มาตรการบร หารและพ ฒนากาล งคนภาคร ฐ (พ.ศ. 2557 2561) : แนวทางการดาเน นการ ตามมต คณะร ฐมนตร เม อว นท 15 ต ลาคม 2556 ดร. ส รพงษ มาล ผอ.กล มแผนกล มย ทธศาสตร และนว ตกรรม สาน กพ ฒนาระบบจาแนกตาแหน งและค าตอบแทน สาน กงาน ก.พ. surapong@ocsc.go.th
1.ท มา 2
ป จจ ยท นาไปส การกาหนดมาตรการฯ แผนย ทธศาสตร การพ ฒนาระบบราชการไทย ย ทธศาสตร ท ๒ กลย ทธ ท ๒.๒ พ ฒนาระบบบร หารจ ดการกาล งคนและพ ฒนาบ คลากร เพ อเพ มประส ทธ ภาพระบบราชการ สภาพป จจ บ นของกาล งคนภาคร ฐ ผลการดาเน นงานและป ญหาในการดาเน นการตามมาตรการ บร หารกาล งคนภาคร ฐ (พ.ศ. 2552 2556) ป ญหาในการดาเน นการตามมาตรการบร หาร กาล งคนปกต ป ญหาในการดาเน นการตามมาตรการบร หาร จ ดการเช งย ทธศาสตร ป ญหาการร บร ความเข าใจและความสามารถ ในการดาเน นการของส วนราชการ 3
ข าราชการในฝ ายพลเร อน เป นเพศหญ ง (ร อยละ 53.47) มากกว าเพศชาย เล กน อย (ร อยละ 46.53) ข าราชการพลเร อนสาม ญ เพศหญ งท ดารงตาแหน ง ประเภทบร หาร ม จานวน 138 คน หร อ ร อยละ 25.51 ของน กบร หาร เพศและ การศ กษา ของข าราชการ ในฝ ายพลเร อน ส วนใหญ จบการศ กษาระด บ ปร ญญาตร ข นไป (เก นกว าร อยละ 65) จบปร ญญาเอก ร อยละ 0.99 จบต ากว าปร ญญาตร ร อยละ 19.02 ขนาดและประเภท ของกาล งคนภาคร ฐ ภาคร ฐเป นผ จ างงานรายใหญ ของประเทศ กาล งคนภาคร ฐ (รวมท กประเภท) ม จานวน 2.72 ล านคน ค ดเป นร อยละ 7.89 ของกาล งแรงงาน หร อม บ คลากรภาคร ฐ 1 คน ต อประชากร 25 คน บ คลากรภาคร ฐส วนใหญ (ร อยละ 60.55) ม สถานะ เป นข าราชการ รองลงมาเป น ล กจ างช วคราว ล กจ างประจา และพน กงานราชการ การกระจาย ของกาล งคน ในภาคร ฐ ภาคกลางและกร งเทพมหานคร ม ข าราชการในฝ ายพลเร อน มากท ส ด (ประมาณร อยละ 35) รองลงมา อย ท ภาคอ สาน ภาคเหน อ และภาคใต ตามลาด บ หน วยงานในฝ ายบร หารท ม บ คลากรภาคร ฐมาก ท ส ด ค อกระทรวงศ กษาธ การ (ร อยละ 25.9 หร อ 1 ใน 4 ของกาล งคนภาคร ฐ) รองลงมา ค อ กลาโหม สาธารณส ข เกษตรและสหกรณ และสาน กงานตารวจแห งชาต บ คลากรภาคร ฐในฝ ายบร หารส วนใหญ กระจาย อย ในหน วยงานท ม ภารก จด าน ปฏ บ ต การ (ร อยละ 59.85) ท เหล ออย ในหน วยงานด าน นโยบายและว ชาการ ข าราชการในฝ ายพลเร อนส วนใหญ ย งกระจ ก ต วอย ในส วนกลาง (ร อยละ 67.73) ร อยละ 17.45 อย ในส วนภ ม ภาค ร อยละ 15.13 อย ในส วนท องถ น 4
หน วยงานท ม คาขอจ ดสรรอ ตราเพ มใหม จานวนมาก ได แก : สป.สาธารณส ข กรมการปกครอง กรมพ น จฯ กรมศ ลกากร กรมธนาร กษ กรมสรรพากร กรมราชท ณฑ กรมท ด น และ สป.ท องเท ยว เป นต น ครม. และ คปร. สามารถจ ดสรรอ ตราข าราชการ ในภาพรวมให เพ ยง 5475 อ ตรา ท เหล อเป นพน กงาน ราชการ 14,145 อ ตรา การควบค มการ เพ มอ ตรากาล ง จานวนบ คลากรภาคร ฐ (5 ประเภท) ภายใต การควบค มของ คปร. (ร อยละ 47.56) ม จานวนค อนข างคงท และลดลงเล กน อย จานวนบ คลากรภาคร ฐอ ก 7 ประเภท ภายใต การ ด แลขององค กรกลางบร หารงานบ คคลของตนเอง ม แนวโน มเพ มข น พน กงานราชการ ภายใต คพร. ม จานวนเพ มข น เร อยๆ เพ อทดแทนข าราชการและล กจ างประจา งบบ คลากร ค