Quantum GIS qgis workshop guideline document document version 1.0 Prasong Patheeppheomphong i-bitz company limited. Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited
Table of Contents Introduction 5 Introduction to GIS with Quantum GIS 5 QGIS - Introduction to QGIS and Basic components 5 Tools 5 Data 6 Getting START 7 Introduction to GIS with Quantum GIS 7 การต ดต งโปรแกรม QGIS 7 QGIS Graphic User Interface 9 Toolbar ของ QGIS และหน าท ของแต ละ Toolbar 9 Toolbar ในกล มของเคร องม อในการจ ดการข อม ล 9 Toolbar ในกล มของเคร องม อการสร าง ปร บปร ง และแก ไขข อม ล 11 QGIS Status Bar 12 องค ประกอบต างๆของโปรแกรม QGIS 13 Menu Bar 13 File Menu 13 Edit Menu 14 Setting Menu 14 View Menu 15 Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited
Plugins Menu 15 Layer Menu 16 Help Menu 16 การก าหนดค าเบ องต นให แก โปรแกรม QGIS 18 การก าหนดค าเบ องต นให แก โครงการ 20 View common file-based data 21 Viewing Vector/Raster Data properly 21 การเร ยกด ข อม ลแผนท เช งเส นแบบ File-base system (vector data) 22 การเร ยกด ข อม ลแผนท ภาพเช งต วเลข (raster data) 23 การเร ยกด ข อม ลแผนท เช งเส นแบบ Database system (vector data) 24 Symbolizing Your Data 26 การแสดงผลข อม ลเช งเส น (Vector Rendering) 26 การสร างต วอ กษรอธ บายข อม ล (labeling) 27 การแสดงผลข อม ลภาพ (Raster Rendering) 28 Work with attributes and actions 29 การท างานก บข อม ลในตาราง (Working with Attributes and Actions) 29 Identifying Features 29 การใช งาน Open Attribute Table 29 Editing/Calculating Attributes 31 Digitize features 32 การสร างข อม ลแผนท ด วยว ธ การ Digitize 32 Digitizing 32 Create Features 34 Setting the Snap Tolerance 35 Editing Vertices 35 Compose map and print 36 Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited
การส งออกข อม ลแผนท ผ านเคร องพ มพ 36 Use the standard plugins that come with QGIS 38 การเร ยกใช งานส วนขยายในโปรแกรม QGIS 38 The Plugin Manager 39 Create data from text files 40 การสร างข อม ลจากช ดข อม ลต วอ กษรหร อ text file 40 Consume data from WMS and WFS servers 41 การเร ยกใช งานบร การข อม ลจากแหล งท ให บร การข อม ลสาธารณะ 41 Adding a New WMS Connection 41 Using WMS Data 42 Using WFS Data 43 Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited
welcome to Introduction to GIS with Quantum GIS Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 4
INTRODUCTION Introduction to GIS with Quantum GIS! เอกสารช ดน จ ดท าข นเพ อเป นส วนหน งของการอบรมใช งานโปรแกรม QGIS ส าหร บผ เร มต น และย งได รวบรวมการใช งานร วมก บ software ในกล มของ OSGEO ซ งเน อหา Workshop จะ ประกอบไปด วย 10 เร องในห วข อ QGIS เบ องต นและองค ประกอบของโปรแกรม ซ งได แก QGIS - Introduction to QGIS and Basic components การต ดต งโปรแกรม QGIS และ QGIS Graphic User Interface การเร ยกด ข อม ลท จ ดเก บแบบ file-based (View common file-based data) การเร ยกข อม ลเพ อการแสดงผล (Symbolize data) การท างานก บข อม ลในตาราง (Work with attributes and actions) การสร างข อม ลแผนท ด วยว ธ การ Digitize (Digitize features) การส งออกข อม ลแผนท ผ านเคร องพ มพ (Compose map and print) การสร างข อม ลจากช ดข อม ลต วอ กษรหร อ text file (Create data from text files) การเร ยกใช งานส วนขยายในโปรแกรม QGIS (Use the standard plugins that come with QGIS) การเร ยกใช งานบร การข อม ลจากแหล งท ให บร การข อม ลสาธารณะ (Consume data from WMS and WFS servers) การเร ยกข อม ล การปร บปร งข อม ลเช งพ นท จากฐานข อม ล PostGIS (View and edit data in PostGIS) Tools! Workshop QGIS น นนอกจากโปรแกรม QGIS ท เป นโปรแกรมหล กในการใช งานแล ว อาจจะ ม ความจ าเป นท ต องใช โปรแกรมอ นๆท เก ยวข องส าหร บ Workshop น ซ งได บรรจ อย ใน CD ประกอบ การฝ กอบรม โดยม โปรแกรมด งน QGIS 1.6 QGIS 1.4 QGIS 1.0.2 Microsoft Visual C++ 2005 Distribution kit PostgreSQL with PostGIS (enterprisedb.com) Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 5
