สาน กงานสถ ต แห งชาต ก นยายน 2557

Transcription

1

2 ii

3 i คำนำ สถ ต เป นส งท ม ความส าค ญในการสน บสน นการก าหนดนโยบาย การก าก บด แล การต ดตาม และการประเม นผลการด าเน นงานส าหร บระบบบร หารราชการไทย ซ งประเทศไทย โดยส าน กงานสถ ต แห งชาต ทาหน าท เป นหน วยสถ ต กลางของประเทศท ท าการผล ตและรวบรวมสถ ต ท กสาขา และม หน วยงาน ภาคร ฐและเอกชน ผล ตสถ ต จากการบร หารงาน งานทะเบ ยน และตามความต องการเฉพาะของหน วยงาน จ งท าให ประเทศไทยม สถ ต ท ผล ตข นเป นจ านวนมาก ส าน กงานสถ ต แห งชาต จ งได เพ มบทบาทจาก หน วยงานหล กท ท าหน าท ผล ตและรวบรวมสถ ต เป นหน วยงานท ท าหน าท บร หารจ ดการระบบสถ ต ของประเทศ ตามท พระราชบ ญญ ต สถ ต พ.ศ กาหนดอานาจหน าท ไว ด งน น ส าน กงานสถ ต แห งชาต จ งได ร วมก บหน วยงานระด บกระทรวงท ง 22 กระทรวง จ ดท า แผนแม บทระบบสถ ต ประเทศไทย โดยเน นกระบวนการหาร อและการม ส วนร วมของหน วยงานท เก ยวข อง และผ ม ส วนได ส วนเส ย เพ อให การบร หารจ ดการการผล ต สถ ต ทำงกำร ภายใต แผนพ ฒนาสถ ต ราย สาขา 22 สาขา ให เป นระบบ เป นไปในท ศทางเด ยวก น ลดความซ าซ อนในการผล ตสถ ต พ ฒนาค ณภาพ และมาตรฐานด านสถ ต และท สาค ญค อ บ รณาการสถ ต ท สาค ญ และจาเป นของประเทศเข าด วยก น เพ อให เก ดการพ ฒนาการนาเสนอสถ ต และสารสนเทศของประเทศไทยต อไป รายงานฉบ บน จ ดทาข นเพ อเป นต วอย างในการนา สถ ต ทางการ จากแผนพ ฒนาสถ ต รายสาขา มาจ ดทาโครงสร างข อม ลเพ อแลกเปล ยนตามมาตรฐาน SDMX และการน าข อม ลมาใช ประโยชน โดยเล อก สถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม มาว เคราะห และน าเสนอโดยใช โปรแกรมประย กต แสดงผลการ ว เคราะห แบบ Dash Board จ งหว งเป นอย างย งว าหน วยงานต าง ๆ จะสามารถน าสถ ต ทางการไปประย กต ต อยอดเพ อเป นข อม ลประกอบการต ดส นใจส าหร บการก าหนด และประเม นนโยบาย และใช สถ ต ให เก ด ประโยชน ในการพ ฒนาประเทศไปในท ศทางท ถ กต องต อไป สาน กงานสถ ต แห งชาต ก นยายน 2557

4 สำรบ ญ คำนำ i สำรบ ญแผนภำพ iii สำรบ ญตำรำง v 1. บทนำ 2.2 แผนแม บทระบบสถ ต ประเทศไทย พ.ศ แผนพ ฒนาสถ ต รายสาขา สร ปจานวนรายการสถ ต ทางการรายสาขา แผนพ ฒนำสถ ต สำขำสว สด กำรส งคม 2.2 โครงสร างสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม ผ งสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม สถานการณ และแนวทางการพ ฒนาสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม โครงสร ำงข อม ลตำมมำตรฐำน SDMX 3.1 ภาพรวมของระบบการบร หารจ ดการสารสนเทศภาคร ฐเพ อการต ดส นใจ การออกแบบโครงสร างข อม ล (Data Structure Definition) โครงสร างข อม ล สาขาสว สด การส งคม ข อจาก ดในการสร างโครงสร างข อม ล กำรก ำหนดประเด นเพ อกำรว เครำะห (Evident based Issues) 4.2 การออกแบบการว เคราะห ประเด นย ทธศาสตร ต วช ว ด บทความ/บทว เคราะห กำรนำเสนอ BI-Dashboard 5.1 การออกแบบการนาเสนอ BI-Dashboard ต วอย างการน าเสนอ 5-3 ภำคผนวก ก ภำคผนวก ข ii หน ำ

5 iii สำรบ ญแผนภำพ หน ำ แผนภาพ 2 การบร หารจ ดการระบบสถ ต ประเทศไทย 1-1 แผนภาพ 2 โครงสร างสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม จาแนกตามหมวด 2-1 แผนภาพ 3 โครงสร างสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม จาแนกตามหมวด 2-2 และหม แผนภาพ 4 รายการสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม หมวด แผนภาพ 5 รายการสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม หมวด 1 (ต อ) 2-4 แผนภาพ 6 รายการสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม หมวด 1 (ต อ) 2-5 แผนภาพ 7 รายการสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม หมวด แผนภาพ 8 รายการสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม หมวด 2 (ต อ) 2-7 แผนภาพ 9 รายการสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม หมวด 2 (ต อ) 2-8 แผนภาพ 22 รายการสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม หมวด 2 และ แผนภาพ 22 สถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคมท ได กาหนดแนวทางการพ ฒนา หมวด แผนภาพ 22 สถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคมท ได กาหนดแนวทางการพ ฒนา หมวด แผนภาพ 23 ภาพรวมกระบวนงานของระบบบร หารจ ดการสารสนเทศภาคร ฐเพ อการต ดส นใจ 3-2 แผนภาพ 24 การจ ดหมวดหม สถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคมเพ อใช ในการว เคราะห 4-1 แผนภาพ 25 Web page นาเสนอประเด นย ทธศาสตร 22 ประเด น ท แผนภาพ 26 Web page นาเสนอประเด นย ทธศาสตร สถานการณ เด กและเยาวชน 4-3 ท แผนภาพ 27 Web page ประเด นย ทธศาสตร สว สด การและการด แลผ ส งอาย 4-4 ท แผนภาพ 28 Web page นาเสนอฐานข อม ลคนด อยโอกาส ท 4-5

6 iv สำรบ ญแผนภำพ (ต อ) หน ำ แผนภาพ 29 Web page นาเสนอช ดต วช ว ดรายสาขาสถ ต ท แผนภาพ 22 Web page แสดงการใช ประโยชน สถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม นาเสนอในร ป 4-7 บทความ ช ดต วช ว ด แผนภ ม และกราฟ แผนภาพ 22 แสดงส วนว เคราะห การน าเสนอและร ปแบบการให บร การ 5-2 แผนภาพ 22 แสดงหน า web site ของการใช งานซอฟแวร BI 5-2 แผนภาพ 23 การนาเสนอสถ ต ทางการสาขารายได และรายจ ายของคร วเร อนด วยซอฟแวร BI 5-3 แผนภาพ 24 การนาเสนอสถ ต ทางการสาขาว ทยาศาสตร เทคโนโลย และนว ตกรรม 5-4 ด วยซอฟแวร BI แผนภาพ 25 การนาเสนอข อม ลสถ ต เร องข าว ด วยซอฟแวร BI 5-5 แผนภาพ 26 การนาเสนอข อม ลสถ ต เร องการท องเท ยวของจ งหว ดภ เก ต ด วยซอฟแวร BI 5-6 แผนภาพ 27 การนาเสนอข อม ลสถ ต สาขาสว สด การส งคม ด วยซอฟแวร BI 5-7

7 v สำรบ ญตำรำง หน ำ ตาราง 2 จานวนรายการสถ ต ทางการตามแผนพ ฒนาสถ ต รายสาขา 22 สาขา 1-4 ตาราง 2 แสดงข อม ลท ม ม มมองหลายม ต 3-4 ตาราง 3 แสดงข อม ลอน กรมเวลา (Time Series) 3-5 ตาราง 4 แสดงข อม ลภาคต ดขวาง (Cross-sectional) 3-5 ตาราง 5 สถ ต ทางการท แสดงผลในร ปแบบต าง ๆ 3-8