ดเป นร อยละ 22.05 ของงบประมาณรายจ ายประจาป ค าใช จ ายด านบ คคลภาคร ฐ (รวมงบบ คลากร และค าใช จ ายท งหมด ท เก ยวข องก บบ คลากร ท แฝงอย ในงบประมาณหมวดต างๆ) ค ดเป น ร อยละ 41.94 ม ความต องการ กาล งคน และ คาขอเพ มอ ตรา ข าราชการมากข น ส ดส วน ค าใช จ ายด าน บ คคลม แนวโน ม เพ มข น โครงสร างอาย ของข าราชการ อาย เฉล ยของข าราชการพลเร อนสาม ญ= 42.69 ป กระทรวงท ข าราชการม อาย เฉล ยส งส ด 5 อ นด บ - พ ฒนาส งคม (45.83 ป ) - อ ตสาหกรรม (45.79 ป ) - ต างประเทศ (45.48 ป ) - ทร พยากรธรรมชาต (45.48 ป ) - เกษตรและสหกรณ (45.18 ป ) - กระทรวงท ข าราชการม อาย เฉล ยน อยท ส ด ค อ กระทรวงสาธารณส ข (40.76 ป ) ช วงอาย : ส วนใหญ ร อยละ 68.98 อย ในช วงอาย 31-50 ป (Gen X) ร อยละ 12.17 อย ในช วงอาย 51-60 ป (Gen BB) และช วงอาย ต ากว า 30 ป (Gen Y) ม เพ ยงร อยละ 8.85 แนวโน มการส ญเส ย กาล งคนจากการ เกษ ยณอาย อ ตราการเกษ ยณอาย ของข าราชการพลเร อนสาม ญ โดยเฉล ย ร อยละ 9.38 (เท ยบก บจานวนท งหมด) ตาแหน งประเภทอานวยการและประเภทบร หาร ม แนวโน มจะส ญเกษ ยณอาย เฉล ยร อยละ 10 (เท ยบก บจานวน ผอ.+ ผ บร หาร) ส วนราชการท ม แนวโน มจะส ญเส ยผ บร หารมากท ส ด: กรมการท องเท ยว สภาการศ กษา สภาความม นคง สนง.ปรมน เพ อส นต สนง.คกก.ว จ ยฯ กรมเช อเพล ง ธรรมชาต กรมตรวจบ ญช สหกรณ กรมการศาสนา สป.ท องเท ยว และกรมพ ฒนาฝ ม อแรงงาน 5
คน กาล งคนภาคร ฐ ป 2542-2554 เพ มข นอย างต อเน อง ป ญหาในการดาเน นการ : มาตรการบร หารกาล งคนปกต 3. ผลการดาเน นงาน ของ คปร. (2542-2554) ลดอ ตราข าราชการท ว างจากผลการเกษ ยณอาย จานวน 115,706 อ ตรา (55.72) ลดอ ตราล กจ างประจาท ว างจากผลการเกษ ยณอาย จานวน 103,969 อ ตรา (99.25) เกล ยอ ตรากาล งจากภารก จท จาเป นน อยไปส ภารก จท จาเป นมากกว า ร อยละ 45.06 ป 6
ค าใช จ ายด านบ คคลม แนวโน มเพ มข น รายจ ายของส วนราชการและร ฐว สาหก จ เฉพาะงบบ คลากร (2554) ป ญหาในการดาเน นการ มาตรการบร หารกาล งคนปกต ค าใช จ ายท งหมดท เก ยวก บบ คลากรภาคร ฐ ความต องการอ ตราข าราชการเพ มข นมากกว าอ ตราท ได ร บการจ ดสรรจากผลการเกษ ยณอาย และม ข อจ าก ดในการเพ มอ ตราข าราชการต งใหม (ตามนโยบายปร บขนาดก าล งคนภาคร ฐ ต องใช การต ดลด/ ย บเล กอ ตรากาล งของส วนราชการหน งไปให อ กส วนราชการหน ง) กระบวนการพ จารณาจ ดสรรอ ตราข าราชการจากผลการเกษ ยณอาย และการพ จารณาเพ มอ ตรา ต งใหม ม ความล าช า เพราะต องผ าน อ.ก.พ. กระทรวง และใช เวลาในการบร หารข อม ลตาแหน ง 7
1 ขาดการวางแผนและ ต ดตามการใช กาล งคน อย างเป นระบบ การวางแผนกาล งคนไม สอดคล องก บนโยบาย ว ส ยท ศน พ นธก จ การใช กาล งคนย งไม ม ประส ทธ ภาพ ขาดกลไกในการต ดตามต ดตามตรวจสอบการใช กาล งคน ขาดระบบข อม ลกาล งคนท สมบ รณ และเป นป จจ บ น 3 ป ญหาเก ยวก บ ข ดสมรรถนะของ กาล งคนไม เหมาะสม ก บบร บทท เปล ยนไป 2 ป ญหาเก ยวก บ ค ณล กษณะและ ช ดความสามารถ ของกาล งคนภาคร ฐ 4 ป ญหาเก ยวก บว ธ การ บร หารจ ดการ ทร พยากรบ คคล การขาดแคลนกาล งคนท ม ศ กยภาพและการส