Attos de sos Apostolos

Similar documents
UNIDADE DE VALUTATZIONE Su virus

ANTONINU (Tonino Mario) RUBATTU Gianni Trois Editore Cagliari 1993 Gianni Trois Editore Cagliari 1993

Ass ociazione Culturale Poetas Improvvisadores ZIZI BERNARDU MASALA MARIO ASSOCIAZIONE POETAS IMPROVVISADORES. LADU SALVATORE MUREDDU CELESTINO

Ass ociazione Culturale Poetas Improvvisadores ZIZI BERNARDU MASALA MARIO ASSOCIAZIONE POETAS IMPROVVISADORES. 1 TEMA: CULLA BARA


SA MUNDANA CUMMEDIA A MUNDANE COMEDY

PREDU MURA POESIAS. (sezioni D e E del dattiloscritto Z)

PROGETTU. Istadu e zitadinos Energia Informatzione Economia Trasportos Sa Salude Imparamentu

Michele Ladu Gianfranca Piras* PRO IMPARARE 2. * in collaboratzione cun Barbara Murru

SOS SINNOS. 4. Sa cramada de sos mortos

Nuovi domini di primo livello - Registra nuove estensioni con FabsWeb_HOST

Lesson 201: Use of il quale

Routledge Intensive Italian Course

Concorso di poesia in lingua sarda Peppinu Mereu Anno 2011

Listening Guide for Claudio Monteverdi, L'Orfeo, favola in musica

Put the human back in Human Resources.

1.- L a m e j o r o p c ió n e s c l o na r e l d i s co ( s e e x p li c a r á d es p u é s ).

Lifelong Learning Languages Scheme of Work. University of Southampton 2015

Như ng kiê n thư c câ n biê t vê giâ y phe p cư tru điê n tư (eat)

Beginning Italian. Benvenuti!!!

Hadn t he been there before?

SCO TT G LEA SO N D EM O Z G EB R E-

Telling and asking for the time.

Public Affairs & Communication Huawei Italia

I n la n d N a v ig a t io n a co n t r ib u t io n t o eco n o m y su st a i n a b i l i t y


Troviamo una cosa bella in proporzione alla sua idoneità a una funzione. We find a thing beautiful in proportion to its appropriateness.

ni - do_in che la mia fe - ni - ce

The HIGH BAROQUE: George Frederic HANDEL ( )

Nearer, My God, to Thee

1. Oblast rozvoj spolků a SU UK 1.1. Zvyšování kvalifikace Školení Zapojení do projektů Poradenství 1.2. Financování

Unit 21 Il passato e il presente (Then and now)

Italian Continuers Speaking Skills Examination Training Package. Samples

THE WAY MARKETING & COMMUNICATION IN TRAVEL SHOULD BE DONE. Mirko

Come stà. Domenico Maria Ferrabosco (Bologna ) Cantus. - ta, _e vo - lon - tie - ri M'al -le-gro _e can -to _en. Io mi son gio vi.

Lesson 4 (A1/A2) Present simple forma interrogativa e negativa FORMA. + infinito senza to. Does he / she / it. No, I / you / we / they don t.


Riepilogo regole inglese sui tempi - classe 2H

Banners Broker è una. Compagnia di pubblicità online

DIRECTORS AND OFFICERS PROPOSTA DI POLIZZA

PRESTIGE 01 NOTTE NEWS

Six Minute Walk Test Protocol GEIRD project THE GEIRD PROJECT SIX-MINUTE WALK TEST PROTOCOL

Present Simple vs Present Continuous

Class contents and exam requirements Code Italian Language First Language, Second exam Module P1

User Manual ZMONITOR. Tool for managing parametric controllers

Chi sono in quattro punti.

How To Read Investire In Borsa Con I Trend Pdf

Curso de Inglés Para Hispanos

Versione: 2.1. Interoperabilità del Sistema di Accettazione di SPT

New Media Advertising Agency

-Italian- Archive Audio in the Barbara Ann Ward Language Center Page 1. Call # Title N I/TXT-3 Drawer M

BIG DATA IN TRANSPORT RESEARCH: LEGAL AND PRIVACY CHALLENGES

Verbos modales. In this class we look at modal verbs, which can be a tricky feature of English grammar.

Hello, Vic! Unit. 2 C1 (26) S1 (26) Ascolta e ripeti. Listening

He Will Hold Me Fast (When I Fear My Faith Will Fail)


Beauty College Cartoon Denim

How To Implement Scholastic Big Day For Prek

FOR TEACHERS ONLY The University of the State of New York

PREPOSITION OF PLACE

Figura, aura uniqueness

Love in Italian Literature

AP SPANISH LANGUAGE 2013 PRESENTATIONAL WRITING SCORING GUIDELINES

LINIO COLOMBIA. Starting-Up & Leading E-Commerce. Luca Ranaldi, CEO. Pedro Freire, VP Marketing and Business Development

TDD da un capo all altro. Matteo Vaccari (cc) Alcuni diritti riservati

ACCORDI PER CHITARRA PDF

MOTORI ELETTRICI TRIFASE SERIE MS MOTORI ELETTRICI MONOFASE SERIE MY

Dante Alighieri Society of Massachusetts Progetto Lingua Italiana Dante Alighieri - PLIDA 101

scale per l arredamento d interni stairs for interior design

The Economic Outlook Il quadro economico INTELLIGENCE ON THE WORLD, EUROPE, AND ITALY LO SCENARIO DI OGGI E DI DOMANI PER LE STRATEGIE COMPETITIVE

Reti Informatiche. WireShark.

WPI Venice Project Center The IQP student s useful Italian words and phrases

Ricercare l efficienza operativa facilitando il cambiamento con soluzioni enterprise avanzate

Tecnologia e Applicazioni Internet 2008/9

Kranky Kids Theater Script - Sei Favole / Six Fables - 1

LEARNING MASTERS. Explore the Northeast

Frog Street Pre-K Curriculum/Themes at a Glance Curriculum Frog Street de Pre-K/Temas a un año de vistazo

A «San Francisco» Un atto (Italian Edition) [ebook Kindle]

MetaTrader: Quali Forex Broker?

Blogs.msdn.com/vstsitalia.

LEGENDA LEGEND. Dimensione cassonetto Cassette size. Installazione esterna External installation. Con spazzolino antivento Anti-wind brush

Our analysis of the results of the experiment did not provide an explanation of its failure, because our data collection lacked the precision needed.

STAMPI PER CIOCCOLATO CATALOGO STAMPI PER CIOCCOLATO CHOCOLATE MOULDS CATALOG

INVESTIRE BITCOIN PDF

The New Luxury World: l identità digitale nel lusso fa la differenza

Progetto Ombra Milano propone un nuovo progetto dal design tutto italiano. Una SCALA di prestigio accessibile a tutti.

Unit 3 Le feste (Celebrations)

N ON AVRÀ MA PIETÀ/QUANDO CON GRAN TEMPESTA/NON VIVAM ULTRA

The New Luxury World: l identità digitale nel lusso fa la differenza

Serialization and Good Distribution Practices: Regulatory Impacts, Opportunities and Criticalities for Manufacturers and Drugs Distribution Chain

III Bienal de Autismo Página 1 / 43

TripAdvisor: the world s largest travel community pioneering the Web 2.0 travel revolution

Grammar units I. He is coming out of the building over there. heard about it. He s is disagreeing with you in the politest way possible.

EUROPEAN CURRICULUM VITAE FORMAT

English 333: Instructed SLL

School Fees

Seamen s centre. Maritime English is a product of life on the ocean itself.

w w w. a r t e f e r r o. c o m

PATIENT HEALTH QUESTIONNAIRE PHQ-9 FOR DEPRESSION

Subject: Ms. Brandee Calendar: Trimeframe: 1st Semester Level/Grade: Spanish I O'Mary Year School 1st 6 weeks Secondary Exprésate!

