Ðàáîòà âûïîëíåíà â Ëàáîðàòîðèè òåîðåòè åñêîé ôèçèêè èì. Í. Í. Áîãîëþáîâà. Ïðåïðèíò Îáúåäèíåííîãî èíñòèòóòà ÿäåðíûõ èññëåäîâàíèé.

Transcription

1

2 Ãàðååâ Ô. À., Æèäêîâà È. Å., Ðàòèñ Þ. Ë. Ð Âëèÿíèå âîçáóæäåíèÿ è èîíèçàöèè àòîìîâ íà ñêîðîñòü ÿäåðíûõ ïðîöåññîâ ïðè íèçêèõ ýíåðãèÿõ Ìû ïðèøëè ê çàêëþ åíèþ, òî õîëîäíàÿ òðàíñìóòàöèÿ ÿäåð âîçìîæíà â ðàìêàõ ñîâðåìåííîé ôèçè åñêîé òåîðèè âîçáóæäåíèå è èîíèçàöèÿ àòîìîâ è óíèâåðñàëüíàÿ ðåçîíàíñíàÿ ñèíõðîíèçàöèÿ îòâåòñòâåííû çà ýòî ÿâëåíèå. Èçó åíèå ýòîãî ÿâëåíèÿ òðåáóåò çíàíèé â ðàçëè íûõ îáëàñòÿõ íàóêè: ÿäåðíîé è àòîìíîé ôèçèêå, õèìèè è ýëåêòðîõèìèè, ôèçèêå êîíäåíñèðîâàííûõ ñðåä è òâåðäîãî òåëà. Ðåçóëüòàòû èññëåäîâàíèé â ýòèõ îáëàñòÿõ ìîãóò îáåñïå èòü íîâûìè èñòî íèêàìè ýíåðãèè, âåùåñòâ è òåõíîëîãèé. Ðàáîòà âûïîëíåíà â Ëàáîðàòîðèè òåîðåòè åñêîé ôèçèêè èì. Í. Í. Áîãîëþáîâà ÎÈßÈ. Ïðåïðèíò Îáúåäèíåííîãî èíñòèòóòà ÿäåðíûõ èññëåäîâàíèé. Äóáíà, 2004 Ïåðåâîä àâòîðîâ Gareev F. A., Zhidkova I. E., Ratis Yu. L. P Influence of Excitation and Ionization of the Atoms on the Velocity of Nuclear Processes at Low Energies We have concluded that cold transmutation of nuclei is possible in the framework of the modern physical theory excitation and ionization of atoms and universal resonance synchronization principle are responsible for it. Investigation of this phenomenon requires knowledge of different branches of science: nuclear and atomic physics, chemistry and electrochemistry, condenced matter and solid state physics. The results of this research field can provide a new source of energy, substances and technologies. The investigation has been performed at the Bogoliubov Laboratory of Theoretical Physics, JINR. Preprint of the Joint Institute for Nuclear Research. Dubna, 2004

3 1. ˆ µë µ Ë ± µ² É Ì Î ±µ ϱµ²Ò ÉÊ ±- ± ²Ó µ²µ ² ± ³ ʱ (24 Ë ²Ö 1895.) [1], Îɵ µ ² µ- Ö µ É ÕÉ µé Ê Ê ±. Ê ±, µ Ò Ö -²ÊÎ ²Ó ²Ó³ Šµ É [2], Ò Ê² µé Ê, Îɵ -²ÊÎ, µ ³µ µ, Ö Ò Ëµ ˵ Í Í [3].. ±± ²Ó ² µ ² µ µ µ ÉÓ ± - É ²²µ µ É ³ µ² Î µ µ É Ê ± ÉÓ µ ± ÕÐ ²ÊÎ : µ µ³ Ð ² ² Î Ò ± É ²²Ò µ ² µ É Ö Ì µ² Î µ µ É ËµÉµ Ë Î ± ² É ±, ÊÉÒ É ³ ÊÕ Ê³ Ê. µ²ó- µ ² µ² Ê K 2 [UO 2 (SO 4 ) 2 ](H 2 O 2 ), ̵ µïµ É Ò Ëµ ˵ Í Ê- ÕÐ µ². É ÉµÖ² ³Ê Ö µ µ. ±± ²Ó µö ² µ ˵ɵ Ë Î ± ² É ±, ±µéµ Ò Ìµ ² Ó Íµ µ³ ±µ É, µ² µ É ³ µé, Ô± µ Í ± É ²²µ ɵ³. ±µ ² É ± Ò² Î Ò. Ï µî Ö µé ²µÌ Ö µ µ - ² ± µé± ÒÉ Õ Ö ² Ö µ ±É µ É ( Ê Ê ŠÕ µ- ² Ôɵ³Ê Ö ² Õ Å µ ±É µ ÉÓ ) µ ± Hµ ² ±µ ³. ±µ µ Ð ÖÉÒ Éµ Î ± Í µé± ÒÉ Ö µ ±É - µ É [4]. ±µ ± É Ö, Îɵ Ó µ± Îɵ É µ² µ Ö µ É.. µ ² ± [5] Ï É µ ɵ³, Îɵ µ µ µ ˵ɵ Ë Ë ÍÊ Š. e É- ±Éµ ³ É ², Îɵ ²Õ³ Í É Ò µ² Ê Ò Ò ÕÉ ±µéµ- ÊÕ Éʳ µ ÉÓ (fogging) ˵ɵ Ë Î ± Ì ² É µ±, ² µ³ - É ÉÓ ±µ²ó±µ ²µ ʳ ³ Ê ËµÉµ Ë Î ±µ ² É ±µ µ²óõ Ê. É Ê²ÓÉ ÉÒ Ò² Î É Ò ±µ²ó± Ì Ê ² ± Í ÖÌ, ±²ÕÎ Ö ± Ê ³µ ±± ²Ö Ö [6], É µ µ Ë ± µéí. ±± ²Ö. ɵ ³Ö. ±± ²Õ Ò²µ 16 ² É, É ± Îɵ µ ³µ ÉÓ Ê²ÓÉ ÉÒ e É- ±Éµ. µéö ÔÉ Ê²ÓÉ ÉÒ Ò² ÒÉÒ [7] Î ² µï Ï µ ±, É ³ ³ Î Ê Ì Ò² ÕÉ Ö [5, 8] Ö 100-² É ³ µé± ÒÉ Ö Ö ² Ö µ ±É µ É. 1

4 ŒÒ ÒÉ ² Ó µ ÖÉÓ, ± ± µ Ï ÕÉ Ö ² ± µé± ÒÉ Ö. ÒÎ µ µ- µ ÖÉ, Îɵ Î ²µ ÊÎ ÒÌ µé± ÒÉ, µ Ï ÒÌ ²ÊÎ µ, Îɵ µ ³ ²µ. Î ³Ò ² ³, ±µ µ ³µ µ Ï ÉÓ, Ò²µ ² ² Î - Ïe µé± ÒÉ ËÊ ³ É ²Ó µ µ Ö ² Ö µ ±É µ µ ²ÊÎ Ò³ ² É ³ µ Ò³ µí µ³ µ Ö µ Ò. µ ²Õ µ ³ Ö ²Ö É Ö µ± É ²Ó É µ³ ± ±µ µ-éµ Í. ²ÊÎ µ ɵ, É ³ µ - µ ÉÓ Î µ µ± Îɵ ³Ò ³µ ² Ê É µ ÉÓ. ± ²µ Ó, Îɵ µ ±É Ò Ö Ê ± ÕÉ ²ÊÎ É Ì µ : α-, β- γ- ²ÊÎ Ö ( µ µ µ É ³., ³, [9Ä11]). µ µ ±µ µ ±É µ µ Ð Ö Ò É Ö dn dt = λn, N = N 0 e λt, (1.1) N Å Î ²µ ɵ³µ µ ɵ µ µ ±É µ µ Ð É, N 0 Å Î N t =0, λ Å Ì ±É Ö ²Ö µ µ Ð É µ ÉµÖ Ö, Ò- ³ Ö µ ÉµÖ µ ² µ ±É µ µ ÉµÖ µ. µ ÉµÖ Ö λ µé É É µöé µ ÉÓ Ð Ö Ö, µé ÊÕ ± Í - ³, Ôɵ³ ³Ö ( µ ) µ²ê µ ±É µ µ Ô² ³ Éa T 1/2 = ln 2 λ. (1.2) ɵ µ Î É, Îɵ µ²µ ² Î ÒÌ ³ É ± Ì µ ±É ÒÌ Ô² ³ - ɵ Ð ÕÉ Ö µî Ô² ³ ÉÒ µ µ ɵ ³Ö T 1/2, Ì ±É µ ²Ö µ µ Ô² ³ É. É Î µ² 50 ² É µ ² µé± ÒÉ Ö Ö ² Ö µ ±É µ É µ - Ð ÖÉÒ³ µ²µ ³ Ò²µ ÊÉ, Îɵ µ ÉµÖ Ö λ É µé Ì Ë Î ± Ì Ì ³ Î ± Ì Ê ²µ Ö ²Ö É Ö Ì ±É É - Î ±µ ² Î µ. µ ±µ²ó±ê Î ÒÎ µ É µ µ ² ÉÓ ³ - Ö³ É É Í ËÊ ³ É ²Ó µ µ Ö ² Ö µ ±É µ É, ³ Í É ÉÒ É Ìµ µ µ É ² Ë ± µ ±É µ É Éµ³ ÒÌ Ö. ±² Î ±µ ± ˵, Ô ± ²² [12] ÊÉ É Ö, Îɵ the value of λ (the decay constant) for any substance is a characteristic constant independent of all physical and chemical conditions. Œ Ö ŠÕ ( ³. [9],. 182, µ µ ² µ Ë ÍÊ ±µ µ Ö M me Pierre Curie, Radioactivite, 1935): µ² µ É ²Ó µ µ µ - µ ÉÓÕ µ ±É ÒÌ µ ÉµÖ ÒÌ Ö ²Ö É Ö Ì ³µ ÉÓ µé Ï Ì Ê ²µ. µ ɵÖÐ µ ³ µ Ê µ µ ɵ µ ²ÊÎ, ±µ- ɵ ÒÌ µ ÉµÖ Ò µ ² Ó Ò ² Ö Õ ÔÉ Ì Ê ²µ. µôéµ³ê µ ÉµÖ Ò λ, ± ± Ôɵ ʱ Ò ² Ó ŠÕ, Ö ²ÖÕÉ Ö ÔÉ ²µ ³ ³. ˆÉ ±, ±² ± Ö ² Ö µ ±É µ É µ± ² [9,12,13], Îɵ µ ÉµÖ - Ò λ Ö ²ÖÕÉ Ö Ì ±É Ò³ ±µ É É ³ Ð É, ³ Ò³ 2

5 µ ³. ɵ µ Î É, Îɵ µ ÉµÖ Ò µ ±É ÒÌ Ð É ÖÉ µé ² Ö, É ³ ÉÊ Ò, ±µ Í É Í, Ì ³ Î ±µ µ µ ÉµÖ Ö Ï Ì µ². µ Ö µ, Îɵ ±² ± µ± ² µ ³Ò ³ - ʲÓÉ É: µ Î É ², Îɵ µ ±É Ò ÉÓ µ É µ ³µ µ Ö É Éµ²Ó±µ µé µ ÊÉ µ µ ÉµÖ Ö, ²Õ µ ÒÏ µ - ±µô É Î ±µ Ï µ É Ð É µ Ò Ò É ³, ÊÕ µî Ó, µ ÉµÖ Ö Éµ³, µ Ö. ɵ µ ÊÐ É ± Ô± µ Í ²Ó µ³ê ±µ Ê (1.1) µ ±É µ µ [11]. ( Î Ê Ó µ µ Ê É Ö µ µ µ ÊɵΠµ µ µ µ µ Î µ É µ ÉµÖ ÒÌ λ ²Ö É - ²ÓË - µ ±É µ É, ³..) µ ±É Ò Ö É ²Ó ÒÌ Éµ³µ µ ² µ É Õ Ò µ- ± Ì ± Ì ², É ³ ÉÊ, ³ É ÒÌ µ², µ³ Ð ² Í É µ- Ò µ²ö Ê ±µ ³, µ ̵ ÖÐ ³ g Å ±µ µ ÉÓ µ- ±É µ µ ³ ÉÓ ± ± ³- Ê Ó Ï ³ µ É ³ Ê É Ö, ²Õ ³Ò ÔËË ±ÉÒ ³ ÓÏ 1% [19]. É É ²Ó µ, É Î Ò Ô µ- Ò ² Ö µ ±É µ³ Ö Å ³ ²² µ Ò Ô, µ - µ Î ± Ì Ð É Å ±µ²ó±µ Ô. Í Ô µ Ò ² ÖÌ ³ ²² µ Ò, É ± Îɵ É µ ³ ÒÌ É ² ³ µ ÉÓ ±µ µ É µ ±É µ µ µé ±µô É Î ± Ì Ï Ì µ - É, µ É ²ÖÕÐ Ì, ± ± ²µ, ² Î Ò µé ±µ²ó± Ì Ô µ ±µ²ó±µ ±Ô, µ Ê ²µ ² µ µ³ Ò³ Í ³ ³ ÏÉ µ Ô. ² µ É ²Ó µ, µ µ ³ Ò³ É ² Ö³ É ± Ì Ï Ì µ É ÖÌ ³µ É µ ̵ ÉÓ É ³ÊÉ Í Ö Ö. Ôɵ µé ³Ò µ± Ò ³, Îɵ ̵²µ Ò Ö Ò É ±µ- Ô É Î ± Ö É ³ÊÉ Í Ö Ö µ ³µ Ò ³± Ì µ ³ µ Ë ±, ² ³ µ ÊÕ µ µ ÉÓ É É µ µ ±É µ É. ²ÓÕ - ɵÖÐ µéò Ö ²Ö É Ö ± Î É Ò ² Ô É Î ± ² ÒÌ µ- Í µ, ³ ÕÐ Ì µ Î ²Ö Ë ±, É µë ± É Ì µ²µ µé± Ö ÒÌ µéìµ µ, µ µ ÖÏ Ó ³ ²µ É ÒÌ - µ É ÉµÎ µ µ µ µ µ ÒÌ ÊÎ µ ² É ÉÊ. Ôɵ µé ³Ò µ µ µ ³ µ Ð ³ ɵ, ± ± ³ ÖÕÉ Ö µ É Ö É ²Ó- µ³ ɵ³, Î É Î µ µ µ o³ ɵ³ µ²µ³ Ö Å µ² µ ÉÓÕ µ µ µ³ ɵ³. ŒÒ ̵ ³ ± Ò µ Ê µ µ ³µ µ É Ê ² Ö ±µ µ ÉÖ³ Ö ÒÌ µí µ ± Ì Ô ÖÌ. Õ Ò Ê²ÓÉ ÉÒ, µé µ µ²µ Ò ÒÏ µ Ò³, ³ ² µ µé ² Ó [14Ä16]. Œ. ŠÕ Š ³ ² [17] ϲ ± Ò µ Ê, Îɵ µ ÉµÖ Ö Ö ³ Ö É Ö 0,05% ³ É ³ ÉÊ Ò µé ±µ³ É µ µ ɵα ± Ö ±µ µ µ µ µ. ˵ É ² [18] µ²µ ² Ô³ Í Õ Ö ÊÉ Ó µ³ Ò µ É ²Ó µ µ µ²µî±µ, Ò Ò² µ É ÊÉÒ É ³ ÉÊ µ 2500 C ² µ 1000 ɳ, É ³ ³ ³ µ ±É µ É Ò²µ ³ Î µ. 3

6 2. ˆŸ ˆ Ÿ ˆŸ Š Šˆ ŒŸ ˆ ˆ ˆ Š ˆ Œ [20], ³µ µé µ,. µ ²Ó [21] µ²µ- ², Îɵ ±µ É É µ ±É µ µ ²Ö Ö, ÕÐ Ì Ö c µ- ²µÐ ³ µ É ²Ó µ µ Ô² ±É µ, ³µ É ÒÉÓ ³ ÊÉ ³ µ³ Ð Ö ÔÉ Ì Ö ² Î Ò Ì ³ Î ± µ Ö. ²µ ² µ²ó µ- ÉÓ 7 Be ³ É ²² Ì ³ Î ±µ µ µ Ö ÉÓ µµé É É ÊÕ- Ð ³ µ²ê. ²µ ɵ³, Îɵ µöé µ ÉÓ P É ±µ µ Ö µ µ Í µ ²Ó ± ÉÊ µ² µ µ ËÊ ±Í Ô² ±É µ ³ É Ìµ Ö Ö : P ψ e (R) 2. (2.1) ɵ µ Î É, Îɵ µöé µ ÉÓ Ì É Ö µ³ Ô² ±É µ µ ²Ö É Ö ²µÉ µ ÉÓÕ ² Ö Ô² ±É µ µ Ö. Ð Ö Éµ²± µ Ö Ö µîé Ö Ò ÊÏ ³ µ ÉµÖ Ô² ±É µ µ µ µ²µî± ɵ³. µ Ï µ Ö µ, Îɵ Ô² ±É µ Ò Ì É ² ÊÉ ÕÕ ±µ - Õ γ-²êî µ ³µ µ É ÉÓ µ Í ÊÉ Ì µ µ²µ- Î ± ɵ³. µ ³µ µ Ê ±, Í, µ ²µÐ γ-± ɵ Ö µ³ ³ Ö µ ÉµÖ Ö Éµ³. µ ±É ÒÌ µí Ì ( ³, β- α- ), Ö ÒÌ ³ ³ Ö Ö, Ô² ±É µ Ò Éµ³ µ µ µ²µî± É ÕÉ µ µ ɵÖ, µµé É É ÊÕÐ µ µ³ê Ö Ê Ö. ³ Í É ÉÊ ³µ µ Ë ( [22], c. 218): µ ² ÖÉÓ ² É µ²êî Ò Ê É ²Ó Ò µ± É ²Ó É a ɵ µ, Îɵ µöé µ ÉÓ É ± Ì µí - µ, ± ± Ô² ±É µ Ò Ì É ² ÊÉ ÖÖ ±µ Ö γ-²êî, É µé µ ÉµÖ Ö Ô² ±É µ ÒÌ µ µ²µî ± ÕÐ Ì Ö Éµ³µ. ɵ µ ² µ ²µ µ ÉÓ, É ± ± ± µ ̵ ³Ò³ Ê ²µ ³ µ ³µ µ É Ê± ÒÌ Ìµ µ Ö ²Ö É Ö ² Πɵ³ ÒÌ Ô² ±É µ µ. µé Ì [23Ä25] Ò²µ ²µ µ ³ É ÉÓ Ö Ò µ ÊÉ É Ê- ÕÐ ³ ɵ³ Ò µí Ò ± ± Ò µí, Ò² µ Ò Î ÉÒ Ö β-î É Í ±µ³ µ µ³ µ² Ö Éµ³ ÒÌ Ô² ±É µ µ. É µ µ Ë Î ±µ ³ É ³ É Î ±µ Ï Ôɵ Î Ð µ- µ. µ Ô± ³ É ²Ó ÒÌ É µ É Î ± Ì ² µ µ ² Ö Ì ³ Î ± Ì Éµ³ ÒÌ É Ê±ÉÊ ±µ µ É Ö ÒÌ Ð É - ² µé Ì [19, 22, 26]. Š µ ² Õ, µ² µ Ì µ µ ÒÌ µé ÔÉÊ É ³Ê ³Ò ϲ. ± Î É ³ ³µÉ ³ ³µ ÉÓ ±µ É ÉÒ Ö 7 Be µé Ì ³ Î ±µ µ µ Ö. µ ² µ ˵ ³Ê² (2.1), µöé µ ÉÓ Ì É µ É ²Ó µ µ Ô² ±É µ Ö µ³ µ µ Í µ ²Ó ψ e (R) 2. Šµ Ö µ µ²- µ ÉÓÕ µ µ² µ, µöé µ ÉÓ µ Ì Éµ³ Ô² ±É µ ʲÕ. Ê Ì ²ÊÎ ÖÌ µöé µ ÉÓ Ì É µ µ Ô² ±É µ Ö µ³ µ ²Ö É Ö µ ±² µ³ ψ e (R) 2. Ê ³ ²µ ³, µ µ² ÉÓ µé Ì ³ Î ±µ É Ê±ÉÊ Ò µ É µ µ µ ÉµÖ Ö Ð É. 4

