Брајан Трејси БЕЗ ОПРАВДУВАЊА!

Брајан Трејси БЕЗ ОПРАВДУВАЊА!

Dru{tvo za izdava~ka dejnost PABLI[ER DOOEL, Skopje ul. Wego{eva 29a tel. 02 32 456 22 contact@publisher.mk www.kniga.com.mk Direktor i glaven urednik Urednik Aleksandar Sazdov Bojan Sazdov Naslov na originalot Brian Tracy NO EXCUSES! The power of Self-Discipline Copyright by Brian Tracy, 2010 Copyright za makedonskoto izdanie PABLI[ER, 2011 Prevod Gorica Popova Ova izdanie e poddr`ano od Site prava se zadr`ani. Nitu eden del od ova izdanie ne smee da bide prepe ~atuvan, kopiran ili objavuvan vo koja bilo forma ili na koj bilo na~in vo elektronskite ili pe~ateni te mediumi, bez pismena soglasnost od izdava~ot.

Брајан Трејси БЕЗ ОПРАВДУВАЊА! Моќта на самодисциплината

Оваа книга му ја посветувам на мојот драг пријател и соработник, Ерик Берман, еден од најдисциплинираните и најрешителните луѓе што некогаш сум ги сретнал.

ВОВЕД ПРВОТО ПРАВИЛО НА УСПЕХОТ Постојат илјада оправдувања за неуспехот, но ниту една добра причина. Марк Твен Зошто некои луѓе се поуспешни од другите? Зошто некои луѓе заработуваат повеќе, живеат посреќно и, во истовреме, постигнуваат многу повеќе од поголемиот дел од луѓето? Што е, всуш ност, тајната на успехот? Честопати, своите семинари ги почнувам со мала вежба. Ја прашувам публиката: Колкумина од вас би сакале двојно да ги зголемат своите приходи? Речиси сите се насмевнуваат и ја креваат раката. Потоа прашувам: Колкумина од вас би сакале да ја намалат телесната тежина? Да се ослободат од долговите? Да стекнат финансиска независност? Повторно сите се смешкаат, некои гласно го изразуваат своето одобрување, и сите ја креваат раката. Потоа велам: Од лично! Ова се прекрасни цели што сите ги имаме. Сите сакаме да заработуваме повеќе, да поминуваме повеќе време со семејствата, да бидеме во добра кондиција и витки и да оствариме финансиска независност. Не само што сите ги сакаме истите нешта, туку и знаеме што мораме да сториме за да ги постигнеме. И сите имаме на мера тоа некогаш да го сториме. Ама, пред да почнеме, ре шаваме дека ни 5

е потребен мал одмор на прекрасен остров, во фантазијата која се вика Еден ден. Ќе си кажеме себеси: Еден ден ќе ја прочитам таа книга. Еден ден ќе почнам да ги правам вежбите според таа програма. Еден ден ќе се усовршам во струката и ќе заработувам повеќе. Еден ден ќе ги средам финансиите и ќе се ослободам од долговите. Еден ден ќе ги направам сите оние нешта за кои знам дека треба да се направат за да ги остварам сите свои цели. Еден ден... Веројатно 80% од луѓето, најголемиот дел од вре мето, живеат на островот Еден ден. Размислуваат, сонуваат и фантазираат за сè што ќе сторат еден ден. А кој ги опкружува на тој остров? Другите луѓе на островот Еден ден! А која е главната тема на разговорите на овој остров? Оправдувањата! Сите само седат и разменуваат оправдувања за престојот на островот Еден ден. Зошто си тука?, се прашуваат едни со други. Како што може и да се очекува, оправдувањата, главно, им се исти: Немав среќно детство, Не стекнав добро образование, Немам пари, Шефот постојано ме критикува, Бракот не ми чи ни, Никој не ме цени, или Економската состојба е ужасна. Тие се разболени од оправдувања, кои без исклучок се коб ни за успехот. Имаат добри намери, но како што секој знае, патот до пеколот е поплочен со добри намери. Првото правило на успехот е едноставно: протерајте се себеси од тој остров! Откажете се од оправдувањата! Зафатете се со работа или от кажете се - но немојте да се оправдувате. Не употребувајте го повеќе својот неверојатен мозок за разработка на рацио на лиза ции и оправдувања за неактивноста. Сторете нешто. Сто рете што и да е. Раздвижете се! Повторувајте си себеси: Само од мене зависи дали ќе успеам! Поразените се оправдуваат; победниците напредуваат. А сега, како можете да видите дали вашето оправдување е добро или не? Тоа е едноставно. Завртете се околу себе и запрашајте се: Дали уште некој го има истото оправдување, а сепак е ус пешен? Кога ќе си го поставите ова прашање, доколку сте искрени, ќе мора да признаете дека има илјадници, па дури милиони луѓе на 6

кои им било многу полошо отколку вам, а восхитувачки го преобразиле својот живот. А тоа што го направиле илјадници и милиони други, можете и вие - доколку се обидете. Кажано е дека луѓето би биле навистина изненадени ако истата енергија што ја трошат смислувајќи оправдувања би ја упот ребиле за постигнување на целите. Но пред сè, морате себеси да се протерате од овој остров. Скромен почеток Малкумина тргнуваат во животот со многу при ви легии. Јас не завршив гимназија. Неколку години работев физички ра боти. Имав ограничено образование, ограничена стручност и ограничена иднина. И тогаш почнав да се пра шувам: Зошто некои луѓе се поуспешни од другите? Ова пра шање ми го промени животот. Со години читав илјадници книги и статии за успехот и за остварување на целите. Се чини дека за причините за пос тигнување успех се расправа и пишува, на сите можни начини, повеќе од 2000 години. Особината околу чија важност се согласуваат мнозинството философи, учители и стручњаци, е самодисциплината. Дисциплината е она што морате да го имате за да му одолеете на искушението за оправдување. Токму самодисциплината ви овозможува да се протерате себеси од островот. Таа е клуч за одличниот живот и без неа не е можен траен успех. Развојот на самодисциплината го промени мојот живот, а ќе го промени и вашиот. Поставувајќи си пред себе сè поголеми и поголеми барања, станав поуспешен во продажбата, а потоа и во раководењето. Го продолжив школувањето и дипломирав економија во своите триесетти, за што беа неопходни илјадници часови напорно учење. Прв ги увезов возилата на Сузуки во Канада, основав 65 продажни салони и продадов возила во вредност од 25 милиони долари, а сето тоа без никакво предзнаење за таа област. Меѓутоа, тоа што го имав беше дис ципли ната и решителноста да научам и да го применам она што е потребно. 7

