ว ธ การจ ดการกากก มม นตร งส และ แนวทางปฏ บ ต สาหร บผ ใช ว สด ก มม นตร งส

Transcription

1 1 ว ธ การจ ดการกากก มม นตร งส และ แนวทางปฏ บ ต สาหร บผ ใช ว สด ก มม นตร งส น นทวรรณ ยะอน นต ศ นย จ ดการกากก มม นตร งส สถาบ นเทคโนโลย น วเคล ยร แห งชาต (องค การมหาชน)

2 กากก มม นตร งส ค ออะไร 2

3 กากก มม นตร งส : หมายถ งว สด ในร ปของแข ง ของเหลว หร อก าซ ท เป นว สด ก มม นตร งส หร อประกอบ หร อปนเป อนด วยว สด ก มม นตร งส ท ม ค าก มม นตภาพต อปร มาณ หร อก มม นตภาพรวมส งกว า เกณฑ ปลอดภ ย ท กาหนดโดยคณะกรรมการ และผ ครอบครองว สด น นไม ประสงค จะใช งานอ กต อไป และให หมายความถ งว สด อ นใดท คณะกรรมการกาหนดให เป นกากก มม นตร งส อ างอ ง : กฎกระทรวงก าหนดหล กเกณฑ และว ธ การจ ดการกากก มม นตร งส พ.ศ. ๒๕๔๖ (ประกาศเม อ ๒๖ ม นาคม ๒๕๔๖) 3

4 การจ ดการกากก มม นตร งส ค ออะไร การจ ดการกากก มม นตร งส : กระบวนการดาเน นการท กข นตอน ซ งเก ยวข องในการรวบรวม การค ดแยก การจาแนก การจ ดเก บ การบาบ ด การแปรสภาพ การท งและการขจ ดกากก มม นตร งส และให หมายความรวมถ งการขนส งกากก มม นตร งส ด วย การจ ดการกากก มม นตร งส เป นการดาเน นการใดๆ เพ อป องก นการแพร กระจายของ กากก มม นตร งส ออกส สภาวะแวดล อม เพ อไม ให เก ดอ นตรายต อมน ษย และ ส งแวดล อม ท งในป จจ บ น และในอนาคตโดยไม ผล กภาระให อน ชนร นหล ง การจ ดการกากก มม นตร งส ม ได หมายถ ง การทาลายสารก มม นตร งส ให หมดส นไป ว ธ การทางเคม -ฟ ส กส สาม ญ ไม สามารถทาลายสภาพก มม นตร งส ได กระบวนการสลายต วตามธรรมชาต ของสารก มม นตร งส เท าน นท จะทา ให ก มม นตร งส ลดลงได 4

5 ว ตถ ประสงค ท วไปในการจ ดการกากก มม นตร งส - เพ อป องก นอ นตรายทางร งส ซ งอาจส งผลกระทบ ต อส งม ช ว ตและส งแวดล อมท งในป จจ บ นและ อนาคต รวมท งไม ผล กภาระให อน ชนร นหล ง 5

6 หล กการพ นฐานการจ ดการกากก มม นตร งส (Fundamental Principles of RWM) พ ท กษ ส ขภาพมน ษย พ ท กษ ส งแวดล อม ป องก นผลกระทบทางร งส ต อประเทศเพ อนบ าน พ ท กษ มน ษยชาต ในอนาคต ไม ผล กภาระให ชนร นหล ง จ ดองค กรและกฎหมายให ช ดเจน ควบค มให เก ดกากฯน อยท ส ด จ ดให สหส มพ นธ ท ด ของผ ก อให เก ดกากฯและผ จ ดกากกากฯ เตร ยมสถานท จ ดการกากฯให ปลอดภ ย

7 กากก มม นตร งส มาจากไหน? 7

8 กากก มม นตร งส จาก การใช ประโยชน จากการแพทย I: Thyroid gland Cancer 153 Sm: Bone Cancer ได แก กากของแข ง ของเหลวท เป อนสาร ก มม นตร งส และ กากต นกาเน ดร งส ป ดผน กท เล กใช