7 µé [22] ÊÉ É Ö, Îɵ µ ÉµÖ Ö Ô² ±É µ µ µ Ì É Ö µ³ É ²Ó µ µ ɵ³ 7 Be ÒÏ É µ ÉµÖ ÊÕ Ò µ µ- µ µ ɵ³ 7 Be ++ ( Î ÉÒ µ Ò ² É ) : λ( 7 Be) λ( 7 Be ++ ) λ( 7 =2, (2.2) Be) ²Ö µ ± Ôɵ µ ÊÉ Ö µ ̵ ³µ Ì ÉÓ µ² µ ³Ö Ò µ µ Ò Éµ³Ò ²² Ö, Îɵ É ± µ ɵ. µé Ì [20, 21] ²Ö Ö ±µ É É ²² Ö Ò²µ ²µ µ µ²ó µ ÉÓ ² Î- Ò µ Ì ³ Î ± µ Ö. ²Ö Ö ³ ²ÒÌ µ É ±µ É É ÊÌ ÉµÎ ±µ ˵ [12] µé ² µ ɵ ³ ɵ : µ µ³ - Ð ² ³Ò ɵΠ± µ ±µ Ò, µ Ò ³ Ê µ µ ± ³ Ò µ ² Î µ É Éµ± µ ²Ö² λ. É ². 1 Ò Ô± ³ É ²Ó Ò Ò ±µ É É ²Ö 7 Be ² Î ÒÌ Ì ³ Î ± Ì µ ÖÌ. ˆ ³ Ö µ µ ² Ó µ ³ ɵ Ê Ëµ [12]. ˆÉ ±, Ô± ³ É ²Ó Ò Ò µ É ÕÉ µ, Îɵ ±µ É É ³ É ²² Î ±µ µ ²² Ö µ²óï, Î ³ ±µ - É É ²² Ö Ì ³ Î ± Ì µ ÖÌ, Ôɵ³ ±µ É É - Ö É µé É µ Í Éµ³ : λ(be) >λ(beo) >λ(bef 2 ), λ(be) >λ(be + ) >λ(be ++ ). ÒÎ ² Ò Î Ö λ µé² Î ÕÉ Ö µé Ô± ³ É ²Ó ÒÌ µ Ö- µ± ( ³. ˵ ³Ê²Ê (2.2) É ². 1). µ µ ÒÌ µé Ì [19, 22, 26, 33Ä36] Ò Ê²ÓÉ ÉÒ ³ µ µî ² ÒÌ Ô± ³ É ²Ó ÒÌ ² µ Ö µ ² Ö Ì ³ Î ± Ì É Ê±ÉÊ ( µ Í ) ±µ É ÉÒ ²Ö Ô² ±É µ- µ ÊÉ ±µ ²Ö Ì É Ô² ±É µ µ Ö ³ µ Ð ³ É ±µ ² Ö ³µ ³ ²µ ( λ/λ 0, 1%). ±µ ² Ê É µ³ ÉÓ, Îɵ ³ ±µ µ É µ ±É µ µ µ Ê ²µ ² µ ɵ²Ó±µ - ³ ³ É µ Í, µ É ± ³ ³ É µ µ µ ÉµÖ Ö Ð É, µ µ µ ÉÖ³ ± É ²² Î ±µ É Ê±ÉÊ Ò É.. ²µ Ó, Îɵ γ- ̵ Ò Ö µ² Ò ÒÉÓ ÎÊ É É ²Ó Ò ± ÊÉ- É Õ Ô² ±É µ µ ɵ³. Î Ò Ê²ÓÉ ÉÒ [38, 39] ²Ö 44 ±Ô E2 238 Pu 18,5 ±Ô E3 124 Sb Ò 0,04 0,017 % µµé É É µ. Ÿ µ µéµ 7 Be É Ö c µ ²µÐ ³ Ô² ±É µ ²ÊÎ ³ É µ - µ µ³ µ²ê T 1/2 =53,5 ÊÉ, Î ³ 90 % É µ µ µ µ ÉµÖ 7 Li 10 % µ Ê µ µ ÉµÖ 7 Li, ±µéµ µ É Ö Ê ± ³ γ-± É Ô 478 ±Ô. ±µ ²Õ eé Ö µ ³ É µ ² Ö Ì ³ Î ± Ì É Ê±ÉÊ ±µ É ÉÒ -. ³, µé [37] ² µ ² Ö (T 1/2 = 24 ) µ³ 90m Nb, Ô Ö Ìµ µ³ µ µ µ ÉµÖ Ö µ µ µ 0,2 ±Ô ² < 2 ±Ô. ÊÉ ÖÖ ±µ Ö µ ̵ É N- O-µ µ²µî± Ì, ±µéµ Ö ³ Ö É Ö Ì ³ Î ±µ É Ê±ÉÊ µ 3,6%. 5

8 ² Í 1. ˆ ³ Ò ±µ É ÉÒ 7 Be ² Î ÒÌ Ì ³ Î ± Ì µ - ÖÌ ˆ ̵ Ò Ò Ò²±a ʲÓÉ É ( 10 3 λ) λ(be) λ(beo) [27] 0,15 ± 0,09 [29] 0,131 ± 0,05 λ(beo) λ(bef 2) [28] 0,69 ± 0,03 [29] 0,609 ± 0,055 a [32] 0,130 ± 0,58 b λ(be) λ(befe 2) [29] 0,741 ± 0,047 a [30] 1,2 ± 0,1 b λ(bes) λ(be) [31] 0,53 ± 0,06 λ(beo) λ(bebr 2) [32] 1,472 ± 0,053 λ(beo) λ(be(c 5H 5) 2) [32] 0,795 ± 0,074 λ(be 2+ (OH 2) 4) λ(beo) [32] 0,374 ± 0,077 λ(be 4O(CH 3COO) 6) λ(beo) [32] 0,724 ± 0,057 λ(be 2+ (OH 2) 4) λ(be(c 5H 5) 2) 2) [32] 1,169 ± 0,106 λ(be 4O(CH 3COO) 6) λ(bef 2) [32] 1,852 ± 0,082 b ³ Î : a BeF 2 ± µ ²Ó µ ˵ ³ ; b BeF 2 ³µ Ë µ ˵ ³. ˆ ±µ Í,. ±Éµ [40] ̵ É ± Ò µ Ê, Îɵ ÊÐ É ÊÕÐ Ô± - ³ É ²Ó Ò Ò ÕÉ µ É ÉµÎ ÒÌ µ µ ²Ö µ²µ Ö µ µ ÉµÖ É ±µ É ÉÒ µ ±É µ µ ³µ É µé ³. Ôɵ³ ² ³Ò É ² ± ɱ µ µ ( µ 1896Ä1970.) µ µ ÒÌ Ê²ÓÉ Éµ Ô± ³ É ²Ó ÒÌ ² µ ³µ É ±µ - É ÉÒ µ ±É µ µ λ µé Ë ±µ-ì ³ Î ± Ì Ê ²µ. ʱ Ò µ Ô± ³ É ²Ó Ò µ ³µ µ É Ò² É ±µ Ò, Îɵ É Ó µ Í Éµ³µ µ ²Ö² Ó ² É µ ÉÓÕ Éµ³µ, É.. ³ ±- ³ ²Ó µ Î ³µ ²µ ÒÉÓ 7 +, Îɵ ±² Ò ²µ Ó Ò µ Î Ö Ô± ³ É ²Ó Ò ² µ Ö. É ÖÉÒ µ Ò É ² É ²Ö³ µé± ÒÉ Ö ³ µ Ì µ ÒÌ Ô² ³ É ÒÌ Î É Í, Îɵ ²µ ± µééµ±ê ³ µ- Ì ÊÎ ÒÌ ÔÉÊ µ ² ÉÓ ² µ ÉÒ Õ µé µ Ö Ò³ µí ³ ± Ì Ô ÖÌ. ɵ Ë ± Ô² ³ É ÒÌ Î É Í Ò µ± Ö Ô Ö É µ ² Ó ±²Õε³ ± µ Ò³ µé± ÒÉ Ö³, µôéµ³ê Î ²µ Ó É µ É ²Ó É µ µ µ Ì Ê ±µ É ² ²Ö Ê ±µ Ö Î É Í µ Ì Ò µ± Ì Ô µµé É É ÊÕÐ ÉÊ Ò. 6

9 ɳ É ³, Îɵ Ë ± Î É Í µ µ µ²ó µ Ê ±µ É ², É.. ² Ê É Ö ³µ É Î É Í ±Êʳ, É ± Îɵ ² Ö µ± Ê ÕÐ Ò Ó µ ± ³ ³Ê³Ê. µ²óï É µ Ô± ³ É ²Ó ÒÌ ² µ ± Ì Ô ÖÌ µ- µ ÖÉ Ö ³ ÉÕ ÒÌ Ï ÒÌ Ê É µ ± Ì, ±µ µ²óï Ö Ê ÊÎ - ÒÌ ³ µ ÕÉ µõ Ê É µ ±Ê ³ µ µ ÖÉ µ ² µ- Ö, ± ± Ôɵ Ò²µ 18 ± Î ² 19 ±, µ µ²ó µ ³ ±µ³- ÓÕÉ µ µ É µ ³ ÒÌ É Ì µ²µ. ɵ µ É ± µ É - Õ Ò µ± Ì ÉµÎ µ É ³ µ µ Ë ±. Š ± ³ ³µÉ ³ β- 187 Re [41]. ³ ÖÌ ²ÊÎÏ ³ Ï ³ µö ²Ö É Ö - µ Î ± Ö É Ê±ÉÊ, Ö Ö ± É ²² Î ±µ É Ê±ÉÊ µ 187 Re. ˆÉ ±, Ö µ + ɵ³ + ± É ²² 187 Re Ó Ò ÉÊ ÕÉ ± ± µ Í ²µ. 3. Œ Š Š ˆ Š Š ˆ Ôɵ³ ² ³Ò ± ɱµ ²µ ³ µ ÒÎ Ò Ê²ÓÉ ÉÒ, µ²êî Ò ² µ ɵ.. µ²ö µéö µ² Î ³ 40 ² É [42Ä46]. - ɵ Ò ² µ ² µ Ð ±µ µ³ µ É ² Ö Ê²ÓÉ Éµ ³ - Ö ² Î ÒÌ µí µ ϲ ± Ò µ Ê, Îɵ ÊÐ É Ê É ³ ± µ ±µ - Î ±µ ± ɵ ³ Ö ³ÒÌ ²ÊÎ ÒÌ ² Î ³µ µé ³ ɵ µ ³ Ö ²Ö µí µ Í ²Ó µ µ Ë Î ±µ µ Ò [46]: ²Õ ÒÌ µ ² µ É ²Ó ÒÌ ³ ÖÌ µí µ ²Õ µ µ Ò ² É Ë²Ê±ÉÊ Í µ²êî ÕÉ µ ² µ É ²Ó µ ÉÓ ± É ÒÌ ² Î. ±µéµ Ò ÔÉ Ì ² Î É Î ÕÉ Ö ÊÐ É µ Î Ð Ê Ì Å ²Õ- ÕÉ Ö Ï Ò Ð Ò µ ÉµÖ Ö ³ ± µ ±µ Î ± Ì µ Ñ ±Éµ. µµé É É ÊÕÐ Ì Éµ ³³ Ì Ò Ô± É ³Ê³Ò Å ± Ò. µ ³ ±É Ï ÒÌ Ð ÒÌ µ ÉµÖ Å µé µ É ²Ó Ò ² Î Ò ÉµÖ ³ Ê Ê µ Ö³, É Ó Ì ² µ É Å Ìµ ± Ò ³µ³ É ²Ö µí µ µ µ Ò ³ Ö É Ö Ò µ±µ µ- ÖÉ µ ÉÓÕ ÒÌ µí Ì, ɵ³ Î ² µ²óï Ì ÉµÖ ÖÌ ³ Ê ² µ ɵ Ö³. ÊÐ É Ê É ³Ö µ ˵ ³Ò ɵ ³³ Å Ö Ê µ ² µ É ²Ó ÒÌ Éµ ³³ µ²óï µöé µ ÉÓÕ Ö Éµ- ³³ ̵ ² Ï ³ µ ³ ɵ ³³ ³. µ ³Ò ɵ ³³ Ò µ±µ µöé µ ÉÓÕ µ ɵ ÖÕÉ Ö µ µ³ 24 Î, µ±µ²µ 27 Êɵ±, µ±µ²µ 365 Êɵ±. Ôɵ ( ±µ µ³ µ ³ ˵ ³Ò µ ² µ É ²Ó- ÒÌ µ ³ ɵ ³³, Ì Ìµ É µ µ µ ³ ÒÌ ³ÒÌ ³ ÖÌ µí µ µ µ Ò, ɵ³ Î ² ÒÌ µ Ë Î ± Ì Ê ±É Ì) É ²Ó É Ê É µ ÊÐ É µ Ó³ µ Ð ±µ ³µË Î ±µ (±µ ³µ µ Î ±µ ) Î Ò µ Ê ³µ µ Ë µ³. µ ²µ ³µ µ µ²µ ÉÓ, Îɵ µ ÉµÖ Ò µ ±É µ µ - Ö ²ÖÕÉ Ö ÔÉ ²µ ³ ³ µ ± µé Ó ŠÕ. 7

10 Ê µ ÉÓ, Îɵ РʲÓÉ ÉÒ Ê Ò.. µ²ö ³ ²µ - É Ò Ë ± ³, µ Ê ± ²Ó Ò Éµ³ ³Ò ², Îɵ Ê Ì µé ÔÉÊ É ³Ê ³Ò ϲ É ± ± Ì µ ÑÖ ² µé. ³ ±²ÕÎ Í É µ Ê ³µ É ÉÓ.. ±µ µ [47]: É Õ ² ÊÕÉ Ò µ : 1. ƒ ɵ ³³Ò.. µ²ö µ É µ ÊÕ Ëµ ³ Í Õ µ Ì ±É ²ÊÎ µ µ µí, µ ±µéµ µ ÓÏ ±Éµ Ê³Ò ² Ö. 2. µ Éʲ É ³ Ö ± ɵ µ ³ Ì ±, µ ³ ÓÏ ³, µ- ²µ. É É ²Ó µ, ±µ ³Ò µ µ ³, Îɵ α- µ ̵ É ²ÊÎ µ, É ±, Îɵ µöé µ ÉÓ É ÉÓ É.., µ ̵ ³µ ÊɵΠÉÓ, ± ±µ µ Ì ±É ÔÉ ²ÊÎ µ ÉÓ ± ±µ µ É Ì µ ² É µ µ. Ôɵ µ ÊÉµÎ Ö ³Ò É Ö ³ µ ³µ µ ÉÓ ± Ò ÉÓ Ö ²Õ ³ÒÌ Ö ². É Õ Ö µ Î µ µ Ö ² Ö, µ µ µ É ÉÓ. ɵ µ Ö ² Ö µ µ Î ± ³ ³ ³ ɵ ±µ É Ê±ÉÊ Ò Éµ ³³. µ± µ, Îɵ ɵ ± É Ê±ÉÊ Ò Éµ ³³ Ó³ ² Î ÒÌ µí µ (Ë Î ± Ì, Ì ³ Î ± Ì, µ²µ Î ± Ì É..) Ê Ê µ³ ³ ÖÕÉ Ö ˆ ( Ò ² µ ³ ). µ² ɵ µ, Ì - µ Î ± ³ Ö ±µ ² ÊÕÉ ³ Ö³ Cµ² Î µ É ³ Ï ƒ ² ±É ±, µ ³µ µ, Ï B ² µ. ²Ö µí ± Î Ö Ôɵ µ Ö ² Ö µ ̵ ³µ µ ÉÓ Ö Î Ì ³ Ì ³ µ - ± µ Ö µ µ Ö ² Ö. ³ É ³, Îɵ µé Ì.. µ²ö ÎÓ Ï² µ ²ÊÎ ÒÌ µí Ì ³ ²ÒÌ Ô ÖÌ (µé µ² Ô µ ±µ²ó± Ì ŒÔB) µ µé± ÒÉ É µ µ Ö ² Ö ³ ± µ± ɵ Ö µ ³ µ µ³ 24 Î, Êɵ± µ µ ³ ÒÌ ³ÒÌ ³ ÖÌ µí µ µ µ Ò, Î ³ ɵ ± É Ê±ÉÊ Ò Éµ ³³ µ µ Ò ³ ÖÕÉ Ö - Ì µ µ. µ²õé Ò ÉµÖ Ö ( Í Ì ³ Ö ³ÒÌ ³ É µ ÒÌ µí µ ) ³µ ÊÉ ³ ÖÉÓ Ö µì ³ µ µ Ö Ëµ ³Ò µµé É É ÊÕÐ Ì Éµ ³³, Ê ³ ²µ ³, ˵ ³ ɵ ³³ É. ³Ò É ³ ʲÓÉ ÉÒ Ô± ³ É ²Ó ÒÌ ² µ Ö - ÒÌ µí µ ± Ì Ô ÖÌ, µ²ó Ò µ Ò ÔËË ±ÉÒ Ò Ö, É ± β- Ö Ò µ ÉµÖ Ö Éµ³ Ö ²ÖÕÉ Ö µ³ - ÊÕÐ ³ É ³ ÊÎ ³ÒÌ µí µ. 4. Ÿ ˆ ÊÐ É Ê É Ð µ µ ² Ö µ µ É Å Ö Ò É µé ÊÉ É Ò µ±µô É Î ± Ì µ É. µ- ³µ³Ê, µ ²Õ- ɵ ÉÓ µö ² Ê ²Ó µ µ Í µ µ Ì µ Í, ³.. 8