Data! ข อม ลเช งพ นท ส าหร บ Workshop ได ถ กบรรจ อย ใน CD ท แนบมาพร อมก บเอกสาร Workshop น ท านสามารถต ดต งข อม ลได ในเคร องหร อเร ยกใช งานข อม ลจาก CD ได เช นก น ซ งข อม ล เช งพ นท ประกอบด วย Vector Data ข อม ลพ นฐานจ งหว ดเพชรบ ร จ านวน 10 กล มช นข อม ล Raster Data ข อม ลภาพถ ายทางอากาศบร เวณต วเม องสระบ ร จ านวน 2 ภาพ ป ท ถ าย 2547 Delimited Text File ข อม ลเส นทางท ได มาจากการเก บพ ก ดของ GPS ในพ นท จ งหว ดเช ยงใหม Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 6
GETTING START Introduction to GIS with Quantum GIS การต ดต งโปรแกรม QGIS! ส าหร บการต ดต งโปรแกรม QGIS ท านสามารถใช Web Browser ไปท าการ download โปรแกรมร นล าส ดได ท http://qgis.org และไปท เมน download ซ งโปรแกรม QGIS สน บน นระบบ ปฏ บ ต การได แก Linux, Mac OSX และ Microsoft Windows! ส าหร บ Workshop น แนะน าให download โปรแกรม QGIS ส าหร บระบบปฏ บ ต การ Windows และแนะน าการใช งานบน Windows XP Professional Service Pack3! ข นตอนการต ดต งโปรแกรม QGIS Download QGIS จาก Website http://qgis.org Download QGIS ล าส ดได จากเว บไซต ข างต น (QGIS-1.4.0-1-No-GrassSetup.exe) Click to install Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 7
เม อต ดต งเสร จแล วจะพบ ICON ของโปรแกรม QGIS ปรากฏอย ท หน าจอ (Desktop) หล งจากน นสามารถต ดต งข อม ลต วอย างท อย CD ลงในเคร องได โดยท ก าหนดให สร าง Folder ไว ท drive D: ช อว า QGIS Workshop (D:\QGIS Workshop) ซ งในต วข อม ลประกอบด วยข อม ลเช งเส นและข อม ลภาพเช งต วเลข ด งต วอย าง ท านสามารถต ดตามว ธ การต ดต งแบบ Video ได จาก URL ด งน http://www.i-bitz.co.th Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 8
introduction to GIS with Quantum GIS QGIS Graphic User Interface! QGIS Graphic User Interface หมายถ งองค ประกอบและส วนต ดต อผ ใช งานเพ อเร ยกใช งาน function ของQGIS ผ าน Menu bar, Button Bar และ Tools Bar ต างๆ Toolbar ของ QGIS และหน าท ของแต ละ Toolbar Toolbar ในกล มของเคร องม อในการจ ดการข อม ล File Toolbar ส าหร บจ ดการเก ยวก บเอกสาร ตามล าด บจากซ ายมาขวาได แก! New หมายถ ง การสร างเอกสารโครงการใหม! Open หมายถ ง การเป ดเอกสารโครงการท ม อย เด ม! Save หมายถ ง การบ นท กโครงการ! Save Project as หมายถ ง การบ นท กโครงการเป นอ กช อหน ง! New print compose หมายถ ง การสร างแผนท ใหม เพ อการพ มพ! Print compose หมายถ ง การพ มพ แผนท จากแผนท ท ท าไว ก อนหน าน Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 9
Manage Layer Toolbar ส าหร บเพ ม จ ดการ สร าง ข อม ลเช งพ นท ท งท เป น ข อม ลเช งเส น และข อม ลภาพเช งต วเลข โดยม ล าด บจากซ ายมาขวาได แก! Add Vector Layer หมายถ ง การเพ มข อม ลเช งเส น ในร ปแบบการจ ดเก บ format ต างๆ! Add Raster Layer หมายถ ง การเพ มข อม ลภาพเช งต วเลข ในร ปแบบการจ ดเก บ format! ต างๆ! Add PostGIS Layer หมายถ ง การเพ มข อม ลเช งเส นจากฐานข อม ลเช งพ นท PostGIS! Add SpatialLite Layer หมายถ ง การเพ มข อม ลเช งเส นจากฐานข อม ลเช งพ นท SpatialLite! Add WMS Layer หมายถ ง การเพ มข อม ลจากการแหล งให บร การข อม ล! New Vector Layer หมายถ ง การสร างข อม ลเช งเส นใหม! Remove Layer หมายถ ง น าข อม ลออกจากการแสดงผล * การใช งาน PostGIS และ SpatiaLite อย ในส วนของ การเร ยกข อม ล การปร บปร งข อม ลเช งพ นท จากฐานข อม ล PostGIS (View and edit data in PostGIS)! Pan Map หมายถ ง การกวาดแผนท Map Navigation Toolbar เป นเคร องม อในการกวาด ขยาย ย อ แผนท โดยม ล าด บ จากซ ายมาขวาด งน! Zoom in หมายถ ง การขยายแผนท โดยก าหนดขอบเขตหร อไม ก าหนดขอบเขต! Zoom out หมายถ ง การย อแผนท โดยก าหนดขอบเขตหร อไม ก าหนดขอบเขต! Zoom Full หมายถ ง การขยายแผนท ท งหมดในท กๆช นข อม ล! Zoom to Selection หมายถ ง การขยายแผนท ในข อม ลท เล อกไว! Zoom to Layer หมายถ ง การขยายแผนท ในช นข อม ลท ต องการหร อเล อกไว! Zoom Last หมายถ ง การขยาย หร อย อแผนท ก อนหน าน! Zoom next หมายถ ง การขยาย หร อย อแผนท ถ ดไป! Refresh หมายถ ง การวาดแผนท ใหม อ กคร ง Attribute Toolbar เป น กล มของเคร องม อในการ เร ยกด ค ณสมบ ต ข อม ลใน ตาราง การว ด และการให Label บน Ballon เป นต น โดยม ล าด บของเคร องม อจากซ ายมาขวาด งน Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 10