Почнав, без знаење и искуство, да се занимавам со развој на инфраструктура и со градежништво, ја применив моќта на дисциплината, која потоа беше поткрепена со стотици часови работа и учење. Потоа градев трговски центри, индустриски квартови, деловни згради и големи станбени комплекси. Со помош на самодисциплината, почнав успешни бизниси во обука, стручно советување, држење говори, пишување, сни ма ње и во испорака на стока. Моите аудио и видеопрограми, кни ги, семинари и програми за обука се продаваат во 54 земји, на 36 јазици и заработија повеќе од 500 милиони долари. Со годи ни давав стручни совети во повеќе од илјада ком пании и обучив повеќе од пет милиони луѓе на семинарите и на предавањата што ги држев. Во секој од овие примери, само дисциплинираното однесување беше клучно за постигнување успех. Открив дека можете да ја постигнете речиси секоја цел што си ја поставувате себеси доколку сте доволно дисциплинирани да ја платите цената, да го сторите она што е потребно и никогаш да не се откажете. Кому е наменета оваа книга? Оваа книга е напишана за амбициозните, решителни мажи и жени кои сакаат во животот да постигнат сè што е можно за нив. Наменета им е на луѓето кои горат од желба да направат повеќе, да имаат повеќе и да бидат повеќе отколку што биле некогаш. Можеби најзначајното сознание, кога е во прашање успехот, е тоа дека мора да станете поинаква личност за да постигнете многу. Материјалните вредности не се толку важни, важ но е каква личност мора да станете за да постигнете ре зул тати значително повисоки од просекот. Развојот на само дисциплината е сигурниот пат преку кој можете да стиг нете до сè. Чекор по чекор, оваа книга ќе ве води по патот на чијшто крај ќе станете исклучителна личност способна за исклучителни достигнувања. * * * 8

Случајната средба ја открива причината за успехот Пред неколку години, бев на една конференција во Ва шингтон. За време на паузата за ручек, јадев во блискиот експресресторан. Имаше метеж, па седнав на последната слободна маса - иако бев сам, а масата наменета за четворица. По неколку минути, наидоа повозрасен господин и по мла да жена, се чинеше, неговата помошничка. Ги носеа пос лужав ниците со храна и беше очигледно дека бараат место. Бидејќи на мојата маса имаше доволно место, веднаш станав и го повикав повозрасниот господин да ми се придружи. Тој се колебаше, но јас бев упорен. Најнакрај седна, убаво ми се заблагодари и, јадејќи, почнавме да муабетиме. Рече дека се вика Коп Копмеер. Веднаш го препознав тоа име. Тој е легенда во областа на успехот и постигнувањето резул тати. Коп Копмеер има напишано четири исклучително добро продавани книги, од кои секоја содржи по 250 принципи за успех до кои дошол за време на педесетте години истражува ње и проучување. Сите четири ги прочитав од прва до последна страна, и тоа повеќе пати. Откако малку помуабетивме, го прашав истото што би го прашале и многумина на мое место: Кој од илјадата принципи на успехот што ги имате откриено го сметате за нај важен? Ми се насмевна, а очите му засветкаа - како тоа прашање да му е поставено многупати - и, без двоумење, одговори: Нај важ ниот принцип за успех го поставил Елберт Хабард, еден од најплодните писатели во американската историја, на почето кот на дваесеттиот век. Тој кажал:,самодисциплината е способност да го сторите она што треба и тогаш кога треба да го сторите - сакале или не. Потоа рече: Постојат 999 други принципи за успех што ги открив читајќи и стекнувајќи искуство, но без самодисциплина не функционира ниту еден од нив. Со самодисциплината функционираат сите. Според тоа, самодисциплината е клучна за да станете исклучителна личност. Тоа е волшебна особина која ви ги от 9

вора сите врати и благодарејќи на неа, сè станува можно. Со самодисциплина, просечната личност ќе напредува толку колку што ѝ овозможуваат нејзиниот талент и интелигенцијата. Но без самодисциплина, личноста со сите предности кои ги даваат потеклото, образованието и можностите за напредување, ретко ќе се издигне над просекот. 10 Двата ваши најголеми непријатела Токму како што самодисциплината е клуч за успехот, нејзиниот недостиг е главната причина за неуспех, за чувството на осуетеност, неостварени потенцијали и за незадоволство во животот. Поради тоа смислуваме оправдувања и се потценуваме себеси. Најголеми непријатели на успехот и на остварувањето на личните потенцијали, најнапред е линијата на помал отпор, а потоа и факторот на моментална корист. Луѓето го избираат полесниот пат, поради линијата на помал отпор, речиси во секоја ситуација. Секогаш ба раат споредни патчиња. Доаѓаат на работа во последен момент и замину ваат кога и да им се укаже можност. Планираат брзо збогатува ње и лесна заработувачка. Со текот на времето, стекнуваат навика секогаш да го изнајдат полесниот, побрзиот начин да дојдат до саканите нешта, наместо да го работат тоа што е теш ко, но неопходно за да го постигнат вистинскиот успех. Факторот на моментална корист, кој е продолжение на законот на помал отпор, всушност, е уште полош кога луѓето ги води кон неуспех и неостварување на потенцијалите. Овој прин цип вели: Луѓето секогаш го бараат најбрзиот и најлесниот начин да дојдат до тоа што го сакаат веднаш, при што во дат малку или воопшто не водат сметка за долгорочните последи ци на своето однесување. Со други зборови, повеќето луѓе повеќе сакаат да го прават тоа што донесува моментална корист, тоа што е забавно и лесно, отколку она што е неопходно за успехот. Секој ден, во секоја минута, во вас се одвива битка која решава дали ќе го сторите тоа што е правилно, тешко и неопход но (како ангелот на едното рамо) или тоа што е забавно, лесно и