8 1. บทนา 1.1 แผนแม บทระบบสถ ต ประเทศไทย พ.ศ แผนแม บทระบบสถ ต ประเทศไทย พ.ศ จ ดท ำข นตำมพระรำชบ ญญ ต สถ ต พ.ศ ซ งก ำหนดให ส ำน กงำนสถ ต แห งชำต ม หน ำท จ ดท ำแผนแม บทเก ยวก บกำรด ำเน นงำนทำงสถ ต ของหน วยงำนภำคร ฐ ให สอดคล องก บนโยบำยและแผนกำรพ ฒนำประเทศ โดยร วมด ำเน นกำรก บ หน วยงำนระด บกระทรวงท ง 20 กระทรวง ในกำรจ ดท ำแผนแม บทระบบสถ ต ประเทศไทยด งกล ำว โดย เน นกระบวนกำรหำร อและกำรม ส วนร วมของหน วยงำนท เก ยวข องและผ ม ส วนได ส วนเส ย และจ ดท ำ แผนแม บทระบบสถ ต ประเทศไทย พ.ศ เสนอต อคณะร ฐมนตร เพ อให ควำมเห นชอบเม อ ว นท 28 ธ นวำคม พ.ศ ซ งถ อได ว ำเป นแผนแม บทระบบสถ ต ฉบ บแรกของประเทศไทย โดยม เป ำประสงค เพ อจะพ ฒนำระบบสถ ต ของประเทศให เข มแข งและก ำวหน ำอย ำงเป นระบบ และเพ อให ประเทศไทยม สถ ต ทำงกำรเป นข อม ลสำค ญของกำรพ ฒนำประเทศต อไป แผนภาพ 1 การบร หารจ ดการระบบสถ ต ประเทศไทย 1-1

9 ส ำหร บกลไกส ำค ญในกำรข บเคล อนกำรด ำเน นงำนตำมแผนแม บทระบบสถ ต ประเทศไทย ค อ คณะกรรมกำรจ ดระบบสถ ต ประเทศไทย 3 ด ำน ซ งได ร บกำรแต งต งจำกคณะร ฐมนตร เม อว นท 3 พฤษภำคม พ.ศ และคณะอน กรรมกำรสถ ต สำขำต ำงๆ รวม 21 คณะ ซ งร ฐมนตร ว ำกำร กระทรวงเทคโนโลย สำรสนเทศและกำรส อสำรในฐำนะประธำนคณะกรรมกำรฯ ได ม ค ำส งแต งต งเม อ ว นท 24 ก มภำพ นธ พ.ศ ตำมมต ของคณะกรรมกำรฯ ในกำรประช มคร งท 1/2555 เม อว นท 20 มกรำคม พ.ศ ในกำรด ำเน นงำนเพ อจ ดท ำข อม ลสถ ต ทำงกำรน น สสช. ได จ ดท ำแนวทำงกำรพ ฒนำสถ ต 3 ด ำน ค อด ำนส งคม ด ำนเศรษฐก จ และด ำนทร พยำกรธรรมชำต และส งแวดล อม และจ ดระบบหมวดหม ข อม ลสถ ต ทำงกำรโดยกำหนดกำรพ ฒนำสถ ต สำขำต ำง ๆ 21 สำขำ ประกอบด วย ด านส งคม ด านเศรษฐก จ ด านทร พยากรธรรมชาต และ ส งแวดล อม 1) ประชำกรศำสตร ประชำกรและเคหะ 2) แรงงำน 3) กำรศ กษำ 4) ศำสนำ ศ ลปะ ว ฒนธรรม 5) ส ขภำพ 6) สว สด กำรส งคม 7) หญ งและชำย 8) รำยได และรำยจ ำยของ คร วเร อน 9) ย ต ธรรม ควำมม นคง กำรเม องและกำรปกครอง 10) บ ญช ประชำชำต 11) เกษตรและประมง 12) อ ตสำหกรรม 13) พล งงำน 14) กำรค ำและรำคำ 15) ขนส งและโลจ สต กส 16) เทคโนโลย สำรสนเทศ และกำรส อสำร 17) กำรท องเท ยวและก ฬำ 18) กำรเง น กำรธนำคำร และกำรประก นภ ย 19) กำรคล ง 20) ว ทยำศำสตร เทคโนโลย และ นว ตกรรม 21) ทร พยำกรธรรมชำต และ ส งแวดล อม กำรจ ดท ำแผนแม บทระบบสถ ต ประเทศไทย พ.ศ ซ งเป นแผนแม บทฯ ฉบ บ แรก น น สำน กงำนสถ ต แห งชำต (สสช.) ได ประสำนงำนก บหน วยงำนท เก ยวข องและได ร บควำมร วมม อ อย ำงด ย ง ในกำรพ ฒนำสถ ต ท ได ร บกำรค ดเล อกแล วว ำเป นสถ ต ท ม ควำมส ำค ญในกำรประกอบกำร ต ดส นใจในระด บประเทศและม กำรผล ตอย ำงต อเน อง รวมท งวำงแนวทำงกำรพ ฒนำสถ ต ให ม ครอบคล ม ครบถ วน พ ฒนำให เก ดค ณภำพท ด เหมำะสมต อกำรน ำไปใช ประโยชน เพ อให หน วยงำน 1-2

10 ต ำงๆ สำมำรถน ำสถ ต ไปใช วำงแผนนโยบำยด ำนต ำงๆ ได ส งผลให นโยบำยและย ทธศำสตร ต ำง ๆ ตลอดจนกำรต ดส นใจในแต ละด ำนเก ดผลส มฤทธ ช วยยกระด บกำรพ ฒนำประเทศและควำมอย ด ม ส ข ของประชำชนให ด ข นเป นลำด บ 1.2 แผนพ ฒนาสถ ต รายสาขา กำรจ ดทำแผนพ ฒนำสถ ต รำยสำขำน เป นส วนหน งของกำรด ำเน นงำนข นแรกตำมท ก ำหนดไว ในแผนแม บทระบบสถ ต ประเทศไทยอย ำงเป นร ปธรรม โดยแผนพ ฒนำสถ ต รำยสำขำจะเป นกรอบใน กำรกำหนดและพ ฒนำสถ ต ท ส ำค ญและจ ำเป นให ครอบคล มกล มข อม ลท ใช ในกำรบร หำรรำชกำรท ง 3 ด ำน ซ งประกอบด วย 21 สำขำ ได แก ด ำนส งคมจ ำนวน 9 สำขำ ด ำนเศรษฐก จจ ำนวน 11 สำขำ และ ด ำนทร พยำกรธรรมชำต และส งแวดล อม จ ำนวน 1 สำขำ โดยแผนพ ฒนำสถ ต ได ร บกำรจ ดท ำอย ำงม ข นตอนและเป นระบบ และกำหนดสถ ต ทำงกำรข นมำ ท งน สถ ต ทางการ หมายถ ง ข อความหร อต ว เลขท เป นต วแทนแสดงถ งค ณล กษณะของส งต าง ๆ ในประเทศ ท ประมวลตามความเป นจร ง จากข อม ลท เก บรวบรวมได ตามหล กการว ชาการทางสถ ต และเป นสถ ต ท ม ความส าค ญต อการ ใช ในการกาหนดนโยบายเพ อการพ ฒนาประเทศ ส ำน กงำนสถ ต แห งชำต ได จ ดท ำแนวทำงกำรพ ฒนำสถ ต รำยสำขำ โดยศ กษำน ยำม ขอบเขต ต วอย ำงโครงสร ำง กำรจ ดหมวดหม รำยกำรสถ ต ศ กษำด ำนอ ปสงค ด ำนอ ปทำน ค ดเล อกรำยกำรสถ ต ท ม ควำมส ำค ญและจ ำเป น จ ดท ำ ผ งสถ ต ทำงกำร และว เครำะห สถำนกำรณ โดยกระบวนกำร ท งหมดน ได ร บกำรวำงข นตอนอย ำงเป นร ปธรรมด วยกำรจ ดท ำแผนพ ฒนำสถ ต รำยสำขำ ซ งประกอบ ไปด วยเน อหำในบทต ำง ๆ ตำมลำด บ ค อ บทท 1 บทนำ บทท 2 สถำนกำรณ แนวโน ม นโยบำยและย ทธศำสตร ฯ บทท 3 ผ งสถ ต ทำงกำร บทท 4 สถำนกำรณ และแนวทำงกำรพ ฒนำสถ ต ทำงกำร แผนพ ฒนำสถ ต รำยสำขำม ป จจ ยควำมส ำเร จท ส ำค ญ ค อ ควำมร วมม อจำกหน วยงำนท เก ยวข อง เน องจำกผ บร หำรของหน วยงำนต ำง ๆ เห นควำมส ำค ญและประโยชน ของข อม ลสถ ต ทำงกำร ซ งขณะน ม สถ ต ทำงกำร 3,876 รำยกำร 1-3

