บทค ดย อ การประเม นท กษะการประมวลความร ว ชาเทคโนโลย ช วภาพทางประมงระด บปร ญญาตร โดย ดร. จ ราพร โรจน ท นกร รายว ชา ชป 481 เทคโนโลย ช วภาพทางประมงเบ องต น ได ถ กจ ดเข าเป นว ชาเอกบ งค บใน หล กส ตรการประมงของ คณะเทคโนโลย การประมงและทร พยากรทางน า มหาว ทยาล ยแม โจ ต งแต ป การศ กษา 2548 ในการว ดผลการเร ยนการสอน การประมวลความร ของน กศ กษาม ความส าค ญอ นด บ สองรองจากการเข าใจทฤษฎ ในป การศ กษา 2550 และ 2551 การว ดการประมวลความร ในรายว ชา โดยการท ารายงานกล ม พบว า ไม สามารถว ดได ว าน กศ กษาม ความร จร งหร อไม เน องจาก 2 สาเหต หล ก ค อ (1 เน อหาในรายงานเป นการใช ข อม ลท หาได ทางส ออ เลคโทรน คและต ดแปะเน อหา โดยอาจจะไม ม ความเข าใจก ได และ (2 น กศ กษาบางคนของกล มไม ได ร วมท ารายงาน ด งน นในป การศ กษา 2552 จ ง ได ปร บเปล ยนว ธ การว ดผลโดยการสอบแบบเป ดสม ด ปรากฏว า สามารถว ดท กษะการประมวลความร ได โดยส งเกตได จากการกระจายของคะแนนเป นร ประฆ งคว า 1. บทน า รายว ชา ชป 481 เทคโนโลย ช วภาพทางประมงเบ องต น เป นว ชาท ว าด วยการประย กต ใช เทคน คทางเทคโนโลย ช วภาพเพ อประโยชน ทางการประมงและส งแวดล อมทางน า ได เป ดการเร ยนการ สอนต งแต ป การศ กษา 2546 และได บรรจ เข าเป นรายว ชาเอกบ งค บในป การศ กษา 2548 โดยว ตถ - ประสงค ของว ชา ค อ 1 ให ผ เร ยนได เข าใจถ งหล กการของเทคน คต างๆ และ 2 ให ผ เร ยนเข าใจถ งการ ประย กต ใช เทคน คทางเทคโนโลย ช วภาพในระด บเบ องต น ซ งจะเห นได ว าป จจ ยท ส าค ญในการบรรล ว ตถ ประสงค ได แก ความร ความเข าใจในหล กการทฤษฎ และการประมวลความร จากหล กการมาใช เพ อ ประโยชน ทางการประมงและส งแวดล อมทางน า การว ดผลการเร ยนการสอนจ งได ท าเพ อประเม นผลจาก ผ เร ยนในสองแนวทางด งกล าว ในป การศ กษา 2546 ถ ง 2551 ในการว ดประเม นความเข าใจในหล กการทฤษฎ กระท าโดย การสอบข อเข ยน และการว ดประเม นท กษะการประมวลความร กระท าโดยการอ านและน าเสนองานว จ ย เป นกล ม และการท ารายงานกล ม อย างไรก ตาม พบว าในส วนการประมวลความร ซ งได ม การประเม น โดยการท ารายงานกล มน น น กศ กษาบางคนไม ได ร วมท ารายงานกล ม และส วนใหญ ของรายงานเป นการ ต ดแปะเอาข อม ลจากส ออ เลคโทรน คซ งป จจ บ นสามารถเข าถ งได ง ายและม จ านวนมาก จ งท าให เก ด ป ญหาว าการว ดประเม นท กษะการประมวลความร โดยว ธ ท ารายงานกล มไม สามารถว ดผลจร งได ด งน น 1
ผ สอนคาดว าหากปร บเปล ยนว ธ การว ดประเม นท กษะการประมวลความร จากการท ารายงานกล มเป น การสอบข อเข ยนแบบเป ดสม ด น าจะว ดผลได จร ง จ งได ท าว จ ยน เพ อพ ส จน แนวความค ดด งกล าว 2. ว ตถ ประสงค การว จ ย 1 เปร ยบเท ยบผลการว ดประเม นท กษะการประมวลองค ความร ด านเทคโนโลย ช วภาพประมง ระหว างการท ารายงานกล มและการสอบข อเข ยนแบบเป ดสม ด 3. แนวทฤษฎ ท เก ยวข อง ม การน าทฤษฎ การเร ยนร มาเพ อให การเร ยนการสอนให ได ประส ทธ ผล โดยทฤษฎ การเร ยนร ต างๆ ได ถ กรวบรวมเป นองค รวมเป นช ดของหล กการต าง ๆ เพ ออธ บายเหต ผลการได มาขององค ความร การร กษาไว และการเร ยกใช องค ความร ในแต ละบ คคลได ซ งการใช ทฤษฎ การเร ยนร สามารถช วยให ผ สอนก าหนดเบ าหลอมผ เร ยนและก าหนดค าท านายเก ยวก