L O G O ร ปแบบการประเม นโครงการ

Transcription

1 L O G O ร ปแบบการประเม นโครงการ

2 ร ปแบบการประเม นโครงการ Evaluation Models หมายถ ง กรอบแนวค ดเค าโครงหร อร างในการประเม น โครงการ ซ งแสดงให เห นถ งภาพรวมท งหมดเก ยวก บการประเม น โครงการ ร ปแบบของการประเม นโครงการในป จจ บ นเก อบท งหมด เป นร ปแบบท ม จ ดเร มต นมาจากการประเม นทางการศ กษา ซ งต อมา ได ม ผ น ามาประย กต ใช โดยแบ งร ปแบบการประเม นผลโครงการ ออกเป นกล มใหญ ๆ 3 กล ม ค อ (ส ว มล ต รกาน นท.2544:39)

3 Evaluation Models ค อ... กรอบความค ดในการประเม น โดยท วไป MODELS จะ บอกสาระท ส าค ญ 2 ประการค อ 1. ควรประเม นอะไรบ าง (WHAT) 2. ควรประเม นอย างไร (HOW) MODEL ส วนใหญ จะบอก WHAT

4 ร ปแบบการประเม นโครงการ Objective Based Model ในกล มน ม งให ความสนใจเปร ยบเท ยบ ผลท ได ร บก บว ตถ ประสงค น กว ชาการในกล มน ได แก ไทเลอร (Tyler) และ ครอนบาช (Cronbach) และ เคอร คแพทร ก (Kirkpattrick) Judgemental Evaluation Model ในกล มน ม งให ความสนใจ ก บการต ดส นค ณค าของส งท ถ กประเม น น กว ชาการในกล มน ได แก สเต ก (Stake) สคร ฟเวน (Scriven) และโพรว ส (Provus) Decision-oriented Evaluation Model ในกล มน ม งผล ตสารสนเทศ เพ อการต ดส นใจ น กว ชาการในกล มน ได แก สต ฟเฟ ลบ ม (Stufflbeam) และอ ลค น (Alkin)

5 ประโยชน ของร ปแบบการประเม น ช วยให เห น แนวทาง หร อ กรอบความค ดในการประเม น ช วยให กาหนด ว ตถ ประสงค ของการประเม นม ความ คมช ด ครอบคล ม ช วยกาหนด ต วแปร หร อ ประเด นส าค ญ อย างช ดเจน ทาให ผลงาน ม ความเป นระบบ ครอบคล ม เป นท ยอมร บ ส อความหมายได ช ดเจน

6 ร ปแบบการประเม นของสต ฟเฟ ลบ ม CIPP Model (Stufflebeam) สต ฟเฟ ลบ มได พ ฒนาร ปแบบการประเม นน ข นในป ค.ศ โดยม แนวค ดในการสร างสารสนเทศเพ อการต ดส นใจ แบ งการ ประเม นออกเป น 4 ประเด นตามประเภทของการต ดส นใจและการ น าไปใช ประโยชน ด งน การประเม นบร บทหร อสภาวะแวดล อม(Context Evaluation) การประเม นป จจ ยเบ องต น(Input Evaluation) การประเม นกระบวนการ (Process Evaluation) การประเม นผลผล ต (Product Evaluation)

7 การประเม นบร บทหร อสภาวะแวดล อม (Context Evaluation) เป นการประเม นก อนท จะลงม อดาเน นการใน โครงการใด ๆ เพ อน าข อม ลไปกาหนดหล กการและ เหต ผล รวมท งพ จารณาความจาเป นท จะต องจ ดทา โครงการด งกล าว การช ประเด นป ญหา ตลอดจน พ จารณาความเหมาะสมของโครงการ เป นโครงการท สอดคล องก บป ญหา ความต องการท แท จร ง ว ตถ ประสงค ช ดเจน สอดคล องนโยบาย โอกาสได ร บการสน บสน น