има мала или никаква вредност (како ѓаволот на вашето второ рамо). Во секоја минута, секој ден, морате да ја водите и да ја добиете битката со факторот на моментална корист и да ѝ се противставите на привлечната сила на линијата на помал от пор, доколку навистина сакате да станете сето она за што сте способни. Станете господар на самиот себеси Втора дефиниција за самодисциплината е самоконтрола. Ус пехот е можен само доколку станете господар на сопствените чув ства, желби и склоности. Луѓето кои ја немаат способноста за овладување со своите желби стануваат слаби, а исто така несигурни и во другите нешта. Самодисциплината може да се дефинира и како управување со себе. Способноста да управувате со себе и со своите пос тапки, со она што го зборувате и работите, и да го усогласите своето однесување со долгорочните цели и намери, е одлика на исклучителна личност. Дисциплината ја дефинираат и како самооткажување. Тоа значи да се откажете од лесните задоволства, од иску ше нијата што толку многу луѓе ги водат на погрешен пат, а наместо тоа да се дисциплинирате себеси така што ќе го работите са мо тоа за кое знаете дека е долгорочно правилно и дека му со одветствува на дадениот момент. Самодисциплината бара одложено задоволување на жел бите, способност да се одложи задоволството за кусо вре ме, за да се ужива потоа подолго време во вредната награда. Размислувај на долги патеки Социологот Др. Едвард Бенфилд од Универзитетот Хар вард, во период од педесет години, спровел истражување за причините за напредување на социоекономското скалило во Америка. Заклучил дека најважна карактеристика на луѓето кои постигнале голем успех во животот е имањето долгорочна пер спектива. Бенфилд ја дефинирал перспективата како вре 11

менски период во иднината за кој човекот размислува кога во сегашноста решава за своите активности. Со други зборови, успешните луѓе размислуваат долгорочно. Гледаат што подалеку во иднината за да решат какви сакаат да станат и кои цели сакаат да ги остварат. Потоа се враќаат во сегашноста и решаваат што мораат - или не смеат - да сторат за да заслужат иднина каква што ја сакаат. Ова долгорочно размислување може да се примени кога станува збор за работата, кариерата, бракот, односите со луѓето, парите и за однесувањето. За сите овие области ќе стане збор на следните страници. Успешните луѓе се трудат сето она што го работат во краток период да биде во согласност со крајната, долгорочна цел. Тие се самодисциплинирани за сето време. Најважниот збор во долгорочното планирање, можеби, е жртва. Исклучителните луѓе се способни цел живот да принесуваат краткорочни жртви, и големи и мали, за да обез бедат подобри резултати и поголеми награди на подолг период. Оваа подготвеност за пожртвуваност може да се забележи кај луѓето кои поминуваат цели часови, па дури и години, подготвувајќи се, учејќи и усовршувајќи се за да вредат повеќе и подобро да живеат во иднина, наместо најголем дел од времето да го поминуваат дружејќи се и забавувајќи се. Лонгфелоу еднаш напишал: 12 Височините до кои стигнале великаните и останале таму, Не се достигнати со нагло полетување. Туку тие, додека нивните другари сонувале, По цели ноќи кон височините се стремеле. Вашата способност да размислувате, да планирате и напорно да работите во сегашноста, и дисциплинирано да го извршите она што е тешко и неопходно пред да се свртите кон забавните и лесни активности, е клуч за создавање на вашата прекрасна иднина. Вашата способност да размислувате долгорочно се развива. Усовршувајќи ја, можете полесно и сè поточно да предвидите што веројатно ќе ви се случи во иднина како резултат на вашите

активности во сегашноста. Ова е особина на исклучителни мислители. Краткорочната добивка може да предизвика долгорочна неволја Постојат два закона на кои станувате жртва кога не сте са модисциплинирани. Првиот е Законот на ненамерни пос ледици: Не намерните последици од некоја постапка можат да бидат многу пострашни отколку нејзината намерна последица, поради тоа што не постоело долгорочно размислување. Вториот е Законот на искривени последици: Краткорочната постапка заради постигнување моментално задоволување може да доведе до последици кои се искривени или спротивни на оние што ѝ биле цел. На пример, може да се случи да вложите време, пари или чувства со желба и намера да бидете побогати и посреќни, но дека поради тоа што во тоа сте се впуштиле без внимателно размислување или не сте го сториле сето она што е неопходно, последиците на вашето однесување да се полоши отколку да не сте сториле баш ништо. Секој од нас поминал преку тоа, обично, не само еднаш. Заеднички именител на успехот Бизнисменот Херберт Греј спровел долготрајно истра жување во потрага по она што го нарекол заеднички именител на успехот. По единаесет години, конечно заклучил дека за еднички именител на успехот е тоа што успешните луѓе се навикнуваат да го прават тоа што неуспешните не сакаат да го прават. А какви нешта се тоа? Станало јасно дека нештата што успешните не сакаат да ги прават се истите оние што не ги сакаат ниту неуспешните. Но успешните ги извршуваат затоа што знаат дека тоа е цената што мораат да ја платат доколку сакаат во иднина да уживаат во поголеми успеси и награди. Греј дошол до заклучокот дека успешните луѓе повеќе ги ин тересираат резултатите кои овозможуваат задоволство, додека неуспешните повеќе ги интересираат методите кои овоз 13