11 1.3 สร ปจานวนรายการสถ ต ทางการรายสาขา ตาราง 1 จานวนรายการสถ ต ทางการตามแผนพ ฒนาสถ ต รายสาขา 21 สาขา สาขา รายการตามผ งสถ ต ทางการ สถ ต ทางการ รายการสถ ต ทางการ 1. ประชำกรศำสตร ประชำกรและเคหะ แรงงำน กำรศ กษำ ศำสนำ ศ ลปะ ว ฒนธรรม ส ขภำพ สว สด กำรส งคม หญ งและชำย รำยได และรำยจ ำยของคร วเร อน ย ต ธรรม ควำมม นคง กำรเม องและกำรปกครอง บ ญช ประชำชำต เกษตร อ ตสำหกรรม พล งงำน กำรค ำและรำคำ ขนส งและโลจ สต กส เทคโนโลย สำรสนเทศและกำรส อสำร ท องเท ยว กำรเง น กำรธนำคำร และกำรประก นภ ย กำรคล ง ว ทยำศำสตร เทคโนโลย และนว ตกรรม ทร พยำกรธรรมชำต และส งแวดล อม รวม 2,231 3,876 ข อม ล ณ 14 ต ลำคม

12 คณะอน กรรมการสถ ต สาขาสว สด การส งคม ได พ จารณาค ดเล อกข อม ลสถ ต ท ม ความส าค ญต อ การกาหนดนโยบายในม ต ต างๆ และก าหนดโครงสร างสถ ต ทางการ ช อสถ ต ทางการ รายการสถ ต ทางการ ตลอดจนหน วยงานร บผ ดชอบ เพ อให ผ ท เก ยวข องสามารถน าผ งสถ ต ทางการ และแผนพ ฒนาสถ ต ไปใช ให เก ดประโยชน ซ ง ส าน กงานสถ ต แห งชาต ก าล งด าเน นการน าสถ ต ทางการเข าส การเช อมโยงและ แลกเปล ยน เพ อเผยแพร ส สาธารณะต อไป 2. แผนพ ฒนาสถ ต สาขาสว สด การส งคม 2.1 โครงสร างสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม แผนพ ฒนาสถ ต รายสาขา เป นเคร องม อส าค ญในการบร หารจ ดการประเทศให ม ข อม ลสถ ต ท ส าค ญและจ าเป นต อการว เคราะห สถานการณ แนวโน ม เพ อวางแผนและประเม นผลการพ ฒนาในแต ละ สาขา ซ งแผนพ ฒนาสถ ต สาขาน ม โครงสร างสถ ต ทางการ ประกอบด วย 3 หมวด สถ ต ทางการม 129 ต ว จาแนกเป นรายการสถ ต ทางการ จานวน 168 รายการ แผนภาพ 2 โครงสร างสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม จาแนกตามหมวด ท มา : แผนพ ฒนาสถ ต สาขาสว สด การส งคม ฉบ บท 1 พ.ศ

13 2.2 ผ งสถ ต ทางการสาขารายสว สด การส งคม แผนภาพ 3 รายการสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม จาแนกตามหมวดและหม 2-2

14 แผนภาพ 4 รายการสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม หมวด 1 2-3

15 แผนภาพ 5 รายการสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม หมวด 1 (ต อ) 2-4

16 แผนภาพ 6 รายการสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม หมวด 1 (ต อ) 2-5

17 แผนภาพ 7 รายการสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม หมวด 2 2-6

18 แผนภาพ 8 รายการสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม หมวด 2 (ต อ) 2-7

19 แผนภาพ 9 รายการสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม หมวด 2 (ต อ) 2-8

20 แผนภาพ 10 รายการสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม หมวด 2 และ 3 2-9

21 2.3 สถานการณ และแนวทางการพ ฒนาสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม ผลการประช มคณะอน กรรมการสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม พบว าสถ ต ทางการ สาขาสว สด การส งคมม ท งส น 129 ต ว จ าแนกเป นรายการสถ ต ทางการ 168 รายการ อย ในหมวด กล มเป าหมายสว สด การส งคม 69 รายการ หมวดการค มครองทางส งคม 81 รายการ และหมวดกลไกการ จ ดสว สด การส งคม 18 รายการ ท งน รายการสถ ต ทางการกล มท ม ข อม ลพร อมเผยแพร ม จานวน 84 รายการและกล มท ต องพ ฒนาให สมบ รณ เพ มเต มม จ านวน 23 รายการ รวมท งรายการสถ ต อย ในสาขาอ น 61 รายการ แผนภาพ 11 สถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคมท ได กาหนดแนวทางการพ ฒนา หมวด

22 แผนภาพ 12 สถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคมท ได กาหนดแนวทางการพ ฒนา หมวด

23 3. โครงสร างข อม ลตามมาตรฐาน SDMX ป จจ บ นข อม ลสถ ต ท ได จากหน วยงานภาคร ฐม เป นจานวนมาก แต เม อต องการน าข อม ล มาใช เพ อการบร หารราชการแผ นด น หร อเม อเก ดสถานการณ ว กฤต ข อม ลสถ ต ท หน วยงานภาคร ฐ ต างๆ จ ดท าข นไม สามารถน ามาว เคราะห ร วมก นได อ ปสรรคส าค ญประการหน ง ค อ ร ปแบบและ โครงสร างมาตรฐานในการจ ดเก บข อม ลต างก น ส งหน งท จะช วยลดป ญหาและอ ปสรรคในการบ ร ณาการข อม ล ค อ การสร างมาตรฐานการแลกเปล ยนข อม ล เพ อให เก ดการพ ฒนาการจ ดเก บและ แลกเปล ยนข อม ลในร ปแบบท สอดคล องก นระหว าง ผ ร บและผ ส งข อม ล และมาตรฐานการแลกเปล ยน สากลท องค กรด านสถ ต ระหว างประเทศร วมก นพ ฒนา ค อ มาตรฐาน SDMX (Statistical Data and Metadata exchange) ซ งสามารถอธ บายข อม ลและรายละเอ ยดข อม ลทางสถ ต ได โดยใช เทคโนโลย XML ในการแลกเปล ยนข อม ล 3.1 ภาพรวมของระบบการบร หารจ ดการสารสนเทศภาคร ฐเพ อการต ดส นใจ ศ นย สารสนเทศย ทธศาสตร ภาคร ฐได ด าเน นการส งเสร ม สน บสน นการเช อมโยงและบ รณา การข อม ลของประเทศ โดยการจ ดท าระบบต นแบบการแลกเปล ยนข อม ลสถ ต ภาคร ฐแบบเว บเซอร ว ส (ระบบstatXchange) สร างแผนโครงข ายข อม ลสารสนเทศ มาตรฐานข อม ล การเช อมโยงข อม ล รวมท ง การพ ฒนามาตรฐานข อม ล statxml เพ อเช อมโยงข อม ลสถ ต ระหว างหน วยงานท เก ยวข อง และ สน บสน นการแลกเปล ยนข อม ลระหว างภาคร ฐ ด วยเทคโยโลย สารสนเทศท ม การเปล ยนแปลงอย าง รวดเร ว ส งผลให ระบบ statxchange ภายใต มาตรฐาน statxml ท ม อย ไม สามารถรองร บโครงสร าง ข อม ลและร ปแบบในการบ รณาการข อม ลเพ อน าไปส การบร หารจ ดการสารสนเทศเพ อการต ดส นใจได อย างม ประส ทธภาพ ศ นย สารสนเทศย ทธศาสตร ภาคร ฐจ งได ทบทวนร ปแบบการเช อมโยงและแลกเปล ยนข อม ล ภาคร ฐ และพ ฒนาระบบการบร หารจ ดการสารสนเทศภาคร ฐเพ อการต ดส นใจข น โดยก าหนด มาตรฐานโครงสร างของข อม ล เพ อให การเช อมโยงและแลกเปล ยนเป นไปอย างม ประส ทธ ภาพ สอดคล องก บกรอบแนวทางการเช อมโยงร ฐบาลอ เล กทรอน กส แห งชาต หร อ Thailand e-government interoperability Framework (TH e-gif) ของกระทรวงเทคโนโลย สารสนเทศและการส อสาร และ สอดคล องก บมาตรฐานสากล เก ดการน าข อม ลไปใช ประโยชน อย างแพร หลาย สน บสน นด านการ ว เคราะห ข อม ลสถ ต และการจ ดท ารายงานเสนอต อผ บร หารในร ปแบบต างๆ เช น กราฟ แผนท (GIS) เป นต น 3-1

