05 มกราคม 2552 สว สด คร บ สมาช ก GDI Camp ก อนอ นขอกล าวค า สว สด ป ใหม แก สมาช ก GDI Camp ท กท าน ขอให ท กท านม พล งกาย พล งใจ พล ง สต ป ญญาพร อมเผช ญก บหน าท การงาน อ ปสรรคต างๆ และประสบความส าเร จในส งท หว งไว นะคร บ ต อนร บป พ ทธศ กราชใหม GDI Camp ม เร องราวเทคโนโลย มาอ พเดทให ก บท านสมาช กเช นเคย นอกจากเร อง เว บเซอร ว สท เราพ ดค ยก นมานานน บป แล ว อ กห วข อหน งท เร มจะม การพ ดถ งก นมากข นเร อยๆ ก ค อ SOA (Service Oriented Architecture) ซ งน บว าเป นเทคโนโลย ด านซอฟต แวร ท ช วยเพ มประส ทธ ภาพการท างานขององค กรได อย าง มาก สามารถรวบรวมระบบไอท ท ม อย เด มมาใช เพ อประโยชน ส งส ดได สน บสน นการค นหาและใช งานข อม ลท กระจาย อย ตามหน วยงานต างๆ ให สามารถน ามาใช งานร วมก นได ด ย งข น นอกจากน แนวค ด SOA ย งได ร บการส งเสร มจาก ส าน กงานส งเสร มอ ตสาหกรรมซอฟต แวร แห งชาต (องค การมหาชน) หร อซ ป า ให น ามาใช ในหน วยงานภาคร ฐและกล ม ธ รก จขนาดกลางและขนาดย อม (SME) เพ อพ ฒนาศ กยภาพการแข งข นของผ ประกอบการ โดยใช ประโยชน จาก ความสามารถในการเช อมโยงระบบข อม ลของธ รก จเข าด วยก น เพ อให ธ รก จสามารถด าเน นก จกรรมแบบพ งพาอาศ ยก นได (Collaboration) และน าไปส การบร หารจ ดการสม ยใหม ท สามารถลดเวลาและค าใช จ ายด าเน นงานลงได อ กด วย ส าหร บผ ท เคยเข าอบรม GDI Camp 2008 อาจจะได ร บฟ งบางส วนจากว ทยากรของเราก นแล ว ในฉบ บน ผ เข ยนจะเล าทบทวนถ งความเป นมา และแนวค ดของ SOA ให เข าใจก นย งข น พร อมยกต วอย างกรณ ศ กษาของ ส าน กงานสถ ต แห งชาต ท น า SOA ไปใช ในการพ ฒนาระบบบร หารจ ดการสถ ต เพ อเป นแนวค ดให ก บหน วยงานอ นต อไป ส าหร บหน วยงานท เร มม การใช SOA ภายในองค กรก นแล ว สามารถเข ยนมาแลกเปล ยนประสบการณ ให ก บเพ อนสมาช ก ท านอ นร บทราบได ท gdicamp@gmail.com แล วพบก นฉบ บหน าคร บ SOA อย างง าย 1
SOA อย างง าย เด ยวน เม องไทยเราห นไปทางไหนก พ ดก นแต เร อง SOA, เว บเซอร ว ส, BPEL ส วนเม องนอกเร องเหล าน กลายเป น เร องธรรมดาไปเส ยแล ว ก เลยห นมามองย อนรอยไปสม ยส กป สองป ก อน (ในโลกของเทคโนโลย ถ อว านานมาก) เว บเม อง นอกหลายๆ เว บก แข งก นเข นเว บเซอร ว สออกมา บางท านอาจจะย งเคยใช UBR ซ งเหม อนก บเป น UDDI ของโลก สม ยน น ม อย 3 ท ค อ ไมโครซอฟท ไอบ เอ ม ก บ xmethods ซ งหล งจากฝ นตลบก นอย พ กหน ง เซอร ว สท ไม ม ประโยชน ก ล มหาย ตายจากก นไป ส วนท เป นประโยชน ก ใช ก นจนเน ยนล มไปแล