Како до ефективни јавни политики

Size: px
Start display at page:

Download "Како до ефективни јавни политики"

Transcription

1 Како до ефективни јавни политики Водич за советници во Средна и Источна Европа Овен Јанг и Лиза Квин

2 CIP Каталогизација во публикација Национална и универзитетска библиотека Св. Климент Охридски, Скопје 321.7(035) 351(035) ЈАНГ, Овен Како до ефективни јавни политики: водич за советници во Средна и Источна Европа / Овен Јанг и Лиза Квин. Скопје: Фондација Институт отворено општество Македонија, стр.; 23 см. Фусноти кон текстот. Библиографија: стр Содржи и : Прилог А-Б ISBN Квин, Лиза (автор) а) Јавна политика Прирачници COBISS.MK-ID

3 Како до ефективни јавни политики Водич за советници во Средна и Источна Европа Овен Јанг и Лиза Квин Фондација ИНСТИТУТ ОТВОРЕНО ОПШТЕСТВО МАКЕДОНИЈА Скопје, 2009

4 Отпечатено во Република Македонија. Сите права задржани. Ниту еден дел од оваа книга не смее да се печати или репродуцира во која било форма, ниту преку електронски, механички и други средства познати сега или натаму изумени, вклучувајќи фотокопирање и снимање, ниту во систем за чување или на податоци, без дозвола од издавачите во пишана форма. Оваа книга е публикација на Иницијативата за реформа на локалната самоуправа и на јавните служби (LGI) и на Институтот отворено општество од Будимпешта. Анализите, заклучоците и мислењата изнесени во оваа публикација се на авторите, но не задолжително и на Иницијативата за реформа на локалната самоуправа и на јавните служби (LGI) и на Институтот отворено општество од Будимпешта или на нивните вработени, директори или на други соработници кои ја финансираат нивната работа. Примероци од книгата (на англиски јазик) може да нарачаат на е-пошта или по пошта од LGI. Седиштето на LGI се наоѓа на следната адреса: Nádor utca 11. H-1051 Budapest, Hungary Поштенска адреса: P.O. Box 519 H-1357 Budapest, Hungary Телефон: (36-1) Факс: (36-1) E-пошта: Веб-сајт: Прво издание во 2002 година од Иницијативата за реформа на локалната самоуправа и на јавните служби, Институт отворено општество Будимпешта. OSI/LGI, 2002 TM and Copyright 2002 Open Society Institute Издавач: Фондација Институт отворено општество-македонија За Издавачот: Владимир Милчин Уредници: Фани Каранфилова-Пановска, Орхан Усеин Автори: Овен Јанг, Лиза Квин Превод од англиски јазик и лектура: Абакус, Скопје Стручно читање: Лидија Димова, Неда Коруновска Дизајн и печат: Магор, Скопје Тираж: 350 примероци

5 ПРЕДГОВОР ПРЕДГОВОР Во последниве години, ние од Иницијативата за реформа на локалната власт и на јавните служби (Local Government and Public Service Reform Initiative - LGI), од Институтот отворено општество - Будимпешта, почнавме постепено да воведуваме нови форми на меѓународен развој. Покрај традиционалните дејности од видот преземање активности, давање грантови и градење на капацитети, сега сме активно вклучени во дизајнирањето и креирањето на јавните политики. За таа цел, работиме со нови партнери и ги модифициравме нашите производи: LGI нарачува policy papers 1, обезбедува грантови за членовите на професионалните мрежи за реализација на компаративни и применети истражувања и соработуваме со меѓународни организации во фазата на формулирање на јавните политики и во обезбедувањето обука. Во Средна и Источна Европа се соочуваме со посебни проблеми: вториот јазик на нашите партнери и на креаторите на јавните политики е англискиот кој се употребува како заедничка форма на комуникација. Авторите на policy papers најчесто треба да ги презентираат своите идеи на двата јазика на локалниот јазик и на англиски јазик кога комуницираат со странските инвеститори, донатори и со советниците. Со овој прирачник сакаме да обезбедиме поддршка при пишувањето на policy papers. Оваа книга може да послужи и како упатен материјал, но бидејќи произлегува од екстензивната литература за истражувања, пишување и објавување на policy papers, може да се смета и за основа за обука за пишување на истите. Се надеваме дека на политичките аналитичари и на академските истражувачи ќе им биде корисна оваа книга. LGI и потенцијалните корисници на нашите проекти сметаат дека од суштинско значење е подобрувањето на квалитетот на идните публикации. Студиите, извештаите, написите и книгите треба да бидат презентирани во форма која е општо прифатлива од креаторите на политиките, како и од советниците за јавни политики кои се целна група на книгата. Оваа публикација е дел од Иницијативата за јавна политика на LGI, и беше дизајнирана за да обезбеди поддршка на тинк-тенк организациите и на креато- 1 Белешка на обучувачите од Македонија Се обидовме да користиме македонска кованица за изразот, но се чини дека учесниците се повеќе одомаќинети со оргиналниот израз policy paper. Затоа, во овој водич (и за време на обуката) решивме да ги користиме англиските термини. v

6 КАКО ДО ЕФЕКТИВНИ ЈАВНИ ПОЛИТИКИ рите на јавните политики во регионот. Програмата нуди совети за раководењето и за професионалната поддршка на новоформираните институти за јавни политики. Веруваме дека овој водич ќе им помогне на ваквите центри, на другите партнери, и на нашите колеги од областа на јавните политики во регионот. LGI им се заблагодарува на Овен Јанг и Лиза Квин за нивната одлично завршена работа како автори и редактори на оваа публикација. Добивме професионални совети и коментари од José de Barros, Petra Kovács, Péter Radó и Viola Zentai за време на изготвувањето на водичот. Претходниот водич на Sarolta Kérészy и Éva Figder исто така придонесе за изготвувањето на оваа публикација. Gábor Péteri LGI, Research Director vi ИНИЦИЈАТИВА ЗА РЕФОРМА НА ЛОКАЛНАТА САМОУПРАВА И НА ЈАВНИТЕ СЛУЖБИ

7 БЛАГОДАРНОСТ БЛАГОДАРНОСТ Истражувањето на чинителите на јавната политика во Средна и Источна Европа, како и на природата на policy papers беше во центарот на вниманието при изготвувањето на овој водич. Оттука, авторите би сакале да ја изразат својата благодарност за следниве личности од LGI - Gábor Péteri, Petra Kovács, José de Barros, Viola Zentai и Tom Bass - кои несебично го дадоа своето време и помогнаа да ја обликуваме содржината на овој прирачник. Би сакале да и се заблагодариме на Светската банка за тоа што ни дозволи да користиме извадоци од документите употребени во оваа книга за целите на анализа. Конечно, да и се заблагодариме на Judit Kovács за дизајнот и техничката обработка на книгава. Доколку читателите имаат коментари или повратни информации во врска со оваа книга, ги молиме да не контактираат на следниве електронски пошти eoin@bos.org.yu или lisa@bos.org.yu Автори: Овен Јанг и Лиза Квин Центар за градење капацитети Отворено училиште Белград vii

8 КАКО ДО ЕФЕКТИВНИ ЈАВНИ ПОЛИТИКИ viii ИНИЦИЈАТИВА ЗА РЕФОРМА НА ЛОКАЛНАТА САМОУПРАВА И НА ЈАВНИТЕ СЛУЖБИ

9 СОДРЖИНА СОДРЖИНА 1 Вовед Чинители на јавната политика (Заедницата) Дефинирање на јавната политика Чинители-припадници на јавната политика Од политички науки до наука за јавна политика Науката за политиката како применета дисциплина Процес на креирање јавна политика Циклусот на јавната политика Улогата на policy paper во процесот на креирање јавна политика Дисеминација на вашите идеи POLICY PAPER : Преглед Различни видови policy papers : Студија и бриф POLICY PAPER: Структурни и текстуални елементи Скицирање на вашиот документ Наслов Содржина Список на табели и/или слики Извадок или извршно резиме Вовед Опис на проблемот Опишување на проблемот: структура и аргументација Составување на описот на проблемот: текст и аргументација Алтернативни решенија Составување алтернативни решенија: структура и аргументација Составување на алтернативни решенија: текст и аргументација ix

10 КАКО ДО ЕФЕКТИВНИ ЈАВНИ ПОЛИТИКИ 5.8 Заклучок и препораки Ендноти Библиографија Прилози Индекс Објавување на вашиот документ Пишување за конкретен издавач Подготовка на вашиот ракопис Доставување на вашиот ракопис Соработка со уредникот Завршни забелешки Прилози Прилог A: Вовед - примери Прилог Б: APA правилници за цитати Референци Слики Слика 1.1 Преглед на структурата на прирачникот... 2 Слика 2.1 Чинители на јавната политика од перспектива на советникот за јавна политика... 7 Слика 2.2 Рамката на дисциплината... 9 Слика 3.1 Циклус на политиката Табели Табела 4.1 Разлики меѓу студија и бриф x ИНИЦИЈАТИВА ЗА РЕФОРМА НА ЛОКАЛНАТА САМОУПРАВА И НА ЈАВНИТЕ СЛУЖБИ

11 ВОВЕД 1 ВОВЕД Развивање знаење и вештини неопходни за пишување ефективни policy papers, кои ќе се објавуваат на јазик кој не е мајчин, подразбира исклучително познавање на тој јазик, но исто така и дека ќе мора да станете дел од чинителите на јавните политики бидејќи за нив ќе пишувате. Оваа книга е наменета за чинителите на јавната политика како што се советниците за јавна политика, истражувачите и аналитичарите. Тие советници мора јасно да ги разбираат приодите, целите, конвенциите и јазикот на заедницата, како и средствата за комуникација што се користат во процесот на креирање јавни политики. Сепак, вашето учество во оваа заедницата ќе трпи влијание и од посебните околности на вашиот локален контекст. Оваа книга нуди многу информации за чинителите на јавната политика, за процесот на креирање на политиката и за policy papers во рамките на еден ваков социјален приод 1, но не претендира сите дадени информации да бидат директно применливи во вашиот контекст. Оттука, оваа книга може да ви понуди максимална поддршка во вашиот континуиран развој како автор доколку најдете начин да ги примените информациите од овој водич на вашите специфични околности. Врз основа на оваа социјална перспектива, овој прирачник има за цел да ви понуди поддршка во: Членството во заедницата на јавната политика и разбирањето на нејзините конвенции и алатки е од клучна важност за пишувањето policy papers размислувањето и конципирањето на природата на чинителите на јавната политика меѓу кои сте и вие; разгледувањето на улогата на policy papers како алатки за донесување на одлуки во процесот на креирање политики; надградувањето на вашето знаење и вештини за структурните и текстуалните елементи на policy papers ; сите фази на процесот на пишување и објавување на вашиот policy paper. Овој водич за пишување ефективни policy papers поаѓа од користењето на таквите документи како алатка за креирање на јавна политика, до давањето детален опис на главните елементи на policy paper, со фокус на процесот на нивното објавување. Следниов дијаграм дава преглед на водичот: 1 Социјалниот приод прифатен во оваа книга е под големо влијание на делата на Berkenkotter и Huckin (1993); Hyland (2000); Johns (1997); Miller (1984); Prior (1998); Russell (1997); и Swales (1990). 1

12 КАКО ДО ЕФЕКТИВНИ ЈАВНИ ПОЛИТИКИ Слика 1.1 Преглед на структурата на водичот Чинители на јавна политика Процес на креирање на јавна политика Policy Paper Елементи: Наслов Содржина Извадок или извршно резиме Вовед Опис на проблемот Алтернативи на јавната политика Заклучок и препораки Ендноти Библиографија Додатоци Објавување на Policy Paper Главниот фокус е на policy paper од видот на студија Куса дискусија за фокусот и приодот заземен при изготвувањето на овој водич може да помогне најефективно да ја користите оваа книга. Видот policy paper, опфатен и детално опишан во овој водич, е документ кој се изготвува во доменот на студијата за јавна политика (policy study) натаму во текстот: студија. Ваквиот избор е одраз на потребата од поддршка на бројните студии направени за првпат во регионот на Средна и Источна Европа (СИЕ) во рамките на науката за јавни политики. Иако овој водич е првенствено наменет за истражувачите на јавните политики, аналитичарите, исто така, можат да го користат бидејќи тесната врска меѓу студијата и анализата на јавната политика и видот на policy papers кои се произведуваат во двете области се разгледуваат контрастивно во почетните делови на книгата. Понудениот опис на policy paper се базира врз екстензивна анализа на објавени студии, интервјуа со специјалисти за регионални политики и врз селектирани жанрови. Избрани се најновите policy papers со регионален фокус како примероци за анализа за да се добие увид во тековните решенија 2 ИНИЦИЈАТИВА ЗА РЕФОРМА НА ЛОКАЛНАТА САМОУПРАВА И НА ЈАВНИТЕ СЛУЖБИ