можуваат задоволство. Успешните, среќните луѓе повеќе ги интересирале позитивните, долгорочни последици од нивните постапки, додека неуспешните повеќе ги интересирало уживањето и моменталното задоволување на желбите. Мотивацискиот говорник Денис Вејтли има кажано дека на врвот се наоѓаат оние што повеќе ги интересираат активности те за постигнување цели, додека просечните луѓе се повеќе склони кон активности кои ослободуваат од напнатост. 14 Вечерата пред десертот Наједноставното правило во примената на самодисциплината е дека вечерата треба да се изеде пред десертот. За време на оброкот постои логичен редослед на јадењата, а десертот се служи последен. Прво ги јадете главните јадења и ја празните чинијата; дури потоа се послужувате со десертот. Има една етикета за автомобили со симпатичен, но из мамувачки натпис: Животот е краток; најпрвин изеди го де сертот. Замислете само што би се случило кога по работа би дошле дома и, наместо здрава вечера, изедете големо парче пита со јаболка прелеано со сладолед. Дали потоа би имале апетит за здрава храна полна со хранливи состојки? Како би се чувству вале со сиот тој шеќер во стомакот? Дали би биле полни со енергија едвај чекајќи да сторите нешто корисно? Или би се чувствувале уморно и тромо и би биле подготвени да го от пишете тој ден како веќе да поминал? Истите резултати ги добивате и тогаш кога по работа ќе отидете на пијалак или два, а потоа си доаѓате дома и го вклу чувате телевизорот. Ова се само различни форми на десерт кои во најголема мера ве оневозможуваат таа вечер да напра вите што и да е корисно. Можеби најлошото е тоа што нештата кои ги повторувате брзо ви стануваат навика. А тешко е од навиката да се ослободите кога веќе ќе ја стекнете. Навиката да се оди по полесниот пат, да се прави тоа што е забавно или пријатно или десертот да се јаде пред вечерата, станува сè посилна и неизбежно доведува до ослабување на личноста, неостварување на потенцијалите и до неуспех.

Навика за самодисциплина За сета среќа, навиката за самодисциплина може да се стекне. Доколку редовно и дисциплинирано го правите она што е потребно, тогаш кога е потребно, сакале тоа или не, со текот на времето сè повеќе се навикнувате на тоа. Откажете се од оправдувања. Лошите навики се стекнуваат лесно, но со нив тешко се жи вее. Добрите навики е тешко да се стекнат, ама со нив лесно се живее. А како што рекол Гете: Сè е тешко пред да стане лесно. Тешко е да се стекнат навиките за самодисциплина, самоконтрола и управување со себе, но кога ќе ги прифатите, стану ваат автоматски и лесно е да се однесувате во согласност со нив. Кога навиката за самодисциплина има цврсто упо риште во вашето однесување, кога не ќе се однесувате само дисциплинирано, почнувате да се чувствувате непријатно. За среќа, секоја навика може да се стекне. Можете да ја усвоите која и да е навика што ви е потребна за да станете такви как ви што сакате да бидете. Можете да станете одлична личност применувајќи ја самодисциплината кога и да треба. Кога и да се однесувате самодисциплинирано, тоа ја јакне ва шата дис циплина и во другите области. За да ја стекнете навиката за владеење со самите себеси, нај напред цврсто решете како ќе се однесувате во определена област на дејствување. Потоа, без исклучок, придржувајте се кон таа одлука сè додека навиката за самодисциплина не биде цврсто воспоставена. Кога и да попуштите, што и ќе се случува, повторно решете дека ќе бидете самодисциплинирани сè додека не ви стане полесно да се однесувате на тој начин, а не да бидете недисциплинирани. Големиот надоместок Надоместокот за развој на високо ниво на самодисциплина е исклучителен! Постои директна врска помеѓу само дис циплината и самопочитувањето: 15

Колку подоследно се однесувате согласно начелата на самоконтрола и управување со себе, толку повеќе ќе си се допаѓате и ќе се цените себеси. Колку повеќе се дисциплинирате, толку посилно ќе станува вашето чувство на самопочит и лична гордост. Колку сте подисциплинирани, толку претставата за себе ви станува подобра. Себеси се гледате и мислите за себе на попозитивен начин. Се чувствувате посреќни и помоќни. Стекнувањето и одржувањето на навиката за самодисципли на претставува доживотна задача, непрестајна битка. Таа никогаш не завршува. Искушението да тргнете по патот на помал отпор и факторот на моментална корист секогаш демнат во вашите скриени мисли. Тие секогаш ја чекаат можноста да ве пресретнат, да ве заведат на погрешна патека за да го сторите тоа што е забавно, лесно и неважно, а не она што е тешко, неопходно и клучно за унапредување на животот. Самодисциплината е главниот клуч за богатството. Вака Наполеон Хил ја завршува својата високотиражна книга со ист наслов. Самодисциплината е неопходна за да се цените и почитувате себеси и да бидете горди на своите достигнувања. Раз војот на самодисциплината ви гарантира дека на крај ќе ги сов ладате сите пречки и за себе ќе обезбедите прекрасен живот. Првата причина поради која некои луѓе се поуспешни и посреќни отколку другите е способноста да се однесуваат самодисциплинирано. 16 Како е напишана оваа книга На страниците што следуваат ќе опишам 21 област од животот во кои примената на самодисциплината е мошне важна за остварување на вашиот целосен потенцијал и за постигнување на сето она што е во вашата моќ. Оваа книга, заради полесно користење, е поделена на три дела. Насловот на првиот дел е Самодисциплината и успехот во животот. Во првите седум глави ќе научите како да го зголемите својот личен потенцијал, така што ќе применувате