วว าน ค อ เว บเซอร ว ส ท เห นได ช ดท กว นน เวลาเราท าเว บอะไร พอจะแสดงแผนท พวกเราไม ต องน งเข ยนโปรแกรมอะไรซ บซ อน แค เข ยนสองสามบรรท ดเร ยกใช เว บเซอร ว สของ Google Map ก แสดงแผนท ดาวเท ยมบนหน าจอของเราได อย างสวยงามและง ายดาย ท าอย างไรเราถ งจะได ประโยชน จาก SOA อย างแท จร ง ค าตอบก ค อ การศ กษา แต SOA เป นเทคโนโลย ท ม ประว ต การพ ฒนามายาวนาน และรวบรวมสรรพความร จากหลายอย างมาหลอมรวมก น เวลาเรามองด โปรด กส ของ SOA เราจ งเห นผล ตภ ณฑ น บพ นๆอย างน าปวดห วและไม ม ทางท จะศ กษาได หมด ท ไหนๆก ม เข ยนอธ บายไว หลายแง ม ม ผมก เลยขอเข ยนแบบง ายๆ ตามสไตล พวกเราชาว GDI ค อ ง ายๆ ได ผลด และใช งานได จร ง จร งๆแล ว SOA (Service Oriented Architecture) ไม ใช เร องใหม ถ าใครเคยเข าอบรม GDI ร นท ผมสอนก คง ได เคยฟ งประว ต ศาสตร ไปบ างแล ว การเข ยนโปรแกรมในย คแรกๆ ก ค อ เข ยน Flowchart แล วก แปลงจาก Flowchart เป นภาษาเคร อง พอท างานได ก ด ใจแล ว หล งจากน นพอโปรแกรมเร มซ บซ อนมากๆเข า ก ม ความค ดว าน าจะแบ งป ญหา ใหญ ๆออกเป นป ญหาเล กๆ แล วพ ฒนาหร อแก ไขจ ดเล กๆไปท ละจ ด ตามแนวความค ดแบ งแยกและปกครอง (Divide and Conquer) ก เลยเก ดข นเป นโปรแกรมย อยหร อ ส บร ท น (Subroutine) หล งจากน นพบว าเวลาเข ยนโปรแกรมใหม ม กจะ ต องค ดลอกเอาโปรแกรมย อย จากโปรแกรมเก าๆ มาใช อย บ อยๆ ก เลยเก ดความค ดว าเอาโปรแกรมพวกน รวมไว เป น ห องสม ด (library) คล ายๆ ก บห องสม ด แต แทนท จะเก บหน งส อ ก กลายเป นเก บโปรแกรมเล กๆ พวกท เราใช บ อยๆ พอเก บ เป นห องสม ดอย างน แล ว ก ค ดต อไปว า การท เราเอาโปรแกรมเล กๆ เหล าน ไปใส ในโปรแกรมใหญ ต างๆ ท ใช งานจร งซ าๆ ก นส บๆ ร อยๆโปรแกรม ม นช างส นเปล องพ นท น ก และท เลวร ายไปกว าน น ค อ ว นด ค นด พบว าเจ าโปรแกรมเล กๆ พวกน ม บ กอย พอแก บ กได ก ต องตามไปแก ท กๆ ท ท เอาเจ าน ไปใช ทางแก ก ค อ เราเก บเจ าพวกโปรแกรมเล กน ไว ในห องสม ดท เด ยว เม อไรท ต องการใช ก ค อยเช อมโยงเข ามาใน โปรแกรมเรา เฉพาะเวลาท จะใช งานเท าน น โปรแกรมใหญ ท กโปรแกรมก ไม ต องค ดลอกโปรแกรมย อยเหล าน เข ามาให เต ม อ ตราศ ก เพ ยงแต บอกว าถ งเวลาจะใช ให ไปเอาท ห องสม ดตรงไหนเท าน นเอง ถ าใครท เคยอย ในย คเช อมต อสม ย ดอส/ SOA อย างง าย 2
