Local Energy Planning

Transcription

1 ASEAN Renewable Energy Workshop (AREW 2013) Chiang Mai, Thailand, December 2013 Local Energy Planning for Sustainable Rural Energy Development Asst.Prof. Dr.Tanit Ruangrungchaikul Department of Rural Technology Faculty of Science and Technology Thammasat University

2 Presentation Outline Introduction Local Energy Planning Framework Local Energy Planning in Thailand Conclusion

3 Introduction Energy is required for living and for economic and social development. Energy is one of the essential requirements for people to enjoy some quality of life. Energy is needed in all major spheres of life and for the operation of the infrastructure needed by society. >>>> Rural Community

4 Introduction (cont.) Rural Community (Developing Countries) Problems: Poverty, Under-development and Poor economic situation Scarcity of Energy

5 Introduction (cont.) Rural Community (Developing Countries) Better Quality of Life Solved Poverty, Under-development and Poor economic situation Energy Income-Generating Activities

6 Introduction (cont.) Rural Community Energy - Basic Needs - Activities Rural Energy System is Complexity - Modern Energy - Traditional Energy Energy Planning To provide sufficient and good quality of energy for people in rural areas

7 Introduction (cont.) Energy Policy and Planning Office (EPPO) EPPO is a pivotal agency in the formulation and administration of energy policies and planning for the national sustainability.

8 Introduction (cont.) EPPO s Strategic Issues Strategy 1: Formulate energy policies and administer energy planning of the country; Strategy 2: Promote and develop alternative energy and clean energy; Strategy 3: Promote and develop energy conservation and efficient use of energy in all social segments; Strategy 4: Develop the national energy information and communication technology (ICT); and Strategy 5: Strengthening EPPO to become an organization of excellence in energy administration

9 Introduction (cont.) Local Energy Planning (LEP) or Community Energy Planning Local people create and manage energy development projects for their community by themselves. New approach of energy planning Introduced in many countries (Developed & Developing Countries) Relates to community s requirement Concerns social and environmental impact

10 Local Energy Planning Frameworks Energy Planning To provide sufficient and good quality of energy For efficiently use of energy Local Energy Planning Decentralized approached Integrated or in line with local development plan Based on socio-economic and environmental conditions Iterative and continuous process

11 Local Energy Planning Frameworks (cont.) No rigid sequence steps to be carried out for energy planning (Siteur, 1997) Components of Local Energy Planning Process Database development Energy demand analysis Energy supply analysis Energy supply-demand balancing Impact assessment Energy policy analysis

12 Local Energy Planning Frameworks (cont.) Local Energy Planning should involve (Rathore et al., 1994) Assessment of resources in the ecosystem. Elucidation of current rural energy consumption patterns. Translation of these patterns into a set of energy needs arranged according to priority. Consideration of the feasible technological options, including the traditional ones, of satisfying these energy needs with available resources. Selection of best options for satisfying each category of need. Integration of the selected options into a system. Mobilisation and training of local personnel to act as supervisors. Monitoring of the plan.

13 Local Energy Planning Frameworks (cont.) Beeck (2000) suggested guideline for developing new method of Local Energy Planning The method must support the entire decision process from problem identification to the ultimate selection of energy system. The participants must easily understand the method. The method must allow for the inclusion of context-related aspects (technical, financial, economical, environmental, and social aspects put forward by the participants). The models must allow for the inclusion of qualitative data. The method must be able to differentiate between technologies, moreover, be able to compare them. The method must be able to address fossil fuel energy systems as well as renewable energy systems. The method must be flexible enough to adapt to data availability and local circumstances.

14 People s Participation and Local Energy Planning Participatory Planning Active participation of people in planning processes is the crucial factor for the success of sustainable community development (Shah et al., 1991; NSSDs Tanzania, 2001; Kumar, 2002; UNDP, 2004) Involvement in participatory processes builds capacity among the public. It is most efficient to involve the end-users in initial design and planning (Slocum, 2003)

15 People s Participation and Local Energy Planning (cont.) Energy Development Plan <<< Participation Generate suitable energy plans and projects Reduce conflict amongst local people and government Local resources can be managed and efficiently used Improve local people s capacity to more actively participate in community development planning >>>>> Sustainable

16 Components of Local Energy Planning Development of Database Data Analysis LEP Workshop NGOs Local People Data Analysis Database Private Sector LEP Workshop Participatory Process Gov. Agency Local Energy Plan Energy Plan Implement Assessment Development of Database

17 Local Energy Planning in Thailand In harmony with Thailand s Policy (Since8 th -11 th Plan) (Decentralization, People-centered Development, HM King s Philosophy of Sufficiency Economy ) Consistent with Thailand s Energy Policy (Develop energy from domestic sources, reduce dependency of imported energy, promote extensive utilization of renewable energy (environmentally friendly energy sources) promote energy conservation, strengthen public participation in the policy making process) Abundant of local energy resources in rural areas

18 Local Energy Planning in Thailand (cont.) LEP Experience in Thailand 1997 Regional Wood Energy Development Program (RWEDP) >>>> Phrao Energy Plan, Chiang Mai Thai-Danish Cooperation on Sustainable Energy (ATA and OVE) >>>> Surin Energy Plan Thai-Danish Cooperation on Sustainable Energy ; Phase 2 >>>> LEP at Sub-district Level (Tambon Energy Plan in 5 areas in NE Thailand i.e. Surin, Roi Et, Khon Kaen, Ubon and Korat) 2003 ATA (funding by DEDE) >>>> Tambon Energy Plan (5 areas in Korat; 2 Municipalities and 3 TAOs)

