ร ปแบบการบร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา A Modelof AdministrationofthePhrapariyatidhamma Schoolsof General EducationDeparament

Transcription

1 วารสารการบร หารและพ ฒนา มหาว ทยาล ยมหาสารคาม ป ท 4 ฉบ บท 3 ก นยายน ธ นวาคม พ.ศ.2555 ร ปแบบการบร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา A Modelof AdministrationofthePhrapariyatidhamma Schoolsof General EducationDeparament พระคร ใบฎ กาบ ญช ช ต ปญ โญ (บ ญวงศ ) 1 PhrakhaubaidikaboonchuChootipunyo (Boonwong) 1 บทค ดย อ การว จ ยคร งน ม ว ตถ ประสงค เพ อพ ฒนาร ปแบบการบร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา ว ธ การว จ ยประกอบด วย 4 ข นตอน ข นตอนท 1 ศ กษาป ญหาการบร หาร โรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา โดยใช การระดมความค ด จากผ เช ยวชาญท เล อกแบบเจาะจงเล อกมา 25 ร ป/ท าน มานำาเสนอสภาพป ญหาการบร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรมแผนกสาม ญศ กษา ข นตอนท 2 การประเม นสมม ต ฐานร ปแบบการบร หารโรงเร ยนพระ ปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา โดยการเช ญผ เช ยวชาญ 23 ร ป/ท าน มาร บทราบสภาพป ญหา ในข นตอนท 1 แล วขอให ผ เช ยวชาญเสนอสภาพป ญหาการบร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา และเสนอข อค ดเห นเพ มเต ม จากน นได เช ญให ผ เช ยวชาญระดมความ ค ดปร บปร งร ปแบบการบร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา เพ อให สอดคล อง ก บสภาพป ญหา แล วประเม นผลร ปแบบการบร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญ ศ กษา ข นตอนท 3 การทดลองร ปแบบการบร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญ ศ กษาท โรงเร ยนพระปร ย ต ธรรมว ดบ งก ตต ว ทยา แผนกสาม ญศ กษา ตำาบลในเม อง อำาเภอ เม องนครราชส มา จ งหว ดนครราชส มา เป นเวลา 2 เด อนระหว างว นท 9 เด อนกรกฎาคม 1 น กศ กษาระด บปร ญญาเอก สาขาว ชาการบร หารการศ กษา คณะศ กษาศาสตร มหาว ทยาล ยวงษ ชวล ตก ล 1 Ph.D. Candidate in Educational Administration, Faculty of Education,Vongchavalitkul University. 103

2 Journal of Administration and Development, Mahasarakham University Volume 4 Number 3 September December 2012 พ.ศ.2554 ถ งว นท 24 เด อนก นยายน พ.ศ.2554 ข นตอนท 4 ปร บปร งร ปแบบเป นคร ง ส ดท ายจากผลการทดลอง จากผลการประเม นและทดลองร ปแบบปรากฏว า ร ปแบบน ม ความถ กต อง สมบ รณ นำาไปปฏ บ ต ได และม ประโยชน ได ร ปแบบการบร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนก สาม ญศ กษาด งน ร ปแบบการบร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา 104

3 วารสารการบร หารและพ ฒนา มหาว ทยาล ยมหาสารคาม ป ท 4 ฉบ บท 3 ก นยายน ธ นวาคม พ.ศ.2555 คำาสำาค ญ : ร ปแบบการบร หาร, โรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา ABSTRACT This research aimed to develop the model of administration of the Phrapariyatidhamma schools of general education department. This study consisted of four stages and the first stage was to study administration problems in the Phrapariyatidhamma schools of general education department with brainstorming method. 25 purposive selected experts were used to present these problems. Secondly, the hypotheses were set on the administration model of the Phrapariyatidhamma schools of general education department was presentred to 23 experts in the fields who were invited to acknowledge the problems from the first stage and the additional suggestions concerning the administration problems were obtained. Then, the experts participated in the brainstorming to improve the administration model to be correspondent to the problems and to evaluate this model. Thirdly, the model of administration of the Phrapariyatidhamma schools of general education department was implemented for two months from July, to September, at BuengkitiwittayaPhrapariyatidhamma School of general education department, NaiMuang Sub-district, Muang District NakhonRatchasima Province. Finally, the model was improved from the results of the implementation. The results of the evaluation and implementation indicated that this model was accurate, perfect, practical and beneficial. The following figure illustrates the model of administration of the Phrapariyatidhamma schools of general education department. 105

4 Journal of Administration and Development, Mahasarakham University Volume 4 Number 3 September December 2012 A Model of Administration of the Phrapariyatidhamma Schools of General Education Deparament 106