са модисциплина и ќе бидете упорни и решителни во сите свои постапки во сите области од животот, вклучувајќи ги и поставувањето на целите, развојот на карактерот, прифаќањето на одговорноста и стекнувањето храброст. Во седумте глави во вториот дел ќе научите како да постигнете многу повеќе од порано во областа на бизнисот, на трговијата и на личните финансии. Ќе согледате зошто и како самодисциплината е мошне важна за да бидете меѓу најдобрите во својата дејност, поуспешно да го водите бизнисот, да продавате повеќе стока, да вложувате попаметно и да управувате со своето време така за да постигнете максимални резултати. На крајот, во седумте глави на третиот дел, ќе научите како да го примените чудото на самодисциплината врз личниот живот. Ќе ја совладате употребата на самодисциплината за да постигнете среќа, здравје, физичка кондиција, да стапите во брак, да одгледувате деца, да остварите пријателства и да постигнете спокојство. Ќе научите како да го подобрите квалитетот на животот и односите со луѓето во сите области. Во секоја глава сакам да ви покажам на кој начин, во сè што правите можете да вклучите повисоки нивоа на самодисциплина и на самоконтрола. Од страниците што следуваат ќе научите како да преземете целосно управување со својот личен и професионален развој и како, во сите области кои ви се важни, да станете посилна, посреќна и посамоуверена личност. Ќе на учите на кој начин да се ослободите од старите навики кои, можеби, ве уназадуваат, и како да се навикнете да се потпирате врз себе, да бидете решителни и самодисциплинирани, што ќе ви овозможи да ја изберете и да ја постигнете која и да е цел. Ќе научите како целосно да го преземете управувањето со својот ум, со чувствата и со иднината. Кога ќе ја овладате силата на самодисциплината, ќе ста нете незапирливи, како природна сила. Никогаш нема да се оп равдувате поради тоа што не напредувате. Ќе постигнете по веќе за следните неколку месеци и години, отколку што по го лемиот дел од луѓето го постигнуваат за цел живот. 17

18

I ДЕЛ Самодисциплината и успехот во животот Вашиот успех во животот повеќе се мери со тоа каква личност ќе ста нете, отколку со тоа што ќе нап ра вите или што ќе стек нете. Како што напишал Аристотел: Крај ната цел на животот е развојот на ка рак терот. Од следните глави ќе на у чите како да ја развиете и да ја користите дис циплината за да ста нете исклучителна лич ност. Ќе научи те како повеќе да се це ни те, почитувате и како да се гордеете со себе. Ќе научите за важноста на дис цип лината во најбитните области неоп ход ни за исклучителност на личноста и на кој начин да ја вградите во сопс твениот ка рактер.

20

Прва глава Самодисциплината и успехот Првата и најдобра победа е кога ќе се совладате себеси. Платон Зошто некои луѓе постигнуваат многу повеќе во личниот и во професионалниот живот отколку другите? Со ова прашање се занимавале некои од најголемите умови во историјата на човештвото. Пред повеќе од две илјади и триста години, Аристотел напишал дека крајната цел на човековиот живот е постигнување среќа. Рекол дека големото прашање на кое секој од нас мора да си одговори е: Како да живееме за да бидеме среќни? Вашата способност да го поставите ова прашање и точно да одговорите на него - и потоа да го следите патот што ви го укажува тој одговор - во најголема мера ќе определи дали и кога ќе ја постигнете среќата. Почнете од сопствената дефиниција: Што за вас е успех? Доколку имате волшебно стапче и доколку можете својот живот да го доведете до совршенство во секој поглед, како би изгледал тој? Опишете го својот идеален живот Доколку вашата фирма, работно место и кариера би биле идеални во секој поглед, како би изгледале? Што би работеле? 21

Во каква фирма? На кое работно место? Колку би заработувале? Со какви луѓе би соработувале? А особено - што треба да правите повеќе, а што помалку за да остварите совршена кариера? Доколку вашиот семеен живот е совршен во секој поглед, како би изгледал? Каде би живееле и како? Каков би бил вашиот животен стил? Што би сакале да поседувате и да работите со членовите на своето семејство? Кога не би имало никакви ограничувања и кога би имале волшебно стапче, на кој начин денес би го промениле животот на своето семејство? Доколку здравјето ви е совршено, како би го опишале? Како би се чувствувале? Колкава би ви била телесната тежина? Колку би биле поинакви отколку денес состојбата на вашето здравје и физичката кондиција? Пред сè, кои чекори би можеле веднаш да ги преземете за да тргнете кон своето идеално ниво на здравјето и на енергијата? Доколку вашата финансиска состојба е идеална, кол ку пари би имале в банка? Колку годишно и месечно би за ра ботувале од вашите вложувања? Колку пари би ви биле пот ребни за никогаш повеќе да не морате да се грижите за фи нан сиите? Кои чекори би морале да ги преземете, поч ну вајќи од денеска, за да ги доведете своите финансии во идеална сос тојба? * * * 22 Работете го тоа што вам ви одговара Според една популарна дефиниција, успешни сте кога можете да живеете на свој начин, да го работите само тоа што го сакате, со луѓе кои сами ќе ги одберете, во ситуации кои се според вашата желба. Во кој и да е случај, кога ќе почнете да дефинирате што значи успех за вас, веднаш можете да согледате што треба да работите повеќе, а што помалку, за да почнете да го создавате вашиот идеален живот. А најголемото нешто што ве спречува да се движите во правец на своите сништа, обично, се вашите омилени оправдувања и недостигот на самодисциплина. Не станува збор за тоа дека не знаете што работите, туку, попрво, може да се каже дека не сте доволно дисциплинирани