Transcription:

Su libru de sos Attos de sos Apostolos in su canone, ossiat in sa lista de sos Libros de sa Sacra Iscrittura, est istadu postu sempre pustis de sos Evanzelios e prima de sas litteras de Santu Paulu. Custu libru nos faeddat de sas origines de s Ecclesia Cristiana dae su primu momentu chi Gesùs, prima de pigare a su chelu, hat imbiadu sos apostolos a preigare s Evanzeliu in su mundu intreu, peri s annu 30, finas a s arrivu de Paulu a Roma, peri s annu 60. Sos Attos de sos Apostolos non faeddan però de tottu sos apostolos, ma in sa prima parte faeddan solu de Pedru, cun calchi notissia de Giuanne e de Giagu; faeddan puru de persones chi no appartenian a su gruppu apostolicu: Istevene, Tilippu, Barnabas. In s atera parte de su libru si faeddat subra e tottu de Paulu e de s opera sua d evanzelizassione. Sa tradissione antiga de s Ecclesia est totta de accordu, dae sos primos seculos, chi s autore de sos Attos de sos Apostolos est s evangelista Luca, meigu Antiochenu e cumpanzu de apostoladu de Paulu. Su Canone Muratori, peri s annu 180, fentomat su libru cun su titulu Acta omnium Apo- Apostolorum e narat chi s autore est Luca. Su prologu Antimarcionista de su 160/180 dat notissias de Luca e de s opera sua e affirmat chi A s assegus hat iscrittu sos Attos de sos Apostolos. In sos Attos de sos Martires de Lione peri s annu 180, tzitados dae Eusebiu de Cesarea, b hat unu riferimentu a su testu de At 7,60 chi descriet sa morte de Istevene, su primu martire cristianu. Ireneu de Lione, chi iscriet a sa fine de su e duos seculos, in polemica contr a sos erezes, nessi chimbanta oltas tzitat sos Attos de sos Apostolos. Sos Attos de sos Apostolos sun iscrittos in limba greca, nada Koinè, limba populare impitada in cussos tempos non solu in Grecia ma fintzas in s Asia Minore, in s Egittu e a Roma. S opera si podet partire in chimbe partes printzipales: Origine de s Ecclesia in Gerusalemme. Sos (fideles) cristianos pregan ancora in su templu e osservan sa leze de Moisè; dan esemplu de unione fraterna e de caridade, de distaccu dae sos benes mundanos e de corazu in dogni persecutzione (1,1 finas a 5,42). Attos de sos Apostolos 1

Introdutzione Persecutzione e missione: dae Gerusalemme a Antiochia. Persecutzione e morte de Istevene. Missione in Samaria, Giudea e Siria. Paulu si cunvertit e comintzat a preigare. Pedru est persighidu, ma Deus lu salvat e lu liberat dae manos de Erode (6,1 finas a 12,25). Primu viazu missionariu de Paulu e Barnabas. Conversione de sos paganos. Cuntziliu de Gerusalemme. (13,1 finas a 15,35). Su e duos ei su e tres viazos missionarios e fundassione de s Ecclesia in Grecia e in s Asia Minore (15,36 finas a 20,38). Paulu, presoneri de Cristos: dae Gerusalemme a Roma. In sa capitale de s imperu romanu, tzentru de su mundu de cussos tempos, Paulu annuntziaiat cun franchesa e corazu sa Paraula de Deus (21,1; 28,31). S opera est istada iscritta peri s annu 80, pustis de s Evanzeliu. Tzertos autores naran chi siet istada iscritta peri sos annos 60 63, ca naran chi in su libru non si contat nudda de su protzessu contr a Paulu in Roma, inue est mortu, su 67. S iscopu de su libru est, a su matessi tempus, istoricu e teologicu. Luca hat cherfidu faghere un opera seria, istorica, contende su ch hat bidu cun sos o gros suos, su chi hat ischidu dae Paulu e consultende documentos iscrittos, in modu chi tottu sos cristianos e non solu Teofilu, si potan render contu de cantu sun solidos, seguros, veros sos insinzos retzidos in sa catechesi, comente narat Luca etotu in su printzipiu de s evanzeliu sou. S iscopu teologicu est de mustrare chi sas comunidades noas de s Asia Minore, de sa Grecia e de s Europa tenen raighinas ispirituales profundas, ca sun fundadas in s Ecclesia de Cristos e de Gerusalemme, cun sa mediassione de sos apostolos, imbiados dae su divinu Magistru a preigare s Evanzeliu in tottu su mundu. Su libru de sos Attos de sos Apostolos no est solu unu libru istoricu de su passadu, ma inditan una via chi si devet percurrere fintzas oe, si cherimus essere fizos de s Ecclesia. Sa fide in Cristos biu e resuscitadu, sa dotzilidade a s Ispiritu Santu, s ubbidientzia a sos apostolos e a sos sutzessores issoro, sa caridade fraterna, s isperantzia ei su gosu in sas proas, s abertura ecumenica e universale a tottu sos populos, sun parte essentziale de su disignu divinu de s Ecclesia de onzi tempus, chi cheret restare fidele a sas origines apostolicas. 2 Attos de sos Apostolos

At 1, 1-11 Gesùs promittit s Ispiritu Santu 1 1Teofilu istimadu, in su primu libru meu hapo contadu tottu su chi Gesùs hat fattu e insinzadu, comintzende dae printzipios de s attividade sua, 2 finas a cando no est istadu assuntu a su chelu. Prima de pigare a su chelu Isse, per mesu de s Ispiritu Santu, haiat dadu istrutziones a sos ch haiat eligidu comente apostolos. 3 Pustis de sa morte sua Gesùs s est presentadu a issos e in diversas maneras s est mustradu iu. Pro baranta dies est apparfidu a issos, medas bias, faeddende de su regnu de Deus. 4 Una die, in su mentres chi fin in mesa, li s hat fattu custa raccumandassione: Non bos ch istresiedas dae Gerusalemme, ma isettade su donu chi su Babbu Celeste hat promissu e de su cale bos hapo faeddadu. 5 Giuanne infattis hat battizadu cun abba; bois invetze, da inoghe a pagas dies, hazis a essere battizados cun s Ispiritu Santu. Gesùs altzat a su chelu 6 Tando sos chi fin cun Gesùs l han dimandadu: Segnore, est custu su momentu in su cale deves ristabilire su regnu de Israele?. 7 Gesùs hat rispostu: Non toccat a bois ischire cando custu hat a sutzedere: solu Babbu lu podet detzidere. 8 Ma ois hazis a retzire subra ostra sa fortza de s Ispiritu Santu, chi est accant a falare. Tando hazis a diventare testimonzos mios in Gerusalemme, in totta sa Giudea, in sa Samaria e in tottu su mundu. 9 Nadu custu, Gesùs hat comintzadu a pigare in altu, ei sos apostolos lu fin abbaidende. Poi est bennida una nue, e issos non l han bidu piusu. 10 Fin ancora mirende su chelu, a ue fit pigadu Gesùs, cando duos omines, bestidos de biancu, si sun accurtziados a issos 11 e lis hana nadu: Omines de Galilea, aite istades inoghe mirende su chelu? Custu Gesùs chi bos hat lassadu pro pigare a su chelu, una die hat a torrare comente l hazis bidu tucchendesiche. 1 1 Teofilu non s ischit chie siat; podet essere unu numen inventadu pro indicare sa comunidade a sa cale Luca dedicat su presente libru. S ateru libru de su cale faeddat est su e tres Evanzelios. 4 Gerusalemme est sa tzittade, tzentru de sos avvenimentos de sa salvesa nostra. In su templu de Gerusalemme comintzat s Evanzeliu segundu Luca e in custu templu etotu finit. Inie istaian sos apostolos sempre laudende e ringrassiende a Deus, pustis de sa dispedida dae Gesùs Nazarenu. Su donu promissu est s Ispiritu Santu (cfr. Lc 24,47-49). Su libru de sos Attos de sos Apostolos est istadu nadu fintzas Evanzeliu de s Ispiritu Santu, proite s Ispiritu de Deus est s attore printzipale ei s ispiradore de tottu sos avvenimentos. Est s Ispiritu Santu chi ghiat s Ecclesia e la faghet andare in caminos mai idos ne connottos. 11 Sa prima olta Gesùs est bennidu in s umilidade e in sa povertade, sa e duas boltas, a sa fine de su mundu, hat a torrare in sa gloria pro giudicare sos bonos ei sos malos. Attos de sos Apostolos 3