5 วารสารการบร หารและพ ฒนา มหาว ทยาล ยมหาสารคาม ป ท 4 ฉบ บท 3 ก นยายน ธ นวาคม พ.ศ Keywords : A Model of Administration of the Phrapariyatidhamma Schools of General Education Deparament บทนำา การศ กษาพระพ ทธศาสนาท เรา ได ร บมาจากประเทศอ นเด ยต งแต อาณาจ กร ส วรรณภ ม ต อเน องมาจนถ งสม ยส โขท ยจน ถ งสม ยร ชกาลท 5 แห งกร งร ตนโกส นทร พระบาทสมเด จพระป ยมหาราช ทรงวางหล ก การศ กษาไว เป น 3 ข น ค อ ข นปร ย ต ปฏ บ ต และปฏ เวธ ข นปร ย ต เป นการศ กษาพระ ธรรมว น ยให ม ความร เพ อให เก ดความกระจ าง ในคำาส งคำาสอนของสมเด จพระส มมาส มพ ทธ เจ า ท ได ทรงตร สไว เป นการศ กษาพระปร ย ต ธรรม ถ านำามาปฏ บ ต ด วยตนเองจะได ผล อย างไร ข นปฏ บ ต เป นการนำาเอาพระธรรม ว น ยมาปฏ บ ต ด วยกาย วาจา ใจ ข นปฏ เวธ เป นข นท แสดงถ งผลของการปฏ บ ต ตามคำาส ง สอนของพระส มมาส มพ ทธเจ า(มาณพ พลไพ ร นทร,2535:1-4) สม ยร ชกาลท 9 ได ม การยก ระด บการศ กษาของคณะสงฆ ข น ม สภาการ ศ กษามหามก ฎราชว ทยาล ยท ก อต งมาต งแต สม ยร ชกาลท 5 เป ดการศ กษาระด บปร ญญา ตร เร ยกว า ศาสนศาสตรบ ณฑ ต เม อว นท 16 ก นยายน พ.ศ.2489 และได ประกาศยกระด บ การศ กษา มหาจ ฬาลงกรณราชว ทยาล ยท ก อ ต งข นมาต งแต สม ยร ชกาลท 5 อ กเช นก น ข น เป นปร ญญาตร เร ยกว า พ ทธศาสตรบ ณฑ ต เม อว นท 18 กรกฎาคม พ.ศ.2490 ในป พ.ศ.2507 คณะสงฆ ได ประกาศใช หล กส ตร บาล แผนใหม และในป พ.ศ.2514 กระทรวง ศ กษาธ การ โดยความเห นชอบและความร วม ม อของคณะสงฆ ได จ ดทำาหล กส ตรพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา เป ดโรงเร ยนพระ ปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษาเม อ พ.ศ.2514 (กรมการศาสนา,2533: ) โรงเร ยน พระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา เป นฐาน รองร บการศ กษาในระด บอ ดมศ กษาต อไป เป นการศ กษาท จะข นส ระด บมหาว ทยาล ย และประกาศน ยบ ตร ม ศ กด และส ทธ เช นเด ยว ก บโรงเร ยนในส งก ดกระทรวงศ กษาธ การท ก ประการ จ งม ผ น ยมจ ดต ง และม ผ เร ยนมาก ข นตามลำาด บ (มาณพ พลไพร นทร,2535:26) สำาน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต (2551) ได สำารวจจำานวนโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษาท วประเทศ พบว าม ท งหมด 399 โรงเร ยน สามารถแบ งตามขนาดของ โรงเร ยนได ด งน โรงเร ยนขนาดเล ก (ต ำากว า 120 ร ป) ม จำานวน 216 โรงเร ยน โรงเร ยน ขนาดกลาง ( ร ป) ม จำานวน 153 โรงเร ยน โรงเร ยนขนาดใหญ (301 ร ปข นไป) ม จำานวน 30 โรงเร ยน ม คร ประจำาและคร พ เศษจำานวน 4,762 ร ป/คน ม เจ าหน าท 1,