за да се натерате себеси да го работите тоа што е потребно, го сакале тоа или не. Приклучете им се на дваесетте проценти на најуспешните Во нашето општество 20% од луѓето на врвот за работуваат 80% од парите и уживаат исто толкаво бо гатство и благодати. Овој принцип на Парето е докажан веќе многу пати, откако Вилфредо Парето го формулирал во 1895 година. Вашата прва цел во кариерата треба да биде влегувањето во дваесетте проценти на најдобрите во областа што сте ја избрале. Во дваесет и првиот век, знаењето и стручноста се наг радуваат. Колку повеќе знаење стекнете и колку сте постручни, толку сте покомпетентни во својата работа и сте подрагоцени. Колку што сте подобри во тоа што го работите, толку е поголема вашата способност да заработувате - како сложената камата. За жал, поголемиот дел од луѓето - другите 80% - вло жу ваат малку или нималку напори за да ја унапредат својата стручност. Мнозинството, според книгата на Џефри Колвин од 2009 година, Талентот е преценет, ќе ја научат својата работа во текот на првата година, а потоа престануваат да нап редуваат. Само најдобрите во секоја област му се посветени на постојаното усовршување. Поради оваа растечка разлика во работната способност зас но вана врз знаење, стручност и напорна работа, денес во Америка 1 % од луѓето на врвот управуваат со 33% од финансиските сред ства. Почеток од нулата Интересно е дека сите запловуваат во животните води со ис тото - немаат ништо или имаат мошне малку. Во Америка (и ширум светот) речиси сите богаташи се прва генерација. Тоа значи дека повеќето на почетокот немале ништо или има ле малку, а потоа во животот го заработиле сето она што го имаат. Речиси сите од најбогатите луѓе во Америка се прва генера ција мултимилијардери. Ова важи за богатите Американци какви 23

што се Бил Гејтс, Ворен Бафет, Лари Елисон, Мајкл Дел и Пол Ален. Цели 80% од милионерите и мулти ми лионери те почнале со малку пари, честопати без скршена па ра, а по некогаш во долгови до гуша и со малку предност, како на пример Сем Волтон, кој умре со богатство од 100 ми лијар ди долари и повеќе. Зошто овие луѓе можеле да постигнат толку многу, кога поголемиот дел од луѓето постигнале мошне малку? Во својата книга Милионерот од соседството, Томас Стенли и Вилијам Данко интервјуирале повеќе од 500 милионери и проучувале уште 11 илјади во период од 25 години. Ги прашале зошто, според нивно мислење, биле во состојба да стекнат финансиска независност, кога мнозинството луѓе од нивното опкружување, кои тргнале од истото место, сè уште со мака се пробиваат низ животот. Цели 85% од оваа нова генерација милионери одговориле, горе- долу, вака: Не сум ни подобро образован ниту поинтелигентен, но сакав да работам потрудољубиво од кого и да е друг. 24 Напорната работа е клучот за успехот Неопходен услов за напорна работа е самодисциплината. Успехот е можен само доколку можете да ги надминете природните склоности кон заобиколување и избирање на по лесниот пат. Траен успех е можен само доколку сте способни подолго време да работите дисциплинирано и напорно. Како што веќе спомнав во уводот, животот го почнав без пари и без привилегии. Со години работев физички работи, од кои заработував само толку за да преживеам од едно до друго исплаќање. Во трговијата влегов кога веќе не можев да најдам фи зичка работа. Таму со месеци тапкав во место, сè додека не почнав да се прашувам: Зошто некои трговци се поуспешни од другите? Еден мошне успешен трговец ми кажа дека најуспешните 20% од трговците заработуваат 80% од парите. Тоа го немав чуено никогаш порано. Тоа значеше дека други те 80% помалку успешни мора да се задоволат со останати те 20%, со она што ќе

остане откако најуспешните ќе го земат лавовскиот дел. Токму тогаш решив да влезам во тие 20%. Оваа одлука ми го промени животот. Големиот закон Тогаш го научив Железниот закон на вселената, кој го овозможува влегувањето во дваесетте проценти на нај успешните. Тоа е законот за причината и последицата, или за сеењето и жнеењето - За секоја последица постои опре делена причина или повеќе причини. Според овој закон, доколку сакате да остварите успех во која и да е дејност, морате да утврдите како се постигнува успехот во таа област и потоа постојано да ги применувате тие вештини и активности сè додека не ги постигнете истите резултати. Еве го правилото: Доколку постојано одново го правите тоа што го прават успешните, ништо не може да ве спречи на крај да уживате во истиот надомест како и тие. Но доколку не го правите тоа што го прават успешните, ништо не може да ви помогне. Законот за сеење и жнеење, од Стариот Завет, е варијација на законот за причината и последицата. Тој вели: Што и да посее човек, тоа и ќе ожнее. Овој закон тврди дека тоа што ќе го вложите, тоа и го добивате. Исто така кажува дека од тоа што сте го посеале во минатото, зависи дали денес нешто ќе ожнеете. Затоа, ако не сте задоволни со својата денешна жетва, на вас останува, почнувајќи од денеска, да почнете да садите ново, да почнете да правите повеќе од оние нешта што водат кон успех - и да престанете со активности кои не водат никаде. * * * Успехот е предвидлив Успехот не е случајност. За жал, ниту неуспехот. Успехот го постигнувате кога секогаш одново го правите тоа што го прават другите успешни луѓе, сè додека таквото однесување не ви стане 25