9 กากก มม นตร งส จากอ ตสาหกรรม 9 ได แก อ ปกรณ ใช ว ดระด บในกระบวนการผล ต (Level Gauging) อ ปกรณ ใช ว ดความหนาแน นของว สด (Density Gauging) อ ปกรณ ใช ว ดความช นในช นธรณ (Moisture Gauging) เป นต น

10 กากก มม นตร งส จากการศ กษาว จ ย 10 ได แก กากของแข ง ของเหลวท เป อนสารก มม นตร งส และกากต นกาเน ด ร งส ป ดผน กท เล กใช

11 กากก มม นตร งส จากสาธารณ ปโภคอ นๆ 11 ได แก สายล อฟ า (lightning preventor) อ ปกรณ จ บคว น (smoke detector)

12 การจาแนกประเภทกากก มม นตร งส International Waste Classes Waste Classes Typical Characteristics Disposal Option Very Short Lived Waste VSLW T 1/2 < 100 days, decay for clearance level No radiological restrictions Very low level waste Activity ~ 100 times clearance level and T1/2> 100 days Landfill Low level waste -Short life <30 y -Long life>30 y Activity > VLLW Alpha-emitting radionuclides < 4000 Bq/g waste Near surface Intermediate level waste package and to an overall disposal 400 Bq/g Intermediate depth Long lived radionuclides as Ra-226, C-14 and irradiated waste from reactor cores, and resulting from spent fuel reprocessing Deep geological High level waste Disused sealed source Thermal Power > 2 kw/m3 and long lived radionuclide concentrations exceeding limitations for short lived waste Sealed radiation source is no longer use Near Surface, Bole Hole (BOSS) NORM, Mining and milling waste Waste contaminated with natural radionuclides Surface mine, salt caverns, well

13 ข นตอนหล กของการจ ดการกากก มม นตร งส (Basic Steps of RWM) การกาเน ดกากก มม นตร งส (Waste Generation) ก อนการบาบ ด กากยกเว น การบ าบ ด นากล บมา ใช ใหม การแปรสภาพ การเก บช วคราว การขจ ดกาก/เก บท งถาวร (Waste Disposal)

14 ข นตอนว ธ การจ ดการกากก มม นตร งส 14 เก บรวบรวม (Collection) ค ดแยก (Segregation) การขนส ง (Transportation) การบาบ ด(Treatment) การปร บสภาพ (Conditioning) การเก บร กษากากฯ (Storage) การขจ ดท งข นส ดท าย (Disposal)

15 ข นตอนการจ ดการกากก มม นตร งส 15

16 1. ก อนการบาบ ด (Pretreatment) ค ดแยก และเก บรวบรวม (Segregation and Collection) การลดขนาด (Size Reduction) ปร บสภาพทางเคม (Chemical Adjustment) การเก บช วคราว ก อนการบาบ ด (interim storage) การชาระความเปรอะเป อน (Decontamination) 16

17 แนวปฏ บ ต ในการเก บรวบรวมและการค ดแยก การจาแนกประเภทกากตามสถานะ การควบค มให เก ดกากก มม นตร งส น อยท ส ด (Minimization of Radioactive Waste) กากของเหลว กากของแข ง กากต นก าเน ดร งส ป ดผน ก ลดปร มาณกากก มม นตร งส ท เก ดข น(Reduce) นากล บมาใช ซ า (Reuse) ส งกล บประเทศผ ผล ต (Return) 17

18 1. แนวปฏ บ ต ท วไป 1.1 หน วยงานผ ใช สารก มม นตร งส ม หน าท ในการค ดแยก เก บรวบรวม จ ดสถานท เก บกากฯ ช วคราว และจ ดการกากฯ ท เก ดข นในหน วยงาน ของตน หร อนาส งกากฯ ไปย งศ นย จ ดการกากก มม นตร งส (ศจ.) สถาบ นเทคโนโลย น วเคล ยร แห งชาต (สทน.) โดยกรอกข อม ลกากใน แบบขอร บบร การจ ดการกากก มม นตร งส ให ครบถ วนและส งศจ. 1.2 วางแผนงานการปฏ บ ต งานในท กข นตอนเพ อลดปร มาณกากฯ 1.3 ควบค มไม ให ม ขยะอ นใดท ไม ใช กากก มม นตร งส รวมปะปนอย ใน ภาชนะบรรจ กากฯ 1.4 กรณ ท กากฯม ส วนประกอบท เป นว ตถ อ นตรายต องแจ งให ศจ.ทราบ 18