24 แผนภาพ 13 ภาพรวมกระบวนงานของระบบบร หารจ ดการสารสนเทศภาคร ฐเพ อการต ดส นใจ ตามท ส าน กงานสถ ต แห งชาต ได ด าเน นการจ ดท าแผนแม บทระบบสถ ต ประเทศไทย พ.ศ. ๒๕๕๔-๒๕๕๘ และได ร บการอน ม ต เป นชอบจากคณะร ฐมนตร ในการแปลงแผนแม บทระบบสถ ต ประเทศไทยไปส การปฏ บ ต ให เป นไปอย างม ประส ทธ ภาพ ส าน กงานสถ ต แห งชาต จ งได ม การจ ดท า แผนพ ฒนาสถ ต รายสาขา ๒๑ สาขา ม หน วยสถ ต ท ร บผ ดชอบประมาณ ๒๐๐ กรม และแผนพ ฒนา สถ ต ระด บพ นท (๗๖ จ งหว ด/๑๘ กล มจ งหว ด) เก ดรายการสถ ต ทางการท ส าค ญและจ าเป นต อการ พ ฒนาประเทศ และศ นย สารสนเทศย ทธศาสตร ภาคร ฐได จ ดท าระบบน าเข าข อม ลสถ ต (URL: http /sdmx) เพ อเก บข อม ลเข าส ฐานข อม ลของระบบการบร หารจ ดการสารสนเทศ ภาคร ฐเพ อการต ดส นใจ การน าเข าข อม ลด วยว ธ ต างๆ เช น ตารางข อม ล Excel คล งข อม ล (Data Warehouse) text file ข อม ลจากฐานข อม ล ต างๆ และข อม ลแบบ Web services รวมท งถ ายโอนข อม ลเข าระบบนาเข าแล ว ส า น ก ง า น ส ถ ต แ ห ง ช า ต โ ด ย ศ น ย สารสนเทศย ทธศาสตร ภาคร ฐ จะจ ดท า Extract Transform Loading (ETL) เป นการ รวบรวมข อม ลท ด าเน นการจากต นทาง แล วจ ดร ปแบบข อม ลใหม ให เหมาะสม ส า ห ร บ ก า ร แ ล ก เ ป ล ย น ข อ ม ล ต า ม มาตรฐาน SDMX และการว เคราะห ข อม ล 3-2

25 ด วยระบบ Business intelligence (BI) ด งน การแลกเปล ยนข อม ลตามมาตฐาน SDMX ศ นย สารสนเทศย ทธศาสตร ภาคร ฐได ท าการออกแบบ มาตรฐาน SDMX โดยใช ซอฟแวร Data Structure Wizard หร อ Structured Artifact Editor เพ อท าการ สร าง Code List, Concept Scheme และ DSD เม อได DSD ท ต องการใช งานแล วจ งใช ซอฟแวร Mapping Assistant ในการก าหนด Category Scheme, Dataset และ Mapping Set เพ อก าหนดขอบเขตช ดข อม ล หล งจากน นจ งแสดงผลก บผ ใช งาน ผ านซอฟแวร NSI Client ซ งเป นต วกลางในการเข าถ งและ แลกเปล ยนข อม ลบนมาตรฐาน SDMX-ML การว เคราะห ข อม ลด วย Business Intelligence (BI) เป นการน าข อม ลท ม อย เพ อการจ ดท ารายงานในร ปแบบต างๆ โดยท าหน าท ในด งข อม ล จากDatabase โดยตรงแล วน าเสนอในร ปแบบของ Report ชน ดต างๆท เหมาะสมก บม มมองในการ ว เคราะห และตรงตามความต องการของผ ใช งาน เช น ตาราง กราฟ และแผนท การว เคราะห ข อม ลจะ อย ในร ปแบบหลายม ต (Multidimensional Model) ซ งจะทาให ด ข อม ลแบบเจาะล กได 3.2 การออกแบบโครงสร างข อม ล (Data Structure Definition) ตามมาตรฐาน SDMX SDMX (Statistical Data and Metadata exchange) เป นมาตฐานท ถ กพ ฒนาข นในป ค.ศ โดยความร วมม อขององค กรท ปฏ บ ต งานด านสถ ต ระด บสากล 7 องค กร ได แก ธนาคารเพ อการช าระ หน ระหว างประเทศ (Bank for International Settlements : BIS) ธนาคารกลางย โรป (European Central Bank : ECB) สาน กงานสถ ต ย โรป (Eurostat) กองท นการเง นระหว างประเทศ (International Monetary Fund : IMF) องค การเพ อความร วมม อทางเศรษฐก จและการพ ฒนา (Organization for Economic Cooperation and Development : OECD) กองสถ ต แห งสหประชาชาต (United Nations Statistics Division : UNSD) และธนาคารโลก (World Bank) ว ตถ ประสงค ในการพ ฒนามาตรฐาน SDMX ค อ การสร างมาตรฐานกระบวนการแลกเปล ยน ข อม ลสถ ต (Statistical Data) และคาอธ บายข อม ลทางสถ ต (Statistical Metadata) โดยการสร างช ดของ มาตรฐานร วมก นระหว างผ ท ร วมสน บสน นการใช มาตรฐาน โดยมาตรฐานน ช วยให การเข าถ งข อม ล ไม ว าจะเป นท งฝ ายผ ให หร อผ ใช ข อม ลเป นไปได อย างสะดวกและม ประส ทธ ภาพ 3-3

26 ข อม ลสถ ต (Statistical Data) ส วนมากเป นข อม ลต วเลขและเก ยวข องก บช วงเวลา โดยม ม ต ม มมองอ น ๆ เพ อใช ว เคราะห ข อม ลประกอบ เช น เพศ อาย ซ งข อม ลหร อช ดข อม ลจะต องม รายละเอ ยดของข อม ล (Metadata) ประกอบอย ด วย รายละเอ ยดข อม ลสถ ต (Metadata) เป นการอธ บายรายละเอ ยดของข อม ลหร อกล มช ด ข อม ล (Data Set) ของหน วยงานเจ าของข อม ล เช น น ยาม ระเบ ยบว ธ ทางสถ ต ผ ร บผ ดชอบ ความถ เป นต น ต วอย างตารางในร ปแบบต าง ๆ ม ด งน ตาราง 2 แสดงข อม ลท ม ม มมองหลายม ต ป 2556 จ งหว ด เด กท ไม สามารถเข า ศ กษาต อ ตามภาค บ งค บได เด กท ออก เร ยน กลางค นใน ภาค การศ กษา บ งค บ เด กขาดผ อ ปการะ เด กถ ก ทอดท ง เด กกาพร า (เด กท บ ดา และ/หร อ มารดา เส ยช ว ต) เด กและ เยาวชน เร ร อน ขอทาน เด กและ เยาวชนท ไม ม ช อใน ทะเบ ยน บ าน เยาวชนใน ช มชนท เล ยงด บ ตร ตามลาพ ง ช ญ ช ญ ช ญ ช ญ ช ญ ช ญ ช ญ ช ญ กระบ กาญจนบ ร กาฬส นธ กาแพง เพชร ขอนแก น จ นทบ ร ฉะเช งเทรา ชลบ ร ช ยนาท ช ยภ ม ช มพร เช ยงใหม ,

27 ตาราง 3 แสดงข อม ลอน กรมเวลา(Time Series) จ งหว ด กาแพงเพชร ตาก นครสวรรค น าน พ จ ตร พ ษณ โลก พะเยา เช ยงใหม เช ยงราย เพชรบ รณ แพร แม ฮ องสอน ลาปาง ลาพ น ส โขท ย ตาราง 4 แสดงข อม ลภาคต ดขวาง (Cross-sectional) ช อหน วยงาน เป าหมาย ยอดยก มา ร บเข า จาหน าย คงเหล อ ศ นย พ ฒนาการจ ดสว สด การส งคมผ ส งอาย บ านท กษ ณ ศ นย พ ฒนาการจ ดสว สด การส งคมผ ส งอาย บ านธรรมปกรณ เช ยงใหม ศ นย พ ฒนาการจ ดสว สด การส งคมผ ส งอาย บ านบางแค ศ นย พ ฒนาการจ ดสว สด การส งคมผ ส งอาย บ านบางละม ง ศ นย พ ฒนาการจ ดสว สด การส งคมผ ส งอาย บ านบ ร ร มย ศ นย พ ฒนาการจ ดสว สด การส งคมผ ส งอาย บ านภ เก ต ศ นย พ ฒนาการจ ดสว สด การส งคมผ ส งอาย วาสนะเวศม ศ นย พ ฒนาการจ ดสว สด การส งคมผ ส งอาย จ งหว ดนครพนม ศ นย พ ฒนาการจ ดสว สด การส งคมผ ส งอาย ลาปาง