19 Local Energy Planning in Thailand (cont.) LEP Experience in Thailand 2006 Policy and Strategy Coordination Office, MoEn >>>> Tambon Energy Plan 24 Communities (12 Municipalities and 12 TAOs) 2007 Policy and Strategy Coordination Office, MoEn >>>> Tambon Energy Plan 80 Communities 2008 Policy and Strategy Coordination Office, MoEn >>>> Tambon Energy Plan 162 Communities 2009 Policy and Strategy Coordination Office, MoEn >>>> Tambon Energy Plan 300 Communities

20 Local Energy Planning in Thailand (cont.) LEP Experience in Thailand Policy and Strategy Coordination Office, MoEn >>>> Tambon Energy Plan 2 x Provinces Communities totally 1095 Communities 2014 Policy and Strategy Coordination Office, MoEn >>>> Tambon Energy Plan 148 Communities 1. High Potential Energy Resources 36 communities 2. Community Enterprises (OTOP) 36 communities 3. Households Electricity Reduction 76 communities

21

22

23

24 Local Energy Planning in Thailand (cont.) Local Energy Planning Development 10 steps (Policy and Strategy Coordination Office) 1. Introducing LEP Scheme 2. Building common energy working team 3. Collecting data and information 4. Data processing and analyzing (energy situation) 5. Discussion the finding with the community 6. Field trip and study tour 7. Drafting of LEP with community 8. Public hearing on the draft of community energy plan 9. Implementing the plan 10. Monitoring and conclusion

25 Local Energy Planning in Thailand (cont.) Lessons learned from LEP Economic Reduce energy consumption >>> Reduce cost Create new jobs >>> Generate income

26 Local Energy Planning in Thailand (cont.) Lessons learned from LEP Social Gain more knowledge about energy Generate working teams/groups and teamwork Generate working network (inside and between the communities) Build people s capacity Support community development in other aspects

27 Local Energy Planning in Thailand (cont.) Lessons learned from LEP Environment Decrease the use of fossil energy Use local and environmental friendly energy sources (waste, agricultural residues, wood etc.)

28 Local Energy Planning in Thailand (cont.) The Community itself is the most important factor for the success of local energy planning and development. Awareness Understanding Readiness (Villagers, local government agencies, local leaders, groups)

29 Conclusion Local Energy Planning is useful and can be an option for sustainable rural energy development in Thailand. The community itself is the key factor for the success of LEP

30 Conclusion The Key for Success and Sustainability Readiness and cooperation of the community Strengthened leaders Integrated with local development plan Create job opportunity (generating income) Available of local energy resources and manageable by the community itself

31 Thanks for your kind Attention!

32 Recommendation Government should create policies to support the development and the extension of local energy planning. Government staff should be trained to be skilled facilitators for LEP workshops. Centres for Local Energy Planning might be established at local level. TAOs should take responsibility at local level for coordinating, supporting and working with other sectors in order to create local energy plans and energy-related activities.

33 Recommendation Energy database at local level should be developed. Local energy plan should become part of community development plan. Community Energy Committee should be formed to serve as the planning committee for preparing the local energy plan and projects and following up and monitoring the developed energy projects. Monitoring and evaluating program should be involved in the developed energy plan.

34 Local Energy Planning in Thailand (cont.) Local Energy Planning Development 10 steps (Policy and Strategy Coordination Office) 1. Building common understanding with community 2. Building common energy working team 3. Collecting information in the area 4. Analyzing energy development status 5. Giving feedback on energy information to the communities 6. Sustainable energy technology study tour 7. Brainstorming on a community energy plan draft 8. Public hearing on a community energy plan draft for the complete energy plan 9. Implementing the plan 10. Reviewing and concluding the work together with the community

35

36 ระบบภ ม สารสนเทศ เพ อการวางแผนพล งงานระด บท องถ น (Geo-Informatics for Local Energy Planning) ธน ตน เร องร งช ยก ล และ ส เพชร จ รขจรก ล ภาคว ชาเทคโนโลย ชนบท คณะว ทยาศาสตร และเทคโนโลย มหาว ทยาล ยธรรมศาสตร

37 ห วข อการน าเสนอ ท มาและความส าค ญ ว ตถ ประสงค ว ธ การดาเน นงาน ผลการศ กษาและการว เคราะห สร ปและข อเสนอแนะ

38 ท มาและความส าค ญ การวางแผนพล งงานระด บท องถ น ถ อได ว าเป นย ทธศาสตร หล กอย างหน ง ของส าน กนโยบายและย ทธศาสตร กระทรวงพล งงาน โดยได ร วมก บช มชน จ ดทาโครงการการจ ดแผนพล งงานระด บท องถ นข นใน 24 ช มชนน าร อง ในป พ.ศ และได ขยายผลเพ มข นอ ก 80 ช มชน ในป พ.ศ ภายใต โครงการ จ ดทาแผนพล งงานระด บช มชน 80 ช มชน สนองพระราชดาร เศรษฐก จพอเพ ยง ซ งได ร บความสนใจจากช มชนท เข า ร วมโครงการเป นอย างมาก ผลการดาเน นงาน >>> โครงการฯ ส งผลกระทบในเช งบวกต อช มชน ท งในด านเศรษฐก จ ส งคมและส งแวดล อม