11 µ µ Ö ² Ö µ µ µ Ô² ±É µì ³ Î ± ³ ÊÉ ³ ɵ ± ²²Ö µ É Ê ± ²² Ö µ µï²µ [48]. ɵ Ò Ôɵ µéò Ò² Ì ³ ± ³ ³µ ² µ µ² ÉÓ É³µ Ë Ê µ² µ µ µé Í Ö - Ö Ê²ÓÉ Éµ µ Ì ² µ ÊÐ ³ Ë ± ³ ɵ µ ³. ³µ ² µ µ µ ÉÓ Ì ²Ó µ ÉÓ, ÔÉ Ê²ÓÉ ÉÒ Ò² Î ² Ò Ö µï µî ÒÌ ÒÉÒ. µ² µ É ÏÓ µ µ² ²µ Ó 60 ² É Ò² µ Ê- ² ±µ Ò µéò [49Ä52], ±µéµ ÒÌ µµ Ð ²µ Ó µ ²Õ µ²óïµ Ô³ É µ µ ³ Ì Î ±µ³ µ É ± É ²²Ò, µ - Ð É. µé [49] µ²óïµ ²ÊÎ É µ µ ²Õ ²µ Ó Ê µ³ ÊÏ ³µ µ± É ²²µ LiD, ² É Î ±µ ˵ ³ - Í µ ² ³ µ Ð Ì É É ÒÌ É ² [51], ³ É ³ ÉÊ Ò Ë µ ÒÌ Ìµ Ì ±µ µ ÒÌ Ì [52]. ˆ Ë Î ±µ µµ Ð É µ µ µ É ²µ ³ Ö ÔÉ µéò. µé Ò Ò É µ ± µ ² ɵ µ, ± ± Œ. ² ϳ. µ -±µ Ë Í 23 ³ É µµ Ð ² µ µ Ê - ³ µ µ µ Ö ² Ö Ê±, É µ µ Î ± ± ̵²µ Ò Ö Ò É ±µ³ É µ É ³ ÉÊ [53]. Ô² ±É µ² É Î ± ³ ÊÉ ³ - ÒÐ ² ²² É ³ Å Ô² ±É µ² ÉÖ ²µ µ ²² Ò³ ± ɵ µ³, Ôɵ³ µ ÑÖ ² µ ²Õ Ò ² Ö µ²óïµ µ ±µ² Î É ÒɵΠµ µ É ² É Í É µ µ É É Ö. Ôɵ³ µ Ê Ò²µ µµ Ð µ ²µ Î ÒÌ Ê²ÓÉ É Ì µé [54]. µï Ï ³Ö µ Ê ² ±µ Ò µ² 3000 É É ²µ Ò 25 É µ É Î ± Ì ³µ ² ²Ö É É Í µ²êî ÒÌ Ê²ÓÉ Éµ. ÔÉ Ì ² µ ÖÌ É µ Ò ³ É ²Ò (µ ÒÎ µ ²² ² É É ) µ± Ò ÕÉ Ô É Î ± ² Ò µ É Ö. ÔÉ Ì É ÉÓÖÌ µ Ò Ô± - ³ ÉÒ, ±µéµ ÒÌ ²Õ ÕÉ Ö ³ Ö Ô² ³ É µ µ µ É Ð É É ± Ì ² ÒÌ Ï Ì µ É ÖÌ, Îɵ µ µ ³ Ò³ É ² - Ö³ É µ É Î ±µ Ë ± ³µ É ÒÉÓ Î µ µ ³µ µ É Ö ÒÌ ±Í. ³ ³ µµ Ð É Ö, Îɵ Ò ²Ö É Ö ÒɵΠµ É ²µ, - É ÊÕÉ Ö Ô³ Ö É µ µ, É É Ö, ² Ö Ô² ³ É Ò µ É Ð É ³ Ö É Ö Å ÔÉ Ë ±ÉÒ µ É ÕÉ Î É² Î ±, ±µ³ê µ ²µ. Ê ³µ ÊÉ µ²êî ÉÓ ± ± -² µ Ê Éµ Î Ò Ê²ÓÉ ÉÒ Å ²Ò É, ³ ² Ï ³ Ö ³ É µ Ô± ³ É ²Ó µ Ê É µ ± µ ÖÉ ± ± ²Ó- Ò³ ³ Ö³ ʲÓÉ Éµ ³, É µ ɵ Ö ³µ É. Ê ² ±µ ² Ó µ µ Ö Ê²ÓÉ Éµ ² ϳ µ. µôéµ³ê Î É ÕÉ, Îɵ Ì ²² µ µ Öɵ ² µ ̵²µ µ µ Ö - µ µ É Ö ²Ö É Ö ²µÌ Ö µ µ µ ³µ ÉÓ Ê²ÓÉ Éµ. µ ÖÏ- Ó É µ µ É µ É Î ±µ ³µ ², µ µ µ ̵ÉÖ Ò ± Î É µ µ ÑÖ ÉÓ µ µ µ É Ôɵ µ µí ( ³. ± É Î ± µ µ Ì É- ÒÌ É µ É Î ± Ì ³µ ² µ É ÉµÎ µ µ² Ò Ò²± Ô± ³ É [55Ä57, 240]). 9

12 5. ˆ Š ƒ ˆ Š Ÿ Œ ˆŸ Ÿ ˆ³ É Ö Ê µ ² ² µ µ²ó µ Ö ²² Ö É Ö, ±µéµ ÒÌ µµ Ð É Ö µ ±µô É Î ±µ É ³ÊÉ Í Éµ³- ÒÌ Ö Ì ³ Î ± Ì Ô² ³ ɵ ² Î ÒÌ Ï Ì Ô É Î ± ² - ÒÌ µ É ÖÌ, Ôɵ³ µ Ì ³ Î ± Ô² ³ ÉÒ ±µ µ ÒÌ Ì Ð ÕÉ Ö Ê ± Ì Ô ÖÌ Ï Ì µ É. É µéò Ò µ² Ò µ µ µ³ µ ± ³ ÊÎ Ò³, Ì Î ²µ - ʱ²µ µ É É. ± Ö É ³ÊÉ Í Ö Ö ²Õ ² Ó ³ ± µ ±µ Î ± Ì ±µ² Î É Ì ( Ö ) Ô² ±É µ Ò ³ É ²² Î ± Ì Ëµ²Ó ± Ì Ì [58Ä62], ʲÓÉ Ê±µ µ µ µé± µ ÒÌ µ² ÒÌ É µ- µ [63], ² ± Í ±µ Ö ±Êʳ Ô² ±É µ Ò³ Êαµ³ [64Ä67], µ - É Ò µ±µ ³ Ò³ ɵ± ³ Í ³µÐ µ³ ³ É µ³ µ² [68Ä70], µ µ²õ³ Í Í [71Ä74], µ ²ÊÎ ³ É ²µ µ ³ ² ³ ɲ Õ- Ð µ Ö [75Ä77], µ É ³µÐ µ µ ² µ µ ²ÊÎ Ö ² Al [78], µ É Ô² ±É µ µ µ Êα ³ Ï É ÒÌ É ² [79]. µï² ³ Ö µ ÒÉÒ.. µ²µéµ [80,81], ±µéµ ÒÌ µ Ê ± ÕÉ Ö µ²óï ³ Ê²Ó Ò Éµ± Î ³ µ µ±µ³ µ É Ò ², Ôɵ³ µ ̵ É Ð Ö Zn Ni Ò ²Ö É Ö Ô Ö 1 ŒÔB. ŒÒ ÌµÉ ² Ò µ µ µ µ Î ± ÊÉÓ, Îɵ, ± ³ Ê, Ô± ³ É ²Ó Ò Ê É µ ±.. Š ͱµ µ [70].. µ²µéµ [80, 81] µìµ ³ Ê µ- µ Î ÒÎ µ µ ÉÒ: ³ Ê²Ó Ò ÉµÎ ± ɵ±µ Ò µ² µî µ µ É Ëµ ³ ɵ ²Õ Ô² ±É µ, ³ Ð ÒÌ ÉÊ µ ² ±µ³ ±µ É... Š µ Ê ² ±µ ² µéò [82,83], ±µéµ ÒÌ µ µ Ð - Fe Cr µ ÒÉ Ì µ É ³µ µ Õ ± É ²² É ² 5000 Œ É ³ ÉÊ 850 C. µ ±µ²ó±ê ʲÓÉ ÉÒ ² µ µ ² É Ìµ²µ µ µ É É - ³ÊÉ Í Ö ± Ì Ô ÖÌ µ É ÕÉ Ö µ ÑÖ Ò³ ³± Ì µ- ³ µ É µ É Î ±µ Ë ±, ɵ É ÉÓ µ ÔÉ ³ µ µ ³ Ê ² ±ÊÕÉ Ö É Ê µ µ ÉÊ ÒÌ ³ ²µ É ÒÌ Ê ² Ì, ³ ÔÉ µéò µ µ ÖÉ Ö Î É Ô ÉÊ ³ ³ Ì ² µ É ² Ë ±É Î ± Õ É µ µ Ë - µ Ö, Îɵ, Ê ²µ µ, ± Ò É Ö Ì ÊÎ µ³ Ê µ. É ² µ ÔÉ Ì µé Ì ³µ µ µ²êî ÉÓ ³ É ² Ì 1Ä10- ±µ Ë Í µ ̵²µ - µ É ³ÊÉ Í Ö Ì ³ Î ± Ì Ô² ³ ɵ Proceedings of the 1-10th International Conference on Cold Fusion. Î µö ² Ó µî Ó É Ò Ê ² ± Í [84,216,245], ±µéµ ÒÌ µ É Ö Ò²± µéò µ É ³ÊÉ Í Ö ³ ²ÒÌ Ô ÖÌ, ±µ- ɵ Ò Ò² É Ò ³. Ì µ É Ö Ê ± ²Ó µ Í Ò ³ É ², µ ÖÉ Ö Ò²± µ ²Ó Ò µéò ɵ³, ± ±µ³ µ Ò [84]. ÔÉ Ì µé Ì ± Î É Ï Ì µ ³ÊÐ µ²ó Ê- ÕÉ Ö Ô² ±É µ³ É Ò µ É Ö: [78] Å ³µÐ µ ² µ ²ÊÎ, 10

13 [85,86] µ µ ÖÉ Ô² ±É Î ± Ö ³ É ÒÌ Ô² ±É Î ± Ì µ²öì, [88Ä90] µ²ó ÊÕÉ Ö ³µÐ Ò µ ±Ê Ò Ô² ±É µ³ É Ò ³ Ê²Ó Ò [91, 92] Å µ²óï ³ Ê²Ó Ò Éµ±. ˆ É µ µ ³µÉ ÉÓ Éµ Õ É ³ÊÉ Í Ö µ 1900Ä1930., ±µ É ² Ö µ ³ ± µ³ Ò² РΠɵΠµ³ µ ÉµÖ Éµ Ê ² ± Í Ô± ³ É ²Ó ÒÌ µé µ µµ - Ö³ ÊÏ Ö Í µ Ö µ Ë ± Ò²µ, µ ±µ²ó±ê Ð Ò²µ ³µ Ö µ Ë ±. µîé µ Ì ÔÉ Ì µé Ì ³µÐ Ò Ô² ±É Î ± Ö ( µ Ô³ - Í Ö) µ Ê ± ² Ö Î ² Ð É, ² Î É µ, ² Î Ò Ð É. µ ± ɵ µ É µ µ µ µ µ³ µ - ÍÒ ( ) Ô É Î ± Ì ³ ÏÉ Ì Ö µ Ô Ô Ô² ±- É Î ±µ µ Ö ² ± ± Ð Õ Ê ² ± Í Ê²ÓÉ Éµ µ µ ÒÌ ² µ, É ³ ³ Ì ² µ. Î ÉÒ Ö É Ê µ µ ÉÊ µ ÉÓ É É ÔÉÊ É ³Ê, ³Ò ³ µé Ò ± µ±² (1971.) Œ.. ƒ ±µ µ µµé± ÒÉ Ö Éµ µ ±É - µ É (³Ò ±µ³³ É Ê ³ ÔÉ µé Ò ± ) [202]: Î ² Š ³ µ ³ [93] µ ² µ Ò É µ Ò Ê²ÓË É ² µî Ó Î Éµ µ É É ³ É Õ Ô³ Í Ö ±É µ ±µ- Î ± µ Ê ² µ µ ² µ ² É Ö µ µ² Î É ²Ó- ÒÌ ±µ² Î É É Ö. É Õ µ ² ² ±²ÕÎ, Îɵ µ É ³ α-î É Í ³ Ó ² É Ö Ô² ³ ÉÒ ³ ÓÏ ³ ɵ³ Ò³ µ³. Œ. ŠÕ. ƒ² Î µ ɵ ² ÔÉ µ ÒÉÒ [94], µ É ²Ó µ µ± ², Îɵ É Ê µ ³ ÉÓ É ±²Ö ÊÕ ² ± Í ÊÕ µ Ê Ê, É ²² µ ÊÕ µ Ê, µ² µ ÉÓÕ µî Ð Ò µé ² É Ö. µ ɵ Ô± ³ É Š ³ µ ³ Ö ² É µ- µ µ Ê, ŠÕ ƒ² Î ³µ ² µ Ê ÉÓ ³ ²ÓÎ Ï Ì ² µ ² É Ö. µ³ ² É µ ² ³ Ê Ë ± Ì ³ ±, ², ² Ê µ µ, µ ²Ì ³ ±, ±µéµ Ò µ Ê ± ² µ ³µ µ ÉÓ Éµ µ, Îɵ ÉÖ ²Ò Ô² ³ ÉÒ, ̵ ÖÐ Ö ² ÉÖ ²ÒÌ µ ±É ÒÌ Ô² ³ ɵ, ³ ÕÉ µé µ É ²Ó µ Ê Éµ Î Ò Ö ³µ ÊÉ ² ±µ ÉÓÕ É ÉÓ ±Ê É Ò Ð Ö. ±, ³ É Š µ [95] µ ² ÉÐ É ²Ó µ µî Ð Ò ± Í, ÉÒ µ 800 C ɳµ Ë µé, É Õ Ô² ±É Î ± Ì Ö µ Ò µ± Ì Ö µ²óïµ ²Ò ɵ± É Î ±µ²ó± Ì Î µ. µ Î ²Ó µ µµé É É µ Ï Î Éµ³Ê ÍÊ ±É µ É µ µ µ Ð ² Ö ² Ö³ ÉÊÉ, É ± Îɵ µ²µ 2536 A É µ ²a Ó µ² É µ, Î ³ µ²µ Ò Í. Ê µ ɵ µ Ò, Œ É É ³³ Ì [96] µ²ó µ ² ² ³ Ê ÉÐ - É ²Ó µ µî Ð µ, µ ÉÊÉ, ±µéµ ÊÕ µ µ ² É Õ ³µÐ ÒÌ Ô² ±É Î ± Ì Ö µ µ²óïµ ²Ò ɵ±, µ µé µ É ²Ó µ ² - µ µ Ö Ö, ² Î ÒÌ Ê ²µ ÖÌ: µ µ Ë Î Éµ³ ² ÊÉ É ² Î ÒÌ µ (H 2,CO 2 É..) µ³ ² ; - 11