ญเส ยอ ตรากาล ง จากการเกษ ยณอาย ความไม สมด ลของกาล งคนร นเก าและกาล งคนร นใหม กาล งคนภาคร ฐม ความหลากหลายในเช งประชากรเพ มข น การเปล ยนแปลงสภาพแวดล อมในการบร หารราชการ ทาให กาล งคนภาคร ฐต องปร บความร ท กษะ และสมรรถนะ 8 การเข าส ประชาคมอาเซ ยนและการเปล ยนแปลงภ ม ร ฐศาสตร ทาให กาล งคนภาคร ฐต องเพ มท กษะ และข ดความสามารถในการทางานในระด บภ ม ภาคและนานาชาต ความก าวหน าทางเทคโนโลย ทาให ระบบงานและว ธ การปฏ บ ต ราชการเปล ยนไป ทาให กาล งคน ภาคร ฐบางส วน ไม สามารถปร บท กษะได ท นท วงท ความยากลาบากในการด งด ดและสรรหากาล งคนค ณภาพ การพ ฒนาบ คลากรไม เช อมโยงก บนโยบายของร ฐบาลและจ ดเน นในการพ ฒนาประเทศ การร กษาและจ งใจบ คลากรภาคร ฐย งไม ม ประส ทธ ผล ผ บร หารและผ ร บผ ดชอบการบร หารทร พยากรบ คคลของส วนราชการ ขาดความพร อมร บผ ดชอบด านการบร หารทร พยากรบ คคล 8
ป ญหาการร บร ความเข าใจและความสามารถ การร บร และความเข าใจ ส วนใหญ ทราบว าร ฐบาลม มาตรการบร หารกาล งคนภาคร ฐ (ร อยละ 67) และส วนราชการม การดาเน นการตามมาตรการบร หารกาล งคนภาคร ฐ (ร อยละ 68) แต ไม ทราบรายละเอ ยดการดาเน นการว าเก ยวข องก บเร องใดบ าง ส วนใหญ เห นว าเป าหมายส งส ดของมาตรการบร หารกาล งคนภาคร ฐ ควรเน นการใช กาล งคนให เหมาะสมก บภารก จ ไม ควรม งลดขนาดกาล งคน หร อประหย ดค าใช จ ายด านบ คคล ผลการดาเน นการตามมาตรการบร หารอ ตรากาล งปกต ส วนใหญ (ร อยละ 70) ม การดาเน นการตามมาตรการบร หาร อ ตรากาล งปกต เพราะเป นมาตรการภาคบ งค บและเก ยวข อง ก บการได ร บการจ ดสรรอ ตรากาล ง ผลการสารวจ โดยใช แบบสอบถาม ผลการดาเน นการตามมาตรการบร หารจ ดการเช งย ทธศาสตร ส วนราชการม การดาเน นการเป นส วนใหญ ในย ทธศาสตร การบร หาร กาล งคนให สอดคล องก บภารก จ และย ทธศาสตร การพ ฒนาเทคโนโลย สารสนเทศด านการบร หารกาล งคน (ร อยละ 63 และ 57 ตามลาด บ) ส วนราชการม การดาเน นการน อยในย ทธศาสตร การวางแผนและต ดตาม การใช กาล งคน และย ทธศาสตร การพ ฒนาผล ตภาพและความค มค าของกาล งคน (ร อยละ 49 และ 32 ตามลาด บ) 9
2. สร ปรายละเอ ยดโดยส งเขป มาตรการบร หารและพ ฒนาก าล งคนภาคร ฐ (พ.ศ. ๒๕๕๗ ๒๕๖๑) 10
มาตรการบร หารและพ ฒนากาล งคนภาคร ฐ พ.ศ. 2557-2561 หล กการ การบร หารก าล งคนภาคร ฐ (ท งเช งปร มาณและค ณภาพ) สอดคล องก บความจ าเป นในการปฏ บ ต ภารก จในป จจ บ น และเตร ยมความพร อมส าหร บอนาคต ม ความย ดหย นและ ช วยให ส วนราชการใช กาล งคนอย างม ประส ทธ ภาพ เป าหมาย ส วนราชการในส งก ดฝ ายบร หารม ก าล งคนท ม ข ดความสามารถเหมาะสมส าหร บการข บเคล อนภารก จใน ป จจ บ นและอนาคตอย างม ประส ทธ ภาพ โดยม แรงจ งใจ และปฏ บ ต งานอย างม ความส ข ขอบเขต ครอบคล มก า ล งคนภาคร ฐ ไ ด แก ข าราชการ (ไม รวมทหาร) พน กงานราชการ ล กจ างประจ า และ ก าล งคนประเภทอ นในส วนราชการส งก ดฝ ายบร หารท ใช งบประมาณ (งบบ คลากร) จากงบประมาณรายจ าย แผ นด น มาตรการบร หารจ ดการ อ ตรากาล งปกต เน นการใช กาล งคนท ม อย อย างม ประส ทธ ภาพและค มค า มาตรการบร หารจ ดการ เช งย ทธศาสตร เน นการเพ มประส ทธ ภาพการ บร หารและพ ฒนากาล งคนอย าง เป นระบบแบบองค รวม 11