13 ВОВЕД во таквите документи и на нив се повикуваме во текот на целиот водич како на примери од (i) до (v): (i) Фискална децентрализација: Од централно планирање кон пазар (Bird, Ebel и Wallich, 1995); (ii) Слободна конкуренција, транспарентност и непристрасност во локалната самоуправа која склучува договори за јавни услуги (Baar, 2001); (iii) Меѓу активното прифаќање, пасивното одобрување и повлекувањето поради недоверба (Swianiewicz, 2001); (iv) Од унитарното до плуралистичкото: рафинирање на малцинската политика во Романија (Horváth и Scacco, 2001); (v) Поврзување на конкуренцијата и на трговските политики во земјите од Средна и Источна Европа (Hoekman и Mavroidis, 1994). За максимален ефект на учењето од оваа книга, се препорачува да ги прочитате целосните верзии на овие примероци. 2 Длабинскиот увид во улогата на секој елемент на policy paper, заедничките структурни и текстуални карактеристики, како и на приодите што други автори користат при пишувањето на ваквите документи, ќе ви дадат цврсти насоки при вашето пишување. За таа цел, вклучени се извадоци за анализа од петте објавени policy papers во делот пет - Анализа на објавени документи. Важно е да се истакне дека овие примероци се користат за да нагласат и разгледат одредени прашања и дека истите не се сметаат за модели на policy papers. Всушност, ако се земе предвид комплексноста на контекстуалните фактори при пишувањето и објавувањето на секој еден policy paper, невозможно е да постои универзален модел. Врз основа на убедувањето дека стекнувањето знаење и вештини е развоен и активен процес на учење преку правење, 3 овој водич вклучува неколку чеклисти за планирање и за пишување. Ваквите чеклисти, со тоа што поставуваат прашања, имаат за цел да ве насочуваат во сите фази на планирањето, пишувањето и во преработувањето на вашиот policy paper. 2 Деталите за симнување на целокупните верзии на сите пет извлечени примери од интернет се вклучени во делот за упати во оваа книга. 3 Идеите за учење врз основа на задачи и за автономно учење во меѓународен англиски контекст беа под влијание на делата на Breen (1987); Hutchinson и Waters (1987); Illich (1970); Knowles (1983); Nunan (1988); и Widdowson (1998). 3

14 КАКО ДО ЕФЕКТИВНИ ЈАВНИ ПОЛИТИКИ Се надеваме дека оваа книга ќе ви послужи како ефективна алатка во процесот на пишување ефективни policy papers и, најважно од се, да ви помогне успешно да ги објавите истите. 4 ИНИЦИЈАТИВА ЗА РЕФОРМА НА ЛОКАЛНАТА САМОУПРАВА И НА ЈАВНИТЕ СЛУЖБИ

15 ЧИНИТЕЛИ НА ЈАВНАТА ПОЛИТИКА (ЗАЕДНИЦАТА) 2 ЧИНИТЕЛИ НА ЈАВНАТА ПОЛИТИКА (ЗАЕДНИЦАТА) Овој дел од книгата дава кус преглед на чинителите (заедницата) и на дисциплината на оние коишто се вклучени во креирањето на јавните политики. За почетниците, книгава може да послужи како основен вовед, додека на искусните специјалисти им нуди можност да размислуваат за главните концепти што доминираат во нивниот труд. Конечно, причината за првичниот фокус врз чинителите е за вие како автор да станете посвесни за клучните идеи, идеали, вредности и контексти кои ја даваат рамката и формата на пишувањето policy papers. Започнува со размислата за широкиот домен на дефиниции на јавната политика. Потоа се земаат предвид и улогите што тие чинители ја играат во областа на јавната политика. Делот што следува се занимава со историјата на дисциплината на науката за јавни политики и, на крај завршува со фокус на она што ја прави оваа наука применета дисциплина. 2.1 Дефинирање на јавната политика Студиите за јавните политики нудат многу дефиниции, почнувајќи од поопшти примери како она што владите одлучуваат да го прават или да не го прават (Dye, 1992 цитирано во Anderson, 1994, стр.4), па се до други кои навлегуваат во посебните карактеристики, на пример, наменски курс на акција проследен со актер/и при решавањето на даден проблем или прашање (Anderson, стр.5). За да се изгради претстава за различните ставови на ова поле, корисно ќе биде да се нагласи опфатот на клучните концепти вградени во најразличните дефиниции. Според Андерсон, суштинските елементи се следниве: Јавна политика е: Постојат различни дефиниции за јавна политика, но сите тие имаат заеднички основни елементи авторитативна акција на владата Јавната политика е акција која ја спроведува владино тело што има законодавна, политичка и финансиска надлежност да го стори тоа. реакција на вистински потреби или проблеми Јавната политика се стреми да реагира на конкретни потреби или проблеми на едно општество или група во општеството, на пример, граѓаните, невладините организации или владините тела. 5

16 КАКО ДО ЕФЕКТИВНИ ЈАВНИ ПОЛИТИКИ ориентирани кон постигнување на целта Јавната политика се стреми да постигне конкретен сет на елаборирани цели кои претставуваат обид за решавање на посебна потреба во дадена заедница. насочена акција Јавната политика е најчесто повеќе од една единствена одлука, акција или реакција, односно таа е елабориран приод или стратегија. одлука да се направи нешто или одлука да не се прави ништо Дадена политика може да биде во насока на правење обид да се реши одреден проблем или, пак, може да се темели на убедувањето дека проблемот ќе се реши во рамките на постоечката политика поради што не се презема никаква акција. спроведена од еден единствен актер или од повеќе актери Јавна политика може да биде спроведена од еден единствен владин претставник или тело или од повеќе актери. оправданост на акцијата Дадена политика, обично, подразбира изнесување на резонирањето што стои зад таа политика. донесена одлука Јавната политика е веќе донесена одлука, а не намера или ветување. 2.2 Чинители-припадници на јавната политика Заедницата на јавната политика е разновидна група на засегнати страни Креирањето јавна политика има директно влијание врз општеството и, оттука, луѓето вклучени на различни нивоа во процесот се вообичаено многубројни и разновидни. Овие лица или групи кои имаат директен или индиректен интерес во исходот од одлуката за дадена јавна политика, односно засегнатите страни, се владините агенции, советниците за јавни политики и широк опфат на невладини организации или групи од заедницата и поединци. Во срцето на заедницата лежи релевантната владина агенција или агенции надлежни да се справат со проблемот или со даденото прашање. Во некои инстанци, аналитичарот, центарот за јавни политики или тинк-тенк организацијата може да се впуштаaт во директна советодавна релација со владината агенција како со клиент. Во таков случај, владината агенција од центарот или од аналитичарот на јавната политика бара да спроведе длабинска студија на прашањето и да даде препораки коишто би ја сочинувале основата на политиката на владата. Во основа, емпириската 6 ИНИЦИЈАТИВА ЗА РЕФОРМА НА ЛОКАЛНАТА САМОУПРАВА И НА ЈАВНИТЕ СЛУЖБИ

17 ЧИНИТЕЛИ НА ЈАВНАТА ПОЛИТИКА (ЗАЕДНИЦАТА) база на ваквите длабински студии е претходно направеното истражување што го спроведел центарот за јавна политика за даденото прашање. Иако ваква директна релација меѓу аналитичарот и владата обично не постои во земјите од СИЕ, сепак многу истражувачи на јавни политики, аналитичари и центри имаат за цел да влијаат на дебатата за дадената политика. Ова го постигнуваат преку објавување на своите студии, кои натаму може да ги публикуваат за пошироката јавност преку медиумите и различните други методи. Само да потсетиме, во секое демократско општество, сите засегнати страни ќе дадат се од себе за да лобираат за опцијата што ја претпочитаат со сите најефективни средства, на пример, со надлежната владина агенција/претставниците на парламентот или преку медиумите. Таквите засегнати страни може да вклучуваат невладини организации, меѓународни невладини организации, други аналитичари или центри на јавни политики, локалните власти, политичките партии, групите во заедницата, синдикатите или, пак, засегнатите граѓани. Слика 2.1 ја претставува широката заедница и односите во неа од гледна точка на советник за јавна политика. Слика 2.1 Чинители на јавната политика од перспектива на советник Други засегнати страни Истражувач/ Центар на јавна политики Владина агенција Аналитичар/ Центар на јавна политика Аутпут на јавна политика Барања/Совети/Препораки Препораки 7

18 КАКО ДО ЕФЕКТИВНИ ЈАВНИ ПОЛИТИКИ 2.3 Од политички науки до наука за јавна политика 4 Peter De Leon (1994, цитиран од Howlett и Ramesch, 1994, стр.18) укажува дека студиите имаат долга историја и кусо минато, односно, политиките на владата биле предмет на бројни студии во изминатиов милениум, иако нивното систематско испитување датира само од пред неколку децении. Всушност, по Втората Светска Војна се појави еволуцијата на науката за политиката која се базира врз сфаќањето дека, покрај традиционалната политичка наука, исто така е потребно да се има увид и да се земе предвид што всушност прават владите. Движечките идеали на ова поле се следниве три: Три идеали на науката за политиката: мултидисциплинарност, решавање проблеми, нормативност Мултидисциплинарност Науката за политиката се надоградува на истражувањата и методологијата на општествените науки, но со еволуцијата на дисциплината, таа развивала и сопствени приоди. Решавање проблеми Фокусот е на решавањето на вистински проблем кој постои во дадено општество. Нормативност Иако во поново време е во опаѓање тенденцијата да се пропишува нормативната рамка, многу избори што треба да се направат во рамките на науката за политиката се раководат од вредностите. Две области на науката за политиката: студија и бриф Со текот на времето, дисциплината на науката за политиката се подели на два различни табора. Првиот е студијата, која се стреми да го разбере и да го информира процесот на создавање на политиката преку примарно истражување на конкретни прашања од областа на јавната политика. Студијата е најчесто интерес на групи истражувачи или научници. Вториот табор на дисциплината е брифот на јавната политика (policy brief) натаму во текстот бриф. Брифот е повеќе политички мотивиран и се стреми директно да влијае врз исходот на политиката преку дизајнирање јавни политики за владините агенции. Брифот, обично, го прават аналитичари или центрите/тинк-тенк организациите за јавни политики. Следниов дијаграм ја претставува рамката на науката за политиката: 4 Ова резиме се базира на Howlett и Ramesch (1995). 8 ИНИЦИЈАТИВА ЗА РЕФОРМА НА ЛОКАЛНАТА САМОУПРАВА И НА ЈАВНИТЕ СЛУЖБИ

19 ЧИНИТЕЛИ НА ЈАВНАТА ПОЛИТИКА (ЗАЕДНИЦАТА) Слика 2.2 Рамката на дисциплината Општествени науки Наука за политиката Студија (разбирање/информирање на процесот на создавање политика) Бриф (дизајнирање јавна политика што треба да се имплементира) Од неодамна се прифатени ваквите приоди на науката за политиката во земјите од СИЕ во периодот на транзиција. Оттука, дисциплината е во рана фаза на развој во регионот, и поделбата меѓу кој прави што, како и за кого не се сèуште сосема јасно дефинирани. Исто така, фактот дека само што започнале ригорозните емпириски анализи на рамките на јавните политики во регионот значи дека поголемиот дел од работата направена досега е повеќе фокусирана на студии направени по првпат. Сепак, особено во раните ти, многу регионални тинк-тенк организации имаат традиционални односи на советник-клиент релации со своите влади преку кои тие ги застапуваат политиките на нивните меѓународни поддржувачи, на пример, Светска банка и Меѓународниот монетарен фонд (Крастев, 2001). Треба да се потсетиме дека во високополитизираниот свет на јавната политика во кој било регион или контекст, промените на јавните политики не секогаш се базираат на емпириски анализи. Во агресивниот и динамичен политички свет, катализатори на промените се најчесто чистите политичките мотиви како што се исполнувањето на ветувањата дадени за време на кампањите. Науката за политиката е во развој во СИЕ Чеклиста за планирање При подготовката за пишување policy paper, размислете за следниве прашања: Дали вашата сегашна работа би ја окарактеризирале како студија или како бриф? Кои се засегнатите страни или чинители кои би биле заинтересирани за прашањето на коешто работите? Со кого би сакале, директно и индиректно, да комуницирате преку вашиот policy paper? 9