14 ±µ³ Ô² ±É ± ( µ Ö Ê Ö, Ô³Ê²Ó Ö Ë µ µ³ ² É Ëµ - ³ ɵ µ³ ³ ² Ì, CCl 4, ÔË É..), ² É µ³ Ë ; Ê µ Ò³ ² ± µ Ò³ Ö µ³, Ò Ò³ ² Ò ÉÒ³, Ô² ±É µ ³ - ² Î µ µ Ò; Fe, W, Al É.. µé ²Ó ÒÌ µ ÒÉ Ì ÊÎ Ò Ì ³ Î ± µ Ê ² µ µ ³ É ²² Î ±µ µ µ²µé, ɵ ± ± Ê Ì Ê²Ó- É ÉÒ Ò² µé Í É ²Ó Ò³. Œ ± ³ ²Ó µ ±µ² Î É µ µ µ Ò Ï µ Ö µ²µé µ É ²Ö²µ ³ µ 1 ³ 1000 µ ±Í Õ ÉÊÉ. µé Ë ±É, Îɵ ±µéµ Ò Ê²ÓÉ ÉÒ Ò² µé Í É ²Ó Ò³, ÊÎ Ò ³ É - ² ± ± µ± É ²Ó É µ ²Ó µ µ Ð Ö Ê Ì ²ÊÎ ÖÌ, µé³ É Ö, É ± ³ µ µ³, µé Ê µ ɵ³, Îɵ µ²µéµ µ µ Ò ²µ Ó ³. ³µ µé ÔÉ Ì Ô± ³ ɵ, µ± Ÿ µ µ Ê ± ² ³µÐ- Ò µî Ó ² É ²Ó Ò Ö Ò [97] Ò µ±µ³ Ö µ Ê Éµ² ɵ É µ µ Ë Ëµ ³ Ê µ²óë ³µ Ò³ ² Ò³ Ô² ±É µ µ³ Ô² ±É µ µ³ µî Ð µ ÉÊÉ, µ Ê Ò³ Ë µ µ ² É - ˵ ³ ɵ µ ³ ²µ. ³ Î ± ² Î Ò Ö ±µ ³ Ò, µ²êî Ï Ö Ê²ÓÉ É Ôɵ µ Í, µ Ê ² ÊÉ É Éµ²Ó±µ µ²µé, µ. µ ² µ µ Ò ²µ Ó µ µ µ É Éµ, ±µ Ö µ- ̵ ² Î ± ² ÉÊÉ, ÕÐ ³ ²µ. Ð Ö Hg Au ²Õ ² É ± ƒ ϲ Ê ± ÉÊÉ µ ² ³ Ò ² µ ²ÊÎ µ ÉÊÉ É µ ± ³ ²ÊÎ ³ [98].... ÒÉÒ Œ É µ± µ Ð Õ Hg Au Ò² µ µ - Ò ² Î Ò³ Ê ³ ÊÎ ÒÌ ƒ ³ [99, 100], ² [101], µ ÒÌ É É Ì [102], Î É µ É,. ƒ µ³ µé Ê ± ³ [99], µ Ê ²µ ÖÌ, ±µéµ Ò Œ É É ³³ x Î É ² µ² ² µ - ÖÉ Ò³ ²Ö Ê Ì µ Í. µ ʲÓÉ ÉÒ Ò² µé Í É ²Ó Ò³. ² ̵ ² ² Ò µ²µé ², ɵ µ µ ̵ ² µé Ô² ±É µ- µ ² µ²ó Ê ³µ ÉÊÉ. Ò²µ, Î É µ É, µ± µ [103], Îɵ µ² µ Ê ² µ²µé µ ±µ ÉÊÉ ÊÉÓ Î ÒÎ µ É Ê Ö µ Í Ö, ±µéµ- ÊÕ ² Ê É É µî Ó ³ ² µ µ ɵ ÖÉÓ ³ µ µ. ³ Ê É ²Ó Ò³ Ò² Ò µ Ò Ñ, ² Ò ³ µ µ µ Òɵ µ µ Í ² ± Ì µ µî Ó ± Ì É ³ ÉÊ- Ì [104]. µ ² ÉÐ É ²Ó µ µ µî Ó ² É ²Ó µ µ µ Ö ³ ²±µ µ ±- É µ µ µ Ê ²Ö µ É µ³ Ö µì² Ö ±µ³ µ ÊÌ Ñ µ ² µ²êî Ò ±Êʳ ³ ²Ò ±µ² Î É µ µ µ ² ÉÐ - É ²Ó µ µî Ð µ µ ² Ö. ˆ ³ ÖÖ µ Ñ ³ Ï µ Ö ±µ µ µ ÊÌ, µ Ï ² ± Ò µ Ê, Îɵ ±µ² Î É µ Ò ²Ö ³µ µ É ² Ò²µ ±µ µ Ò- Ï Ò³; Ôɵ ³µ ²µ ÒÉÓ µ ÑÖ µ ± ± ³-² µ Ì ³ Î ± ³ ² Ë ±µ- Ì ³ Î ± ³ µí µ³. Î Ò, É ± ³ µ µ³, µ² ², Îɵ ³ É ³ - ɵ Ö Ö ±Í Ö, ±µéµ ÊÕ µ ² Î ÕÉ µ µ Ò Ê ²µ Ö ±µ É ³ ÉÊ Ò ²Ó Ö µ Í. ²µ Î µ Ò ² É ² ²Õ ²µ Ó µ - Í H He Be, He Mg É.. µ µï ± Ò² µ ÖÉ ±µ²ó±µ µ : µé² Î µé ɵ µ, Îɵ µ² ² Ñ, ʲÓÉ É µî Ó ²µÌµ 12

15 É ²µ µ µ µ É Éµ ±µ ³ ²ÓÎ µ µ µ µï± É ²µ, ±µ ² µ ³ µ ³Ö µ Ö, Ò ²Ö²µ Ó µ² µ ÉÓÕ µì² ±Êʳ, µ ²µ ³µÐ Ò ±² ±µ µ µ ÊÌ Ä É ²µ µ É ²Ö. Ê ² ±µ Ò Ô± ³ É ²Ó Ò Ò ³ ÕÉ ³ µ µ µ Ð µ, - ³µÉ Ö Éµ, Îɵ Ò² µ²ó µ Ò ² Î Ò Ï µ É Ö ²Ö ÊÍ µ Ö ±µô É Î ±µ É ³ÊÉ Í. É Ô± ³ ÉÒ, ² µ² ÉÓ, Îɵ µ µ É µï µ±, ϲ ± Î É - µ µ µ Ð Öɵ µ µ ÑÖ Ö. ² Ì µ ÉÓ, ɵ ³µ µ µ µ ÉÓ µ ɵ³, Îɵ µ µ µ µ ÕÉ Ö: ̵²µ µ É ³ÊÉ Í Ì ³ Î ± Ì Ô² ³ ɵ ³ ± µ±µ² Î É Ì; ²ÊÎ ³ É µ Ë Î ±µ µ Ò, µ É ÊÕÐ ³ - ÊÕ ³ É Õ; ̵ µ³ µ ±É ÒÌ Éµ³ ÒÌ Ö É ²Ó Ò ; É µ³ É ²Ó ÒÌ µéµ µ ± ± ² ± Ì, É ± ÉÖ ²ÒÌ Ö ; Ò ² ³ ÒɵΠµ É ²µ µ Ô ; µ²êî ³ µ²óï µ ±µ² Î É µ µ² É ²Ó µ µ Ô² ±É Î ±µ µ ɵ± µ Õ É ³, Îɵ µ² Ò Ò² Ò ÉÓ Ï ÉµÎ ± É Ö Ê É µ ±. ±µ ² Ò Ô± ³ É ²Ó Ò ³ É ², ² µ² ÉÓ µé ÊÉ- É µï µ±, µ µ²ö É ² ÉÓ É ²Ó ÊÕ É ³ É ±Ê ²Õ ³ÒÌ Ö ² µ ² ÉÓ µ µ Ò Ì Ì ±É É ±, ³ µ: 1) µí Ò, µ µ µ ÕР̵²µ ÊÕ É ³ÊÉ Í Õ Ö, µ- ±É Ò, ±²ÕÎ Ö ±µ Î Ò µ ʱÉÒ ±Í ; 2) Ö ² Ö µ µ µ Ò ; 3) µéî ɲ µ µ Ò Ì ±É É ÒÌ Ë Î ± Ì ³ - É µ ; 4) Ö ² µ Î µ ÌÊ µ Ô É ± µí, Ê ³ ²µ- ³, ³ ÕÉ Ö ±µéµ Ò ± É Î ± Î Ö Ë Î ± ²Õ ³ÒÌ - ² Î (É ², ² Î Ò Éµ±, ³ Ò ³µ É ÊÕÐ Ì Éµ³ ÒÌ Ö ). Šµ² Î É Ò ² Ô± ³ É ²Ó ÒÌ ÒÌ µ ̵²µ µ É - ³ÊÉ Í Ö µ µ²ö É ÊÉ ÉÓ, Îɵ Ôɵ Ö ² µ± ϲµ µ Ð - Öɵ µ µ ÑÖ Ö µ Í µ ³ µ µ µ ³ Ö ±µ µ³ µ É ³ ± µ³. µ²µ Ö É ³ÊÉ Í Ö Ö µé² Î É Ö µé µ ÒÎ ÒÌ Ö ÒÌ ±Í É ³, Îɵ [108]: 1) µí ̵²µ µ Ö µ É ³ÊÉ Í µ ̵ É µ²óï Ì Ô ÖÌ (³ ÓÏ Î ³ 10 ±ÔB µ É µ Ò Éµ³); 2) µé ÊÉ É ÊÕÉ µ µ Ò É µ Ò; 3) µé ÊÉ É Ê É µ É ÉµÎ Ö µ ±É µ ÉÓ, É.. É ÊÕÉ Ö É - ²Ó Ò µéµ Ò. ɵ Ò µéò [108] ÏÊÉ: 13

16 É ³ ³ ÉÐ É ²Ó µ µ Ò Ë ±É µé ÊÉ É Ö µ É ÉµÎ- µ µ ±É µ É, ɵ ÉÓ µé ÊÉ É µ Ê ÒÌ É ²Ó ÒÌ µéµ µ. ² µ²µ ÉÓ, Îɵ É Ëµ ³ Í µ ̵ ÖÉ Éµ²±- µ Ö Ö, µ ÖÐ ± Ö Ò³ ±Í Ö³, ɵ É ²± ÕÐ Ö Ö µ² Ò µ ² ÉÓ µ É ÉµÎ µ ²Ö µ µ² Ö ±Ê²µ µ ±µ µ Ó Ô -,, ² µ É ²Ó µ, µ²êî Ò Ö µ² Ò µ µ Ò ÉÓ Ö µ Ê - µ³ µ ɵÖ. ± ± ± Ô± ³ É ²Õ É Ö µ É ÉµÎ µ µ ±- É µ É, ɵ Ôɵ µ± Ò É, Îɵ É Ëµ ³ Í Ö Ö ²Ö É Ö µ µ±ê µ ÉÓÕ ²ÊÎ ÒÌ ³ ÑÖ ÒÌ ±Éµ. µé Ì [105, 106] ɵ Ò Ò ² ± Î É µî µé Ò ² - ÊÕÐ : Ï µ É Ö Ò Ò ÕÉ µ Í Õ Éµ³µ, ʲÓÉ É Î µ ɵ³Ò É ÖÕÉ Î ÉÓ µ Ì Ô² ±É µ µ, ² Ê µ ³µ β- Ö Ò µ ÉµÖ Ö, É ± Îɵ µé± Ò ÕÉ Ö ± ²Ò ±µô É Î ± Ì - Ð Ö, µ Ê ²µ ² Ò ² Ò³ ³µ É ³. ˆµ Í Ö Éµ³µ β- Ö Ò µ ÉµÖ Ö Ö ²ÖÕÉ Ö µ Ò³ µí ³ µ ³µ³Ê µ ² Õ, É ± Îɵ Î Ö É ± Ì ³ µ µ ÉÊ Î ÉÒÌ µí µ Ê ÊÉ Ê ² Ò µ µ Ì µ Í [107], É ³ ³Ò³ Ó µí µ É É ±µ É Ò, ±µ²² ±É Ò Ì ±É ( ³ É ³, Îɵ ² ɵ³Ò, ²ÊÎ ÕÐ Ô² ±É µ Ò, µ ÊÕÉ ³µ² ±Ê²Ò ² ̵ ÖÉ µ É ± É ²², ɵ ÔÉ Ô² ±É µ Ò - ³µ É Ö ² ² Ð ³ ɵ³ ³ µ ÊÕÉ ÉµÖÎ µ² Ò. ɵ o É ± µ Í ²²ÖÍ Ö³ Ô ÊÐ ÒÌ Ô² ±É µ- µ, µ Ò ±µéµ ÒÌ µ ²ÖÕÉ Ö ³ ɵ³ Ò³ ÉµÖ Ö³ Å µ ˵ ³Ò [41]). 6. ˆŸ µö ² ² µ ²µ µ Ò Éµ²Îµ± ² µ ÖÌ Ê ² Ö ±µ µ- ÉÖ³ µ ±É µ µ Ö Ö ÒÌ ±Í µ³µðóõ ɵ ÒÌ ²ÊÎ (³Ò ² µ Ò µë µ Ê.. ƒ ±µ³ê µ É ² ³ µ Ê ² ±µ ÒÌ ² ±Í Å µ É ² µ µ ²ÊÎ Ö ±µ- µ É Ö ÒÌ µí µ ). Ö ² µ µ ²ÊÎ Ö ÒÏ É - ±µ²ó± Ì Ô, Îɵ ³ µ µ µ Ö ±µ É Ê ³ÒÌ ²Ö Ö ÒÌ ±Í. Šµ É µ ÉÓ, ³µ µì µ³ É Î µ ÉÓ, ² µ ÉÓ É µ ÉÓ ² - µ µ ²ÊÎ Ö Ö ²ÊÎ µ µ²öõé ÔËË ±É µ µ É µ ÉÓ Ö µ ( µ µ µ É ² ±Í.. ƒ ±µ µ [109, 110]). ˆ É µ, Îɵ Í ²Ò Ö µí µ Ö µ ̵ É ÊÎ É ³ Ô² ±- É µ ÒÌ µ µ²µî ± ɵ³µ : Ô² ±É µ Ò Ì É, ÊÉ ÖÖ ±µ Ö γ- ²ÊÎ Ö β- [111, 112]. ³Ò µ± ³, Îɵ µ Ê µ Í Ö Éµ³µ ³µ ÊÉ ²Ê ÉÓ ±²Õε³ ± Ê ² Õ ±µ µ ÉÖ³ µ ±- É µ µ Ö Ö ÒÌ ±Í, µ ±µ²ó±ê ² Î Ò Ð Ö Ô Ô² ±É µ µ µ µ²µî± ɵ³ ³µ ÊÉ µ± ÉÓ µ É Ö µ. 14

17 É - Ö (β- ) Å µ É Ì µ µ ÒÌ É µ µ ±É - µ É µ² µ² µ ² µ µ µö ² ËÊ ³ É ²Ó µ µ ² µ µ ³µ É Ö. µ Ò É µ β- µ Ò ³ [113], Î Ò ÕÐÊÕ Ëµ ³ Í Õ ³µ µ É µ µ Ì ÊÎ ± Ì [114Ä118]. µ ³µ Ò ² ÊÕÐ µí Ò: A(Z, N) A(Z +1,N 1) + e + ν e, (6.1) A(Z, N) A(Z 1,N +1)+e + + ν e, (6.2) e + A(Z, N) A(Z 1,N +1)+ν e, (6.3) ν e ( ν e )+A(Z, N) A(Z ± 1,N 1) + e (e + ), (6.4) A(Z, N) A(Z ± 2,N 2), (6.5) ³ µ² A(Z, N) µ µ Î É Ö µ A Î ²µ³ µéµ µ Z É µ µ N. Ò µí Å Ôɵ µí Ð Ö µ µ µ É µ µ Ö µéµ Ê ± ³ Ô² ±É µ É É µ, ɵ µ Å µ µéµ µ Ö Ð É Ö É µ Ê ± ³ µ É µ É µ, É É Å Ì É Ô² ±É µ K-µ µ²µî± ɵ³, Î É ÉÒ Å µ É Ò β- ÖÉÒ Å µ µ β- Ê ± ³ ÊÌ β-î É Í É µ Ò ² µ Ê ± Ö É µ (µ Ê ³ Ö ² É ÉÊ µé ). µ ³µ µ ÉÓ β b - Ö Ò Ô² ±É µ Ò µ ÉµÖ Ö µî µ ɵ³, µ µ µ ³µ µ Ô³ ³µ µì µ³ É Î ±µ µ É É µ, Ò² ± µé [119] É ²Ó µ µ Ê [120Ä122]. ²Ö É ²Ó- ÒÌ Éµ³µ β b - Ö Ò µ ÉµÖ Ö É Éµ µ É ÊÕ µ²ó µ Õ β c - µ³ Ô² ±É µ Ò µ ÉµÖ Ö Ò µ µ ±É. ³µ É É ÉÓ µ³ ÊÕÐ ³ ± ²µ³ ²Ö ²Ó µ µ µ ÒÌ Éµ³µ, ±µéµ Ò ÊÐ É ÊÕÉ µ ² ³ Ö µ³ É. µ ÉÓ β b - Ö Ò µ ÉµÖ Ö É µë ±, µ µ µ É ²Ö s- µí ²Ö ±µ ³µÌ µ µ²µ, Ò² µ Î ± ÊÉÒ ±µ²ó± Ì µé Ì [123Ä126]. ± ³ ÉÒ ²Ó µ µ µ Ò³ Êα ³ µ µ 57 Fe q+ (q = 19 25) 6 ŒÔB/ [127] 125 Te q+ (q =46 48) 27 ŒÔ /A [128] ³µ É µ ² ³ Ö µ µ²ê Ö ÒÌ Ê µ - ² - Ö Ö Ô² ±É µ ÒÌ ±µ Ë Ê Í Éµ³ ± ²Ò ÊÉ ±µ, µ Ê ÒÌ ±Ê²µ µ ± ³ µ² ³ É ²± ÕÐ Ì Ö Ö. µ µ²ê - Ö ÒÌ Ê µ ²Ö ²Ó µ µ µ ÒÌ Éµ³µ Ê ² Î É Ö µé 10 µ 670 %. µé [129] µµ Ð É Ö µ ³ É Î ±µ³ Ê ² Î µé 2,8 µ 33 µ µ²ê µ³ ÒÌ Ö ÒÌ µ ÉµÖ µ² µ ÉÓÕ µ µ - ÒÌ Éµ³µ 144m Tb 65+, 149m Dy m Er 68+ µ Õ É ²Ó- Ò³ ɵ³ ³, µ µ µ É ²Ö ɵ³µ ²Ó Ò³ ± ² ³ ÊÉ ±²ÕÎ Ö Ì É Ô² ±É µ µ L-, M-, N-,... µ µ²µî ± ɵ³. 15