39

40

41 ท มาและความส าค ญ (ต อ) การจ ดทาแผนพล งงานโดยช มชนม ส วนร วมจาเป นต องม ข อม ลท ม ความถ กต องน าเช อถ อและท นเวลา พร อมท งสามารถน าผลการ ว เคราะห ข อม ลมาน าเสนอสะท อนกล บส ช มชน >>>เพ อให ช มชนสามารถเข าใจได อย างง ายๆ ถ งสถานการณ ต างๆ โดยท วไปของท องถ น และข อม ลเก ยวก บพล งงาน ท งทางด าน ความต องการพล งงานและศ กยภาพของแหล งพล งงานในท องถ น เพ อ จะทาให ช มชนสามารถร วมก นพ จารณาเพ อจ ดทาแผนพล งงานได อย างม ประส ทธ ภาพ

42 ท มาและความส าค ญ (ต อ) ระบบภ ม สารสนเทศ (Geo-Informatics) สามารถ ผนวกข อม ลเช งพ นท เข าก บข อม ลเช งบรรยาย (ข อม ลตาราง) ท สามารถ จ ดเก บ และว เคราะห ข อม ลได อย างเป นระบบ และน าเสนอผลการว เคราะห ข อม ลแสดงออกมาเช งประจ กษ ในร ปของแผนท ท ทาให ช มชนสามารถเข าใจ ได โดยง าย โดยสามารถจ ดทาเป นระบบสารสนเทศพล งงานเช งพ นท (Spatial Energy Information System: SEIS) ซ งเป น อ กทางเล อกหน งในบร หารจ ดการข อม ลเพ อการจ ดทาแผนพล งงานระด บ ท องถ น

43 What is Geo-Informatics?

44 องค ประกอบของ การวางแผนพล งงานระด บท องถ น พ ฒนาและจ ดทาฐานข อม ล ว เคราะห ข อม ล ประช มเช งปฏ บ ต การเพ อ จ ดทาแผนพล งงาน 2. การว เคราะห ข อม ล 1. การพ ฒนาและจ ดทาฐานข อม ล องค กรพ ฒนา เอกชน 3. การประช มเช งปฏ บ ต การ เพ อวางแผนพล งงาน (โดยช มชนม ส วนร วม) ช มชน แผนพล งงาน ระด บท องถ น ฐานข อม ล เม อได แผนพล งงานท องถ น ภาคเอกชน ภาคร ฐ น าแผนไปปฏ บ ต ต ดตามประเม นผล

45 ว ตถ ประสงค เพ อประย กต ใช ระบบภ ม สารสนเทศในการจ ดทาระบบ สารสนเทศพล งงานเช งพ นท ส าหร บการจ ดเก บ ว เคราะห และ แสดงผลข อม ล เพ อใช สน บสน นการวางแผนพล งงานระด บ ท องถ น

46 พ นท ศ กษา: ตาบลดงคร งใหญ อาเภอเกษตรว ส ย จ งหว ดร อยเอ ด แผนท ตาบลดงคร งใหญ

47 ว ธ การดาเน นงาน 1. เก บรวบรวมข อม ลท ใช ในการศ กษา (ข อม ลท ต ยภ ม และ ข อม ลปฐมภ ม ) 2. จ ดทาระบบสารสนเทศพล งงานเช งพ นท (น าเข าข อม ล Spatial และ Attribute และปร บปร ง แก ไขข อม ล) 3. ว เคราะห ข อม ลและน าเสนอข อม ล (โดยใช GIS เพ อประเม นศ กยภาพแหล งพล งงาน พร อมน าเสนอในร ปแผนท ) 4. สร ปและว จารณ ผลการศ กษา

48 ผลการศ กษาและการว เคราะห ระบบสารสนเทศพล งงานเช งพ นท (Spatial Energy Information System: SEIS) ท จ ดทาข น ม งเน นเพ อใช ในการว เคราะห หาศ กยภาพของแหล งพล งงานในพ นท ศ กษาเป นหล ก นอกจากน ย งใช ศ กษาถ งความสามารถในการเข าถ งแหล งพล งงานและ พ นท ท เหมาะสมส าหร บต ดต งเทคโนโลย พล งงาน ได แก ศ กยภาพของ พล งงานช วมวล (ไม ฟ น) และพล งงานแสงอาท ตย

49 ศ กยภาพของพล งงาน ช วมวล ใช ข อม ลการใช ประโยชน ท ด นจากกรม พ ฒนาท ด น ซ งแบ งการ ใช ท ด นออกเป น 8 ประเภท ข อม ลด งกล าว ถ กน ามาใช เพ อประเม น หาศ กยภาพของแหล ง พล งงานช วมวล (ในท น ศ กษาเฉพาะไม ฟ น เท าน น)

50 ประเภทการใช ท ด น พ นท ไร ร อยละ หม บ านและสถานท ราชการ 1, แหล งน า ย คาล ปต ส 1, ข าวนาหว าน 32, ท งหญ าและไม พ ม 1, ท งหญ า พ นท ล มน า รวม 38,

