การประช มเช งปฏ บ ต การ เสร มสร างความร ความเข าใจ เก ยวก บระบบการควบค มภายใน ประจาป ๒๕๕๗

การประช มเช งปฏ บ ต การ เสร มสร างความร ความเข าใจ เก ยวก บระบบการควบค มภายใน ประจาป ๒๕๕๗

การควบค มภายในตามระเบ ยบ คตง. ว าด วยการกาหนด มาตรฐานการควบค มภายใน พ.ศ. ๒๕๔๔

ป ญหาของหน วยงานภาคร ฐ ป ญหาในการบร หารจ ดการของหน วยงาน ภาคร ฐท ย งขาดประส ทธ ภาพ ประส ทธ ผล และ ไม ปร บต วให ท นต อการเปล ยนแปลง ท าให เก ดความ ล าช าในการปฏ บ ต งาน ความส นเปล อง ความส ญ เปล า ความไม ประหย ด ข อผ ดพลาด ข อบกพร อง การร วไหล การท จร ตและประพฤต ม ชอบ และ ป ญหาเก ยวก บความข ดแย งทางผลประโยชน

ความเส ยง R I K S ความเส ยง หมายถ ง โอกาสท จะเก ด ความผ ดพลาด ความเส ยหาย การร วไหล ความส ญเปล า หร อเหต การณ ท ไม พ ง ประสงค ท ท าให งานไม ประสบผลส าเร จ ตามว ตถ ประสงค และเป าหมายท กาหนด (ท มา : ค ม อการดาเน นงานการควบค มภายในเพ อพ ฒนาค ณภาพการศ กษาฯ สพฐ.,๒๕๕๒)

ความเส ยงของหน วยงาน การไม บรรล ว ตถ ประสงค และเป าหมาย การบร หารงานไม ม ประส ทธ ภาพ ผลการดาเน นงานม ข อบกพร องผ ดพลาด การใช จ ายเง นไม ประหย ดและไม ค มค า ม ป ญหาการท จร ต

การว เคราะห ความเส ยง โอกาสท จะเก ด ความเส ยง ส งมาก ส ง ปานกลาง น อย น อยมาก ความถ โดยเฉล ย 1 เด อนต อคร ง หร อมากกว า 1-6 เด อนต อ คร งแต ไม เก น 5 คร ง คะแนน 5 4 1 ป ต อคร ง 3 2-3 ป ต อคร ง 2 5 ป ต อคร ง 1 ผลกระทบ ม ลค าความเส ยหาย คะแนน ส งมาก > 10 ล านบาท 5 ส ง > 2.5 แสนบาท 10 ล านบาท 4 ปานกลาง >50,000 บาท -2.5 แสนบาท 3 น อย >10,000 บาท-50,000 บาท 2 น อยมาก ไม เก น 10,000 บาท 1

การว เคราะห ระด บของความเส ยง 5 4 3 2 1 ระด บของความเส ยง (Degree of Risk) 1 2 3 4 โอกาสท จะเก ดความเส ยง 5 ม ความเส ยงส งมาก ม ความเส ยงส ง ม ความเส ยงปานกลาง ม ความเส ยงต า

การควบค มความเส ยงของหน วยงาน ๑ การกาก บการด แลท ด (Good Governance) ๒ การบร หารความเส ยง (Risk Management) ๓ การควบค มภายใน (Internal Control)

การกาก บการด แลท ด (Good Governance) ๖ องค ประกอบ ของหล ก ธรรมาภ บาล

การบร หารความเส ยง ค อ กระบวนการท เป นระบบในการบร หารป จจ ยและ ควบค มก จกรรมท งกระบวนการการด าเน นการต าง ๆ เพ อลดม ลเหต ของโอกาสท จะท าให เก ดความเส ยหายจาก การด าเน นการท ไม เป นไปตามแผน เพ อให ระด บของความ เส ยงและผลกระทบท จะเก ดข นในอนาคตอย ในระด บท สามารถยอมร บได ควบค มได และตรวจสอบได อย างเป น ระบบ (ท มา : ค ม อคาอธ บาย ต วช ว ดฯ ก.พ.ร. ป งปม. ๒๕๕๔)

