1 นว ตกรรม (Innovation) ความหมายและองค ความร เก ยวก บนว ตกรรม นว ตกรรม (Innovation) ม รากศ พท มาจาก innovare ในภาษาลาต น แปลว า ท าส งใหม ข นมา ความสามารถในการใช ความร ความค ดสร างสรรค ท กษะ และประสบการณ ทางเทคโนโลย หร อการจ ดการ มา พ ฒนาและผล ตส นค าใหม กระบวนการผล ตใหม หร อบร การใหม ซ งตอบสนองความต องการของตลาด ความหมายของนว ตกรรมในเช งเศรษฐศาสตร ค อ การน าแนวความค ดใหม หร อการใช ประโยชน จากส งท ม อย แล วมาใช ในร ปแบบใหม เพ อท าให เก ดประโยชน ทางเศรษฐก จ หร อก ค อ "การท าในส งท แตกต างจากคนอ น โดยอาศ ยการเปล ยนแปลงต าง ๆ (Change) ท เก ดข นรอบต วเราให กลายมาเป นโอกาส (Opportunity) และ ถ ายทอดไปส แนวความค ดใหม ท ท าให เก ดประโยชน ต อตนเองและส งคม" ซ งแนวความค ดน ได ถ กพ ฒนาข นมา ในช วงต นศตวรรษท 20 โดยเห นได จากแนวค ดของน กเศรษฐอ ตสาหกรรม เช น ผลงานของ Joseph Schumpeter ใน The Theory of Economic Development,1934 โดยเน นท การสร างสรรค การว จ ยและ พ ฒนาทางว ทยาศาสตร และเทคโนโลย อ นน าไปส การได มาซ งนว ตกรรมทางเทคโนโลย (Technological Innovation) เพ อประโยชน ในเช งพาณ ชย เป นหล ก และทฤษฎ ท ร จ กก นมากก น าจะเป น Thoery of Disruptive Innovation ของ Prof. Clayton Christensen แห งมหาว ทยาล ยฮาร วาร ด และ Diffusion of Innovation Theory ของ Prof. Everett Rogers ซ งพ ฒนามาต งแต ป 1962 ท งน ความค ดแล ะทฤษฎ เร องนว ตกรรมม ว ว ฒนาการมาอย างน อย 50 ป แล วโดยช วงทศวรรษท 1950 บรรดาน กว ชาการมองว านว ตกรรมเป นการพ ฒนาอย างหน งท แยกออกมาจากการศ กษาว จ ยต าง ๆ แต ใน ป จจ บ นน นว ตกรรมไม ได ถ กมองว าเป นเพ ยงผลล พธ ของการด าเน นงานของป จเจกบ คคล หากแต เป นผลของ กระบวนการ (process) ไม ว าจะเป นกระบวนการแก ไขป ญหา (problem-solving process) ท เก ดในองค กร หร อกระบวนการปฏ ส มพ นธ (interactive process) ซ งเก ดจากความส มพ นธ ระหว างองค กรก บผ ม บทบาท ส าค ญอ นๆ ม ได ท งแบบเป นทางการและไม เป นทางการผ านเคร อข ายความร วมม อเช งพาณ ชย หร อ กระบวนการเร ยนร แบบแปรผ น (diversified learning process) ซ งเป นการเร ยนร ท เก ดจากป จจ ยแตกต างก น เช น การเร ยนร โดยการใช (learning by using) การเร ยนร โดยการลงม อท า (learning by doing) การเร ยนร โดยการแลกเปล ยน (learning by sharing) ซ งม ได ท งองค ความร ภายในและภายนอกองค กร ข นอย ก บ ประส ทธ ภาพในการด ดซ บความร ขององค กร นว ตกรรมทางธ รก จค ออะไร นว ตกรรมทางธ รก จ หมายถ ง การท าส งต าง ๆ ด วยว ธ ใหม ๆ การสร างสรรค การพ ฒนา ต อยอด การ เปล ยนแปลงทางความค ด การจ ดการ การผล ต กระบวนการ ระบบ โครงสร างองค กร ร ปแบบธ รก จ เพ อท จะ สร างม ลค าใหม ๆ ส าหร บล กค าและผลตอบแทนทางการเง นให ก บธ รก จ โดยเป นท ยอมร บต อส งคมและ ส งแวดล อม ไม ข ดต อหล กศ ลธรรม จรรยาบรรณ ขนบธรรมเน ยม ประเพณ ต าง ๆ ท งน ม กม การแยกแยะความ
2 แตกต างอย างช ดเจน ระหว างการประด ษฐ ค ดค น ความค ดร เร ม และนว ตกรรม อ นหมายถ งความค ดร เร มท น ามาประย กต ใช อย างส มฤทธ ผลและในหลายสาขา ซ งการท ส งใดส งหน งจะเป นนว ตกรรมได น นจะต องม ความแปลกใหม อย างเห นได ช ดและไม เป นแค เพ ยงการเปล ยนแปลงคร งส าค ญ เป นต นว า ในด านศ ลปะ เศรษฐศาสตร เศรษฐก จ และนโยบายของร ฐในเช งเศรษฐศาสตร การเปล ยนแปลงน นจะต องเพ มม ลค า ม ลค า ของล กค า หร อม ลค าของผ ผล ต โดยนว ตกรรมแบ งจ าแนกตามประเภทกว าง ๆ ได 3 แบบ ค อ 1. ศ ล ป (Artistic) เช น การวาดภาพ การเต นร า การแสดง 2. ธ รก จ (Business) เช น เง น ห นส นค า แลกเปล ยนส นค า การเจรจา องค กร 3. ส งคม (Social) เช น ร ฐบาลแบบระบอบประชาธ ปไตย ทร พย ส นส วนต ว ศาสนา การศ กษา ขนบธรรมเน ยมประเพณ และว ฒนธรรม บ ดาแห งกลย ทธ ธ รก จนว ตกรรม Joseph Schumpeter หร อช อเต มว า Joseph Alois Schumpeter น กเศรษฐศาสตร ท ม อ ทธ พลต อน ก เศรษฐศาสตร และน กบร หารสม ยใหม ม บทความมากมายท โด งด งในโลกว ชาการด านบร หารธ รก จนว ตกรรม เช น The history of economic analysis, Schumpeter and Keynesianism, Schumpeter and capitalism's demise, Schumpeter and democratic theory, Schumpeter and entrepreneurship นอกจากน นย งเคยด ารงต าแหน งร ฐมนตร ว าการกระทรวงการคล งของประเทศออสเตร ยและเป นน ก เศรษฐศาสตร การเม องท ส าค ญของย โรป ก อนหน ภ ยสงครามไปใช ช ว ตเป นอาจารย ท มหาว ทยาล ย ฮาร วาร ด สหร ฐอเมร กา ตลอดช ว ตม ทฤษฎ ด านเศรษฐศาสตร คณ ตศาสตร บร หารธ รก จนว ตกรรมมากมายมหาศาลให คนร นหล งน ามาพ ฒนาต อยอด การน าเทคโนโลย มาด าเน นธ รก จและน าความเจร ญมาส มน ษยชาต มากมาย Schumpeter ได กล าวว าผ ประกอบการต างก หาทางใช นว ตกรรมเทคโนโลย ในกระบวนการผล ตส นค า บร การหร อนว ตกรรมท เป นส นค าใหม เพ อสร างประโยชน เช งธ รก จให ก บองค กร โดยเฉพาะอย างย งหาก นว ตกรรมน นสามารถท าให องค กรม ก าไรจากการเป นผ ผ กขาด (Monopoly profit) ได เปร ยบในการแข งข น แต ก ย งม น กลงท นบางคนท พยายามจะลอกเล ยนแบบเทคโนโลย ของผ อ น หร อด ดแปลงพ ฒนาต อยอดก ท าให เก ด นว ตกรรมใหม ๆ ตลอดเวลาเช นก น เก ดเป นวงจรเช นน เร อยไป จนกระท งถ งจ ดท ความสามารถในการผ กขาด หมดไป ณ จ ดน ส งต าง ๆ จะวนกล บมาเป นว ฏจ กร เพ อหน การลอกเล ยนแบบผ ประกอบการเด มหร อคนท มอง หานว ตกรรมใหม ๆ จะท าให เก ดร ปแบบการแข งข นใหม ๆ จากการค ดค นนว ตกรรมต าง ๆ Schumpeter เร ยกว าเป น การท าลายท สร างสรรค (creative destruction) เม อม การค ดส งใหม ๆ ท าลายส งท ม อย เด ม โดยท งหมดน ม เป าหมายเพ อสร างก าไรเพ มข นให ก บองค กร ประเภทของนว ตกรรม สามารถแบ งออกเป น 4 ประเภท ( 4Ps of innovation) ด งน 1. Product Innovation : การเปล ยนแปลงใน ผล ตภ ณฑ หร อบร การ ขององค กร เช น การให บร การ โทรศ พท เคล อนท ร นใหม ด ท ว ได หร อ Chat ก บเพ อนได ตลอดเวลา