6 Journal of Administration and Development, Mahasarakham University Volume 4 Number 3 September December 2012 ร ป/คน ม น กเร ยนม ธยมศ กษาตอนต น 42,133 ร ป ม น กเร ยนม ธยมศ กษาตอนปลาย 13,870 ร ป สำาน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต แผนก ศาสนศ กษาได จ ดกล ม แบ งโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษาท วประเทศออกเป น 14 กล ม (สำาน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต, 2551) กล มท 1 ม จำานวน 14 โรงเร ยน กล ม ท 2 ม จำานวน 21 โรงเร ยน กล มท 3 ม จำานวน 25 โรงเร ยน กล มท 4 ม จำานวน 25 โรงเร ยน กล มท 5 ม จำานวน 41 โรงเร ยน กล มท 6 ม จำานวน 53 โรงเร ยน กล มท 7 ม จำานวน 45 โรงเร ยน กล มท 8 ม จำานวน 38 โรงเร ยน กล ม ท 9 ม จำานวน 34 โรงเร ยน กล มท 10 ม จำานวน 42 โรงเร ยน กล มท 11 ม จำานวน 44 โรงเร ยน กล มท 12 ม จำานวน 11 โรงเร ยน กล มท 13 ม จำานวน 3 โรงเร ยน กล มท 14 ม จำานวน 3 โรงเร ยน (พระคร ส ร ว ช ยธ ช ก งซ ย,2544:2-3) การจ ดการศ กษาโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษาน น (กระทรวงศ กษาธ การ, 2544) เป นการจ ดการศ กษาในระบบตามพ ระราช บ ญญ ต การศ กษาแห งชาต พ.ศ และท แก ไขเพ มเต ม (ฉบ บท 2) พ.ศ เพ อสนองนโยบายของร ฐในการพ ฒนาทร พยากร มน ษย ค อ ประชากรของชาต ให เป นคนเก ง ด และม ความส ข และม ท กษะในการดำารงช ว ต ในส งคม ให เป นส ข พ ฒนาภ ม ความร ของพระ ภ กษ -สามเณร ให ท นต อการเปล ยนแปลงของ โลกย คโลกาภ ว ตน การบร หารงานของโรงเร ยน พระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา ม สภา การศ กษาของคณะสงฆ เป นองค กรหล กท ควบค ม และส งเสร มการจ ดการศ กษาโดยตรง การบร หารโรงเร ยนอย ในความปกครองของ คณะสงฆ ในแต ละระด บ ได ช วยก นร บผ ดชอบ ด แล ผลการประเม นค ณภาพภายนอกสถาน ศ กษารอบสอง ป พ.ศ ของสำาน กงาน ร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการ ศ กษา (สมศ.) (สำาน กงานพระพ ทธศาสนา แห งชาต, 2551) พบว าโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษาท วประเทศ จำานวน 399 โรง โรงเร ยนท ได มาตรฐานผ านการประเม น ม จำานวน 333 โรง ไม ได มาตรฐานไม ผ านการ ประเม นม จำานวน 66 โรง ด านผ เร ยนท ไม ได มาตรฐานม ด งน (1)ความสามารถในการค ด อย างเป นระบบ (2)ความร และท กษะท จำาเป น ตามหล กส ตร (3)ท กษะในการแสวงหาความ ร ด วยตนเอง (4) ร กการเร ยนร และพ ฒนา ตนเองอย างต อเน อง (5)ท กษะในการทำางาน ร กการทำางาน สามารถทำางานร วมก บผ อ นได และ (6)ม เจตคต ท ด ต ออาช พส จร ต ด านคร ท ไม ได มาตรฐาน ค อ (1)ความเพ ยงพอของคร และ (2) ความสามารถของคร ด านผ บร หาร ท ไม ได มาตรฐาน ค อ (1)การบร หารว ชาการ โดยเฉพาะการม หล กส ตรท เหมาะก บผ เร ยน และท องถ น (3)ส อการเร ยนการสอน ท เอ อ 108