At 1,12-26 Mattias leat su postu de Giudas 12 Tando sos apostolos han lassadu su monte de sas Olias e sun torrados a Gerusalemme. Custu monte est accurtzu a sa tzittade: a mes ora de caminu a pé. 13 Cando sun arrividos, sun pigados a su pianu de subra de sa domo inue abitaian. Custos sun sos numenes de sos apostolos: Pedru e Giuanne, Giagu e Andria, Tilippu e Tomas, Portolu e Matteu, Giagu, fizu de Alfeu, Simone, chi fit istadu de su partidu de sos zelotas, e Giudas fizu de Giagu. 14 Fin tottu cuncordos e si riunian regularmente pro sas orassiones cun sas feminas, cun Maria, sa mama de Gesùs e cun sos frades. 15 In cussas dies, sas persones reunidas fin unos chentuvinti. Pedru si nd est pesadu ritzu in mesu e tottu e hat nadu: 16 Frades mios, fit netzessariu chi si cumpreret su chi s Ispiritu Santu haiat nadu in sa Bibbia. Per mesu de Davide isse haiat faeddadu de Giudas, chi diventeit su capu de sos chi arrestein a Gesùs. 17 Giudas fit unu de nois, e comente a nois fit istadu eligidu pro custa missione. 18 Cun sos soddos balanzados dae su delittu sou, Giudas si comporeit unu cunzadu e inie b hat agattadu sa morte ruende a cuccuru in giosso: su corpus sou s est isquarteradu ei su mattamine s est ispartu in terra. 19 Su fattu est gai notoriu a tottu sos abitantes de Gerusalemme, ch in limba issoro, ai cussu cunzadu li naran Akeldamà, chi cheret narrere: campu de sambene. 20 Ammentadebos su chi b est iscrittu in su libru de sos Salmos: Est iscrittu puru: Sa domo sua restet lichida e neune bi potat abitare. S ingarrigu sou lu leet un ateru. 21 Est netzessariu duncas chi un ateru enzat cun nois pro si fagher testimonzu de sa resurretzione de su Segnore Gesùs. Devet essere unu de cuddos chi nos han accumpanzadu daghi su Segnore Gesùs caminaiat a pè in terra cun nois, 22 dae cando Giuanne preigaiat e battizaiat finas a cando Gesùs est istadu assuntu a su chelu, in su mentres chi fit cun nois. 23 Sun istados presentados tando duos omines: unu tzertu Zuseppe, chi li naraian Barsabbas e fintzas Giustu, e unu tzertu Mattias. 24 Poi han pregadu goi: O Segnore, chi connosches su coro de tottu, faghe nos ischire cale de custos duos tue has eligidu. 25 Giudas nos hat lassadu ed est andadu a su destinu sou. Chie de custos duos hat a dever leare su postu de custu ministeriu e apostoladu?. 26 Han bettadu sa sorte, ei sa sorte est rutta subra de Mattias, chi est istadu azuntu a sos undighi apostolos. 15 Pedru enit sempre numenadu a prima in sa lista de sos apostolos. Est isse chi faeddat pro primu in mesu a sos apostolos, dende a bidere chi, finas dae sos primos passos de s Ecclesia, est isse su pastore vicariu de sas berveghes e de sos anzones de s ama de Cristos. 21 Sos apostolos deven essere testimonzos de sa risurretzione de Cristos. Deven testimoniare chi su Cristos biu e resuscitadu est su matessi Gesùs de Nazaret chi est mortu in sa rughe e chi caminaiat a pè in terra cun sos apostolos in sos caminos solianos de sa Palestina. 4 Attos de sos Apostolos

At 2,1-18 S Ispiritu Santu falat subra de sos Apostolos 2 1Cando est bennida sa die de Pentecoste, fin tottu umpare cungregados in su matessi logu. 2 De repente s est intesu in chelu unu rumore, comente cando si pesat unu mummuione de entu e nd hat prenadu totta sa domo inue fin issos. 3 Tando han bidu limbas comente de fogu chi si cumpartian e falaian subra a donzunu de issos. 4 Tottu sun istados prenados de Ispiritu Santu e si sun postos a faeddare in ateras limbas, comente s Ispiritu Santu lis daiat sa fortza de si esprimere. 5 In Gerusalemme b haiat ebreos, omines meda religiosos, bennidos dae onzi parte e logu. 6 Appenas s est intesu cussu rumore, s est reunidu unu fiottu mannu de zente e no ischian ite nde pensare. 7 Onzunu infattis los intendiat faeddare in sa propria limba. Pro cussu, ispantados e meravizados, naraian: Custos omines chi sun faeddende non sun tottu Galileos? 8 Comente mai tando los intendimus faeddende in limba nostra? 9 Semus Partos, Medos, Elamitas, abitantes de sa Mesopotamia, de sa Giudea e de sa Cappadocia, de su Pontu e de s Asia, 10 de sa Frigia e de sa Panfilia, de s Egittu e de sa Cirenaica, Romanos istranzos, 11 Giudeos cunvertidos a sa religione ebraica, Cretesos e Arabos, eppuru tottu cantos los intendimus annuntziare in limba nostra sas cosas mannas chi Deus hat fattu. 12 Tottu fin ispantados e no ischian ite nde pensare e si dimandaian pari pari: Ite cheret narrere tottu custu?. 13 Ateros invetze si nde fin riende e naraian: Sun imbriagos a mustu. Pedru annuntziat sa resurretzione de Gesùs 14 Tando Pedru si nd est pesadu paris cun sos ateros undighi apostolos e, a boghe manna, hat faeddadu goi: Omines de Giudea e tottu ois chi sezis in Gerusalemme: iscultade cun attentzione sas paraulas mias e hazis a ischire it est sutzedende. 15 Custos omines non sun imbriagos, comente sezis pensende ois, de su restu est chito sun solu sas noe de manzanu. 16 Si cumprit invetze su chi Deus haiat annuntziadu per mesu de su profeta Gioele: 17 In sas ultimas dies - narat su Segnore - hap a imbiare s Ispiritu meu subr a tottu sos omines: fizos bostros e fizas bostras han a profetizare, ei sos giovanos bostros han a bider bisiones, ei sos antzianos bostros han a bider sonnios. 18 A subra e tottu sos servidores ei sas servidoras mias 2 1 Si cumprit sa promissa de Gesùs. S Ispiritu Santu falat subra sos apostolos cungregados cun Maria, Mama de Gesùs e como mama issoro. Est sa die de Pentecoste, una festa chi sos ebreos tzelebrian a chimbanta dies dae sa Pasca. Sos apostolos sun trasformados: prima timian fintzas a bogare conca dae sa domo inue fin inserrados; poi infiammados dae s Ispiritu Santu han ziradu su mundu incontrende zente de onzi ratza e limba. 9 Tottu su mundu est rappresentadu in Gerusalemme in cussa die memoranda in sa cale s Ecclesia movet sos primos passos sutta s atzione de s Ispiritu Santu. 17 Gl 3,1-5. Attos de sos Apostolos 5

At 2,19-31 in cussa die hap a imbiare s Ispiritu meu e han a faeddare comente profetas. 19 Hap a fagher prodigios subra in chelu e meracolos giosso in terra, sambene, fogu, nues de fumu. 20 Su sole s hat a iscurigare ei sa luna hat a diventare ruja che sambene, prima chi enzat sa die manna e gloriosa de su Segnore. 21 Tando chiesisiat hat a invocare su numene de su Segnore hat a esser salvu. 22 Omines de Israele, iscultade su chi bos so nende. Gesùs de Nazareth fit un omine mandadu dae Deus pro bois. Deus l hat dadu autoridade cun meraculos, prodigios, signos, chi su Segnore, per mesu de isse, hat fattu in mesu a bois, comente bene ischides. 23 Cust omine pro voluntade e provvidentzia divina, est istadu postu in manos bostras e bois, per manu de omines impios, l hazis mortu incravendelu a sa rughe. 24 Ma Deus l hat torradu a bida, liberendelu dae su podere de sa morte: proite non fit possibile chi Gesùs resteret in podere de sa morte. 25 Unu salmu de Davide narat infattis de isse: Bidia de continu su Segnore indainanti meu: isse mi sustenet a fines chi non rua. 26 Pro cussu so meda cuntentu e canto cun allegria: mancari sia mortale, hap a reposare in isperantzia. 27 Proite tue non m has a abbandonare in su regnu de sos mortos, e nos has a permittere chi su servidore fidele tou bidat sa corrutzione. 28 Tue m has ammustradu sas camineras de sa vida, e gosu mannu pro me est sa presentzia tua. 29 Frades, lassade chi bos nerza craramente chi su patriarca nostru Davide est mortu e sepultadu, ei sa tumba sua est ancora oe in mesu a nois. 30 Isse però fit profeta e ischiat bene su chi Deus l haiat promissu cun giuramentu: unu de s erentzia sua deviat diventare re che a isse. 31 Pro cussu, previdende su tempus benidore, hat faeddadu de sa resurretzione de Cristos, cando hat nadu chi Isse no est istadu abbandonadu in su regnu de sos mortos, ei su corpus sou no hat bidu sa corrutzione. 19 Discursu de genere apocalitticu chi non si devet leare in sensu litterale. 25 Cfr Sal 16,8-11. 30 Cfr. 2 Sam 7,12 in riferimentu a sa profetzia de Natan. 6 Attos de sos Apostolos