51 พ นท ป าไม ของตาบลดงคร งใหญ ม เพ ยงป าย คาล ปต ส ซ งจาแนก ออกเป น 3 ประเภท ค อ 1) ย คาล ปต สในพ นท ส วนบ คคล (เฉพาะเจ าของพ นท เท าน นท เข าไปใช ประโยชน ได ) 2) ย คาล ปต สในพ นท ป าช มชน (ท กคนสามารถน ามาใช ประโยชน เพ อพล งงานได ) 3) ย คาล ปต สในพ นท อน ร กษ (ด แลโดย อบต. ดงคร งใหญ ซ ง ไม อน ญาตให น ามาใช ประโยชน ใดๆ ได )

52 นอกจากป าปล ก (ย คา ล ปต ส) ในพ นท บร เวณ ท ต งช มชน สถานท ต างๆ ในช มชน พ นท ไม พ ม และท งหญ า ก เป นแหล ง ทร พยากรท ช มชน สามารถหาและน าไม มา ใช ประโยชน ได ประเภทการใช ท ด น อ ตราผลผล ตไม 1 (ต น/ไร /ป ) หม บ านและสถานท ราชการ 0.12 แหล งน า 0.00 ย คาล ปต ส 2.00 ข าวนาหว าน 0.10 ท งหญ าและไม พ ม ท งหญ า พ นท ล มน า 0.00 ท มา: 1) Siteur, 1997; Pokharel et al., 2004.

53 การว เคราะห การเข าถ งแหล งไม ฟ น ด วย GIS ความช นไม เก น 45 ระยะห างจากถนนไม เก น 1 ก โลเมตร อย ในร ศม 4 ก โลเมตร จากช มชน

54 การว เคราะห การ เข าถ งแหล งไม ฟ น ด วย GIS (Buffer Analysis) ระยะห างจากถนน ไม เก น 1 ก โลเมตร

55 การว เคราะห การเข าถ ง แหล งไม ฟ นด วย GIS (Buffer Analysis) อย ในร ศม 4 ก โลเมตร จากช มชน

56 การเข าถ งแหล งไม ฟ น การเข าถ งแหล งทร พยากรไม ไม ได เป นอ ปสรรคจากล กษณะ ทางกายภาพของพ นท แต ด วย เหต ผลจากความเป นเจ าของ พ นท ซ งพบว าพ นท ป าไม ย คา- ล ปต ส ร อยละ 54 อย ในพ นท อน ร กษ ขององค การบร หารส วน ตาบลดงคร งใหญ ไม สามารถ น ามาใช ประโยชน เพ อพล งงาน ได

57 ผลการประเม นศ กยภาพไม ฟ น ประเภทการใช ท ด น หม บ านและสถานท ราชการ พ นท (ไร ) อ ตราผลผล ต ไม (ต น/ไร /ป ) ปร มาณไม (ต น/ป ) ท งหมด เข าถ งได ร อยละการ เข าถ ง 1, แหล งน า ย คาล ปต ส 1, , ข าวนาหว าน 32, , ท งหญ าและไม พ ม 1, ท งหญ า พ นท ล มน า รวม 38,038-7,012 1,

58 ศ กยภาพของพล งงาน แสงอาท ตย จากข อม ลแผนท ศ กยภาพพล งงานแสงอาท ตย ของประเทศไทย (กรมพ ฒนา และส งเสร มพล งงาน, 2542) พบว าตาบลดงคร งใหญ ได ร บร งส ดวง อาท ตย ค อนข างส งมาก (เฉล ยท งป ประมาณ เมกะจ ลต อตาราง เมตร-ว น) ส งกว าค าร งส รวมของดวงอาท ตย รายว นเฉล ยต อป ของพ นท ท ว ประเทศ ซ งค าเท าก บ 18.2 เมกะจ ลต อตารางเมตร-ว น โดยได ร บร งส ดวงอาท ตย ส งส ดในช วงเด อนเมษายนและพฤษภาคม ซ งเป นช วงฤด ร อน ท องฟ าปลอดโปร ง

59 ค าเฉล ยร งส ดวงอาท ตย รายเด อน ตาบลดงคร งใหญ เด อน ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ร งส ดวงอาท ตย (MJ/m 2 -d) ศ กยภาพของพล งงานแสงอาท ตย ข นอย ก บพ นท ท แสงอาท ตย ตกกระทบ ซ ง การศ กษาน พ จารณาเฉพาะพ นท สาธารณประโยชน ของช มชน จากการ ว เคราะห เช งพ นท ด วย GIS พบว า ตาบลดงคร งใหญ ม พ นท สาธารณประโยชน 1.14 ตารางก โลเมตร ม ศ กยภาพพล งงานแสงอาท ตย ในพ นท ด งกล าว เท าก บ เทราจ ลต อว น หร อ ประมาณ 7,973 เทราจ ลต อป

60 การว เคราะห พ นท ส าหร บต ดต งระบบผล ตไฟฟ า พล งงานแสงอาท ตย โดยใช GIS เป นพ นท สาธารณประโยชน ไม อย ในพ นท อน ร กษ หร อ เป นแหล งน า อย ในร ศม 500 เมตร จากช มชน

61 พ นท ท เหมาะสมส าหร บ ต ดต งระบบผล ตไฟฟ า ด วยเซลล แสงอาท ตย ในร ศม 500 m ในร ศม 750 m