3 2. Process Innovation : การเปล ยนแปลงกระบวนการผล ต หร อกระบวนการน าเสนอผล ตภ ณฑ หร อ กระบวนการน านว ตกรรมส ตลาด เช น Nokia ย ายฐานการผล ตไปท จ น หร อการเพ มนว ตกรรม PDA สามารถโทรศ พท ได 3. Position Innovation: การเปล ยนแปลงร ปแบบของส นค าหร อบร การ หร อเปล ยนต าแหน งนว ตกรรมส นค า หร อบร การท เคยออกส ตลาดมาแล วให ร บร ใหม เช น Orange เคยถ กมองในต าแหน ง Global Brand เป น Premium Service แต ถ กเปล ยนมาเป น ทร ม ฟ ซ งถ ก Repositioning ให ไปอย ต าแหน ง Lifestyles ครอง ใจคนเม องร นใหม อย างประสบความส าเร จ 4. Paradigm Innovation : การม งให เก ดนว ตกรรมท เปล ยนแปลงกรอบความค ด (Change in Mental Model) เช น เด มเช อว าการผล ตรถยนต ด วยม อจะม ความประณ ต ท งย งม ราคาแพง ผ ม ฐานะร ารวย เท าน นท สามารถม ไว ครอบครองได แต ต อมาการผล ตจ านวนมากแบบ mass production ท ม ราคาท เหมาะสม สามารถควบค มค ณภาพรถยนต ให ม สมรรถนะคงท เท าก นได ด กว า หร อแม กระท งเราเช อว าการ เก บเง นค า AC ก บประชาชนแบบก นเปล า เป นเร องท ด ก บองค กรแต เม อม การให เก บแบบ IC ตามการใช งานจร ง ท งย ต ธรรมก บประชาชนแล วย งท าให ม รายได เพ มมากข นด วยอ ก เป นต น การเปล ยนแปลงจาก Incremental innovation ส Radical innovation กระบวนการเปล ยนแปลงของนว ตกรรมม หลายระด บ แบ งตามระด บความยาก-ง ายในการค ดค น นว ตกรรมน น ๆ โดยจะม ต งแต การเปล ยนแปลงเล กน อยเร ยกว า Incremental innovation ท ม การพ ฒนาหร อ ปร บปร งส นค าหร อบร การท ม อย แล วให ด ข นหร อการเปล ยนแปลงนว ตกรรมอย างส นเช งจะเร ยกว าเป น Radical innovation Incremental Technology ค อ นว ตกรรมส วนเพ ม ค อ ไม ได พ ฒนาเทคโนโลย น น ๆ มากมาย เช น จาก ว นโวส 98 ไปเป น ว นโวส 2000 หร อ เทคโนโลย GPRS 144 kbps ไปเป น EDGE 384 kbps เป นต น Radical Technology บางต ารา เร ยกว า Quantum Technology ค อ นว ตกรรมท เปล ยนแปลง เทคโนโลย ไปอย างส นเช ง เช น เทคโนโลย กล องถ ายร ปจากฟ ล มไปส กล องด จ ตอล เป นต น การเปล ยนแปลงต าง ๆ น เป นการเปล ยนแปลงท วไปในอ ตสาหกรรมหร อธ รก จนว ตกรรมเทคโนโลย แต บางคร งก เป นการเปล ยนแปลงท ร นแรงและรวดเร วเป นการเปล ยนพ นฐานของส งคมไปอย างส นเช ง เช น เก ด การปฏ ว ต เคร องจ กรไอน ามาใช น าม น หร อการเปล ยนแปลงทางด านการโทรคมนาคม ในป จจ บ นท ม ผลมาจาก การเปล ยนแปลงและพ ฒนาเทคโนโลย คอมพ วเตอร ท าให ระบบโทรเลขและเพจเจอร หายไป นว ตกรรมท ง 4 ประเภท (4Ps of Innovation) สามารถเก ดได ตลอดเวลา ต งแต Incremental จนถ ง Radical การจ ดการกระบวนการนว ตกรรมเป นส งส าค ญ ซ งก แตกต างก นไปส าหร บการจ ดการนว ตกรรมแต ละ ประเภท เช น การจ ดการกระบวนการพ ฒนาและปร บปร งส นค าหร อกระบวนการแบบ Incremental ก จะ แตกต างจากการเปล ยนแปลงแบบ Radical ซ งความแตกต างหร อความยากง ายของการจ ดการน น ๆ จะข นอย ก บว านว ตกรรมน นม ความใหม ต อผ ค ดค นเพ ยงใด เช น ความก าวหน าทางเทคโนโลย สารสนเทศต าง ๆ ถ อเป น
4 เร องธรรมดามากส าหร บบร ษ ทขนาดใหญ ท ม ความก าวหน าทางเทคโนโลย เช น Shell หร อ IBM แต ส าหร บ บร ษ ทขนาดเล ก เช น ผ ผล ตอาหารหร อต วแทนจ าหน ายรถยนต อาจจะแค ต ดต งคอมพ วเตอร ท เช อมต อ อ นเตอร เน ตเพ ยงเท าน ก เป นเร องท ท าทายมากแล ว เป นต น ค ณค าของนว ตกรรม (Value of Innovation) ค ณค าท งหมดของนว ตกรรมถ กว ดโดยผลกระทบด านบวก และด านลบของส งท ได ร บออกมาหร อ ผลล พธ ท ให เช งพาณ ชย และส งคมส าหร บผ บร โภค ด งน นผลกระทบท ได ออกมาม ช วงต งแต เช งบวก ถ งเช งลบ ซ งผลกระทบเช งบวกจะช วยประชาชนและปร บปร งส งคม ในทางตรงก นข างผลกระทบเช งลบหร อนว ตกรรมท ให โทษจะสร างป ญหาและค าใช จ ายต อประชาชนและองค กร การพ จารณาผลกระทบข นอย ก บสถานการณ และผ ซ งท าการพ จารณา โดยปกต แต ละเฉพาะบ คคลในแต ละพ นท จะท าการต ดส นใจบนค ณค าของพวกเขา เอง แต ค ณค าโดยรวมค อผลรวมของค ณค าสาหร บท กคนท กระถ กกระทบท ก ๆ สถานท ด งน นค ณค า นว ตกรรมสามารถว ดในด านการเง น (กาไร/ขาดท น) จ านวนเป าหมาย (สร าง/ท าลาย) ความส ขหร อความท กข ของบ คคลท ได ร บผลกระทบ เป าหมายของนว ตกรรมค อการเปล ยนแปลงในเช งบวก เพ อท าให ส งต าง ๆ เก ดเปล ยนแปลงในทางท ด ข น นว ตกรรมก อให ได ผล ตผลเพ มข น และเป นท มาส าค ญของความม งค งทางเศรษฐก จ นว ตกรรมเป นห วข อ หล กในการศ กษาด านเศรษฐศาสตร ธ รก จ เทคโนโลย ส งคมศาสตร และว ศวกรรม และหากพ ดก นแบบภาษา ชาวบ านแล ว ค าว า 'นว ตกรรม' ม กจะหมายถ งผลล พธ ของกระบวนการ และในฐานะท นว ตกรรมม กจะได ร บ การยกย องว าเป นกลไกส าค ญในการผล กด นเศรษฐก จ ป จจ ยท น าไปส นว ตกรรม ม กได ร บความส าค ญจากผ ออกนโยบายว าเป นเร องว กฤต ผ ม หน าท ร บผ ดชอบโดยตรงในการน านว ตกรรมมาประย กต ใช ในสาขาใดสาขา หน ง ม กจะเร ยกว าเป นผ บ กเบ กในสาขาน น ไม ว าจะเป นในนามบ คคล หร อองค กร แนวค ดการพ ฒนานว ตกรรมทางธ รก จ การพ ฒนาต อยอดนว ตกรรมทางธ รก จ จะม งเน นการพ ฒนาร ปแบบธ รก จ การสร างภาพล กษณ และตรา ส นค า เป นการสร างสรรค ธ รก จน าพาช มชนไทยส สากล โดยเร มจากพ ฒนาผ ประกอบการให ม ความค ดสร างสรรค ม ท กษะในการบร หารจ ดการและด าเน นก จกรรมทางการตลาด การพ ฒนาร ปแบบธ รก จ (Business Model) ด าน การบร หารจ ดการ และการตลาด รวมถ งสร างโอกาสทางการตลาดสาหร บส นค าของธ รก จและการบร หารจ ดการ ภายในองค กรให ม ต นท นท เหมาะสม ด านการจ ดวางระบบควบค มค ณภาพผล ตภ ณฑ ด านแนวค ดการสร างตรา ส นค า เคร องหมายการค า และการพ ฒนาผล ตภ ณฑ ม ลค าส งด านแนวทางการสร างจ ดเด นผล ตภ ณฑ ท แตกต าง จากเด ม และการรวมกล มธ รก จเพ อเสร มศ กยภาพในการแข งข น