19 1.5 ตรวจสอบสภาพของภาชนะบรรจ กากฯ เป นประจา 1.6 กรณ กากฯ ท เป นขยะต ดเช อ ให ปฏ บ ต ตามข นตอนของการฆ าเช อ ตามปกต ก อนนาส งกากฯ พร อมม เอกสารร บรองกระบวนการฆ าเช อ 1.7 ต ดฉลากเคร องหมายร งส ระบ ว นท รวบรวมกากฯ ปร มาณของกากฯ ชน ดและความแรงร งส ของสารก มม นตร งส (หน วยเบ กเคอเรล) บน ภาชนะบรรจ กากฯ ท กช น 1.8 กรณ กากฯ เป นต นกาเน ดร งส ป ดผน ก ให ปฏ บ ต ตามรายละเอ ยดในการ จ ดการกากต นกาเน ดร งส ป ดผน ก 1.9 ผ ใช สารก มม นตร งส ม หน าท ร บผ ดชอบในค าใช จ ายในการจ ดการ กากก มม นตร งส ท เก ดข น 19

20 ต วอย าง ฉลากกากก มม นตร งส 20

21 2. แนวปฏ บ ต ในการค ดแยกกากก มม นตร งส 2.1 กากของเหลวก มม นตร งส ให ค ดแยกออกเป น 3 ประเภท ค อ - สารละลายน า เช น น าท งในห องปฏ บ ต การร งส - สารละลายอ นทร ย เช น สารละลายซ ลท ลแลนท น าม นก าด น าม นหล อล น - ของเส ยทางการแพทย เช น เล อด ป สสาวะ ผ ใช สารก มม นตร งส ต องบรรจ กากฯ ของเหลวด งกล าว ในภาชนะแยกจากก น โดยม แนวปฏ บ ต ด งน 21

22 แนวปฏ บ ต ในการค ดแยกและเก บรวบรวม ก มม นตร งส ของเหลว บรรจ ในถ งพลาสต ก PE ขนาด 20 ล ตร พร อมฝาป ดชน ดเกล ยว ห อห มถ งพลาสต กหนาก นการร วไหล/ม แผ นซ มซ บรอง ต ดฉลากร งส

23 แนวปฏ บ ต ในการเก บพ ก/ค ดแยกกากของเหลวก มม นตร งส 23

24 2.2 กากของแข งก มม นตร งส ให ค ดแยกออกเป น 3 ประเภท ค อ - ประเภทเผาไหม ได เช น กระดาษ ผ า ไม พลาสต กPE พ เศษ: ซากส ตว ทดลอง(แช แข ง) ถ งม อยาง (ให แยกเฉพาะ) - ประเภทเผาไหม ไม ได /บดอ ดได เช น เคร องแก ว เศษโลหะ ยาง พลาสต กม ส - ประเภทเผาไหม ไม ได /บดอ ดไม ได เช น เข มฉ ดยา โลหะช นใหญ ว สด กาบ งร งส ด น ตะกอนด น กากเรซ น ช ดกรองอากาศ ผ ใช สารก มม นตร งส ต องบรรจ กากฯ ของแข งด งกล าว ในภาชนะแยกจากก น โดยม แนวปฏ บ ต ด งน 24

25 แนวปฏ บ ต ในการค ดแยกและเก บรวบรวมกากของแข ง กากของแข งท วไปบรรจ ในถ งพลาสต ก PE ใส หนา ขนาด 20 ล ตรมาเก น 5 กก. และต ดฉลากร งส เรซ น ช ดกรองอากาศ บรรจ เรซ น ในถ งพลาสต กขนาด50 ล ตร บรรจ ถ งเรซ นลงถ งพลาสต กพร อมฝาป ด ต ดฉลากร งส บรรจ ในถ งพลาสต กขนาดพอเหมาะ บรรจ ลงในกล องกระดาษ ต ดฉลากร งส