ระบบการควบค มภายใน ห น ว ย ง า น ภ า ค ร ฐ จ ะ ต อ ง จ ด ว า ง ร ะ บ บ การควบค มภายในตามระเบ ยบคณะกรรมการ ตรวจเง นแผ นด นว าด วยการก าหนดมาตรฐาน การควบค มภายใน พ.ศ. 2544 เพ อให ม การควบค มก าก บด แลท ด และลดป ญหาความ เส ยงภายในหน วยงาน ซ งเป นการสร าง ว ฒนธรรมองค กร

การควบค มภายใน (Internal Control) หมายถ ง กระบวนการท ผ ก าก บด แล ฝ ายบร หารและบ คลากรท กระด บของ หน วยร บตรวจ ก าหนดให ม ข นเพ อให ม ความ ม นใจอย างสมเหต สมผลว าการด าเน นงาน จะ บรรล ผลสาเร จตามว ตถ ประสงค

ว ตถ ประสงค ของการควบค มภายใน ๑. เพ อให เก ดประส ทธ ผลและประส ทธ ภาพของการดาเน นงาน (Operation objectives = O) ๒. เพ อให เก ดความเช อถ อได ของการรายงานทางการเง น (Financial Reporting Objectives = F) ๓. เพ อให เก ดการปฏ บ ต ตามกฎหมายและระเบ ยบข อบ งค บท เก ยวข อง ๓. เพ อให เก ดการปฏ บ ต ตามกฎหมายและระเบ ยบข อบ งค บท เก ยวข อง Title in (Compliance here Objectives = C)

แนวค ดเก ยวก บการควบค มภายใน แทรกหร อแฝงอย ในการปฏ บ ต งาน ตามปกต บ คลากรท กระด บม ส วนร วมในการทาให ระบบการควบค มภายในเก ดข น ให ความม นใจอย างสมเหต สมผลเท าน น

เหต ผลท ทาให การควบค มภายในล มเหลว ความค มค า ก บต นท น ท เก ดข น Text here ขาดความเข าใจ ในกลไกของ การควบค มท กาหนดข น การใช ด ลย Text in พ น จในการ here ต ดส นใจ Text in here เหต ผล การสมร ร วม ค ดก นโดย ท จร ตกระทา การฉ อโกง ผ บร หารใช อานาจหร อ อภ ส ทธ ส งการ เป นอย างอ น ผ ปฏ บ ต งาน ไม ปฏ บ ต ตาม มาตรการท องค กรกาหนด Text in here

ใครค อผ ร บผ ดชอบ ต อ การวางระบบควบค มภายใน ผ บร หาร ระด บส ง ผ บร หารระด บ รองลงมา ท กระด บ

หน าท ของผ บร หารระด บส ง หน าท ๑. ร บผ ดชอบโดยตรง ในการจ ดให ม การควบค ม ภายในท ม ประส ทธ ภาพ ประส ทธ ผลในระด บ ท น าพอใจอย เสมอ ๒. ประเม นผลการควบค ม ภายในของหน วยงาน ๓. กาหนดให หน วยตรวจสอบภายใน เป นส วนหน งของ การควบค มภายใน

หน าท ของผ บร หารระด บรองลงมาท กระด บ หน าท ๑. จ ดให ม การควบค ม ภายในของส วนงาน ท ตนร บผ ดชอบ ๒. สอบทานการ ปฏ บ ต งานท ใช บ งค บ ในหน วยงาน ท ตนร บผ ดชอบ ๓. ปร บปร งเปล ยนแปลง การควบค มภายใน ให ร ดก ม

สาระสาค ญของระเบ ยบ คตง. ว าด วย การกาหนดมาตรฐานการควบค มภายใน พ.ศ. ๒๕๔๔ ต วระเบ ยบ ๙ ข อ มาตรฐาน การควบค มภายใน ๕ องค ประกอบ

ต วระเบ ยบม ท งหมด ๙ ข อ ข อ ๑ ช อระเบ ยบ ข อ ๒ ว นบ งค บใช ข อ ๓ ความหมายต าง ๆ ข อ ๔ ผ ร บผ ดชอบในการนามาตรฐานไปใช