7 วารสารการบร หารและพ ฒนา มหาว ทยาล ยมหาสารคาม ป ท 4 ฉบ บท 3 ก นยายน ธ นวาคม พ.ศ ต อการเร ยนร และ(4)การส งเสร มก จกรรม และการเร ยนการสอน ท เน นผ เร ยนเป นสำาค ญ (สำาน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต,2551) สำาน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต (2550 ก : 4-5) กล าวถ งรายงานการประเม นตนเองของ สถานศ กษาระด บการศ กษาข นพ นฐานจ งหว ด นครราชส มา ว าด านผ เร ยน มาตรฐานท 1 ผ เร ยนม ค ณธรรม จร ยธรรมและค าน ยมท พ ง ประสงค ได ระด บค ณภาพพอใช มาตรฐาน ท 4 ผ เร ยนม ความสามารถในการว เคราะห ม ว จารณญาณ ม ความค ดสร างสรรค ค ดไตร ตรอง และม ว ส ยท ศน ได ระด บค ณภาพพอใช มาตรฐานท 5 ผ เร ยนม ความร และท กษะท จำาเป นตามหล กส ตร ได ร บระด บค ณภาพ ปร บปร ง มาตรฐานท 6 ผ เร ยน ร กการเร ยนร ม ท กษะในการแสวงหาความร ได ร บระด บ ค ณภาพด มาตรฐานท 9 ผ เร ยนม ท กษะใน การทำางาน ร กการทำางาน สามารถทำางานร วม ก บผ อ นได และม เจตคต ท ด ต ออาช พส จร ต ได ระด บค ณภาพด มาตร ฐานท 10 ผ เร ยนม ส ขน ส ย ส ขภาพกาย และส ขภาพจ ตท ด ได ร บค ณภาพด มาตรฐานท 12 ผ เร ยนม ส นทร ยภาพ และล กษณะน ส ยด านศ ลปะ ดนตร และก ฬาได ระด บค ณภาพด ด านคร มาตรฐานท 22 คร ม ความสามารถในการ จ ดการเร ยนการสอนอย างม ประส ทธ ภาพ และ เน นผ เร ยนเป นสำาค ญ ได ระด บค ณภาพพอใช 109 มาตรฐานท 24 คร ม ค ณว ฒ ความร ความ สามารถ ตรงก บงานท ร บผ ดชอบ และม คร เพ ยงพอ ได ระด บค ณภาพพอใช ด าน ผ บร หาร มาตรฐานท 13 ม การจ ดองค กร โครงสร าง และการบร หาร งานอย างม ระบบ ครบวงจร ให บรรล เป าหมายการศ กษา ได ระด บค ณภาพด มาตรฐานท 14 สถาน ศ กษาส งเสร มความส มพ นธ และความร วม ม อก บช มชน ในการพ ฒนาการศ กษา ได ระด บ ค ณภาพพอใช มาตรฐานท 18 สถานศ กษา ม การจ ดก จกรรม และการเร ยนการสอนโดย เน นผ เร ยนเป นสำาค ญ ได ระด บค ณภาพพอใช มาตรฐานท 20 ผ บร หารม ภาวะผ นำา และม ความ สามารถในการจ ดการ ได ระด บค ณภาพด มาตรฐานท 25 สถานศ กษาม หล กส ตร ท เหมาะสมก บผ เร ยน และท องถ น ม ส อการ เร ยนการสอน ท เอ อต อการเร ยนร ได ระด บ ค ณภาพพอใช สำาน กงานพระพ ทธศาสนา แห งชาต (2550 ข : ) กล าวถ งรายงาน ผลการประเม นตนเองของสถานศ กษาระด บ การศ กษาข นพ นฐานจ งหว ดส ร นทร ว า ด าน ผ เร ยน มาตรฐานท 1 ผ เร ยนม ค ณธรรม จร ยธรรมและค าน ยมท พ งประสงค ได ระด บ ค ณภาพด มาตรฐานท 4 ผ เร ยนม ความสามารถ ในการค ดว เคราะห ค ดส งเคราะห ม ว จารณญาณ ม ความค ดสร างสรรค ค ดไตร ตรอง และม ว ส ยท ศน ได ระด บค ณภาพด มาตรฐานท 5