8 การประเม นป จจ ยเบ องต น (Input Evaluation) เป นการพ จารณาความเหมาะสม ความพอเพ ยงของทร พยากรในการดาเน นโครงการ ตลอดจนเทคโนโลย และแผนของการดาเน นงาน ป จจ ยน าเข าเหมาะก บก จกรรมท ดาเน นการ

9 การประเม นกระบวนการ (Process Evaluation) เป นการประเม นเพ อหาข อบกพร องของการ ดาเน นโครงการ หาข อม ลประกอบการต ดส นใจท จะส ง การเพ อพ ฒนางานต าง ๆ และบ นท กภาวะของ เหต การณ ต าง ๆ รายงานความก าวหน าของโครงการ ก จกรรมตามแผนหร อไม ทาได หร อไม ม ป ญหาอ ปสรรคหร อไม แก ไขได หร อไม

10 การประเม นผลผล ต (Product Evaluation) เป นการประเม นเพ อเปร ยบเท ยบผลท เก ดข นจากการ ทาโครงการก บเป าหมายหร อว ตถ ประสงค ของโครงการท กาหนดไว แต ต น เพ อน าข อม ลไปใช ต ดส นการบรรล ความส าเร จของโครงการ ค ณภาพของผลล พธ เก ดผลกระทบหร อไม

11 การประเม นร ปแบบซ ปน น เป นการประเม นเพ อให ได ข อม ล ในด านต าง ๆ ส าหร บประกอบการต ดส นใจ ค อการประเม นด าน สภาวะแวดล อมเพ อให ได ข อม ลประกอบการต ดส นใจในการวางแผน ประเม นป จจ ยเบ องต นเพ อให ได ข อม ลประกอบการต ดส นใจในการ กาหนดโครงสร างโครงการ ประเม นกระบวนการเพ อให ได ข อม ล ประกอบการต ดส นใจในการน าโครงการไปปฏ บ ต และประเม น ผลล พธ เพ อให ได ข อม ลประกอบการต ดส นใจว าควรดาเน นการ โครงการต อไปหร อ ล มเล ก ซ งความส มพ นธ ระหว างการประเม น ก บการต ดส นใจด งกล าว

12 1. เป น DYNAMIC MODEL 2. ใช ควบค ไปก บกระบวนการบร หารเช งระบบ 3. ประเม นเพ อช วยในการต ดส นใจแต ละข นตอนของการทางานอย าง ต อเน องเป นระยะๆ

13 การประเม นผลโครงการ ประก นส ขภาพถ วนหน า (30 บาทร กษาท กโรค) ว ตถ ประสงค ของการประเม น เพ อประเม นโครงการประก นส ขภาพถ วนหน า (30 บาทร กษาท กโรค) ในด าน บร บท (Context) ด านป จจ ย น าเข า (Input) ด านกระบวนการ (Process) และด าน ผลผล ต (Product)

14 แบบจาลองการประเม น CPO (CPO S Evaluation Model) เยาวด รางช ยก ล ว บ ลย ศร 1. ป จจ ยพ นฐานด านสภาวะแวดล อม (Context) 2. กระบวนการปฏ บ ต ระหว างดาเน นโครงการ (Process) 3. ผลผล ตของโครงการ (Outcome)

15 ป จจ ยพ นฐานด านสภาวะแวดล อมของโครงการ ป จจ ยทางด านน หมายถ ง บร บท ต าง ๆ ท ม ส วน เก ยวข องก บโครงการท งหมด เช น ป จจ ยทางการเม อง ทาง ส งคม ทางว ฒนธรรม รวมท งป จจ ยทางกายภาพ และทางด าน จ ตใจ เป นต น การประเม นในส วนน เป นการประเม นสภาวะ แวดล อมหร อ บร บท ต าง ๆ ของโครงการน น ๆ ว าม ความ เหมาะสมหร อไม อย างไร (Context)