26 ต วอย างภาชนะบรรจ กากของแข ง 26

27 ต วอย างการรวบรวมกากของแข งก มม นตร งส 27

28 หมายเหต 1. เข มฉ ดยาให แยกบรรจ ในกล องพลาสต กใส ไม ม ส ชน ดเหล ยม 2. ซากส ตว ทดลองจะต องม การป องก นการเน าเส ยด วยป นขาว หร ออย ในสภาพแช แข ง 28

29 ต นกาเน ดร งส ป ดผน กท ไม ใช แล ว (Disused Sealed Radioactive Source)

30 2.3 ต นกาเน ดร งส ป ดผน กท ไม ใช แล ว ม แนวปฏ บ ต ด งน 1. ไม ถอด ท าลาย หร อเปล ยนแปลงล กษณะการผน กของภาชนะบรรจ ต นก าเน ด ร งส ป ดผน กท ไม ใช งานแล ว ให แตกต างไปจากสภาพท เป นอย เม อเร มม การ ครอบครอง 2. ห ามโอน หร อส งมอบการครอบครองให แก บ คคลอ นเว นแต บ คคลผ ร บการ โอนหร อส งมอบ จะเป นผ ได ร บอน ญาตให ใช หร อม ไว ให ครอบครองซ งต น กาเน ดร งส ป ดผน กน น ท งน ต องได ร บความเห นชอบจากคณะกรรมการก อน 3. ท าส ญญาก บผ ขายต นต นก าเน ดร งส ป ดผน กในขณะส งซ อ เพ อส งค นกากต น ก าเน ดร งส ป ดผน ก และต องน าส งเอกสารด งกล าวให พน กงานเจ าหน าท พ จารณาประกอบการออกใบอน ญาตให นาเข าต นกาเน ดร งส ป ดผน กน น 30

31 4. ในกรณ ท ไม สามารถส งค นต นก าเน ดร งส ป ดผน กไปย งบร ษ ทผ ผล ต ให ท า หน งส อขอค าแนะน าไปย งส าน กงานปรมาณ เพ อส นต พร อมช แจงเหต ผล และ แนบเอกสารการต ดต อส งค นไปพร อมก นด วย 5. เม อสถาบ นเทคโนโลย น วเคล ยร แห งชาต แจ งตอบร บด าเน นการจ ดการกาก ต นก าเน ดร งส ป ดผน กด งกล าวแล ว ในว นท น าส งกากฯ ให น าเอกสารแบบ พ.ป.ส4 ต นฉบ บมาด วย เพ อขอยกเล กการครอบครองต นก าเน ดร งส ท สาน กงานปรมาณ เพ อส นต ในกรณ ไม ม การดาเน นการตาม (๒)ต องส งกากน นค นไปย งผ ผล ตโดยเร วท งน ต อง ไม เก น ๑ ป น บแต ว นท แจ งให พน กงานเจ าหน าท ทราบถ งการหมดอาย การใช งานและ ต องนาส งสาเนาหล กฐานการส งค นต อ ปส. ภายใน ๑๕ ว นน บแต ว นท ส งค นกากน น 31

32 หมายเหต กรณ นาส งต นกาเน ดร งส ท ไม ใช งานแล วเอง ต องม เจ าหน าท ท ร บผ ดชอบควบค มมาด วยโดยใช รถท ใช ขนส งเฉพาะก จ ห ามใช รถขนส งสาธารณะ รถแท กซ รถมอเตอร ไซค โดยต องม ห บห อท เหมาะสม และม ระด บความแรงร งส ท ปลอดภ ยสาหร บการขนส ง ตามข อกาหนดสากล การขนส งกากก มม นตร งส ให ปฏ บ ต ตามมาตรการขนส ง ว สด ก มม นตร งส และกากก มม นตร งส ตาม พ.ป.ส. ๑๐ ปร.-๑๐-๐๑ 32

33 กรณ ผ ใช สารก มม นตร งส ม ความประสงค ขอใช บร การขนส งจาก สทน 1. แจ งความประสงค ในการส งกากฯ พร อมข อม ลกากฯ ไปย ง ศ นย จ ดการกากฯ ล วงหน าอย างน อย 1 ส ปดาห 2. น ดหมายล วงหน าก บเจ าหน าท ศ นย จ ดการกากฯ เพ อนากากก มม นตร งส มาส ง ณ จ ดร บกากพร อมเอกสาร แบบขอร บบร การจ ดการกากก มม นตร งส ตามสถานท และเวลาท น ดหมาย 3. ชาระค าบร การจ ดการกากก มม นตร งส ในว นท เจ าหน าท ของศ นย จ ดการกากฯ ไป ร บกากก มม นตร งส 33

