขนส งท ม เป าหมายให เก ดการใช ประโยชน จากยวดยาน (Load Utilization) เพราะการขนส งโดยท วไปเม อส งส นค าเสร จ จะต รถว งเท ยวเปล า กล บมา ซ งทำให เก ดต นท นของการประกอบการเพ มส งข นโดย เปล าประโยชน ซ งต นท นท เก ดข นมาน น บเป นต นท นท ไม ก อ ให เก ดม ลค า (Non-value Added Cost) และผ ประกอบการต อง แบกร บภาระต นท นเหล าน ซ งเป นส วนสำค ญในการทำให ต นท น การประกอบการส งข น แต อย างไรก ตาม การบร หารการขนส ง เท ยวกล บในป จจ บ นย งไม สามารถดำเน นการได อย างม ประส ทธ ภาพมากน กเน องจากไม ทราบปร มาณความต องการ ในการขนส งส นค า รวมถ งจ ดหมายปลายทางของส นค า

2 ท สำค ญปร มาณความต องการการขนส งส นค าระหว างต นทางและ ปลายทางม กจะม ปร มาณไม เท าก น ด งน น การจ ดทำโครงการจ ดสร าง โครงข ายการขนส งส นค า (ไป-กล บ) จ งม ความจำเป นอย างย ง เน องจากม ประโยชน หลายประการค อ 1. ช วยเพ มประส ทธ ภาพ การขนส งด วยการลดการว งเท ยว เปล าหร อ Backhauling Management เป นการจ ดการการขนส งท ม เป าหมายให เก ดการใช ประโยชน จากยวดยานในการบรรท กจาก เท ยวเปล ากล บ (Backhauling) ในกล มอ ตสาหกรรมธ รก จขนส ง จ.ฉะเช งเทรา 2. เป นการสร างเคร อข าย ความร วมม อก บหน วยงานต างๆ ท งภาคร ฐ ภาคเอกชน สมาคมและสถาบ นการศ กษา เร มต นการ บ รณาการความร วมม อให เก ดการขนส งอย างม ประส ทธ ภาพด วยการ ใช รถขนส ง และการใช พล งงานอย างม ประส ทธ ภาพ 3. เพ อศ กษาและว เคราะห ป จจ ยสำค ญในการเพ มประส ทธ ภาพ การขนส งด วยการลดการว งเท ยวเปล าร วมก น 4. เพ อสร างศ กยภาพ ในการแข งข นให ว สาหก จอ ตสาหกรรม ธ รก จขนส ง จ.ฉะเช งเทรา สามารถตอบสนองความต องการของล กค าท เปล ยนแปลงอย างรวดเร วท งในและต างประเทศได อย างต อเน องและ ย งย น สำรวจ และศ กษากระบวนการ ขนส งท ม ประส ทธ ภาพ สำรวจ และศ กษาข อม ลจากเอกสารทางว ชาการ และข อม ล งานว จ ยต างๆ เก ยวก บประส ทธ ภาพการอ ตสาหกรรมธ รก จขนส ง สามารถสร ปป จจ ยท สำค ญต างๆ ท จำเป นต องพ จารณาด งต อไปน ภาพรวมผ ประกอบการขนส ง (ทางบก) การขนส งทางบกสามารถแบ งออกเป น 5 ประเภท ตาม ล กษณะของการดำเน นการ ค อ 1. ผ ประกอบการขนส งสาธารณะ (Public or Common Carriers) หมายถ ง ผ ประกอบการท ให บร การขนส งแก สาธารณะชนโดยท วไป ท งประจำเส นทางและไม ประจำเส นทาง 2. ผ ประกอบการขนส งตามส ญญา (Contract Carrier) หมายถ ง ผ ประกอบการท ให บร การร บจ างขนส งส นค าแก บ คคล ใดบ คคลหน งโดยเฉพาะ โดยม