At 2,32-48 32 Custu Gesùs, Deus l hat torradu a bida e tottu nois nde semus testimonzos. 33 Isse est istadu inaltziadu approbe a Deus e hat retzidu dae su Babbu s Ispiritu Santu chi fit istadu promissu, Como isse nos donat cussu matessi Ispiritu comente ois puru podides bidere e intendere. 34 Davide infattis no est pigadu a su chelu, eppuru isse narat: Su Segnore hat nadu a su Segnore meu: setzi accurtzu a mie 35 Finas chi eo ponza sos inimigos tuos comente banchittu sutta sos pes tuos. 36 Tottu su populu de Israele lu devet ischire cun tzertesa: custu Gesùs chi ois hazis crutzificadu, Deus l hat fattu Segnore e Messia. 37 Intesas custas paraulas, sos presentes s han sentidu trapassare su coro e hana nadu a Pedru e a sos ateros apostolos: Frades caros, ite devimus faghere?. 38 Pedru hat rispostu: Cambiade vida e onzunu de ois si fattat battizare in numen de Gesù Cristu. Hazis a retzire su perdonu de sos peccados bostros ei su donu de s Ispiritu Santu. 39 Pro bois infattis est sa promissa, pro fizos bostros e pro tottu sos chi che sun attesu e chi su Segnore Deus nostru hat a cramare. 40 Cun medas ateras paraulas Pedru los cumbinchiant e los esortaiat, nendelis: Salvadebos dae sa sententzia de cundenna chi est pro falare subra custa generassione malinna. 41 Sos chi han postu mente a Pedru sun istados battizados, e gai, in cussa die, guasi tremiza persones si sun azuntas a sa comunidade. Sa vida de sa prima comunidade 42 E partitzipaian fittianos a sas istrutziones de sos apostolos, a sa vida comune, a sa chena de su Segnore e a sas orassiones. 43 Tottu fin ispantados e leados dae unu sensu de religiosu timore pro sos numerosos meraculos e prodigios chi Deus faghiat per mesu de sos apostolos. 44 Tottu sos fideles istaian umpare e tenian onzi cosa a cumone. 45 Bendian sas propriedades issoro e nde faghian parte a tottu, segundu su bisonzu de onzunu. 46 Onzi die, tott umpare, andaian a su templu e in sas domos cumpartian su pane e manigaian cun allegria e simplitzidade de coro, 47 laudende a Deus; fin bene cherfidos dae tottu su populu. 48 De die in die su Segnore faghiat creschere sa comunidade cun cuddos chi atzetaian sa salvesa. 32 Su dovere de sos apostolos est de essere testimonzos de sa resurretzione de Cristos. 38 Su battisimu est su signu de su cambiamentu de sa vida, de sa cunversione interiore. 42 Sos primos cristianos istaian umpare, si cherian bene, iscurtaian sas preigas de sos apostolos, pregaian e partitzipaian a s Eucarestia: chena de su Segnore, cumpartende su pane cunsagradu. Fractio panis est su numene antigu de sa missa. 46 Luca descriende sa vida de sos primos cristianos nos faeddat de fraternidade e de cominione de benes, de allegria e de simplitzidade de coros e de mentes. Sa prima comunidade cristiana vivet umpare, ca pregat umpare. Est una comunidade chi pregat e creschet, cun s azudu de su Segnore, ca onzi die ateros omines intran a sa vida noa de Deus, attirados dae s esemplu e dae su fervore de sos discipulos de Cristos. Attos de sos Apostolos 7

At 3,1-13 Pedru sanat su paraleticu 3 1Una die Pedru e Giuanne fin pighende a su templu. Fin sas tres de sero, s ora de s orassione. 2 Approbe a sa Janna de su templu chi si narait Janna Bella b haiat un omine, paraleticu dae sa naschida. Che lu jughian onzi die a inie, e isse pediat sa limusina a tottu sos chi intraian a su templu. 3 Appenas hat bidu a Pedru e Giuanne chi fin pro intrare, lis hat pedidu sa limusina. 4 Ma Pedru, umpare a Giuanne, l hat abbaidadu in cara e hat nadu: Abbaid a nois!. 5 Cuss omine los hat abbaidados, isperende de retzire da issos calchi cosa. 6 Pedru invetze l hat nadu: Dinari non nd hapo, ma su chi hapo ti do de bonu coro: in numen de Gesùs Cristu, su Nazarenu, pesadinde e camina. 7 Poi l hat leadu a manu tenta e l hat azuadu a si nde pesare. In s istante sas ancas ei sos cambutzos de su malaidu sun diventados sanos. 8 Si nd est pesadu ritzu a unu brincu e hat comintzadu a caminare. Poi est intradu a su templu cun sos apostolos: caminaiat, antzis brincaiat dae s allegria e laudaiat a Deus. 9 Bidendelu caminare e laudare a Deus, totta sa zente l hat reconnottu: 10 fit propriu isse, cuddu ch istaiat in sa Janna Bella de su templu. E gai fin tottu ispantados e meravizados pro su chi fit capitadu. Pedru annuntziat sa potentzia de Gesùs resuscitadu 11 In su mentres chi cuss omine chircaiat de trattennere a Pedru e Giuanne, sa zente, totta ispantada, est curta a ue fin issos in su porticu de Salomone. 12 Pedru, bidende custu, s est postu a faeddare a su populu: Omines de Israele, proite bos meravizades de custu fattu? Nos sezis annotende comente chi esseremus istados nois a faghere caminare cust omine, nois cun sas fortzas nostras e cun sas pregadorias nostras. 13 Invetze est istadu Deus, su Deus de Abramu, de Isaccu, de Giacobbe, su Deus de babbos nostros chi l hat sanadu, manifestende gai su podere gloriosu de Gesùs, servidore sou: propriu cuddu Gesùs chi ois hazis intregadu a sas autoridades e hazis accusadu ingiustamente indainanti de Pilatu, mentres chi isse haiat deztisu de lu liberare. 3 6 Pedru e Giuanne han unu postu de preminentza in sa prima comunidade cristiana. Issos dirigin sas assembleas liturgicas preghende e fattende pregare sos ateros. Nd haian potidu profettare de su ministeriu issoro pro s irricchire; invetze poveros fini e poveros sun restados; poveros de benes mundanos ma riccos de fide e de isperantzia in Deus e in Gesùs Salvadore. Ed est propriu in numene de Gesùs Salvadore chi Pedru sanat s omine paraleticu. Est Gesùs chi donat salvesa e liberassione, sos apostolos sun solu mediadores e ministros de custa salvesa. 12 Su e duos discursos de Pedru. S apostolu dat prima e tottu s interpretassione de su fattu meraculosu a su cale su populu hat assistidu. Non sun istados sos apostolos, ma est istadu Deus matessi chi hat sanadu su paraleticu. Ma custu meraculu Deus l hat fattu per mesu de sa persone de Gesùs, Messia, chi sos capos religiosos haian cundennadu a morte e chi Deus hat resuscitadu, ca proite non fit possibile chi su mere de sa vida esseret binchidu dae sa morte. Custa est duncas s ora pro su populu ebreu de si cunvertire, de si pentire e de cambiare vida. 8 Attos de sos Apostolos