! Identify Features หมายถ ง ค าส งในการด ข อม ลบรรยายของจ ด เส น ร ปป ด ท คล กเล อก! Select Features หมายถ ง ค าส งในการเล อกข อม ล โดยการก าหนดขอบเขตในการเล อก! จากการต กรอบในแผนท! Deselect Feature หมายถ ง ค าส งยกเล กการเล อกข อม ล! Open Attribute Table หมายถ ง ค าส งในการเป ดตารางค าบรรยายของช ดข อม ลท งหมด! Measure Line หมายถ ง การว ดระยะทางในแผนท! Measure Area หมายถ ง การว ดขนาดในแผนท โดยการก าหนดพ นท ท ต องการว ด! Map Tips หมายถ ง ค าส งในการน าข อม ลในตารางมาแสดงผลท แผนท ในล กษณะของ Ballon! Show Bookmark หมายถ ง ค าส งในการแสดงบร เวณท บ นท กไว ก อนหน าน! New Bookmark หมายถ ง ค าส งในการสร างบร เวณท บ นท กใหม ให ก บโครงการ Toolbar ในกล มของเคร องม อการสร าง ปร บปร ง และแก ไขข อม ล Digitizing Toolbar เป นเคร องม อ ส าหร บสร าง แก ไข ปร บปร งข อม ล เช งเส น ซ งม ล าด บจากซ ายมาขวา ด งน! Toggle editing หมายถ ง ค าส งเร มเข าส การปร บปร ง แก ไข หร อสร างข อม ล! Capture Point / Line / Polygon หมายถ ง ค าส งในการสร าง จ ด เส น หร อ ร ปป ด! ให แก ช นข อม ลท อย ในสถานะปร บปร ง (edit mode)! Move Feature หมายถ ง ค าส งในการย ายต าแหน งท เล อกท งหมดของ จ ด เส น ร ปป ด! Node Tool หมายถ ง ค าส งในการย าย Node ใน จ ด เส น ร ปป ด เพ อแก ไขร ปร าง! ของ Feature! Delete Selected หมายถ ง ค าส งในการลบ จ ด เส น หร อ ร ปป ด ท ได เล อกไว! Cut Feature หมายถ ง ค าส งในการลบและจ ดเก บในความจ าของ จ ด เส น หร อ ร ปป ด! ท ได เล อกไว! Copy Feature หมายถ ง ค าส งในการท าส าเนาจะความจ า จ ด เส น หร อ ร ปป ด ท ได เล อกไว! Paste Feature หมายถ ง ค าส งในการวางข อม ล จ ด เส น หร อ ร ปป ด ท ได เล อกไว จาก! ส าเนาท อย ในหน วยความจ าข อม ล Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 11
! Advanced Digitizing Tool เป นเคร องม อเพ มเต มท ช วยส าหร บการ ปร บปร ง แก ไข หร อ ช วยให การสร างข อม ลท ซ บซ อนท าได ง ายย งข น โดยท เคร องม องม ล าด บจากซ ายมาขวาด งน! Undo หมายถ ง การกล บไปก อนหน าของการปร บปร งข อม ล! Redo หมายถ ง การท าซ าของก จกรรมล าส ดของการปร บปร งข อม ล! Simplify Polygon หมายถ ง ค าส งของการลดรายละเอ ยดของร ปป ดให ม จ านวน Node! ให น อยลง ท าให ร ปร างของร ปป ดม ร ปร างท หยาบข น! Add Ring หมายถ ง ค าส งในการสร างร ปป ดซ อนร ปป ด โดยท ม ล กษณะเหม อนโดน ท! Add Part หมายถ ง ค าส งในการสร างร ปป ดท เช อมต อก บร ปป ดเด มท ม อย ท าให เป น! ร ปป ดแบบ Multipolygon! Delete Ring หมายถ ง ค าส งในการลบข อม ลร ปป ดท ซ อนร ปป ดแบบโดน ทออก! Delete Part หมายถ ง ค าส งในการลบร ปป ดท เช อมต อก นแบบ Multipolygon! Reshape Features หมายถ ง ค าส งในการเปล ยนแปลงร ปป ด โดยการเข ยนร ปป ดเพ มเต ม! Split Features หมายถ ง ค าส งในการแยก Feature ออกจากก นท งร ปป ด หร อ เส น! Merge Selected Features หมายถ ง ค าส งในการรวม Feature ท งท เป นร ปป ด หร อ เส น! Rotate Point Symbols หมายถ ง ค าส งในการหม น Feature ท เป นจ ด QGIS Status Bar ต าแหน งของพ ก ดท แสดงตามต าแหน ง ของ mouse พ ก ดของต าแหน งของ Mouse โดยเป นต าแหน งของ Northing และ Easting มาตราส วนท แสดงแผนท การก าหนดให แสดง แผนท ท กๆคร งท ม การเปล ยนแปลง หร อไม Tip1 Missing Toolbars If you find one or more of the toolbars are missing, right-click in the toolbar area to bring up the popup menu. Click on the toolbars that you want to make visible Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 12
องค ประกอบต างๆของโปรแกรม QGIS Menu Bar! Menu Bar เป นส วนท อย บนส ดของโปรแกรมโดยส วนใหญ QGIS ม Menu Bar ท เก บช ดค า ส งต างๆของการท างานทางด าน GIS เช นเด ยวก บ ToolBar ซ งม รายละเอ ยดและโครงสร างของแต ละ Menu Bar ด งน File Menu New Project หมายถ ง การสร างเอกสารโครงการใหม Open Project หมายถ ง การเป ดเอกสารโครงการท ม อย Save Project หมายถ ง การบ นท กโครงการ Save Project as หมายถ ง การบ นท กโครงการเป นอ กช อหน ง Save as Image หมายถ ง การบ นท กแผนท เป นภาพ New print compose หมายถ ง การสร างแผนท ใหม เพ อพ มพ Compose manger หมายถ ง การจ ดการแผนท ส าหร บพ มพ Print compose หมายถ ง การพ มพ แผนท จากแผนท ท ท าไว ก อนหน าน exit หมายถ ง ออกจากโปรแกรม Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 13