20 КАКО ДО ЕФЕКТИВНИ ЈАВНИ ПОЛИТИКИ 2.4 Науката за политиката како применета дисциплина Применетата природа на дисциплината има централно значење при сумирањето на идеалите и вредностите на науката за политиката. По два главни фактора се разликува науката за политиката од традиционалната наука: Клучен е односот проблемрешение Изнесува аргументи кои произлегуваат од вредности и се темелат на анализа на податоци Барање решенија за вистински проблеми За разлика од традиционалната наука која се фокусира врз надградување на знаењето со колегите од областа, науката за политиката мора да најде решение за вистинските проблеми и, оттука, дава препораки и рамка за нивна примена во даденото општество. На пример, не е доволно да се анализираат причините и шемите на невработеноста во некое општество, за да се разбере општествениот феномен; студијата мора да го примени ова знаење на теренот со тоа што ќе ги разбира причините, ќе покаже дека е проблем во заедницата и ќе сугерира акција за да го реши истиот. Оттука, решението на проблемот мора да биде во срцето на дисциплината, а тоа значи дека анализата мора да се потпира врз наоѓањето практичен, применлив и сеопфатен исход. Презентирање на вредносни аргументи Потрагата по практичен исход подразбира добро елаборирана и сеопфатна анализа на сите расположливи податоци, и бидејќи прашањата што се разгледуваат се од општествена природа, истражувачот или аналитичарот ќе мора, исто така, да просуди според своите вредносни ставови за исходот кој најдобро би го решил проблемот. Оттука, предлагањето конкретни решенија во високополитизираната средина на јавната политика и на мошне широката публика значи дека централното место во документот на авторот нема да му припадне само на штурата емпириска анализа на податоците, туку, веројатно, способноста да се убеди публиката за одржливоста на препораките ќе биде уште позначајна. Со други зборови, презентацијата на исходот од вашата анализа на податоците, веројатно, нема да биде доволно за да влијае врз дебатата за конкретното прашање. Користењето на овие податоци како докази на една сеопфатна и кохерентна рамка на аргументи ќе овозможи да извршите влијание со вашиот документ. Majone (1989) одлично ја сумира ова идеја на следниов начин: Како и хируршкиот зафат, креирањето јавна политика и давањето совети за дадена политика е вештина, а за вештините не судиме според обемот на складирани информации во главата на изведувачот, ниту според обемот на формалното планирање. Судиме според критериумите како што се добро темпирање, смисла за детали, способност да 10 ИНИЦИЈАТИВА ЗА РЕФОРМА НА ЛОКАЛНАТА САМОУПРАВА И НА ЈАВНИТЕ СЛУЖБИ

21 ЧИНИТЕЛИ НА ЈАВНАТА ПОЛИТИКА (ЗАЕДНИЦАТА) се разберат границите на возможното, да се искористат ограниченостите на креативен начин и да се учи од грешките на другите, па дури и според способноста да се убедат луѓето да го направат она што тие знаат дека треба да го сторат без да им се кажува што треба да се направи (стр. 20). 11

22 КАКО ДО ЕФЕКТИВНИ ЈАВНИ ПОЛИТИКИ 3 ПРОЦЕС НА КРЕИРАЊЕ ЈАВНА ПОЛИТИКА Откако накусо ја разгледавме природата на чинителите на јавната политика во дел два, во овој дел се фокусираме на природата на процесот на креирање јавни политики и на улогата на алатките за комуникација што се користат во тој процес. Делот започнува со преглед на процесот на креирање политика, односно на циклусот на политиката, како што е најчесто познат. Бидејќи целта на овој водич не е да додава на веќе постоечките бројни сеопфатни студии за дисциплинската методологија, 5 овој дел дава само кус преглед на циклусот на јавната политика. Тоа ќе ви помогне да имате увид во комуникациската алатка која вообичаено се користи за известување и евидентирање на исходот од овој процес којшто е и главниот фокус на оваа книга, а тоа е policy paper. Вториот под-дел се занимава со различните намени на policy paper во процесот на креирање јавна политика. Завршува со преглед на стратегискиот приод што можете да го заземете при одлучувањето кои други комуникациски алатки ќе користите за да ги пренесете идеите и препораките до пошироката публика. Последниот елемент има за цел да го илустрира односот меѓу policy paper и другите алатки. 3.1 Циклусот на јавната политика 6 Постојат различни приоди кон процесот на креирање јавни политики во зависност од контекстот и намената. Најчест модел прифатен во науката за политиката е таканаречениот циклус на политиката (прикажан на слика 3.1). Слика 3.1 Циклус на политиката 1. Дефиниција на проблем/ Утврдување на агенда Евалуација Алтернативни решенија/ Формулација на политиката Имплементација и мониторинг на политиката Избор на решенија/ Избор на пожелна опција 4. Дизајнирање на политиката 5 Како Anderson (1994); Bardach (1996); Dye (1992); Howlett and Ramesch (1996). 6 Овој дел се надоврзува на Anderson (1994); Bardach (1996); Howlett и Ramesch (1996); Ohio University (1998); Open Society Institute (1999); Pal (2000); Smith (2000). 12 ИНИЦИЈАТИВА ЗА РЕФОРМА НА ЛОКАЛНАТА САМОУПРАВА И НА ЈАВНИТЕ СЛУЖБИ

23 ПРОЦЕС НА КРЕИРАЊЕ ЈАВНА ПОЛИТИКА Како и кај многу модели, предноста на циклусот на политиката лежи во неговата моќ да насочува, но слабост е тоа што нема доволна флексибилност. Со други зборови, иако ваквиот модел не може да го пропише видот на конкретната акција што специјалистот за политиката треба да ја преземе во секоја ситуација, сепак дава информации за контекстот во којшто специјалистот треба да дејствува ако сака да ги следи најдобрите практики. Исто така, вистинската природа на креирањето јавни политики е дека секоја фаза во предложениот шестфазен процес има потенцијал да информира за претходните и за следните чекори во циклусот, на пример, вагањето на алтернативите за да ја изберете најдобрата може да ви помогне да ја продлабочите и проширите дефиницијата на проблемот. Оттука, како што сугерира Bardach (1996), процесот треба да се смета за инхерентно повторлив, односно ќе се движите низ елементите на сите чекори се додека не дојдете до соодветниот исход. Циклусот на политиката е водич, не рецепт; тој е повторлив и колаборативен Важно е, исто така, да се забележи инхерентната соработка и интерактивност на сите фази од процесот. Најефективните истражувања и анализи на јавните политики се прават во тимови и подразбираат различни нивоа на интерактивност со различните засегнати страни во процесот. На пример, интерактивноста може да има облик на дискусии со истражувачите на политиката во фазата на дефинирање на проблемот, па се до пресметувањето на трошоците наспроти придобивките на алтернативните решенија или, пак, средбите со претставниците на владата заради промоција на препораките. Следува кус преглед на чекорите на процесот со посебен акцент на секоја фаза поединечно. Чекор 1: Дефинирање на проблемот/утврдување агенда Почетна точка во процесот на креирање политика е идентификувањето на даден проблем од група на луѓе во одредено општество. Доколку вие како специјалист за јавни политики сте исто така заинтересиран да се најде решение за проблемот, ќе се обидете тој проблем да биде ставен на агендата на владата, односно да го актуелизирате прашањето, или дадениот проблем да добие повисок приоритет ако е веќе на агендата на владата. За да го направите тоа, неопходно е да ја убедите релевантната владина агенција и пошироката заедница дека постои вистински проблем кој бара владина акција. За да го постигнете тоа во политизираниот свет на јавната политика, ќе треба да презентирате соодветен, убедувачки и сеопфатен аргумент кој детално ќе ги разгледува причините, ефектите и обемот на проблемот врз основа на повеќе извори. Чекор 2: Развивање алтернативни решенија/формулација на политиката Откако природата на проблемот е доволно детално изложена и проблемот е на агендата на владата, првиот чекор во обидот да се решава прашањето е да Покажете дека постои проблем којшто го бара вниманието на владата Разгледајте ги сите можни решенија 13

24 КАКО ДО ЕФЕКТИВНИ ЈАВНИ ПОЛИТИКИ се елаборираат можните начини на коишто истиот би можел да биде решен, односно да се одредат алтернативните решенија на јавната политика. За да се развијат соодветни опции, треба да видите што се прави на тој план во моментот, кои други алтернативни решенија се сугерираат од другите, и конечно, вашите предлози. Треба да се обидете да ги направите различните опции меѓусебе да се исклучуваат, односно да избегнувате алтернативни решенија кои се едноставно варијации на една иста идеја. Исто така, водете сметка дека ќе биде тешко да се најде идеалното алтернативно решение, така што би требало да ја најдете најреалната и најостварливата опција на јавната политика во контекстот. Оценете ја секоја опција и изберете ја онаа што ја претпочитате Чекор 3: Избор на најдоброто решение По елаборацијата на алтернативните решенија се избира опцијата врз основа на неколку критериуми за евалуација. Користењето на ваквиот процес на евалуација врз основа на критериуми ви дозволува да го изберете најсоодветното алтернативно решение и да ја формирате основата врз којшто авторитетно ќе аргументирате за легитимноста на вашето решение на дадената јавна политика. Иако прашањето и контекстот ќе ги одредат специфичностите на критериумите за евалуација, сепак, најчесто користени критериуми во овој процес се следниве: Ефективност: До која мера ова алтернативно решение ќе ги даде посакуваните исходи, односно ќе го реши тековниот проблем? Ефикасност: Врз основа на анализа на трошоците наспроти придобивките, во смисла на пари, но и на социјално влијание, каков ефект ќе има ова решение опција врз целните групи? Еднаквост: Има ли правична распределба на трошоците и на при до бивките? Изводливост/Спроведливост: Има ли соодветна политичка, административна и законска рамка за да може ефективно и ефикасно да се спроведе ова алтернативно решение? Флексибилност/Можност за подобрување: Дали ова алтернативно решение е флексибилно за да може да се приспособи на другите можни ситуации и да овозможи подобрувања? Bardach (1996) дава корисен совет за овој чекор сугерирајќи квантифицирање (во смисла на монетарните и на социјалните трошоци) на колку што може повеќе аспекти од вашата опција и проекции. Со употреба на моделите за причинско моделирање, обидете се да бидете реален наместо оптимист за можните исходи на алтернативните решенија. По евалуацијата на сите алтернативни решенија, споредбите на исходите и вагањето на разликите, треба да одлучите кое решение го дава најдобриот исход. 14 ИНИЦИЈАТИВА ЗА РЕФОРМА НА ЛОКАЛНАТА САМОУПРАВА И НА ЈАВНИТЕ СЛУЖБИ

25 ПРОЦЕС НА КРЕИРАЊЕ ЈАВНА ПОЛИТИКА Чекор 4: Дизајнирање јавна политика Откако ќе ја изберете опцијата и ќе ја презентирате пред релевантната владина агенција, и, по претпоставка, агенцијата ќе ја прифати целосно, или ќе го модифицира предлогот, таа станува јавна политика (како што е наведено во дел 2.1). Тогаш владините агенции ќе треба да одлучат на кој начин тие најефективно ќе можат да ја спроведат јавната политика. За да се елаборира ефективен дизајн на дадена политика и да се обезбедат услугите или производите зацртани во неа, агенцијата ќе мора да избере мешавина инструменти (пр. правно, организационо или мрежно зајакнување) и мешавина на организацијата на реализацијата (пр. владино или невладино, јавно или приватно). Чекор 5: Имплементација и мониторинг на јавната политика Следува имплементацијата на јавната политика според нејзиниот дизајн. Рамнотежата меѓу добриот дизајн и ефективната имплементација, обично, води до најефективните исходи. Исто така, треба да се спроведува постојан мониторинг којшто ќе ја даде основата за сеопфатна евалуација што ќе консултира повеќе извори на податоци. Според Anderson (1994), Howlett и Ramesch (1996), многу специјалисти за јавна политика се заинтересирани за стратегиите на имплементацијата, бидејќи тие имаат директен ефект врз квалитетот на исходите од политиката, така што некои дури одлучуваат да објавуваат policy papers за овие прашања. Чекор 6: Евалуација Во рамките на кој било добар дизајн на политика и план за имплементација, неопходно е да има сеопфатна постапка за евалуација за да може да се одреди ефективноста на спроведената политика и основата за идното донесување на одлуки. При изготвувањето на планот за евалуација, владините агенции и организациите што ја испорачуваат активноста треба да размислат за тоа како можат ефективно и точно да се измерат целите на политиката и на кој начин собраните податоци ќе можат да се користат како основа за донесување одлуки. Процесот на евалуација ја гледа јавната политика во практиката, во смисла на целите и на искористените средства. Веројатно ќе опфати широк круг на групи, вклучувајќи ги бирократите, политичарите, невладините организации и другите чинители. Владата избира инструмент на јавната политика и мешавина на организации што ќе ја испорачат Владата ја спроведува политиката и врши мониторинг Владата и организациите што ја спроведуваат политиката прават евалуација на ефективноста на истата Како што може да се види од цикличниот и повторлив карактер на циклусот на политиката, по фазата на евалуацијата, која било од следниве работи може да се преиспита: проблемот, избраното алтернативно решение, дизајнот на политиката или имплементацијата. Тоа значи дека прашањето може повторно да се стави на дневен ред, можеби во некоја друга фаза на процесот, или може и натаму да се имплементира на истиот начин. 15