บผลการเร ยนร ได สามารถเป นแนวทางช วย ให ผ สอนเล อกใช เคร องม อในการเร ยนการสอนเทคน คและว ธ การต างๆ เพ อสน บสน นการเร ยนร และ เพ อให การเร ยนบรรล ตามจ ดประสงค ในรายว ชาอย างม ประส ทธ ภาพโดยสมบ รณ ทฤษฎ การเร ยนร สามารถแบ งได 3 ทฤษฎ ค อ พฤต กรรมน ยม การประมวลผลสารสนเทศทางป ญญา และการสร างสรรค ความร ด วยป ญญา (behaviorism, cognitive information, processing, and constructivism (ไตรรงค, 2548 ซ งในรายว ชา ทป 481 เทคโนโลย ช วภาพทางประมง น ได เล อกใช ทฤษฎ การสร างสรรค ความร ด วย ป ญญา เน องจากเป นล กษณะว ชาท ม การเร ยนร ทฤษฎ หล กการของเทคน ค และผ เร ยนต องสามารถน าไป ประย กต ใช ได ในระด บปร ญญาตร ทฤษฎ การสร างสรรค ความร ด วยป ญญาน ยม (Constructivism กล าวว า การเร ยนร อย บน ฐานของการอ างอ งหล กฐานในส งท พวกเราสร างข นแสดงให ปรากฏแก สายตาของเราด วยต วของเราเอง และอย บนฐานประสบการณ ของแต ละบ คคล และโครงสร างองค ความร ภายในแต ละบ คคลอ กด วย การเร ยนร ในล กษณะน อย บนฐานของการแปลความหมายและการให ความหมาย ประสบการณ ต างๆ ของผ เร ยนในแต ละบ คคลว าเป นอย างไร การท ผ เร ยนลงม อกระท าการอย างว องไวในกระบวนการ สร างสรรค ความหมายจากประสบการณ ต างๆ องค ความร จะถ กสร างข นโดยผ เร ยน และโดยเหต ผลท ท ก คนต างม ช ดของประสบการณ ต างๆ ของการเร ยนร จ งม ล กษณะเฉพาะตน และม ความแตกต างก นไปใน แต ละคน การเร ยนร จะเก ดปรากฏข นในห วงแห งความค ดเม อได ม การกระท าการภายในบ คคลน นๆ ทฤษฎ น ใช เพ อเน นการเตร ยมการผ เร ยนในการต ดส นใจแบบจ าลองทางจ ตใจของเขา ในการจ ดรวบรวม ประสบการณ ใหม ต างๆ การแก ป ญหาและสถานการณ ป ญหาต างๆ ท ก ากวมน าสงส ย (Slick, 2002 การประเม นท กษะการประมวลความร ท ได จากการเร ยนการสอนท าได หลายว ธ เช น การออก ข อสอบแบบ key feature หร อ Constructed Response Questions (CRQ (สมชาย และคณะ, มปป. เป นต น ในการว จ ยน ได ใช ข อสอบแบบเป ด โดยต งโจทย แบบค าถามกว าง ให ผ สอบสามารถเล อกความร 2
ท ตนเองถน ดและน าเสนอในล กษณะท ตนเองสนใจ พร อมท งใส จ นตนาการจากการปล กฝ งของผ สอน เน องจากประย กต ใช ความร จากว ชาน ต องอาศ ยจ นตนาการประกอบ เพ อการพ ฒนาต อไปในอนาคต 4. ระเบ ยบว ธ ว จ ย 1 ท าการว ดประเม นท กษะการประมวลความร เบ องต นด านเทคโนโลย ช วภาพประมงจากการท า รายงานกล มเป นการสอบข อเข ยนแบบเป ดสม ด ในกล มผ เร ยนป การศ กษา 2552 2 ท าการเปร ยบเท ยบคะแนนท าได ในส วนน ระหว างการประเม นโดยว ธ การท ารายงานกล ม (กล ม ผ เร ยนในป การศ กษา 2550-2551 และการประเม นโดยการท าข อสอบแบบเป ดสม ด (กล ม ผ เร ยนในป การศ กษา 2552 5. สร ปและว จารณ ผล การประเม นผลการว จ ยคร งน ได จากการเก บคะแนนเฉพาะในส วนข อสอบว ดการประมวล ความร เทคโนโลย ช วภาพทางประมง เพ อการเปร ยบเท ยบท ช ดเจน จ งได ปร บส ดส วนของให จ านวน น กศ กษาในแต ป การศ กษา (2550-2552 ให เท าก บ 100% และจ านวนน กศ กษาท ได คะแนนในช วงต าง เป นส ดส วนก บจ านวนน กศ กษาท งหมด โดยคะแนนเต มของข อสอบส วนน เท าก บ 100 การกระจายของคะแนนในแต ละป การศ กษา 2550 2551 และ 2552 ได ด งภาพท 1 2 และ 3 ตามล าด บ จะเห นได ว าการกระจายคะแนนของป