At 3,14-26 14 Bois hazis fattu cundennare su Santu ei su Giustu e hazis dimandadu sa grassia pro unu criminale. 15 Gai hazis mortu a Gesùs, chi dat sa vida a tottu. Ma Deus l hat fattu torrare a bida dae sos mortos, e nois nde semus testimonzos. 16 Est pro sa fide in Gesùs chi cust omine, chi ois bidides e connoschides, est istadu sanadu. Gesùs l hat dadu sa fide e cun sa potentzia sua l hat sanadu cumpletamente in presentzia de tottu ois. 17 Frades, eo isco chi ois ei sos capos bostros l hazis fattu pro ignorantzia. 18 Ma Deus, propriu in custu modu, hat cumpridu su ch haiat annuntziadu per mesu de sos profetas, ossiat chi su Messia sou deviat suffrire. 19 Pentidebos duncas e torrade a su Segnore, a fines chi perdonet sos peccados bostros! 20 Gai su Segnore hat a fagher bennere pro ois su tempus de su consolu e bos hat a mandare su Messia, Gesùs, chi isse bos haiat destinadu. 21 Però, pro su momentu, Gesùs devet restare in chelu finas a cando no hat a bennere su tempus in su cale tottu sas cosas han a esser rennovadas, comente haiat nadu Deus matessi per mesu de sos santos profetas. 22 Moisè infattis hat nadu: Su Segnore Deus bostru, bos hat a mandare unu profeta che a mie e hat a esser unu de su populu ostru. L hazis a iscultare in tottu su chi isse bos narat. 23 Chie no hat a iscultare custu profeta hat a esser chirriadu dae mesu su populu e hat a esser isperdidu. 24 E tottu sos profetas, dae Samuele in poi, tottu cantos nd han faeddadu e han annuntziadu su ch est capitadu in custas dies. 25 Pro bois han faeddadu sos profetas, pro bois Deus hat fattu unu pattu de alleantzia cun babbos nostros cando hat nadu a Abramu: In s erentzia tua han a esser beneittas tottu sas nassiones de sa terra. 26 Pro custu Deus hat fattu torrare a bida su servidore sou Gesùs e l hat mandadu a bos battire sa benedissione, a bois aprima de sos ateros, a fines chi onzunu si cunvertat dae sa vida mala. 22 Gesùs est su profeta de su cale faeddaiat Moisè. Gesùs est su nou Moisè chi cumprit sas profetzias de s Antigu Testamentu; isse faeddat a numene propriu ca est profeta, Messia e Deus a su matessi tempus. 26 In Gesùs, a sa fine e su mundu, Deus hat a renovare s universu, e como in su tempus presente accumpanzat s Ecclesia pilligrina cun sa santa benedissione sua. Attos de sos Apostolos 9

At 4,1-18 Pedru e Giuanne indainanti de su tribunale 4 1Pedru e Giuanne fin ancora faeddende a su populu, cando sun accudidos sos satzerdotes ei sos sadduceos umpare a sos cumandantes de sa guardia de su templu. 2 Issos fin airados proite sos apostolos insinzaian a su populu, ma pius de tottu ca annuntziaian chi Gesùs fit torradu a bida e chi sos mortos puru torran a bida. 3 Pro cussu los han arrestados e che los han postos in presone finas a s incras, ca oramai fit già sero. 4 Ma medas de cuddos ch haian iscultadu sa paraula han cretidu ei su numeru de sos fideles, chentza contare sos omines, est aumentadu a guasi chimbemiza persones. 5 S incras sos capos de sos ebreos, sos antzianos, sos mastros de sa leze si sun reunidos in Gerusalemme, 6 umpare a su capu de sos satzerdotes Anna cun Caifas, Giuanne e Lissandru e cantos appartenian a sas familias de sos capos de sos satzerdotes. 7 Han fattu ennere sos apostolos e han comintzadu a los interrogare: Da inue o dae chie hazis retzidu su podere de faghere custu?. 8 Tando Pedru, prenu de Ispiritu Santu, lis hat rispostu: Capos de su populu e antzianos de custu tribunale, iscultademi. 9 Bois oe nos dimandades contu de su bene chi hamus fattu a unu poveru malaidu; e de pius cherides ischire comente mai cust omine est sanadu. 10 Ebbenes, una cosa devides ischire bois e tottu su populu de Israele: cust omine est indainanti a bois, sanu e salvu, ca hamus invocadu a Gesù Cristu, su Nazarenu, cuddu Gesùs chi ois hazis postu in rughe e chi Deus hat fattu torrare a bida dae sos mortos. 11 Su libru e sos Salmos faeddat de isse cando narat: Sa pedra chi ois, fraigamuros, hazis refudadu, est diventada pedra angulare. 12 Gesù Cristu e nessun atere podet dare sa salvesa: infattis no esistit ater omine in su mundu a su cale Deus hat dadu su podere de nos salvare. 13 Sos membros de su tribunale ebraicu, bidende su corazu de Pedru e de Giuanne, e cumprendende, dae atera parte, chi fin omines legos e simplitzes, fin ispantados e si rendian contu chi issos fin cuddos chi fin istados cun Gesùs. 14 In presentzia de cuss omine sanadu, chi fit accurtzu a issos, no ischian ite narrere. 15 Tando han cumandadu a Pedru e a Giuanne de si ch essire a fora dae su tribunale e si sun postos a chistionare tra issos goi: 16 Ite podimus faghere como cun custos omines? Infattis tottu sos abitantes de Gerusalemme ischin chi issos han fattu custu meraculu pubblicamente, e nois de zertu non podimus narrere chi no est beru. 17 Ma però, devimus proibire a issos in modu assolutu de faeddare in numene de Gesùs: gai sa notissia de custu meraculu non s hat a isparghere ancora de pius in mesu a sa zente. 18 Los han fattos cramare dae nou e lis han cumandadu de non faeddare assolutamente de Gesùs e de non 4 4 Luca si cumpiaghet de ponnere in risaltu sa creschimonia de s Ecclesia; custa olta lu faghet cando dia parrere chi b hat pagu afficu, proite sos apostolos sun istados arrestados. 10 Gesù Cristu, su Messia, hat fattu su meraculu: Isse ebbia podet dare sa salvesa, ca proite a isse ebbia Deus hat dadu onzi podere, torrendelu a bida dae sos mortos. 10 10 Attos de sos Apostolos

At 4,19-31 insinzare pius in numene sou. 19 Ma Pedru e Giuanne han rispostu: Giudicade bois matessi su chi est giustu indainanti e Deus: devimus iscultare a bois o puru devimus ubbidire a Deus? 20 In cantu a nois non podimus faghere a mancu de faeddare de custas cosas chi hamus bidu e intesu. 21 Sos de su tribunale ebraicu los han minettados dae nou, poi los han lassados andare liberos, ca non resessian a agattare un motivu pro los poder punire. Fin timende fintzas su populu: tottu infattis ringrassiaian ancora a Deus pro su meraculu ch haian fattu. 22 S omine sanadu meraculosamente teniat già pius de barant annos. 23 Predu e Giuanne sun istados lassados liberos, sun torrados a ue fin sos cumpanzos issoro e han contadu tottu su ch haian nadu sos capos de sos satzerdotes ei sos antzianos de su populu. 24 Tottu han iscultadu, poi si sun reunidos a pregare cun custas paraulas: O Deus, tue has criadu su chelu ei sa terra, su mare e tottu su chi b est in issos. 25 Tue per mesu de s Ispiritu Santu has fattu narrere a Davide, babbu nostru e servidore tou custas paraulas profeticas: Proite sos paganos si sun inchiberados ei sos populos han ordiminzadu cumplottos inutiles? 26 Sos res de sa terra si sun suguzados ei sos capos de sos esercitos si sun accordados tra issos contr a su Segnore e contr a su Messia sou. 27 E de abberu inoghe in Gerusalemme Erodes e Pontziu Pilatu si sun postos de accordu cun sos furisteris e cun su populu de Israele contr a su servidore tou Gesùs, chi tue has eligidu comente Messia. 28 Gai issos han cumpridu su chi tue, o Segnore, haias detzisu e istabilidu. 29 Ma como, o Segnore, abbaida comente nos minettan, e cuntzede a nois, servidores tuos, de poder annuntziare sa paraula tua cun grande corazu. 30 Mustra sa potentzia tua pro faghere ancora sanaduras, meraculos, prodigios, in numene de su santu fizu tou Gesùs. 31 In su mentre chi fin preghende, su logu in su cale fin cungregados s est tremidu: s Ispiritu Santu est bennidu subra a donzunu de issos e han comintzadu a annuntziare sa paraula de Deus chentza timoria. 19 Su primu dovere de sos apostolos est de dare testimonia a Cristos biu e resuscitadu, ca est istadu isse matessi a bi lis dimandare (cfr. At 1,8). Contr a custu cumandu non balet minetta umana peruna. 25 (cfr. Sal 12) Luca comente hat faeddadu de sa pregadoria de Gesùs in s evanzeliu, faeddat a s ispissa de sa pregadoria de sa prima Ecclesia. Su salmu est una profetzia messianica chi s applicat a sa passione de Gesùs. Sos paganos sun sos romanos, sos populos sun sos israelitas, sos res ei sos capos sun Erodes e Pontziu Pilatu chi han congiuradu contr a Gesùs prima e como persighin s Ecclesia de Gesùs. 31 S est tremidu : est unu signu esternu de sa ennida de s Ispiritu Santu, comente in sa die de sa prima Pentecoste. Attos de sos Apostolos 11