26 КАКО ДО ЕФЕКТИВНИ ЈАВНИ ПОЛИТИКИ 3.2 Улогата на policy paper во процесот на креирање јавна политика Policy paper може да влијае врз некоја или врз сите фази на циклусот на политиката Студијата третира одредено прашање, додека брифот ги зема предвид потребите на клиентот Policy papers е мошне моќна алатка со повеќе намени во процесот на креирање на јавната политика. Во рамките на студијата, многу вакви документи се објавуваат и се наменети за другите експерти или тинк-тенк организации и имаат за цел да ги информираат и да влијаат врз нивната публика. Како што е претходно наведено, во земјите од СИЕ се објавуваат многу вакви документи и тие претставуваат студии кои за првпат се изготвуваат со политичко-научен приод. Ваквите документи може да понудат општи податоци и увид што може да послужи во која било фаза од процесот на креирање на јавна политика, но може, исто така, да бидат насочени кон една или повеќе фази во процесот. На пример, policy papers може да нудат алтернативни решенија за некоја јавна политика и препораки за дадено решение, или, пак, да промовираат конкретна опција за имплементација на дадена политика или за евалуација на избраната опција. Во општи рамки, поради независната природа на работата на истражувачот на политиката, policy papers обично се инспирирани од одредено прашање. Сепак, ваквите студии обично се разликуваат од policy papers на аналитичарите на политиката наменети за донесувачите на одлуки кои дизајнираат конкретни политики за имплементација во целната заедница. Разликите, главно, се должат на колаборативната природа на изготвувањето на овие документи, односно во релацијата клиент-советник којашто обично постои меѓу владината агенција и аналитичарот, при што клиентот ќе има големо влијание врз природата на документот и неговата содржина. Сепак, има директна поврзаност меѓу студиите и брифовите, односно студиите обично се користат како основа за пишување на брифот. Исто така, треба да се спомене дека во сегашната развојна фаза на науката за политиката во регионот, веројатно има големи поклопувања меѓу видовите policy papers што се произведуваат. Чеклиста за планирање При подготовката за пишување policy paper, водете сметка за тековниот процес на креирање на политиката како и за истражувањето што вие (и вашите колеги) го имате направено за да одговорите на следниве прашања: Во која фаза(и) во процесот на креирање на политиката се обидувате да влијаете со вашиот policy paper? Кои засегнати страни биле вклучени во секоја од фазите на процесот на креирање на политиката? Дали идентификувавте јасен проблем за решавање? Можете ли да го сумирате во две реченици? 16 ИНИЦИЈАТИВА ЗА РЕФОРМА НА ЛОКАЛНАТА САМОУПРАВА И НА ЈАВНИТЕ СЛУЖБИ

27 ПРОЦЕС НА КРЕИРАЊЕ ЈАВНА ПОЛИТИКА Дали имате доволно сеопфатни докази во поддршка на вашето тврдење дека постои таков проблем? Дали направивте преглед и дали ги евалуиравте можните алтернативни решенија на јавната политика? Кои критериуми за евалуација ги користевте? Дали решивте која алтернатива ја претпочитате? Имате ли доволно докази за ефективно да аргументирате за алтернативата што ја избравте наспроти сите други можности? 3.3 Дисеминација на вашите идеи Во зависност од тоа дали пишувате студија или бриф, можеби ќе треба да ја информирате пошироката публика за прашањата што ги разгледувате во policy paper, за вашите идеи да имаат посилно влијание во дебатата за дадената политика. За да го постигнете тоа, вашиот policy paper не треба само да биде прочитан, туку и да биде дискутиран и разбран (Bartle, 2001). Сепак, многумина од оваа широка публика обично немаат пристап до објавените policy papers. Затоа, треба да им обезбедите пристап до вашите идеи во лесно разбирлива форма, за тие да можат да ги сфатат и да ги дискутираат вашите сугестии. Водејќи сметка за пораките на вашиот policy paper по идентификацијата на целната публика, треба да одлучите кои од многуте расположливи средства за комуникација би одговарале на вашата цел, на пример, на јавна трибина или преку медиумите. Многупати ќе изберете метод за комуникација кој ќе се обраќа на различна публика. Оттука, пожелно е да презентирате концизна порака со едноставен јазик, без употреба на жаргон. Изберете стратегија за комуникација што одговара на вашата цел и публика Чеклиста за планирање За да дизајнирате ефективна стратегија за десиминација на вашиот документ, земете ги предвид следниве прашања: Кому се обраќате (политичари, невладини организации, граѓани)? Зошто сакате со нив да го искомуницирате токму тоа прашање од дадената политика? Колку се тие засегнати по даденото прашање? Што тие веќе знаат за даденото прашање? Кои клучни елементи од вашиот документ сакате да им ги пренесете? Што треба да знаат во врска со прашањето, за да ја разберат пораката и за да ги убедите? Кој би бил најефективниот начин на комуницирање на вашата порака до целната група (лични брифинзи, групни презентации, информации за печатот/прес-конференции, тркалезни маси)? 17

28 КАКО ДО ЕФЕКТИВНИ ЈАВНИ ПОЛИТИКИ 4 POLICY PAPER : ПРЕГЛЕД Делот 4 и 5 го разгледува policy paper. Овој дел ви дава можност да ги видите основните квалитети на policy paper, вклучувајќи ги неговата намена и контекст. Главниот вид на policy paper што се претставува и разгледува е студијата, и тоа се прави преку постојан контраст меѓу студијата и брифот. Делот 5 детално ќе се осврне на заедничките структурни и текстуални елементи што ја сочинуваат студијата. Иако овие два дела се поделени во водичот за да биде појасно, на нив сепак треба да се гледа како на два дела од еден сеопфатен опис на policy paper. При разгледувањето на policy paper, две важни работи треба да се земат предвид: Policy paper е алатка за донесување одлуки Policy paper како алатка за донесување одлуки Независно од тоа дали се прави како студија или како бриф, policy paper е насочен кон даден проблем и претставува алатка за комуникација која почива врз некои вредности. Како таква, независно од тоа дали има за цел да им се обрати на другите специјалисти за јавни политики или на донесувачите на одлуки, намената на policy paper е: да понуди сеопфатен и убедувачки аргумент кој ги оправдува препораките изнесени во него и со тоа да биде алатка за донесување на одлуки и целната публика да ја повика на акција. Накусо, постигнувањето на оваа намена, обично, го подразбира следниов приод: дефинирање и детално изнесување на итно прашање во актуелните рамки на јавната политика кое бара итно внимание; изнесување на можните начини (алтернативни решенија) на коишто даденото прашање би можело да се решава; обезбедување евалуација на веројатните исходи на дадените опции врз основа на изнесената анализа и доказите од актуелната јавна политика; избирање на пожелната алтернатива (препорака за јавната политика) и нудење на цврст аргумент за да покажете зошто вашиот избор е најдобрата опција за јавната политика. Policy paper : применет, не научен Од приодот и намената, евидентно е дека policy paper е доста различен од традиционалниот научен труд по тоа што наодите од истражувањето мора да 18 ИНИЦИЈАТИВА ЗА РЕФОРМА НА ЛОКАЛНАТА САМОУПРАВА И НА ЈАВНИТЕ СЛУЖБИ

29 POLICY PAPER : ПРЕГЛЕД бидат применети на даденото прашање и употребени како аргумент во корист на конкретни препораки за решавањето на проблемот. Како таков, основно во policy paper е односот проблем-решение и тоа е движечката сила на policy paper насочен кон изнесување аргументи во корист на дадена препорака за јавната политика. Со ваквиот насочен приод, авторот треба да воспостави рамнотежа меѓу два конкурентни фактора: потребата да понуди сеопфатен опис на проблемот и дискусија за алтернативните решенија што се на располагање во рамките на актуелната политика што може, исто така, да ги вклучува резултатите од примарното истражување на авторот за позицијата да биде издржана и да понуди информирана процена; и потребата да се изнесе ова на начин на којшто ги вклучува само релевантното знаење и неопходните податоци во поддршка на аргументот. Policy paper аргументира за конкретно решение на дадено прашање од јавната политика Всушност, Bardach (1996) укажува на тоа дека една од најчестите грешки што ги прават авторите на policy papers е тоа што се обидуваат да ги вклучат сите податоци и сето знаење произведено во фазата на истражување. Исто така, идејата дека policy paper е аргумент кој почива на некои вредности, а не само фактичка објективност е уште една главна разлика меѓу policy papers и традиционалните научни трудови. Во вашиот policy paper треба да препорачате практични решенија за реални проблеми пред широка и високополитизирана публика. Врз основа на ригорозна анализа, евидентна е потребата вие, како специјалист за политиката, да заземете став за тоа што сметате дека би го дал најдобриот исход за дискутираниот проблем. Оттука, нормативниот аспект на вашето донесување на одлуката и на процесот на евалуација е исто така клучен елемент на policy paper. 4.1 Различни видови policy papers : Студија и бриф Како што наведовме во делот 3, policy paper е главната комуникациска алатка што ја користи специјалистот за јавни политики, за да ги дисеминира исходите од своето истражување на политиката пред чинителите. За оние кои, пред се, работат на студија, примарната публика се специјалистите на студии и на брифови. Има директна врска меѓу двете со тоа што аналитичарите поголемиот дел од пишувањето на нивниот труд го базираат врз трудовите на Policy paper од типот студија и оној од типот бриф се многу различни 19

30 КАКО ДО ЕФЕКТИВНИ ЈАВНИ ПОЛИТИКИ истражувачите на јавните политики. Сепак, policy papers на аналитичарите се доста различни, бидејќи тие се наменети директно за донесувачите на одлуки и се под силно влијание на блиската врска со нивните клиенти. Следнава табела ги илустрира овие и другите разлики: Разлика Студија Вид на policy paper Бриф Публика Фокус Методологија Идеи/Јазик Должина Други специјалисти за политика Проблемски ориентирани: Општи препораки и информации за прашања од јавната политика Може да вклучува доста примарно истражување Може да биде доста научен специфичен/технички До зборови Донесувачи на одлуки Ориентирани кон клиентот: Дизајнирање конкретни политики за имплементација на терен Ретко подразбира примарно истражување Мора да биде многу јасен и едноставен Обично не подолго од зборови Табела 4.1 Разлики меѓу студија и бриф Policy paper треба да има соодветна должина за ефективно да го изнесе аргументот Покрај разликите во публиката, фокусот и методологијата, прашањата како што се должината, форматот и јазикот се централни за видот на policy paper. Се разбира, policy paper треба да биде долг онолку колку што тоа е потребно за да понуди сеопфатен и убедувачки аргумент. Policy paper од видот на студија е обично доста подолг од брифот. Водејќи сметка за фокусот на студијата и за потребата повеќе истражувачи да дадат екстензивна документација во поддршка, невообичаено е таквиот документ да биде околу зборови долг. Сепак, постојат големи варијации: петте примери што се користат во оваа книга варираат од до зборови, со просечен број на зборови од околу Исто така, повеќето издавачи имаат норми за должината на текстот и тие мора да се земат предвид. Policy paper, обично,има формат налик на извештај Второ, со оглед на тоа дека policy papers се екстензивни документи и дека нив ќе ги читаат различни читатели за да добијат општ преглед или да најдат конкретни детали, не изненадува тоа што многу policy papers користат формат на извештај, односно содржина, извадок, повеќе под-делови и заглавија во рамките на текстот, нумерирани под-делови, податоци изнесени во табели и/или графикони како и информации изнесени како под-точки. Очигледно е 20 ИНИЦИЈАТИВА ЗА РЕФОРМА НА ЛОКАЛНАТА САМОУПРАВА И НА ЈАВНИТЕ СЛУЖБИ