ต วระเบ ยบม ท งหมด ๙ ข อ (ต อ) ข อ ๕ จ ดวางระบบการควบค มภายในให เสร จภายใน ๑ ป (๒๗ ต.ค. ๒๕๔๔-๒๖ ต.ค. ๒๕๔๕) รายงานความค บหน าท ก ๒ เด อน (๖๐ ว น) รายงานคร งแรกภายในส นเด อน ม.ค. ๒๕๔๕

ต วระเบ ยบม ท งหมด ๙ ข อ (ต อ) ข อ ๖ รายงานตามระเบ ยบ ฯ รายงานอย างน อยป ละคร ง รายงานภายใน ๙๐ ว น น บจากว นส น ป งบประมาณ (๓๐ ก.ย.) หร อป ปฏ ท น (๓๑ ธ.ค.) รายงานคร งแรกรายงานภายใน ๒๔๐ ว น หร อ ภายในส นเด อน ม.ย. ๒๕๔๖ รายงานคร งป ท ๒ ภายในส นเด อน ธ.ค. ๒๕๔๖ หร อ ม.ค. ๒๕๔๗ แล วแต กรณ

ต วระเบ ยบม ท งหมด ๙ ข อ (ต อ) ข อ ๗ ไม สามารถปฏ บ ต ได ทาข อตกลง ข อ ๘ บทลงโทษ แจ งกระทรวงเจ าส งก ด หร อผ บ งค บบ ญชา รายงานต อประธานร ฐสภา อาจต องร บโทษปร บทางปกครอง ตามระเบ ยบ ความว าด วยว น ยทางงบประมาณและการคล ง พ.ศ. ๒๕๔๔

ต วระเบ ยบม ท งหมด ๙ ข อ (ต อ) ข อ ๙ ประธาน คตง. ม อานาจต ความ และว น จฉ ย ป ญหาท เก ดข นจากการบ งค บใช ระเบ ยบน

ความส มพ นธ ขอบเขตหน าท และความร บผ ดชอบระหว าง คณะกรรมการตรวจเง นแผ นด น ก บหน วยร บตรวจ ประธานร ฐสภา คณะกรรมการตรวจเง นแผ นด น คณะกรรมาธ การ ของร ฐสภาท เก ยวข อง คณะกรรมาธ การ พ จารณา งบประมาณรายจ าย - กรณ หน วยร บตรวจม เจตนาหร อปล อยปละ ละเลยในการปฏ บ ต ตามมาตรฐานเก ยวก บ การบร หารงบประมาณ หร อตามข อเสนอแนะ ของ คตง.ม อ านาจ เสนอข อส งเกตและ พฤต การณ ของหน วย ร บตรวจต อประธาน ร ฐสภา เพ อแจ งไปย ง คณะกรรมาธ การของ ร ฐสภาท เก ยวข อง และ คณะกรรมาธ การ พ จารณางบประมาณ รายจ ายประจ าป ของ ร ฐสภา ม.16 วางระบบ ควบค มภายใน และตรวจสอบ ภายใน หน วยร บตรวจ - จ ดส ง รายงานตาม ม.15 (3) (ค) สาน กงานการตรวจเง นแผ นด น - มาตรฐานการ ควบค มภายในและ การปฏ บ ต หน าท ของ ผ ตรวจสอบภายใน ให หน วยร บตรวจ น าไปปฏ บ ต ม.15 (3) (ก) - มาตรการป องก น หร อควบค มความ เส ยหายให หน วยร บ ตรวจปฏ บ ต ในกรณ ท เห นว าอาจเก ดความ เส ยหาย ม.15(3) (ข) - มาตรฐานการจ ดท า และแบบการรายงาน จ ดท าและแบบการ รายงานท จ าเป นให หน วยงานร บตรวจ จ ดท า ม.15 (3)(ค) - มาตรการอ นๆ ท เห นสมควร ม.15(3) (ง) (ท มา: www.oag.go.th/aboutoag/standardoag)

มาตรฐานการควบค มภายใน ๕ องค ประกอบ ๑. สภาพแวดล อมของ ๒. การประเม นความเส ยง การควบค ม ๓. ก จกรรมการควบค ม ๔. สารสนเทศ และ การส อสาร ๕. การต ดตามประเม นผล