навика. Слично на тоа, неуспех претрпувате кога ќе пропуштите да го направите тоа што го прават успешните. И во едниот и во другиот случај, природата е неутрална. Природата не зазема ничија страна. На природата не ѝ е гајле. Тоа што ви се случува, едноставно, е работа на законот - законот за причината и последицата. Себеси можете да се сметате за машина со механизам за автоматско вклучување. Вашиот механизам за автоматско вклу чување е причината што речиси без противставување ве привлекуваат факторот на моментална корист и линијата на помал отпор што ги опишав во уводот. Кога не постои са модисциплина, се вклучува вашиот автоматски механизам. Тој е причината за слабите резултати и за неостварените мож ности. Кога не работите на тоа прес метано, свесно и пос тојано да го правите, да бидете и да го имате она што за вас претставува успех, на дело е вашиот автоматски механизам. Тоа завршува така што се занимавате со оние, краткорочно за бавните, лесните и безвредните нешта кои, на подолг вре менски период, доведуваат до чувството на неоствареност, до финансиски грижи и до неуспех. 26 Тајните на успехот Еден телевизиски новинар го прашал сопственикот на ед на голема нафтена компанија, Х. Л. Лант, кој го стекнал богатст вото сам и звесно време бил најбогатиот светски милијардер, кои се тајните за неговиот успех. Овој му одговорил: Постојат само три услови за успех. Прво, решете што точно сакате во живо тот. Второ, определете ја цената што ќе морате да ја платите за да го добиете тоа што го сакате. И трето, и најважно, цврсто решете таа цена и да ја платите. Еден од најважните услови за успех, откако ќе решите што сакате, е решеноста. Успешните луѓе се решени да ја плаќаат цената, без оглед на тоа колкава е и колку долго треба да се плаќа, сè додека не се постигнат посакуваните резултати. Секој сака да биде успешен. Секој сака да биде здрав, среќен, виток и богат. Но повеќето не сакаат да платат тол ку колку што е

потребно. Понекогаш, можеби, и сакаат да платат дел од цената, ама не се подготвени да ја исплатат во целост. Секогаш се колебаат. Постојано имаат некакво оправдување или објаснување заради тоа што дисциплинирано не сториле сè што е потребно за да ги постигнат целите. Платете колку што треба Како можете да знаете дали сте ја платиле полната цена на успехот? Едноставно: завртете се околу себе. Погледнете! Секогаш врз основа на вашиот начин на живеење и сметката во банката можете да видите колкав дел од цената на успехот сте платиле. Според законот за сообразност, вашиот надворешен свет, како огледало, постојано покажува каква личност сте и колкава внатрешна цена сте платиле. Цената на успехот има една интересна карактеристика: секогаш мора да се плати целосно и однапред. Успехот, без оглед на тоа како го дефинирате, не е како ресторан каде што плаќате по оброкот во кој сте уживале, туку личи на рес торан со самопослужување, каде што можете да изберете што и да сакате, но пред јадењето морате да платите. Зиг Зиглар, кој држи предавања од областа на мотивацијата, вели дека Лифтот за успех е расипан, но скалите се секогаш проодни. Учете од експертите Коп Копмеер, когошто го спомнав во уводот, исто така ми има кажано дека по самодисциплината, вториот најважен принцип за успех е: Морате да учите од експертите. Никако не можете да живеете доволно долго за да научите сè сами. Доколку сакате да бидете успешни, пред сè, морате да го совладате тоа што ви е неопходно за да го остварите успехот што го посакувате. Учете од експертите. Читајте ги книгите. Слушајте ги нивните аудиопрограми. Посетувајте ги нивните семинари. Пишете им или обратете им се лично и прашајте ги за совет. Пра вете го сево ова, затоа што понекогаш една единствена идеја 27

е сосема доволна да го промени текот на вашиот живот. Ќе ви дадам еден пример за ова: Пред неколку години, еден пријател ме упати кај одличен забар. Подоцна дознав дека тој има перфектна репутација. Го нарекуваа забар за забари. Токму кај него оделе други дентисти кога имале потреба некој совршено да им ги поправи забите. Тој ми кажа дека, кога и да може, учествува на секоја поголема сто матолошка конференција. Кога е таму, ги посетува сите предавања, ги слуша забарите од целата земја и од цел свет, разговара за најновите откритија во стоматолошката технологија. Еднаш, цела седмица, жртвувајќи многу време и пари, учес т вувал на меѓународна стоматолошка конференција во Хонг конг. На тој собир присуствувал на предавањето на еден јапонски забар, кој открил нова технологија во естетската хирургија што го поправа, разубавува и подмладува изгледот на забите. Се вратил во Сан Диего и веднаш ја применил новата техни ка во практика. Наскоро се усовршил во таа област и се здобил со репутација во целата држава. Во рок од неколку го ди ни, луѓето од целиот југозападен дел на Соединетите Аме рикански Држави доаѓале кај него за да ја применат таа терапија. Бидеј ќи се усовршил, можел да наплатува сè по веќе и повеќе. На кра јот толку многу заработил што можел да се пензионира со педе сет и пет години. Бил финансиски не зависен и можел ос татокот од животот да го помине со се мејството, патувајќи и ос твару вај ќи ги своите сништа. Поентата на оваа приказна е што тој, постојано откривајќи ги идеите и советите од други експерти во својата дејност, наишол на нова технологија која му помогнала да биде најдобар и му заштедила десет години напорна работа, со која би го постигнал истиот финансиски успех. Ова би можело да ви се случи и вам, но само доколку цел живот ја проучувате областа со која се занимавате. 28