U U U U U U U Edit Menu Undo หมายถ ง การกล บไปก อนหน าของการปร บปร งข อม ล Redo หมายถ ง การท าซ าของก จกรรมล าส ดของการปร บปร ง ข อม ล Cut Feature หมายถ ง ค าส งในการลบและจ ดเก บในความจ า ของ จ ด เส น หร อ ร ปป ด ท ได เล อกไว Copy Feature หมายถ ง ค าส งในการท าส าเนาจะความจ า จ ด เส น หร อ ร ปป ด ท ได เล อกไว Paste Feature หมายถ ง ค าส งในการวางข อม ล จ ด เส น หร อ ร ปป ด ท ได เล อกไว จากส าเนาท อย ในหน วยความจ าข อม ล Move Feature หมายถ ง ค าส งในการย ายต าแหน งท เล อก ท งหมดของ จ ด เส น ร ปป ด Delete Selected หมายถ ง ค าส งในการลบ จ ด เส น หร อ ร ป ป ด ท ได เล อกไว Simplify Polygon หมายถ ง ค าส งของการลดรายละเอ ยดของ ร ปป ดให ม จ านวน Nodeให น อยลง ท าให ร ปร างของร ปป ดม ร ป ร างท หยาบข น Add Ring หมายถ ง ค าส งในการสร างร ปป ดซ อนร ปป ด โดยท ม ล กษณะเหม อนโดน ท Add Part หมายถ ง ค าส งในการสร างร ปป ดท เช อมต อก บร ปป ดเด มท ม อย ท าให เป น Multipolygon Delete Ring หมายถ ง ค าส งในการลบข อม ลร ปป ดท ซ อนร ปป ดแบบโดน ทออก Delete Part หมายถ ง ค าส งในการลบร ปป ดท เช อมต อก นแบบ Multipolygon Reshape Features หมายถ ง ค าส งในการเปล ยนแปลงร ปป ด โดยการเข ยนร ปป ดเพ มเต ม Split Features หมายถ ง ค าส งในการแยก Feature ออกจากก นท งร ปป ด หร อ เส น Merge Selected Features หมายถ ง ค าส งในการรวม Feature ท งท เป นร ปป ด หร อ เส น Rotate Point Symbols หมายถ ง ค าส งในการหม น Feature ท เป นจ ด Setting Menu Project Properties หมายถ ง ค ณสมบ ต ต างๆของโครงการซ ง สามารถก าหนดค าให แก โครงการได Custom CRS หมายถ ง การก าหนดค าระบบพ ก ดภ ม ศาสตร ใหม Style manager หมายถ ง การจ ดการแก ยวก บการแสดงผลของ ข อม ลท งท เป นจ ด เส น หร อ ร ปป ด Configure Shortcuts หมายถ ง การก าหนดค าให แก ช ดค าส ง ต างๆ ผ านป มด วน Options หมายถ ง การก าหนดค าต างๆให ก บโปรแกรม QGIS (รายละเอ ยดม ในส วนถ ดไป) Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 14
View Menu Pan Map หมายถ ง การกวาดแผนท Zoom in หมายถ ง การขยายแผนท โดยก าหนดขอบเขตหร อ ไม ก าหนดขอบเขต Zoom out หมายถ ง การย อแผนท โดยก าหนดขอบเขตหร อ ไม ก าหนดขอบเขต Select Features หมายถ ง ค าส งในการเล อกข อม ล โดยการ ก าหนดขอบเขตในการเล อกจากการต กรอบในแผนท Deselect Feature หมายถ ง ค าส งยกเล กการเล อกข อม ล Measure Line หมายถ ง การว ดระยะทางในแผนท Measure Area หมายถ ง การว ดขนาดในแผนท โดยการ ก าหนดพ นท ท ต องการว ด Zoom Full หมายถ ง การขยายแผนท ท งหมดในท กๆช นข อม ล Zoom to Layer หมายถ ง การขยายแผนท ในช นข อม ลท ต องการหร อเล อกไว Zoom to Selection หมายถ ง การขยายแผนท ในข อม ลท เล อกไว Zoom Last หมายถ ง การขยาย หร อย อแผนท ก อนหน าน Zoom next หมายถ ง การขยาย หร อย อแผนท ถ ดไป Zoom Actual Size หมายถ ง การขยายแผนท ท งหมด U U U U Map Tips หมายถ ง ค าส งในการน าข อม ลในตารางมาแสดงผลท แผนท ในล กษณะของ Ballon Show Bookmark หมายถ ง ค าส งในการแสดงบร เวณท บ นท กไว ก อนหน าน New Bookmark หมายถ ง ค าส งในการสร างบร เวณท บ นท กใหม ให ก บโครงการ Refresh หมายถ ง การวาดแผนท ใหม อ กคร ง U U U Panels หมายถ ง ค าส งในการเป ดหร อป ดองค ประกอบต างๆของส วนต ดต อผ ใช งาน Toolbars หมายถ ง ค าส งในการเป ดหร อป ด Toolbar ต างของ QGIS Toggle Full Screen Mode หมายถ ง การเป ดการแสดงผลแบบเต มจอ โดยท ต ด Title Bar ออกไป Plugins Menu Mange Plugins หมายถ ง การจ ดการเป ด หร อป ดส วนขยายของโปรแกรม Python console หมายถ ง การเร ยกใช งาน Python ผ าน command line Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 15