๑.สภาพแวดล อม ของการควบค ม จ ดท ควรประเม น เป นพ นฐานท สาค ญท ส ด ของการบร หารองค กร ผ ก าก บ ด แล ฝ ายบร หารและ บ คลากรของหน วยร บตรวจ ต องสร างสภาพแวดล อมให บ คลากรท กระด บม ท ศนคต ท ด ต อการควบค มภายใน โดย ส งเสร มใหเก ดจ ตสาน กใน เร องความซ อส ตย จร ยธรรม ความร บผ ดชอบต อหน าท ท ได ร บมอบหมายและ ความสาค ญของประส ทธ ผล การควบค มภายใน ๑. ปร ชญาและร ปแบบการท างานของ ผ บร หาร (๕ ประเด น) ๒. ความซ อส ตย และจร ยธรรม (๗ ประเด น) ๓. ความร ท กษะและความสามารถ ของบ คลากร ( ๕ ประเด น ) ๔. โครงสร างองค กร (๓ ประเด น) ๕. การมอบอ านาจและหน าท ความ ร บผ ดชอบ ( ๒ ประเด น ) ๖. นโยบายว ธ บร หารด านบ คลากร (๕ ประเด น ) ๗. กลไกการต ดตามการตรวจสอบ การปฏ บ ต งาน ( ๒ ประเด น ) ๘. อ น ๆ ( โปรดระบ )

๒. การประเม นความเส ยง จ ดท ควรประเม น ฝ ายบร หารต องให ความส าค ญและประเม น ความเส ยงซ งม ผลกระทบต อ ผลส าเร จตามว ตถ ประสงค ของหน วยร บตรวจท เก ดจาก ป จจ ยภายในและภายนอก ด วยว ธ การท เป นระบบอย าง เพ ยงพอและเหมาะสม ๑. ว ตถ ประสงค ระด บหน วยร บ ตรวจ ( ๒ ประเด น) ๒. ว ตถ ประสงค ระด บก จกรรม ( ๓ ประเด น ) ๓. การระบ ป จจ ยเส ยง ( ๒ ประเด น ) ๔. การว เคราะห ความเส ยง ( ๒ ประเด น ) ๕. การกาหนดว ธ การควบค มเพ อ ป องก นความเส ยง (๔ ประเด น) ๖. อ น ๆ ( โปรดระบ )

๓. ก จกรรมการควบค ม จ ดท ควรประเม น เป นว ธ การต างๆท น ามาใช ใน การปฏ บ ต งานซ งก าหนดหร อ ออกแบบเพ อป องก นหร อลด ความเส ยงอย างม ประส ทธ ภาพ และประส ทธ ผล ฝ ายบร หารต อง จ ดให ม ก จกรรมการควบค มท ม ประส ทธ ภาพและประส ทธ ผล เพ อป องก นหร อลดความ เส ยหาย ความผ ดพลาดท อาจ เก ดข นและให สามารถบรรล ผล สาเร จตามว ตถ ประสงค ของการ ควบค มภายใน ๑. ก จกรรมก าหนดข นตามว ตถ ประสงค และ ผลการประเม นความเส ยง ๒. บ คลากรท กคนทราบและเข าใจว ตถ ประสงค ของก จกรรม ๓. ก าหนดขอบเขตอ านาจหน าท และวงเง น อน ม ต ของผ บร หารไว ช ดเจนและเป น ลายล กษณ อ กษร ๔. ม มาตรการป องก น ด แลร กษาทร พย ส น อย างร ดก มและเพ ยงพอ ๕. แบ งแยกหน าท การปฏ บ ต งานท สาค ญหร อท เส ยงต อความเส ยหาย เช น การอน ม ต การบ นท กบ ญช ด แลร กษาทร พย ส น ๖. ม ข อก าหนดเป นลายล กษณ อ กษรและ บทลงโทษ ๗. ม มาตรการต ดตามและตรวจสอบให การ ด าเน นงานขององค กรเป นไปตามกฎระเบ ยบ ข อบ งค บ และมต ครม.