5 การประเม นค ณภาพของนว ตกรรมทางธ รก จและการวางแผนด าเน นการ นว ตกรรม : เพ มข ดความสามารถในการแข งข น การค ดค นนว ตกรรม/เทคโนโลย ใหม ๆ หากต องการให อ ปทานเป นต วข บเคล อนอ ปสงค จ งม ความ จ าเป นท จะต องเน นไปท การยกระด บค ณภาพมาตรฐานผล ตภ ณฑ โดยเฉพาะป จจ บ นประเทศไทย ม ความก าวหน าในการพ ฒนาเทคโนโลย ด านนาโนเทคโนโลย เทคโนโลย ช วภาพ เทคโนโลย ว สด ศาสตร และ เทคโนโลย สารสนเทศ โดยเทคโนโลย ด งกล าวม ล กษณะหลอมรวม (Convergence) ก นอย ในผล ตภ ณฑ เพ อ สนองความต องการของมน ษย ให ม ความสะดวกสบาย ปลอดภ ย ส ขภาพด ม อาย ย นยาว ผ านการปฏ ส มพ นธ ระหว าง อายตนะภายใน ก บ อายตนะภายนอก กระบวนการจ ดการและว ธ การด าเน นการสร างนว ตกรรมทางธ รก จ ความค ด (Thinking) หมายถ ง การใช ความร ส กในใจถ งการร บร ในร ปแบบท ถ กบ นท กในสมองเพ อ การเร ยกใช เช น การย นบนหน าผาเป นส งอ นตราย ข นตอนหร อกระบวนการ (Procedural) หมายถ ง การต ดตามกระบวนการหร อส ตร เช น ถ าย นอย ท หน าผา เม อน นถอยหล งโดยอ ตโนม ต สร างสรรค (Creative) หมายถ ง การสร างสรรค บางอย างท ไม เคยปรากฏมาก อน การส บค น ส ารวจ (Discovery) หมายถ ง การค นพบแหล งธรรมชาต ปรากฏการณ ธรรมชาต หร อ นว ตกรรมอ น ๆ ท ค นพบในคร งแรก ส งเด ยวก นอาจถ กค นพบโดยหลายคนหร อมากกว าหน งคร ง เช น ดาวเสาร ทองค า กาแฟสตาร บ ค ฟ นหล ด เป นต น ส งเก ดข นใหม (Novelty) หมายถ ง การสร างส งใหม ๆ หร อว ธ ในการท าบางส ง เช น การสร างสรรค เคร องม อใหม การกระท า (Action) หมายถ ง การกระท าท น าให เก ดส งใหม ๆ จากส งท ม อย เด ม เช น การสร าง เส ยงดนตร โดยการข บร องเพลง เม อน นค อกระบวนการกระท า ไม ใช การสร างข นมาใหม หร อการกระท าด วยว ธ เด มแล วพบส งใหม ๆ จากการกระท า ย ทธว ธ ส ความเป นเล ศเหน อค แข ง ท ามกลางสภาวะการแข งข นท ร นแรงและเข มข นของโลกไร พรมแดนกดด นให องค กรต องค นค ดเพ มข ด ความสามารถในการแข งข น น นค อสรรหานว ตกรรมใหม ๆ ในทางธ รก จเพ อสร างให ล กค าเก ดพฤต กรรมห นมา ใช ส นค า/บร การ นว ตกรรมกลายเป นเคร องม อใหม ทางย ทธศาสตร ของการแข งข นทางธ รก จในย คด จ ต ล หล งจากย ทธศาสตร เด มเร มเส อม ไม ว าจะเป นเร องหล กการตลาด การสร างความแตกต าง กฎระเบ ยบ ข อก ด ก นทางการค า เช น ISO นว ตกรรมได เปล ยนแปลงมาในร ปแบบต าง ๆ เช น องค กรแห งการเร ยนร การบร หาร องค ความร การพ ฒนาว จ ยทางเทคโนโลย การออกแบบ
6 นว ตกรรมไม ใช ของใหม เอ ยมเสมอไป เช น การน าเอาค ณสมบ ต ของหญ าเจ าช มาท าเป นท เป ด-ป ด กร ะ เ ป า(Velcro) นว ตกรรมแบ งเป น 2 ด านใหญ ๆ ค อ นว ตกรรมด านเทคโนโลย เช น ยาไวอะกร า โทรศ พท เคล อนท เป นต นก บนว ตกรรมทางธ รก จ เช น hotmail amazon dell เป นต น ท กคนม ศ กยภาพในการท านว ตกรรมทางธ รก จ และนว ตกรรมทางธ รก จสร างผลตอบแทนเร วกว า จ ง แบ งห วข อออกได ด งน 1. นว ตกรรมทางธ รก จ กลย ทธ โลกอนาคต ซ งกล าวสร ปว ว ฒนาการอ นน ามาส การแข งข นทางธ รก จ 5 ย ค ค อ ย คท 1 ย คของการท างานหน กกว าคนอ น ย คท 2 การใช ความได เปร ยบด วย ท นท มากกว า ย คท 3 การได มาซ งส มปทานท าให ได เปร ยบกว าคนอ น ย คท 4 การใช กลย ทธ ทางธ รก จท เหน อกว า ย คท 5 ย คป จจ บ นเป นการวมม ตรท งหมด ท งการท างานหน ก ท นส มปทาน กลย ทธ ทางธ รก จ แต ด วย ส วนผสมท แตกต างก นตามแต ละชน ดของธ รก จ และการสร างสรรค นว ตกรรมทางธ รก จ การสร าง องค กรแบบท เร ยกว าself inc. และส ดท ายค อ การสร างธ รก จท เร ยกว า Creative Industry 2. หนทางส โอกาสบนถนนสายธ รก จ นว ตกรรมเป นเร องของการร บร ของกล มเป าหมาย นว ตกรรมท ส มฤทธ ผลจ งเป นเร องของกระบวนการ ส อสารก บตลาด เป าหมาย และหากกล มเป าหมายม ขนาดใหญ พอท จะเป นตลาดทางธ รก จ ค นพบโอกาสทาง ธ รก จใหม ๆ นอกจากน นว ตกรรมเป นการหาว ธ ใหม ๆ ในการต ความแก ป ญหาเด ม แล วส อสารก บ กล มเป าหมาย นว ตกรรมเป นคนละเร องก บการค นพบเพราะการค นพบอะไรใหม ๆ เป นการค นพบความจร งท ม อย แล ว แต นว ตกรรมค อการตอบสนองความต องการของตลาดท เปล ยนไป หร อนว ตกรรมเป นกระบวนการ ปร บปร งปร บแต งส งท ม อย ให เหมาะสมสอดคล องก บสภาพแวดล อมในขณะน น ท าให เข าใจได มากข นว าท าไม ญ ป นจ งเป นมหาอ านาจทางเศรษฐก จ ท งท ม การค นพบทางว ทยาศาสตร น อยกว าประเทศอ น ในขณะท จ นเป น ต นค ดของส งประด ษฐ หลายอย าง เช น เข มท ศ ด นระเบ ด การพ มพ ธนบ ตร แต กล บขาดการสานต อให กลายเป นนว ตกรรม ปล อยให ประเทศทางตะว นตกน าไปประย กต ใช ได อย างเหมาะสมจนสร างความม งค งทาง เศรษฐก จ 3. ต วอย างและแม บทแห งความส าเร จ บร ษ ทท ม นว ตกรรมทางธ รก จ ซ งถ กขนานนามว า Company Factor เช น MTV Factor ซ งประย กต ให ส นค า/บร การตอบสนองต อว ฒนธรรมเฉพาะกล มเฉพาะบ คคลอย างว ยร นท ชอบท าอะไรเซอร ๆ ด ไม ค อยร เร อง Wall Mart Factor นว ตกรรมค าปล ก : การเพ มประส ทธ ภาพอย างไม หย ดย งอ นน าไปส ราคาท ต ากว า Walt
7 Disney นว ตกรรมบ นเท ง : การท าให ของเล นและความบ นเท งกลายเป นการให รางว ลก บช ว ตไม จ าก ดเฉพาะ ก บเด ก ๆ Dell นว ตกรรมแห งช องทางจ าหน ายส นค า ท ท าให คนเช อว าไม ม ส นค าอะไรท จะซ อขายทาง อ นเตอร เน ตไม ได และเป นต นแบบของการท าธ รก จท ไม ต องม ส นค าหม นเว ยน Microsoft นว ตกรรมแห งการ เพ มประส ทธ ภาพให ล กค าและการตลาดระด บโลก Starbucks นว ตกรรมแห งช องทางน ดพบของคนเด นถนน- ร านกาแฟ Hotmail นว ตกรรมการส อสารเสร McDonald นว ตกรรมเอกล กษณ และการสร างตราส นค า MP3/Napster นว ตกรรมช องทางการกระจายส นค าเส ยงดนตร Air Asia นว ตกรรมการเด นทางย คใหม (สาย การบ นต นท นต า) 4. นว ตกรรมธ รก จ SMEs ข มพล งทางเศรษฐก จ นว ตกรรมในแง ของธ รก จ ค อส นค าต วใหม ท ท กองค กรแสวงหา เพราะเป นหล กประก นความอย รอดใน โลกธ รก จท ม การแข งข นก นอย างร นแรงไม เร องใดเร องหน งในสามอย างค อ ต นท นการผล ต ความเหน อกว าทาง เทคโนโลย และกลย ทธ ทางการตลาดท ผ านท งกระบวนการสร างและความภ กด ต อตราส นค า แต เม อผ ซ อฉลาด ข