8 Journal of Administration and Development, Mahasarakham University Volume 4 Number 3 September December 2012 ผ เร ยนม ความร และท กษะท จำาเป นตาม หล กส ตร ต องปร บปร ง มาตรฐานท 6 ผ เร ยน ม ท กษะในการแสวงหาความร ด วยตนเอง ร กการเร ยนร และพ ฒนาตนเองอย างต อเน อง ได ระด บค ณภาพด มาตรฐานท 9 ผ เร ยนม ท กษะในการทำางาน ร กการทำางานสามารถ ทำางานร วมก บผ อ นได และม เจตคต ท ด ต อ อาช พส จร ต ได ระด บค ณภาพด มาตรฐานท 10 ผ เร ยนม ส ขน ส ย ส ขภาพกาย และส ขภาพ จ ตท ด ได ระด บค ณภาพด มาตรฐานท 12 ผ เร ยนม ส นทร ยภาพ และล กษณะน ส ยด าน ศ ลปะ ดนตร และก ฬา ได ระด บค ณภาพด ด านคร ผ สอน มาตรฐานท 22 คร ม ความ สามารถในการจ ดการเร ยนการสอนอย างม ประส ทธ ภาพ และเน นผ เร ยนเป นสำาค ญ ได ระด บค ณภาพพอใช มาตรฐานท 24 คร ม ค ณว ฒ ม ความร ความสามารถตรงก บงานท ร บผ ดชอบ และม คร เพ ยงพอ ได ระด บค ณภาพ พอใช ด านผ บร หาร มาตรฐานท 13 สถาน ศ กษาม การจ ดองค กร/โครงสร างและการ บร หารงาน อย างเป นระบบ ครบวงจร ให บรรล เป าหมายการศ กษา ได ระด บค ณภาพด มาตรฐานท 14 สถานศ กษาส งเสร มความ ส มพ นธ และความร วมม อก บช มชนในการ พ ฒนาการศ กษาได ระด บค ณภาพ พอใช มาตรฐานท 18 สถานศ กษาม การจ ดก จกรรม และการเร ยนการสอนโดยเน นผ เร ยนเป น สำาค ญ ได ระด บค ณภาพพอใช มาตรฐานท 20 ผ บร หารม ภาวะผ นำา และม ความสามารถ ในการบร หารจ ดการ ได ระด บค ณภาพด มาตรฐานท 25 สถานศ กษา ม หล กส ตร เหมาะสมก บผ เร ยน และท องถ น ม ส อการ เร ยนการสอนท เอ อต อการเร ยนร ได ระด บ ค ณภาพด พระสมบ รณ ว ลา (2544) ว จ ยพบ ว าการบร หารงานโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา ประสบป ญหาหลาย ประการท สำาค ญ ค อ ร ปแบบการจ ดการศ กษา ไม เป นไปตามระบบโรงเร ยนท ด ส วนใหญ จ ดการศ กษาตามอ ตภาพ แนวทางการดำาเน น งานไม ช ดเจน โรงเร ยนขาดความพร อมในด าน ต างๆ เช น ด านงบประมาณ อาคารสถานท บ คลากร ส อ อ ปกรณ การเร ยน การสอน เก ยวก บหล กส ตร พระสาย แวงคำา (2544) ว จ ยพบว า ป ญหาการบร หารงานว ชาการใน โรงเร ยนพระปร ย ต ธรรมแผนกสาม ญศ กษา ม ป ญหาค อ แผนงานท วางไว ขาดงบประมาณ และคนร บผ ดชอบโดยตรง ขาดการต ดตาม และประเม นผลงานตามแผนงานว ชาการท วางไว ขาดการประช มเก ยวก บการจ ดทำาแผน งานว ชาการอย างสม ำาเสมอ ร ปแบบการจ ดการ ศ กษา ไม เป นไปตามระบบโรงเร ยนท ด ส วน ใหญ จ ดการศ กษาตามอ ตภาพ แนวทางการ ดำาเน นงานไม ช ดเจน โรงเร ยนขาดความพร อม ในด านต าง ๆ เช น งบประมาณ อาคาร 110

9 วารสารการบร หารและพ ฒนา มหาว ทยาล ยมหาสารคาม ป ท 4 ฉบ บท 3 ก นยายน ธ นวาคม พ.ศ สถานท บ คลากร ส ออ ปกรณ การเร ยน การสอน เอกสารเก ยวก บหล กส ตร พระมงคล มหานาโม ดบข นทด (2547: ) ว จ ย พบว าการบร หารหล กส ตรของโรงเร ยน พระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา ม ป ญหา ด านการเตร ยมความพร อมการใช หล กส ตร ป ญหาขาดการวางแผน ส อว สด อ ปกรณ การ เร ยนการสอนม ไม เพ ยงพอตามความต องการ ของผ เร ยน เอกสารหล กส ตรไม เพ ยงพอต อ ความต องการของคร และผ บร หารไม ให ความสำาค ญก บการเตร ยมความพร อมการใช หล กส ตร ม ป ญหารายว ชาท จ ดให เร ยน น กเร ยน ไม สามารถเล อกเร ยนได อย างหลากหลาย น กเร ยนไม สามารถเล อกเร ยนได ตามความ ถน ด ตามความสนใจและตามความต องการ และคร ย งใช เคร องม อว ดและประเม นผลท ขาดค ณภาพ ด านการสน บสน นการใช หล กส ตร ม ป ญหาการจ ดหาว สด อ ปกรณ ย งไม เพ ยงพอ ต อการใช หล กส ตร โรงเร ยนขาดการวางแผน เก ยวก บสว สด การของคร ผ ใช หล กส ตร และ โรงเร ยนขาดการพ ฒนาบ คลากรอย างต อเน อง ด านการน เทศต ดตามผลการใช หล กส ตรม ป ญหาโรงเร ยนขาดการต ดตามน กเร ยนท สำาเร จการศ กษาไปแล ว โรงเร ยนขาดการ พ ฒนาระบบการน เทศ และช วยเหล อคร ผ สอนอย างม ประส ทธ ภาพ และผลการน เทศ ภายในย งไม ได ถ กนำาไปพ ฒนาการเร ยนการ 111 สอนอย างแท จร ง พระปล ดมน สช ย เมต ตจ ต โต คชส ทธ (2548: ) ว จ ยพบว าป ญหา การบร หารงานว ชาการของโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา ม ป ญหาด งน (1) งบประมาณในการวางแผนปฏ บ ต ตามแผน และการตรวจสอบงานว ชาการม น อย (2) บ คลากรร บผ ดชอบในการวางแผนงาน ว ชาการไม เพ ยงพอ (3) การว เคราะห งานตาม สภาพป จจ บ นทำาไม ได เต มท (4) ข อม ล สารสนเทศท จำาเป นในการวางแผนงานว ชาการ ม น อย (5) ส อการสอนไม เพ ยงพอ (6) ว สด อ ปกรณ ในโรงเร ยนม น อย (7) บ คลากรไม ให ความสำาค ญ (8) ผ สอนให ความสำาค ญในการ ปฏ บ ต ตามแผนงานว ชาการน อย (9) บ คลากร ฝ ายต างๆ ไม ให ความร วมม อในการตรวจสอบ การปฏ บ ต งานว ชาการ (10) บ คลากรท ร บผ ด ชอบในการแก ป ญหางานว ชาการ ไม เข าใจ ป ญหาท แท จร ง และ(11) บ คลากรท ร บผ ด ชอบในการแก ป ญหางานว ชาการม ไม เพ ยง พอ และไม เห นความสำาค ญของการแก ป ญหา ทางว ชาการ พระมหาศ ร ส ทธ วรโงน (2550: 48-61) ว จ ยพบว าการพ ฒนาหล กส ตรสถาน ศ กษาของโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรมแผนกสาม ญ ศ กษา กล ม 5 เขตพ นท การศ กษาเช ยงใหม เขต 4 ม ป ญหาเก ยวก บการวางแผนจ ดทำา หล กส ตร ส อการเร ยนการสอน การจ ดก จกรรม