18 ±µ. ÉµÉ Ë ±É µ ÑÖ Ö É Ö É ³, Îɵ µ²µ³ Ö Ô² ±É µ µ ± - ²Ò ÊÉ ±µ ± ²Ò µ ²µÐ Ö Ô² ±É µ ± ÒÉÒ. µ - ̵ ³µ ³ É ÉÓ, Îɵ É ±µ ²Ó µ Ê ² Î µ µ²ê µ³ - ÒÌ µ ÉµÖ µ²òì Ö ±µ Ò²µ ³ Î µ. µé [130] ɵ Ò Ìµ ÖÉ ± Ò µ Ê, Îɵ ² Ô Ö µ³ µ µ Ö µ µ µ ÉµÖ Ö ³ ÓÏ, Î ³ Ô Ö µ Ê Ö Ô² ±É µ K-µ ÉÒ - Ò Ò ±É, ɵ ³µ É µé± Ò ÉÓ Ö µ Ò ± ² Å µ Ê Ò µ±µ² Ð Ì Ö ÒÌ µ ÉµÖ Ô² ±É µ. β b - Ö Ò Ô² ±É µ Ò µ ÉµÖ Ö Ô² ±É µ É Ö Ö Ò µ ÉµÖ Ö, É ± Îɵ Ôɵ µí ÊÌ É ², ɵ É É µ Ê µ É Õ Ò ²Ö ³ÊÕ Ô Õ Q. Ò [131] β b - Ö Ò µ ÉµÖ Ö ²Õ ² Ö ²Ö Ö Dy. ɵ Ö µ É ²Ó µ, ± ± É ²Ó Ò Éµ³ (Q β = 2,565 ±Ô ), µ ±µ µ² µ ÉÓÕ µ µ µ Ö µ Dy 66+ É Ö Ho66+ µ µ³ µ²ê 47 (Q K β b =50,3 ±Ô ). É ²Ó ÒÌ Éµ³ Ì 163 Ho µ ̵ É Ì É Ô² ±É µ µ M- µ- ² Ò µ± Ì µ µ²µî ± ̵ µ³ 163 Dy. ˆµ Í Ö Éµ³µ 163 Ho ²µÉÓ µ ÔÉ Ì µ µ²µî ± ² É µ ³µ Ò³ Ô² ±É µ Ò Ì É, µ µ - Ò Ö 163 Ho É µ ÖÉ Ö É ²Ó Ò³, µ² µ ÉÓÕ µ µ Ò Éµ³Ò 163 Dy 66+ Î β- Ö Ò µ ÉµÖ Ö Ìµ ÖÉ 163 Ho 66+. ² - µ É ²Ó µ, ³µ µ Ê ²ÖÉÓ ² ³ Ö ÒÌ Ð ÊÉ ³ µ- Í Éµ³µ Ôɵ Í µî± µ É µ³ β- µ. [105] ² É Ö ² ÊÕÐ Í É ³ÊÉ Í µ² µ ÊÐ Ì µ ±É ÒÌ Ö (Ö ÒÌ µéìµ µ ): µ µ ÉÓ Éµ³Ò µ² µ ÊÐ Ì µ ±É ÒÌ Ö µ µé± ÒÉ Ö ± ² Ê ±µ µ µ β- Ì Ö µ µ É ³ Ô² ±É µ³ É µ µ µ ²ÊÎ Ö Ê ÉÓ µ µ µ³ µ ÉµÖ µ ̵ ³ É ± Ì Ö µî ±µ µé±µ ÊÐ ² É ²Ó Ò. ɵ µ µ²ö É µ É ÔËË ±É ÊÕ µé±ê µ ±É - ÒÌ µéìµ µ µ²ó µ Ö µ µ Ì Ê ±µ É ² É ³ ³Ò³ ÉÓ µ µ Ö µ µî ÒÌ µ ±É ÒÌ µ ʱɵ. Ê ³ µ³ Ö ÊÎ É ³ Ô² ±É µ µ ɵ³ Ö ²Ö É Ö Ê- É ÖÖ Ô² ±É µ Ö ±µ Ö γ- ²ÊÎ Ö. Ôɵ³ ²ÊÎ ³ ɵ Ô³ γ-± É Ö µ Ô Ö µ Ê Ö É Ö µ µ³ê Ô² ±É µ µ ɵ³. Ï ³ µ É ³ ³µ µ µ µ ÉÓ Éµ³Ò, Îɵ É ± ³ ² Õ ² Ö ²ÊÎ ± µ² µ³ê ± Ð Õ É ± Ì Ö - ÒÌ µí µ, ± ± Ô² ±É µ Ò Ì É ÊÉ ÖÖ Ô² ±É µ Ö ±µ Ö γ- ²ÊÎ Ö. ²Ö ɵ µ Îɵ Ò ³ ± ³ ²Ó µ Ö µ ²µ ÉÓ ÊÉÓ ² Ê ³µ µ- ² ³Ò, ³µÉ ³ É É Ò µí β- : A(Z, N) A(Z +1,N 1) + e + ν e. (6.6) µ µïµ É µ, Îɵ ² ÎÓ É µ β- µ µ µ µ µ ÉµÖ Ö 16

19 ³ É ±µ µ Ö, ɵ ³ ÒÌ Ê ²µ ÖÌ ÔÉµÉ µí µé ± É µ É ÉµÎ µ ³ ² µ - ³ ²µ É ±µ É ÉÒ ² µ µ ³µ É Ö. ²Ö µ ɵÉÒ µ ³ ²Ó Ï ³µÉ ³ µ µ - µ µ É µ, µ ±µ²ó±ê ˵ ³ ²Ó µ ɵα Ö µ É ²Ö É µ- µ µ² µ ÉÓÕ µ µ Ò Éµ³. µ µ µ²ê µ É ²Ö É (12 ± 1,5) ³ [134] (ËÊ ³ É ²Ó Ò µ É É µ ³. [136, 137]) Ö ²Ö É Ö ±É Î ± ±µ Î µ µ²óï ³ µ Ö Ò³ ³ ÏÉ ³ ³. Ê É µ± µ, Îɵ µ ² ÒÌ Ê ²µ ÖÌ Ôɵ ³Ö É Éµ²Ó±µ µé µ É ² µ µ ³µ É Ö, µ µé Ï Ì Ê ²µ, ±µéµ ÒÌ Ìµ É Ö µ µ Ò É µ ( ² Ö µ ²Ó µ µ µ µ µ ɵ³ ). É É µ Ò ²Ö ËË Í ²Ó µ µöé µ É - É µ ³ É [146, 147]: dw = d ( ) 1 = 1 τ 2m n polar e,p M fi 2 (2π) 4 δ (4) (p n p p p ν p e ) dp p (2π) 3 2ε p dp e (2π) 3 2ε e dp ν (2π) 3 2ε ν, (6.7) É É ³ ɵ, Îɵ µ µ µ³ µ ÉµÖ É µ É Ö µéµ, Ô² ±É µ É É µ, µ ±µ µ± Ê Ê Ì Ê±²µ µ µ ³µ É ÒÉÓ ± ± É ², É ± É ², Î ³ ³Ö µ²ê É µ Ö Ì ±µ² ² É Ö µé 10 6 µ ² É [134, 135, 138]. µ Ö É Ò µ±µ²µ 3000 Ö, Ì 273 É ²Ó Ò, µ É ²Ó Ò µ ±É Ò ² ²ÖÉ Ö. µ µí ± ³ [139] µ² Ò ÊÐ É µ ÉÓ µ² 8000 Ö, É ± Îɵ µ²óï É µ Ö Ð µ É ÕÉ Ö ÊÎ Ò³. É µ ÒÌ Ö µ µ² É Ö. µ ² µ Ò µé± ÒÉ µ Ò µ É µ É ²Ó µ É Ö [140Ä142], ±µéµ Ò Ò² ±.. ƒ Ò³,.. Š ² ± Ò³. µ Î ± ³ Ð [143Ä145]. ±, É ³ µé± ÒÉ µ µ µ Ô² ³ É ² µ µ Î É ÍÒ ² µ µ µ Ö ² Ö Î É ²µ Ó µ- ÒÉ ³ µ µ µ µ Î Ö, µ É ÕÐ ³ µ µ Ò µ²µ Ö Ë Î ±µ ³µ ². µ ± µ Ð ³Ê Ê Õ ³± ÊÉ Ö (³ Î ± Ö) µéµ Ö µ µ²µî± ÌÉÖ - ²ÒÌ Ö Ì ² Ê É Ö Z = 126, Z =114(!)Å Ôɵ ÉÓ ± ɵ µ µéò [143]. ±É Î ±µ, Ô± ³ É ²Ó µ ɵα Ö, Ôɵ ± ±µ Ê ² - Î ²o Ï Ò ² Í Õ É ÌÉÖ ²ÒÌ Ö ( µ ɵ³ Z), É Ê µ µ µ ² É ± ± Î µ µ Ö, É ± ³Ö Ö Ô± µ Í ²Ó µ ʳ ÓÏ É Ö. Ôɵ³ µ µ ³µ µ ÊÉ ÉÓ, Îɵ ² ÊÐ É µ ² Ò Éµ²Ó±µ µ µ²µî± Z =126, É ÌÉÖ ²ÒÌ Ö ± ɵÖÐ ³Ê ³ Ò² Ò Ï. ˆ Ô± ³ É Éµ Ò µ²ó µ ² µ É - ² Ò Ï Å Î 33 µ µ ² ± Ö Ê Ò² Ê Ï µ É µ Ò Ö Z =114 ² Ï ± ³ µ : Z =113, 115, 116. µ ÉµÖ Ï Ö É ÌÉÖ ²ÒÌ Ö, ± ± µ²êî Ò Ê²ÓÉ ÉÒ µ ÊÎ Õ É, ³ ÕÉ ²Ö É µ Ö Í ²Ó µ µ Î. µ Î ÕÉ, Îɵ ³µ ²Ó µ µ²µî ± µé É ÌÉÖ ²µ µ ² É A, ² Î µ É µ É ²Ó µ É Å Ë É Ö, ²Ó µ ÉÓ. ˆ ±µ Í, ² µ Å ±µ Í Í Ö µ Ö µ µ µ²ö, ± ± Ï Ô² ³ É É µ Ö, µ ² É Î ±µ³ É Ö ²Ö É Ö µ² µ µ ÊÎ Ö µ µ²ó Ò³ Î ³ A. 17

20 [146, 147] M fi 2 =16m 2 pg 2 ε e ε ν polar e,p { 1+3α 2 (α 2 1)v e v ν 2α(α 1)v e ζ n +2α(α +1)v ν ζ n }, (6.8) Î ³ v e = p e /ε e, v ν = p ν /ε ν Å ±µ µ É Ô² ±É µ É É µ µµé É É µ, ζ n Å ±Éµ µ²ö Í É µ, ² Î α 1,2. É Õ µ² Ö µöé µ ÉÓ É µ w = C G2 5 60π 3 (1 + 3α2 ), (6.9) Î ³ C 0,47, =m n m p 1,3 ŒÔ [146]. Š ± Ôɵ µ± ²Ó µ, µ Ò, µ µ ±µéµ µ µ µ- µ ² Ó µí ± ±µ É ÉÒ ² µ µ ³µ É Ö G, ÊÎ ÉÒ É µî Ó Ò ²Õ ³Ò Ë Î ± ÔËË ±É, ³ µ µ ³µ µ ÉÓ µ µ- Ö Éµ³ µ µ µ ±µ Î µ³ µ ÉµÖ Ö µ µ µ ÉµÖ Ö µéµ Ô² ±É µ. ²Ö ÊÎ É Ôɵ µ µí ± Ò Õ (6.7) ² Ê É µ ÉÓ µ ±Ê: d w = 1 Mfi 2 (2π) 4 δ (4) dp H dp ν (p n p H p ν ) 2m n (2π) 3 2ε H (2π) 3, (6.10) 2ε ν ʳ³ ±²ÕÎ É Ö µ ÉµÖ Ö ± É µ µ ±É ɵ³ µ µ µ. ² Î w µ³µ Ö ²Ö É Ö ³ ²µ µ Õ ² Î µ w. ɵ Ö µ Ê³Ö µ ɵÖÉ ²Ó É ³. µ- ÒÌ, É Ê±ÉÊ ³ É Î ÒÌ Ô² ³ - ɵ M fi ˵ ³Ê² Ì (6.8) (6.10) µ É ÉµÎ µ ² ±. Š ± ² É, ÔÉ ³ É Î Ò Ô² ³ ÉÒ ² ± µ µ Ö ±Ê ² Î Ò. µ- ɵ ÒÌ, Ê ² Î ³ Ê²Ó É É µ ±µ Î µ³ µ ÉµÖ ²Ö µí n H + ν e, µ Õ ²µ Î Ò³ ³ Ê²Ó µ³ É É µ, µ µ Ï µ Ö µí n p + e + ν e, ÒÉ ± ÕÐ ±µ µ µì Ö Ô ³- ʲÓ, µ É ± Ê ² Î Õ µöé µ É µí β- Ö µ µ ɵÖ. É ² ÒÎ ² ³ É Î ÒÌ Ô² ³ ɵ M fi (6.10) ³ ÕÉ Ö ²Õ µ³ ÊÎ ±, µ Ð ³ µ É ÉµÎ µ µ µ Ò Î É K-, L-, M-,... Ô² ±É µ µ µ Ì É. Œ É Î Ò Ô² ³ ÉÒ M fi (6.8) (6.10) ³ ÕÉ ÊÕ Ë Î ±ÊÕ ³ µ ÉÓ. µ³ ±µ É ± É ÊÉ µ Ì ² µ É µ Î É, Îɵ É ²Ó Ò ² Î Ò w w ² ± µ µ Ö ±Ê ² Î Ò. Î É µ ± (6.10) É Ì Î ± ²µ, µ ̵ É Í ² ɵÖÐ µéò, µ ÖÐ ± Î É Ò Ì ±É µ ÕÐ Ö ±²ÕÎ É ²Ó µ Ò Í Ò Ë ± Ò Ô± ³ É ²Ó Ò Ò. 18

21 µ µ µé³ É ³, Îɵ µí n (p + e ) bound + ν e =H + ν e µé µ- Î É ±µ ³ µì Ö ( ÊÌÎ É Î Ò Ò Ô² ³ É ÒÌ Î É Í Å µ µ² ÊÎ ÒÌ ±² µ Ô² ³ É ÒÌ µí µ ). ˆ ɵ Î - ± µ ÉµÖ Ö³ ± É µ µ ±É ² Ôɵ µ - µ ÑÖ Ö²µ Ó É ³, Îɵ ³µ³ É µé± ÒÉ Ö É µ ² µ Ì β- µí µ µ µ ²µ Ó Éµ²Ó±µ µ µ ² ±É Ô² ±É µ µ. Ò ÒÏ ±² ± É µ µ ±É µöé µ ÉÓ β- µ- µ µ µ ɵ³ (É.. µí Ò É A(Z, N) (A(Z +1,N 1))+ e ) bound + ν e ) Ò² ÊÎ Ô± ³ É ²Ó µ Í ²µ³ Ö µé [123Ä126, 131, 132]. Ôɵ³ ÔËË ±É ²Õ ² Ö ²ÊÎ ² µ µ µ ÒÌ (µ µ± É µ µ µ ÒÌ) ɵ³µ. ² Î ÔËË ±É µ± ² Ó µ Ò- Î µ µ²óïµ. ³, µ ² µ Ò³ µé [131, 132], µ µ- ²Ê ³ É ± Ì Ö É ²Ó ÒÌ Éµ³ Ì Re 76 Os, µ É ²ÖÕÐ ² É, µ² µ ÉÓÕ µ µ µ³ µ ÉµÖ Éµ³µ (32,9 ± 2,0) ² É. ± ³ µ µ³, µ Í Ö É ²Ó µ µ ɵ³ Ö µ É ± µ± Ð Õ µ µ²ê 9 µ Ö ±µ. ³µ ² µ µ ɵ É Éµ³, Îɵ ÔÉµÉ ÔËË ±É µ Ê Ö³µ³ Ô± - ³ É! Šµ Î µ, ²ÊÎ É µ ±² Ö ÒÌ µ ÉµÖ µ²- ÊÕ µöé µ ÉÓ µ µ ³ ÓÏ. µ Ôɵ³ ²ÊÎ µ Ö ²Ö É Ö ³µ ³ ²Ò³. ± ³ µ µ³, ³µ µ ±²ÕÎ ÉÓ, Îɵ É µ ÉÓ ² ÒÌ µí µ, µí Ö µ µ ² Ô² ±É µ ÒÌ ±É µ, Ö ²Ö- É Ö µ. ² Ê É µé³ É ÉÓ, Îɵ Ò µí ± µ µ ÒÌ µí µ Ò² ² Ò µé [119]. µ² É ²Ó Ò ² µ ² ³Ò µ [120]. É µ- Ë Î ± ±ÉÒ µí µ β- Ö µ µ ÉµÖ Ò - ² µ Ò [123]. µé Ì [123Ä125, 133] Ò²µ µ± µ, Îɵ µ Ò ± ² É µ É Ö Ò³, ² É Ò³, ±µ ÎÓ É µ µí Ì Ê±² µ É µ ² ³. É Ôɵ µ µ Ò ± ² Ö ²Ö É Ö µ ³ Ï Ì É Ê³ ɵ ±µ ³µÌ µ µ³ É. Š ² ±µ³ê µ ² Õ, µ Ò ± Ê ± ɵÖÐ ³Ê ³ ³ ²µ É Ï µ±µ ÊÎ µ µ Ð É µ É µ ² ÊÎ ± Ë ± É µë ±. ²Ö µ µ ÒÌ Éµ³µ β- Ö µ µ ÉµÖ ² µ É µ µ Ð Í µ³ ʲ ( µ µ±ê µ É ±µ µ³ µì Ö Ô ), ² µ Î ÒÎ µ ²Ó µ µ ². µôéµ³ê ²Õ µ µ µ ÔËË ±É ³ ÒÌ Ê ²µ ÖÌ ²Ó Ï ²µ - ʲÓÉ Éµ ³ µ ÉÊ µ ˵ ³ Ö ²Ö É Ö µ ɵ Î. ÒÎ µ µ ʱÉÒ β- Ö µ µ ɵÖ, µö ²ÖÕÐ Ö ² Î µ µ µ Ô² ±É µ Ö ÒÌ Ô± - ³ É Ì ( É ³ÊÉ Í Ö ), µ ÑÖ ²ÖÕÉ ² ʱµ Î É ÕÉ µï ±µ Ô± ³ É, ³µÉ Ö Éµ, Îɵ ³ ÔËË ±É Ê ±µ Ö β- µí µ ̵ µïµ É 1947., µé µ Î É µ - µ³ê É ÒÌ ËÊ ³ É ²Ó ÒÌ ±µ µ Ë ± ³µ É µ É ÉÓ 9 µ Ö ±µ (!) [131,132]. 19