นจะเป นเหย อของการสร างภาพน อยลง (ประเทศท ม การพ ฒนาจะย ดต ดก บตราส นค าน อยกว า) นว ตกรรมม อย สองชน ดหล ก ๆ ค อ นว ตกรรมด านเทคน ค (ส นค าท ม ความแปลกใหม ) ซ งต องใช ท งท น และเวลาในการยอมร บของตลาด และนว ตกรรมในการท าธ รก จ ซ งม กท าเง นได มากกว าในระยะเวลาท ส นกว า 5. ย ทธศาสตร แห งการสรรค สร าง ส จธรรมของมน ษย ค อ ต องการม อ านาจเพราะเอ อให ได มาในส งท ต องการ นว ตกรรมจ งเป นเร องของ การให ผลประโยชน แก ผ ร บ ให เขาได มากกว าประโยชน ในป จจ บ น ด งน นคนชอบไปเทสโก เพราะได ของถ ก ท จอดรถและแอร เย น หร อไปโออ ช เพราะต กไม อ น (ซ งในความเป นจร งเราไม ได ก นมากกว าเม อก อน) สตาร บ คส เพราะแต งร านสวย ม รสน ยม เดลล คอมพ วเตอร เพราะเล อกสเป คได เอง โลกของนว ตกรรมเป นเร องของการ ขายความเช อถ อ การสร างม ลค าเพ ม ซ งค ณค าน เม อเก ดข นแล วจะคงอย ได นานเพราะเก ดจากความสามารถ ภายในของเราเอง และด วยเหต น ส นค าอย างหล ยส ว ตองจ งแพงกว ากระเป าธรรมดาท ง ๆ ท บรรจ ได น อยกว า และไม ได ทนทานกว า 6. คล งนว ตกรรม ความม งค งท รอการค นหา นว ตกรรมต องอาศ ยความหลากหลายและแตกต างของแนวค ดหร อสหศาสตร แหล งของนว ตกรรมค อ การมองหาความแตกต าง ซ งสามารถสร างความม งค งได จากความไม สมด ลท เก ดข นจาก 3 แหล ง ค อ ความไม สมด ลทางส งคม เช น คนยอมจ ายเง นแพงเพ อแลกเข าไปศ กษาสถาบ นด ง ๆ เพราะเป นช องทางหน งในการ แสวงหาสถานะทางส งคม ความไม สมด ลทางเทคโนโลย เช น เพ อแสดงให เห นว าไม ได ด อยกว าค แข งจ งบ บ บ งค บให ธ รก จต องแสวงหาเทคโนโลย ระด บเด ยวก นมาประด บ ต วอย าง ร านโชว ห วยต องซ อเคร องค ดเง นมาต ง ไว เหม อนร านสะดวกซ อถ งแม จะใช เคร องค ดเลขก พอแล ว ความไม สมด ลในด านการพ ฒนา ซ งท าให บร ษ ทท
8 ปร กษาท าเง นได มากมายจาก ISO KPI นว ตกรรมต องม ค ณล กษณะอย างน อย ค อ ช วยปร บปร งประส ทธ ภาพ (Efficiency) เพ มพ นประส ทธ ผล (Effectiveness) และต องถ กตาต องใจตลาด 7. นว ตกรรม ก ญแจแห งความได เปร ยบ เราสามารถแสวงหานว ตกรรมในการด าเน นธ รก จได หลากหลาย ได แก นว ตกรรมโครงสร างทางธ รก จ ได แก การหาพ นธม ตร (ด านท เราไม ช านาญ) ร ปแบบการระดมท น นว ตกรรมการจ ดการ:ระบบการล นไหลของข อม ล (เพ อช วยในการคาดการณ และการวางแผนการ ผล ต) การต ดต งระบบอ ตโนม ต (เช น ต เอท เอ ม บาร โคดส ท ช วยลดต นท นด านคนและเพ มประส ทธ ภาพ) การ ต ดส นใจกระบวนการไหนควรเป น Outsource / In source (เพ อจะได ท มเททร พยากรในก จกรรมหล ก ม งเน น ด านการพ ฒนาผล ตภ ณฑ และการตลาด) นว ตกรรมการจ ดการองค กร: ล กษณะการจ ดการองค กร (ใช เทคโนโลย เช อมโยงให ม ก จกรรมร วมก น: Tele Worker Virtual Office) การจ ดการอ ปกรณ ส าน กงาน การจ ดการด านไอท (ให ระบบไอท ท างานด าน ธ รกรรมแทนพน กงานเพ อให พน กงานท างานด านการสร างส มพ นธภาพก บล กค ามากข น) การจ ดการเก ยวก บ ประสบการณ ของล กจ าง การจ ดการส วนผสมระหว างล กจ างและผ ร บงานภายนอก ข นตอนการต ดส นใจ การ เพ มประส ทธ ภาพของกระบวนการ ประส ทธ ภาพการใช อ ปกรณ ส าน กงาน นว ตกรรมด านประสบการณ ล กค า:ข นตอนการส อสารก บล กค า ล กค าส มพ นธ ตราส นค า/ภาพพจน องค กร การโฆษณา การว ดผลตอบกล บ นว ตกรรมการให บร การแก ล กค า: กระบวนการให บร การ การส อสาร นว ตกรรมท เก ยวก บส นค า : การน าเสนอส นค า ความหลากหลายของส นค า เทคโนโลย แฝงในส นค า เทคโนโลย เป ดเผยในส นค า การผล ต การว จ ยพ ฒนา การห บห อ ส วนเช อมโยงก บผ ใช ค ณประโยชน หล กของ ส นค า โมเดลในการขาย ความต อเน องธ รก จ การบร การหล งการขาย การกระจายส นค า นว ตกรรมด านตลาด/ช องทางการจ ดจ าหน าย: เข าตลาดใหม ช องทางใหม ร ปแบบธ รก จแบบใหม นว ตกรรมด านการเร ยนร : การสร างก บด กประสบการณ การสร างม ลค าเพ มประสบการณ จะเห นว าการพ ฒนานว ตกรรมต าง ๆ จะอย ในด านของการตอบสนองต อตลาดเป นหล ก (Demand Chain Management) นอกจากน ย งม ห วข ออ น ๆ อ ก ได แก 8. โครงสร างธ รก จร ปแบบใหม 9. เคล ดล บจ ดการข อม ลเพ อต ดส นใจ 10. โครงสร างย คใหม ความท าทายขององค กร 11. กลย ทธ เข าถ งล กค า ช งความเหน อช น 12. นว ตกรรมการบร การ ความเป นเล ศเหน อค แข ง
9 13. ห วงโซ การจ ดการ ห วใจของความส าเร จ 14. กลเม ดครองใจล กค า นว ตกรรมส นค าสร างสรรค 15. ย ทธว ธ การร กตลาด ขยายธ รก จแนวใหม 16. นว ตกรรมองค ความร ข มทร พย ทรงค ณค า 17. ไอท ประย กต เทคน คสร างเสร มศ กยภาพ
10 จรรยาบรรณ รยาบรรณ (Ethics) จรรยา หมายถ ง หล กความประพฤต ท ควรประพฤต เช น ความเมตตากร ณา การต อนร บย นด ร จ ก เส ยสละ เป นต น มรรยาท หมายถ ง ขนบธรรมเน ยมประเพณ ท สามารถถ อเป นข อปฏ บ ต ท ด งาม จรรยาบรรณของน กธ รก จ จรรยาบรรณ หมายถ ง มาตรฐานในการต ดส นใจท จะประพฤต ปฏ บ ต อย างม ค ณธรรมในการปฏ บ ต หน าท ต าง ๆ ท แต ละคนในส งคมต องร บผ ดชอบ ซ งมาตรฐานน นอาจจะได มาจากระเบ ยบ ข อบ งค บ ค าน ยม ของส งคม จาร ตประเพณ ขนบธรรมเน ยม รวมท งจากการศ กษาและประสบการณ การเร ยนร ความส าค ญของจรรยาบรรณ ผ ประกอบธ รก จหร อน กธ รก จเป นผ ประกอบอาช พท ม บทบาทส าค ญใน การพ ฒนาส งคมและเศรษฐก จ ด งน นน กธ รก จจ งจ าต องปฏ บ ต ตนให เป นแบบอย างท ด เพ อให เก ดความ ศร ทธาและเก ดการยอมร บของส งคมต อว ชาช พน น จรรยาบรรณ (Ethics) ไม ใช กฎหมายแต เป นข อท ควรปฏ บ ต ส าหร บอาช พใดอาช พหน ง เช น แพทย ไม ควรเป ดเผยความล บของคนไข เพราะผ ดจรรยาแพทย เป นต นส าหร บการประกอบธ รก จก เช นก นผ ประกอบ ธ รก จควรท จะแสดงความร บผ ดชอบต อส งคมท เขาอาศ ยอย เช น 1. การให ส งท ด ต อส งคม การผล ตส งของท ด ม ค ณภาพให ก บส งคม การไม ปลอมปนส นค า ความ พร อมท จะร บผ ดชอบต อผลท เก ดจากการใช ส นค าท ผล ตออกไป การเล อกใช ว ตถ ด บท ไม ม อ นตรายในการผล ต ส นค า 2. ปฏ บ ต ตามกฎหมาย เช น กฎหมายแรงงาน ลดการเอาร ดเอาเปร ยบคนงาน ควรจ ายค าจ าง การท างานและสว สด การในด านการบร โภค การปฏ บ ต ตามกฎหมายว าด วยการค มครองผ บร โภคอย าง เคร งคร ด 3. สร างงานท ม การจ างแรงงานส ง เช น งานก อสร าง งานการเกษตร งานให บร การต าง ๆ งาน เหล าน ในแง ธ รก จอาจให ผลตอบแทนไม ส งน ก แต เป นการช วยส งคมไม ให ม การว างงาน 4. การก าหนดราคาส นค า ไม ควรก าหนดส งไปเพ อหว งก าไร แต ควรพ จารณาถ งความเหมาะสม การไม ฉวยโอกาสข นราคาส นค าในขณะท เก ดเภทภ ยต าง ๆ 5. ป องก นสภาพแวดล อมเป นพ ษ เป นป ญหาท ส าค ญมากท ส ดในทางธ รก จอ ตสาหกรรมก ค อ ส งแวดล อมเป นพ ษหร อเก ดมลภาวะอากาศเป นพ ษ น าเส ยของเส ยท ท บถมบนพ นด น ผ ประกอบธ รก จต อง ค าน งถ งส งต าง ๆ ท ท าให สภาพแวดล อมด โดยจ ดระบบการจ าก ดและป องก นให เหมาะสม