มาตรการบร หารจ ดการอ ตรากาล งปกต การเพ มอ ตราต งใหม ไม ให เพ มอ ตราข าราชการ ต งใหม ในภาพรวม ยกเว นกรณ จาเป นอ นม อาจหล กเล ยงได การจ ดสรรอ ตราว าง จากการเกษ ยณอาย ของข าราชการ กรณ ล กจ างประจา กรณ ล กจ างช วคราว ไม ย บเล กอ ตราข าราชการในภาพรวม และจ ดสรรอ ตราข าราชการ (พลเร อนสาม ญ คร และบ คลากรทางการศ กษา ต ารวจ) จากผลการเกษ ยณอาย ค นในภาพรวม ของกระทรวงหร อองค กรกลางบร หารทร พยากรบ คคล ใ ห ส ว น ร า ช ก า ร ท ม ต า แ ห น ง ข า ร า ช ก า ร เ ก ษ ย ณ อ า ย ใ น แ ต ล ะ ป แ จ ง ต า แ ห น ง ท เ ห น ส ม ค ว ร ย บ เ ล ก เ ท า ก บ จ า น ว น ต า แ ห น ง เ ก ษ ย ณ ไปย ง อ.ก.พ. กระทรวงหร อองค กรกลางบร หารทร พยากรบ คคล ให อ.ก.พ.กระทรวง หร อองค กรกลางบร หารทร พยากรบ คคล พ จารณาจ ดสรร อ ตราว างจากผลการเกษ ยณอาย ตามหล กเกณฑ ว ธ การและเง อนไขท คปร. กาหนด ให อ.ก.พ. กระทรวงหร อองค กรกลางบร หารทร พยากรบ คคล แจ งผลการด าเน นการ ให คปร. ทราบ ให ย บเล กอ ตราล กจ างประจ าท ว างจากการเกษ ยณอาย และว างโดยเหต อ น ท กส วนราชการ ยกเว น สน.พระราชว ง สน.ราชเลขาธ การ กรมราชองคร กษ ไม ให ม การจ างล กจ างช วคราวจากงบประมาณงบบ คลากร ยกเว นล กจ างช วคราว 4 ประเภท ท ต องให สาน กงาน ก.พ. พ จารณาก อน 12
หล กเกณฑ ว ธ การและเง อนไขการพ จารณาจ ดสรรอ ตราว างจากผลการเกษ ยณอาย ข าราชการพลเร อนสาม ญ จ ดสรรค น โดยพ จารณาจาก ประเภทส วนราชการ สน.พระราชว งและส วนราชการท ม อ ตราไม เก น 1,000 อ ตรา ไม ต องแจ งย บเล ก ส วนราชการท ม อ ตราข าราชการเก น 1,000 อ ตรา : จ ดสรรค นท งหมดสาหร บตาแหน งประเภทบร หาร และอ านวยการ / จ ดสรรค นให ไม น อยกว า ร อยละ 20 ของต าแหน งประเภทอ นท เกษ ยณ ในส วนราชการน น ให อ.ก.พ. กระทรวงพ จารณาจ ดสรรส วนท เหล อ โดยพ จารณาประเภทภารก จและประเภทต าแหน ง ประกอบ ประเภทภารก จ ภารก จท เป นป ญหาส าค ญท ต องแก ไขเร งด วนตาม นโยบาย แผนบร หารราชการ ย ทธศาสตร ประเทศ ย ทธศาสตร การพ ฒนาจ งหว ดชายแดนภาคใต หร อ ภารก จท ม ล กษณะพ เศษเฉพาะ ประเภทตาแหน ง ตาแหน งในสายงานหล กและต องใช ข าราชการปฏ บ ต ตาแหน งตามมาตรฐานโครงสร างอ ตรากาล ง ตาแหน งในสายงานขาดแคลน ว ชาช พเฉพาะ เช ยวชาญเฉพาะ ตาแหน งท ม อ ตราการส ญเส ยส ง ข าราชการคร และบ คลากรทางการศ กษา จ ดสรรค นให ตาแหน ง ตามเง อนไขต อไปน -ต าแหน งในโรงเร ยนท ม ความขาดแคลน (สาขา คณ ตศาสตร ว ทยาศาสตร ภาษาอ งกฤษ) -ตาแหน งผ บร หารสถานศ กษา ยกเว นสถานศ กษาท อย ใน แผนการถ ายโอนให แก องค กรปกครองส วนท องถ น หร อ โรงเร ยนขนาดเล กซ งม จ านวนน กเร ยนน อยกว า ๒๕๐ คน และอย ในแผนการควบรวมสถานศ กษา - ตาแหน งบรรจ น กเร ยนท นร ฐบาล - ต าแหน งในโรงเร ยนระด บประถมศ กษาระด บอ าเภอ ตาบล ท ม จานวนน กเร ยนไม น อยกว า 250 คน และ ไม อย ในแผนการถ ายโอนให แก องค กรปกครองส วนท องถ น และ โรงเร ยนในพ นท จ งหว ดชายแดนภาคใต - ต าแหน งในโรงเร ยนระด