Постојано треба да работите врз подобрувањето на менталната состојба и на физичката кондиција Пос тигнувањето успех е како стекнување физичка кон ди ција. Може да се спореди и со капењето, миењето заби и со хранењето. Тоа е нешто што морате да го правите постојано, секој ден. Кога ќе почнете, не престанувате сè додека не го постигнете успехот што го сакате, и така, низ целата кариера или животот воопшто. Неодамна држев семинар во Сиетл. Непосредно пред пау зата, ги поттикнав посетителите да ги купат и да ги слушаат моите аудиопрограми за продажбата, управувањето со вре мето и за лич ниот успех. За време на паузата, ми пријдоа не кол кумина за да ми постават прашања во врска со темата на семинарот. Еден трго вец се проби до мене и ми рече: Кога ги поттикнувате луѓето да ги купуваат вашите програми, треба да им ја кажете целата вистина. Го прашав: На што мислите? Тој продолжи: Не ја кажувате целата вистина за вашите програми. Треба да им кажете на луѓето дека тие се делотворни само определено време, а потоа не повеќе. Повторно го прашав: На што мислите? Тој ми рече: Па, на Вашиот семинар дојдов пред околу пет години, и вашето предавање сосема ме убеди. Ги купив си те ваши програми и почнав да ги слушам. Секој ден читав за продажбата. И бевте во право, во следните неколку години трикратно го зголемив приходот и станав најдобар трговец во својата фирма. Но потоа мојот приход запре и во последниве две години воопшто не се зголеми. Факт е дека по определено време, вашите материјали ја губат делотворноста. Потоа го прашав: Што ви се случи пред две години кога вашиот приход го достигна плафонот и престана да расте? Почна да се потсетува, размисли и рече: Па, толку многу продавав што ме презеде една друга фирма. Откако почнав да работам на новото работно место, приходот ми остана ист. Го прашав: Што работевте поинаку на својата нова работа отколку на претходната? 29

Почна да кажува. Потоа запре. На лицето му се појави стаписан израз. Најнакрај одговори: О, Господе! Престанав. Кога ја променив работата, престанав да читам за продажбата. Престанав да ги слушам аудиопрограмите. Престанав да посетувам семинари. Престанав! Се оддалечи вртејќи со главата, мрморејќи си во брадата: Престанав. Престанав. Престанав. Стекнувањето стручност во некоја област, постојаното усовршување - за што ќе зборувам во петтата глава - е слично на стек нувањето физичка кондиција. Доколку извесно време престанете да вежбате, вашата физичка кондиција не останува на истото ниво. Почнувате да ја губите. Вашето тело и мускулите омек нуваат и ослабуваат. Ја губите силата, еластичноста и из држливоста. За да ги зачувате, морате да продолжите да веж бате се кој ден, секоја недела, секој месец. 30 Остварете ги своите потенцијали Постои уште поважна причина заради која треба да ја применувате самодисциплината која ве води сè подалеку и повеќе кон одличните успеси за кои сте способни. Примената на са модисциплина ви овозможува да го промените каракте рот, да станете посилна и подобра личност. Таа има силно влијание врз вашиот ум и врз чувствата, и ве тера да станете сосема поинакви отколку што би биле без самодисциплина. Замислете дека сте во хемиска лабораторија. Мешате повеќе хемикалии во Петриевиот сад и ги ставате врз Бунсеновиот пламеник. Бунсеновиот пламеник ги загрева хемикалиите сè додека тие не се кристализираат и не се стегнат. Но кога со по мош на голема топлина ќе ги кристализирате овие хемикалии, тие не можат повторно да се вратат во течна состојба. Исто така, и вашата личност на почетокот е како течност: мека, течна и безлична. Но кога ќе ја изложите на топлината на самодисциплината, трудејќи се да го работите тоа што е тешко и неопходно, а не тоа што е забавно и лесно, и вашата личност се кристализира и зацврснува на повисоко ниво. Најголемата корист од примената на самодисциплината при постигнувањето на целите е тоа што станувате поинаква лич

ност. Станувате посилни и порешителни. Развивате по силна са моконтрола и решителност. Вие, всушност, го об ли кувате, го јакнете и го менувате својот карактер во крајно по зитивна насока. Правилото кажува дека: За да станете тоа што ни когаш порано не сте биле, морате да го правите тоа што никогаш порано не сте го правеле. Тоа значи дека треба да постигнете повисоки рамништа на самодисциплина и самоконтрола за да развиете силен карактер. Морате да го правите сето тоа што просечните луѓе не сакаат да го прават. Второ правило за успех е дека: За да постигнете нешто што досега не сте успеале, морате да ги научите и да ги користите особините и вештините кои никогаш порано не сте ги имале. Применувајќи ја самодисциплината вие се преобразувате во нова личност. Станувате подобри, посилни и појасно де фи нирани. Достигнувате повисоки рамништа на само по чи тување и на лична гордост. Се искачувате по скалилото на ево луцијата и станувате личност со посилен карактер и ре ши телност. Успехот е сам по себе награда При постигнувањето на успехот, прекрасно е тоа што секој чекор во тој правец донесува задоволство. Кога и да се приближите, само и за еден чекор, до тоа да станете подобра личност и да остварите повеќе од кога и да е порано, вие сте посреќни, посамоуверени и позадоволни. Веќе сте слушнале како се вели: Ништо не успева како успехот. Тоа, всушност, значи дека најголемата награда за ус пехот не се парите што ќе ги заработите, туку тоа што, борејќи се за успех и применувајќи самодисциплина кога и да е потребно, ќе бидете одлична личност. Во следната глава ќе објаснам како во согласност со способности можете да станете одлична личност. 31

Практични вежби: Веднаш земете молив и запишете ги одговорите на следниве прашања: 1. Кога вашата работа и кариерата би биле совршени, како би изгледале? Во која област би можеле да стекнете самодисциплина што ќе ви помогне да го постигнете тоа? 2. Што за вас значи идеален семеен живот? Кој вид дисциплинираност би ви помогнал да го остварите тоа? 3. Доколку сакате да ви биде совршено во секој поглед, во што сè би морале да бидете дисциплинирани за да го обезбедите тоа? 4. Кога вашата финансиска состојба би станала совршена, кој вид дисциплинираност најмногу би ви помогнал да го постигнете тоа? 5. Зошто веќе сега не сте толку успешни колку што би сакале да бидете, и со помош на кој вид дисциплинираност би ги оствариле сите свои цели? 6. Кое знаење, доколку го стекнете, би ви помогнало да остварите повеќе свои цели? 7. Кога со едно замавнување на волшебно стапче би можеле да станете наполно дисциплинирани во една област, ко ја дисциплинираност би имала најголемо позитивно влијание врз вашиот живот? 32