10 Journal of Administration and Development, Mahasarakham University Volume 4 Number 3 September December 2012 พ ฒนาผ เร ยน จากสภาพด งกล าว ผ ว จ ยเห นว า จะต องม การพ ฒนาร ปแบบการบร หารโรงเร ยน พระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษาใหม ให สามารถใช แก ป ญหาการบร หารการศ กษา โรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา ได เพ อให โรงเร ยนพรปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญ ศ กษาม ประส ทธ ภาพและประส ทธ ผลส งข น โดยม คำาถามและว ตถ ประสงค ในการว จ ยด งน คำาถามการว จ ย 1 ร ปแบบการ บร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญ ศ กษาม ร ปแบบอย างไร ว ตถ ประสงค ของการว จ ย 1 เพ อ พ ฒนาร ปแบบการบร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา ขอบเขตของการว จ ย การว จ ย น เป นการพ ฒนาร ปแบบการบร หารโรงเร ยน พระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญ ได ย ดถ อหล ก การท สำาค ญ 3 ประการด งน 1. การบร หารโดยใช โรงเร ยน เป นฐาน (School-Based Management) ท ม การบร หารตามหล กการ 5 ประการ (Cheng, 1966; อ ท ย บ ญประเสร ฐ, 2543: ) ได แก 1.1 หล กการกระจายอำานาจ (Decentralization) 1.2 หล กการม ส วนร วม (Participation or collaboration or involvement) หล กการค นอำานาจ จ ดการ ศ กษาให ประชาชน (Return power to people) 1.4 หล กการบร หารตนเอง (Self-management) 1.5 หล กการตรวจสอบและ ถ วงด ล (Check and balance) 2. ย ดหล กทฤษฏ การบร หาร ของบ คคลท สำาค ญ เช น ก ล คและเออร ว ค (Gulick and Urwick อ างถ งใน จ นทราน สงวนนาม, 2545:44-45) ท ได เสนอกระบวนการ บร หารท เป นท ร จ กก นโดยท วไปท เร ยกช อย อ ว า POSDCoRB น นได แก 2.1 การวางแผน (Planning) 2.2 การจ ดองค การ (Organizing) 2.3 การบร หารบ คลากร (Staffing) 2.4 การส งการ (Directing) 2.5 การประสานงาน (Co- Coordinating) 2.6 การรายงาน(Reporting) 2.7 การจ ดงบประมาณ (Budgeting) 3. การบร หารสถานศ กษา 4 ด าน (กระทรวงศ กษาธ การ, 2544 : 21-22) ค อ 3.1 การบร หารงานว ชาการ 3.2 การบร หารงานงบประมาณ 3.3 การบร หารงานบ คคล