28 การออกแบบโครงสร างข อม ลตามมาตรฐาน SDMX น น ควรเป นไปตามข อตกลงพ นฐานตาม แนวทางของ SDMX Content-Oriented Guidelines เพ อให เก ดการแลกเปล ยนข อม ลท สมบ รณ ท ก ข นตอน กระบวนการออกแบบ DSD น น จ งควรออกแบบให บร บท (Context) ท อย ภายใน DSD ม ความ ย ดหย นส ง เพ อรองร บการเปล ยนแปลงตามความต องการ (Requirement) และการใช Code List หร อ DSD ท ม อย แล ว จะท าให โครงสร างท ออกแบบม ความเสถ ยร ไม ซ บซ อน ก ากวม และม ม ต ม มมองตาม มาตรฐานข อม ลท กาหนด 1) การออกแบบโดยการนา DSD และ Code List ท ม อย แล วมาใช ใหม การออกแบบ DSD น น โดยท วไป น ยมน า DSD และ Code List ท ม อย แล วมาใช ใหม เน องจากในการออกแบบการใช งาน สามารถอ างอ งจากส งท ม อย แล ว และเล อกใช งานเฉพาะส วนท เก ยวข อง โดยส บค นเบ องต นจากเว บไซต The Global SDMX Registry ซ งม องค กรท ได เสนอ Code List และ DSD ท เป นมาตรฐาน แต เพ อให ครอบคล มความต องการ ผ ออกแบบ DSD อาจต องม การปร บปร ง DSD หร อ Code List ท ม อย แล วเพ อสร างเป น DSD ใหม การพ ฒนา DSD ถ อได ว าเป นหล กส าค ญในการก าหนดข อม ลเพ อการแลกเปล ยนระหว าง หน วยงาน ผ ออกแบบ DSD จ งควรส บค นและจ ดลาด บความส าค ญของ DSD ท เป นมาตรฐาน และม อย แล ว ตามลาด บ ด งน - Global DSD ก บ SDMX Agency - Global DSD ก บองค กรผ ให ความสน บสน น SDMX - ข อตกลงอ น ๆ ของ DSD ในระด บนานาชาต - ข อตกลง DSD ในระด บชาต - DSD ท ใช โดยองค กร - DSD ท ใช โดยหน วยงาน เม อพ จารณาแล ว เห นว าไม ม DSD ท เหมาะสม แต ม Code List ท สามารถน ามาใช ในการ ออกแบบ DSD ใหม ได ด งน นการสร าง DSD จ งต องม การพ ฒนาให เข าก นก บ Code List อ กท งควรให ความสาค ญก บ Code List ตามลาด บ ด งน - Code List ท เสนอแนะโดย SDMX COG (Content-Oriented Guidelines) - ISO Code List อ น ๆ - Code Lists ท ใช โดยองค กรผ ให การสน บสน น SDMX - ข อตกลงอ น ๆ ของ Code List ในระด บนานาชาต - ข อตกลง Code List ในระด บชาต - Code List ขององค กรขนาดใหญ - Code List หน วยงาน 3-6

29 การท ผ ออกแบบ DSD ตกลงก นได ในหน วยงานท จะน า Code List ขององค กรผ ให การ สน บสน น SDMX หร อการใช ข อตกลงอ น ๆ ของ Code List ในระด บนานาชาต มาใช ในหน วยงานได น น จะเป นหล กส าค ญในการพ ฒนา Code List ตามข อก าหนดของ SDMX และสามารถใช ในการ แลกเปล ยนข อม ลร วมก นได ระหว างประเทศ และนานาชาต ต อไป ในกรณ ท DSD หร อ Code List ท ม อย ไม เก ยวข อง ไม ตรงก บความต องการ หร อม ม ต ม มมองเด ยว ต องรวมก บม ต ม มมองอ น ๆ จ งจะใช งานได การออกแบบ DSD ใหม จะต องค าน งถ งความ ต องการท เก ดจากผ ใช งาน ด งน น DSD จ งต องม ความย ดหย น สามารถรองร บการเปล ยนแปลงได และ DSD ท ออกแบบแล วควรม ความเสถ ยร และเหมาะสมต อเวลาการใช งาน เช น 5 ป เป นต น เพราะการ เปล ยนแปลง DSD บ อย จะเพ มค าใช จ ายในการด าเน นงาน เก ดผลกระทบต อการให บร การข อม ล และ กระบวนการของผ ใช บร การ 2) หล กการออกแบบโครงสร าง SDMX เป นมาตรฐานในการแลกเปล ยนข อม ลท เก ยวข องก บข นตอนการเก บรวบรวมข อม ล และการเผยแพร ข อม ล ตามท ก าหนดใน GSBPM การสร างโครงสร างจ งต องค าน งถ งข นตอนด งกล าว และต องสอดคล องก บความต องการของผ ใช ข อม ลท แตกต างก น การออกแบบ DSD ม หล กการ พ จารณา ด งน - DSD ไม ควรม ม ต ม มมอง (dimension) ท ซ าซ อน และไม ข นก บม ต ม มมองอ น ๆ - ควรออกแบบ DSD โดยการกาหนดม ต ม มมอง (dimension) ท สามารถเก บค าส งเกต (Observation Key) ได ครบถ วน สามารถระบ ตาแหน งของข อม ลและแปลความหมายได ถ กต อง - DSD ควรม Concept เด ยว ไม ม การรวม Concept อ นเข าด วยก น แต การออกแบบ สามารถนาไปประย กต ใช ก บ Concept บนม ต ม มมองท คล ายก นหร อม ต ม มมองท ท บซ อนก นได - ข อม ล Time Series ต องใช เวลาเป นม ต ม มมอง (dimension) ส าหร บข อม ล Crosssectional เวลาอาจเป นแค Attribute ก ได - ข อม ลท ไม สามารถ Aggregate ได เน องมาจากหลายสาเหต เช น ม หน วยว ดไม เหม อนก น ข อม ลม ม ต ม มมองไม เท าก น หร อเง อนไขอ น ๆ จะต องม การก าหนดม ต ม มมอง และ Attribute ใหม ให ก บข อม ลประเภทน ด วย การใช ข อม ลร วมก นระหว างหน วยงาน และในระด บประเทศ จะม รายละเอ ยดมากข น และ ม Code List ท แตกต างก นออกไป ด งน นควรม การก าหนด Master DSD ซ งเป น DSD ท เก บ Concept และ Code List ท เก ยวข องก บการแลกเปล ยนข อม ลท งหมด 3-7

30 3) แนวทางการสร างโครงสร างข อม ล ข อก าหนดท ส าค ญในการพ ฒนา DSD ค อ จ านวนม ต ม มมอง และจ านวน DSD เน องจาก ความซ บซ อนของโครงสร างข อม ลม ท งใน Row และ Column ข อม ลท ม ความหลากหลายใน Row และ Column มาก จะม ความซ บซ อนของ Code List มากข นตามไปด วย ด งน น องค ประกอบหร อม ต ม มมอง ท ม Code List จ านวนน อย ก จะม ความย ดหย นน อยในการน าไปใช งาน และไม รองร บความต องการใน อนาคต การนาเสนอด วย Data Flow จะท าให เห นส วนท ไม จ าเป น ด งน นอาจจะก าหนดให Data Flow ม หลายระด บท แตกต างก น ซ ง DSD ท ถ กแบ งออกเป นหลาย ๆ DSD (Multi-DSD) จะท าให Data Flow สามารถใช งานได ท กส วนและม ม ต ม มมองท กร ปแบบ แต กรณ ท ม DSD จ านวนมาก จะม ค าใช จ ายใน การบาร งร กษาส ง และใช ทร พยากรในการประมวลผลและในการผล ตข อม ลมากข น ว ธ การกาหนด DSD ท ด ท ส ดข นอย ก บความเหมาะสมส าหร บ Domain ความสะดวกในการใช งาน และการก าหนด Code List ซ งการก าหนด DSD ควรครอบคล มท กข นตอนของกระบวนการทาง สถ ต ท งหมด ได แก การวางแผน การเก บรวบรวมข อม ล การว เคราะห และการนาเสนอข อม ล SDMX เป นมาตรฐานท พ ฒนาข น โดยใช เทคโนโลย XML ด งน นการท จะให คอมพ วเตอร เข าใจ ข อม ลท แลกเปล ยนได น น ผ ออกแบบ DSD จะต องม การระบ โครงสร างของข อม ล (Data Structure) ของ ข อม ลน น ตามม ต ม มมองท ใช ในการแลกเปล ยน ตาราง 5 จานวนเด กและเยาวชนท ได ร บบร การในสถานสงเคราะห /แรกร บ/ค มครอง/บ านพ ก เด ก/ศ นย จาแนกตามเพศ อาย ภ ม ลาเนา ช อหน วยงาน เป า หมาย ยอด ยกมา ร บ เข า จา หน าย คง เหล อ เป า หมาย ยอด ยกมา ร บ เข า จา หน าย บ านพ กเด กและ ครอบคร ว 3,140 4,179 9,412 8,656 4,246 3,140 5,127 6,625 5,616 5,132 ศ นย สงเคราะห และ ฝ กอาช พเด กและ เยาวชน สถานค มครอง สว สด ภาพเด ก สถานพ ฒนาและ ฟ นฟ เด ก สถานสงเคราะห เด กอ อน สถานสงเคราะห เด ก 5,810 4,707 1,096 1,138 4,663 5,810 4, ,076 4,754 สถานแรกร บเด ก คง เหล อ 3-8