บม ธยมศ กษาระด บอ าเภอ ตาบลท ม จานวนน กเร ยนไม น อยกว า 250 คน และไม อย ใน แผนการถ ายโอนให แก องค กรปกครองส วนท องถ น และ โรงเร ยนห างไกลในท กกล มสาระการเร ยนร - ต าแหน งในโรงเร ยนการศ กษาเพ อคนพ การ โรงเร ยน การศ กษาสงเคราะห และโรงเร ยนตามโครงการ พระราชดาร - ต าแหน งในว ทยาล ยส งก ดสถาบ นบ ณฑ ตพ ฒนศ ลป ในสาขานาฏศ ลป ค ตศ ลป ด ร ยางคศ ลป และช างศ ลป - ตาแหน งในว ทยาล ยระด บอาเภอ ว ทยาล ยช มชน ข าราชการตารวจ จ ดสรรค นให ตาแหน ง ตามเง อนไข ต อไปน -ต าแหน งในภารก จด านการร กษา ความม นคงและสงบเร ยบร อยในพ นท จ งหว ดชายแดนภาคใต - ต าแหน งในสถาน ต ารวจในพ นท อ าเภอ ในถ นท รก นดาร ท ม ใช ต วจ งหว ดและ พ นท อ าเภอในเขตจ งหว ดท ห างไกล ความเจร ญ - ตาแหน งในภารก จด านการอาร กขาและ ร กษาความปลอดภ ยในบร เวณสถานท ประท บ - ต าแหน งในภารก จด านการป องก นและ ปราบปรามอาชญากรรม -ต าแหน งในภารก จด านการปราบปราม ยาเสพต ด - ภารก จท ม เหต ผลความจาเป นพ เศษ 13
มาตรการบร หารจ ดการเช งย ทธศาสตร ย ทธศาสตร การบร หาร และพ ฒนากาล งคนภาคร ฐ การวางแผนบร หาร กาล งคนให เก ด ประโยชน ส งส ด การพ ฒนากาล งคน และสร างความพร อม เช งกลย ทธ การด งด ดและร กษา กาล งคนท ม ค ณภาพ ในภาคร ฐ เป าประสงค (1) ส วนราชการสามารถจ ดอ ตราก าล งให สอดคล อง ก บความจ าเป น ตามภารก จ แ ละพร อมรองร บ การเปล ยนแปลงบร บทการบร หารราชการ (2) ส วนราชการม แนวทางในการต ดตามตรวจสอบและ เพ มประส ทธ ภาพการใช กาล งคนให เก ดประโยชน ส งส ด (1) ก าล งคนภาคร ฐได ร บการพ ฒนาให ม ความพร อม ในการปฏ บ ต งานท ามกลางการเปล ยนแปลง (2) ส วนราชการม ก าล งคนค ณภาพเพ ยงพอส าหร บ การเป นผ นาข บเคล อนการเปล ยนแปลงในภาคร ฐ (3) ส วนราชการม ความพร อมร บการส ญเส ยอ ตราก าล ง จากการเกษ ยณอาย เพ อสร างความต อเน อง (4) ผ บร หารและน กทร พยากรบ คคลของส วนราชการ ม สมรรถนะในการเป นห นส วนเช งย ทธศาสตร (1) ส วนราชการสามารถด งด ดและร กษาก าล งคน ท ม ค ณภาพไว ในระบบราชการ (2) ก าล งคนภาคร ฐม ค ณภาพช ว ตท ด และม แรงจ งใจ ในการสร างและพ ฒนาผลงาน ต วช ว ด (2557 2561) (1) ร อยละ 80 ของส วนราชการม แผนก าล งคนท สอดคล อง ก บย ทธศาสตร การบร หารราชการ (2) ร อยละ 80 ของส วนราชการม แผนปฏ บ ต การเพ ม ประส ทธ ภาพและความค มค าในการใช อ ตรากาล ง 1) ร อยละ 100 ของข าราชการได ร บการพ ฒนาตามแผนพ ฒนา บ คลากรเพ อรองร บการเข าส ประชาคมอาเซ ยน (2) ส ดส วนของก าล งคนค ณภาพเท ยบก บต าแหน งระด บส ง ในแต ละส วนราชการ (ร อยละ 100) (3) ร อยละ 80 ของส วนราชการม การจ ดท าแผนสร าง ความก าวหน าในอาช พ หร อแผนส บทอดตาแหน ง (4) ร อยละ 80 ของผ บร หารและน กทร พยากรบ คคลผ าน หล กส ตรการพ ฒนาเพ อสร างความเข มแข งในการบร หาร ทร พยากรบ คคล (1) ร อยละ 50 ของส วนราชการม แผนปฏ บ ต การปร บปร ง องค กรไปส การเป น Employer of Choice เพ อด งด ดคน ร นใหม (2) ร อยละ 80 ของข าราชการในแต ละส วนราชการม ความ เช อม นต อระบบการบร หารและการประเม นผลการปฏ บ ต งาน (3) ร อยละ 80 ของข าราชการในแต ละส วนราชการม ความ พ งพอใจต อแผนงานโครงการและก จกรรมการพ ฒนา ค ณภาพช ว ตของส วนราชการ 3 ย ทธศาสตร 8 เป าประสงค 9 ต วช ว ด 15 กลย ทธ 14