62 พ นท ท เหมาะสมส าหร บต ดต งระบบผล ตไฟฟ า หม บ าน ด วย เซลล แสงอาท ตย พ นท ท เหมาะสม (ตร.ม.) ในร ศม 500 ม. ในร ศม 750 ม. หม ท 1 75, ,614 หม ท 8 33,703 33,703 หม ท 12 4,860 4,860 รวม 113, ,177 ศ กยภาพพล งงาน แสงอาท ตย 1.57 TJ/d หร อ 556 TJ/y 2.96 TJ/d หร อ 1,082 TJ/y

63 พล งงานไฟฟ าจากระบบผล ตไฟฟ า ด วยเซลล แสงอาท ตย ตาบลดงคร งใหญ ความต องการ พล งงานไฟฟ า (TJ/y) พล งงานไฟฟ าท ผล ตได จากระบบผล ตไฟฟ า ด วยเซลล แสงอาท ตย ท ส งถ งผ ใช (TJ/y) ในร ศม 500 ม. จากช มชน ในร ศม 750 ม. จากช มชน

64 การว เคราะห ข อม ลเก ยวก บการใช พล งงาน ในระด บคร วเร อน ด วย GIS การเช อมโยงข อม ลแผนท ก บข อม ลเช งบรรยายในระบบ GIS

65 การว เคราะห พ นท ส าหร บต ดต ง ระบบผล ตก าซช วภาพ บ านโพนเง นน อย หม ท 8 ตาบลดงคร งใหญ ถนน บ านท เหมาะสมส าหร บผล ตก าซช วภาพ บ าน พ นท ตาบลดงคร งใหญ ก โลเมตร บ อก าซช วภาพขนาด 10 ลบ.ม. ว วนม 4 ต ว ว วเน อ กระบ อ 10 ต ว ส กรข น 45 ต ว

66 สร ป ระบบภ ม สารสนเทศ สามารถน ามาประย กต ใช เพ องานการวางแผนพล งงาน ระด บท องถ นแบบช มชนม ส วนร วมได เป นอย างด ด วยการพ ฒนาระบบ สารสนเทศพล งงานเช งพ นท ท าให สามารถว เคราะห ศ กยภาพของ พล งงานในช มชนได โดยง าย ถ กต อง รวดเร ว ท ง ศ กยภาพในภาพรวม ของท งพ นท ศ กษาและการว เคราะห ล กษณะเฉพาะในระด บพ นท เช น การ เข าถ งแหล งทร พยากร การหาพ นท ท เหมาะสมในการต ดต งเทคโนโลย พล งงานส าหร บช มชน และสามารถแสดงผลออกมาในร ปของแผนท ท บ คคลท วไปสามารถทาความเข าใจได โดยง าย ซ งช วยกระต นให เก ดการม ส วน ร วมของช มชนได

67 ข อเสนอแนะ กรณ ศ กษาพ นท ตาบลดงคร งใหญ น เป นพ นท ขนาดเล ก ม ล กษณะแบนราบ และม แหล งพล งงานทางเล อกในท องถ นไม มากน ก ทาให ไม ได ใช งานระบบ GIS ในการว เคราะห ข อม ลเช งพ นท ได อย างเต มประส ทธ ภาพ หากน าแนวทางของระบบสารสนเทศพล งงานเช งพ นท ท พ ฒนาข นน ไป ประย กต ใช ก บพ นท อ น โดยเฉพาะพ นท ท เป นภ เขา ม แหล งน า การใช ระบบ GIS จะทาให สามารถว เคราะห ถ งความสามารถในการเข าถ งแหล ง ทร พยากร และศ กยภาพในการน าพล งงานจากแหล งน ามาใช ประโยชน ได เป นอย างด

68 ข อเสนอแนะ (ต อ) ระบบ GIS เป นเพ ยงเคร องม อว เคราะห ข อม ลท ช วยสน บสน นการจ ดทา แผนพล งงานเท าน น ส งส าค ญท ส ด ค อ ช มชนส วนท องถ นเองท จะต องม ความร ความเข าใจ และตระหน กถ งบทบาทหน าท ของตนในการม ส วนร วมจ ดทาแผน พล งงาน เพ อผลประโยชน ของท องถ นตนเอง และให เก ดการใช ทร พยากร อย างค มค าและม ประส ทธ ภาพส งส ด

69 แบบจาลองคอมพ วเตอร สาหร บการวางแผนพล งงานระด บท องถ นแบบช มชนม ส วนร วม (Computer Model for Participatory Local Energy Planning) ธน ตน เร องร งช ยก ล ส เพชร จ รขจรก ล และ ส น นต อ วมกระท ม ภาคว ชาเทคโนโลย ชนบท คณะว ทยาศาสตร และเทคโนโลย มหาว ทยาล ยธรรมศาสตร

70 ห วข อการน าเสนอ ท มาและความส าค ญ ว ธ การดาเน นงาน ผลการศ กษาและการว เคราะห สร ปและข อเสนอแนะ

71 ท มาและความส าค ญ การวางแผนพล งงานระด บท องถ น ถ อได ว าเป นย ทธศาสตร หล กอย างหน งของ กระทรวงพล งงาน โดยได ร วมก บช มชนจ ดทาโครงการการจ ดแผนพล งงาน ระด บท องถ นข นใน 24 ช มชนน าร อง ในป พ.ศ และได ขยายผล เพ มข นอ ก 80 ช มชน ในป พ.ศ ภายใต โครงการ จ ดทาแผน พล งงานระด บช มชน 80 ช มชน สนองพระราชดาร เศรษฐก จพอเพ ยง ได ร บความสนใจจากช มชนท เข าร วมโครงการเป นอย างมาก >>> ส งผลกระทบเช งบวกต อช มชน (เศรษฐก จ ส งคมและส งแวดล อม) >>>>> ขยายผลต ออ กหลายช มชนจนถ งป จจ บ น