31 POLICY PAPER : ПРЕГЛЕД дека овие карактеристики им помагаат на читателите да го читаат документот на начин кој најмногу одговара на нивната потреба. Овој аспект на уредување на policy papers обично ќе биде опфатен со јасен правилник од издавачот и тој треба да го следите. Конечно, бидејќи примарната публика на студијата се другите специјалисти за јавна политика, природата на нивните документи имаат тенденција да бидат потехнички во споредба со документите наменети за публиката на брифот. Сепак, водејќи сметка за пошироката публика на вашиот документ, па дури и за фактот дека оваа дисциплина во земјите од СИЕ е во својата рана фаза на развој (како што е наведено во 2.2), ве советуваме да користите едноставен јазик без жаргон. Користет едноставен јазик, без жаргон Чеклиста за планирање При подготовката за пишување на вашиот policy paper, размислете за следниве прашања: Намена и публика Која е намената на вашиот policy paper? Што вие/вашата институција сакате да постигнете преку пишува њето и издавањето на документот? Која е примарната публика на вашиот policy paper? Која е секундарната публика на вашиот policy paper /идеите за јавна политика? Пишување и издавање на вашиот policy paper Дали сте единствениот автор на policy paper? Ако не сте, дали решивте како ќе пишувате со вашите партнери? Дали вие и вашите партнери имате исто разбирање за тоа што претставува policy paper? Кој ќе биде издавач на вашиот policy paper? Ги знаете ли очекувањата на издавачот? Сиже на вашата идеја Конечно, замислете дека зборувате со такси-возач и дека тој/таа само што ве прашал за вашата тековна работа. Јасно и концизно сумирајте ја во три реченици. Многу автори велат дека ако не умеете јасно и кусо да ја сумирате вашата идеја, тогаш треба натаму да ги рафинирате. 21

THREE PERIODS OF HEALTH SYSTEM REFORMS IN THE REPUBLIC OF MACEDONIA (1991 2011)

THREE PERIODS OF HEALTH SYSTEM REFORMS IN THE REPUBLIC OF MACEDONIA (1991 2011) Prilozi, Odd. biol. med. nauki, MANU, XXXIII, 2, s. 175 189 (2012) Contributions, Sec. Biol. Med. Sci., MASA, XXXIII, 2, p. 175 189 (2012) ISSN 0351 3254 UDK: 614.2:005.591.4(497.7)"1991/2011" THREE PERIODS

More information

Melbourne 21st - 30th September. Perth 6th October. Newcastle 6th October. Auckland 13th - 14th October. Sydney 24th - 25th November

Melbourne 21st - 30th September. Perth 6th October. Newcastle 6th October. Auckland 13th - 14th October. Sydney 24th - 25th November MFF2012_A2_poster.indd 2 9/16/2012 9:54:24 PM Australasian premiere of Milcho Manchevski s award winning masterpiece Mothers Melbourne 21st - 30th September Perth 6th October Newcastle 6th October Auckland

More information

Implementation of Supply Chain Management (SCM) in pharmaceutical company, general principles and case study

Implementation of Supply Chain Management (SCM) in pharmaceutical company, general principles and case study Macedonian pharmaceutical bulletin, 60 (2) 75-82 (2014) ISSN 1409-8695 UDC: 658.86/.87:661.12 Case study Implementation of Supply Chain Management (SCM) in pharmaceutical company, general principles and

More information

70 th fiaf Congress 04 th 10 th May 2014. Skopje. Newsletter No.2

70 th fiaf Congress 04 th 10 th May 2014. Skopje. Newsletter No.2 Newsletter No.2 70 th fiaf Congress 04 th 10 th May 2014 Skopje Министерство за култура на Република Македонија Ministry of Culture of the Republic of Macedonia Кинотека на Македонија Cinematheque of Macedonia

More information

SEIZURES AFTER USE AND ABUSE OF TRAMADOL. University Toxicology Clinic, Skopje, R. Macedonia 2. University Neurology Clinic, Skopje, R.

SEIZURES AFTER USE AND ABUSE OF TRAMADOL. University Toxicology Clinic, Skopje, R. Macedonia 2. University Neurology Clinic, Skopje, R. Prilozi, Odd. biol. med. nauki, MANU, XXXIII, 1, s. 313 318 (2012) Contributions, Sec. Biol. Med. Sci., MASA, XXXIII, 1, p. 313 318 (2012) ISSN 0351 3254 UDC: 615.212.3.065:616.853 CASE REPORT SEIZURES

More information

Writing Effective Public Policy Papers

Writing Effective Public Policy Papers Writing Effective Public Policy Papers A Guide for Policy Advisers in Central and Eastern Europe Eóin Young and Lisa Quinn WRITING EFFECTIVE PUBLIC POLICY PAPERS L OCAL GOVERNMENT AND PUBLIC SERVICE REFORM

More information

LGI Documents. Writing Effective Public Policy Papers. A Guide for Policy Advisers in Central and Eastern Europe. Eóin Young and Lisa Quinn

LGI Documents. Writing Effective Public Policy Papers. A Guide for Policy Advisers in Central and Eastern Europe. Eóin Young and Lisa Quinn Local Government Public Service Reform Initiative Open Society Institute Writing Effective Public Policy Papers A Guide for Policy Advisers in Central and Eastern Europe LGI Documents Eóin Young and Lisa

More information

Cloud Computing and Mobile Web Applications (120 ЕCTS)

Cloud Computing and Mobile Web Applications (120 ЕCTS) Study program Faculty Cycle Cloud Computing and Mobile Web Applications (120 ЕCTS) Contemporary Sciences and Technologies Postgraduate ECTS 120 Offered in Skopje Description of the program The study program

More information

EX.VTP.MK.02.01 FAVV-AFSCA 1/5

EX.VTP.MK.02.01 FAVV-AFSCA 1/5 ВЕТЕРИНАРНО ЗДРАВСТВЕН СЕРТИФИКАТ ЗА МЕСО ОД ЖИВИНА ЗА УВОЗ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Health Certificate for meat of poultry (POU) for dispatch to the Republic of Macedonia Certificat sanitaire pour les

More information

Parte I: Informazioni sulla partita spedita /Дел I: Детали за испратената пратка

Parte I: Informazioni sulla partita spedita /Дел I: Детали за испратената пратка CERTIFICATO VETERINARIO ВЕТЕРИНАРНО ЗДРАВСТВЕН СЕРТИФИКАТ Health Certificate MP-PR/ MP-PR per i prodotti a base di carne e stomaci, vesciche ed intestini trattati destinati all esportazione verso la Repubblica

More information

THE POSSIBILITY OF EDUCATION ABOUT RELIGIOUS CULTURE IN PUBLIC SCHOOLS

THE POSSIBILITY OF EDUCATION ABOUT RELIGIOUS CULTURE IN PUBLIC SCHOOLS Originalni naučni rad Inoue Nobutaka 1 UDK: 37.032:2(520) THE POSSIBILITY OF EDUCATION ABOUT RELIGIOUS CULTURE IN PUBLIC SCHOOLS I Recent Argument on Religious Education in Japan Arguments on religious

More information

LEAD DISTRIBUTION IN SOIL DUE TO LITHOGENIC AND ANTHROPOGENIC FACTORS IN THE BREGALNICA RIVER BASIN

LEAD DISTRIBUTION IN SOIL DUE TO LITHOGENIC AND ANTHROPOGENIC FACTORS IN THE BREGALNICA RIVER BASIN 289 Geologica Macedonica, Vol. 29, No. 1, pp. 53 61 (2015) GEOME 2 In print: ISSN 0352 1206 Manuscript received: Април 1, 2015 On line: ISSN 1857 8586 Accepted: Април 30, 2015 UDC: 504.3:622.343.445(497.73)

More information

Flow-Based Anomaly Intrusion Detection System Using Two Neural Network Stages

Flow-Based Anomaly Intrusion Detection System Using Two Neural Network Stages UNIVERSITY OF BELGRADE FACULTY OF ELECTRICAL ENGINEERING Yousef H. Abuadlla Flow-Based Anomaly Intrusion Detection System Using Two Neural Network Stages Doctoral Dissertation Belgrade, 2014 UNIVERZITET

More information

MANAGING CUSTOMER RELATIONSHIPS IN PRIVATE HEALTH CARE FACILITIES - A STUDY WITH REFERENCE TO GREATER NOIDA CITY OF UTTAR PRADESH

MANAGING CUSTOMER RELATIONSHIPS IN PRIVATE HEALTH CARE FACILITIES - A STUDY WITH REFERENCE TO GREATER NOIDA CITY OF UTTAR PRADESH www.sjm06.com Serbian Journal of Management 6 (1) (2011) 27-42 Serbian Journal of Management MANAGING CUSTOMER RELATIONSHIPS IN PRIVATE HEALTH CARE FACILITIES - A STUDY WITH REFERENCE TO GREATER NOIDA

More information

AN ABSTRACT OF THE DISSERTATION FOR THE DEGREE OF PHILOSOPHY IN THE SCHOOL OF LIBRARY AND INFORMATION MANAGEMENT

AN ABSTRACT OF THE DISSERTATION FOR THE DEGREE OF PHILOSOPHY IN THE SCHOOL OF LIBRARY AND INFORMATION MANAGEMENT AN ABSTRACT OF THE DISSERTATION FOR THE DEGREE OF PHILOSOPHY IN THE SCHOOL OF LIBRARY AND INFORMATION MANAGEMENT Rebecca Leigh Miller Banner (Name of Student) presented on April 17, 2008 Title: The Intercultural

More information

PERFORMANCE OF HUMAN RESOURCE MANAGEMENT IN AN INTERNATIONALLY OPERATING COMPANY

PERFORMANCE OF HUMAN RESOURCE MANAGEMENT IN AN INTERNATIONALLY OPERATING COMPANY www.sjm06.com Serbian Journal of Management 7 (1) (2012) 115-129 Serbian Journal of Management PERFORMANCE OF HUMAN RESOURCE MANAGEMENT IN AN INTERNATIONALLY OPERATING COMPANY Abstract Ladislav Mura J.

More information

Republic of Macedonia Ministry of Finance PUBLIC REVENUE OFFICE

Republic of Macedonia Ministry of Finance PUBLIC REVENUE OFFICE Republic of Macedonia Ministry of Finance PUBLIC REVENUE OFFICE strategic plan 2010 2012 Publisher: Issue date: Editors: Design and pre-press: Title: Public Revenue Office Republic of Macedonia Bul. Kuzman

More information

METHODOLOGY AND INSTRUMENTS FOR ANALYSING THE NETWORK OF SECONDARY VOCATIONAL SCHOOLS IN THE REPUBLIC OF MACEDONIA

METHODOLOGY AND INSTRUMENTS FOR ANALYSING THE NETWORK OF SECONDARY VOCATIONAL SCHOOLS IN THE REPUBLIC OF MACEDONIA METHODOLOGY AND INSTRUMENTS FOR ANALYSING THE NETWORK OF SECONDARY VOCATIONAL SCHOOLS IN THE REPUBLIC OF MACEDONIA METHODOLOGY AND INSTRUMENTS FOR ANALYSING THE NETWORK OF SECONDARY VOCATIONAL SCHOOLS

More information

DEVELOPMENT OF A SPREADSHEET BASED VENDOR MANAGED INVENTORY MODEL FOR A SINGLE ECHELON SUPPLY CHAIN: A CASE STUDY

DEVELOPMENT OF A SPREADSHEET BASED VENDOR MANAGED INVENTORY MODEL FOR A SINGLE ECHELON SUPPLY CHAIN: A CASE STUDY www.sjm06.com Serbian Journal of Management 5 (2) (2010) 199-211 Serbian Journal of Management DEVELOPMENT OF A SPREADSHEET BASED VENDOR MANAGED INVENTORY MODEL FOR A SINGLE ECHELON SUPPLY CHAIN: A CASE

More information

Assessing the Sensitivity of the Artificial Neural Network to Experimental Noise: A Case Study

Assessing the Sensitivity of the Artificial Neural Network to Experimental Noise: A Case Study Assessing the Sensitivity of the Artificial Neural Network to Experimental Noise: A Case Study Miloš J. Madić PhD Student University of Niš Faculty of Mechanical Engineering Velibor J. Marinković Full

More information

On Supervised and Unsupervised Discretization 1

On Supervised and Unsupervised Discretization 1 БЪЛГАРСКА АКАДЕМИЯ НА НАУКИТЕ. BULGARIAN ACADEMY OF SCIENCES КИБЕРНЕТИКА И ИНФОРМАЦИОННИ ТЕХНОЛОГИИ Том 2, 2 CYBERNETICS AND INFORMATION TECHNOLOGIES Volume 2, No 2 София. 2002. Sofia On Supervised and

More information

SECOND CYCLE OF STUDIES IN SPORT MANAGEMENT READING LIST

SECOND CYCLE OF STUDIES IN SPORT MANAGEMENT READING LIST REPUBLIC OF MACEDONIA SS. CYRIL AND METHODIUS UNIVERSITY SKOPJE FACULTY OF PHYSICAL EDUCATION SECOND CYCLE OF STUDIES IN SPORT MANAGEMENT Skopje, 2013 Second Cycle of Studies in Sport Management Study