31 จากตาราง 5 หากม เพ ยงต วเลข 5,810 ย อมไม ม ความหมาย ด งน น การแลกเปล ยนข อม ล สถ ต จะต องม การอธ บาย แนวค ด (Concept) ของข อม ลน นๆ ด วยเช น ความถ สถานท เวลา เป นต น ด งน น ข อม ล 5,810 ในท น จะม ความหมายว าในป 2554 สถานสงเคราะห เด ก ม เป าหมายร บบร การ เด กและเยาวชน จานวน 5,810 คน ในการออกแบบโครงสร างข อม ลตามมาตรฐาน SDMX น น ผ ออกแบบจ าเป นต องม ความ เข าใจในค าน ยามของศ พท ท ใช ในมาตรฐาน SDMX เน องจากศ พท ค าเด ยวก นแต ถ าใช ในบร บทต างก น เช น ใช ก บระเบ ยบว ธ ทางสถ ต หร อใช ก บการออกแบบโครงสร างข อม ลตามมาตรฐาน SDMX น น ก ให ความหมายท ต างก นได ตามมาตรฐาน SDMX Metadata ท อธ บายโครงสร างหร อล กษณะแนวค ดของข อม ลช ดหน งๆ เร ยกว า Data Structure Definition (DSD) ม องค ประกอบหร อแนวค ด (Concept) สาค ญ 3 ส วน ค อ Dimension ค อ Concept ท อธ บาย (Describe) และระบ (Identify) ค าของช ดข อม ล สถ ต ว าเป นอย างไร แบ งเป น 2 กล มใหญ ค อ การอธ บายม ต ด านเวลา และม ต ด านการว ด Concept ท อธ บายและระบ ค าของช ดข อม ลใดๆ เร ยกว า Key หากม ต วอธ บาย Concept ท เช อมโยงข อม ลในระด บ Group จะเร ยกว า Group Key Attributes ค อ Concept ท เป นส วนอธ บาย(Describe) ข อม ลเพ มเต มในค าสถ ต (Observation Value) เท าน น ไม ม การระบ (Identify) ค าของข อม ล Attribute สามารถใช อธ บายข อม ลใน ระด บ Group Key, Dimension, Data Set และ Observation ได Measure ค อ ค าของข อม ลสถ ต หร อ ค าส งเกต (Observation Value) จากการศ กษา พบว า Code Lists ท เผยแพร ใน ซ งได ร บการร บรองว า เป น Code List มาตรฐานสามารถนามาใช ร วมก นได ท งหมด 53 Code Lists Code List Name Agency : SDMX 13 Code lists 1. Activity ANZSIC Activity ISIC, Revision 4 3. Activity NACE, Revision 2 4. Age 5. Civil (or Marital) Status 6. Confidentiality Status Version

32 Code List Name 7. Decimals 8. Frequency 9. Observation Status 10. Occupation 11. Sex 12. Time Format 13. Unit Multiplier Agency : ESTAT 24 Code lists 1. Adjustment code list 2. COFOG 3. COICOP 4. Consolidation codes 5. COPNI 6. COPP 7. Custom breakdown code list (NA) 8. EDP working balance basist 9. GFS economic function 10. GFS tax category 11. Industrial activity code list 12. Instrument asset codes 13. Maturity code list 14. NA Table IDs 15. Pension Fund Type 16. Price code 17. Product codes 18. Reference period detail codes 19. Regional codes 20. Sector codes 21. Stocks, transaction, other flows 22. Transformation codes Version

33 Code List Name Version 23. Unit of measurement and derived 24. data codes Valuation code list Agency : IMF 10 Code lists 1. Accounting entry code list 2. Area code list 3. Compilation methodology code list 4. Compiling organization code list 5. Currency of issuance or invoicing code list 6. Flow or stock entry code list 7. Functional category code list 8. Item classification code list 9. Time period collection code list 10. Unit of measure code list Agency : OECD 6 Code lists 1. Activity allocation code list 2. FDI relationship code list 3. Level of counterpart code list 4. Measurement principle code list 5. Statistical unit code list 6. Type of entity code list ในการศ กษาน ได น า Code List จาก Agency SDMX.ORG มาตรวจสอบและว เคราะห ในการ ดาเน นงานระยะแรก พบว าม Code List ท สามารถใช ร วมก นได (Common Code List) ในแผนพ ฒนา สถ ต รายสาขา 21 สาขา จ านวน 5 Code List ด งน 1. Codelist Name : Civil (or Marital) Status Codelist ID : CL_CIVIL_STATUS Version : 1.0 Codelist Agency : SDMX Code ID Code Name Description S M W Single person Married person Widowed person โสด สมรส หม าย

34 Code ID Code Name Description D L Divorced person Legally separated person หย าร าง แยกก นอย ตามกฎหมาย 2. Codelist Name : Decimals Codelist ID : CL_DECIMALS Version : 1.0 Codelist Agency : SDMX Code ID Code Name Description Zero One Two Three Four ศ นย หน ง สอง สาม ส 3. Codelist Name : Frequency Codelist ID : CL_FREQ Version : 2.0 Codelist Agency : SDMX Code ID Code Name Description A S Q M W D H B N Annual Half-yearly semester Quarterly Monthly Weekly Daily Hourly Daily-business week Minutely รายป รายคร งป รายไตรมาส รายเด อน รายส ปดาห รายว น รายช วโมง ท กว นทาการ(จ นทร -ศ กร ) ท กนาท 3-12

35 4. Codelist Name : Sex Codelist ID : CL_SEX Version : 2.0 Codelist Agency : SDMX Code ID Code Name Description F M Female Male หญ ง ชาย 5. Codelist Name : Unit Multiplier Codelist ID : CL_UNIT_MULT Version : 1.0 Codelist Agency : SDMX Code ID Code Name Description Units Tens Hundreds Thousands Tens of thousands Millions Billions หน วย ส บ ร อย พ น หม น ล าน พ นล าน 3-13

36 3.3 โครงสร างข อม ล สาขาสว สด การส งคม สาหร บการออกแบบโครงสร างข อม ลน นม ข นตอน ด งน 1) ศ กษาผ งสถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม หมวด หม ช อสถ ต ทางการ รายการสถ ต ทางการ 2) ศ กษาตารางในระบบนาเข าข อม ล ของสาขาสว สด การส งคม 3) กาหนดประเภทของตาราง Time Series และ Cross Sectional Table 4) ออกแบบโครงสร างข อม ล กาหนด Concept ท เก ยวข องก บข อม ล ศ กษา Dimension Attribute Observation และ Code list 5) สร าง Matrix Sheet ตามตารางในระบบนาเข าข อม ล 6) กาหนด DSD ตามข นตอนการออกแบบโครงสร างข อม ล เม อกาหนด DSD แล ว ในท น ได เล อกใช software SAE ในการจ ดทาโครงสร างข อม ลเน องจาก Software น สามารถรองร บการบ นท กค าเป นภาษาไทย และต ดต งการใช งานได ง ายบนคอมพ วเตอร ส วน บ คคล ผลล พธ ท ได ค อ file โครงสร างข อม ล สก ล XML ซ ง file น โปรแกรมเมอร จะนาไป Mapping ก บ Flat table ได โครงสร างช ดข อม ล ตามมาตรฐาน SDMX ต อไป Structure Artefact Editor Mapping Assistant NSI Client Code Categor Dataflo List y w Concept Scheme Criteria Scheme Dataset View DSD Mappin Result ล กษณะของ Software ท ใช ในการออกแบบ SDMX g Set Downlo ad Structure Artifact Editor (SAE) เป นซอฟแวร ท ใช ในการควบค มด แล SDMX Artifact เพ อใช เป นมาตรฐานในการแลกเปล ยน Mapping Assistant เป นซอฟแวร ท ใช ในการจ ดการ SDMX Artifact ให สามารถเร ยกใช ข อม ลท ถ กเก บอย ภายในฐานข อม ลเพ อน าไปใช ต อในการแลกเปล ยนข อม ล NSI Client เป นซอฟแวร ท ใช ในการแสดงผลให ก บ ผ ใช งานท วไป เพ อเป นต วกลางใน การเข าถ งและแลกเปล ยนข อม ลบนมาตฐาน SDMX 3-14