Layer Menu Add Vector Layer หมายถ ง การเพ มข อม ลเช งเส น ในร ป แบบการจ ดเก บ format ต างๆ New Vector Layer หมายถ ง การสร างข อม ลเช งเส นใหม Add Raster Layer หมายถ ง การเพ มข อม ลภาพเช งต วเลข ในร ปแบบการจ ดเก บ format ต างๆ Add PostGIS Layer หมายถ ง การเพ มข อม ลเช งเส นจาก ฐานข อม ลเช งพ นท PostGIS Add SpatialLite Layer หมายถ ง การเพ มข อม ลเช งเส น จากฐานข อม ลเช งพ นท SpatialLite Add WMS Layer หมายถ ง การเพ มข อม ลจากการแหล งให บร การข อม ล Open Attribute Table หมายถ ง ค าส งในการเป ดตาราง ค าบรรยายของช ดข อม ลท งหมด Toggle editing หมายถ ง ค าส งเร มเข าส การปร บปร ง แก ไข หร อสร างข อม ล Save as Shapefile หมายถ ง การบ นท กช นข อม ลเป น File format ท เร ยกว า Shapefile U Save Selection as Shapefile หมายถ ง การบ นท กส วนท เล อกในช นข อม ลเป น File format ท เร ยก ว า Shapefile U Remove Layer หมายถ ง น าข อม ลออกจากการแสดงผล U Properties หมายถ ง การก าหนดค ณสมบ ต ให แก ช นข อม ล U U U Add to Overview หมายถ ง การน าช นข อม ลเพ มเข าไปในภาพรวมการแสดงผล Add all to Overview หมายถ ง การน าท กช นข อม ลเพ มเข าไปในภาพรวมการแสดงผล Remove all Form Overview หมายถ ง การน าท กๆช นข อม ลออกจากการแสดงผลในภาพรวม U U Hide All Layers หมายถ ง การป ดท กๆช นข อม ลไม ให แสดงผลในหน าแสดงแผนท Show All Layers หมายถ ง การเป ดท ๆช นข อม ลไม ให แสดงผลในหน าแสดงแผนท Help Menu Help Contents หมายถ ง ส วนช วยเหล อการใช งานโปรแกรม QGIS Home Page หมายถ ง เว บไซต ของ QGIS Check QGIS version หมายถ ง การตรวจสอบร นของ QGIS ท ใช งานอย ก บร นล าส ด About หมายถ ง รายละเอ ยดเก ยวก บโปรแกรม QGIS Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 16
! ส าหร บ Plugins Menu น นเม อเร ยกใช งานแล วจะม Dialog box ท แสดงจ านวนของส วนเสร มท ได ต ดต งในโปรแกรม QGIS (Default install) โดยท ส วนเสร มต างๆเป นเคร องม อในการ จ ดการข อม ลเช งพ นท ซ งเม อม การเล อก Plugins ให ใช งานจะ ท าให MenuBar และ ToolBar ม เพ มข นหร อลดลงตาม Plugins ท เล อก ด ง ต ว อ ย า ง ข อ ง ก า ร เ ล อ ก Plugins ท เร ยกว า ftools ท เป นเคร องม อส าหร บการ ว เคราะห การซ อนท บของข อม ล เช งพ นท ก จะปรากฏ Menu Bar ใหม ข นมาค อ Vector Menu Bar ซ งม เคร องม อต างๆ เช น การท า buffer, Union, Clip, Dissolve เป นต น หร อ เคร องม อในการจ ดการเก ยวก บ ข อม ลตารางท ส าค ญ เช น Join Attribute, Basic Statistics เป นต น U U U U U GPS Tool หมายถ ง การเช อมต อก บ GPS และส วนเสร มท ส าค ญ อ นๆท น าใช งานในส าหร บเพ มประส ทธ ภาพของ QGIS และอ านวยความสะดวกแก ผ ใช งานส าค ญ ได แก Add WFS Layer หมายถ ง การเพ มช นข อม ล WFS (Web Feature Service) Add Delimited Text Layer หมายถ ง การน าเข าข อม ลจากเอกสาร GeoReference หมายถ ง การสร างข อม ลภาพเช งต วเลขให อย ในระบบพ ก ด Labeling หมายถ ง การสร างต วอ กษรบรรยายข อม ลบนแผนท Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 17
การก าหนดค าเบ องต นให แก โปรแกรม QGIS! การก าหนดค าเบ องต นให ก บโปรแกรม QGIS เป นส วนท ก าหนดค าเร มต นให ก บโปรแกรมเพ อ ให สามารถท างานภายใต สภาวะแวดล อมท ต องการของผ ใช งาน โดยท ผ ใช งานสามารถก าหนดค าเร ม ต นของโปรแกรมท ส าค ญได แก!! General Option เป นการก าหนดค าเบ อง ต นให ก บโปรแกรมเช น ก าหนดค าการบ นท ก ค าส ของการเล อกข อม ล ค าส ของพ นหล งแผนท การแสดงผลของ Toolbar ICON! Map Tools เป นการก าหนดค าให ก บ การใช งานของส วนการ แสดงผลแผนท โดยท ม การก าหนดค าท น าสนใจ ได แก การใช เคร องม อ Identify การใช เคร องม อการว ด และหน วยการว ด การใช เคร องม อขยาย ย อแผนท และส ดส วนของ การย อ ขยายเม อใช Scroll Mouse เป นต น Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 18
! CRS เป นการก าหนดค าให ก บ ระบบพ ก ดเร มต นให แก โปรแกรม โดยท ม การ ก าหนดค าม เพ ยงระบ ว า ท กๆคร งท ม การสร าง โครงการจะให ระบ ระบบ พ ก ด หร อให ใช ระบบพ ก ด ใด ซ งโดยปกต แล วน ยม ใช ระบบพ ก ดท เป น WGS1984 และเป น Latitude, Longitude ซ งค าด งกล าวเป นค าเร ม ต นของโปรแกรม! Digitizing เป นการก าหนดค าให ก บ การสร างข อม ล โดยท ม การก าหนดค าท น าสนใจ ได แก การแสดงผลของเส นท วาดท งขนาดและส การก าหนดค าของการ เช อมระหว าง feature และระยะของการเช อม ต อระหว าง feature ท ง ท เป นระยะทางจร งและ ระยะในการแสดงผล การก าหนดการแสดง ผลของการสร างจ ดท ง ร ปร างและขนาด! ส วนผ ใช ท ต องการ ใช ระบบพ ก ดอ นท เก ยวข อง ให เป นค าเร มต นของโปรแกรม เช น UTM INDIAN 1975 หร อ UTM WGS1984 สามารถเล อกได โดยกดท ค าส ง Select Global Default และโปแกรมก จะให เล อกระบบพ ก ดจากรายการหร อสามารถ ส บค นจากช อหร อช อ EPSG ได เช นก น ส าหร บ UTM IND75 +proj=utm +zone=47 +a=6377276.345 +b=6356075.41314024 +units=m +no_defss ส าหร บ UTM WGS84 +proj=utm +zone=47 +ellps=wgs84 +datum=wgs84 +units=m +no_defs Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 19