At 4,32-5,8 Comuniones de coros e de benes 32 Sa comunidade de sos ch haian abbratzadu sa fide fit unu coro e un anima sola, ei cuddos chi possedian calchi cosa non la cunsideraian comente propria, ma la ponian a cumone. 33 Sos apostolos annuntziaian cun convintzione e corazu sa resurretzione de su Segnore Gesùs. 34 Non b haiat tra issos mancunu bisonzosu, ca proite cuddos chi possedian campos e domos, las bendian, ei su inari ricavadu lu ponian a dispositzione e tottu: 35 Lu cunsignaian a sos apostolos e poi beniat divisu a donzunu segundu su bisonzu. 36 Fintzas Zuseppe, unu levita naschidu in Cipru e chi sos apostolos naraian Barnabas, ossiat fizu de consolassione, 37 teniat unu campu, l hat bendidu e hat cunsignadu su inari a sos apostolos. Ananias e Saffira 5 1Unu zertu Ananias invetze, de accordu cun sa muzere Saffira, hat bendidu una tanca 2 ma s hat mantesu pro isse una parte de su inari ricavadu e a sos apostolos hat cunsignadu solu s atera parte. Sa muzere ischiat tottu e fit de accordu. 3 Ma Pedru s est abbizadu de su fattu e hat nadu: Ananias, comente mai has intregadu s anima tua a Satana? T has trattesu una parte de su inari ricavadu dae s endisione, ma fattende gai non ses istadu sintzeru cun s Ispiritu Santu! 4 Prima de la endere, sa tanca fit sa tua e fintzas pustis chi l has bendida ti podias benissimu mantennere tottu su inari pro te: già l ischis bene. Proite invetze, has pensadu de fagher un atzione simile? Tue non ses istadu faularzu cun sos omines, ma cun Deus. 5 Appenas hat intesu custas paraulas, Ananias ch est ruttu a terra mortu. E a tottu sos chi fin iscultende lis hat bennidu timoria manna. 6 Poi, giovanos han imboligadu in d unu lentolu su corpus de Ananias e che l han giuttu a l interrare. 7 Pustis de unas tres oras est accudida fintzas sa muzere de Ananias. Issa no ischiat su chi fit appenas capitadu. 8 Predu li preguntat: Narami, Saffira, sa tanca l hazis bendida propriu ai custa presiu?. Issa hat rispostu: Emmo, ai custu presiu. 32 Duas sun sas caratteristicas de sa prima comunidade cristiana: sa fide ei s unione. Sa fide in sa resurretzione de Cristos, chi sos apostolos annuntzian cun corazu e convintzione, ispinghet sos primos cristianos a formare tra issos una comunione profunda, tantu chi in sa comunidade non b haiat ne poveros e ne riccos, ma tottu fin che pare, proite chie teniat calchi propriedade, si bi fit sa netzessidade, bi rinuntziaiat pro azuare chie fit in su bisonzu. 36 Barnabas beniat nadu fizu de sa consolassione pro sa capatzidade sua de cunfortare sos animos. 5 1 Su fattu de Anania e Saffira est sa prima umbra mala chi attraessat sa comunidade cristiana, bantada prima dae Luca e istimada dae tottu su populu. 5 Ananias e Saffira sun istados punidos pro sa faula a s Ispiritu Santu. Sa faula issoro est un offesa grave a s autoridade de sos apostolos, sa cale hat origine in Deus matessi. 12 12 Attos de sos Apostolos

At 5,9-23 9 Tando Pedru l hat nadu: Proite bos sezis postos de accordu ambos duos, pro isfidare s Ispiritu de su Segnore? Accòllos sun recuende cuddos chi han interradu a maridu tou: como issos che lean a tie puru. 10 In cussu matessi istante Saffira est rutta a terra indainanti e Pedru ed est morta. Cando sos giovanos sun intrados l han agattada morta; tando che l han leada pro la sepultare approbe a su maridu. 11 A totta s Ecclesia e a tottu cuddos chi sun bennidos a connoschentzia de custos fattos lis hat intradu timoria manna. Sos meraculos de sos apostolos 12 Sos apostolos faghian meraculos e prodigios in mesu a su populu. Tottu sos ch haian abbratzadu sa fide fin solitos de si reunire sutta su porticu de Salomone. 13 Nessun atere s attriviat de s unire a issos, eppuru su populu nde teniat istima manna de issos. 14 Sa comunidade creschiat sempre de pius, c aumentaiat su numeru de sos omines e de sas feminas chi creian in su Segnore. 15 Sos malaidos ch enian bogados a sas piattas, los ponian subra un isterrimenta o una lettiga in modu chi Pedru passende los haeret toccados nessi cun s umbra sua. 16 B accudiat zente meda fintzas dae sas biddas accurtzu a Gerusalemme: battian sos malaidos ei cuddos chi fin tormentados dae sos ispiritos malignos e tottu cantos benian sanados. Sos apostolos benin persighidos dae s autoridade 17 Tando su capu de sos satzerdotes e tottu sos chi fin cun isse, ossiat cuddos chi fin de su partidu de sos sadduceos, prenos de rezelu, 18 han fattu arrestare sos apostolos e che los han postos in presone. 19 Ma, a denotte, un anghelu de su Segnore hat abertu sa janna de sa presone, nde los hat fattos bessire e lis hat nadu: 20 Andade a su templu e preigade a su populu sa dottrina de sa vida noa. 21 Sos apostolos han ubbididu: a manzanu chito sun andados a su templu si sun postos a insinzare. Imperistantu, su capu de sos satzerdotes ei cuddos chi fin cun isse han reunidu sos capos de su populu pro seere in tribunale. Poi han cumandadu de nd ogare sos apostolos dae presone e de bi nde los battire addainanti. 22 Ma cando sas guardias sun andadas a presone non b han agattadu sos apostolos. Tando sun torrados luego insegus e hana nadu: 23 Sa presone l hamus agattada bene serrada ei sas guardias fin ritzas indainanti de sas jannas. Ma cando hamus abertu sas jannas, intro non b haiat neune. 11 Su castigu est un ammonimentu a sa comunidade intrea, chi pro sa prima olta benit cramada dae Luca Ecclesia. 17 Su populu cheriat bene a sos apostolos e los istimaiat; sos capos invetze los abbaidaian a ogru tortu e los han fattos arrestare. 20 Sa dottrina de sa vida noa est sa dottrina cristiana chi dat sa vida eterna e, a su matessi tempus, est un esperientza e vida. Attos de sos Apostolos 13

At 5,24-42 24 Intendende custas cosas su cumandante de sas guardias de su templu ei sos capos de sos satzerdotes no ischian ite nde pensare e si dimandaian ite bi podiat haere capitadu. 25 Tando s est presentadu un omine e hat nadu: Iscultade: cussos omines chi ois ch hazis postu in presone, como sun in su templu insinzende a su populu. 26 Su cumandante de sas guardias est tuccadu luego cun sos omines pro arrestare torra sos apostolos, però non cun sa fortza, ca fin timende de essere accrastiados dae sa zente. 27 Che los han leados e los han setzidos in su bancu de su tribunale. Su capu de sos satzerdotes hat comintzadu a los accusare: 28 Nois bos haimus proibidu severamente de preigare in numene de cuss omine, e bois invetze hazis sighidu a preigare in totta Gerusalemme. E de pius, che cherides bettare subra nostra sa neghe de sa morte sua. 29 Ma Pedru ei sos apostolos han rispostu: Si devet ubbidire prima a Deus chi no a sos omines. 30 Como, su Deus de babbos nostros hat fattu torrare a bida a Gesùs, cuddu chi ois haizis mortu incravendelu in sa rughe. 31 Deus l hat inaltziadu cun sa destra sua, comente capu e Salvadore nostru, pro dare a su populu de Israele sa grassia de cambiare vida e de retzire su perdonu de sos peccados. 32 Nois semus testimonzos de custos fattos: nois ei s Ispiritu Santu, chi Deus hat dadu ai cuddos chi li ubbidin. 33 Sos zuighes de su tribunale, intendende custas cosas, airados cherian bocchire sos apostolos. 34 Ma tra issos b haiat unu fariseu, chi si naraiat Gamaliele, mastru de sa leze, istimadu dae su populu. Si nd est pesadu in mesu a su tribunale e hat cumandadu de che ogare a fora, pro un iscutta, sos apostolos. 35 Poi hat nadu: Omines de Israele, pensade ene a su chi hazis in bidea de faghere ai custos omines. 36 No est dae meda, ammentadebonde, chi s est presentadu unu tzertu Teudas chi si creiat cosa meda e li sun andados infattu unos battoschentos omine. Poi però l hana mortu, ei sos chi li sun andados infattu si sun isperdidos e sun torrados a nudda. 37 Pustis de isse, a su tempus de su tzensimentu, s est presentadu Giudas su Galileu. Isse est resessidu a cumbinchere unu fiottu mannu de zente a li andare infattu, ma a isse puru l hana mortu, e tottu sos chi li sun andados infattu si sun isperdidos. 38 Como bos naro duncas: non bos occupedas pius de custos omines e lassadelos de sesi: proite si custu est unu progettu o un impresa umana hat a iscumparrere a sa sola; 39 si invetze Deus est dae sa parte issoro, no hazis a esser bois a los arruinare. Istade attentos a non gherrare cun Deus. Sos zuighes de su tribunale han postu mente a Gamaliele. 40 Han fattu cramare torra sos apostolos e los han fattos atzottare; poi lis han cumandadu de non faeddare pius in numene de Gesùs e a s assegus che los han dispatzados. 41 Sos apostolos sun bessidos dae su tribunale e si che sun andados tottu cuntentos, ca haian hapidu s unore de essere maltrattados pro su numene de Gesùs. 42 Onzi die in su templu o in sas domos sighian a insinzare e a annuntziare chi Gesùs est su Messia. 29 Pedru hat sa preminentza in sa prima Ecclesia, però no operat ne rispondet a sa sola, ma paris cun sos ateros. 34 Gamaliele est unu famadu mastru de sa leze, omine sabiu, dottu e tollerante. Est istadu fintzas mastru de Paulu apostolu. 36 Teudas fit unu rivolutzionariu; nde faeddat fintzas Zuseppe Flaviu, istoricu ebreu. 37 Giudas su Galileu est un ateru rivolutzionariu contr a sos romanos e fundadore, segundu Zuseppe Flaviu, de sos zelotas. 14 14 Attos de sos Apostolos