ว นโดว 3.1 คงจะย งจ าก นได ว าเด มเราม โปรแกรม exe แค ไฟล เด ยวจบ แต ตอนหล งม นม exe ไม พอต องเร ยกใช dll ด วย มองในแง ของผ ใช ผมว าม นแย กว าเด มซะอ กนะคร บ แทนท เราจะใช ไฟล เด ยวจบ ม นกลายเป นว า ต องม exe ก บ dll อ ก 20 30 ไฟล ค อเจ า dll น ย อมาจาก dynamic link library แทนท จะท าเป นหอสม ดแห งชาต ท เด ยวจบ เขาก ท าเป น ห องสม ดเล กๆ เต มไปหมด จนเราไม ร อ กต อไปว า โปรแกรมท เราใช ม นต องม อะไรบ าง แต ในแง เทคน คแล วก ต องยอมร บว า เป นการบร หารทร พยากรให ม ประส ทธ ภาพด ข น ค อ ลดการเก บโค ดท ซ าๆ ก น แล วก เวลาลงโปรแกรมใหม ม นจะตรวจสอบ ก อนว าเราม อะไรอย บ างแล ว ถ าม ก ไม ต องลงมาซ าซ อน เอาเท าท จ าเป น หล งจากน น เหล าโปรแกรมเล กๆ น ก เร มพ ฒนาต วเก งข นเร อยๆ หล งๆ น ก ช กไม เล กเท าไหร แล ว หร อแม แต โปรแกรมใหญ ซ งเด มต งใจไว ว าจะท าหน าท เท าน ก ช กจะม ประโยชน ก บโปรแกรมอ น โดยเฉพาะได แนวค ดเร องห องสม ด มาช วย ก บเร องการโปรแกรมเช งว ตถ (Object Oriented Programming) ท าให เก ดความค ดท จะมองโปรแกรมต างๆ เป นองค ประกอบ ท จะเอามาต อก นเหม อนต วต อเลโก จากช นส วนมาตรฐานเพ ยง 10 20 แบบ สามารถต อเป นรถไฟ เคร องบ น ต กแถว ได สารพ ด ก เลยพ ฒนาว ธ การมาตรฐานท จะให โปรแกรมเหล าน ค ยก นได (ก อนหน าน โปรแกรมก เหม อน คน ค อจะค ยก นได ก ต องพ ดภาษาเด ยวก น ค อ โปรแกรมภาษาซ ก ใช งานได แต ห องสม ดภาษาซ ) ส งท เก ดข นตอนน ก ค อ โปรแกรมหล กอาจจะเข ยนด วยภาษาะไรก ได โปรแกรมต วช วยท อย ในห องสม ด จะเข ยนด วยภาษาอะไรก ได แล วก ไม จ าเป นจะต องอย ก นแต ในห องสม ดอ กต อไป เอาเป นว าโปรแกรมต างๆในเคร องของเรา ไม ว าเข ยนด วยภาษาอะไร อย ท ไหน สามารถเร ยกใช ก นได โดยผ านว ธ การมาตรฐานในการค ยก น (ส าหร บคนคงจะยากเพราะเราม ค าศ พท มากมาย แต ส าหร บ คอมพ วเตอร ม นง ายมาก เพราะม นต องการค ยก นแค สามค า เท าน น ค อ Input, Output และ Operation) ผล ตภ ณฑ แรกๆท เก ดข นมาจากความค ดน ค อ ActiveX ซ งตอนหล งพ ฒนาไปเป น OLE และเป น COM ในป จจ บ น พอถ งตอนน เป นย คบ มของแลน ช วงน โนเวลด งส ดๆ เพราะเป นเจ าแรกท เอาคอมพ วเตอร มากกว า 1 เคร องมาต อ เข าด วยก นผ านเคร อข าย จากน นไมโครซอฟท ก ออกเวอร คกร ป และว นโดว เอ นท ส วนไอบ เอ มก เข น NetBEUI หร อ NetBIOS ออกมา เจ าโปรแกรมเล กๆ ของเราซ งตอนน พ ฒนามาเป น COM (Component Object Model) แล วค ดว า แทนท จะเร ยกใช โปรแกรมท อย ในเคร องก น ก ต อยอดไปเร ยกโปรแกรมเคร องอ นท อย ในเคร อข ายเด ยวก นได ผ านแลน ก เลย เก ดเป นสถาป ตยกรรมแบบกระจายท งหลาย เช น DCOM (Distributed COM) หร อ 3 tier