16 โดยพ จารณาถ ง 1. ความต องการของโครงการ (Need Assessment) เพ อให ทราบถ งความจาเป น หร อความต องการของผ ท ม ส วนได เส ยต อโครงการ 2. ความเป นไปได ของโครงการ (Feasibility) เพ อให ทราบถ งโอกาสในการจ ดทาโครงการ 3. การกาหนดว ตถ ประสงค ของโครงการ เพ อระบ ถ งส งท ต องการจะให เก ดข นจากโครงการ 4. ความพร อมและทร พยากรในด านต าง ๆ เช น เง นท น หร องบประมาณ ว สด อ ปกรณ บ คลากร เป นต น

17 กระบวนการปฏ บ ต ระหว างดาเน นโครงการ (Process) คาว า กระบวนการ หมายถ ง ข นตอนหร อกรรมว ธ ท จะต องปฏ บ ต ตามลาด บก อนหล งอย างเป นระบบและครบวงจรในระหว าง ดาเน นโครงการ กระบวนการด งกล าวอาจจะแตกต างก นไปตามเป าหมายใน เช งปร ชญาของแต ละโครงการ เช น โครงการทางธ รก จ เป าหมายหล กก ค อ การแสวงหากาไรจากการดาเน นธ รก จน น ๆ ให ได มากท ส ดเท าท จะทาได โครงการทางการศ กษาของร ฐ เป าหมายหล กก ค อ การปล กฝ งความร ให ท ง เด ก เยาวชน และบ คคลท วไป โดยคาน งถ งผ ท เก ยวข องผลประโยชน ของชาต ในระยะยาว โครงการประเภทน จะไม ม งแสวงหากาไรส งส ดเป นหล ก

18 ผลผล ตของโครงการ (Outcome) คาว า ผลผล ต (Outcome) น น น กประเม นบางท านใช คาว า ผลผล ต (Product) ซ งหมายถ ง ผลท ได ร บจากการกระทาใด ๆ แต บางท าน ใช คาว า ผลล พธ (Output) ซ งหมายถ ง ผลงานหร อส งท ปรากฏออกมา ภายหล ง ด งน น คาว า ผลผล ต ของ Model น จ งม ความหมายครอบคล ม คาศ พท ภาษาอ งกฤษท ง 3 คา ด งท กล าวมาแล ว ค อ (1) Product (ผลผล ต) (2) Output (ผลล พธ ) และ (3) Outcome (ผลผล ต) ด วยเหต น คาว า ผลผล ตของ โครงการ จ งหมายถ ง ผลงานหร อผลท ได ร บจากการกระทาก จกรรมใด ๆ ของ แต ละโครงการ โดยสามารถแบ งผลงานด งกล าวเป น 3 ประเภท ค อ ผลรวม (Overall) ผลกระทบ (Impact) และค ณค าหร อประโยชน (Utility)

19 ผลท ได ร บจากการกระทาก จกรรมใด ๆ ของแต ละโครงการ 1. ผลรวม (Overall) ผลท เก ดข นท งหมดจากก จกรรมของโครงการ ท ง โดยทางตรงและทางอ อม 2. ผลกระทบ (Impact) เพ อให ทราบถ งผลท ตามมาจากการดาเน น โครงการน น ๆ ท งทางตรงและทางอ อม รวมท งจากท คาดหว งไว และ ม ได คาดหว งไว ด วย 3. ค ณค าหร อประโยชน (Utility) เพ อให ทราบถ งค ณค าหร อความส าค ญ ของผลท ได จากการประเม น ท งน เพ อน าไปใช ประโยชน ในการ ต ดส นใจหร อเพ อน าไปประย กต ใช ให เหมาะสมต อไป

20 แบบจาลองการประเม นของ Tyler กาหนดจ ดม งหมายทางการศ กษา (ผลส มฤทธ ทางการศ กษา) เข ยนจ ดม งหมายในร ปจ ดประสงค เช งพฤต กรรม ทดสอบก อนการเร ยน(Pretest) สอนด วยว ธ เหมาะสม ทดสอบหล งเร ยน (Posttest) เปร ยบเท ยบคะแนน Pretest/Posttest น าผลท ได ไปปร บการเร ยนการสอน