At 6,1-15 Sos Doighi ei sos Sette 6 1In cussas dies, creschende su numeru de sos discipulos, sos fideles de limba greca han incomintzadu a murrunzare contr a sos de limba ebraica ca, in sa distributzione cotidiana, sas viudas issoro benian trascuradas. 2 Tando sos apostolos, reunida s assemblea des sos discipulos, hana nadu: No est giustu chi nois trascuremus de preigare sa paraula de Deus pro nos occupare de sa distributzione de sos viveres. 3 Seberade piusprestu in mesu a bois, o frades caros, sette omines de bona fama, prenos de Ispiritu Santu e de sapientzia, e nois hamus a affidare a issos cust ingarrigu. 4 Gai nois nos hamus a dedicare, a tempus prenu, a s orassione e a su ministeriu de sa paraula. 5 Custa proposta est piaghida a totta s assemblea e han eligidu a Istevene, omine prenu de fide e de Ispiritu Santu, Tilippu, Pròcoru, Nicànore, Timóne, Parmenàs e Nicolau, un istranzu de Antiochia. 6 Han presentadu poi custos sette omines a sos apostolos; sos cales, pustis de haere pregadu, lis han postu sas manos in conca. 7 Intantu sa paraula de Deus s isparghiat sempre de pius e creschiat meda su numeru de sos discipulos in Gerusalemme e fintzas medas satzerdotes abbratzaian sa fide. Istevene benit arrestadu 8 Deus fit cun Istevene e li daiat sa fortza de fagher meraculos mannos e prodigios in mesu a su populu. 9 Ma paritzos li sun andados contra: fin de sa comunidade ebraica, nada de sos Libertos, cun ateros de Tzirene e de Alissandria e ateros de sa Cilicia e de s Asia. Custos si sun postos a chistionare cun Istevene, 10 ma non li podian parare fronte, ca isse faeddaiat cun sa sapientzia chi li eniat dae s Ispiritu Santu. 11 Tando han pagadu omines pro narrere chi l haian intesu nende frastimos contr a Moisè e contr a Deus. 12 Gai han postu in buluzu su populu, sos capos de su populu ei sos mastros de sa leze. Poi li sun lompidos, l han tentu e che l han trazadu a su tribunale. 13 Han presentadu testimonzos faltzos chi naraian: Cust omine est sempre faeddende contr a su logu santu, a su templu e contr a sa leze nostra. 14 Antzis l hamus intesu nende chi Gesùs Nazarenu hat a destruere su templu e hat a cambiare sas lezes chi nos hat dadu Moisè. 15 Tottu sos chi fin setzidos in tribunale, fissende sos ogros subra de isse, han bidu sa cara sua risplendente chei sa cara de un anghelu. 6 1 Incomintzan sas primas difficultades pro sa comunidade cristiana. Sos discipulos (goi enin nados pro sa prima olta in sos Attos sos ch haian abbratzadu sa fide) sun creschende de numeru e comintzan sos murrunzos ei sos cuntrastos tra sos cristianos de cultura greca (Ellenistas) ei sos de cultura ebraica. Sos doighi apostolos los ponen de accordu e in paghe istituende unu gruppu de sette omines chi retzin s ingarrigu de assistere sos poveros. Sos apostolos invetze si dedican a s orassione e a su servissiu de sa paraula divina. 10 Si avverat como pro Istevene sa promissa de Gesùs: Bos hap a dare una tale sapientzia chi tottu sos avversarios bostros no han a poder resistere ne contraighere. (Lc 21,15). 11 Sos testimonzos faltzos comente sun presentes in su protzessu de Gesùs, su modellu de tottu sos martires, gai si presentan puru a testimoniare contr a Istevene, su primu martire cristianu. Sas accusas sun sas matessi: de frastimare e de essere contr a su templu. Attos de sos Apostolos 15

At 7,1-16 Discursu de Istevene 7 1Su capu de sos satzerdotes hat preguntadu a Istevene: Beru est su chi naran sos accusadores tuos?. 2 Istevene tando hat rispostu: Frades e babbos, iscultademi! Su Deus, a su cale appartenen s unore ei sa gloria, est apparfidu a babbu mannu nostru Abramu, cando fit in Mesopotamia e non fit andadu ancora a abitare in sa terra de Canaan. 3 L hat nadu: Essi dae sa terra tua, lassa sa familia tua e anda a sa terra chi t hap a mustrare. 4 Abramu tando hat abbandonadu sa terra de sos Caldeos ed est andadu a abitare in Canaan. Poi su babbu de Abramu est mortu e Deus l hat fattu emigrare ai custa terra in sa cale abitades bois. 5 Ma in issa non l hat dadu perunu possessu, manc unu cantigheddu pro bi ponner su pè nde l hat dadu; ma l hat promissu de bi la dare in propriedade pius a tardu, a isse e a s erentzia sua: ma in cussu tempus Abramu non teniat fizos. 6 Poi Deus l hat nadu: S erentzia tua hat a abitare in terra furistera; e inie hat a diventare isclava e hat a esser maltrattada pro battoschentos annos. 7 Ma eo hap a punire su populu chi los hat a fagher diventare isclavos. Pius a tardu issos han a poder bessire e m han a adorare in custu logu. 8 Gai hat nadu su Segnore, poi hat fattu cun Abramu cuss alleantzia chi hat pro sinnu sa tzircuntzisione. E gai Abramu hat hapidu unu fizu, Isaccu, e l hat tzircontzisu a sa e otto dies. Poi Isaccu hat generadu a Giacobbe e Giacobbe hat generadu sos doighi patriarcas. 9 Sos Patriarcas pro invidia han bendidu a Zuseppe, chi ch est istadu giuttu a s Egittu. Ma Deus fit cun isse, 10 e l hat liberadu dae tottu sas tribulassiones: li hat dadu grassia e sapientzia de fronte a su Faraone, re d Egittu, su cale pro cussu hat nominadu a Zuseppe guvernadore de s Egittu e amministradore de tottu sos benes suos. 11 Poi in s Egittu e in sa terra de Canaan b hat hapidu una caristia manna. Sa miseria fit manna e babbos nostros non tenian nudda a manigare. 12 Giacobbe però, hapende ischidu, chi in s Egittu b haiat trigu, b hat mandadu sos fizos a nde comporare. 13 Cando bi sun torrados sa segunda ia, Zuseppe s est fattu connoschere dae sos frades, e gai su Faraone est bennidu a ischire de cale istirpe fit Zuseppe. 14 Zuseppe tando hat mandadu a cramare su babbu Giacobbe e totta sa parentela: settantachimbe persones in tottu. 15 Giacobbe est faladu a s Egittu, inue est mortu isse e tottu sos mannos nostros. 16 Poi sun istados trasportados a Sichem e postos in su sepulcru chi Abramu haiat comporadu e pagadu in dinari de prata dae sos fizos de Emor, in Sichem. 7 2 Custu discursu de Istevene est unu riassuntu de s istoria de s Antigu Testamentu. Istevene est istadu accusadu dae sos avversarios de essere contr a su templu e a sa leze. Isse si servit de branos de sa Genesi e de s Esodu pro dimostrare chi su templu no est essentziale pro su cultu divinu, proite su cultu divinu bi fit fintzas a su tempus de sos patriarcas, prima de s esistentzia de su templu. E cando Salomone hat fraigadu su templu, Deus hat declaradu ch isse non abitat in domos de pedra, fraigadas dae sos omines. Istevene dimustrat de no essere ne contr a su templu ne contr a Deus, ne contr a sa leze sua; antzis sun sos Giudeos matessi a essere contr a sa leze, ca si sun dados a s idolatria, han bendidu a Zuseppe, han refudadu a Moisè e han persighidu sos profetas. 10 Zuseppe est figura de Gesùs. Deus fit cun isse, Luca lu narat de Zuseppe e de Gesùs (At 7,9). Zuseppe hat grassia e sapientzia de fronte a su Faraone, comente Gesùs fit prenu de sapientzia ei sa grassia de Deus fit cun isse (Lc 2,40; 2,52). 16 16 Attos de sos Apostolos