architecture ซ งกลายมา เป น n tier architecture ทาง JAVA ซ งเร มจะมาแรงในตอนน นก ออก RMI (Remote Method Invocation) ม การ ค ยก นและออกมาตรฐานการเร ยกใช โปรแกรมเหล าน อ นๆ อ กมาก เช น IIOP, CORBA หล งจากน น เข าส ย คของอ นเตอร เน ท แนวความค ดของโปรแกรมเหล าน ก เลยขยายร างตามไปด วย เก ดเป นเว บ เซอร ว ส (Web Services) ซ งก ค อ การเร ยกใช โปรแกรมต างๆผ านเว บน นเอง แทนท จะเร ยกว าเว บโปรแกรม ก ใช ค าว า เซอร ว ส เหม อนก บโปรแกรมเหล าน เป นการให บร การอย างหน งอย างใด SOA อย างง าย 3
ท อธ บายมาย ดยาวท งหมด เพ อจะช ให เห นว า จร งๆแล วเว บเซอร ว สไม ใช เร องอะไรท ซ บซ อนเลย เป นเร องของการ ท าให โปรแกรมต างๆ สามารถค ยก นได ร เร องเท าน นเอง ศ พท แสงประหลาดต างๆ เป นเพ ยงมาตรฐานท ตกลงก นว าจะท า อย างน ใช ค าว าอย างไรเท าน นเอง แล วเว บเซอร ว ส ก บ SOA ส มพ นธ ก นอย างไร? จร งๆแล ว SOA เป นความค ดเก าโบราณกว าเว บเซอร ว สอ ก คร บ ถ าจะว าไปจะบอกว าเป นความค ดต งแต ย คไดโนเสาร น บล านๆ ป มาแล ว ท ว าส งม ช ว ตจะปร บต วให อย ในสภาพท ด ท ส ดของชาร ล ดาร ว นอ นโด งด งน นล ะคร บ แต ในวงการอ ตสาหกรรมเร มน าความค ดน มาประย กต ใช ในศ ตวรรษท 19 น เอง เม อสถาปน กชาวอเมร ก น ช อ หล ยส ซ ลล แวน เร มใช ค าว า Form Follow Functions โดยสม ยก อนการออกแบบบ าน อาคาร ม กจะใช ร ปแบบท ย ดต ดก นมา เช น บ านทรงไทย ต กแถว ทาวน เฮ าส ว าต องม ร ปทรงตายต วแบบน แต ซ ลล แวนบอก ว า เราเอาพวกส ตรส าเร จเหล าน นโยนท งไปก อนเลย แล วด ว าบ านหร ออาคารท เราต องการน น ม นต องม หน าท อะไรบ าง ประโยชน ท เราต องการ ค ออะไร แล วถ งจะเอาโครงสร างท ท าหน าท ต างๆเหล าน นมาประกอบก นให สอดคล องลงต ว และ สวยงาม ถ าใครน กไม ออก ก ลองไปเด นพวกห างต างๆ จะเห นช ดเจนนะคร บ ว าท กส วนส ดของอาคาร ม หน าท ท งน น ห าง เซ นทร ลก จะม ร ปแบบท ต างไปจากโลต ส อะไรแบบน เป นต น เม อน าความค ดน มาประย กต เข าก บเว บเซอร ว ส ซ งเหม อนก บต วต อเลโก ก เก ดเป นความค ดท จะสร างโปรแกรม จากส วนประกอบต างๆเหล าน ได ตามความต องการของธ รก จ แม กระท งอาคาร ย งต องม การตกแต งใหม หร อท บสร างใหม เพ อตอบสนองความต องการท เปล ยนไปอย ประจ า ส าหร บคอมพ วเตอร การปร บปร งช นส วนบร การต างๆ ท มาประกอบเข า ก นย งง ายเข าไปใหญ ท งน ท งน น การออกแบบท ด ในตอนแรกม ส วนส าค ญอย างมาก เช นเด ยวก บการสร างบ าน ถ าเรา ออกแบบแบบว ดซ งต งใจจะให เป