More information

Myocardial Bridges: A Prospective Forensic Autopsy Study

Myocardial Bridges: A Prospective Forensic Autopsy Study DOI: 10.2298/SARH1504153M ОРИГИНАЛНИ РАД / ORIGINAL ARTICLE UDC: 616.12-007.2-091.5 153 Myocardial Bridges: A Prospective Forensic Autopsy Study Jelena Micić-Labudović 1, Tatjana Atanasijević 1, Vesna

More information

Balloon Valvuloplasty as a Treatment of Congenital Aortic Stenosis in Children and Adolescents

Balloon Valvuloplasty as a Treatment of Congenital Aortic Stenosis in Children and Adolescents Srp Arh Celok Lek. 2014 Jan-Feb;142(1-2):17-22 DOI: 10.2298/SARH1402017P ОРИГИНАЛНИ РАД / ORIGINAL ARTICLE UDC: 616.132-007.271-089.819.1 17 Balloon Valvuloplasty as a Treatment of Congenital Aortic Stenosis

More information

BIG DATA OPPORTUNITIES AND CHALLENGES FOR EDUCATION

BIG DATA OPPORTUNITIES AND CHALLENGES FOR EDUCATION 136 VIII Национална конференция Образованието и изследванията в информационното общество 2015 BIG DATA OPPORTUNITIES AND CHALLENGES FOR EDUCATION Valentina Terzieva, Katia Todorova, Petia Kademova-Katzarova

More information

PUBLIC POLICY PAPER INCREASING THE USE OF GOV.MK WEBSITES AS TOOLS FOR TRANSPARENCY, ACCOUNTABILITY AND E-PARTICIPATION..mk

PUBLIC POLICY PAPER INCREASING THE USE OF GOV.MK WEBSITES AS TOOLS FOR TRANSPARENCY, ACCOUNTABILITY AND E-PARTICIPATION..mk PUBLIC POLICY PAPER INCREASING THE USE OF GOV.MK WEBSITES AS TOOLS FOR TRANSPARENCY, ACCOUNTABILITY AND E-PARTICIPATION.mk SKOPJE, JUNE 2014 01 02PUBLISHER: Metamorphosis Foundation for Internet and Society

More information

Changes in Subgingival Microflora after Placement and Removal of Fixed Orthodontic Appliances

Changes in Subgingival Microflora after Placement and Removal of Fixed Orthodontic Appliances DOI: 10.2298/SARH1406301Z ОРИГИНАЛНИ РАД / ORIGINAL ARTICLE UDC: 616.314-089.28-06 ; 616.314-008.8:579.8 301 Changes in Subgingival Microflora after Placement and Removal of Fixed Orthodontic Appliances

More information

2015 Term 4 Course Guide

2015 Term 4 Course Guide South Eastern Sydney RECOVERY COLLEGE Learning and Growth for Mental Health 2015 Term 4 Course Guide October - December Learning and Growth for Mental Health Principal Supporters The South Eastern Sydney

More information

CURRENT TRENDS IN FUNDING NONPROFIT ORGANIZATIONS IN BULGARIA UDC 061.2(497.2) Denitsa Gorchilova

CURRENT TRENDS IN FUNDING NONPROFIT ORGANIZATIONS IN BULGARIA UDC 061.2(497.2) Denitsa Gorchilova FACTA UNIVERSITATIS Series: Economics and Organization Vol. 7, N o 1, 2010, pp. 83-93 CURRENT TRENDS IN FUNDING NONPROFIT ORGANIZATIONS IN BULGARIA UDC 061.2(497.2) Denitsa Gorchilova Public Administration

More information

МИНИСТЕРСТВО НА ОБРАЗОВАНИЕТО И НАУКАТА. ДЪРЖАВЕН ЗРЕЛОСТЕН ИЗПИТ ПО АНГЛИЙСКИ ЕЗИК 30 август 2016 г., Вариант 2

МИНИСТЕРСТВО НА ОБРАЗОВАНИЕТО И НАУКАТА. ДЪРЖАВЕН ЗРЕЛОСТЕН ИЗПИТ ПО АНГЛИЙСКИ ЕЗИК 30 август 2016 г., Вариант 2 МИНИСТЕРСТВО НА ОБРАЗОВАНИЕТО И НАУКАТА ДЪРЖАВЕН ЗРЕЛОСТЕН ИЗПИТ ПО АНГЛИЙСКИ ЕЗИК 30 август 2016 г., Вариант 2 PART ONE: LISTENING COMPREHENSION Directions: You will hear a text about the history of Coca-Cola

More information

Natural and Zn exchanged clinoptilolite: in situ high temperature XRD study of structural behavior and cation positions

Natural and Zn exchanged clinoptilolite: in situ high temperature XRD study of structural behavior and cation positions Bulgarian Chemical Communications, Volume 45, Number 4 (pp. 466 473) 2013 Natural and Zn exchanged clinoptilolite: in situ high temperature XRD study of structural behavior and cation positions L. T. Dimowa

More information

WHITE SPOT LESIONS: PREVENTION AND MANAGEMENT DURING THE ORTHODONTIC TREATMENT

WHITE SPOT LESIONS: PREVENTION AND MANAGEMENT DURING THE ORTHODONTIC TREATMENT ПРИЛОЗИ, Одд. мед. науки, XXXV 2, 2014 CONTRIBUTIONS. Sec. Med. Sci., XXXV 2, 2014 МАНУ MASA ISSN 1857-9345 UDC: 616.314-089.23-084 WHITE SPOT LESIONS: PREVENTION AND MANAGEMENT DURING THE ORTHODONTIC

More information

ROLE AND IMPORTANCE OF KEY PERFORMANCE INDICATORS MEASUREMENT

ROLE AND IMPORTANCE OF KEY PERFORMANCE INDICATORS MEASUREMENT www.sjm06.com Serbian Journal of Management 6 (1) (2011) 63-72 Serbian Journal of Management ROLE AND IMPORTANCE OF KEY PERFORMANCE INDICATORS MEASUREMENT Dragana Velimirović a*, Milan Velimirović b and

More information

Activated carbon from cotton waste as an adsorbent in the purification process of azo-dyes

Activated carbon from cotton waste as an adsorbent in the purification process of azo-dyes Bulgarian Chemical Communications, Volume 46, Number 2 (pp. 277 282) 2014 Activated carbon from cotton waste as an adsorbent in the purification process of azo-dyes N. Djordjevic 1, D. Djordjevic 1*, M.

More information

Three-dimensional finite element stress analysis of SKY implant system

Three-dimensional finite element stress analysis of SKY implant system Journal of the Serbian Society for Computational Mechanics / Vol. 4 / No. 2, 2010 / pp. 87-96 (UDC: 616.314-77) Three-dimensional finite element stress analysis of SKY implant system M. Kalanović 1*, N.

More information

Schneps, Leila; Colmez, Coralie. Math on Trial : How Numbers Get Used and Abused in the Courtroom. New York, NY, USA: Basic Books, 2013. p i.

Schneps, Leila; Colmez, Coralie. Math on Trial : How Numbers Get Used and Abused in the Courtroom. New York, NY, USA: Basic Books, 2013. p i. New York, NY, USA: Basic Books, 2013. p i. http://site.ebrary.com/lib/mcgill/doc?id=10665296&ppg=2 New York, NY, USA: Basic Books, 2013. p ii. http://site.ebrary.com/lib/mcgill/doc?id=10665296&ppg=3 New

More information

Coordinating services embedded everywhere via hierarchical planning

Coordinating services embedded everywhere via hierarchical planning Coordinating services embedded everywhere via hierarchical planning Ilche Georgievski Supported by the Netherlands Organisation for Scientific Research (NWO) under contract number 647.000.004 within the

More information

4. Надлежни орган / Competent authority/ competent myndighed. 4.1 Министарство: / Ministry / Ministerium:

4. Надлежни орган / Competent authority/ competent myndighed. 4.1 Министарство: / Ministry / Ministerium: ВЕТЕРИНАРСКО УВЕРЕЊЕ за ивоз у Републику Србију свежег свињског меса (1), намењеног за људску употребу VETERINARY CERTIFICATE For export of fresh meat of domestic swine intended for human consumption to

More information

Letter to Editor STRATEGY OF REDUCING EXPENSES BY INTRODUCING E-LEARNING IN UNIVERSITY-LEVEL EDUCATION INSTITUTIONS

Letter to Editor STRATEGY OF REDUCING EXPENSES BY INTRODUCING E-LEARNING IN UNIVERSITY-LEVEL EDUCATION INSTITUTIONS www.sjm06.com Serbian Journal of Management 7 (1) (2012) 131-148 Serbian Journal of Management Letter to Editor STRATEGY OF REDUCING EXPENSES BY INTRODUCING E-LEARNING IN UNIVERSITY-LEVEL EDUCATION INSTITUTIONS

More information

COUTRY Competent Authority

COUTRY Competent Authority ЗЕМЉА/ Надлежно тело COUTRY Competent Authority PAESE Autorità competente CERTIFICATO VETERINARIO PER LE CARNI DI POLLAME E LE CARNI SEPARATE MECCANICAMENTE DI POLLAME (CSM) VETERINARY CERTIFICATE FOR

More information

Impact of Educational Intervention on Prescribing Inappropriate Medication to Elderly Nursing Homes Residents

Impact of Educational Intervention on Prescribing Inappropriate Medication to Elderly Nursing Homes Residents 174 Srp Arh Celok Lek. 2015 Mar-Apr;143(3-4):174-179 DOI: 10.2298/SARH1504174I ОРИГИНАЛНИ РАД / ORIGINAL ARTICLE UDC: 615.03-053.9 Impact of Educational Intervention on Prescribing Inappropriate Medication

More information

for eksport af kvæg til avl eller produktion fra Danmark til Serbien/ for export of cattle for breeding or production from Denmark to Serbia/

for eksport af kvæg til avl eller produktion fra Danmark til Serbien/ for export of cattle for breeding or production from Denmark to Serbia/ OPRINDELSES- OG SUNDHEDSCERTIFIKAT / CERTIFICATE OF ORIGIN AND HEALTH / СЕРТИФИКАТ О ПОРЕКЛУ И ЗДРАВЉУ for eksport af kvæg til avl eller produktion fra Danmark til Serbien/ for export of cattle for breeding

More information

The European Union Prize for Literature. Thirteen winning authors

The European Union Prize for Literature. Thirteen winning authors The European Union Prize for Literature Thirteen winning authors 2014 The European Union Prize for Literature Thirteen winning authors 2014 www.euprizeliterature.eu Table of Contents Forewords.... 5

More information

make IT work Семинар: Семинар Модерно производство с европейско финансиране 14.06.2016, ВУЗФ

make IT work Семинар: Семинар Модерно производство с европейско финансиране 14.06.2016, ВУЗФ make IT work Семинар: Семинар Модерно производство с европейско финансиране 14.06.2016, ВУЗФ Как успешно да управляваме производствено предприятие в облака Владислав Живков, Мениджър продажби и бизнес

More information

Subprogramme Leonardo da Vinci. Mobility, Partnerships, Transfer of Innovation

Subprogramme Leonardo da Vinci. Mobility, Partnerships, Transfer of Innovation Subprogramme Leonardo da Vinci Mobility, Partnerships, Transfer of Innovation Started projects 2010 1 Started projects Leonardo da Vinci - Mobility VETPRO European Experience And Innovations In The Training

More information

MODELING AND CONTROL OF THE ANTHROPOMIMETIC ROBOT WITH ANTAGONISTIC JOINTS IN CONTACT AND NON-CONTACT TASKS

MODELING AND CONTROL OF THE ANTHROPOMIMETIC ROBOT WITH ANTAGONISTIC JOINTS IN CONTACT AND NON-CONTACT TASKS UNIVERSITY OF BELGRADE SCHOOL OF ELECTRICAL ENGINEERING Kosta M. Jovanović MODELING AND CONTROL OF THE ANTHROPOMIMETIC ROBOT WITH ANTAGONISTIC JOINTS IN CONTACT AND NON-CONTACT TASKS Doctoral Dissertation

More information

Legal and Institutional Framework of Life Insurance in the Republic of Macedonia. Abstract

Legal and Institutional Framework of Life Insurance in the Republic of Macedonia. Abstract Biljana Petrevska 1, PhD Legal and Institutional Framework of Life Insurance in the Republic of Macedonia Abstract Life insurance is the most common type of insurance in the world, mainly because of its

More information

How To Develop Digital And Information Literacy In Lse Undergraduates

How To Develop Digital And Information Literacy In Lse Undergraduates 16 Читалиште 24 (мај 2014) TEMA УДК 371.3:004=111 378.6:32+33(410 London)]:004=111 027.7(410):004=111 Прегледни рад Developing Digital and Information Literacies in LSE Undergraduate Students Jane Secker