22 Š ± Ê µé³ Î ²µ Ó ÒÏ, µ²ó ³µÉ ÒÌ ±Í β b - µ- µ ÒÌ Éµ³µ Ö µ µ ÉµÖ µî Ó ² ±, ² ÎÓ É µ µ ² ³ ʱ² µ É. Š µ³ ɵ µ, Ö ±Í Ö Ö ²Ö É Ö Ìµ µï ³ É Ê³ ɵ³ ²Ö Í µ µ µ ³ Ö ³ Ò Ô² ±É µ µ µ É - É µ. µ µ² ± ÒÏ ± µ³ê µé³ É ³, Îɵ µ Ò ÔËË ±ÉÒ ÕÉ ±²ÕÎ ²Ö µ ³ Ö Ö ² Ö É ³ÊÉ Í ± Ì Ô ÖÌ. ˆÉ ±, ÊÎ É µí µ É A(Z, N) (A(Z +1,N 1) + e ) bound + ν e µ ³µ µ µ É µ ÉÓ Í µ ²Ó ÊÕ ±µ ³µ²µ Î ±ÊÕ ± É Ê µ ̵- Ö Ì ³ Î ± Ì Ô² ³ ɵ [123Ä125, 131Ä133, 105]. ±µ, Ï ²Ö, µí Ò Ôɵ µ É µ µ²öõé µ ÑÖ ÉÓ Õ µ µ±ê µ ÉÓ - ²Õ ³ÒÌ É µë Î ± Ì ÒÌ. Î É µ É, µ Ì µ ³ É ±µ Î µ µ µ ÑÖ Ö µ ² ³ ² Î Ò µéµ± µ² Î ÒÌ É µ, µ ² ³ ³³ É ² Ö Ð É É Ð É µ ² µ, µ ² ³ ˵ ³ µ Ö Ì ³ Î ±µ µ µ É ² É ÒÌ É ³ µ± É- µ É, µï Ï Ì Î É Õ Ò c Ì µ µ É.. ÒÏ ± µ É ²Ö É ±µ²ó±µ µ- µ µ³ê ²Ö ÊÉÓ µ- ² ³Ê µ ̵ Ö Ì ³ Î ± Ì Ô² ³ ɵ, µ²µ Î ±ÊÕ Éµ Õ ³² µ ² ³Ê ±µô É Î ±µ É ³ÊÉ Í Ö. ²µ ɵ³, Îɵ ɳµ Ë µ Ô² ±É Î É µ (± ± ² Ò, É ± Ï µ Ò ³µ² ) - É ²Ö É µ µ µ µ ÉÓ Ô² ±É Î ±µ µ Ö. ² Î µ²óïµ µ ±µ² Î É µ µ ÒÌ µ µ µ Ô² ±É Î ±µ µ Ö ² É µ - ³µ Ò³ β- Ö µ µ ÉµÖ ²Ö ɵ³µ, ²Ö ±µéµ ÒÌ β- µ µ µ³ µ ÉµÖ É µ µ Ð. µ²µ Î ± ³ ɵ²Ó±µ µ²óï ɵ³ ÒÌ Ö ÒÌ, Îɵ ʱ Ò É µí - µ Î É ÉÓ ³ É ÊÕ µ²ó µí µ µ Ö Ì ³ Î ± Ì Ô² - ³ ɵ. Šµ Ò³ µ É ³ Ôɵ µ Ë ±É ³µ É ²Ê ÉÓ ² Î Ì ³ Î ±µ³ µ É ²Ê µ µ ³ µ µ Ê Éµ. ɳµ Ë µ Ô² ±É Î - É µ, ʲ± Î ± Ö ÖÉ ²Ó µ ÉÓ ³ µ µ Í µ Ò µí Ò µ- ÖÉ ± ±µô É Î ±µ É ³ÊÉ Í Ö Ì ³ Î ± Ì Ô² ³ ɵ ³- ÒÌ Ê ²µ ÖÌ, Îɵ ³µ É ÒÉÓ µ µ ³µ É É ± µ Ò³ µ µ ³ ± Ö ³ ɵ µ µ² ÒÌ ±µ ³ÒÌ. ±µ²ó±µ µ µ Ö±µ³ ɵ É µ ² ³ Ô µ²õí Ô² ³ ɵ, ̵ ÖÐ Ì µ É µ², É µ ÒÌ µ µ± µ. É µ Ò Ô² ±É µ² ɵ µ - É µ²óïµ ±µ² Î É µ µ µ. É µ Ì É ± µ ³µ µ ²Õ β- Ö µ µ ɵÖ. Š µ ² Õ, µ ÖÏ Ó µé- ÊÉ É ÊÕÉ µéò ( ±µ²ó±µ ³ É µ), µ ÖÐ Ò Ôɵ µ ² ³. ˆ ±µ Í, µ ² ³ µ²µ Î ±µ É ³ÊÉ Í Ö [148, 149] É µ µ Ï Ö ± ± Ï Ö Î ÉÓ Ìµ²µ µ É ³ÊÉ Í. Œ µ Ì ³ Î ± Ô² ³ ÉÒ ÒÌ É ³ Ì É Î ÕÉ Ö µ µ, É ± Îɵ ² ³Ò ³ ³ Ì ³ ̵²µ µ É Ëµ ³ Í Ö ³µ É ²Ê ÉÓ ÉµÎ ±µ³ Ô ÒÌ É ³ Ì, Îɵ É Ê É µ± É ²Ó É. 20

23 7. ˆ ˆ Š ˆ ˆ Ï ²Ö, ± Î É µî µé Ò, µ µ²öõð µ² ÉÓ µ - ² Ò É Ê± Ò ÒÏ µ ² ³Ò, ³µ µ ÖÉÓ ² ÊÕÐ : µ ÖÏ Ó É µë ± µ É ÉµÎ µ µ² µ ² µ µ²ó ³ µ µ ÉÊ Î ÉÒÌ ËµÉµÖ ÒÌ ±Í. ² ÊÎ ÉÓ, Îɵ ²µÉ µ ÉÓ µéµ± γ-± ɵ µ ² ³ (µ µ µ ² ÎÓ É µ ÊÉ µ ² - É ) ² ±, É Ó µ Í Éµ³µ µî Ó Ò µ±, ɵ µ ²µ µ µ ÒÏ ÉÊ Í ³µ µ µ²µ ÉÓ, Îɵ ±² ³ µ µ ÉÊ - Î ÉÒÌ ËµÉµ µí µ ² Î Ò ²Õ ³Ò ÔËË ±ÉÒ ³µ É µ± ÉÓ Ö ÒÎ µ µ²óï ³ µ ³ ³Ò³ ( ² ÒÏ ÕÐ ³) ±² µ³ ²Ó ÒÌ µí µ. ± Î É ²²Õ É Í Ôɵ µ É ³ ² ÊÕ- Ð ±Í : γ + A(Z, N) A (Z, N) A(Z +1,N 1) + e + ν e, (7.1) γ + A(Z, N) A (Z, N) ( A(Z +1,N 1) + e ) bound + ν e, (7.2) γ + A(Z, N) (e + + e ) v + A(Z, N) A(Z +1,N 1) + e + ν e, (7.3) γ + A(Z, N) (e + + e ) v + A(Z, N) ( A(Z +1,N 1) + e ) bound + ν e, (7.4) ± v µ Î É, Îɵ Ô² ±É µ - µ É µ Ö Ö ²Ö É Ö ÉÊ ²Ó µ. µ Ï µ µî µ, Îɵ µí Ò (7.1)Ä(7.4) ³µ ÊÉ ÉÓ ÊÐ É - Ò ±² µí µé± ÉÖ ²ÒÌ Ô² ³ ɵ Ì. ±µ Î ² ÒÌ ÒÏ ËµÉµ µí µ ÊÎ µ ² É ÉÊ µ µ µ µ ɵ²Ó±µ ±Í Ö (7.1). É µ ³ Ö µ µ µ É ²Ó ÒÌ µí Ì Ì µ² ±µ ³µ²µ É µë ±. µí (7.2) µ² µ ÉÓÕ ²µ Î µí Ê (7.1). - ±µ - ɵ µ, Îɵ É É µ, µ ÊÕÐ Ö Ôɵ³ µí, ³ ÕÉ µ²óïêõ Ô Õ, µöé µ ÉÓ µµé É É ÊÕÐ µ ̵ Ó³ ² ±. ³µÉ Ö Éµ, Îɵ Î ËµÉµÖ µ ±Í ² ϱµ³ ² ±µ, µ ² ÒÌ Ê ²µ ÖÌ ( µ²óïµ ²µÉ µ É µéµ± γ-± ɵ Ò µ- ±µ ²µÉ µ É Ð É Í É ²Ó µ µ ² É Ò) ±² ±Í (7.1), (7.2) µí É Ì ³ Î ± Ì Ô² ³ ɵ ( ±²ÕÎ Ö ÉÖ ²Ò Ô² ³ ÉÒ, ²µÉÓ µ Ê ) ³µ É ÒÉÓ Ó³ Î É ²Ó Ò³. Í, ÔÉµÉ ³ Ì - ³ ʱ² µ É µ ² É É ²Ó µ³ê ÊÎ Õ, µ É µ É µ Ôɵ µ Ö ² Ö Ö ²Ö É Ö Î ³ µ ²µ µ Î. Ôɵ³ µí Ò (7.1) (7.2) ÕÉ ² ÏÓ ±µ² Î É Ò µ ± ± Î É ³ Ô µ²õí Ì ³ Î ± Ì Ô² ³ ɵ, Ò µ² Ò³ µé Ò µ ÊÐ É µ µ² ±Í A(Z, N) (A(Z +1,N 1) + ν e ) bound + ν e µí ʱ² µ É. 21

24 ±µ²ó±µ Î µ ɵ É ²µ µí ³ (7.3) (7.4). ²µ ɵ³, Îɵ ²Ê ± µ - ³³ É µí (7.3) µ É Ö ±Í Ö γ+a(z +1,N 1) (e + + e ) v + A(Z +1,N 1) A(Z, N)+e + + ν e ÊÉ µ ±µ µ µöé µ ÉÓÕ ( É Ô ² É ÕÐ Ì γ-± ɵ ). µôéµ³ê ʱ - Ò µí Ò ±µ ³ µ µ³ ² ÖÕÉ ² Ì ³ Î ± Ì Ô² ³ ɵ Ô µ²õí Õ Ôɵ µ ² Ö Ì. µ Ï µ Î µ ɵ É ²µ µí µ³ (7.4). ²µ ɵ³, Îɵ µ É µ Ò Ö ²ÖÕÉ Ö µ²µ- É ²Ó µ Ö Ò³ Î É Í ³, Îɵ ±²ÕÎ É µ µ Ì Ö ÒÌ µ ÉµÖ Ö ³. ɵ µ Î É, Îɵ µí ˵ ³ µ Ö Ì ³ Î ± Ì Ô² ³ ɵ É É Ò³ µ µ³ µ ± É Ô³ Î ± ²Õ ³ Ö ³- ³ É Ö ³ Ê ² ³ Ð É É Ð É µ ² µ. µé Ë ±É, Îɵ ³µ Î É ² µ ²Õ É Ö ±µ ² É ³ É -, ²Ê É Ìµ µï ³ ±µ Ò³ ʱ ³ ɵ, Îɵ ±Í Ö É (7.4) Ö ²Ö É Ö µ³ ÊÕÐ ²Ö µí ʱ² µ É. µ ± Ôɵ µ- É Ò µé µ Î µ ÉÓ ( Ò µ µéµ± Ì µ² Î ÒÌ É µ, ²µÉ µ É, É ³ ÉÊ Ò ÊÉ Ì µ ² É, ²µÉ µ É γ- ²ÊÎ Ö, Ô γ-± ɵ É..) µ µ² ² Ò ÊÐ É µ ³µÉ ÉÓ ÊÐ É ÊÕÐ É µë Î ± É ² Ö. ɵÖÐ ³µ³ É ³Ò ³ É ³ ³³ É Õ µ É µ- É Ð É É Ð É µ ² µ ± ± Ö³µ ʱ ɵ, Îɵ µí µ µ Ö Ì ³ Î ± Ì Ô² ³ ɵ Ì (µ µ µ Ì ÉÖ ²ÒÌ) µ ̵ ² Î ±Í É (7.4) µ ² ÊÕÐ ³ ( ² - Ï É µ Ï ³) Ì Éµ³ É µ µ. µ ÊÉ ² µ ³ Ö É Ï É ² Ö µ Ê ² µ µ³ Í ±² Ê Ì É ³µÖ ÒÌ µí Ì, µ- É ± ÕÐ Ì Ì µé Î ÕÐ Ì Ê±² µ É ² ± Ì Ô² ³ ɵ, µ É ²Ö É ± ²Ó µ ³µÉ ÉÓ Ï ²Ö Ò µ Ê c Ì µ ÒÌ. ² µ²µ ÉÓ, Îɵ µé µ µ² µí (7.4), ɵ µé Õ ² Ê É, Îɵ ²Ö µ ± µ ̵ ³µ ÉÐ É ²Ó µ ÊÎ ÉÓ ±É Ò c Ì- µ ÒÌ Í ²ÓÕ ÊÉµÎ Ö Ì Ì ³ Î ±µ µ µ É ³µ³ É Ò. Ï ÉµÎ± Ö, ÉÓ µ µ Ö Î É ÉÓ, Îɵ Òϱ c Ì µ µ É - ²Ö É µ µ Ö Ò Ò Í É ²Ó µ Î É Ò, µ ̵ ÖÐ ÉµÉ ³µ³ É, ±µ ±µ² Î É µ ÉÖ ²ÒÌ Ô² ³ ɵ ( ³ Ê ) ÒÏ É ±µéµ ÊÕ ± É Î ±ÊÕ ³ Ê ( ÖÐÊÕ µé ³ Ò Ò É ). ˆ ²µ Ò ÒÏ Ê³ ÉÒ µ µ²öõé ˵ ³Ê² µ ÉÓ ² ÊÕÐ ÊÉ : ±Í Ö Ì É ÉÊ ²Ó ÒÌ µ É µ µ Ö ³ ²Ó µ µ- µ ÒÌ Éµ³µ (7.4) Ö ²Ö É Ö µ µ µ µ ÉÓÕ É É µ µ ±É µ É. Ï µ±µ µ É µ µé Î É ³³ É Õ - µ É µ É Ð É É Ð É µ ² µ. ɵ µ µ²ö É - ³ É ÉÓ ± ± µ Ò É µ ÒÌ β- µí µ, µ ÖÏ Ó µ Ò ² É ÉÊ. 22

25 8. ˆ ˆ ˆ ˆ ˆˆ ² Ì Î ±µ É ³ Ö µ É ³ µ ̵ ÖÉ µîé µ ³ ³Ò³ Î ÉµÉ ³, ɵ ʲÓÉ É ³µ É µ µ É - Ì µ Í Ö É ³ µ É ³Ò Ê ÊÉ ÉÓ Ö µ ³ - ³Ò³ Î ÉµÉ ³ ³µ µé Ê µ Ö µ Í Ð É µ² ³ ± µ- ³ ± µ É ³ ² ÊÕÐ Ì Ö Ì ³µ É. Ôɵ³ É µ µ µ É µ É ³µ É. Ò² Ò ± µ µ µ³ µ³ Ë ±É Î ±µ³ ³ É ² ɵ³ µ Ö µ Ë ±, Ë ± É µ µ É ², ³µ² ±Ê²Ö µ Ë ± ÒÌ ±µ ÒÌ É ³ µé µ Ê ²Ó µ É Í µ µ Ì µ Í. ± ²µ Ó, ÔÉµÉ Í É ± Ô±µ µ³ ±, Ê ², ɵ Î ± Ì Ö ² ÖÌ, ±Ê É, ² Î ÒÌ µí Ì µí µ µ ÒÌ É ³ Ì. Í µ µ Ì µ Í ÉÓ ² É ËÊ ³ É ²Ó µ µ ±µ µì Ö Ô - ³ ʲÓ, µ ±µ µ Ï ²Ê µ µ ³Ê µ Õ. ÉµÉ Ê ²Ó Ò Í Ò ÉÊ É ± ± µ Ð µ - ÊÕÐ Ì Î ± Ì É ³ ³ ± µ-, ³ ± µ- ³ ³. Ê Ò Ê ²Ó Ò ±µ µ³ µ É ³µ ÊÉ ÒÉÓ µ²ó µ Ò ²Ö ʲÊÎÏ Ö ± Î É Ê±µÉ µ ÒÌ ³ É ²µ ( ³, Ì µ µ ±µ, ³ Í ± Ì Éµ, Ð, É..), ±µ É Ê µ É Ì Î ± Ì Ê É µ É µ ²µ Ò³ É ³ ³, É ± µé± ² µ Ê Éµ Î µ µ É Ö µ Ð É Ö Ê²ÓÉ Éµ ³ µ Ì µí µ µ. Œ µ ÕÉ, Îɵ µ µ ±µ ÒÌ ³ ÖÉ ±µ ÒÌ Î µ, ʱ ² ÒÌ É±µ É ² É ²Ó µ ³Ö µì Ö Ï Ì µ ÉÓ Ìµ, µ µ²ó µ Ò É µ Ì µ ÊÕÉ Ö, ² Ì Ê± ÉÓ µ Ð µ µ ²±. µ³ ²ÊÎ Ì µ Í Ö ² ³µ µ ² µ ̵ Î µ µ ÊÐ É ²Ö- É Ö µ É µ³ ² µ Ö ³ Ê Î ³ Å ³ É ÒÌ ±µ² ²±. ˆ É µ, Îɵ É µ Ö Ôɵ µ ³ Î É ²Ó µ µ ÔËË ±É Ì µ Í ³ ÖÉ ±µ, Ò ± Î É µ µ µ µ. ƒõ µ³ µ² É Ì µé ² É Éµ³Ê [154], µé µ ³ µ ( É ² ³. ³µ µ Ë [155], É ± Ò²± Ì, ÒÌ ). ±µ Í XIX. Ô² [156] µ Ê ² Ì µ Í Õ ±Ê É Î ± Ì Ô² ±É µ ±Ê É Î ± Ì É ³ Ì. Ê É µ ², Îɵ µ Ò É Ê Ò - µ²µ Ò³ Ö µ³ µé É Ö³ µ É ÉµÎ µ ³ ²µ Ì É µ ± Ê- Î É Ê µ, É.. µ ̵ É ³ Ö Ì µ Í Ö ±µ² µ ÒÌ É Ê. ±µéµ ÒÌ ²ÊÎ ÖÌ É Ê Ò ³µ ÊÉ É ÉÓ µîé µ² µ ÉÓÕ ³µ²Î ÉÓ µ Ê ÊÕ. ²µ Î µ Ö ² Ò²µ µ Ê µ Ô² ³ ²Ö ÊÌ ± ³ ɵ µ : ±µ ± ³ ɵ Ò Ìµ µïµ É µ Ò µ³ Ð Ò ² ±µ Ê ± Ê Ê, ±µ² ³µ É ±µ²ó±µ ̵ ÉÓ µé µ µ µ ± ³ ɵ ± Ê µ³ê, ² Ì µ ³ µ ²ÊÏ ÉÓ ±µ µ ³ ²ÓÍ. 23