การก าหนดค าเบ องต นให แก โครงการ! การก าหนดค าเบ องต นให ก บโคงการเป นการก าหนดค าของแต ละโครงการ (Project) ท เป น เฉพาะแต ละโครงการไม ม ผลกระทบต อการก าหนดค าของโปรแกรมแต อย างให ค าท ก าหนดบางอย าง จะม ล กษณะการก าหนดเช นเด ยวก บโปรแกรม ขณะท ค าบางอย างเป นค าเฉพาะ ส าหร บการก าหนดค าเบ องต นของโครงการแบ งออกเป น 3 ส วนได แก General เป นการก าหนดค าท วไปเช น ช อโครงการ ก าหนดการแสดงส เม อเล อก feature หน วย ว ดท จะใช งานบนแผนท ความละเอ ยดของการแก ไขข อม ล เป นต น Coordinate Reference System เป นการระบ ระบบพ ก ดท ใช เฉพาะในโครงการท เป ดอย Identifiable Layers เป นการแสดงถ งช นข อม ลท ม อย ในโครงการและก าหนดว าสามารถเล อกด ข อม ลได หร อไม Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 20
VIEW COMMON FILE-BASED DATA Viewing Vector/Raster Data properly! Vector Data หมายถ ง ข อม ลเช งพ นท (Spatial Data) ได แก ข อม ล Graphic หร อ Object ท เป นส ญล กษณ แทนสภาพพ นท จร ง ได แก POINT LINE POLYGON และประกอบด วย ข อม ลเช งบรรยาย (Attribute Data)ได แก ช ดตาราง ท ท าหน าท อธ บาย ข อม ลเช งพ นท เช น ต าแหน งท เป นจ ดในแผนท หมายถ ง ว ด ก ต าบลในเว ยง อ าเภอเม อง จ.เช ยงราย เป นต น! Raster Data หมายถ ง ข อม ลจ ดภาพ Raster Data ข อม ลท ม โครงสร างเป นช องเหล ยม เร ยกว า จ ดภาพ หร อ Grid cell เร ยงต อเน องก นในแนวราบและแนวด ง ในแต ละจ ดภาพสามารถเก บ ค าได 1 ค า ความสามารถแสดงรายละเอ ยดของข อม ลข นอย ก บขนาดของเซลล ณ จ ดพ ก ดท ประกอบ ข นเป นฐานข อม ลแสดงต าแหน งช ดน น ค าท เก บในแต ละจ ดภาพสามารถเป นได ท งข อม ลล กษณะ ส มพ นธ หร อรห สท ใช อ างอ งถ งข อม ลล กษณะส มพ นธ ท เก บอย ในฐานข อม ลก ได Raster Data อาจ แปรร ปมาจากข อม ล Vector หร อแปรจาก Raster ไปเป น Vector หร อแปรจาก Raster ไปเป น Vector (source: gist.soc.cmu.ac.th/gistnorth/index.php) Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 21
การเร ยกด ข อม ลแผนท เช งเส นแบบ File-base system (vector data)! ข นตอนการเร ยกด ข อม ลแผนท เช งเส น ในกรณ น จะเล อกข อม ลขอบเขตการปกครองระด บ อ าเภอน ามาแสดงผล ซ งม ล าด บด งน 1. ไปท ค าส ง Add a Vector Layer ท Menu Bar หร อ สามารถไปใช ค าส ง ได ท Add a Vector Layer จาก Layer menu 2. ส าหร บ Source Type ให เล อกเป น File 3. เล อก Encoding เป น System, TIS620 หร อ UTF-8 4. ไปท ต าแหน งของข อม ลท (D:/QGIS Workshop/Vector/01/amphoe) 5. ส าหร บ Files of type drop-down box ให เล อกเป น ESRI ShapeFiles 6. เล อก amphoe.shp 7. Click Open 8. Map Display 2 3 4 7 8 Tip 2 Loading More than One Layer You can load more than one layer at a time by using the Shift or Ctrl keys in the open dialog to select multiple layers. Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 22
การเร ยกด ข อม ลแผนท ภาพเช งต วเลข (raster data)! ข นตอนการเร ยกด ข อม ลแผนท ภาพเช งต วเลข ในกรณ น จะเล อกข อม ลภาพถ ายทางอากาศ บร เวณจ งหว ดสระบ ร น ามาแสดงผล ซ งม ล าด บด งน 1. ไปท ค าส ง Add a Raster Layer ท Menu Bar หร อ สามารถไปใช ค าส ง ได ท Add a Raster Layer จาก Layer menu 2. ไปท ต าแหน งของข อม ลท (D:/QGIS Workshop/Raster/J10.tiff) 3. ส าหร บ Files of type dropdown box ให เล อกเป น GeoTIFF 4. เล อก J10.tiff 5. Click Open 6. Map Display 4 2 5 3 6 Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 23