More information

Creative Industries Mapping

Creative Industries Mapping Ministry of Culture of the Republic of Macedonia Creative Industries Mapping in the Republic of Macedonia CIP Каталогизација во публикација Национална и универзитетска библиотека Св. Климент Охридски,

More information

Integrated Electronic Health Record J.Vinarova, N.Tzacheva Sofia, Bulgaria

Integrated Electronic Health Record J.Vinarova, N.Tzacheva Sofia, Bulgaria Integrated Electronic Health Record J.Vinarova, N.Tzacheva Sofia, Bulgaria In the abstract of this article, we have described a real working in Occupational Health Services INTEGRAL ELECTRONIC HEALTH RECORD

More information

A POSSIBILITY OF SYNTHESIS OF HIGH-ALUMINA CEMENTS FROM DIFFERENT RAW MATERIALS

A POSSIBILITY OF SYNTHESIS OF HIGH-ALUMINA CEMENTS FROM DIFFERENT RAW MATERIALS Contemporary Materials, IV 1 (2013) Page 53 of 57 Professional papers UDK 66.017/.018+543.2/.9 doi : 10.7251/COMEN1301053L A POSSIBILITY OF SYNTHESIS OF HIGH-ALUMINA CEMENTS FROM DIFFERENT RAW MATERIALS

More information

BULGARIAN LEGAL EDUCATION HISTORY AND NOWADAYS. GEORGE PENCHEV Lecturer in Environmental Law. University of Plovdiv - Bulgaria, PhD

BULGARIAN LEGAL EDUCATION HISTORY AND NOWADAYS. GEORGE PENCHEV Lecturer in Environmental Law. University of Plovdiv - Bulgaria, PhD BULGARIAN LEGAL EDUCATION HISTORY AND NOWADAYS GEORGE PENCHEV Lecturer in Environmental Law University of Plovdiv - Bulgaria, PhD Resumen: Este artículo está dedicado a la evolución histórica y situación

More information

AN EMPIRICAL STUDY ON YOUNG EXECUTIVES RESPONSE TOWARDS POP-UP AND BANNER ADVERTISEMENTS

AN EMPIRICAL STUDY ON YOUNG EXECUTIVES RESPONSE TOWARDS POP-UP AND BANNER ADVERTISEMENTS www.sjm06.com Serbian Journal of Management 5 (1) (2010) 51-58 Serbian Journal of Management AN EMPIRICAL STUDY ON YOUNG EXECUTIVES RESPONSE TOWARDS POP-UP AND BANNER ADVERTISEMENTS Dharmendra Mehta* a,

More information

RELATIONS BETWEEN THE CHARACTERISTICS OF ENTREPRENEURSHIP AND THE BUSINESS OWNER: AN ANALYSIS OF SME S IN KONYA

RELATIONS BETWEEN THE CHARACTERISTICS OF ENTREPRENEURSHIP AND THE BUSINESS OWNER: AN ANALYSIS OF SME S IN KONYA www.sjm06.com Serbian Journal of Management 4 (2) (2009) 239-257 Serbian Journal of Management RELATIONS BETWEEN THE CHARACTERISTICS OF ENTREPRENEURSHIP AND THE BUSINESS OWNER: AN ANALYSIS OF SME S IN

More information

YouTube and political communication Macedonian case

YouTube and political communication Macedonian case www.ijcsi.org 460 YouTube and political communication Macedonian case MSc. Sali Emruli 1, Mr.Tahir Zejneli 2, MSc. Florin Agai 3 Faculty of Organization and Informatics, University of Zagreb, Varaždin,

More information

Fuzzy social network analysis

Fuzzy social network analysis Fuzzy social network analysis Miroslav Ćirić a, Stojan Bogdanović b a Faculty of Sciences and Mathematics, University of Niš, Višegradska 33, 18000 Niš, Serbia b Faculty of Economics, University of Niš,

More information

Lamotrigine Augmentation in Delirium Tremens

Lamotrigine Augmentation in Delirium Tremens Srp Arh Celok Lek. 2011 Dec;139(Suppl 1):41-45 ОРИГИНАЛНИ РАД / ORIGINAL ARTICLE UDC: 616.893-085 41 Lamotrigine Augmentation in Delirium Tremens Gorica Djokić, Dijana Lazić, Milutin Nenadović, Nebojša

More information

THE ROLE OF QUALITY METHODS IN IMPROVING EDUCATION PROCESS: CASE STUDY

THE ROLE OF QUALITY METHODS IN IMPROVING EDUCATION PROCESS: CASE STUDY www.sjm06.com Serbian Journal of Management 9 (2) (2014) 219-230 Serbian Journal of Management THE ROLE OF QUALITY METHODS IN IMPROVING EDUCATION PROCESS: CASE STUDY Dragan Pavlović*, Milena Todorović,

More information

THE WHITE BOOK THE WHITE BOOK. FOREIGN INVESTORS COUNCIL within Economic Chamber of Macedonia THE FOREIGN INVESTORS COUNCIL IN MACEDONIA

THE WHITE BOOK THE WHITE BOOK. FOREIGN INVESTORS COUNCIL within Economic Chamber of Macedonia THE FOREIGN INVESTORS COUNCIL IN MACEDONIA bsi. 1 THE THE WHITE BOOK WHITE BOOK 2014 2014 by THE IN MACEDONIA bsi. СТОПАНСКА КОМОР А НА МАКЕДОНИЈА СТОПАНСКА ECONOMIC КОМОР CHAMBER А НА МАКЕДОНИЈА ECONOMIC OF MACEDONIA CHAMBER OF MACEDONIA 2 Publisher:

More information

Mesenchymal Stem Cells Isolated from Peripheral Blood and Umbilical Cord Wharton s Jelly

Mesenchymal Stem Cells Isolated from Peripheral Blood and Umbilical Cord Wharton s Jelly 178 Srp Arh Celok Lek. 2013 Mar-Apr;141(3-4):178-186 DOI: 10.2298/SARH1304178T ОРИГИНАЛНИ РАД / ORIGINAL ARTICLE UDC: 602.9 Mesenchymal Stem Cells Isolated from Peripheral Blood and Umbilical Cord Wharton

More information

INCREASING SECURITY OF FINANCIAL INVESTMENTS: A COMBINED RISK MANAGEMENT - PROJECT MANAGEMENT - OPERATIONS RESEARCH APPROACH

INCREASING SECURITY OF FINANCIAL INVESTMENTS: A COMBINED RISK MANAGEMENT - PROJECT MANAGEMENT - OPERATIONS RESEARCH APPROACH www.sjm.tf.bor.ac.yu Serbian Journal of Management 4 (1) (2009) 29-39 Serbian Journal of Management INCREASING SECURITY OF FINANCIAL INVESTMENTS: A COMBINED RISK MANAGEMENT - PROJECT MANAGEMENT - OPERATIONS

More information

Mechanics ISSN 1312-3823 Transport issue 3, 2011 Communications article 0553

Mechanics ISSN 1312-3823 Transport issue 3, 2011 Communications article 0553 Mechanics ISSN 1312-3823 Transport issue 3, 2011 Communications article 0553 Academic journal http://www.mtc-aj.com CALYPSO ELECTRONIC TICKETING TECHNOLOGY: THE CONTACTLESS STANDARD FOR A MODERN TRANSPORT

More information

Digital Signing of Attachments in Microsoft Word (.docx) and Adobe Acrobat (.pdf)

Digital Signing of Attachments in Microsoft Word (.docx) and Adobe Acrobat (.pdf) Digital Signing of Attachments in Microsoft Word (.docx) and Adobe Acrobat (.pdf) CENTRAL REGISTRY OF REPUBLIC OF MACEDONIA Document version : 1.0.0 Date of creation : 31.12.2010 Blvd. Kuzman Josifovski

More information

RELATIONSHIP BETWEEN THE EXTENT OF IMPLEMENTATION OF THE PROCESS MANAGEMENT PRINCIPLES AND THE LEGAL FORM OF THE BUSINESS AND BUSINESS ACTIVITY

RELATIONSHIP BETWEEN THE EXTENT OF IMPLEMENTATION OF THE PROCESS MANAGEMENT PRINCIPLES AND THE LEGAL FORM OF THE BUSINESS AND BUSINESS ACTIVITY www.sjm06.com Serbian Journal of Management 10 (1) (2015) 109-116 Serbian Journal of Management RELATIONSHIP BETWEEN THE EXTENT OF IMPLEMENTATION OF THE PROCESS MANAGEMENT PRINCIPLES AND THE LEGAL FORM

More information

DELIVERY PERFORMANCE MEASUREMENT IN AN INTEGRATED SUPPLY CHAIN MANAGEMENT: CASE STUDY IN BATTERIES MANUFACTURING FIRM

DELIVERY PERFORMANCE MEASUREMENT IN AN INTEGRATED SUPPLY CHAIN MANAGEMENT: CASE STUDY IN BATTERIES MANUFACTURING FIRM www.sjm06.com Serbian Journal of Management 6 (2) (2011) 205-220 Serbian Journal of Management DELIVERY PERFORMANCE MEASUREMENT IN AN INTEGRATED SUPPLY CHAIN MANAGEMENT: CASE STUDY IN BATTERIES MANUFACTURING

More information

OFFENCE AGAINST PROPERTY IN ROMAN LAW

OFFENCE AGAINST PROPERTY IN ROMAN LAW Esin Kranli Bajram LL.M 1 OFFENCE AGAINST PROPERTY IN ROMAN LAW Abstract Having in mind the obvious fact of the unjustified marginalization of Roman ius publicum and its institutions, this paper is dedicated

More information

Sensitivity Analysis Indicators of Economic Effectiveness

Sensitivity Analysis Indicators of Economic Effectiveness Sensitivity Analysis Indicators of Economic Effectiveness - Of investments co-financed by the IPARD Program 2007-2013 in Republic of Macedonia Vladimir Hristov Double degree master s thesis 30 hec Advanced

More information

Methodology of Modeling Hybrid Controller for University Management in Synergy with Industry

Methodology of Modeling Hybrid Controller for University Management in Synergy with Industry Methodology of Modeling Hybrid Controller for University Management in Synergy with Industry Goran Slavković Teaching and Research Assistant University of Belgrade Faculty of Mechanical Engineering Žarko

More information

COMPARING AGILE AND PMBOK R COST MANAGEMENT * Nikolay Todorov

COMPARING AGILE AND PMBOK R COST MANAGEMENT * Nikolay Todorov МАТЕМАТИКА И МАТЕМАТИЧЕСКО ОБРАЗОВАНИЕ, 2013 MATHEMATICS AND EDUCATION IN MATHEMATICS, 2013 Proceedings of the Forty Second Spring Conference of the Union of Bulgarian Mathematicians Borovetz, April 2

More information

MEASURING PRODUCTIVITY OF SOFTWARE DEVELOPMENT TEAMS

MEASURING PRODUCTIVITY OF SOFTWARE DEVELOPMENT TEAMS www.sjm06.com Serbian Journal of Management 7 (1) (2012) 65-75 Serbian Journal of Management MEASURING PRODUCTIVITY OF SOFTWARE DEVELOPMENT TEAMS Goparaju Purna Sudhakar a*, Ayesha Farooq b and Sanghamitra

More information

BEST PRACTICES FOR THE TRANSLATION OF OFFICIAL AND LEGAL DOCUMENTS 1. Scope The following are AUSIT s recommendations for the translation of official

BEST PRACTICES FOR THE TRANSLATION OF OFFICIAL AND LEGAL DOCUMENTS 1. Scope The following are AUSIT s recommendations for the translation of official BEST PRACTICES FOR THE TRANSLATION OF OFFICIAL AND LEGAL DOCUMENTS 1. Scope The following are AUSIT s recommendations for the translation of official and legal documents into English and other languages

More information

Bradykinin Stimulation of Nitric Oxide Production is not Sufficient for Gamma-Globin Induction

Bradykinin Stimulation of Nitric Oxide Production is not Sufficient for Gamma-Globin Induction Srp Arh Celok Lek. 2014 Mar-Apr;142(3-4):189-196 DOI: 10.2298/SARH1404189C ОРИГИНАЛНИ РАД / ORIGINAL ARTICLE UDC: 615.277.03 ; 616.155-006.6-085.277 189 Bradykinin Stimulation of Nitric Oxide Production