26 Œµ µ ʱ ÉÓ Ö µ ɵÖÉ ²Ó É, µ Ð Ì ²Ö ³ Î ± Ì µ Ñ ±Éµ ³µ µ µ Ò. Î ² ³ Ó ±µéµ Ò Ì [150Ä153, 155]: µé ÊÉ É µ µ Ì µ Í ; ³µ ÉÓ Ì µ Í µé Í ²Ó ÒÌ Î ÉµÉ µ Ñ ±Éµ ; Ê É µ ² µ ² ÒÌ µµé µï ³ Ê Î ²Ó Ò³ Ë ³ Ö µ Ñ ±Éµ ; ³µ ÉÓ Ì µ ÒÌ µé Ì ±É É ³Ò Ö. µ Î ± ³, Îɵ µé ÊÉ É µ µ Ì µ Í Ö ²Ö É Ö µî Ó - Ò³ µ ɵÖÉ ²Ó É µ³. ³µ Ì µ Í Ö ³ µ ÉÊ É, ² ɵ²Ó±µ µ É ÉµÎ µ ³ ²µ ² Î ³ Ê Í ²Ó Ò³ Î ÉµÉ ³ µ Ñ ±Éµ. Ôɵ³ ̵ Ì µ ³ µ µ µ É Ö Ê É µ ² ³ µ² µ - ² ÒÌ Ë µ ÒÌ µµé µï ³ Ê ±µ² Ö³, ɵ ± ± µé ÊÉ É ³µ Ì µ Í Ë Ò Ò² ²ÊÎ Ò. ÊÐ É Ò³ Ö ²Ö É Ö µ µ µ ³, µ ̵ ³µ³ ²Ö Ê É µ ² Ö Ì µ µ µ Ö. ³ ± µ É ³ Ì ² ͵ Ê ²Ó µ ÉÓ Ö ² Ö Ì µ Í Å µ µ É µé ³µ É Ö, µé µ Ò µ Î ± ÊÐ Ì Ö É ³, µé ÊÉ É Ê É µ µ Ì µ Í É.., É.. Ì µ Í Ö ÊÐ Ö³ ² ± ³ ² µ ³ ³Ò³ Î ÉµÉ ³. Ó Í ² µµ µ µí É µ ÉÓ ³ ²µ É ÊÕ É ÉÓÕ. [161]: µ µ ² ÏÓ ² Ê É ÉÓ Ö Å Éµ µ, Îɵ É ²Ö É µ- µõ µéñ ³² ³µ ² É µ² µ µ µ Ê Ö, ± ±µ Ò Ëµ ³ µ µ µ²ó µ ²µ Ó ²Ö Ï Ö Éµ ² µ Î, ³ µ: Îɵ ³µ- É ³ Ê ³ ± µ ±µ Î ± ³ Ë Î ± ³ É ³ ³ ±µ É µ² Ê É Ö Í Ë Î ± ³ ±µ ³ µ. É ±µ Ò É ÊÕÉ, Îɵ Ò µ ÉÓ ÊÌ µ É ÒÌ Î ÉµÉ µ µ - É ³Ò Ö² Ó µ É ÊÌ µ É ÒÌ Î ÉµÉ Ê µ É ³Ò: ν 1 ν 1 = ν 2 ν 2. (8.1) ±µ ³µ É µ Ò É Ö, µµé É É µ, ± ± µ É µ ³ - ³ ² ÉÊ ³ É ³ÒÌ Î ÉÒ Ì µ É ÒÌ ±µ². µï²µ ÒÎ±Ê Ê³ µ ÉÓ µ Î É Ôɵ µ Ò Ö h É ÉÓ, Îɵ - Ö É ³ É Ô É Î ±µ µ Ê µ Ö hν 1 Ê µ Ó hν 1, Î ³ Ô Ö, Ö Í Ê µ, É Ö Éµ µ É ³, µ µ²öö µ Ò ÉÓ µõ Ô Õ µé hν 2 µ hν 2. É ÒÎ Ö É É Í Ö Ê É ². Îɵ É ²Ö É - ÉÓ Ö, µ µ ²Ê É µ³ ̵ µ ³ Õ Éµ µ, Îɵ µ ̵ É - É É ²Ó µ É. ÍÒ Ôɵ É É Í Ê Ö³µ µé± Ò ÕÉ Ö µ- ɵÖÐ ³Ê µ µ ÉÓ Í Ê µ Í, ±µéµ Ò É ³ µ ³µ µ ÉÓ Ê ³ - É ÉÓ µ µ ³ Ò µ É Ò ³ Ö ²Õ µ µé ²Ó µ É Ì ³ É ³ ² ÉÊ, Ö ÊÐ É ÒÌ Ò µ, ² É ±µ Ò ³ ÕÉ Ö, 24

27 ³, Ò µ µ ³ Ö Î ÉµÉÒ. ² Ê É ÊɵΠÉÓ, Îɵ Ê ²µ µ (8.1) ³µ É ÊÎ ÉÒ ÉÓ É ³µ É ÊÕÐ É ³Ò µ² ³ µ µî ² ÊÕ Ê Ê É ³. ²µ ³µ É, ³, µ É ÉÓ ν 1 ν 1 = ν 2 ν 2 + ν 3 ν 3. (8.2) µ² ɵ µ, ³µ µ ÖÉÓ, Îɵ ² µ²óï Î ²µ ³µ É Ê- ÕÐ Ì É ³ ³ É ÕÉ Ö ± ± µ É ³ : Ôɵ É µ µ ÉÓ (8.1) (8.2) ² ÊÕÐ ³ : ν 1 + ν 2 = ν 1 + ν 2, (8.3) ν 1 + ν 2 + ν 3 = ν 1 + ν 2 + ν 3, (8.4) É.. Ê ²µ µ ˵ ³Ê² Ê É Ö É ±: µí ³µ É Ö ÊÎ É- ÊÕÐ ±µ² Ö µ² Ò ÒÉÓ µ É ²ÖÕÐ ³ µ µ ɵ ΠɵÉÒ. ɵ µ µ. ±µ³ò³ Ö ²Ö É Ö ³µ²Î ² µ µ ÊÐ, Îɵ ΠɵÉÒ - É Ò ( Ò ² µ ³ Å É.), ±µ ² µ²óï Î ²µ É ³ ³ - É ÕÉ Ö ± ± ˵ ³ ÊÕÐ ÊÕ É ³Ê. ɵ µ ÊÐ É ²Ö É µ µ µ ² É µ² µ µ ³ Ì ±.... Š Ö ² Õ µ ³µ ÊÉ ÒÉÓ Ò ³ µ µî ² Ò Ê ²µ Î Ò ²ÊÎ Î µ Í Ô, ³, ËµÉµÌ ³ Î ± µí Ò. Ì ³ µ É É Ö Éµ : Ò ³µ É ² µ ÖÉÓ Ê Ö, µ µ - Ò (8.1) (8.2), ˵ ³ ÊÕÐ Ê ²µ Ö µ, ² µ ʳ µ ÉÓ ÔÉ Ê - Ö h ʳ ÉÓ, Îɵ µ Ò ÕÉ Ô É Î ± ² ²Ö ± µ µ µ µî µ µ ³ ± µ ̵. ² É (8.3) (8.4) ʳ µ ÉÓ µ ÉµÖ ÊÕ ² ± h, ɵ³Ò µ²êî ³ ±µ µì Ö Ô, É ± Îɵ É µ ÉÓ Î ÉµÉ ÉÓ ² - É É µ É Ô. ± ³ µ µ³, ³Ò ̵ ³ ± µî Ó µ³ê ±µ µì Ö Ð Ö Ô µé± Ò² ³ ͱ Î ² µ É Œ [157Ä160]. Œ Õ² 1841 µ ² É ÉÓÕ µ ³ ±µ² Î É µ³ ± Î É µ³ µ ² ² µ µ² ɵ É É ÒÌ Ë Î ± Ì Ê ²µ ɵ µ ³ ( Annalen der Physik ). Ÿ. Œ. ƒ ²ÓË Ï É ( [157],. 115): ±µ É ²Ó Ê - ², É Ò Ë ± µ µ Ë, ɵ²Ó±µ Î ² Ê Ò³ µ³ É ÉÓ É ÉÓÕ, µ µé É ² ɵ Ê. É Ö µé Œ µ ±µ µì Ö Ð Ö Ô Ò² µ Ê ² ±µ µ ² µ ³ É ² ÏÓ µ µ Ë µ³ É ² µ ³ Ê ² ² ÊÕÐ Ì µé µ Ôɵ³Ê µ µ Ê, ±µéµ ÒÌ µé± ÒÉ ² ²µ Ó µ² µ² µ µ - ɵÖÉ ²Ó µ. Š ± ³ ³µÉ ³ ʱµ µ É µ ² Ö µ µ Ë, µé± Ò Ö Œ Ê Î É µ µé, É Ê µ ± ÉÓ. Ó, µ- ³µ³Ê, ² µ²ó ³µ³ É : É µ ʱ ³Ö ɵ µ ³ ³ Ì µé, Ì ²Ê µ±µ µ µ Ö. É ³ µ ÑÖ Ö É Ö Éµ µ - ɵÖÉ ²Ó É µ, Îɵ Œ Ò Ê Ò² Î É ÉÓ µ µéò ³ ²µ É µ³ Ë ±µ Ê ² ²Ò Ì ³ Ë ³ Í, ±µéµ Ò ² É Ò Ì ³ ± Ì ². ² [157,. 129] Ÿ.Œ. ƒ ²ÓË µ µ² É: µ² µ³ ³Ò ² É ²Õ Œ - Î É µë Ê Õ ±µ µ Ê É É. ³ Ê Ê ± µ Ð É Å µ µë µ µ Ôɵ µ Ê É É Å µö ² Ó ³ ɱ Œ µ Ë - 25

28 Ò µ Ê: µ ³µ µ ² µ µ µ² µ µ É ³ Ê É ² É Ö - Ì Ö Î ÉµÉ Å Ê³³ Ì Í ²Ó ÒÌ Î ÉµÉ ÉÓ É ² Ö. ɵ µ Î É, Îɵ ²Õ µ ³µ É µ² µ µ ³ ± µ ±µ Î ±µ - Ì Î ±µ É ³ ³ É µ Ò Ì ±É, ʲÓÉ É Ê É ² - ÕÉ Ö ³µ µ ² µ Ò Ö ² Î ÒÌ µ É ³ Å Ê ³ ²µ ³, µµé É É ÊÕÐ Í ²Ó Ò Ö É ³ µ Ò, ³Ò ³ Ö ³ É ³ É ³ µ µ ÉÓ Éµ²Ó±µ Ôɵ³ ³Ò ². É É ³ µ µ ÉÓ µ ± É ± ± ² É ±µ µì Ö Ô. ² µ É ²Ó µ, µ ±µ²ó±ê Ê ²µ µ Å µ ³µ É Í ²Ó Ò Î ÉµÉÒ µ² Ò ÒÉÓ µ É ²ÖÕÐ ³ µ µ ɵ µ РΠɵÉÒ Å µ ± É ËÊ ³ É ²Ó µ µ ±µ µì Ö Ô, ɵ - ²Õ ³Ò É³Ò Ì µ µ ÉÓ ³ µ Ì Ö ² ÉÓ µé Ôɵ Ê - ²Ó µ µ Ò ³µµ Í ² µ. ±µ Í, ± µ ÒÏ µ Î É, Îɵ É ± ³ µ µ³ Í Ì µ Í ƒõ µ É - Ö É Ö Ê µ Ó ³ ± µ³ Å ± ± ² É ±µ µì Ö Ô µ µ µ Ì ±É ²Õ µ µ ³µ É Ö ³ Ê µ² µ Ò³ É ³ ³. ³ É Ö ËµÉµÔ² ±É Î ± ÔËË ±É,. [161] ̵ É ± Ò µ Ê: ±µ µµé É É µ² µ µ É É Í, É.. µ ² µ µ Ð - ÖÉÒ³ Ö³ µ ²Ö ɵ Ôɵ É ÉÓ, ÕÐ Ö Éµ Ö µ² µ µ É µé±² ± ²Õ ³ÒÌ ÍÊ µ Ô² ±É µ ÒÌ µ² µ ÒÏ - µ ΠɵÉÒ, Ò ± ± ÕÐ Ì ³ É ²² ( ²Õ ÉÓ µ ² ±ÊÕ Î ÉµÉÊ Ô² ±É µ µ ɵ ³µ, Îɵ ²Õ ÉÓ Ì ±µ µ ÉÓ). µ ² ÉÓ ÏÊ µ² µ ÊÕ É É Í Õ, ɵ Î ³ Ê Ð µöé µ É Ö Ì ³? É µ É Ö µî µ ³ Ö µ ³ É Î ± Ì ÒÌ ± Î- ± Ì µ µî ÒÌ Ô² ±É µ µ? ²Ö Î µ Ê Ò ÔÉ ± α? µ² µ µ É Ó ²Ó Ö, ³ Î µ ɵ É µ± ÉÓ Ôɵ. µ É ÉµÎ µ ² ÏÓ µ³ É ÉÓ µ- ±Ê ± É ²² Î ±µ Ê µ ÊÉ Ô² ±É µ µ µ µéµ± Ë ± µ- ÉÓ É Ë Í µ µ µ ɵ µ É, Îɵ Ò Ò²µ µ²êî µ ƒ.. µ³ µ µ³ (µ µ ³µ É µ± ÉÓ Ö Éµ²Ó ± Ò³, ± ± ɵ³ µ µ ±µ, µ µ µ µ ²Ê É É, Îɵ µ² Ò É ). ŒÒ ÊÉ ³, Îɵ Í µ µ Ì µ Í Ö ²Ö É Ö Ê - ²Ó Ò³. Š ± µ± ÉÓ ² µ ÉÓ Ôɵ µî µé Ò ³ - Î ±µ µé± ÒÉ, ±µéµ µ µ ² ² µ µé± ÒÉ, µ Î µ µ É É. ±µ²ó±µ ɵ É Ò² µ³ Ð É ÉÓÖ É- µí É Ë, ±µéµ- µ ɵ, µ² µ³ µé ÊÉ É µ ³ Ö ² ±µ µ µé± ÒÉ Ö, µ ² ± É ± Œ É ²Ó ±µ ˵ ³. Œ ² ² µ ÒÉ±Ê µ³ É ÉÓ µ µ, µ É µ µ Ê- ² ±µ ². Œ µ ÕÉ É ², µ µéò ³ ²Î ÕÉ. Ôɵ µ ²µ µ± Ê ÊÎ µ µ É ³ÊÕ É³µ Ë Ê ³ Œ ÒÉ ² Ö µ±µ Î ÉÓ Ó ³µÊ É µ³, Ò µ- Ï Ó µ± ɵ µ µ ÔÉ. ʲÓÉ É Ôɵ µ Òɱ µ Õ Ó µ É ² Ö Ì µ³ò³. µ ² Ôɵ µ ²ÊÎ Ö Œ µ ÑÖ ² ʳ Ï Ï ³ 1852Ä1853. µ ² µ²ó Í ²Ö ÊÏ µ µ²ó ÒÌ µî Ó É µ ³ ³µ³. 26