ส ญญาการว าจ างระหว างก นเพ อ ให บร การขนส งอย างต อเน อง 3. ผ ประกอบการขนส งส วนบ คคล (Private Transport Operator) หมายถ ง ผ ประกอบการขนส งเพ อก จการของตนเอง เพ อส นค าของตนเองโดยใช พาหนะของตนเอง 4. ผ ร บจ ดการขนส ง (Freight Forwarder) หมายถ ง ผ ท ทำหน าท รวบรวมส นค า เพ อส งมอบให ผ ประกอบการขนส ง สาธารณะหร อผ ประกอบการขนส งตามส ญญาต อไป โดยท ผ ร บ จ ดการขนส งจะเป นผ ร บผ ดชอบการขนส ง 5. ผ ประกอบการสถานท ขนส ง (Terminal Operation) หมายถ ง ผ ประกอบการสถาน ขนส งส นค า ซ งเป นสถานท ขนถ าย ส นค าหร อรวบรวมส นค าเพ อทำการขนส งต อไป โดยท วไปร ฐจะ เป นผ ดำเน นก จการของสถาน ขนส งเอง 33

3 34 แนวทางการแก ไขป ญหา ผ ประกอบการขนส ง 1. ป จจ ยการบร หารการขนส ง ผ ว าจ างขนส ง ส นค าและผ ร บจ างขนส งต างก ต องการประส ทธ ภาพส งส ดค อ ต องการให ต นท นการขนส งต ำท ส ด จ ดส งส นค าให ถ งผ ร บส งส นค า ในเวลาท เหมาะสมท ส ด เพ อให กระบวนการต างๆ ในห วงโซ อ ปทานดำเน นต อไปได อย างม ประส ทธ ภาพส งส ด 1. ส นค าและบร การ ป จจ บ นจำเป นจะต องม ISO เพ อ รองร บค ณภาพมาตรฐานและแนวโน มของธ รก จ ล กค าท กราย ต องการค ณภาพมาตรฐาน ท งในส วนของส นค าและบร การ ผ ผล ต ส นค าและขนส งก ต องจ ดการส งส นค าถ งตรงเวลาครบถ วน ปลอดภ ยไม ม เส ยหาย โดยให ม ต นท นการขนส งท ต ำท ส ด 2. บรรท กส นค า จำเป นต องเล อกประเภทรถบรรท กให เหมาะสมก บประเภทการใช งาน และม ประส ทธ ภาพส งส ด ด งน น ในการเล อกใช รถบรรท กจะต องพ จารณาว า จะขนส งส นค าประเภทใด น ำหน กเท าไหร เส นทางว งม ล กษณะภ ม ประเทศเป นอย างไร ต องการความเร ว หร อเน นท ความปลอดภ ย เป นต น ส งต างๆ เหล าน ล วนเป นข อสำค ญในการเล อกใช รถบรรท กให เหมาะสมก บประเภท การขนส ง รวมท งหล งจากการใช งานควรม การตรวจเช ครถและการ ด แลบำร งร กษาท ด เพ อย ดระยะการใช งานได นานข น 3. พน กงานข บรถ แต ละบร ษ ทต องการพน กงานข บรถท ใช น ำม นเช อเพล งได อย างประหย ด ข บรถปลอดภ ย ม ความ กระต อร อร น ม บ คล กท ด ด แลรถได อย างถ กต อง ม จ ตสำน กช วยลด ต นท น และช วยส งเสร มงานขายงานตลาดของบร ษ ท พน กงาน ข บรถบรรท กจะต องม ความร บผ ดชอบต อส วนรวม ส งคม และ ส งแวดล อมส ง นอกจากร บผ ดชอบส นค าแล วย งต องร บผ ดชอบ รถด วย 2. การลดต นท นการขนส ง ต นท นในการขนส ง น นอาจจำแนกเป นประเภทใหญ ๆ ได ด งต อไปน 1. ต นท นคงท เป นต นท นในการดำเน นธ รก จขนส ง ส วน