11 6. ให ความสน บสน นการศ กษา ธ รก จจะต องให การช วยเหล อและสน บสน นการศ กษาท ง สถาบ นการศ กษาของร ฐและเอกชน อาจท าได โดยการให ท นการศ กษา ก ย มเง น การฝ กงานด งานของ น กศ กษา เช ญผ เช ยวชาญไปบรรยายให น กศ กษาฟ ง 7. ให บร การด านส ขภาพอนาม ยและน นทนาการ ควรช วยเหล อก จการต าง ๆ และให บร การด าน ต าง ๆ ของส งคม เช น ล กเส อชาวบ าน การก ศล ก จกรรมต าง ๆ ความร บผ ดชอบต อส งคมซ งต องปฏ บ ต ด งกล าวข างต นแล ว ผ ประกอบการทางธ รก จจะต องม ค ณธรรม ม ความย ต ธรรม ผล ตส นค าและบร การท ม ค ณภาพ ซ อส ตย ส จร ต ไม เอาร ดเอาเปร ยบส งคมอ นเป น ส วนรวมอ กด วย จรรยาบรรณของผ ประกอบธ รก จ ในภาวะส งคมป จจ บ นท ม การแข งข นส งมาก ท าให น กธ รก จต างค ดกลย ทธ การตลาดหลากหลายเพ อ ต อส ก บค แข งเพ อให ธ รก จของตนอย รอด ในบางคร งไม ได ค าน งถ งจรรยาบรรณของผ ประกอบธ รก จ ผ ประกอบ ธ รก จหร อน กธ รก จม บทบาทส าค ญในการพ ฒนาระบบเศรษฐก จของประเทศชาต เป นผ ท ม ความร บผ ดชอบต อ ส งคม ท าให เก ดก จกรรมร วมก นของคนในส งคม โดยม น กธ รก จเป นกลไกในการเช อมโยง ด งน น ผ ประกอบ ธ รก จจ งต องเป นผ ท ม ความประพฤต ด และศร ทธาในว ชาช พของตน เป นแบบอย างท ด แก เพ อนร วมอาช พ อ น ส งผลให เก ดการยอมร บจากคนท วไปในส งคม และสามารถท าให ธ รก จด ารงอย ได และเจร ญก าวหน ามากข น ซ งจรรยาบรรณของธ รก จค อ หล กเกณฑ ให ผ ประกอบธ รก จย ดเป นแนวทางการประพฤต ในการด าเน นอาช พ โดยก าหนดตามบทบาทหล กด งน 1. จรรยาบรรณของผ ประกอบธ รก จต อล กค า 2. จรรยาบรรณของผ ประกอบธ รก จต อผล ตภ ณฑ 3. จรรยาบรรณของผ ประกอบธ รก จต อค แข งข น 4. จรรยาบรรณของผ ประกอบธ รก จต อส วนราชการ 5. จรรยาบรรณของผ ประกอบธ รก จต อพน กงาน 6. จรรยาบรรณของผ ประกอบธ รก จต อส งคม 7. จรรยาบรรณของพน กงานต อผ ประกอบธ รก จ 1. จรรยาบรรณของผ ประกอบธ รก จต อล กค า ล กค า (Customer) ค อ กล มบ คคลผ ซ อส นค าหร อบร การของธ รก จ ท าให ธ รก จม รายได ตลอดจนม ก าไร สามารถด ารงธ รก จอย ได และม ความเจร ญก างหน าต อไปในอนาคต ด งน นผ ประกอบธ รก จจ งควรม จรรยาบรรณในการประกอบธ รก จต อล กค าด งน 1.1 ก าหนดราคาส นค า บร การ ด วยความย ต ธรรม เหมาะสมก บค ณภาพและปร มาณของส นค าและ บร การน น
12 1.2 ปฏ บ ต ตามข อตกลงท ท าไว ก บล กค าด วยความซ อส ตย เช น ขายส นค าหร อบร การถ กต องตาม จ านวน ค ณภาพ และราคาท ตกลงก บล กค า รวมท งม ความร บผ ดชอบตามเง อนไขภาระผ กพ น ของก จการ 1.3 ม ความเสมอภาคเท าเท ยมก นในการเอาใจใส ล กค าท กคน เป ดโอกาสให ล กค าท กคนซ อส นค า และบร การในท กสภาวะเศรษฐก จ 1.4 ไม สร างเง อนไขให ล กค ากระท าตามหร อบ บบ งค บหร อควบค มการต ดส นใจของล กค าในการซ อ ส นค าและบร การ 1.5 ไม กระท าการใด ๆ เพ อท าให ส นค าม ราคาส งข นโดยไม ม เหต ผล เช น การให ข อม ลเท จ การ ก กต นส นค า การโฆษณาชวนเช อ เป นต น 1.6 ปฏ บ ต ต อล กค าอย างม อ ธยาศ ยไมตร อ นด 2. จรรยาบรรณของผ ประกอบธ รก จต อผล ตภ ณฑ ผล ตภ ณฑ (Product) ค อ ส งท เสนอขายเพ อสนองความต องการของผ บร โภค ซ งผ ประกอบธ รก จต องม การควบค มการผล ตให ได ผล ตภ ณฑ ท ด ม ค ณภาพตรงตามความต องการของผ บร โภค จ งจะท าให ธ รก จประสบ ความส าเร จและแข งข นก บค แข งข นในตลาดได ด งน นผ ประกอบธ รก จควรม จรรยาบรรณต อผล ตภ ณฑ ด งน 2.1 ผล ตภ ณฑ และบร การท ม ค ณภาพ สามารถใช งานได เหมาะสม ม ความสวยงาม ราคาค มค า สามารถตอบสนองความต องการและเป นท พ งพอใจแก ผ บร โภค 2.2 ผล ตส นค าและบร การได มาตรฐานอ ตสาหกรรมโดยม การร บรองกรรมว ธ การผล ตตามระบบท แสดงถ งความปลอดภ ยไม เป นอ นตรายต อผ บร โภค เช น มาตรฐานของส าน กงานคณะกรรมการ อาหารและยา (อย.) มาตรฐานของส าน กงานมาตรฐานผล ตภ ณฑ อ ตสาหกรรม (มอก.) และ มาตรฐานระบบค ณภาพ (ISO) เป นต น 2.3 พ ฒนาค ณภาพและมาตรฐานการผล ตผล ตภ ณฑ อย างสม าเสมอ 2.4 ผล ตส นค าท ม ความปลอดภ ยต อผ บร โภค โดยระบ ว นผล ตและว นหมดอาย ท ต งผล ตภ ณฑ ไว อย างช ดเจน 2.5 เป ดเผยความเส ยงท กประเภทท เก ยวข องหร อเน องจากต งผล ตภ ณฑ เช น เคร องด มช ก าล ง ม ข อความระบ ว า "ห ามด มเก นว นละ 2 ขวด จะเป นอ นตรายต อส ขภาพ" ยาฆ าแมลง ม ข อความ ระบ ว า "ควรเก บให พ นม อเด ก" หร อนมข นหวาน ระบ ข อความว า "ห ามใช เล ยงทารก" เป นต น 2.6 เป ดเผยถ งส วนผสมของผล ตภ ณฑ 2.7 ไม ต งช อและออกแบบผล ตภ ณฑ รวมท งบรรจ ภ ณฑ เล ยนแบบผ อ น 2.8 ผล ตภ ณฑ ด านอ ตสาหกรรมต องม การควบค มค ณภาพท งระบบครบวงจร