72

73

74 ท มาและความส าค ญ (ต อ) การจ ดทาแผนพล งงานโดยช มชนม ส วนร วมจาเป นต องม ข อม ลท ม ความถ กต องน าเช อถ อและท นเวลา พร อมท งสามารถน าผลการ ว เคราะห ข อม ลมาน าเสนอสะท อนกล บส ช มชน >>> เพ อให ช มชนสามารถเข าใจได อย างง ายๆ ถ งสถานการณ ต างๆ โดยท วไปของท องถ น และข อม ลเก ยวก บพล งงาน ท งทางด าน ความต องการพล งงานและศ กยภาพของแหล งพล งงานในท องถ น เพ อ จะทาให ช มชนสามารถร วมก นพ จารณาเพ อจ ดทาแผนพล งงานได อย างม ประส ทธ ภาพ >>> แบบจาลองคอมพ วเตอร ฯ

75 แบบจาลองคอมพ วเตอร ส าหร บการวางแผนพล งงาน แบบช มชนม ส วนร วม (ระด บตาบล) - ระบบสารสนเทศพล งงานเช งพ นท - สมด ลพล งงาน ระบบภ ม สารสนเทศ (Geo-Informatics) สามารถ ผนวกข อม ลเช งพ นท เข าก บข อม ลเช งบรรยาย (ข อม ลตาราง) ท สามารถ จ ดเก บ และว เคราะห ข อม ลได อย างเป นระบบ และน าเสนอผลการว เคราะห ข อม ลแสดงออกมาเช งประจ กษ ในร ปของแผนท ท ทาให ช มชนสามารถเข าใจ ได โดยง าย โดยสามารถจ ดทาเป นระบบสารสนเทศพล งงานเช งพ นท (Spatial Energy Information System: SEIS) ซ งเป น อ กทางเล อกหน งในบร หารจ ดการข อม ลเพ อการจ ดทาแผนพล งงานระด บ ท องถ น

76 ท มาและความส าค ญ (ต อ) สมด ลพล งงาน (Energy Balance) เป นเคร องม อช วยในการ ว เคราะห และแสดงผลภาพรวมของระบบพล งงานในท องถ น (ในป จจ บ นและใน อนาคต รวมถ งการประเม นผลท เก ดข นจากการวางแผนพล งงาน) พ ฒนาตารางสมด ลพล งงาน (ส าหร บคนในท องถ น) ให ม ความสะดวกต อการใช งาน ง ายต อการทาความเข าใจ ช วยกระต นให เก ดการม ส วนร วมในกระบวนการจ ดทาแผนพล งงาน

77 องค ประกอบของ การวางแผนพล งงานระด บท องถ น พ ฒนาและจ ดทาฐานข อม ล ว เคราะห ข อม ล ประช มเช งปฏ บ ต การเพ อ จ ดทาแผนพล งงาน 2. การว เคราะห ข อม ล 1. การพ ฒนาและจ ดทาฐานข อม ล องค กรพ ฒนา เอกชน 3. การประช มเช งปฏ บ ต การ เพ อวางแผนพล งงาน (โดยช มชนม ส วนร วม) ช มชน แผนพล งงาน ระด บท องถ น ฐานข อม ล เม อได แผนพล งงานท องถ น ภาคเอกชน ภาคร ฐ น าแผนไปปฏ บ ต ต ดตามประเม นผล

78 พ นท ศ กษา: ตาบลอ โลก อาเภอลาดวน จ งหว ดส ร นทร แผนท ตาบลอ โลก

79 ว ธ การดาเน นงาน 1. เก บรวบรวมข อม ลท ใช ในการศ กษา (ข อม ลท ต ยภ ม และ ข อม ลปฐมภ ม ) 2. พ ฒนาแบบจาลองคอมพ วเตอร ฯ 2.1 ระบบสารสนเทศพล งงานเช งพ นท (น าเข าข อม ล Spatial และ Attribute และปร บปร ง แก ไขข อม ล) 2.2 สมด ลพล งงาน (ทางานบน Microsoft Excel) 3. ทดสอบแบบจาลองคอมพ วเตอร ฯ 4. สร ปและว จารณ ผลการศ กษา

80 ผลการศ กษาและการว เคราะห ระบบสารสนเทศพล งงานเช งพ นท (Spatial Energy Information System: SEIS) ท จ ดทาข น ม งเน นเพ อใช ในการว เคราะห หาศ กยภาพของ แหล งพล งงานในพ นท ศ กษาเป นหล ก นอกจากน ย งใช ศ กษาถ งความสามารถในการเข าถ งแหล งพล งงานและ พ นท ท เหมาะสมส าหร บต ดต งเทคโนโลย พล งงาน ได แก ศ กยภาพของ พล งงานช วมวล (ไม ฟ น) และพล งงานแสงอาท ตย

81 ศ กยภาพ ของ พล งงาน ช วมวล ใช ข อม ลการใช ประโยชน ท ด นจากกระทรวงเกษตรและสหกรณ แบ งการใช ท ด นออกเป น 8 ประเภท