นถาวรว ตถ อย ก นช วก ลป ก จะแก ไขปร บเปล ยนได ยากกว าออกแบบแบบโรงงาน ซ งม แต เสา ประต หล งคา ส วนข างในโล งโถงพร อมท จะเปล ยน ในเร องของโปรแกรมก เช นเด ยวก น การเตร ยมการไว ล วงหน า ก จะ ท าให การปร บเปล ยนโปรแกรมในภายหล งเป นไปได ง าย อย าล มว าห วใจของ SOA ไม ได ข นอย มาตรฐานใดมาตรฐานหน ง หร อผล ตภ ณฑ ใดผล ตภ ณฑ หน ง แต เป นแนวความค ดท จะแตกช นส วนของโปรแกรมออกเป นช นส าเร จร ป เพ อประโยชน ใน การประกอบ ปร บเปล ยนให สอดคล องก บธ รก จ เหม อนก บท สม ยน เราม พ นส าเร จร ป ป นส าเร จร ป ต วหนอนทางเด นเท า ถ า เราจ บจ ดน ได เราก จะได ประโยชน แต ถ าไม เข าใจจะท มงบซ อเคร องม อด เล ศอย างไรก คงส ญเปล า ถ าอย างน น ต องเตร ยมการอย างไรก นบ าง 1. ค ดถ งการใช ประโยชน ซ า แทนท จะซ อโซฟามาน งอย างเด ยว อาจจะเพ มเต มอ ปกรณ เพ ยงเล กน อยให พ บ เป นเต ยงได ปร บม มได 2. จบในต วเอง อย างโซฟาปร บม มได ในต วอย างข อแรก ถ อว าม ประโยชน ในต วเอง การน าไปใช ก สะดวก แต ถ าแตกย อยเล กเก นไป เช น ม แต ท าวแขนข างเด ยว ถ งจะอ างว าสามารถประย กต ไปใช ก บอย างอ นได มากกว า บางคร งการน าไปใช ประโยชน ก ยากเก นไป พวกท ท า OOP ถ าพ ดถ ง Encapsulation ก จะเข าใจด SOA อย างง าย 4
3. ลดการพ งพาอาศ ย ภาษาอ งกฤษเร ยกว า Loose coupling เช น ถ าจะใช ช นส วนน จะต องม เง อนไขต างๆ ย งยากมากมาย การน าช นส วนน มาใช ก จะยากข น เช นสม ยก อนเราจะใช โปรแกรมหน ง ต องม dll 27 ต ว ด งต อไปน แต สม ยน บอกว า ใช JRE (Java Runtime Environment) หร อ.NET Framework ร นไหนๆ อย างเด ยวจบ แต ถ าจะให ด ไม ต องพ งห องสม ดอะไรเลยถ งจะด ท กอย างจบในต วเอง ผ เร ยกใช บร การก สบายใจ 4. ย ดม นค าส ญญา การเร ยกใช เว บเซอร ว ส ผ ใช ก บผ ให บร การอาจจะอย คนละองค กรก น เช น เว บเราเข ยน โปรแกรมเร ยกใช Google Map ใช ต วแปร GMap2 ว นหน ง Google พ ฒนาแล วบอกว าต องต งช อต วแปร ว า GMap3 ปรากฏว าคนท เข าใช เว บเราใช ไม ได เส ยแล ว ข นแต หน าว างๆ ด งน น การให บร การจ งควรท จะ เสมอต นเสมอปลาย ถ าหน วยงานผ ให บร การม การพ ฒนาเว บเซอร ว สใหม ๆ เพ มก ควรท จะเก บอ นเก าไว ถ า เป นไปได หร อถ าต องแก ไขจร งๆ ก ต องม การแจ งผ ใช บร การเด มๆ ด วย ข นตอนน เหม อนก บการท าส ญญา (Service Contract) อาจจะม ลายล กษณ อ กษร หร อไม ม ก ได 5. ท าให เข าใจง าย เม อตอนต นผมได พ ดถ ง UBR (UDDI Business Registry) ซ งเหม อนก บเป นท ๆ เก บเว บ เซอร ว