13 3. จรรยาบรรณของผ ประกอบธ รก จต อค แข งข น ค แข งข น (Competitor) ค อ ผ ท ประกอบธ รก จประเภทเด ยวก บซ งต องม การแข งข นก น บางคร งต องม การพ งพาอาศ ยก น การแข งข นต องเป นไปอย างถ กต อง จ งควรม จรรยาบรรณต อค แข งข น ด งน 3.1 ไม กล นแกล งหร อให ร ายท งโดยทางตรงและทางอ อม หร อท าการข มข และก ดก นทางการค า 3.2 การให ความร วมม อในการแข งข นเพ อสร างภาวะตลาดท ด เช น การให ข อม ลเก ยวก บส นค า การ ร วมม อในการป องก นร กษาส งแวดล อม เป นต น 3.3 ไม ล วงละเม ดส ทธ ตามกฎหมายของค แข งข น เช น ละเม ดล ขส ทธ ส ทธ บ ตร เป นต น 3.4 ไม จารกรรมความล บทางธ รก จของค แข งข น 4. จรรยาบรรณของผ ประกอบธ รก จต อส วนราชการ หน วยราชการ เป นสถาบ นหน งท ม ความส มพ นธ ก บการประกอบธ รก จ ผ ประกอบธ รก จต องม การ ต ดต อก บหน วยงานอย างสม าเสมอ นอกจากน การประกอบธ รก จย งอย ในการควบค มด แลของหน วยราชการ อ กด วย ด งน นผ ประกอบธ รก จจ งควรม จรรยาบรรณต อส วนราชการ ด งน 4.1 ปฏ บ ต ตามข อบ งค บของกฎหมายในการประกอบธ รก จด วยความซ อส ตย เช น จ ดท าบ ญช เส ย ภาษ ถ กต องสามารถตรวจสอบได และไม เป ดโอกาสให ข าราชการประพฤต ม ชอบในธ รก จของ ตน 4.2 ไม ให ส นบนเพ ออ านวยความสะดวกในการด าเน นธ รก จ 4.3 ไม ให ความร วมม อสน บสน นข าราชการในการกระท าท ส อทางท จร ต 4.4 ไม ให ของขว ญหร อของก าน ลแก ข าราชการเพ อประโยชน ของธ รก จ 4.5 ท าธ รก จก บส วนราชการด วยความซ อส ตย ส จร ต เป นธรรม ม ความเป นม ตรไมตร 4.6 ให ความร วมม อก บส วนราชการในการท าหน าท พลเม องท ด โดยการสละก าล งกาย ก าล งทร พย ตามความเหมาะสม สน บสน นด านต าง ๆ ท เป นประโยชน แก ส งคมและช มชน 4.7 ม ท ศนคต ท ด และเช อม นต อส วนราชการ ให ความร วมม อก บส วนราชการ 5. จรรยาบรรณของผ ประกอบธ รก จต อพน กงาน พน กงาน (Employer) ค อ บ คลากร ซ งเป นป จจ ยในการประกอบธ รก จท ส าค ญ ถ าไม ม พน กงานท า หน าท ต าง ๆ ในองค กร ย อมท าให ไม เก ดก จกรรมทางธ รก จ ผ ประกอบธ รก จจ งควรม จรรยาบรรณ ด งน 5.1 ให ค าจ างและผลตอบแทนอย างเหมาะสม โดยพ จารณาจากความร ความสามารถ และ ล กษณะของงาน 5.2 ให สว สด การท ด ท าให พน กงานม สว สด ภาพในการด ารงช ว ต 5.3 สน บสน นพน กงานม การพ ฒนาตนเองเพ มพ นความร ความสามารถโดยการฝ กอบรมส มมนา รวมท งสน บสน นด านการศ กษา เช น ให ท นการศ กษาต อในระด บท ส งข น เป นต น
14 5.4 ให ความย ต ธรรมเท าเท ยมก น ท งด านการปกครองและผลตอบแทน 5.5 เคารพส ทธ ส วนบ คคลและความสามารถของพน กงาน โดยไม เป ดเผยข อม ลส วนต วของ พน กงานโดยไม ได ร บอน ญาต 5.6 ศ กษาท าความเข าใจพน กงานด านอ ปน ส ย ความถน ด ความสามารถ เพ อจ ดหน าท ของ พน กงานให เหมาะสมก บงานท ท า 5.7 ให ความเช อถ อไว วางใจด วยการมอบหมายงานท ม ความร บผ ดชอบเพ มข น รวมท งให การ ยอมร บในผลงาน และส งเสร มสถานภาพในการท างานให ส งข น 5.8 ให ค าแนะน าปร กษาด วยความเต มใจท งเร องงานเร องส วนต วตามความเหมาะสม 5.9 ส งเสร มสน บสน นให พน กงานประพฤต ตนเป นพลเม องด ต อส งคมประเทศชาต 6. จรรยาบรรณของผ ประกอบธ รก จต อส งคม ส งคม (Society) ค อ การอย ร วมก นเป นกล มของบ คคล ม หน าท ในส งคมแตกต างก น ม การแบ งงานก น ท า ม ส ทธ และเสร ภาพในฐานะการเป นพลเม องเท าเท ยมก นตามกฎหมาย ผ ประกอบธ รก จก ถ อว าเป นส วนหน ง ของส งคม จ งต องม ส วนร วมช วยพ ฒนาส งคมให เจร ญก าวหน าม ความสงบส ข ม ส วนร บผ ดชอบก บ สภาพแวดล อมและก จกรรมต าง ๆ ในส งคม ด งน น ผ ประกอบธ รก จจ งควรม จรรยาบรรณต อส งคม ด งน 6.1 ไม ประกอบธ รก จท ท าให ส งคมเส อมท งด านจ ตใจและด านศ ลธรรม เช น การเป ดบ อนการพน น ท าธ รก จท สน บสน นให เก ดการท าผ ดกฎหมายเช น ร บซ อของโจร เป นต น 6.2 ไม ท าธ รก จท ท าลายทร พยากรธรรมชาต และส งแวดล อม เช น ค าไม เถ อน การร กล าท สาธารณะ การปล อยน าเส ยลงแม น าล าคลอง เป นต น 6.3 ม การป องก นไม ให ธ รก จเป นต นเหต ให เก ดมลพ ษต อส งแวดล อมและส งคมท งด านเส ยง ส และ กล น เช น ม การจ ดท าบ อบ าบ ดน าเส ย การเก บร กษาและท าลายว ตถ ม พ ษต าง ๆ ด านความ ปลอดภ ย และการร กษาความปลอดภ ยด านอ น ๆ เป นต น 6.4 ให ความเคารพในส ทธ ทางป ญญาของบ คคลอ นหร อธ รก จอ น ด วยการไม ลอกเล ยนแบบโดย ไม ได ร บอน ญาต 6.5 ให ความร วมม อก บท กฝ ายในช มชนเพ อสร างสรรค ส งคมโดยการสละเวลา ก าล งกาย ก าล ง ทร พย เพ อความน าอย ของส งคม เช น ร วมจ ดท าศาลาพ กผ โดยสาร ร วมปล กต นไม ใน สวนสาธารณะ ฯลฯ 6.6 สร างงานแก คนในส งคม ให ม รายได ท าให ม ค ณภาพช ว ตและความเป นอย ด ข น
15 7. จรรยาบรรณของพน กงานต อผ ประกอบธ รก จ พน กงานต องม จรรยาบรรณในการประกอบอาช พต อผ ประกอบธ รก จเช นเด ยวก น ถ าท ง 2 ฝ ายต าง ปฏ บ ต ต อก นด วยการม จรรยาบรรณย อมท าให การท างานประสบผลส าเร จและอย ร วมก นอย างม ความส ขได ด งน น พน กงานจ งควรม จรรยาบรรณต อผ ประกอบธ รก จ ด งน 7.1 ม ความซ อส ตย ส จร ตม ความร บผ ดชอบ ขย นหม นเพ ยรและม ว น ย 7.2 ม ความร บผ ดชอบและร กษาทร พย ส นของก จการ ด วยการใช ทร พย ส นให เก ดประโยชน ส งส ด ด แลร กษาไม ให ส ญหายและไม น าไปใช ประโยชน ส วนต ว 7.3 ประพฤต และปฏ บ ต ตนให อย ในศ ลธรรม ไม ปฏ บ ต ตนให ม ผลกระทบต อนายจ าง 7.4 ไม ประพฤต และปฏ บ ต ส งท ข ดต อผลประโยชน ของนายจ าง ด วยการกระท าตนเป นค แข งข นใน เช งธ รก จการร บผลประโยชน และเก ยวข องทางการเง นก บค แข งข นของนายจ าง ซ งม ผลท าให เก ดความได เปร ยบและเส ยเปร ยบในเช งธ รก จก บค แข งข น 7.5 ไม ท างานให บ คคลอ น ต องม ความจงร กภ กด เต มใจท างานให นายจ างอย างเต มความสามารถ ยกเว นได ร บการอน ญาตจากนายจ างก อนซ งต องไม เป นอ ปสรรคต องานประจ า หากท กภาคส วนในส งคมได ค าน งถ งจรรยาบรรณว ชาช พของตน ย อมท าให กลไกทางส งคมสามารถ ข บเคล อนได ไปในท ศทางท ท กองค กรม งหว งไว และได ร บผลตอบแทนท น าพอใจท งสองฝ ายแบบเธอได ฉ นได win win ค ณสมบ ต ของผ ประกอบธ รก จ การด าเน นธ รก จให ประสบความส าเร จได น นอาศ ยป จจ ยหลายประการ ค ณสมบ ต ของผ ประกอบการ เป นส งส าค ญท จะต องพ ฒนาตนให เหมาะสมก บงานอาช พ ค ณสมบ ต ของผ ประกอบธ รก จท ส าค ญได แก 1. ม ความสนใจและความชอบในธ รก จ (Business Aptitude) ผ ประกอบธ รก จท ประสบ ความส าเร จได น นจะต องเป นผ ท สนใจและชอบในธ รก จของตนเองและธ รก จอ น ตลอดจนสภาพแวดล อม หาก บ คคลเหล าน นม ความสนใจและชอบในธ รก จแล ว ย อมเก