37 ท งน เม อได พ จารณาผ งรายการสถ ต ทางการท ม ในระบบนาเข า แล ว พบว าม ข อม ลจ านวน 20 ตาราง สามารถจ ดทา DSD สาขาสว สด การส งคม เสร จเร ยบร อย 11 DSD ซ งนาเสนอผลล พธ ได ด งน 1) ตารางรายการสถ ต ทางการ (OS) และรายละเอ ยดโครงสร างข อม ล (DSD) ท ได จ ดทาแล ว 2) ภาพรวมขององค ประกอบในการจ ดทารายละเอ ยดโครงสร างข อม ลสาขา สว สด การส งคม 3) Matrix Sheet สาขาสว สด การส งคม 4) CODE LIST สาขาสว สด การส งคม 5) SDMXML ของ DSD ล กษณะอย อาศ ยของเด กและเยาวชน สาขาสว สด การส งคม สามารถด โครงสร างท ได จ ดทาแล วจาก และเอกสาร ประกอบในภาคผนวก ก 3.4 ข อจาก ดในการสร าง DSD มาตรฐาน SDMX จะม กรอบข อกาหนดหลายส วน เช น การจ ดหมวดหม ข อม ล คาอธ บาย ข อม ล รห ส ข อก าหนดของผ ม ส วนได ส วนเส ย ข อตกลงระหว างผ ร บ ผ ส ง ข อก าหนดของการไหลของ ข อม ล ด งน นผ ท จะจ ดท า DSD จ งควรม ความร เหล าน ประกอบด วย ในส วนเฉพาะของการจ ดทา DSD ผ จ ดทาจะต องม ความร เก ยวก บข อม ลสถ ต ประกอบของ ข อม ล ร ปแบบและล กษณะของตาราง เป นต น น นค อ ผ จ ดทา จะต องทราบว า ตารางข อม ล เป น ประเภทอน กรมเวลา(Time series data) หร อ ภาคต ดขวาง (Cross sectional data) การจาแนก ส วนประกอบต างๆ ของตาราง ว าส วนไหนเป นม มมอง (Dimension) ส วนไหนเป นค ณล กษณะ (Attribute) และส วนไหนเป นค าของข อม ลหร อค าส งเกต(Measures) ควรสามารถกาหนดรายการรห ส (Code list) ของค าส งเกตได อย างครบถ วนและครอบคล มท กค าส งเกต ท งน มาตรฐาน SDMX น พ ฒนาเพ อใช ก บตารางสถ ต โดยเฉพาะแต จะใข ได ด ก บข อม ลท ม โครงสร างโดยเฉพาะข อม ลอน กรมเวลา เป นการแลกเปล ยนท งข อม ล (Data) และคาอธ บายข อม ล (Metadata) ไปพร อมๆ ก น และสน บสน นการเช อมโยงแลกเปล ยนข อม ลระหว างระบบงาน(เคร อง) 3-15

38 อย างไรก ตาม รายการสถ ต ทางการจากผ งสถ ต ทางการ น นม ล กษณะเป นตารางตาม ร ปแบบรายงาน (Report) และ รายการสถ ต ทางการ 1 รายการม ตารางท น าเข ามากกว า 1 ตาราง และ ตารางด งกล าวม หลายร ปแบบ ท งตารางทางเด ยว ตารางหลายทาง และม ความซ บซ อนมาก รวมท งย ง ไม ม การก าหนด DSD ส าหร บการน าเข าไว ล วงหน า เน องจากหล กการสร างตามมาตรฐาน SDMX น น ต องม การก าหนดร ปแบบและมาตรฐานร วมก น ระหว างผ ท ต องการแลกเปล ยนข อม ลก น จ งจะจ ดท า โครงสร าง DSD ต อไปได ด งน นในการจ ดทา DSD ในคร งน จ งเก ดจากการพ จารณาตารางรายการสถ ต ท ม การน าเข าในระบบ มาพ จารณาจ ดท า และน าไปประกาศใช รวมท งย งไม ม หน วยงานใดได ก าหนด DSD มาก อน ซ งถ าส าน กงานสถ ต แห งชาต ได ประกาศ และแจ งให หน วยงานอ นใช DSD ตามท ก าหนด ก จะเป นแนวทางท เป นไปได หร อเร ยกว า เป นการท าจากปลายน าไปหาต นน า ซ งควรต องม การประช ม ร วมก นระหว างผ ท เก ยวข อง เพ อหาข อตกลงในการกาหนด DSD ให เป นมาตรฐาน 3-16

39 4.1 การออกแบบการว เคราะห 4.การกาหนดประเด นเพ อการว เคราะห การออกแบบการว เคราะห ข อม ลเป นส วนหน งท ส าค ญ เน องจากผ บร หาร หร อผ ใช ข อม ลสามารถ น าข อม ลท ได ไปใช ในการวางแผน การบร หารได ท นท การออกแบบจ งควรเน นให อย ในร ปแบบท เข าใจง าย ตรงตามว ตถ ประสงค ในการว เคราะห โดยอาจจะแบ งผลล พธ ได หลายประเภท เช น ตาราง (Table) ใช สาหร บแสดงข อม ลในร ปแบบต วเลขและรายละเอ ยดอ น ๆ แผนภ ม (Chart) ใช ส าหร บแสดงข อม ลในร ปแบบ ท ผ ใช สามารถเข าใจได ท นท โดยต องเล อกประเภทของแผนภ ม หร อกราฟให เหมาะก บล กษณะของข อม ล เป นต น แผนภาพ 14 การจ ดหมวดหม สถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคมเพ อใช ในการว เคราะห 4-1

40 ศ นย สารสนเทศย ทธศาสตร ภาคร ฐได น า สถ ต ทางการ มาว เคราะห แล วนาเสนอในร ปแบบต างๆ ได แก การน าเสนอในร ปของบทความ การนาเสนอเป นรายสาขา การน าเสนอเป นช ดต วช ว ด และจ ดทาเป น ประเด นย ทธศาสตร เพ อเป นต นแบบให แก ผ ใช ข อม ลน าไปต อยอด สถ ต ทางการ ให เก ดประโยชน ส งส ด อ กด วย 4.2 ประเด นย ทธศาสตร ศ นย สารสนเทศย ทธศาสตร ภาคร ฐ ได น าสถ ต ทางการมาจ ดท าประเด นย ทธศาสตร แล ว 21 ประเด น เผยแพร ท แผนภาพ 15 Web page นาเสนอประเด นย ทธศาสตร 21 ประเด น ท 4-2

41 ในสถ ต สาขาสว สด การส งคม ได นาเสนอในประเด น สถานการณ เด กและเยาวชน แผนภาพ 16 web page นาเสนอประเด นย ทธศาสตร สถานการณ เด กและเยาวชน ท จากป จจ ยหล กท ส าค ญ สามารถอธ บายถ งความส มพ นธ ของต วแปรและประเด นย ทธศาสตร ได ด งน องค ความร เด กถ อเป นทร พยากรท สาค ญของประเทศ เพราะเด กค อบ คลากรผ ข บเคล อนประเทศในอนาคต ท งน ประเทศไทยได ให ความสาค ญต อทร พยากรด งกล าวจ งให การร บรองเอกสารแนวทาง โลกท เหมาะสม สาหร บเด ก (A World Fit for Children) ซ งเป นคาร องเร ยกจากเด กเป นพ นฐาน ให เป นแนวทางการ ดาเน นงานเพ อเด ก โดยมอบหมายให สาน กงานส งเสร มสว สด ภาพและพ ท กษ เด ก เยาวชน ผ ด อยโอกาส คนพ การและผ ส งอาย ร บผ ดชอบในการจ ดทานโยบายและแผนย ทธศาสตร ระด บชาต ด านการพ ฒนาเด ก ตามแนวทางโลกท เหมาะสมสาหร บเด ก พ.ศ ด งน น การจ ดทาช ดข อม ลสถานการณ เด ก และเยาวชนในคร งน เพ อแสดงสถานการณ ด านต างๆ ของเยาวชน สาหร บผ ท สนใจสามารถนาข อม ลไป ใช ประโยชน ในการว เคราะห ว จ ยรวมถ งการวางแผนต างๆได 4-3

42 สว สด การและการด แลผ ส งอาย แผนภาพ 11 web page นาเสนอประเด นย ทธศาสตร สว สด การและการด แลผ ส งอาย ท กรอบแนวค ด จากความก าวหน าของว ทยาการทางการแพทย ทาให คนม ส ขภาพแข งแรง ม ช ว ตย นยาวข นส งผลให ประเทศไทยก าวเข าส ส งคมผ ส งอาย (Aging Society) มาต งแต ป พ. ศ ประกอบก บการท ส งคม และเศรษฐก จม การเปล ยนแปลงไปอย างมากครอบคร วม การปร บเปล ยนร ปแบบจากครอบคร วขยาย เป นครอบคร วเด ยวมากข น ผ หญ งต องออกไปทางานนอกบ านส งข นทาให ไม สามารถร บหน าท ด แล ผ ส งอาย และครอบคร วได เหม อนในอด ตท ผ านมาผ ส งอาย ส วนหน งถ กทอดท งให อย เพ ยงลาพ งหร อ ร บภาระด แลบ ตรหลาน ต องทางานหาเล ยงตนเอง การจ ดหาสว สด การต างๆ เพ อท จะให การด แลแก ผ ส งอาย ให ม ความเป นอย ท ด ข นของหน วยงานต างๆท งภาคร ฐและภาคเอกชนจ งม ความจาเป นอย าง ย ง การจ ดทาช ดข อม ล คร งน ม ว ตถ ประสงค เพ อแสดง "สด การและการด แลผ ส งอาย สว " สถานการณ ของข อม ลต างๆ ท เก ยวข องก บผ ส งอาย ท งข อม ลพ นฐานด านประชากรสว สด การ ความ ช วยเหล อทางส งคม บร การสาธารณะและน นทนาการเพ อให ผ ท สนใจสามารถนาไปใช ประโยชน ใน การศ กษา ว เคราะห หร อประกอบการวางแผนต างๆเก ยวก บผ ส งอาย ได ต อไป 4-4