82 ผลการศ กษาและการว เคราะห (ต อ) ศ กยภาพของพล งงานจากไม ฟ น พ นท อ ตราผลผล ต ปร มาณไม (ต น/ป ) ประเภทการใช ท ด น ไม (ไร ) (ต น/ไร /ป ) ท งหมด นามาใช ได ทะเลสาบ บ ง นาข าว 29, ,703 5,851 ป าผล ดใบเส อมโทรม ป าแดงหร อป าเต งร ง ป าแดงหร อป าเต งร ง-ย คาฯ พ ชไร ผสม สถานท ราชการ หม บ านบนพ นท ราบ 2,

83 ผลการศ กษาและการว เคราะห (ต อ) การว เคราะห การเข าถ งแหล งไม ฟ น ด วย GIS ความช นไม เก น 45 ระยะห างจากถนนไม เก น 1 ก โลเมตร อย ในร ศม 4 ก โลเมตร จากช มชน

84 การว เคราะห การเข าถ งแหล งไม ฟ นด วย GIS (Buffer Analysis) ระยะห าง จากถนน ไม เก น 1 ก โลเมตร

85 การว เคราะห การเข าถ งแหล งไม ฟ นด วย GIS (Buffer Analysis) อย ใน ร ศม 4 ก โลเมตร จากช มชน

86 ผลการศ กษาและการว เคราะห (ต อ) ศ กยภาพของพล งงาน แสงอาท ตย จากข อม ลแผนท ศ กยภาพพล งงานแสงอาท ตย ของประเทศไทย (กรมพ ฒนา และส งเสร มพล งงาน, 2542) พบว าต าบลอ โลกได ร บร งส ดวงอาท ตย ค อนข างส งมาก (เฉล ยท งป ประมาณ เมกะจ ลต อตารางเมตร- ว น) ส งกว าค าร งส รวมของดวงอาท ตย รายว นเฉล ยต อป ของพ นท ท ว ประเทศ ซ งค าเท าก บ 18.2 เมกะจ ลต อตารางเมตร-ว น โดยได ร บร งส ดวงอาท ตย ส งส ดในช วงเด อนเมษายน พฤษภาคมและม ถ นายน ซ งเป นช วง ฤด ร อน ท องฟ าปลอดโปร ง

87 ผลการศ กษาและการว เคราะห (ต อ) ค าเฉล ยร งส ดวงอาท ตย รายเด อน ตาบลอ โลก เด อน ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ร งส ดวงอาท ตย (MJ/m 2 -d) ศ กยภาพของพล งงานแสงอาท ตย ข นอย ก บพ นท ท แสงอาท ตย ตกกระทบ

88 ผลการศ กษาและการว เคราะห (ต อ) การว เคราะห พ นท ส าหร บต ดต งระบบผล ตไฟฟ า พล งงานแสงอาท ตย โดยใช GIS เป นพ นท สาธารณประโยชน ไม อย ในพ นท อน ร กษ หร อ เป นแหล งน า อย ในร ศม 500 เมตร จากช มชน

89 พ นท ท เหมาะสมส าหร บต ดต งระบบผล ตไฟฟ า ด วยเซลล แสงอาท ตย ร ศม 500 m ร ศม 750 m

90 ผลการศ กษาและการว เคราะห (ต อ) แนวค ดหล กในการออกแบบตารางสมด ลพล งงาน เห นภาพรวมระบบพล งงาน (การใช การจ ดหา ผลกระทบ สมด ล (เพ ยงพอ หร อ ขาดแคลน) ทาความเข าใจได ง าย อย ในตารางแผ นเด ยว (Excel) การใช งานง าย สะท อนข อม ลค นกล บส ช มชนได ท นท

91 ผลการศ กษาและการว เคราะห (ต อ) สมด ลพล งงาน >>> เคร องม อ ในการว เคราะห ข อม ลระบบพล งงาน (ใช จ ดหา ศ กยภาพใน ท องถ น ผลกระทบต อส งคม เศรษฐก จ ส งแวดล อม) ทราบถ ง (เข าใจ) สถานการณ พล งงาน (ป จจ บ น) ช วยในการวางแผนและพ ฒนาระบบพล งงาน (คาดการณ อนาคต และ หาทางเล อก) กระต นการม ส วนร วมในกระบวนการวางแผนพล งงาน

92 ผลการศ กษาและการว เคราะห (ต อ) โครงสร างตารางสมด ลพล งงาน ส วนท 1 ส วนท 2 ส วนท 3 ส วนท 4 ความต องการ ใช พล งงาน (Energy Demand) การจ ดหา พล งงาน (Energy Supply) การว เคราะห สมด ลพล งงาน (Energy Balance Analysis) ผลกระทบต อ ส งแวดล อมและ เศรษฐก จ (Environmental and Local Economic Impacts)

93 ผลการศ กษาและการว เคราะห (ต อ) ส วนท 1 ความต องการพล งงาน แบ งออกเป น 5 ส วนย อย ตามภาคส วนผ ใช พล งงาน ภาคท อย อาศ ย เกษตรกรรม คมนาคม อ ตสาหกรรม หน วยงานต างๆ จาแนกรายละเอ ยด ตามประเภทของ การใช พล งงาน