29 É ²Ó µ ± É ³ Ö µ + ɵ³? ²Ö Ôɵ µ µ É ÉµÎ µ µ± ÉÓ µ ³ ³µ ÉÓ Ô (ΠɵÉ) ̵ µ Ö Ô, µµé É É ÊÕÐ Ì Ôɵ³Ê Ö Ê Éµ³ Å Ï ³ Ö µ± Î. ±µ ±µéµ ÒÌ µ É Ï Ì ²ÊÎ ÖÌ ³Ò ³ ³ É µ µ± É ²Ó- É. ³, βt - Ö Ö µ µ ÉµÖ Éµ³ É µ Ð É Ö µéµ Ê ± ³ Ô² ±É µ É É µ. ² Ô - Ö ( ± ɵ Ò Î ² ) Ò² É Ï µ Ö Ô² ±É µ Ô Ô² ±- É µ ± ±µ - Ê Ó µ µ²µî± ɵ³, ɵ Ô² ±É µ βt - ³µ É ÖÉÓ Ôɵ µ ɵÖ, ² µ µ µ µ µ Å Ôɵ ÉÓ Ô² ±É µ -Ö Ò µ E decay E atom. Ÿ µ, Îɵ βt - Ö µ µ ɵÖ- Ò ÒÏ Ô Ô Ö Ô² ±É µ µ µ²µî±. µ ±µ²ó±ê µöé µ ÉÓ β- µ µ Í µ ²Ó a Ô Öɵ É, ɵ Ê ² Î Ô É ± µ ÉÊ µ µöé µ É (ʳ ÓÏ Õ ³ ). ²ÊÎ ÊÉ e ±µ γ- ²ÊÎ Ö Ô Ö µ Ê Ö Ö É Ö µ µ³ê Ô² ±É µ µ ɵ³. ² ɵ³ É ²Ó Ò, ɵ Ô² ±É µ µ É Ö ²µÏ µ ±É. ² ɵ³ µ µ, ɵ Ô² ±É µ µ É Ö ± É Ò Ê µ Ó, ɵ µ µ ÖÉ µ µ µ ±µ, É É ²Ó µ, É ± µí Ò µ ÖÉ µ Ò Ì ±É [162]. µ µ µ³ ɵ³ µ ̵ É µ² µ µ ÒÌ Ê µ Ô² ±- É µ ³ Ò ² ³ Ô E atom ÔÉ Ô Ö ³µ É ÒÉÓ Ö Ê Ô² ±É µ³ É Ò³ ³µ É ³, ʲÓÉ É µ µ É µ Ê - Ö Ê µ Ó Ô E nucl (µ É Ò µí ÊÉ e ±µ - γ- ²ÊÎ ). µöé µ ÉÓ Ôɵ µ µí ³µ É ÒÉÓ µî ÒÌ µ µ Î ÖÌ ² ÊÕÐ ³ : M ij 2 P = (E atom E nucl ) 2. É Õ ² Ê É, Îɵ µöé µ ÉÓ µ Ê Ö É É ² ± µ Ê, ±µ µ ÉÓ Ô Ö ÒÌ Ê µ É µ É Ö ² ±µ ± µ É Ô Éµ³ ÒÌ Ê µ. µ É Éµ³Ò ² µ µ ²ÊÎ - Ö µ É ± Ê Ï Õ Éµ³ ÒÌ Ê µ, É ± Îɵ µé± Ò É Ö Ë ±É Î ± Ö µ ³µ µ ÉÓ Ê ²ÖÉÓ µ Ê ³ Ö. 9. ˆ Ÿ Œˆ Œˆ ˆ ˆ Šˆ ƒˆÿ Œ µ ÊÎ Ò, µé ÕÐ Ö µ Ë ±, Ê Ò Éµ³, Îɵ Ö - Ò ³µ É Ö µ² µ ÉÓÕ ³Ò µé µ± Ê Ö, ³, µé Ô² ±- É µ µ ɵ³µ. É Ê µ ÉÓ µ µ ± ÊÐ ³ Ö Ê É ²Ó Ò³ ÊÉ -, Îɵ Ô, µö ²ÖÕÐ Ö Ö ÒÌ ±Í ÖÌ, µ µ µ²óï 27

30 Ô Ì ³ Î ±µ Ö Éµ³µ Ì ±É Ò³ Ô Ö³ ±µ² - Ï É± É µ µ É ². É É ²Ó µ, Ì ±É Ò Ô Ò Ö Ì ( ) Ô, ɵ³ Ì (1 10) Ô É ÒÌ É ² Ì ( ) Ô, µµé É É ÊÕÐ ³ ÏÉ Ò ÉµÖ 10 13, ³. ± Îɵ µ É Ö ( ±²ÕÎ ³ ³ Ò ³µ³ ɵ µ µ µ µ µ ÉµÖ Ö Ö ) ³ ÕÉ ±É Î ± ± ±µ µ Î Ö ²Ö Ì ³ ± ² Ë ±, Ê- Î ÕÐ µ É µ É ²µ. ÒÏ Ò Ê³ ÉÒ ± ² Ó Ê É ²Ó Ò³ µ µé± ÒÉ Ö - ²ÊÎ Ö µé Î µ µ µ µ ²µÐ Ö γ-²êî Ö ³ É ÒÌ É ² Ì Å ÔËË ±É.. Œ ÊÔ [177]. ÉµÉ ÔËË ±É ³µ É ²Õ ÉÓ Ö Éµ³ ²ÊÎ, ±µ ³ Ê²Ó µé Î γ-± É µ ³ É Ö ³ ± µ ±µ - Î ± ³ ± É ²²µ³ ± ± µ Í ²µ. ɵ µ ³µ µ ²Ö γ-± ɵ ³ ²ÒÌ Ô, ² ²ÊÎ ÕÐ µ ²µÐ ÕÐ Ö Ìµ ÖÉ Ö ± É ²² Î - ±µ Ï É± µ É ÉµÎ µ ²Ó µ Ö ÓÕ. Ò µ² ÔÉ Ì Ê ²µ ± ± ±É Ì µ ²µÐ Ö, É ± ±É Ì Ê ± Ö ÊÉ É ÊÕÉ Ê - ± ² µ µ ɵ Ô, Îɵ µµé É É Ê É Ê² µ Ô µé Î. Ò ÔÉ Ì ² ² ± µ ² Î ± É É µ Ï µ Ê µ µ Ê µ Ö. µ ³ É ÉÓ, Îɵ ² Î µ µ µ µ µ ²µ- Ð Ö ³µ µ Ê ²ÖÉÓ, ² ÖÉÓ Éµ³Ò ɵΠ± ² µ ²µÉ É ²Ö µµé É É ÊÕÐ ± É ²² Î ± Ï É±. É É ²Ó µ, µ µé± Ò- ÕÉ Ö Ö ² Ö, Ö Ò ÕÐ ² Î Ò µ ² É Ê± µ ÖÐ ±² ± ÊÕ Ì ² Ê µ ² É Ê±. Î ² µ ² ÉÓ ³ - Ö ÔËË ±É Œ ÊÔ ±²ÕÎ ² ɵ²Ó±µ Ö ÊÕ Ë ±Ê ± Ì Ô ³ ±Ê ± É ²² Î ±µ Ï É±, Î Ï ² Ó, µì É É µ Õ µé µ É ²Ó µ É, ³ É ²²Ê Õ, Ì ³ Õ, µë ±Ê, Ì µ²µ Õ É.. Ÿ ³µ ÊÉ µ Ê ÉÓ Ö Ô² ±É µ Ò³ ̵ ³ µí µ - Í ÊÉ Ì µ µ²µî ± ɵ³µ, ² ² ± Ô Ìµ µ µ ±µ µ ³Ê²ÓÉ µ²ó µ É Ö Ô² ±É µ µ µ µ²µî± [163]. Ôɵ³ µ ɵΠµ ÉÓ Ô Ö ÒÌ Éµ³ ÒÌ Ìµ µ, ² ² Ê Ï- µ É Ö É ÕÉ Ö Ö ÊÕ Éµ³ ÊÕ Î ÉµÉÒ - ÔËË ±É Ì ÉÒ Ö Î ÉµÉ. É Ê ²µ Ö ³µ ÊÉ Ò µ² ÖÉÓ Ö ²Ö µ ÉµÖ ÉÖ ²ÒÌ Ö, ²Ö µ³ ÒÌ µ ÉµÖ Ö ³ ²Ò³ Ô Ö³ µ Ê Ö, µ- µ µ µ µ µ ÒÌ µ Ì Éµ³µ, ±µéµ ÒÌ Ìɵ ±µ Ð ² ² ±µ ± Ô µ³. B É ± Ì ²ÊÎ ÖÌ µ² Ò ²Õ ÉÓ Ö Ô² ±É µ -Ö Òe µ Ò... Š Ï [162] Ï ² ± Ò µ Ê, Îɵ µ µ µ µ µ µ ÒÌ µ Ì Éµ³ 229 Th Ô² ±É µ -Ö Ò µ ³µ É É ± Ê ±µ Õ Ìµ µ µ³ µ µ µ ÉµÖ Ö µ µ µ ³µÉ ³ 197 Au: Ê ²µ Ö Ô² ±É µ -Ö µ µ µ Ò µ² ÖÕÉ Ö ²Ö K M 1 Ò µî µ µ ̵ Ô² ±É µ µ µ µ²µî± (1S 1/2 :80,725 ±Ô 3S 1/2 :3,425 ±Ô [164]) 3/2 1/2 Ö µ µ ̵ (0 77,351 ±Ô ; ³Ö 1,91 [165]). Í Ô ÖÌ Éµ³ Òx Ö Òx - ̵ Ì 51 Ô µ ±µ µ ³Ê²ÓÉ µ²ó µ É M1. 28

31 Ô± ³ É [166] µ Ê ² Ó Ô² ±É µ Ò µ µ²µî± µ²µé Ô² ±- É µ Ò³ Êαµ³ Ô 100 ±Ô, Ô± ³ É [168] Å ³µ µì µ- ³ É Î ± ³ É µ ± ³ ²ÊÎ ³ Ô Ö³ ÒÏ Ô K-Ê µ Ö Éµ³ µ²µé. µ Ì ²ÊÎ ÖÌ Éµ³ Ò µ Ê Ö ² Ó Ö ³, É ³ Ò Ö ÒÌ µ ÉµÖ µ µ µ ² Ó Ò² ɵ³ ±µ µ ÒÌ Ô² ±É µ µ, ±µéµ Ò É µ ² Ó Í É ±Éo µ³. ± ³ É ²Ó Ò Î Ö µöé µ É ² Ê ³µ µ µí Ò (2,2 ± 1,8) 10 4 [166], (5,1 ± 3,6) 10 5 [167] (µí ± µöé µ É Ò² µ µ²ó µ ³ Ô± ³ É ²Ó ÒÌ Ê²ÓÉ Éµ [166]) (5,0 ± 0,6) 10 8 [168]. µ É - Î ± Î ÉÒ µöé µ É µ µ ² Ó ³± Ì ² Î ÒÌ ³µ ², µ Ò 3, [169], 2, [170], 1, [171], 2, [172] 1, [173]. ˆÉ ±, ʲÓÉ ÉÒ ÊÌ Ô± ³ ɵ µé² Î ÕÉ Ö ³ Ê µ µ É µ É Î ± ÒÎ ² Ò³ 3Ä4 µ Ö ±. Ôɵ ɵ²Ó±µ µ - Î É, Îɵ Ô² ±É µ -Ö Ò µ Ò Ìµ ÖÉ Ö Î ²Ó µ³ ÊÉ µ µ É Ö ± ± Ô± ³ É ²Ó µ³, É ± É µ É Î ±µ³ ². ³ Ô± ³ É ²Ó Ò Ò µ ³ µ ±É µ É 235 U µ ² µ Í µ Ê Ö Éµ³µ Ê. µ²ó Ê µ ²ÊÎ ² Ó µ µ µ µ ² ³ ɲ ÕÐ µ Ö ± - ɵ Ê É µ ± [174]. Ê µ É ²Ö µ ÒÎ µ É Ê²ÓÉ Éµ µí É Ê ³ Ò µ Ò Éµ µ : É ²Ó µ Ê ² Î α- ±É µ É 2Ä4 ; É ²Ó µ Ê ² Î β- γ- ±É µ É µé 10 µ 60 %, ³µ- É µé Ê ²µ Ô± ³ É ; Ê ² Î ±µ² Î É µ ±Ê Ê µ µ ÒÌ Ô É Î ± Ì ± Ì Ê 235 U, 234 To 231 To µ 50 % ʳ ÓÏ ±µ² Î É ³ Ê²Ó µ ± Ì Ì ±É É Î ±µ µ ²ÊÎ Ö Ê (30 ± 3) %; Ê ² Î ±µ² Î É µ ±Ê Ê ²Ö ±µ µî Ì Ô² ³ - ɵ Ê eé µ µ Î É ÉÓ, Îɵ µ ̵ É É Ë ± Í Ö µ- Í µ µí ±µô É Î ±µ µ µ É Ö ² ³ ɲ ÕÐ µ Ö ; ³ µµé µï Ö Ë µ µ µ µ É Ê α 2 /α 1, β 1 /β 4 Ê- Ì Ô É Î ± Ì ³ ± ³Ê³µ ±É Ì ±É É Î ±µ µ ²ÊÎ - Ö Ê É ²Ó É Ê É µ µé± µ ÒÌ µéµ µ ²µ ±µ µ Ó µ ÊÕÐ Ì Ö Ô² ³ ɵ µ µ Ò ² ±É ; Ê ² Î µµé µï Ö ³ 234/ % ±µ É µ²ó µ µ µ - ²ÊÎ ÒÌ µ ͵ É ²Ó É Ê É µ µé± ɵ Ö µí µ ²Ê- Î Ö ±µô É Î ± ³ µ ³ ; 29

32 ʳ ÓÏ µ Ö Ê (1±0,3) % µ Í Ì µ ² µ ²ÊÎ Ö ² ³ Ö Ê ² Î ±µ² Î É Éµ Ö (1 ± 0,3) %. ÒÎ µ Î É Ì µöé µ É (Ï ) α- ÊÎ ÉÒ É Ö Éµ²Ó±µ ³µ É α-î É ÍÒ ±Ê²µ µ ± ³ µ² ³ Ö [178Ä180]. µ Ö µ, Îɵ µ² µ ÒÉÓ ² Ö ±Ê²µ µ ±µ µ µ²ö Ô² ±É µ µ ɵ³ α- Ö. ² ±É µ Ò Éµ³ ʳ ÓÏ ÕÉ Ò µéê Ï Ê µé Í ²Ó- µ µ Ó, Îɵ µ É ± Ê ² Î Õ µöé µ É α- [181,182]. µ Ò α- ²Ö µ²µ µ Ö É ²Ó µ µ ɵ³ ÒÎ ² Ò [182] É É É Î ±µ ³µ ² µ³ Ä ³ Ò T 1/2 /T1/2 =1,55, 1,22, 2,60 ²Ö α- Ö 222 Rn, 212 Po 147 Sm µµé É É µ. ² Ê É µ³ ÉÓ, Îɵ. ˆ. ˆ²ÕÐ ±µ,.. µ Í.. ²Ó É [183] Рϲ ± Ò µ Ê µ µ ³µ µ É ³ Ö ³ Ö ±µ µ- É µ ±É µ µ Ö Ê ²µ ÖÌ ˆŸˆ. ɵ µ ² ³Ò ³ µ µ± É µ µ Í Éµ³µ µ K-µ µ²µî± ±²ÕÎ É ²Ó µ Ê µ ÊÕÐ Ì Ö ³ µ µ Ö ÒÌ µ µ µ ² É µ²µ Ö É ±Éµ µ - µ ±É ÒÌ ²ÊÎ É ² ±É Î ± Ò² Ï Ò. Ö É - µ ÉÓ ²ÊÎ Ö, µ µ µ ÕÐ µ ² Ê ³ÒÌ Ö, ²Ö µ µ Ò³ Ö ³ ³µ µ µ ² ÉÓ Éµ²Ó±µ λ/λ, µ µé µï Ö K/β +, ±µôëë Í ÉÒ ÊÉ ±µ a K,a L..., Ì µé µï Ö Ê - ² Î Ò. ˆ É µ, Îɵ µöé µ ÉÓ Ô² ±É µ µ ±µ µ³ ÒÌ - ̵ Ì µ²óïµ Ô ² ÖÕÉ Ëµ ³ Í Ï Ì Ô² ±É µ ÒÌ µ µ- ²µÎ ± ɵ³µ, µ Ê ²µ ² ÒÌ Ì ³ Î ±µ Ö ÓÕ Éµ³ ³ µ± Ê Ö. - ± ÔËË ±ÉÒ ² µ Ò É µ É Î ± [184] Ô± ³ É ²Ó µ [185Ä187] ²Ö µ Ê ÒÌ Ö Éµ³µ, ̵ ÖÐ Ì Ö µ Ì µ É µ ²µ ± - ² Î µ µ Ì ³ Î ±µ µ µ É. ÔÉ Ì µé Ì Ò²µ µ± µ, Îɵ ³ É ² µ ²µ ± ² Ö É µ µ²ê 235m U ² Ì 10 % ³ Î 26 ³. µé [188] ²Õ ²µ Ó Ö ² ± ɵ³ µ µ Ê µ Ö µ Ê ± Êα µ Ê ÒÌ Éµ³µ Î µ²µ ÉÓ µ µ ÖÐ ³ É ± ³, µ Î ± ±µéµ µ ³ ÓÏ ² Ò µ² Ò Ìµ. ɵ Ò µé [189, 217] µ²µ ², Îɵ ²µ Î Ò³ µ µ³ ³µ ÊÉ ³ ÖÉÓ Ö µöé µ É É ± Ì Ö ÒÌ Ìµ µ, ²Ö ±µéµ ÒÌ Ì ±É Ö ² µ ²µÐ Ö µ ± ɵ, µµé É É ÊÕÐ Ì Ìµ Ê, ³ ÓÏ ² Ò µ² Ò ³ Ì ± ɵ. ± Î É µ Ñ ±É ² µ Ö Ò² Ò µ³ 235m U Ô µ³ µ µ ̵ 76 Ô, Îɵ µµé É É Ê É ² ± É 17 ³. µ²êî µ Ô± ³ É ²Ó µ ʱ µ ² Ôɵ µ ̵ µ Ö µ± µ³ Рɵ³µ 235m U ³ É ²² Î ±µ µ. ³µÉ ³ ± Î É µ³ Ê µ µ É ±µô É Î ± Ì Ï Ì µ É ( Ê ÉÓ Ôɵ Ê É ² ) µ Ê Ò µ ÉµÖ Ö Ö. µ ²ÊÎ ³µ É ÒÉÓ µ ²µÐ µ Ö µ³ µ µ µ³ µ- 30