การศ กษา 2550-2551 ม ต ากว าป การศ กษา 2552 โดยการกระจายอย ทางขวาท ช วงคะแนนส งกว า 50 คะแนน ส วนการกระจายของคะแนนของป การศ กษา 2552 จะกระจายต งแต 11 ถ ง 100 คะแนน ม ผ สอบได คะแนนส งส ด 1 คน ได 98 คะแนน และกราฟท ได เป นร ประฆ งคว า จากผลการว จ ย สร ปได ว าการว ดประเม นผลท กษะการประมวลความร ด วยการสอบข อเข ยน โดยใช ข อสอบแบบเป ดสม ด น าจะเป นการว ดผลท แท จร งมากกว าการท ารายงานกล ม และจากการใช ข อสอบช ดน พบว า น กศ กษาม ความเข าใจในการประย กต ใช ในหลายระด บต งแต ระด บต า (คะแนนต าส ด ค อ 15 จนถ งระด บส ง (คะแนนส งส ด ค อ 98 โดยได ส งเกตว าน กศ กษาท สอบได คะแนนต าในส วน ข อสอบทฤษฎ จะท าข อสอบในส วนการประมวลผลได ต าเช นก น ท งน ย งม ส วนประเม นจากการให น าเสนองานว จ ยท ได ค นคว ามาจากงานต พ มพ ทางว ชาการโดยท าเป นงานกล ม ผ ว จ ยได ส งเกตว า น กศ กษาท ท าคะแนนในส วนทฤษฎ ได น อย แต ได ลงม อท าการอ านและน าเสนอด วยตนเอง จะได คะแนน ในส วนประมวลความร ในระด บกลาง ส วนน กศ กษาท จะสามารถท าคะแนนได ส งในส วนทฤษฎ ก ม กจะ เป นผ ท างานน าเสนอของกล มด วย และเป นผ ท ท าคะแนนได ส งในส วนการประมวลความร ด งน น สามารถสร ปได ในการว จ ยคร งน ว า การประมวลความร ม จากความเข าใจในทฤษฎ หล กการและการ ฝ กฝน 3
35.00 3 25.00 2 15.00 5.00 ภาพท 1 ส ดส วนการกระจายของคะแนนท ได ในส วนท กษะการประมวลความร ป การศ กษา 2550 35.00 3 25.00 2 15.00 5.00 ภาพท 2 ส ดส วนการกระจายของคะแนนท ได ในส วนท กษะการประมวลความร ป การศ กษา 2551 18.00 16.00 14.00 12.00 8.00 6.00 4.00 2.00 ภาพท 3 ส ดส วนการกระจายของคะแนนท ได ในส วนท กษะการประมวลความร ป การศ กษา 2552 4
6. ข อเสนอแนะ ในการประเม นท กษะการประมวลความร เบ องต นด านเทคโนโลย ช วภาพประมงโดยใช ว ธ สอบข อเข ยน ควรจะม การจ ดท าข อสอบว ดท กษะการประมวลความร ในหลายระด บ เช น การประมวล ความร ช นเด ยว การประมวลความร หลายช น เป นต น ท งน ต องเป นท กษะในระด บปร ญญาตร เพ อจะ สามารถประเม นว ดท กษะของผ เร ยนได ละเอ ยดมากข น ซ งสามารถน าไปใช ในการพ ฒนาการเร ยนการ สอนให ม ประส ทธ ผลมากข น 7. ก ตต กรรมประกาศ การว จ ยคร งน ได ร บงบประมาณสน บสน นจากงบประมาณย ทธศาสตร โครงการ.. คณะ เทคโนโลย การประมงและทร พยากรทางน า มหาว ทยาล ยแม โจ 8. เอกสารอ างอ ง ไตรรงค เจนการ. 2548. ทฤษฎ การเร ยนร ท ม ผลต อแนวทางการออกแบบการเร ยนการสอนและการ ประเม นผล. 20 มกราคม 48 ส าน กว ชาการและมาตรฐานการศ กษา สพฐ. กทม. เข าถ งได จาก http://www.inspect11.moe.go.th/index.php/component/content/article/54-2009-11-28- 01-55-54/128-2010-02-23-07-40-15 สมชาย ส นทรโลหะนะก ล ส ก ญญา พ น ยก ล มย ร วศ นาน กร. มปป. การใช ข อสอบแบบ Key Features ในการประเม นท กษะการต ดส นทางคล น ก. หน วยทะเบ ยนและประเม นผลการศ กษา คณะ แพทยศาสตร มหาว ทยาล ยสงขลานคร นทร หาดใหญ. เข าถ งได จาก http://meded.psu.ac.th/web/meu/research/2548_10.php Joan Friton Slick. 2002. Professional Development Center 12/02 TVI Community College เข าถ ง ได จาก http:// planet.tvi.cc.nm.as/ide/document/learning 5