๔. สารสนเทศและ การส อสาร ส วนสน บสน นท สาค ญต อ ประส ทธ ภาพและประส ทธ ผล ในการก าหนด กลย ทธ ประเม น ความเส ยงและก จกรรมการ ควบค ม ฝ ายบร หารต องจ ดให ม สารสนเทศอย างเพ ยงพอ เหมาะสม เช อถ อได และส อสาร ให ฝ ายบร หารและบ คลากรอ น ๆ ท เก ยวข องท งภายในและ ภายนอกหน วยร บตรวจ ซ ง จ าเป นต องใช สารสนเทศน นใน ร ปแบบท เหมาะสมและท นเวลา จ ดท ควรประเม น ๑. ม ระบบสารสนเทศและสายการรายงานสาหร บการ บร หารและต ดส นใจของฝ ายบร หาร ๒. จ ดท าและรวบรวมข อม ล งานการเง น การ ปฏ บ ต ตามกฎ ระเบ ยบ ข อบ งค บ และมต ครม. ไว อย างถ กต อง ครบถ วน เป นป จจ บ น ๓. จ ดเก บข อม ล /เอกสารการจ ายเง นและการ บ นท กบ ญช ไว ครบถ วน สมบ รณ เป นหมวดหม ๔. รายงานข อม ลท จ าเป นท งจากภายในและ ภายนอกให ผ บร หารท กระด บ ๕. ม ระบบต ดต อส อสารท งภายในและภายนอก อย างพอเพ ยง เช อถ อได และท นกาล ๖. ส อสารช ดเจนให ท กคนทราบและเข าใจบทบาท หน าท ของตนเองเก ยวก บการควบค มภายใน ป ญหา จ ดอ อน ท เก ดข นและแนวทางแก ไข ๗. ม กลไก ช องทางให บ คลากรสามารถเสนอ ข อค ดเห น หร อข อเสนอแนะในการปร บปร งการ ด าเน นงานขององค กร ๘. ร บฟ งและพ จารณาข อร องเร ยนจากภายนอก

๕.การต ดตามประเม นผล จ ดท ควรประเม น เป นว ธ การท ช วยให ฝ าย บร หารม นใจว าระบบการควบค ม ภายในม การปฏ บ ต ตาม ฝ าย บร หารต องจ ดให ม การต ดตาม ประเม นผล ในระหว างการ ปฏ บ ต งาน และเป นรายคร ง อย างต อเน องและสม าเสมอ เพ อให ม นใจว าระบบการ ควบค มภายในท ก าหนดหร อ ออกแบบไวเพ ยงพอ เหมาะสม ม ประส ทธ ผลหร อต องปร บปร ง ๑. เปร ยบเท ยบแผนและผลการด าเน นงานและ รายงานให ผ ก าก บด แลทราบเป นลายล กษณ อ กษร อย างต อเน อง สม าเสมอ ๒. กรณ ผลไม เป นตามแผนม การด าเน นการแก ไข ๓. ม การต ดตามผลในระหว างการปฏ บ ต งาน ๔. ม การต ดตามและตรวจสอบการปฏ บ ต ตามระบบ การควบค มภายในอย างต อเน อง สม าเสมอ ๕. ม การประเม นผลความเพ ยงพอและประส ทธ ผล ของการควบค มภายในและประเม นการบรรล ตาม ว ตถ ประสงค ขององค กรในล กษณะการประเม น CSA และ/หร อประเม นอย างเป นอ สระอย างน อย ป ละหน งคร ง ๖. ม การรายงานผลการประเม นและรายงานการ ตรวจสอบของผ ตรวจสอบภายในโดยตรง ๗. ต ดตามผลการแก ไข ข อบกพร องท พบจากการ ประเม นและการตรวจสอบของผ ตรวจสอบภายใน ๘.ก าหนดให ผ บร หารต องรายงานต อผ ก าก บด แลใน กรณ ท ม การท จร ตหร อสงส ย ว าท จร ต ไม ปฏ บ ต ตาม กฎ ระเบ ยบ ข อบ งค บ มต ครม. ท อาจม ผลกระทบต อองค กร อย างม น ยสาค ญ

การต ดตามประเม นผล การต ดตามผล ระหว างการปฏ บ ต งาน (Ongoing Monitoring) การประเม นผลเป นรายคร ง (Separate Evaluation) ประเม นอ สระ

ประเม นตนเอง Control Self Assessment ภายใน ค อ ผ ตรวจสอบภายใน ท กคนในองค กรประเม นความเส ยง แบบสอบถาม ประช มเช งปฏ บ ต การ ภายนอก ค อ ผ ตรวจสอบอ สระ