11 วารสารการบร หารและพ ฒนา มหาว ทยาล ยมหาสารคาม ป ท 4 ฉบ บท 3 ก นยายน ธ นวาคม พ.ศ การบร หารงานท วไป ว ธ ดำาเน นการว จ ย ข นตอนท 1 ศ กษาป ญหาการ บร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญ ศ กษา โดยใช การระดมความค ด จากกล ม ต วอย างท เล อกแบบเจาะจงมาจำานวน 25 ร ป/ท าน ข นตอนท 2 การประเม นสมม ต ฐาน ร ปแบบการบร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา โดยการเช ญผ เช ยวชาญ จากกล มต วอย างท เล อกแบบเจาะจงมาจำานวน 23 ร ป/ท าน มาร บทราบสภาพป ญหาในข นตอน ท 1 แล วขอให ผ เช ยวชาญเสนอสภาพป ญหา การบร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนก สาม ญศ กษา และเสนอข อค ดเห นเพ มเต ม จากน นได เช ญให ผ เช ยวชาญระดมความค ด ปร บปร งร ปแบบการบร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา เพ อให สอดคล อง ก บสภาพป ญหา แล วประเม นผลร ปแบบ การบร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนก สาม ญศ กษา ข นตอนท 3 ทดลองร ปแบบ การบร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนก สาม ญศ กษาท โรงเร ยนพระปร ย ต ธรรมว ดบ ง ก ตต ว ทยา แผนกสาม ญศ กษา ตำาบลในเม อง นครราชส มา จ งหว ดนครราชส มา เป นเวลา 2 เด อนระหว างว นท 9 เด อนกรกฎาคม พ.ศ ถ งว นท 24 เด อนก นยายน พ.ศ ดำาเน นการด งน 3.1 ต งคณะกรรมการฝ าย ต างๆ 3.2 คณะกรรมการระดมความ ค ดเพ อกำาหนดปร ชญา ว ส ยท ศน ปณ ธาน พ นธก จว ตถ ประสงค ของโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา 3.3 คณะกรรมการระดมความ ค ดกำาหนดบทบาทและหน าท ของกรรมการ ฝ ายต าง ๆ 3.4 เล อกต งสภาน กเร ยนโรงเร ยน พระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา 3.5 ทดลองการแก ป ญหาท เก ด ข น 2 ป ญหาได แก ป ญหาการบร หารงาน ด านงบประมาณ ป ญหาการบร หารงาน ด านบ คคล ข นตอนท 4 ปร บปร งร ปแบบ เป นคร งส ดท าย จากผลการทดลอง ผลการว จ ย ได ร ปแบบการบร หาร โรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา ด งภาพประกอบท 10 ซ งจากผลการประเม น และทดลองร ปแบบปรากฏว า ร ปแบบน ม ความถ กต อง สมบ รณ นำาไปปฏ บ ต ได และ ม ประโยชน

12 Journal of Administration and Development, Mahasarakham University Volume 4 Number 3 September December 2012 ภาพประกอบท 10 ร ปแบบการบร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา 114

13 วารสารการบร หารและพ ฒนา มหาว ทยาล ยมหาสารคาม ป ท 4 ฉบ บท 3 ก นยายน ธ นวาคม พ.ศ อภ ปรายผล จากร ปแบบท ได ค นหาพ ฒนาข น มาน พบว า เป นร ปแบบท ถ กต อง เหมาะสม สามารถนำาไปปฏ บ ต ได ม ประโยชน อย าง มาก และคณะกรรมการบร หารโรงเร ยนพร อม ด วยคณะคร ม ส วนร วมมากในการบร หารและ ทดลองบร หารได ผลด ท งน เน องจากว าในการ พ ฒนาร ปแบบคร งน ได พ ฒนาข นมาจากหล ก การบร หารแบบม ส วนร วมและหล กการบร หาร แบบใช โรงเร ยนเป นฐาน (อ ท ย บ ญประเสร ฐ, 2546 : 1-2; ถว ล มาตรเล ยม,2544:46 ; Myers and Stonehill,1993 : 1 ;Wohlstetter,1995 :1) พร อมก นน นก สร างร ปแบบมาจากป ญหา การบร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนก สาม ญศ กษา จากน นได เช ญให ผ เช ยวชาญ ระดมความค ดปร บปร งร ปแบบการบร หาร โรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา เพ อให สอดคล องก บสภาพป ญหา แล วจ ง ประเม นผลร ปแบบ การบร หารโรงเร ยนพระ ปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา ท สำาค ญย ง ค อได นำาร ปแบบน ไปทดลองปฏ บ ต การบร หาร จร ง ได ร บผลเป นท ประจ กษ ว าการบร หารตาม ร ปแบบน ได ผลด 115 ข อเสนอแนะ จากผลการว จ ยคร งน ม ข อเสนอ แนะด งต อไปน ข อเสนอแนะด านนโยบาย สำาน กงานพระพ ทธศาสนา แห งชาต สำาน กงานกองพ ทธศาสนศ กษา สำาน กงานกล มโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนก สาม ญศ กษาท ง 14 กล ม ควรนำาร ปแบบจาก การว จ ยน ไปดำาเน นการปร บใช ในการบร หาร โรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา ต างๆ ในประเทศไทย ข อเสนอแนะด านการปฏ บ ต 1. ผ บร หารโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนกสาม ญศ กษา ควรนำาร ปแบบน ไปบร หารในโรงเร ยนพระปร ย ต ธรรม แผนก สาม ญศ กษาของท านเอง 2. ผ บร หารคณะสงฆ ไทยควรนำา ร ปแบบน ไปบร หารสถานศ กษาแม ช ไทย ข อเสนอแนะในการทำาว จ ย 1. ควรทำาการว จ ยร ปแบบ การบร หารศ นย การเร ยนร พระพ ทธศาสนา ว นอาท ตย ของคณะสงฆ แห งประเทศไทย 2. ควรทำาการว จ ยพ ฒนาร ปแบบ การบร หารการศ กษาของสถานศ กษาแม ช ไทย