สว าท ไหนม อะไรบ าง ตอนน นม อย ประมาณ 3 ท ถ าใครท เคยใช คงจะทราบว าของหลายๆ เจ าท ย ดม น ถ อม นตามมาตรฐาน UDDI ต างก ล มหายตายจากไป จนท กว นน เหล อแต webmethods ซ งหน าเว บด แย ท ส ด ร นแรกๆ หน าเว บท าเหม อนเด กม ธยมห ดเข ยน HTML ซะด วยซ า ส วน UBR ของบร ษ ทใหญ อย าง ไมโครซอฟท หร อ SAP ซ งออกแบบอย างสวยงานและสล บซ บซ อนก ป ดต วไปเร ยบร อยตามค าพ ดของ Y Not 7 เพ ยงเพราะค าว า ด เก นไป 6. เร ว ประเด นน เป นประเด นท ส าค ญท ส ดในวงการคอมพ วเตอร แต น าเส ยดายท คนพ ดถ งก นน อย ก อนท จะม Google เราม เว บค นหามาเป นร อย เช น Yahoo, Altavista, Excite ซ งม หน าเว บท สวยงามและโฆษณา เคล อนไหว แต เม อจ บน กคณ ตศาสตร ท ไม ร ว ธ เข ยนหน าเว บอย างเซอรไกรบร น มาออกแบบ ก เลยได เว บ หน าตาขาวๆ ท เอาชนะเว บสวยๆได ท งหมด และเราใช ก นอย ท กว น แต อย าล มว าส งท ส าค ญมากกว า ความเร ว ค อค ณภาพและความถ กต องด วยนะคร บ ท กว นน เว บเซอร ว สเร มใหญ ข น ซ บซ อนข น เจ า โปรแกรมเล กๆ ท ผมพ ดอย เร อยน ก เร มช าลงข นท กว น ทางแก แบบปลายเหต ก ไปซ อ MOM (Message Oriented Middleware) ซ งเด ยวน พ ฒนาเป น ESB (Enterprise Service Bus) มาใส ก น ค อ สม ยก อน โปรแกรมหล กเร ยกใช เว บเซอร ว ส ก จะต องรอจนกว าเว บเซอร ว สจะท าเสร จ จ งจะท างานต อ แต พวก ESB น เหม อนก บเราไปกดบ ตรค วว าเรามาแล วนะ แล วเราก ไปท างานอย างอ นต อ พอเว บเซอร ว สท างานเสร จ เร ยบร อย เราก ไปเอาผลล พท กล บมาใช งาน 7. การค นหา ลองน กถ งอ นเตอร เน ตท กว นน ท ไม ม Google ซ คร บ เราคงไม ร ว าม เว บใดบ างท จะม ค าตอบตรง ก บส งท เราก าล งค นหาอย เว บเซอร ว สก เช นก น หากต างคนต างท าข นมา ก คงใช ประโยชน ได เพ ยงก บกล ม คนเล กๆท ร จ กก นเพ ยงไม ก คน สม ยน เราอาจใช xmethods.net หร อ programmableweb.com หร อ Google ก พอจะค นหาได บ าง เช น อาจจะก าหนด filetype:wsdl SOA อย างง าย 5
กรณ ศ กษา 8. ความปลอดภ ย โดยเฉพาะในแง ของผ ให บร การ ก เช นเด ยวก บเว บไซท ท ม การแสดงข อม ลในส วนท เป ดเผย แต ในส วนท เป นข อม ลบ คคลหร อความล บ ก จะต องม การสม คร และล อคอ นเพ อตรวจสอบการใช งานและ ควบค มการเข าถ งข อม ลส าค ญ หร อม การเข ารห ส เพ อพ ส จน ต วตน ซ งในเว บเซอร ว สก สามารถท าได เช นเด ยวก น การจ ดท ารายงานสถ ต การส ารวจภาวะการท างานของส าน กงานสถ ต แห งชาต (สสช.) จะม การจ ดท าการส ารวจ แรงงาน (สรง.) ข นเป นประจ าท กเด อน โดยท าการรวบรวมข