More information

CONTEMPORARY CHANGES IN THE HOTEL PRODUCT FOR SPA AND WELLNESS TOURISM AND THEIR DISTRIBUTION

CONTEMPORARY CHANGES IN THE HOTEL PRODUCT FOR SPA AND WELLNESS TOURISM AND THEIR DISTRIBUTION Часопис БизИнфо Година 2015, волумен 6, број 1, стр. 1-10 BizInfo Journal Year 2015, Volume 6, Number 1, pp. 1-10 Прегледни рад/ Reviewing paper УДК/UDC: 005.591.5:640.412(497.2) 338.48-6:615.8(497.2)

More information

ENTREPRENEURS' MOTIVATIONAL FACTORS: EMPIRICAL EVIDENCE FROM SERBIA

ENTREPRENEURS' MOTIVATIONAL FACTORS: EMPIRICAL EVIDENCE FROM SERBIA www.sjm06.com Serbian Journal of Management 6 (1) (2011) 73-83 Serbian Journal of Management ENTREPRENEURS' MOTIVATIONAL FACTORS: EMPIRICAL EVIDENCE FROM SERBIA Ivan Stefanović a*, Ljubodrag Ranković b

More information

MACEDONIAN STOCK EXCHANGE: DEVELOPMENT OF INVESTMENT BANKING AS OPPORTUNITY FOR LARGER INVESTMENTS IN NATIONAL ECONOMY

MACEDONIAN STOCK EXCHANGE: DEVELOPMENT OF INVESTMENT BANKING AS OPPORTUNITY FOR LARGER INVESTMENTS IN NATIONAL ECONOMY Review (accepted January 26, 2011) MACEDONIAN STOCK EXCHANGE: DEVELOPMENT OF INVESTMENT BANKING AS OPPORTUNITY FOR LARGER INVESTMENTS IN NATIONAL ECONOMY Nadica Ivanovska 1 Zoran Ivanovski Abstract: Institutional

More information

ISO 13606-1:2008 Здравна информатика -- ЕЗД комуникация -- Част 1: Референтен модел

ISO 13606-1:2008 Здравна информатика -- ЕЗД комуникация -- Част 1: Референтен модел ISO 13606-1:2008 Здравна информатика -- ЕЗД комуникация -- Част 1: Референтен модел ISO 13606-1:2008 specifies the communication of part or all of the electronic health record (EHR) of a single identified

More information

FACTORS THAT AFFECT HOTEL EMPLOYEES MOTIVATION THE CASE OF BODRUM

FACTORS THAT AFFECT HOTEL EMPLOYEES MOTIVATION THE CASE OF BODRUM www.sjm06.com Serbian Journal of Management 5 (1) (2010) 59-76 Serbian Journal of Management FACTORS THAT AFFECT HOTEL EMPLOYEES MOTIVATION THE CASE OF BODRUM Said Kingir a* and Muammer Mesci b a Health

More information

Chronic Fatigue Syndrome

Chronic Fatigue Syndrome 256 Srp Arh Celok Lek. 2011 Mar-Apr;139(3-4):256-261 ПРЕГЛЕД ЛИТЕРАТУРЕ / REVIEW ARTICLE DOI: 10.2298/SARH1104256B Chronic Fatigue Syndrome Snežana Brkić, Slavica Tomić, Maja Ružić, Daniela Marić Hospital

More information

QUALITY MANAGEMENT SYSTEM AS THE MAIN TOOL OF INTERNATIONAL INTEGRATION OF EDUCATIONAL ORGANIZATIONS

QUALITY MANAGEMENT SYSTEM AS THE MAIN TOOL OF INTERNATIONAL INTEGRATION OF EDUCATIONAL ORGANIZATIONS УДК 331.108.26 (075) QUALITY MANAGEMENT SYSTEM AS THE MAIN TOOL OF INTERNATIONAL INTEGRATION OF EDUCATIONAL ORGANIZATIONS Yu.M. Kliot, E.V. Bykovskaya Tambov State Technical University, Tambov Represented

More information

Tool Path Generation for Milling of Free Form Surfaces With Feedrate Scheduling

Tool Path Generation for Milling of Free Form Surfaces With Feedrate Scheduling Goran M. Mladenovic Teaching Assistant University of Belgrade Faculty of Mechanical Engineering Ljubodrag M. Tanovic Full Professor University of Belgrade Faculty of Mechanical Engineering Kornel F. Ehmann

More information

UNIVERSITETI I EVROPËS JUGLINDORE ЈУГОИСТОЧЕН ЕВРОПСКИ УНИВЕРЗИТ Е Т SOUTH EAST EUROPEAN UNIVERSITY SEEU REVIEW

UNIVERSITETI I EVROPËS JUGLINDORE ЈУГОИСТОЧЕН ЕВРОПСКИ УНИВЕРЗИТ Е Т SOUTH EAST EUROPEAN UNIVERSITY SEEU REVIEW UNIVERSITETI I EVROPËS JUGLINDORE ЈУГОИСТОЧЕН ЕВРОПСКИ УНИВЕРЗИТ Е Т SOUTH EAST EUROPEAN UNIVERSITY SEEU REVIEW Volume Six Number Two Two Thousand Ten South East European University / Ilindenska nn/ Tetovo,

More information

LOCUS OF CONTROL AND JOB SATISFACTION: PSU EMPLOYEES

LOCUS OF CONTROL AND JOB SATISFACTION: PSU EMPLOYEES www.sjm06.com Abstract LOCUS OF CONTROL AND JOB SATISFACTION: PSU EMPLOYEES Lakshman Vijayashree a* and Mali Vishalkumar Jagdischchandra b a PES School of Engineering, Hosur Road, Bangalore- 100, India

More information

PEDAGOGICAL UPTAKE OF TECHNOLOGY IN E-LEARNING FOR LANGUAGES: THE CASE OF NBU MOODLE

PEDAGOGICAL UPTAKE OF TECHNOLOGY IN E-LEARNING FOR LANGUAGES: THE CASE OF NBU MOODLE PEDAGOGICAL UPTAKE OF TECHNOLOGY IN E-LEARNING FOR LANGUAGES: THE CASE OF NBU MOODLE Stanislav Bogdanov, New Bulgarian University Резюме Статията представя проучване, проведено през учебната 2010-2011

More information

Certification of key competences

Certification of key competences Certification of key competences to critically use information technology (student selects information from to behave appropriately in different environments (student addresses members of the working team

More information

Market update Hedging the risk. Samara, June 18, 2015

Market update Hedging the risk. Samara, June 18, 2015 Market update Hedging the risk Samara, June 18, 2015 Introduction Torsten Erdmann Branch Manager Saint Petersburg, Commerzbank (Eurasija) SAO Treasurer and Head of Committee for Financial Services of the

More information

PERCEIVED VALUE, SERVICE QUALITY, CORPORATE IMAGE AND CUSTOMER LOYALTY: EMPIRICAL ASSESSMENT FROM PAKISTAN

PERCEIVED VALUE, SERVICE QUALITY, CORPORATE IMAGE AND CUSTOMER LOYALTY: EMPIRICAL ASSESSMENT FROM PAKISTAN www.sjm06.com Serbian Journal of Management 7 (1) (2012) 25-36 Serbian Journal of Management PERCEIVED VALUE, SERVICE QUALITY, CORPORATE IMAGE AND CUSTOMER LOYALTY: EMPIRICAL ASSESSMENT FROM PAKISTAN Abstract

More information

INTERNATIONAL ATOMIC ENERGY AGENCY REPORT OF THE 1995 ANNUAL MEETING EVES NATIONAL OFFICERS

INTERNATIONAL ATOMIC ENERGY AGENCY REPORT OF THE 1995 ANNUAL MEETING EVES NATIONAL OFFICERS INIS-XA--013 INTERNATIONAL ATOMIC ENERGY AGENCY XA9744462 REPORT OF THE 1995 ANNUAL MEETING OF EVES NATIONAL OFFICERS Experience and Feedback from Operation of the EVES Information Service IAEA Headquarters,

More information

4. Organizational side of internship supervision 4.1. Supervision of the internship is carried out by:

4. Organizational side of internship supervision 4.1. Supervision of the internship is carried out by: Regulation of research internship for students of 1st and 2nd year of Master degree program Political Analysis and Public Policy at NRU HSE. Approved by the department meeting on August 31, 2011 (Department

More information

Integration of Process Planning, Scheduling, and Mobile Robot Navigation Based on TRIZ and Multi- Agent Methodology

Integration of Process Planning, Scheduling, and Mobile Robot Navigation Based on TRIZ and Multi- Agent Methodology Integration of Process Planning, Scheduling, and Mobile Robot Navigation Based on TRIZ and Multi- Agent Methodology Milica Petrović Research and Teaching Assistant University of Belgrade Faculty of Mechanical

More information

FINANCIAL MARKET DEVELOPMENT AND CAPITAL STRUCTURE OF LISTED FIRMS - EMPIRICAL EVIDENCE FROM GHANA

FINANCIAL MARKET DEVELOPMENT AND CAPITAL STRUCTURE OF LISTED FIRMS - EMPIRICAL EVIDENCE FROM GHANA www.sjm06.com Serbian Journal of Management 6 (2) (2011) 155-168 Serbian Journal of Management FINANCIAL MARKET DEVELOPMENT AND CAPITAL STRUCTURE OF LISTED FIRMS - EMPIRICAL EVIDENCE FROM GHANA James N.

More information

THE LEVEL OF PROCESS MANAGEMENT PRINCIPLES APPLICATION IN SMEs IN THE SELECTED REGION OF THE CZECH REPUBLIC

THE LEVEL OF PROCESS MANAGEMENT PRINCIPLES APPLICATION IN SMEs IN THE SELECTED REGION OF THE CZECH REPUBLIC www.sjm06.com Serbian Journal of Management 9 (2) (2014) 203-217 Serbian Journal of Management THE LEVEL OF PROCESS MANAGEMENT PRINCIPLES APPLICATION IN SMEs IN THE SELECTED REGION OF THE CZECH REPUBLIC

More information

Article Improving the distribution of Bulgarian seaside holiday hotels

Article Improving the distribution of Bulgarian seaside holiday hotels econstor www.econstor.eu Der Open-Access-Publikationsserver der ZBW Leibniz-Informationszentrum Wirtschaft The Open Access Publication Server of the ZBW Leibniz Information Centre for Economics Marinov,

More information

PROCEEDINGS. of the Union of Scientists - Ruse. Book 5 Mathematics, Informatics and Physics. Volume 11, 2014 RUSE

PROCEEDINGS. of the Union of Scientists - Ruse. Book 5 Mathematics, Informatics and Physics. Volume 11, 2014 RUSE PROCEEDINGS of the Union of Scientists - Ruse Book 5 Mathematics, Informatics and Physics Volume 11, 2014 RUSE PROCEEDINGS OF THE UNION OF SCIENTISTS - RUSE EDITORIAL BOARD Editor in Chief Prof. Zlatojivka

More information

KINGDOM OF BELGIUM Royaume de Belgique - Koninkrijk België

KINGDOM OF BELGIUM Royaume de Belgique - Koninkrijk België KINGDOM OF BELGIUM Royaume de Belgique - Koninkrijk België FEDERAL AGENCY FOR THE SAFETY OF THE FOOD CHAIN (FASFC) Agence Fédérale pour la Sécurité de la Chaîne Alimentaire (AFSCA) Federaal Agentschap

More information

Commercial Aircraft Performance Improvement Using Winglets

Commercial Aircraft Performance Improvement Using Winglets Nikola N. Gavrilović Graduate Research Assistant University of Belgrade Faculty of Mechanical Engineering Boško P. Rašuo Full Professor University of Belgrade Faculty of Mechanical Engineering George S.

More information

Available online at www.shd.org.rs/jscs/

Available online at www.shd.org.rs/jscs/ J. Serb. Chem. Soc. 75 (3) 369 376 (2010) UDC 678.674+546.173:678:539.24 JSCS 3969 Original scientific paper An SEM and EDS study of the microstructure of nitrate ester plasticized polyether propellants

More information

J. Potočnik 1, M. Nenadović 1, B. Jokić 2, S. Štrbac 3, Z. Rakočević 1*)

J. Potočnik 1, M. Nenadović 1, B. Jokić 2, S. Štrbac 3, Z. Rakočević 1*) Science of Sintering, 45 (2013) 61-67 doi: 10.2298/SOS1301061P UDK 532.74 Structural Characterization of the Nickel Thin Film Deposited by GLAD Technique J. Potočnik 1, M. Nenadović 1, B. Jokić 2, S. Štrbac

More information

Available online at www.shd.org.rs/jscs/

Available online at www.shd.org.rs/jscs/ J. Serb. Chem. Soc. 75 (5) 689 701 (2010) UDC 665.941+547.281+661.717.52 JSCS 3999 12:66.095.26:543.51 Original scientific paper Molar-mass distribution of urea formaldehyde resins of different degrees

More information