At 7,17-39 17 Accurtziendesinde su tempus de su cumprimentu de sa promissa chi Deus haiat fattu solennemente a Abramu, su populu creschiat e si multiplicaiat in s Egittu. 18 Unu die inie est pigadu a tronu un ateru re chi no haiat connottu a Zuseppe. 19 Custu re hat persighidu cun astutzia e malignidade sa zente nostra e hat custrintu sos mannos nostros a abbandonare sas criaduras issoro pro las fagher morrere. 20 In cussu tempus est naschidu Moisè, unu piseddu divinamente bellu. Pro tres meses est istadu pesadu in domo de su babbu. 21 Ma cando est istadu abbandonadu, sa fiza de su Faraone nde l hat collidu e l hat pesadu che chi esseret fizu sou. 22 Gai Moisè hat imparadu tottu sas iscientzias de sos egitzianos ed est diventadu un omine importante, siat pro su chi naraiat, siat pro su chi faghiat. 23 Cando teniat barant annos, Moisè hat sentidu su disizu de connoschere sa zente sua, su populu de Israele. 24 Est andadu a ue fin issos e, bidende unu chi eniat maltrattadu dae un egitzianu, lu difendet e pro lu vindicare, bocchit s egitzianu. 25 Moisè pensaiat chi sos frades de sa ratza sua dian haer cumpresu chi, per mesu de isse, Deus los cheriat salvare dae sos egitzianos. Ma issos no han cumpresu. 26 Sa die pustis s est presentadu in mesu a issos in su mentres chi duos fin gherrende e s est postu a los ponnere in paghe. Lis naraiat: No l ischides chi sezis frades? Proite bos insultades pari pari?. 27 Ma cuddu chi fit maltrattende su ighinu che l hat respintu nendeli: Chie t hat postu a capu e zuighe subra de nois? 28 Mi cheres forsis bocchire, comente eris has mortu cudd egitzianu?. 29 Intendende custas paraulas Moisè est fuidu ed est andadu a abitare in sa terra de Madian e inie hat hapidu duos fizos. 30 Pustis de barant annos, cando fit in su desertu de su Sinai, l est apparfidu un anghelu in mesu a sas framaridas de unu ruarzu alluttu. 31 Ai cussa isione, Moisè est restadu ispantadu, e in su mentres, chi si fit accurtziende a sa magra pro idere menzus, hat intesu sa oghe de su Segnore chi naraiat: 32 Eo su Deus de sos mannos tuos, su Deus de Abramu, de Isaccu e de Giacobbe. Tottu tremendesi, Moisè non s attriviat a altziare sos ogros. 33 Ma su Segnore l hat nadu: Bogadinde sas sandulas, proite su logu inue ses est terra santa. 34 Hapo idu su populu meu maltrattadu in s Egittu, hap intesu sos tunchios issoro e so ennidu a los liberare. E como, beni chi ti cherzo mandare a s Egittu. 35 Cust omine, Moisè, est cuddu chi sos israelistas haian rinnegadu, nende: Chie t hat fattu capu e zuighe?, propriu a isse Deus hat mandadu comente capu e Salvadore, per mesu de s anghelu chi fit apparfidu in su ruarzu. 36 Isse los hat fattos bessire dae s Egittu fattende meraculos e prodigios in cussa nassione, in su mare ruju e in su desertu, pro baranta annos. 37 Isse est cuddu Moisè chi hat nadu a su populu de Israele: Deus hat a suscitare in mesu a frades bostros unu profeta che a mie. 38 Isse est cuddu chi, daghi fin reunidos in su desertu, hat fattu de intermediariu tra s anghelu chi li faeddaiat dae su monte Sinai e babbos nostros. Isse hat retzidu dae Deus paraulas de vida pro las dare a nois. 39 Ma babbos nostros non l han cherfidu iscultare, ant 35 Fintzas Moisè est figura de Gesùs: Luca narat chi Moisè fit profeta potente in operas e in paraulas; sa matessi espressione est impitada dae sos discipulos de Emmaus, faeddende de Gesùs (Lc 24,19). Moisè est istadu rinnegadu comente Gesùs est istadu rinnegadu dae sos Giudeos. Moisè est istadu costituidu capu e liberadore, operadore de prodigios e de meraculos, prototipu e figura de su profeta messianicu : Gesùs, su Cristos. Attos de sos Apostolos 17

At 7,40-53 zis l han respintu e si che cherian torrare a s Egittu. 40 Naraian infattis a Aronne: Faghenos deos chi pottan caminare indainanti nostru, ca no ischimus ite l hat capitadu ai custu Moisè chi nos nd hat bogadu fora dae s Egittu. 41 E in cussas dies s han fattu unu itellu de oro, han offertu sacrifissios ai cuss idolu e fin cuntentos de cantu haian fattu cun sas manos issoro. 42 Tando Deus lis hat furriadu sas palas e los hat abbandonados a issos matessi, e gai han adoradu sos isteddos de su chelu, comente est iscrittu in su libru de sos profetas: M hazis forsis offertu vittimas e sacrifissios pro barant annos in su desertu, populu de Israele? 43 Hazis piusprestu giuttu a pala sa tenda de Moloc, ei s istella de su Deus Refan, sas mazines chi bos hazis fattu pro l has adorare. Pro cussu eo bos ch hap a leare ai cudd ala de Babilonia. 44 Sos mannos nostros in su desertu tenian sa tenda de s alleantzia, in sa cale Deus faeddaiat cun Moisè. Deus matessi haiat cumandadu a Moisè de la faghere segundu su modellu ch haiat bidu. 45 Issa poi est istada intregada a sos mannos nostros e issos, a su tempus de Giosuè, si l han afferrada infattu cando han conchistadu sa terra de sos paganos chi Deus ch haiat bogadu a fora addainanti de issos. Gai est restada finas a su tempus de Davide. 46 Davide bene cherfidu dae Deus, hat dimandadu de poder fraigare una domo pro su Deus de Giacobbe. 47 Ma est su re Salomone chi hat fraigadu una domo a su Segnore. 48 Deus soberanu però no abitat in domo fraigadas dae sas manos de sos omines. Lu narat fintzas su profeta: 49 Su chelu est su tronu meu ei sa terra su banchittu de sos pes mios. Cale domo m hazis a poder mai fraigare, narat su Segnore, o cale deet essere su logu de su reposu meu? 50 Non so istadu forsis eo chi hapo fattu tottu custas cosas? 51 Ostinados, duros de coro e surdos de origras! Bois resistides sempre a s Ispiritu Santu, comente han fattu sos mannos bostros gai faghides bois puru. 52 Cal est su profeta chi sos mannos bostros no han persighidu? Issos han mortu sos profetas chi annuntziaian sa ennida de Gesùs, su Giustu, cussu chi ois hazis traitu e mortu. 53 Bois hazis retzidu sa leze per mesu de anghelos, ma non l hazis osservada!". 51 E como sos fizos de sos giudeos si cumportan chei sos babbos, resistende a s Ispiritu Santu, no osservende sa leze, traighende e bocchende a Gesùs, su profeta santu e giustu. 18 18 Attos de sos Apostolos