การเร ยกด ข อม ลแผนท เช งเส นแบบ Database system (vector data)! ข นตอนการเร ยกด ข อม ลแผนท เช งเส นท จ ดเก บอย ในฐานข อม ลเช งพ นท (Geodatabase) ส าหร บกรณ น ได ท าการเช อมต อไปท ฐานข อม ล PostGIS และจะเล อกข อม ลพ นท ความเหมาะสม จ ดท ต งสถานท ส าค ญ น ามาแสดงผล ซ งม ล าด บด งน 1. ไปท ค าส ง Add a PostGIS Layer ท Menu Bar หร อ สามารถไปใช ค าส งได ท Add a PostGIS Layer จาก Layer menu 2. Dialog box Add PostGIS Table(s) ส าหร บการเช อมต อคร งแรกและไม เคยบ นท กการเช อมต อฐานข อม ลมาก อนหน าน ให เล อกค าส ง New 3. จะปรากฎ Dialog box ในการสร างการเช อมต อฐานข อม ล ผ ใช งานจ าเป นต อง ทราบถ งค าการเช อมต อต างๆของ PostGIS ซ งค าท จ าเป นต อการเช อมต อได แก ต าแหน ง ของเคร องแม ข ายท ให บร การฐานข อม ล ช อฐานข อม ลท ต องการเช อมต อ ช อและรห สผ ใช งาน 4. ทดสอบการเช อมต อ และบ นท กค าการเช อมต อฐานข อม ล 5. กล บมาท Dialog Box Add PostGIS Table(s) แล วท าการเช อมต อ 6. เล อกช นข อม ลท ต องการน ามาแสดงผลในหน าของแผนท หร อสร างเง อนไขส าหร บแรกข อม ล เฉพาะท ต องการได โดยใช Build Query 7. Click Add 8. Map Display 3 2 5 6 4 7 Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 24
6 8! ต วอย างของการเช อมต อน าข อม ลจากฐานข อม ลเช งพ นท และการสร างเง อนไขในการเร ยก ข อม ลเฉพาะท ต องการ Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 25
SYMBOLIZING YOUR DATA! QGIS เป ดโอกาสให ผ ใช งานสามารถเล อกว ธ การแสดงผลข อม ลในร ปแบบต างๆให ก บข อม ล เช งเส น(Vector)และข อม ลภาพเช งต วเลข(Raster) ผ ใช งานสามารถใช งานค าส งของการก าหนดร ป แบบการแสดงผลข อม ลได โดยผ าน Layer Menu > Properties หร อ Double Click ท ช นข อม ลท แสดงอย ท ต าแหน งของ Table of Contents การแสดงผลข อม ลเช งเส น (Vector Rendering) โปรแกรม QGIS ม ร ปแบบของการน าข อม ลเช งเส นมาแสดงผลในล กษณะแผนท เฉพาะได ท งส น 4 ร ปแบบ Single Symbol หมายถ ง การแสดงผลเพ ยงส เด ยวให ก บช นข อม ลน นๆ ท งท เป นช นข อม ลจ ด เส น หร อร ปป ด ซ งอาจจะสามารถสร างเส นขอบเพ มเต มได แต เม อเล อกการน าเสนอข อม ลด วย Single Symbol ให ก บช นข อม ลแล วน น ท กๆ Features ท น ามาแสดงผลจะถ กแสดงผลในร ปแบบเด ยวก นหมด Graduated Symbol หมายถ ง การแสดงผลข อม ลแบบแบ งเป นช วงช นโดย แต ละช วงช น โดยก าหนดให แต ละช วงช นม ร ปแบบการน าเสนอ ส หร อ ล ญ ล กษณ ท ไม เหม อนก น และการใช Graduated Symbol น นข อม ลใน field จ าเป นต องเป นข อม ลประเภทต วเลขเท าน นจ งสามารถน ามาแบ งช วงช นได (ใน การแบ งช นข อม ลแบบ Graduated Symbol สามารถจ าแนกได ด วยว ธ จ านวน 3 ว ธ ได แก Equal Interval, Quantiles และ Empty) Continuous Color หมายถ ง การแสดงผลข อม ลแบบแบ งเป นช วงช นโดย แต ละช วงช น โดยก าหนดให แต ละช วงช นม ร ปแบบการน าเสนอของช วงส จาก ส หน งไปส หน ง และการใช Continuous Symbol น นข อม ลใน field จ าเป น ต องเป นข อม ลประเภทต วเลขเท าน นจ งสามารถน ามาแบ งช วงช นได (ม ล กษณะ ท เด นช ดค อการก าหนดการแสดงผลแบบ Tone ส ) Unique Value หมายถ ง การแสดงผลข อม ลแบบแบ งช วงช นโดยแต ละช วงช น เป นค าเฉพาะให ม แต ละค าเฉพาะให เป นเพ ยงส เด ยว ผ ใช งานสามารถใช Filed ใดในข อม ลเช งบรรยายก ได น ามาแบ งช วงช น แต ม ข อก าหนดว าแต ละช วงช น ควจจะต องม การน าเสนอท แตกต างๆก นท งส หร อส ญล กษณ! ส าหร บการเร ยกใช งานค าส งการก าหนดค าแสดงผลให แก ข อม ลเช งเส น โดยผ าน Layer Menu > Properties หร อ Double Click ท ช นข อม ลท แสดงอย ท ต าแหน งของ Table of Contents และไปท Symbology ท ปรากกฎอย ทางด านซ ายของ Layer Properties Dialog box Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 26
การสร างต วอ กษรอธ บายข อม ล (labeling) เป นการน าค ณล กษณะของข อม ลน ามาแสดงผลท ส วนการแสดงแผนท ข อม ลท น ามาแสดงน นเป นส วนหน งของข อม ลเช งพ นท ค อข อม ลเช งบรรยายท ถ กสร าง มาพร อมก บข อม ลเช งพ นท การน าข อม ลมาแสดงน นผ ใช งานต องระบ ถ ง filed ท ต องการ โดยท ม ข นตอนด งต อไปน เป ดค ณสมบ ต ของช นข อม ล โดยผ าน Layer Menu > Properties หร อ Double Click ท ช นข อม ลท แสดงอย ท ต าแหน งของ Table of Contents ก าหนดให Display Labels เล อก Filed ท ต องการน าเสนอเป นต วอ กษรอธ บายบนแผนท ก าหนด font และ ขนาด และ ส ของต วอ กษร เล อกต าแหน งการแสดงผลของต วอ กษรอธ บาย ก าหนดการแสดงผลของต วอ กษรให ม ขอบ (Buffer labels) Click Apply or OK Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 27