ดความม งม นท จะท างานให ประสบความส าเร จอย าง แท จร งในระยะเวลาท รวดเร ว 2. ม ภาวะผ น า (Leadership) ผ ประกอบธ รก จต องม ล กษณะผ น า เป นผ รอบร ท นโลกท นสม ย เป น ผ ใฝ ร ใฝ เร ยน ม จ ตว ทยาในการท างาน สามารถท างานร วมก บผ อ นได เป นอย างด ม ความมานะอดทนและเพ ยร พยายามท จะกระต นให ผ ร วมงานได แสดงศ กยภาพ สามารถปกครองและครองใจผ ร วมงาน ม ความม นใจใน ตนเอง สามารถแก ไขป ญหาได ฯลฯ 3. ม ความร และความช านาญ (Willingness to Take Risk) ผ ประกอบธ รก จต องม ค ณสมบ ต กล า ในการต ดส นใจท จะลงท นและม ความเส ยง นอกเหน อจากการม ก าล งกาย ก าล งใจ ก าล งความค ด และม เง นท นแล วเท าน นย งไม เพ ยงพอส าหร บการประกอบธ รก จ แต จะต องม ความต งใจอย างแท จร งท จะลงท น ม ความกล าท จะเส ยงก บการขาดท นด วยความรอบคอบ สามารถแก ไขป ญหาได ท นเหต การณ และพร อมท จะ
16 ยอมร บความส าเร จและความล มเหลวท อาจจะเก ดข นด วยความเต มใจ รวมถ งม ความรอบร เก ยวก บ สภาพแวดล อมทางธ รก จ เช น สภาพเศรษฐก จ ค แข งข น ความเปล ยนแปลงของผ บร โภค ฯลฯ นอกจากน ต อง ม ท กษะหร อความช านาญในงานอาช พ ม การเร ยนร และส งสมประสบการณ จนเก ดความช านาญอย างแท จร ง สามารถบอกสอนพน กงานหร อเจ าหน าท ได อย างด 4. ม ท กษะการต ดส นใจ (Decision Making Skill) การเป นน กว เคราะห และต ดส นใจได ถ กต อง รวดเร วโดยเฉพาะการต ดส นใจเก ยวก บการลงท น การเส ยงภ ยทางธ รก จและการบร หารงานต องใช ว จารณญาณด วยความส ข ม รอบคอบจะน ามาซ งความส าเร จส ธ รก จ การต ดส นใจท ด ค อ การเล อกว ธ การท ด ท ส ดจากทางเล อกหลาย ๆ ทาง ย อมเป นการประเม นสถานการณ ทางธ รก จได อย างฉลาด 5. ม ความย ดหย น (Flexibility) ผ ประกอบธ รก จต องเก ยวข องก บป จจ ยต าง ๆ อย ตลอดเวลา หากม การเปล ยนแปลงเก ดข นย อมม ผลกระทบต อธ รก จ ต องยอมร บสภาพท เก ดข น พยายามหาทางแก ไขป ญหาท เก ดข นโดยไม ท อถอย เป นการปร บต วให ท นต อการเปล ยนแปลงอย ตลอดเวลา 6. ม ความท นสม ย (Updateness) ผ ประกอบธ รก จต องม ความค ดสร างสรรค ค ดหาว ธ การใหม ๆ มาใช ก บธ รก จด วยการต ดตามข าวสารข อม ลเก ยวก บการเปล ยนแปลงท เก ดข นท งด านเศรษฐก จ ส งคม การเม อง กฎหมาย ตลอดจนเทคโนโลย การน าเทคโนโลย ท ท นสม ยมาใช ประกอบธ รก จจะม ความ เจร ญก าวหน าเพ อเพ มศ กยภาพทางธ รก จให มากย งข น 7. ม จร ยธรรม (Ethics) ผ ประกอบธ รก จจะต องม ค ณธรรม จร ยธรรมทางธ รก จ ม ความม งม นและ ต งใจจร งท จะสร างประโยชน ให ก บล กค า ม ความซ อส ตย ต อล กค า ม ความย ต ธรรมต อพน กงานไม เอาร ดเอา เปร ยบ และให ความช วยเหล อส งคมต อลดจนเอาใจใส ส งแวดล อม 8. เป นน กบร หาร (Excutive) ผ ประกอบธ รก จต องพ ฒนาตนเองอย ตลาดเวลา ม ความค ดร เร ม สร างสรรค และพ ฒนางานอย ตลอดเวลา เพ อความส าเร จและความอย รอดขององค กร ขณะเด ยวก นต องเป น บ คคลท ม ความร ความเข าใจ และน าหล กการบร หารไปด าเน นงานตามข นตอนได อย างม ประส ทธ ภาพ นโยบายจรรยาบรรณทางธ รก จ (Ethics) นโยบายของบร ษ ท ค อ การปฏ บ ต ตามระเบ ยบและกฎเกณฑ ท งมวลท ใช ก บธ รก จการค าของบร ษ ท นโยบายจรรยาบรรณทางธ รก จของบร ษ ทฯ ม ได หย ดอย เพ ยงเท าน น ถ งแม ในบางกรณ กฎหมายได อน ญาตให กระท าได แต บร ษ ทก เล อกท าในทางท ซ อตรงท ส ด ขนบธรรมเน ยมและจาร ตประเพณ ม ความแตกต างก น ตามแต ละท องถ น ซ งเป นความจร งท ต องยอมร บ แต ความซ อตรงน นย อมไม ม ผ ใดต าหน ได ไม ว าจะอย ใน ว ฒนธรรมใด ความไม ซ อตรง ไม ว าจะมากน อยเพ ยงใด ย อมเป นช องทางให ม การว พากษ ไปในทางท เส ยหาย และท าลายขว ญ ความม ช อเส ยงท ม นคงในการด าเน นธ รก จอย างซ อส ตย ม จรรยาบรรณน บว าเป นทร พย ส นอ น ล าค าของบร ษ ทฯ
17 บร ษ ทฯ ค าน งถ งอย างย งว าผลของงานน นได มาอย างไร ไม ใช แต เพ ยงค าน งว าได ผลงานมาเท าน น กรรมการ ผ บร หารและพน กงานของบร ษ ทฯ จะต องปฏ บ ต ต อก นอย างเป นธรรมเช นเด ยวก บการปฏ บ ต ต อผ ส ง ส นค า ล กค าบร ษ ทค แข งหร อบ คคลภายนอกอ น ๆ บร ษ ทฯ คาดหมายให พน กงานท งหมดในองค กรปฏ บ ต ตามมาตรฐานความซ อตรงของบร ษ ทฯ โดยจะ ไม ยอมร บพน กงานผ ท ได ผลงานโดยการละเม ดกฎหมายหร อโดยการกระท าท ไร จรรยาบรรณ กรรมการและ ผ บร หารของบร ษ ทฯ สน บสน นและคาดหมายให พน กงานแต ละคนให ก าล งใจและยกย องเพ อนพน กงานท ปฏ เสธการร บผลประโยชน ท ไม ถ กต อง เพ อด ารงไว ซ งมาตรฐานทางจรรยาบรรณของบร ษ ทฯ เป นนโยบายของ บร ษ ทฯ ตลอดมาว าธ รกรรมท กอย างจะต องถ กบ นท กอย างถ กต องลงในเอกสารบ นท กและสม ดบ ญช การ กล าวเช นน หมายความว า การลงข อความไม ตรงตามท เป นจร งในสม ดบ ญช และเอกสารบ นท กต าง ๆ หร อการ เป ดบ ญช ธนาคารหร อม บ ญช ธนาคารไว แต ไม ลงบ นท กในสม ดบ ญช ของบร ษ ทเป นเร องท ห ามกระท าอย าง เด ดขาด พน กงานของบร ษ ทฯ ถ กคาดหมายให ท าการจดบ นท กการด าเน นงานอย างถ กต องในเอกสารบ นท ก และสม ดบ ญช ของบร ษ ทฯ ม ความซ อตรงเม อร บการตรวจสอบจากผ ตรวจสอบของบร ษ ทฯ หร อผ ตรวจสอบ ภายนอก บร ษ ทฯ คาดหว งความจร งใจและการปฏ บ ต ตามนโยบายและการควบค มภายในของบร ษ ทฯ จาก พน กงานท กระด บช น อ นตรายอย างหน ง ท จะเป นผลเน องจากการท พน กงานปกป ดเร องราวต อผ บร หารหร อผ ตรวจสอบของบร ษ ทฯ ค อพน กงานอ นในบร ษ ทฯ จะค ดว าเขาได ร บส ญญาณว า นโยบายและกฎข อบ งค บของ บร ษ ทฯ อาจจะละเลยเส ยได เม อไม สะดวก การกระท าเช นน จะย งผลให เก ดการท จร ตและความเส อมเส ยแก บร ษ ทฯ ระบบการบร หารของบร ษ ทฯ จะด าเน นไปไม ได ถ าปราศจากความส จร ต ตลอดจนการลงบ ญช ท ตรงไปตรงมา การเสนองบประมาณอย างซ อตรง และการประเม นผลทางเศรษฐก จของโครงการต าง ๆ อย าง ซ อตรง เป นนโยบายของบร ษ ทฯ ท ต องการให ข อม ลท เป ดเผยในรายงานหร อเอกสารท บร ษ ทฯ ส งให แก หน วยงานของร ฐหร อหน วยงานท ม อ านาจควบค ม ตลอดจนการส อสารก บสาธารณชนเป นไปอย างสมบ รณ ถ กต องเหมาะสม ตรงตามเวลาและสามารถเข าใจได พน กงานท กคนม หน าท ท จะต องรายงานข อม ลท ม สาระส าค ญซ งตนได ทราบมาต อผ บร หาร เพ อให ผ บร หารสามารถใช ในการพ จารณาต ดส นใจในการเป ดเผย ข อม ลได