43 4.3 ต วช ว ด สถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม ท ได นาเสนอในร ปแบบ "ช ดต วช ว ด" ฐานข อม ลคนด อยโอกาส แผนภาพ 18 Web paqe นาเสนอฐานข อม ลคนด อยโอกาส 4-5

44 ต วช ว ดรายสาขาสถ ต สถ ต สว สด การส งคม แผนภาพ 19 Web paqe นาเสนอช ดต วช ว ดรายสาขาสถ ต 4-6

45 4.4 บทความ/บทว เคราะห สถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม ท ได นาเสนอในร ปแบบ "บทความ/บทว เคราะห " 1. สถานการณ เด กและว ยร น 2. จะอย ได อย างไรในว ยชรา 3. "ผ ป วยยาเสพต ด" ช ว ตท ต องการค นส ส งคม 4. ส ข (ผ ส งอาย ( อย ท ใด? แผนภาพ 22 Web page แสดงการใช ประโยชน สถ ต ทางการสาขาสว สด การส งคม นาแสนอในร ป บทความ ช ดต วช ว ด แผนภ ม และกราฟ 4-7

46 5. การนาเสนอ BI Dashboard ศ นย สารสนเทศย ทธศาสตร ภาคร ฐได ด าเน นการสน บสน นแผนแม บทระบบสถ ต ประเทศไทย พ.ศ ในย ทธศาสตร ท 3 การให บร การข อม ลสถ ต อย างท วถ ง โดยได เผยแพร ข อม ลสถ ต ทางการผ าน โครงสร างพ นฐานท ได ม การพ ฒนาไว แล ว เพ อให ผ ใช สามารถค นหาข อม ลสถ ต ในเร องท สนใจได สะดวก รวดเร ว ตรงตามความต องการ ซ งจะท าให ข อม ลสถ ต ถ กน าไปใช ประโยชน อย างค มค า ท าให การวาง แผนการด าเน นงานและการต ดส นใจในเร องต างๆ ของหน วยงานท งภาคร ฐและภาคเอกชนม ความถ กต อง แม นย าย งข น แต เน องจากม หน วยงานท ท าการผล ตข อม ลเป นจ านวนมาก และรายการข อม ลม ความ หลากหลาย ขณะน ส าน กงานสถ ต แห งชาต จ งได พยายามพ ฒนามาตรฐานการแลกเปล ยนเช อมโยงข อม ลข น เพ อให การนาเสนอข อม ลสถ ต เป นมาตรฐานเด ยวก น และสะดวกต อผ ใช ข อม ล ซ งป จจ บ น ศ นย สารสนเทศ ย ทธศาสตร ภาคร ฐได นาระบบ Oracle Business Intelligence มานาเสนอข อม ลด วย BI-Dashboard ซ งระบบ Business Intelligence (BI) ค อระบบหร อกล มซอฟต แวร ท ถ กพ ฒนาเพ อเป นเคร องม อในการว เคราะห ข อม ล ท ได เก บรวบรวมไว ในคล งข อม ล (Data Warehouse) เพ อสน บสน นการวางแผน การต ดส นใจ และการ บร หารงานของผ บร หารผ านการประมวลผลออนไลน เช งว เคราะห (Online Analytical Processing) การใช งานระบบ Oracle Business Intelligence น น ผ ใช งานสามารถน าข อม ลสถ ต ทางการมา ว เคราะห เพ อด แนวโน มของข อม ลท เก ดข น จ ดร ปแบบข อม ลท น าเสนอตามเง อนไขท ก าหนด รวบรวมข อม ล ต างๆท เก ยวเน องก นและสามารถจ ดท ารายงานเพ อแสดงผลในร ปแบบกราฟต างๆ จากน นจ งน าเสนอแก ผ บร หารหร อผ ใช งานท วไป โดยสามารถเข าใช งานระบบได ท ซ งใน บทน ได นาสถ ต ทางการ สาขาสว สด การส งคม มาน าเสนอเป นต วอย างในการว เคราะห ด วย BI-Dashboard ในประเด น เด กในสถานการณ ยากล าบาก เน องจากเป นข อม ลท ม ความส าค ญด านส งคม ส าหร บ ว ธ การใช งานระบบ Oracle Business Intelligence เพ อการน าเสนอในร ปแบบ BI-Dashboard ได กล าวถ ง แล วในข อ การใช งานระบบ Oracle Business Intelligence Business Intelligence (BI) ค อระบบหร อกล มซอฟต แวร ท ถ กพ ฒนาข นมาส าหร บเป นเคร องม อใน การว เคราะห ข อม ลท ได เก บรวบรวมไว ในคล งข อม ล (Data Warehouse) เพ อสน บสน นการวางแผน การ ต ดส นใจ และการบร หารงานของผ บร หารผ านการประมวลผลออนไลน เช งว เคราะห (Online Analytical 5-1

47 Processing) ท าให องค กรสามารถคาดการณ พยากรณ ความต องการของผ บร โภคได อย างถ กต อง แม นย า ส งผลให ประส ทธ ภาพการทางานขององค กรเพ มส งข น แผนภาพ 21 แสดงส วนว เคราะห การน าเสนอและร ปแบบการให บร การ การใช งานระบบ Oracle Business Intelligence น น ผ ใช งานสามารถน าข อม ลรายการสถ ต ทางการมา ว เคราะห เพ อด แนวโน มของข อม ลท เก ดข น จ ดร ปแบบข อม ลท น าเสนอตามเง อนไขท ก าหนด รวบรวมข อม ลท เก ยวเน องก น และจ ดท ารายงานเพ อแสดงผลในร ปแบบ Crosstabs และกราฟในร ปแบบต างๆ จากน นจ ง นาเสนอแก ผ บร หารหร อผ ใช งานท วไป ซ งสามารถเข าใช งานได ท แผนภาพ 22 แสดงหน า web site ของการใช งานซอฟแวร BI 5-2

48 5.2 ต วอย างการนาเสนอ ผ ว เคราะห สามารถเล อกน าเสนอการแสดงผลในร ปแบบข อความ ตาราง กราฟเส น กราฟ แท ง กราฟวงกลม ตามรายการสถ ต ทางการ รวมท งสามารถเล อกน าเสนอรายการสถ ต ทางการหลาย รายการในกราฟเด ยวก นได ด งต วอย าง ตาราง 5 สถ ต ทางการท แสดงผลในร ปแบบต าง ๆ ช อสถ ต ทางการ รายการสถ ต ทางการ รายได เฉล ยต อเด อน รายได เฉล ยต อเด อนของคร วเร อน จ าแนกตามแหล งท มาของรายได ของคร วเร อน ระด บประเทศ ภาค เขตการปกครอง ค าใช จ ายเฉล ยต อ ค าใช จ ายเฉล ยต อเด อนของคร วเร อน จ าแนกตามประเภทของค าใช จ าย เด อนของคร วเร อน ระด บประเทศ ภาค เขตการปกครอง หน ส นเฉล ยของ จานวนหน ส นเฉล ยต อคร วเร อน จาแนกตามแหล งเง นก ระด บประเทศ ภาค คร วเร อน เขตการปกครอง แผนภาพ 23 การนาเสนอสถ ต ทางการสาขารายได และรายจ ายของคร วเร อนด วยซอฟแวร BI 5-3

49 แผนภาพ 24 การนาเสนอสถ ต ทางการสาขาว ทยาศาสตร เทคโนโลย และนว ตกรรม ด วยซอฟแวร BI 5-4

50 แผนภาพ 25 การนาเสนอข อม ลสถ ต เร องข าว ด วยซอฟแวร BI 5-5

51 แผนภาพ 26 การนาเสนอข อม ลสถ ต เร องการท องเท ยวของจ งหว ดภ เก ต ด วยซอฟแวร BI 5-6

52 แผนภาพ 27 การนาเสนอข อม ลสถ ต สาขาสว สด การส งคม ด วยซอฟแวร BI เด กและเยาวชนท อย ในสภาวะยากลาบาก 5-7