อม ลด บจากท วประเทศเข าส ดาต าแวร เฮ าส แล วส งออกมา เป นไฟล ต วอ กษรเร ยกว า แท บไฟล จ านวน 40 ไฟล ต อเด อน เจ าหน าท กล มสถ ต แรงงานจะตรวจสอบแท บไฟล เหล าน แล ว เข ยนรายงานสร ปผ บร หารเป นไฟล Word และ Excel เสนอต อเลขาธ การสถ ต แห งชาต เพ อขออน ม ต เผยแพร ข อม ล เม อ ได ร บการอน ม ต แล วจะด งข อม ลจากแท บไฟล เพ อบ นท กเข าระบบต วช ว ด ส าหร บแลกเปล ยนผ านเว บเซอร ว สเด อนละ ประมาณ 18,000 ต วช ว ด แนวทางออกแบบระบบเพ อช วยในการบร หารจ ดการข อม ลสถ ต เน องจากระบบต วช ว ดแลกเปล ยนผ านเว บ เซอร ว สเป นระบบเด มท ม อย แล ว จ งได ท าการพ ฒนาโปรแกรมใหม ข นอ ก 2 โปรแกรม โปรแกรมแรก เป นโปรแกรมท จะ ควบค มการท างานตามข นตอนการขออน ม ต เผยแพร ข อม ลแรงงาน ส วนโปรแกรมท 2 เป นโปรแกรมเว บเซอร ว สอ านไฟล zip ซ งประกอบไปด วยแท บไฟล ท ง 40 ไฟล แล วด งข อม ลท เก ยวข องมาเปร ยบเท ยบก บข อม ลเด ม โดยด งจากระบบต วช ว ด ตามแผนภ ม ท 1 ซ งแสดงเส นเช อมต อท เป นส แดง เป นการส งข อม ลของเว บเซอร ว ส กล มสถ ต แรงงาน เลขาธ การสถ ต แห งชาต ระบบเว บเซอร ว ส ร ปท 1 ข นตอนการท างาน SOA อย างง าย 6
การพ ฒนาโปรแกรมหล กใช เคร องม อ SOA ของ TGEL ซ งพ ฒนาต อยอดมาจากโครงการศ นย บร การร วม อ าเภอ ย มของกรมการปกครอง โดยการวาดข นตอนการท างานในโปรแกรม Freemind แล วให โปรแกรม State Engine อ าน จาก Freemind เข าไปประมวลผลโดยตรงตามข นตอนท เข ยนไว ตามภาพท 2 ร ปท 2 TGEL Source จากโปรแกรม TGEL ด งกล าว ประกอบไปด วย 11 ข นตอน ด งน ข นตอนท 1 เร มจากการท เจ าหน าท จากกล มสถ ต แรงงาน upload tab file เข าระบบ ข นตอนท 2 ระบบท าการประมวลผล tab file เข าฐานข อม ล ข นตอนท 3 เร ยกเว บเซอร ว สเพ อสร าง word file (จร งๆเป นการสร างท ง word และ Excel แล ว zip รวมเป น ไฟล เด ยวส งกล บมาท TGEL engine) ส าหร บเว บเซอร ว สต วน จะม การเร ยกเว บเซอร ว สของระบบต วช ว ด เพ อด งข อม ล เด อนเด ยวก นของป ท แล วมาค านวณเปร ยบเท ยบ ข นตอนท 4 เจ าหน าท จากกล มสถ ต แรงงาน จะดาวน โหลด word file ท ได ร บจากเว บเซอร ว สไปท าการ ตรวจสอบ และแก ไขเพ มเต มข อค ดเห น ข นตอนท 5 เจ าหน าท จากกล มสถ ต แรงงาน upload final word file ซ งเป นการส งไฟล ท พร อมจะเผยแพร เพ อ เสนอต อเลขาธ การสถ ต แห งชาต ข นตอนท 6 เลขาธ การสถ ต แห งชาต ตรวจสอบและเล อกว าอน ม ต หร อขอแก ไข ส งเกตว าม การระบ role เป น s ซ ง TGEL Engine จะท าการตรวจสอบผ ใช ก อนว าเป นเลขาธ การสถ ต ฯ จ งจะอน ญาตให ท าข นตอนน ได ข นตอนท 7 ตรวจสอบว าในข นตอนท 6 ม การอน ม ต หร อไม ถ าไม ก ท าต อในข นท 8 แต ถ าอน ม ต จะข ามไปท าใน ข นตอนท 11 ค อ invoke kpi ws SOA อย างง าย 7