ใหญ จะเป นต นท นคงท และลดได ยาก ซ งจะประกอบด วย เง น เด อนของพน กงาน ค าประก นภ ย ค าภาษ รถ ค าใช จ ายสำน กงาน ค าเช า ค าเส อมราคาต างๆ เป นต น กล าวค อต นท นน เก ดข นเป น จำนวนคงท ต นท นชน ดน ถ งแม ว าจะม การผล ตเป นจำนวนมาก หร อจำนวนน อยเพ ยงใด ก จะต องเส ยค าใช จ ายในอ ตราเท าเด มอย 2. ต นท นผ นแปร เป นต นท นหร อค าใช จ ายท เปล ยนแปลง ไปตามจำนวนการผล ต ส งสำค ญท ผ ประกอบการสามารถลดค า ใช จ ายได ค อ ต นท นรถว ง (Running Cost) เน องจากต นท น ของการขนส งท เก ดจากค าน ำม นเช อเพล งม อ ตราส วนค อนข างส ง เม อเท ยบก บค าใช จ ายในด านอ น ด งน น หากสามารถบร หาร จ ดการในเช งว ศวกรรมแล ว จะทำให สามารถทราบได ว าพฤต กรรม ในการใช งานรถบรรท กแบบใดก อให เก ดการส นเปล องน ำม นเช อ เพล งส ง ซ งถ าทราบถ งสาเหต ของการส นเปล องน ำม นเช อเพล ง เหล าน น ก จะสามารถวางมาตรการสำหร บการประหย ดค าใช จ าย ลงได อย างมากเช นก น ป จจ ยท เป นต นท นของการส นเปล องน ำม นเช อเพล งของ รถบรรท กสามารถจำแนกออกเป น 4 ป จจ ย ได แก ป จจ ยด าน เทคน ค ป จจ ยด านการบำร งร กษาเคร องยนต ป จจ ยด านสภาวะ แวดล อมภายนอก เช น จราจรต ดข ด ทางลาดช น และป จจ ยด าน การข บข ควรปล กฝ งพน กงานข บรถให ใช น ำม นเช อเพล งอย าง ประหย ด

4 3. การบร หารงานบ คลากร ค ณภาพของพน กงาน ข บรถเป นส งท ต องเข มงวดต งแต ต น เร มต งแต การค ดเล อกควรม การ สอบส มภาษณ ความร เร องรถ กฎจราจร ซ งในป จจ บ นผ ประกอบการ ย งไม ค อยใส ใจมากน ก ควรม การตรวจร างกาย และการทดสอบข บรถ รวมถ งการควบค มด แลและการตรวจว ดผล ควรม การฝ กอบรมและ พ ฒนาบ คลากรซ งเป นเร องท สำค ญมาก ควรแต งต งและมอบหมายผ ท ร บผ ดชอบเร องการอบรมพน กงาน จ ดทำค ม อมาตรฐานในการปฏ บ ต งาน การปล กฝ งท ศนคต และจ ตสำน กในเร องของความปลอดภ ยบนท องถนน ด งน น เม อศ กษาต นท นการขนส งท แท จร งแล วจะพบว า ต นท น เท ยวกล บ เป นสาเหต สำค ญของป ญหาการเด นรถบรรท กเท ยวเปล าท ส ง ในป จจ บ น ประการหน งมาจากการขาดข อม ล ต วอย างเช นผ ประกอบ การรายหน งต องทำการขนส งส นค าจากฉะเช งเทราไปย งจ งหว ด นครปฐม แต ไม ม สำน กงานสาขาอย ณ จ งหว ดนครปฐม ทำให ขาด เคร องม อท จะสามารถตรวจสอบว า เม อถ งปลายทางท จ งหว ดนครปฐม แล วจะม ผ ต องการว าจ างขนส นค าจากนครปฐมมาย งฉะเช งเทรา ในเวลาท เหมาะสมก นหร อไม จ งต องเด นรถเท ยวเปล ากล บฉะเช งเทรา ซ งความเป นจร งอาจม ผ ต องการว าจ างรถบรรท