18 ความร บผ ดชอบต อส งคม (Corporate Social Responsibility : CSR) ความหมายของ CSR CSR หมายถ งการด าเน นธ รก จ ท ค าน งถ งผลประโยชน ของคน ช มชน ส งคม และส งแวดล อมภายใต หล กจร ยธรรมและการก าก บด แลก จการท ด เพ อน าไปส การด าเน นธ รก จท ประสบความส าเร จอย างย งย น ความร บผ ดชอบต อส งคม (CSR) พฤต กรรมท พ งประสงค ในองค กร ธ รก จเป นก จกรรมท ด าเน นการโดยม จ ดม งหมายท ต องการผลตอบแทนจากการลงท น ค อ ก าไร และ ต องการความม นคง ความก าวหน าหร อการเจร ญเต บโต การท ธ รก จจะเต บโตอย างย งย นได น นไม ใช อย ท ผลประโยชน หร อก าไรขององค กรเพ ยงอย างเด ยว แต จ าเป นต องค าน งถ งการค นก าไรในส งท ด งามส ส งคม ควบค ไปด วย ในป จจ บ นการด าเน นธ รก จจ งต องค าน งถ งความร บผ ดชอบต อส งคม มาใช ในการบร หารจ ดการ เพ อสร างให องค กรอย รอดได อย างม นคงและย งย น เม อกล าวถ งความร บผ ดชอบต อส งคม (Corporate social responsibility: CSR) หลายคนท อย ในแวด วงธ รก จอาจค นเคย แต คนภายนอกอาจจะย งไม เคยได ย น ซ งความร บผ ดชอบต อส งคม หมายถ ง การด าเน น ธ รก จควบค ไปก บการใส ใจด แลร กษาส งแวดล อมในช มชนและส งคมโดยรวม ภายใต หล กจร ยธรรม การก าก บ ด แลท ด เพ อน าไปส การด าเน นธ รก จท ประสบความส าเร จอย างย งย น ในการด าเน นธ รก จอย างม ความ ร บผ ดชอบต อส งคมน น องค กรจะต องตอบสนองต อประเด นด านส งคมและส งแวดล อม โดยม งท การให ประโยชน ก บคน ช มชน และส งคม นอกจากน นย งต องค าน งถ งบทบาทขององค กรภาคธ รก จท ต องปฏ บ ต อย าง สอดคล องก บความคาดหว งของส งคมโดยจะต องท าด วยความสม ครใจ ผ บร หารและบ คลากรท กคนในองค กร จะต องม บทบาทเก ยวข องก บก จกรรมต าง ๆ ท ตอบแทนในส งท ด งามส ส งคมอย างจร งจ ง ในการด าเน นก จกรรมความร บผ ดชอบต อส งคมให เก ดประส ทธ ภาพและประส ทธ ผลน น องค กรจะต อง ม การวางแผนท ด ม การปฏ บ ต อย างเต มท และสม าเสมอ ปร บความไม ร ให เป นความร จากความร ให เป นความ เข าใจ จากความเข าใจให เป นการตระหน ก จากการตระหน กให เป นส าน กร บผ ดชอบ จากส าน กร บผ ดชอบให เป นธรรมเน ยมปฏ บ ต จากธรรมเน ยมปฏ บ ต ให เป นระเบ ยบ จากระเบ ยบให เป นว ฒนธรรมอ นด งามขององค กร ในท ส ด ท ศนะเก ยวก บความร บผ ดชอบต อส งคม ท ศนะด งเด ม 1. ธ รก จควรม งแสวงหาก าไรและร บผ ดชอบต อเจ าของหร อผ ถ อห นเท าน น 2. ไม ปฏ เสธความร บผ ดชอบต อส งคม แต จะต องไม ส งผลกระทบต อผ ถ อห นหร อเจ าของธ รก จ
19 3. เม อม ค าใช จ ายเพ อส งคม ควรผล กภาระให ผ บร โภค ท ศนะทางเศรษฐก จส งคม 1. ธ รก จควรต องร บผ ดชอบต อผ ม ส วนได ส วนเส ยกล มต างๆ ท กกล ม 2. ม งให ธ รก จค าน งถ งการท าก าไรระยะยาวมากกว าการจะม งท าก าไรในระยะส น ๆ ขอบเขตความร บผ ดชอบต อส งคม 1. ส ขภาพและสว สด การของบ คคล 2. ค ณภาพและบร การ 3. ข อม ลข าวสารและการศ กษา 4. ส งแวดล อม 5. ศาสนาและว ฒนธรรม 6. ส ทธ มน ษยชน 7. ผ บร โภค 8. ช มชน 9. จร ยธรรม 10. กฎหมาย และเศรษฐก จ ผ ม ส วนได ส วนเส ยหล ก 1. ผ ถ อห นและเจ าของ 2. ผ จ าหน ายว ตถ ด บ 3. ผ จ ดจ าหน ายส นค า 4. เจ าหน 5. ค แข งข น 6. ล กค า 7. ล กจ าง ผ ม ส วนได ส วนเส ย รอง 1. ร ฐบาล 2. สภาพแวดล อมในระด บโลก 3. การร บฟ งความค ดเห นของสาธารณชน 4. กล มสน บสน นธ รก จ 5. ส อมวลชน
20 6. กล มน กรณรงค เพ อส งคม 7. ช มชนท องถ น ประเภทความร บผ ดชอบของธ รก จต อส งคม 1. CSR-after-process การด าเน นก จกรรมท แยกจากการด าเน นธ รก จท เป นกระบวนการหล กของ ก จการ 2. CSR-in-process การด าเน นก จกรรมอย ในระบวนการหล กของก จการ เช น การป องก น การก าจ ด มลพ ษในกระบวนการผล ต 3. CSR-as-process เป นก จกรรมท ด าเน นงานโดยองค กรท ไม แสวงหาก าไรให ก บตนเอง เป นหน วยงาน ท ต งข นเพ อสร างประโยชน ต อส งคมเป นหล ก เช น ม ลน ธ สมาคม ส งแวดล อมก บจร ยธรรมทางธ รก จ ความหมายของส งแวดล อมทางธ รก จ ส งแวดล อมทางธ รก จ หมายถ ง ส งท ม อ ทธ พลอย างมาก โดยสามารถส งผลกระทบต อการด าเน นงาน ขององค กรธ รก จ ผ บร หารนอกจากจะต องเป นผ วางแผนและเข ามาม ส วนร วมในก จกรรมความร บผ ดชอบต อส งคม (CSR) อย างเต มท แล ว ย งต องสร างขว ญและก าล งใจให ก บบ คลากรเพ อให เก ดความร บผ ดชอบต อส งคมท ย งย นในการสร างและปล กฝ งพฤต กรรมด านความร บผ ดชอบต อส งคมให ก บบ คลากรในองค กรเช น ปล กฝ ง ค ณล กษณะก ลยาณม ตรให แก บ คลากร ซ งจะช วยในการสร างความสาม คค ของคนในองค กรและสร างม ตรท ด ก บคน ภายนอก ให พน กงานม โอกาสท าโครงการจ ตอาสาท ม ความร เร มและสร างสร รค เพ อเป นประโยชน ก บบร ษ ทต อไป ด งโครงการ "Ford Global Week of Caring" ท ฟอร ดท วโลกจะออกมาท าก จกรรมเพ อส งคมอย างพร อมเพร ยง ท าให พน กงานม โอกาสเป นอาสาสม ครท างานเพ อส งคมในก จกรรม"ฟอร ดอาสาสร างแคมป เฮาส ส งเสร มการศ กษา ส งแวดล อมชายฝ งเกาะม นใน" ท าให ร ส กว าการได ม ส วนร วมได เห นประโยชน จร งๆ ในก จกรรมเพ อส งคมท บร ษ ท ด าเน นการ การเห นป ญหาและการม ส วนร วมจะท าให ก จกรรมเพ อส งคมน นประสบความส าเร จมากกว าการร บร หร อ การบร จาคเง นเพ ยงอย างเด ยว และเป นเป าหมายท "ฟอร ด" พยายามจะสร างว ฒนธรรมองค กรโดยส งเสร มให พน กงานออกไปเป นอาสาสม คร เพ อช วยเหล อช มชนรอบๆ โรงงาน และเป ดโอกาสให พน กงานสามารถลาหย ดไป ท างานอาสาสม คร 2 ว นโดยไม ค ดเป นว นลา ด งน นจ งจ าเป นต องสอดแทรกค าน ยมเหล าน ให แก บ คลากรในท ก ๆ กระบวนการของการด าเน นธ รก จ ต งแต การค ดเล อกพน กงาน ตลอดจนการถ ายทอดทางส งคมในการท างานท งแบบเป นทางการและไม เป นทางการม ความส าค ญมากในการสร างความร ความเข าใจการท างานของบ คลากรเพ อให บ คลากรในองค กรใช เป นฐานเบ องต น