ข นตอนท 8 บ นท กข อส งเกตของเลขาธ การสถ ต ฯ เพ อแจ งกล บเจ าหน าท กล มสถ ต แรงงานให ท าการแก ไข ใน ข นตอนน ผ บร หารม กจะเข ยนข อความลงบนกระดาษร าง แล วให เลขาน การสแกนเป นไฟล เพ อส งเข าระบบ ข นตอนท 9 เจ าหน าท กล มสถ ต แรงงานดาวน โหลดไฟล สแกนท แสดงข อส งเกตท ต องการให แก ไขหร อเพ มเต ม เพ อไปพ จารณาจ ดท า word file ใหม ข นตอนท 10 เป นการส งให state machine ย อนกล บไปท างานในข นตอนท 5 ข นตอนท 11 เม อได ร บการอน ม ต แล ว ข อม ลต วช ว ดจ านวน 18,000 ต วก จะถ กส งไปให ระบบต วช ว ด เพ อใช เป น ข อม ลเปร ยบเท ยบของเว บเซอร ว สท สร าง word file และงานอ นๆของ สสช. ต อไป โดย TGEL State Engine จะด งโมด ลต างๆมาท างานตามส ญล กษณ ท ก าหนดด งต อไปน Form เป นข นตอนท ม การต ดต อก บผ ใช เช นแสดงผล หร อร บข อม ล และไฟล ต างๆ Call เป นข นตอนท ม การประมวลผลภายในของ TGEL Engine หากก าหนด fork เป น yes จะท างาน เป นแบ คกราวนด เช นในข นตอน Prepare tab file ม การด งข อม ล 18,000 จ ดออกมาจากแท บไฟล 40 ไฟล ใช เวลาประมาณ 5 นาท แต ผลล พท จะย งไม ใช จนกว าจะถ งข นตอนส ดท าย ด งน น engine จะ ท างานต อไป แต ในข นตอน invoke kpi ws จะม การตรวจสอบก อนว า ข นตอน prepare tab file ท างานเสร จแล ว จ งจะท างานได WS ข นตอนท ม การเร ยกใช เว บเซอร ว สภายนอก ตามต วอย างเป นการเร ยกใช เว บเซอร ว สแบบ REST โดยระบ URL ปลายทาง If เป นข นตอนท ม การตรวจสอบเง อนไข เช นตามต วอย างม การใช ในข นตอนท ๗ จะตรวจสอบว าเลขา สสช. อน ม ต ตามท เสนอหร อไม ถ าผ านการอน ม ต ก จะข ามไปท าในข นตอนส ดท าย ค อ invoke kpi ws เป นการเร ยกใช เว บเซอร ว สของระบบต วช ว ด (KPI Reporter) Goto เป นการก าหนดให engine ข ามการท างาน เช นในต วอย างน เม อระบบท างานข นตอนท 9 Download Comment File เสร จแล วก จะกล บมาท างานในข นตอนท 5 ค อ Upload final word file ซ าอ กจนกว าจะอน ม ต ระบบท น าเสนอน เป นต วอย างของการน า SOA มาใช ในการพ ฒนาโปรแกรมเพ อบร หารจ ดการข อม ลสถ ต หาก หน วยงานใดม เร องราวการพ ฒนาระบบด วย SOA สามารถเข ยนเข ามาพ ดค ยก นได ท gdicamp@gmail.com ทาง ท มงานจะน าข อม ลด งกล าวมาแบ งป นให ก บสมาช กท านอ นต อไป SOA อย างง าย 8