34 ข นตอนการให บร การจ ดการกากก มม นตร งส ผ ใช สารร งส /หร อผ แทนตามกฏหมาย ทาหน งส อและสาเนาใบอน ญาตส ง สาน กงานปรมาณ เพ อส นต เพ อแจ งยกเล ก ครอบครอง และขอร บบร ารจ ดการกาก สาน กงานปรมาณ เพ อส นต (ปส) พ จารณา และแจ งศ นย จ ดการกากก มม นตร งส (ศจ) สถาบ นเทคโนโลย น วเคล ยร แห งชาต ผ ขอร บบร การ ชาระ ค าบร การท สทน และ รอร บหน งส อจาก ปส ศจ ส งหล กฐศานการยกเล ก ใบอน ญาต ท ปส พร อมใบ ย นย นการร บกากเร ยบร อย แล ว ผ ร บบร การจ ดรถขนส งเอง/หร อ ใช บร การ ศจ ขนส งกากฯตาม น ดหมาย พร อมนาเอกสารด งน + แบบขอร บบร การท กรอกแล ว + ใบอน ญาต ฉบ บจร ง + เอกสารท เก ยวข องก บ กากก มม นตร งส เช น ใบ ร บรองก มม นตภาพ (certificate) ค ม อการใช งาน / การต ดต ง ศ นย จ ดการกากฯ ส งแบบขอร บ บร การจ ดการกากฯ และแจ ง ราคาค าบร การให ผ ร บบร การ ผ ร บบร การแจ งน ดหมาย ว นส งกากฯ ก บ ศ นย จ ดการกาก (โทรศ พท, และ อ นๆ ) 34

35 หล กการจ ดการกากก มม นตร งส 1) การทาให เข มข นแล วเก บรวบรวม (Concentrate and Contain) 2) การทาให เจ อจาง แล วระบายท ง (Dilute and Disperse) 3) การเก บทอดระยะเวลา และปล อยให สารก มม นตร งส สลายต วไป เอง (Delay and Decay) 2C4D 35

36 2. การบาบ ด (Treatment) แนวค ดพ นฐานของการบ าบ ด การลดปร มาตร (Volume Reduction) การเปล ยนองค ประกอบ (Change of composition) การแยกเรด โอน วไคลด ออกมา (Radionuclide removal) ประเภทกากก มม นตร งส กากก มม นตร งส ของเหลว กากก มม นตร งส ของแข ง กากก มม นตร งส ท เป นไอหร อก าซ 36

37 ว ธ การบาบ ดกากก มม นตร งส ของแข ง การบด อ ด (Compaction) การเผา (Incineration) การต ดกาก ท ม ขนาดใหญ ให ม ขนาดเล ก ( Fragmentation) การหลอมละลายโลหะเป อนร งส (Melting) 37

38 ว ธ การบาบ ดกากก มม นตร งส ของแข ง ระบบบดอ ดกากก มม นตร งส Compactor equipped with air filtration system 38

39 ว ธ การบาบ ดกากก มม นตร งส ของแข ง ระบบการเผาไหม กากก มม นตร งส Incineration Chambers Burner Capacity: 15 Kg/hr Incineration building Off-gas Treatment Radioactive Ash Collector 39

40 การบาบ ดกากก มม นตร งส ของเหลว ป จจ บ น กระบวนการท ศ นย จ ดการกาก ใช ค อ การตกตะกอนทางเคม (Chemical Precipitation) การแลกเปล ยนไอออน (Ion Exchange Process) ย งม เทคโนโลย อ นๆ อ ก เช น การต มระเหย (Evaporation) การกรองโดย Membrane filter

41 การบ าบ ดกากของเหลวก มม นตร งส (น าท งปนเป อนสารก มม นตร งส ) 41

42 ระบบบ าบ ดกากของเหลวก มม นตร งส Filtration System Filtering System Discharge Underground Tanks Retention Pool Aqueous Waste Treatment System 42 42