1 พ ฒนากลไกให ส วนราชการม ความคล องต ว ในการบร หารกาล งคน ควบค มการเพ มอ ตราก าล งและค าใช จ ายด าน บ คคลภาคร ฐให ครอบคล มก าล งคนส วนใหญ รวมท งศ กษาการน าเพดานงบประมาณมาใช เป นกรอบในการบร หารอ ตรากาล ง วางกลไกให ผ บร หารท กระด บร บผ ดชอบต อการ บร หารอ ตราก าล งและค าใช จ ายด านบ คคล ของหน วยงาน เป าประสงค (1) ส วนราชการสามารถจ ดอ ตราก าล ง ให สอดคล องก บความจ าเป นตามภารก จ และพร อมรองร บการเปล ยนแปลง (2) ส วนราชการม แนวทางในการต ดตาม ตรวจสอบและเพ มประส ทธ ภาพการใช กาล งคนให เก ดประโยชน ส งส ด ทบทวนบทบาทภารก จของหน วยงานภาคร ฐ และวางแผนการใช กาล งคน ว เคราะห ความต องการกาล งคนท แท จร งของ ส วนราชการ ให สอดคล องก บนโยบาย ย ทธศาสตร และการเปล ยนแปลง จ ดทาแผนกาล งคนเพ อแก ไปป ญหากาล งคน ขาด/เก น นาแผนกาล งคนไปส การปฏ บ ต และต ดตาม ประเม นผล พ ฒนาระบบการต ดตาม ตรวจสอบและประเม นผล การใช กาล งคนภาคร ฐ กาหนดมาตรการปร บปร งการบร หารและการพ ฒนา กาล งคนให สอดคล องก บผลการ รายงานผลการตรวจสอบให ก.พ. และคณะร ฐมนตร พ จารณา โดยอาจกาหนดให ม คณะกรรมการ ตรวจสอบการใช กาล งคนภาคร ฐ ดาเน นการก ได พ ฒนา เช อมโยงและบ รณาการฐานข อม ลกาล งคน ส งเสร มให ม การนาสารสนเทศด านกาล งคนมา ประกอบการวางแผน บร หารและพ ฒนากาล งคน ต วช ว ด (1) ร อยละ 80 ของส วนราชการม แผน ก าล งคนท สอดคล องก บย ทธศาสตร การบร หารราชการ (2) ร อยละ 80 ของส วนราชการม แผน ปฏ บ ต การเพ มประส ทธ ภาพและความ ค มค าในการใช อ ตรากาล ง New Initiatives เสนอใหม Preparation ศ กษา/เตร ยมการ Infant Stage เร มดาเน นการแล ว ว เคราะห และระบ กาล งคนในสายอาช พท ม ความ ขาดแคลนและเป นท ต องการของตลาดแรงงาน หร อจาเป นสาหร บภารก จสาค ญตามนโยบายของ ร ฐบาล เช น บ คลากรทางการแพทย และ สาธารณส ข และ น กว ทยาศาสตร เป นต น วางแผนการสร าง การสรรหาและการพ ฒนาเป น การเฉพาะ เพ อให ความพร อมและความต อเน อง 15
ปร บปร งระบบหล กเกณฑ และว ธ การสรรหา พ ฒนา ร กษา และจ งใจกาล งคนค ณภาพภาคร ฐ บ รณาการว ธ การบร หารก าล งคนค ณภาพในภาคร ฐ (HiPPS, น กเร ยนท นร ฐบาล, นปร. ฯลฯ) พ ฒนาระบบการเคล อนย ายกาล งคนค ณภาพ ภายในภาคร ฐและระหว างภาคร ฐก บภาคส วนอ น เช น Exchange Program หร อ secondment ต ดตามประเม นประส ทธ ผลและความค มค าในการ พ ฒนาก าล งคนค ณภาพ (Talent Contribution) Career Planning & Development ส งเสร มการจ ดทาเส นทางและวางแผนพ ฒนาความ ก าวหน าให ก บบ คลากรภาคร ฐ ส งเสร มการจ ดทาแผนพ ฒนารายบ คคล (IDP) ท สอด คล องก บความจาเป น เน นการพ ฒนาผลงาน สมรรถนะ ศ กยภาพและค ณธรรมจร ยธรรม วางระบบต ดตามและประเม นประส ทธ ผลและความ ค มค าของการลงท นในการพ ฒนาบ คลากรภาคร ฐ (ROI) พ ฒนาสมรรถนะในการบร หารคนของผ บร หาร เร งร ดการจ ดทามาตรฐานว ชาช พด านการบร หาร ทร พยากรบ คคล ต วช ว ด (1) ร อยละ 80 ของข าราชการได ร บการ พ ฒนาตามแผนพ ฒนาบ คลากรเพ อรองร บการ เข าส ประชาคมอาเซ ยน (2) ส ดส วนของก าล งคนค ณภาพเท ยบก บ ตาแหน งระด บส ง (ร อยละ 100) (3) ร อยละ 80 ของส วนราชการม การจ ดท า Career Plan (4) ร อยละ 80 ของน กทร พยากรบ คคลได ร บ การพ ฒนาให เป นม ออาช พ New Initiative เสนอใหม Preparation ศ กษา/เตร ยมการ Infant Stage เร มดาเน นการแล ว 2 เป าประสงค (1) ก าล งคนภาคร ฐได ร บการพ ฒนาให ม ความพร อมในการปฏ บ ต งาน ท ามกลางการเปล ยนแปลง (2) ส วนราชการม ก าล งคนค ณภาพ เพ ยงพอส าหร บการเป นผ น าข บเคล อน การเปล ยนแปลงในภาคร ฐ (3) ส วนราชการม ความพร อมร บการ ส ญเส ยอ ตรากาล งจากการเกษ ยณอาย (4) ผ บร หารและน กทร พยากรบ คคล ของส วนราชการม สมรรถนะในการเป น ห นส วนเช งย ทธศาสตร พ ฒนาท กษะและข ดความสามารถด านภาษา อ งกฤษ ภาษาเพ อนบ าน และเทคโนโลย สารสนเทศ ให พร อมเข าส AEC และเวท โลก พ ฒนาข ดความสามารถของผ บร หารในการ บร หารท ามกลางการเปล ยนแปลงและภาวะว กฤต พ ฒนาเจ าหน าท ของร ฐให ตระหน กถ งการบร หาร และการปฏ บ ต งานในสถานการณ ท ม ความเส ยง ปร บเปล ยนท กษะและสมรรถนะให เหมาะก บ ภารก จ นโยบายและท ศทางการพ ฒนาประเทศ (Workforce Renewal) วางแผนสร างความต อเน องในการดารงตาแหน งท ม ความสาค ญเช งกลย ทธ (Succession Planning) วางระบบการจ ดการความร (KM) เพ อให พร อมสาหร บ การปฏ บ ต งานอย างต อเน องไม ขาดช วง วางระบบการขยาย/ปร บเปล ยนอาย เกษ ยณและพ ฒนา ร ปแบบการจ างงานหล งการเกษ ยณอาย (ในตาแหน ง/ สายงานท จาเป นหร อขาดแคลน) เพ มข ดความสามารถของผ บร หารในการบร หารกล มคน ต างช วงอาย และม ความหลากหลาย เพ อให เก ดความ ราบร นและพล งร วม 16
3 เป าประสงค (1) ส วนราชการสามารถด งด ดและ ร กษาก าล งคนท ม ค ณภาพไว ในระบบ ราชการ (2) ก าล งคนภาคร ฐม ค ณภาพช ว ตท ด และม แรงจ งใจในการสร างและพ ฒนา ผลงาน ต วช ว ด (1) ร อยละ 50 ของส วนราชการม แผนปฏ บ ต การปร บปร งองค กรไปส การเป น Employer of Choice เพ อด งด ดคนร นใหม (2) ร อยละ 80 ของข าราชการในแต ละ ส วนราชการม ความเช อม นต อระบบการ บร หารและการประเม นผลงาน (3) ร อยละ 80 ของข าราชการในแต ละ ส วนราชการม ความพ งพอใจต อแผนงาน โครงการและก จกรรมการพ ฒนาค ณภาพช ว ต New Initiative เสนอใหม Infant Stage เร มดาเน นการแล ว Preparation ศ กษา/เตร ยมการ (Recruitment, Selection & Acquisition) ยกระด บหน วยงานของร ฐในตลาดแรงงานให เป น Employer of Choice เพ อด งด ดคนร นใหม /กาล งคนค ณภาพ พ ฒนาประส ทธ ภาพและความค มค าในการสรรหากาล งคนค ณภาพเข าส ภาคร ฐ เช น การสรรหาในระบบเป ด ( Lateral Entry) เป นต น ปร บปร งหล กส ตร หล กเกณฑ และว ธ การสรรหาเพ อให ได กาล งคนท ม Skillset และ Mindset ตรงตามท ต องการ และสอดคล องก บการเปล ยนแปลง เช น เพ มการทดสอบภาษาอ งกฤษ หร อประเม นท กษะและสมรรถนะอ นๆ สร างความส มพ นธ ก บหน วยผล ตกาล งคนในการกาหนดค ณล กษณะของผ สม ครท พ งประสงค (Total Remuneration & Benefits) ปร บโครงสร างบ ญช เง นเด อนเพ อลดความแตกต างระหว างค าตอบแทนภาคร ฐและอ ตราตลาด กาหนดค าตอบแทนของสายอาช พ โดยเน นสายงานท จาเป นและขาดแคลน/ได ร บผลกระทบจาการเคล อนย ายแรงงาน เสร (MRA) ทบทวนค าตอบแทนและส ทธ ประโยชน ให สอดคล องก บความหลากหลายของกาล งคน ช วงว ย และวงจรช ว ต (Life Stages) เช น ให ค าตอบแทนส งในช วงเร มต น และเพ มในอ ตราท ลดลงเม อดารงต าแหน งท ส งข น เป นต น ศ กษาเพ อวางกลไกเพ อด แลความเสมอภาคและความเป นธรรมด านค าตอบแทนของบ คลากรภาคร ฐแต ละประเภท (Quality of Work Life) พ ฒนาระบบและวางกลไกเพ อส งเสร มความส มพ นธ และสร างบรรยากาศท เอ อต อการท างานอย างม ประส ทธ ภาพ (Productive Climate) และม ความส ข (Happy Workplace) พ ฒนาระบบและวางกลไกเพ อให บ คลากรภาคร ฐม ความท มเทและผ กพ นต อองค กร ( Engagement) พ ฒนาท กษะการด แลบร หารคน (People Management) ให เก ดความร ส กเป นธรรมในการบร หารงานบ คคล (Percieved Fairness) ปร บปร งระบบและว ธ การท างานเพ อให ทางานอย างม ประส ทธ ภาพ พ ฒนาระบบและว ธ การท างานท จะนาไปส การให อ สระในการทางานและการต ดส นใจ (Empowerment) สร างว ฒนธรรมท เน นผลงาน และสร างแรงจ งใจในการสร างและพ ฒนาผลงาน เพ มท กษะในการบร หารผลงานให ก บข าราชการและเจ าหน าท ท กระด บ นาผลการประเม นผลการปฏ บ ต งานและสมรรถนะไปใช ประกอบการต ดส นใจด านทร พยากรบ คคล พ ฒนาระบบเพ อรองร บการปร บเปล ยนข ดสมรรถนะ และการบร หาร Poor Performers 17
แนวทางการนาย ทธศาสตร ไปส การปฏ บ ต 1 ให สาน กงาน ก.พ. และองค กรกลางบร ทร พยากรบ คคล (ตารวจ/ คร และบ คลากรทางการศ กษา) ดาเน นการด งน 2 จ ดทาแนวปฏ บ ต และค ม อการด าเน นการตามมาตรการบร หารและพ ฒนากาล งคน (พ.ศ. ๒๕๕๗-๒๕๖๑) ร วมก บส วนราชการว เคราะห เร องท ม ความจ าเป นและม ผลกระทบส ง และสน บสน น ส งเสร ม ให คาปร กษา แนะนาและให ความช วยเหล อ หร ออาจทดลองนาร อง หร อกาหนดเป นต วช ว ดผลการปฏ บ ต ราชการ ช แจงทาความเข าใจก บ อ.ก.พ.กระทรวง ห วหน าส วนราชการ ผ บร หาร หน วยงานการเจ าหน าท และ ข าราชการท กระด บ ต ดตามผลการดาเน นการและรายงานความก าวหน า ตลอดจนป ญหาอ ปสรรคให ก.พ. องค กรกลาง บร หารทร พยากรบ คคล และ คปร. ทราบ ให องค กรกลางบร หารทร พยากรบ คคลท เก ยวข อง ร วมก บส วนราชการ พ จารณาผ อนคลายหร อปร บปร งกฎระเบ ยบด านการบร หารกาล งคน 3 ให ฝ ายเลขาน การร วม คปร. ส อสาร ประชาส มพ นธ สร างความเข าใจ ให ก บองค กร ตามร ฐธรรมน ญและหน วยงานในส งก ดองค กรกลางบร หารทร พยากรบ คคลอ นๆ 4 ให คปร. รายงานผลการดาเน นการตามมาตรการบร หารและพ ฒนากาล งคนภาคร ฐ (พ.ศ. ๒๕๕๗-๒๕๖๑) พร อมป ญหาอ ปสรรค ต อ ครม. เม อมาตรการส นส ดลง 18
บร การให คาปร กษาแนะน า Q&A ต ดต อสาน กงาน ก.พ. หากหน วยงานของท านต องการ ค าปร กษาแนะน าในการด าเน นการตามมาตรการ บร หารจ ดการเช งย ทธศาสตร กล มแผนย ทธศาสตร และนว ตกรรม ส าน กพ ฒนาระบบจาแนกตาแหน งและค าตอบแทน ส าน กงาน ก.พ. โทรศ พท 02 547 1964 อ เมล surapong@ocsc.go.th 19