การแสดงผลข อม ลภาพ (Raster Rendering)! โปรแกรม QGIS ม เคร องม อส าหร บจ ดการข อม ลภาพท เพ ยงพอต อการใช งาน ผ ใช งานสามารถ ก าหนดค าการแสดงผล การเปล ยนส และการจ ดท าข อม ล Pyramid ให ก บภาพท ใช งานได ผ าน Tab ต างๆ Symbology Tab / Transparency Tab / Colormap Tab เป นส วนของการก าหนดการผสมส ให ก บภาพ ใน Symbology Tab ผ ใช งานสามารถ ก าหนดค าต างๆได แก 1. เปล ยนการแสดงผลภาพระหว างส หร อ grayscale 2. ก าหนดให สามารถแสดงส ตรงข ามให ก บภาพ 3. ก าหนดค าโปร งแสงให ก บภาพ 4. ปร บและก าหนดค าของการแสดงผล grayscale General Tab ภายใน General Tab ผ ใช งานสามารถก าหนดค าต างๆได แก 1. เปล ยนช อของช นข อม ลท แสดงอย ในส วนของ Table of Contents 2. ก าหนดค า scale dependency หร อ scale visualization ให ก บข อม ลภาพเพ อ ให การแสดงผลของแผนท ม ประส ทธ ภาพและรวดเร ว 3. แสดงค าระบบพ ก ดท เป นของภาพ และสามารถแก ไขค าระบบพ ก ด Metadata Tab ภายใน Metadata tab เป นเพ ยงส วนท แสดงข อม ลของภาพท จ าเป น ซ งจะบ งบอกถ ง ขนาดภาพ จ านวน band ท ม อย ในภาพ ประเภทของข อม ล ระบบพ ก ด ขนาดของ pixel หร อขนาดจ ดภาพ เป นต น Pyramids Tab ภายใน Pyramids tab จะช วยให การแสดงผลของภาพสามารถแสดงผลได รวดเร ว มากข นท มาตราส วนขนาดเล ก ผ ใช งานสามารถสร าง Pyramids ให ก บข อม ลภาพได ท ต าแหน งน Histogram Tab ภายใน Histogram tab เป น ส วนท แสดงผลการกระจายของ band หร อ ส ท ปรากฎในภาพ ผ ใช งานต องส งให ม การค านวน ค าสถ ต ของภาพโดยการเล อก ค าส ง Refresh ก อนเพ อให ม การค านวน histogram Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 28
WORK WITH ATTRIBUTES AND ACTIONS การท างานก บข อม ลในตาราง (Working with Attributes and Actions)! QGIS ม เคร องม อหลายๆอย างท ช วยให ผ ใช งานสามารถเร ยกด ข อม ลเช งบรรยาย หร อจ ดการ เก ยวก บตารางภายในข อม ลเช งเส น ว ธ ท ง ายท ส ดในการเร ยกด ข อม ลเช งบรรยายค อ Identify function Identifying Features การใช งาน identify feature ส าหร บช น ข อม ลท Active 1. เล อกช นข อม ลท ต องการโดยเล อกจาก Table of Contents ท าให ช นข อม ลน น Active 2. Click ท Identify Features 3. Click ท feature ท ต องการด ข อม ลในช นข อม ล น นๆ การใช งาน Open Attribute Table เม อต องการเป ดตารางข อม ลเช งบรรยายท งหมดของช นข อม ลเช งเส น ก สามารถท าได โดย เล อกค าส งท Layer > Open Attribute Table หร อ Open Attribute Table และม เคร อง ม อท ม เพ มเต มเม อเป ดตารางข อม ลเช งบรรยายส าหร บการจ ดการข อม ลในตารางโดยเร ยงล าด บจาก ซ ายไปขวาด งน Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 29
Unselect all หมายถ ง การไม เล อกข อม ลในตารางใดๆ หร อถ าม การเล อกอย แล วค าส งน จะยกเล กการเล อก ท งหมด Move selection to top หมายถ ง น าข อม ลท เล อกเล อนไปอย บนส ดของตาราง Invert Selection หมายถ ง การเล อกข อม ลตรงข ามก บท เล อกไว หร อถ าข อม ลไม ม การเล อกอย ค าส งน จะ เป นการเล อกข อม ลท งหมด Copy หมายถ ง การท าส าเนาข อม ลท เป นราย Feature Zoom to selected row หมายถ ง การย อ ขยายแผนท ไปย งข อม ลท เล อก จากตารางเช งบรรยาย Toggle editing mode หมายถ ง ค าส งเร มเข าส การปร บปร ง แก ไข หร อ สร างข อม ล และให ไปในต าแหน งของข อม ลท ต องการและท าการแก ไขได เช น เด ยวก บ Microsoft Excel Delete selected features หมายถ ง การลบข อม ลท งท เป นข อม ลตาราง และแผนท เฉพาะท เล อกไว New column หมายถ ง ค าส งในการสร างสดมภ ใหม Delete column หมายถ ง ค าส งในการลบสดมภ ท ม อย ออก Open field calculator หมายถ ง การค านวนต างๆบนสดมภ ท เล อก Look for... in... search หมายถ ง การก าหนดการค นหาอย างง ายๆบน Filed ท ต องการ ซ งไม สามารถสร างเง อนไขท ซ บซ อนได จ าเป นต องใช Advance Search Advance Search หมายถ ง การค นหาแบบม เง อนไขข นส งด งภาพต วอย าง ได ยกต วอย างของการค นหา ข อม ลท AMPHOE_T ม ค าเท าก บ เม องเพชรบ ร d Open field calculator Advance Search Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 30
Editing/Calculating Attributes field ท เล อกเพ อน า มาค านวนเป น descriptio กรณ ท ต องการสร าง field ใหม เพ อรองร บค าท ค า นวนไป สามารถก าหนดได ท น เม อต องการค า นวนค าโดยใช ค ามาจาก field อ นๆ สามารถเล อก ได จากจ ดน Expression ต างๆท สามารถใช ร วมก บ การค านวน ค าท ต องการค า นวนให แก field ท เล อก ในท น เป น descriptio ค าแปลส าหร บค าส งในการค านวนในต วอย างค อ ให ปร บปร งค าในตาราง โดยให ปร บปร งข อม ลท กๆ records หร อท กๆ features ใน filed ท ช อว า descriptio ให เป นค า Hello QGIS Prasong Patheepphoemphong email: prasong.p@i-bitz.co.th i-bitz company limited 31