21 ร ปแบบการว เคราะห ระบบ (System Approach) แนวค ดการว เคราะห ระบบ เป นการน าเอา ระเบ ยบว ธ การทางว ทยาศาสตร เข ามาประย กต ใช โดย ทาการประเม นใน 3 ส วน ได แก ป จจ ยน าเข า กระบวนการและผลผล ต ป จจ ยน าเข า กระบวนการ ผลผล ต

22

23 KIRK PATTRICK : ประเม นการฝ กอบรม 1. ประเม นปฏ ก ร ยาตอบสนอง (REACTION) 2. ประเม นผลการเร ยนร (LEARNING) 3. ประเม นพฤต กรรมท เปล ยนไป (BEHAVIOR) 4. ประเม นผลล พธ ท เก ดข นต อหน วยงาน (RESULTS)

24 แนวทางประเม น ของ Kirkpatrick 1. ประเม น ป กร ยาตอบสนอง (Reaction) 2. ประเม นผลการเร ยนร (Learning) 3. ประเม นพฤต กรรมท เปล ยนไป หล ง การอบรม (Behavior) 4. ประเม นผลล พธ ท เก ดข นต อองค กร (Result) ตรวจสอบความร ส ก หร อ ความพอใจของผ เข าอบรม ตรวจสอบ ผลการเร ยน ตรวจสอบความ ครอบคล ม (ความร ท กษะ เจตคต ) ตรวจสอบ ผ ผ านการอบรมได ปร บเปล ยนพฤต กรรม ไปตามท คาดหว ง ตรวจสอบ ผลการอบรมได เก ดผล ด ต อองค กร หร อผลกระทบ ด านค ณภาพ ขององค กรด ข น

25 การประเม นโครงการ ตามกรอบ กพร. ประเม น 3 ม ต (บางโครงการอาจประเม นไม ครบ 3 ม ต ) 1. ความร ความเข าใจของกล มเป าหมาย 2. ความพ งพอใจของกล มเป าหมาย 3. การน าความร ไปใช ของกล มเป าหมาย

26 กรณ ไม ได ย ดร ปแบบในการประเม น ม กจะประเม นโดยการย ดว ตถ ประสงค โครงการเป นหล ก ในการประเม นโครงการ ด งน นว ตถ ประสงค ของโครงการต องช ดเจน

27 การเล อกใช Model ใช เต มร ปแบบ ประย กต ใช แบบจาลองจะช วยในการกาหนดว ตถ ประสงค ของการประเม น

28 ร ปแบบการประเม นโครงการท กล าว มาในแต ละร ปแบบม จ ดเด น จ ดด อย และ ประโยชน แตกต างก นไป ซ งต องน ามา ประย กต ใช ให เหมาะสม เพ อใช ในการ ประเม นให ได ผลด ท ส ด

29 ป ญหาท พบในการใช แบบจาลอง ไม ครอบคล มท กประเด นท ควรประเม น ใช เพ ยงบางส วนของแบบจาลอง ขาดการอธ บาย เล อกแบบจาลองมาใช โดยไม เหมาะสมก บ โครงการท ประเม น

30

31 ต วอย างการใช ร ปแบบในการประเม นโครงการ ในงานว จ ยประเม นโครงการ

32

33 การพ จารณาความส าเร จของโครงการแต ละโครงการ ม ต การประเม น 1. ความร ความเข าใจ ของกล มเป าหมาย 2. ความพ งพอใจของ กล มเป าหมาย 3. การน าความร ไปใช ของกล มเป าหมาย คร /อาจารย /น กว ชาการ/ น ส ตน กศ กษา กล มเป าหมาย ชาวบ าน/ช มชน/ส งคม ไม น อยกว าร อยละ 90 ไม น อยกว าร อยละ 75 ไม น อยกว าร อยละ 80 ไม น อยกว าร อยละ 75 ไม น อยกว าร อยละ 75 ไม น อยกว าร อยละ 65

34

35