43 3. การปร บสภาพ (Conditioning) การผน กกากก มม นตร งส (Immobilization) ซ เมนต (Cementation) ยางมะตอย (Bitumization) แก วหร อเซราม ค (Vitrification) เคร องกวนซ เมนต การผน กกากฯ ในเน อซ เมนต กากท ผ านการปร บสภาพ 43

44 การปร บสภาพกากต นกาเน ดร งส ป ดผน ก RADIUM-226 โดยว ธ ENCAPSULATION 44

45 4. การเก บกากช วคราว (Interim Storage) Storage No.1 Storage No.2 Storage No.3 สถานท เก บต นกาเน ดร งส ท เล กใช กากบาบ ดแล วเก บในถ งเหล ก200ล ตร 45

46 5. การขจ ดการกากก มม นตร งส ข นส ดท าย (Final Disposal) ต วอย างประเทศเกาหล ใต ม นโยบายในว ธ การจ ดการก มม นตร งส ชน ดร งส ต าถ งปานกลาง (LILW) ค อ การเก บท งกากถาวร (Disposal) โดยการฝ งกากใต ด นแบบฝ งใต ด นต น (Near Surface Repository) หร อฝ งในอ โมงค ท เป นห น (Rock Cavern Repository) การฝ งกากก มม นตร งส LILW ในอ โมงค ท Wolsong LILW Disposal Center, Korea

47 การฝ งกากก มม นตร งส LILW ในอ โมงค ท Wolsong LILW Disposal Center, Korea

48 ต วอย าง การท งกากก มม นตร งส ระด บต า ณ ประเทศญ ป น

49 ต วอย างการจ ดการกากก มม นตร งส และเช อเพล งใช แล วในประเทศญ ป น ต วอย างการขจ ดท งถาวรโดยการฝ งกากก มม นตร งส ใกล ผ วด น

50 Swedish Forsmark Repository for LILW Rock chamber for low- and intermediate level waste Forsmark, Sweden

51 Geological Disposal

52 งานบร การจ ดการกากก มม นตร งส ของ สทน 1. งานบร การด านงานจ ดการกากก มม นตร งส - กากต นกาเน ดร งส ป ดผน ก - กากของแข ง - กากของเหลว 2. งานบร การว เคราะห ต วอย างน าท งทางร งส 3. งานบร การขนส งกากก มม นตร งส 4. งานตรวจว ดและชาระล างความเปรอะเป อนทางร งส 5. งานบร การถอนกากต นกาเน ดร งส ป ดผน ก 6. งานถ ายทอดเทคโนโลย น วเคล ยร - งานว ทยากร - งานเย ยมชมก จการศ นย จ ดการกากก มม นตร งส

53 งานบร การขนส งกากก มม นตร งส และ 53 ว สด ก มม นตร งส

54 งานบร การขนส งกากก มม นตร งส 54

55 งานบร การถอดกากต นกาเน ดร งส ป ดผน ก 55

56 งานบร การว เคราะห น าท งทางร งส 56

57 57

58 งานบร การตรวจว ดและขจ ดการเป อนสารก มม นตร งส 58

59 59

60 งานบร การถ ายทอดเทคโนโลย ทางน วเคล ยร 60 ศ นย จ ดการกากก มม นตร งส ร วมก บหน วยบร การว ชาการ จ ดการฝ กอบรมหล กส ตร การจ ดการกากก มม นตร งส ตามกฏหมาย ข น โดยม ผ สนใจเข าร บการฝ กอบรมประกอบ ด วยภาคบรรยาย และปฏ บ ต การ รวมท งการอภ ปรายตอบข อซ กถาม ผ เข าร บการอบรม ได ร บความร อย างกว างขวาง ในเร องการจ ดการกากก มม นตร งส อาท เช น เทคโนโลย ใน การจ ดการกากรวมท ง การตรวจว ดก มม นตภาพร งส และการใช เคร องม อสารวจร งส เพ อ ความปลอดภ ยในการปฏ บ ต งาน

61 61 หาข อม ล รายละเอ ยด งานบร การอ นๆ ได ท Thank you and Welcome to our services!!!