94 ผลการศ กษาและการว เคราะห (ต อ) ส วนท 1 ความต องการพล งงาน เทคโนโลย พล งงาน แสดงชน ดของอ ปกรณ และประส ทธ ภาพของ อ ปกรณ ต างๆ หลอดไฟฟ า เตาห งต ม เตาเผาถ าน เคร องจ กรกลเกษตร พาหนะเพ อการเด นทาง ขนส ง อ ปกรณ ในโรงงานอ ตสาหกรรม

95 ผลการศ กษาและการว เคราะห (ต อ) ส วนท 2 การจ ดหาพล งงาน การจ ดหาพล งงาน แบ งออกเป น 2 ส วนย อย น าเข าจากภายนอกท องถ น จ ดหาได ภายในท องถ น

96 ผลการศ กษาและการว เคราะห (ต อ) ส วนท 3 การว เคราะห สมด ลพล งงาน ศ กยภาพของแหล งพล งงานในท องถ น >>> เปร ยบเท ยบก บพล งงานท ต องจ ดหา

97 ผลการศ กษาและการว เคราะห (ต อ) ส วนท 4 ผลกระทบต อ ส งแวดล อมและเศรษฐก จ ผลกระทบต อส งแวดล อม การปลดปล อยคาร บอนไดออกไซด ผลกระทบต อเศรษฐก จช มชน ส วนของค าเช อเพล งท หม นเว ยนอย ในช มชน

98 ความร ท ต องใช (น าจะม /ควรม /ต องม ) พล งงานเบ องต น ประเภทพล งงาน เทคโนโลย พล งงานและประส ทธ ภาพ หน วยและการแปลงหน วย Excel

99 ข อม ลท ต องใช (น าจะม /ควรม /ต องม ) ข อม ลการใช พล งงาน (ป จจ บ น และ อด ต) ศ กยภาพของแหล งพล งงาน ประส ทธ ภาพของเทคโนโลย ค าอ างอ ง (ผลกระทบต อส งแวดล อม เศรษฐก จ)

100 ตารางสมด ลพล งงาน

101 การทดสอบใช แบบจ าลองคอมพ วเตอร ฯ ประเม นจากผ เข าร วมประช มเช งปฏ บ ต การเพ อจ ดทาแผนพล งงาน ท เคยม ประสบการณ จ ดทาแผนพล งงานมาก อน โดยผ ประเม นส วนใหญ (ร อยละ 69.23) ม ความค ดเห นว า แบบจาลองคอมพ วเตอร ฯ ท พ ฒนาข นม ความเหมาะสมท จะ น ามาใช ในกระบวนการวางแผนพล งงานช มชนในระด บ มาก

102 สร ปผลการศ กษา แบบจ าลองคอมพ วเตอร ฯท พ ฒนาข น สามารถใช เป นเคร องม อ สน บสน นในการจ ดทาวางแผนพล งงานระด บท องถ นแบบช มชนม ส วนร วมได ท งในส วนของระบบสารสนเทศพล งงานเช งพ นท และสมด ลพล งงาน ท าให สามารถว เคราะห ข อม ลได สะดวกและรวดเร วข น และ กระต นให เก ดการม ส วนร วมได เป นอย างด

103 ข อเสนอแนะ กรณ ศ กษาพ นท ตาบลอ โลกเป นพ นท ขนาดเล ก ม ล กษณะแบนราบ และม แหล งพล งงานทางเล อกในท องถ นไม มากน ก ทาให ไม ได ใช งานระบบ GIS ในการว เคราะห ข อม ลเช งพ นท ได อย างเต มประส ทธ ภาพ หากน าแนวทางของระบบสารสนเทศพล งงานเช งพ นท ท พ ฒนาข นน ไป ประย กต ใช ก บพ นท อ น โดยเฉพาะพ นท ท เป นภ เขา ม แหล งน า การใช ระบบ GIS จะทาให สามารถว เคราะห ถ งความสามารถในการเข าถ งแหล ง ทร พยากร และศ กยภาพในการน าพล งงานจากแหล งน ามาใช ประโยชน ได เป นอย างด

104 ข อเสนอแนะ (ต อ) แบบจาลองคอมพ วเตอร ฯ เป นเพ ยงเคร องม อว เคราะห ข อม ลท ช วยสน บสน น การจ ดทาแผนพล งงานเท าน น ส งส าค ญท ส ด ค อ ช มชนส วนท องถ นเองท จะต องม ความร ความเข าใจ และตระหน กถ งบทบาทหน าท ของตนในการม ส วนร วมจ ดทาแผน พล งงาน เพ อผลประโยชน ของท องถ นตนเอง และให เก ดการใช ทร พยากร อย างค มค าและม ประส ทธ ภาพส งส ด

105 จบการน าเสนอ

106 การว เคราะห ข อม ลเก ยวก บการใช พล งงาน ในระด บคร วเร อน ด วย GIS การเช อมโยงข อม ลแผนท ก บข อม ลเช งบรรยายในระบบ GIS

107 การว เคราะห พ นท ส าหร บต ดต ง ระบบผล ตก าซช วภาพ บ านโพนเง นน อย หม ท 8 ตาบลดงคร งใหญ ถนน บ านท เหมาะสมส าหร บผล ตก าซช วภาพ บ าน พ นท ตาบลดงคร งใหญ ก โลเมตร บ อก าซช วภาพขนาด 10 ลบ.ม. ว วนม 4 ต ว ว วเน อ กระบ อ 10 ต ว ส กรข น 45 ต ว

108 ตารางสมด ลพล งงาน (เด ม)