14 Journal of Administration and Development, Mahasarakham University Volume 4 Number 3 September December 2012 References Boonprasert, Utai. (2000). A Study of Guidelines for Educational Administration and Management as School-Based Management. Bangkok: Ladproa Kurusapa Printing.. (2003). Principle of School-Based Management. Bangkok: Praram 4 Printing. Cheng, Y. C. (1996). School Effectiveness and School-Based Management : A Mechanism For Development. London : The Farmer Press. Matrliam, Tawin, (2001). Educational Reform as School-Based Management : SBM. Bangkok: Sema-dharm. Ministry of Education. (2001). Explanation for National Education Act Bangkok: Kromsasana Printing. Myers, Dorothy and Stonehill,Robert. (1993). School-Based Management. [Online]. Available OR / ConsumerGaides/baseman. html[2001, April 10]. Office of National Buddhism. (2007a). Self Assessment Report of Schools in Basic Education Level. Tripitaka School Group, General Education, Group 11, Surin Province.. (2007b). Self Assessment Report of Schools in Basic Education Level. Nakonrachasima. No date of publishing Office of National Buddhism. (2008). The Outcome of the Second Round External Quality Assurance Tripitaka School, General Education Division, as Unqualified for 71 schools. The Office of Standard Accreditation and Educational Quality Assessment (Mass Organization). org/doc/sch.doc.1 June

15 วารสารการบร หารและพ ฒนา มหาว ทยาล ยมหาสารคาม ป ท 4 ฉบ บท 3 ก นยายน ธ นวาคม พ.ศ.2555 Ponpailin, Manop. (1992). Principle of Tripitaka Study. The 2 nd Edition. Bangkok: Kansasana Printing. Prakru Siriwichaitat Kungsuey. (2001). Practice based on Standard in Instructional Management in Tripitaka School, General Education Division, Loei Province. Master of Education Thesis (Educational Administration). Mahasarakam : Faculty of Education, Mahasarakam University. Pramahasirisit Wora-ngone. (2007). School Curriculum Management of Tripitaka School, General Education Division, Nakonpanom Province. Master of Education Thesis (Educational Administration). Chiengmai: Faculty of Education, Chiengmai University. Pramongkon Mahanamo Dobkoontod. (2003). A Study of Problems and Guidelines in Problem Solving the Curriculum Management of Tripitaka School, General Division, Nakonrachasima Province based on opinion of the School Administrators and Teachers. Master of Education Thesis (Educational Administration). Mahasarakam: Faculty of Education, Mahasarakam University Prapaladmanadchai Mettajitto (Kochasit). (2005). A Study of Problem of Academic Work Management in Tripitaka School, General Division, in Nakonrachasima Province, based on opinion of the Administrators and Teachers. Master of Education Thesis (Educational Administration). Nakonrachasima: Faculty of Education, Nakonrachasima Rajabaht University.. Prasai Wangkam. (2001). Problem of Academic Work Management in Tripitaka School, General Division, Group 9. Master of Education Thesis (Educational Administration). Nakonrachasima: Faculty of Education, Nakonrachasima Rajabaht University. 117

16 Journal of Administration and Development, Mahasarakham University Volume 4 Number 3 September December 2012 Prasaomboon Wila. (2001). Problem of Work Practice in Tripitaka School, General Education Division, Nakonpanom Province. Master of Education Thesis (Educational Administration). Mahasarakam: Faculty of Education, Mahasarakam University. Religion Department. (1990). Buddhism History. The 2 nd Edition. Bangkok : Academic Division, Religion Department. Sa-nguan-nam, Jantranee. (2001). Theory and Practice Guidelines in School Management. Bangkok : Book Point Ltd. Wohlstetter, Priscilla. (1995). Getting School-Based Management Right : What Works and What Doesn t. Phi Delta Kappa. 77(1) :