กจากจ งหว ดนครปฐม มาย งฉะเช งเทราในช วงเวลาท เหมาะสมก ได ร ปภาพแสดงเส นทางการขนส งระหว างจ งหว ดฉะเช งเทราก บจ งหว ดอ น โครงการจ ดสร างโครงข ายการขนส งส นค า(ไป-กล บ) จากการรวบรวมข อม ลพบว า ภาคกลางม จำนวนผ ประกอบการขนส งมากท ส ดค อ 483 ราย รองลงมาค อ ภาค ตะว นออก 92 ราย และเม อเท ยบตามส ดส วนจ งหว ดจะพบว า ภาคตะว นออกม จำนวนผ ประกอบการขนส งมากท ส ด ถ าไม น บ รวมกร งเทพฯ และปร มณฑล (นนทบ ร ปท มธาน สม ทรปราการ) ท ม ผ ประกอบการประมาณ 359 ราย แสดงให เห นว าภาคตะว น ออกม ปร มาณการขนส งทางบกเป นจำนวนมากทำให ม ผ ประกอบการสนใจลงท นในภ ม ภาคน มากท ส ด 1. จ ดทำตารางความต องการการขนส งเท ยวกล บ ร วมก น อบรมให ความร พ นฐาน และหล กการฯ ของการวางแผนการ ขนส งแบบเช อมโยงโครงข าย คณะทำงานได ม การประช มเพ อ ต ดตามความค บหน าของโครงการอย างต อเน อง พร อมก นน ท ม ท ปร กษาก ได ม การจ ดอบรมให ความร เก ยวก บการวางแผนด วย โปรแกรม GPS Technology สำหร บการวางแผนการขนส ง และโปรแกรมพ ฒนาระบบภายในองค กร โดยผ เช ยวชาญ ออกแบบระบบข อม ลและระบบในการจ ดการด านการขนส ง เท ยวกล บร วมก น การออกแบบระบบน จะทำให สามารถตอบ สนองความต องการของผ ประกอบการท เป นสมาช กใน โครงการนำร อง เพ อการบร หารจ ดการระบบการขนส งอย างม ประส ทธ ภาพด วยนว ตกรรมล ำสม ยท ผสมผสานแนวค ดการ 35

5 ระบ พ ก ดผ านดาวเท ยม GPS เข าก บฟ งก ช นการทำงานผ าน เทคโนโลย GPRS ของเคร อข ายส อสารไร สาย จ งช วยให สามารถ ควบค ม และต ดตามท กความเคล อนไหวของยานพาหนะจากท ก จ ดในประเทศ ผ านจอภาพ พร อมทำการรายงานสภาวะของยาน พาหนะน นๆ เช น ตำแหน งยานพาหนะในช วงเวลาต างๆ บนเส น ทางความเร วท ใช ขณะข บรถ การจอดหร อหย ดรถ (ต ด/ด บ เคร องยนต ) ฯลฯ หร อแม แต การส งต ดระบบไฟฟ าเคร องยนต ใน บางกรณ และจ ดทำรายงานข อม ลต างๆ เพ อให สามารถบร หาร จ ดการการขนส งอย างม ประส ทธ ภาพ ลดต นท นค าใช จ าย อ กท ง ย งสร างความเช อม น และบร การท แตกต างแก ล กค าของค ณ 2. ส นค าเท ยวกล บท เก ดจากม ส นค าท ปลายทางเท ยวไปให ขนกล บ ได แก ส นค าว ตถ ด บอ ตสาหกรรมจากรถท ไปน คมอ ตสาหกรรม มาบตาพ ตปลายทางกร งเทพฯ-ปร มณฑล และม ส นค ากล บจาก กร งเทพฯ-ปร มณฑล มาย งน คมอ ตสาหกรรมมาบตาพ ต ค ดเป น 5% ของเท ยวไป (กำไรเท ยวกล บโดยประมาณ 50% เท ยบก บราคาขนส ง เท ยวไป) 3. ส นค าเท ยวกล บท เก ดจากม ส นค าอย ใกล ก บปลายทางเท ยว ไป ได แก ป ยเคม จากรถท ไปน คมอ ตสาหกรรมมาบตาพ ตปลายทาง กร งเทพฯ-ปร มณฑล จะต องให รถขนส งออกนอกเส นทางกล บเพ อไปร บ ส นค า (ป ย) จากพ นท ใกล เค ยง (จ งหว ดอ างทอง) ไปส งย งพ นท ใกล เค ยงก อนกล บมาน คมอ ตสาหกรรมมาบตาพ ต ค ดเป น 10% ของ เท ยวไป (กำไรเท ยวกล บโดยประมาณ 80% เท ยบก บราคาขนส งเท ยวไป) 36 ม การบร หารส นค าเท ยวกล บในกล มส นค าท ง 5 โดยม ข อ ส งเกตว าจะม ส นค าเท ยวกล บอย 2 ประเภทได แก 1. ส นค าเท ยวกล บท เก ดจากส นค าเท ยวไป ได แก ส นค า ท วไป ซ งเป นความต องการของล กค าในล กษณะท ต องการให ขน ช นรองส นค ากล บด วยเพ อใช ในการขนส งคร งต อไป ค ดเป น 100% ของเท ยวไป โดยจะม การตกลงราคาท รวมต นท นและกำไรเท ยว กล บไว แล ว (กำไรเท ยวกล บโดยประมาณ 20% เท ยบก บราคา ขนส งเท ยวไป) 4. ส นค าเท ยวกล บท เก ดจากม ส นค ากล บจากปลายทางเท ยวไปแต ให ไปส งพ นท ใกล เค ยงต นทางเท ยวไป (เลยจากจ ดพ กรถ) ได แก ช นส วน รถยนต จากรถท ไปน คมอ ตสาหกรรม เวลโกล ปลายทางแหลมฉบ ง จะ ต องร บส นค าจากแหลมฉบ งออกนอกเส นทางกล บเพ อไปส งส นค า

6 (ช นส วนรถยนต ) พ นท ใกล เค ยง น คมอ ตสาหกรรมอ สเท ร น ซ บอร ด (อ.ปลวกแดง จ.ระยอง) ก อนกล บมาน คมอ ตสาหกรรมมาบตาพ ต ค ดเป น 10% ของเท ยวไป (กำไรเท ยวกล บโดยประมาณ 80% เท ยบก บ ราคาขนส งเท ยวไป) จากข อม ลข างต นจะพบว าการขนส งเท ยวกล บแบบจากต นทาง ไปปลายทางแล วกล บมาย งต นทางน นม เพ ยง 5% (ยกเว นท ตกลงตาม เง อนไขตามข อท 1) ส วนใหญ ย งจะต องเป นการหาส นค าใกล เค ยง ปลายทางกล บและย งอาจจะต องไปส งย งจ ดท ไม ใช ต นทางแรกหร อ จ ดพ กรถ ค ดเป นประมาณ 20% ของเท ยวกล บท งหมด ทำให ในส วนน จะต องม ต นท นค าขนส งท เพ มข นอ ก 20-30% ซ งถ าหากม การใช ศ นย กลางร บกระจายส นค า (Distribution Center, DC) เป นการสร าง โครงข ายเพ อลดการออกนอกเส นทางการขนส ง ให เหล อโครงข าย การขนส งน อยลงและเร ยบง ายข น ทำให บร หารจ ดการเส นทางง ายข น เป ดโอกาสให เก ดการ Consolidate ส นค าให เต มค นรถบรรท ก ช วยลด ต นท นการขนส ง เช น แทนท จะส งส นค าจากฉะเช งเทราไปย งแต ละ จ งหว ดโดยตรง ซ งจะทำให เก ดการบรรท กไม เต มค นในหลายเส นทาง (ต นท นค าขนส งต อหน วยส งข น) ก ใช ว ธ สร างศ นย กลางกระจายส นค า ตามจ ดท สำค ญๆ ในพ นท ขนส งประจำให เป นจ ดกระจายส นค าอ ก ทอดหน ง Cluster Activities 37 Cluster Info คล สเตอร โลจ สต กส จ งหว ดฉะเช งเทรา ศ นย ส งเสร มอ ตสาหกรรมภาคท 9 จ งหว ดชลบ ร โทร โทรสาร