ORİJİNAL ARAŞTIRMA. Nükleer Tıp Kliniği, Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ekonometri Bölümü, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, İstanbul

Transcription

1 ORİJİNAL ARAŞTIRMA Gastroözefagial Reflü Sintigrafi Sonuçları Pozitif Olan Çocuklarda Gastroözefagial Reflü Şiddetinin Yaş, Cinsiyet ve Alt Solunum Yolu Enfeksiyonu Nedeniyle Hospitalizasyon ile İlişkisinin Retrospektif Olarak İstatistiksel Analizi Dr. Mehmet Tarık TATOĞLU, a Ferda YERDELEN TATOĞLU, b Dr. Mehmet MÜLAZIMOĞLU, a Dr. Tevfik ÖZPAÇACI, a Dr. Müge ÖNER TAMAM, a Dr. Halim ÖZÇEVİK, a Dr. Hatice Sümeyye YAVUZ, a Dr. Serhat KOCA, a Dr. Kerim YILDIZ, a Dr. Özgür EKER, a Dr. Ercan UYANIK, a Dr. Sevil EROL, a Dr. Tamer ÖZÜLKER, a Dr. Filiz ÖZÜLKER a a Nükleer Tıp Kliniği, Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi, b Ekonometri Bölümü, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, İstanbul Ge liş Ta ri hi/re ce i ved: Ka bul Ta ri hi/ac cep ted: Ya zış ma Ad re si/cor res pon den ce: Dr. Mehmet Tarık TATOĞLU Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nükleer Tıp Kliniği, İstanbul, TÜRKİYE/TURKEY tariktatoglu@gmail.com ÖZET Gi riş: Gas tro ö ze fa gi al ref lü (GÖR) sin tig ra fi si sen si tif, non-in va zif, ko lay uy gu la na bi len, fiz yo lo jik bir tet - kik ol ma sı ve dü şük rad yas yon ma ru zi ye ti ne de niy le gün cel li ği ni ko ru mak ta olup kli nik uy gu la ma lar da sık lık la kul la nıl mak ta dır. Asit ve ya asit ol ma yan ref lü yü tes pit ede bil me si ve ta kip te ko lay tek rar edi le bi lir li ği de di ğer yön tem le re olan üs tün lük le rin den dir. Bu ça lış ma da GÖR sin tig ra fi si çe ki mi ya pı lan has ta lar dan so nu cu po zi tif olan lar de ğer len di ril di ve po zi tif lik de re ce si üze rin de et ki li ola bi le ce ği dü şü nü len yaş, cin si yet ve alt so lu num yo lu en fek si yo nu (AS YE) ne de niy le has ta ne de ya ta rak te da vi alıp al ma dı ğı nı gös te ren de ğiş ken ler ile iliş ki le ri in ce len di. Ge reç ve Yön tem ler: Kli ni ği miz de AS YE ne de niy le GÖR sin tig ra fi tet ki ki ya pı lan 853 ço cuk has ta ret - ros pek tif ola rak in ce len di. Bu has ta la rın 103 ü GÖR yö nün den po zi tif ola rak de ğer len di ril di. Po zi tif lik ora nı ha - fif ve şid det li ola rak 2 ka te go ri ye ay rıl dı. Ka te go rik olan bu de ğiş ke ni et ki le ye bi le ce ği dü şü nü len yaş, cin si yet, AS YE ne de ni ile has ta ne de ya ta rak te da vi alıp al ma dı ğı nı gös te ren de ğiş ken ler ana li ze da hil edi le rek iliş ki is ta - tis tik sel ola rak in ce len di. Bul gu lar: Yüz de lik da ğı lım lar in ce len di ğin de, cin si ye ti kız olan la rın %74 ün de ha fif, %26 sın da şid det li; er kek olan la rın %81 in de ha fif ve %19 un da şid det li GÖR gö rül dü ğü tes pit edi le bil mek te dir. Yüz de lik da ğı lım lar, da ha ön ce AS YE ne de niy le has ta ne de ya tı rı la rak te da vi al ma yan la rın %82 sin de ha fif ve %18 in de şid det li; te da vi alan la rın %74 ün de ha fif ve %26 sın da şid det li GÖR gö rül müş ol du ğu nu ifa de et mek te - dir. Yaş ile GÖR şid de ti ara sın da ki iliş ki ye ba kıl dı ğın da, GÖR şid de ti ha fif olan lar dan 13 ünün ve şid det li ref lü - sü olan lar dan 5 inin 1 ay lık be bek ler de or ta ya çık tı ğı gö rül mek te dir. Yüz de lik de ğer ler in ce len di ğin de, ge nel de GÖR ün sık lık la do ğum dan son ra ki 1 yıl içe ri sin de or ta ya çık tı ğı ve göz len me sık lı ğı nın ay dan aya azal dı ğı, GÖR şid de ti nin ise tüm ay lar da da ha çok ha fif ola rak ger çek leş ti ği dik kat çek mek te dir. So nuç: So nuç ola rak GÖR şid - de ti ile cin si yet, yaş ve da ha ön ce AS YE ne de niy le has ta ne de ya tı rı la rak te da vi ya pı lıp ya pıl ma dı ğı de ğiş ken le ri ara sın da is ta tis tik sel ola rak an lam lı iliş ki bu lun ma dı. Anah tar Ke li me ler: Gas tro ö ze fa gi al ref lü; so lu num yo lu en fek si yo nu; rad yo nük lit gö rün tü le me; ref lü şid de ti ABS TRACT Ob jec ti ve: Gas tro e sop ha gi al Ref lux (GER) scin tig raphy is a still up-to-da te physi o lo gi cal mo da lity of - ten used in cli ni cal prac ti ce sin ce it is a sen si ti ve, non-in va si ve, easy to carry out mo da lity, with low ra di a ti on expo su re. Ot her ad van ta ges over ot her met hods are its abi lity to di ag no se ref lux with or wit ho ut acid and easy fol low-up. In the cur rent study, the pa ti ents with po si ti ve re sults in GER scin tig raphy we re inc lu ded. The re la - ti ons hip bet we en the deg re e of po si ti vity of GER scin tig raphy and the ef fect of ot her va ri ab les li ke age, gen der and hos pi ta li za ti on we re as ses sed. Ma te ri al and Met hods: We analy zed 853 chil dren with lo wer res pi ra tory tract in fec ti on who we re eva lu a ted with GER scin tig raphy. One hun dred and thre e ca ses among 853 we re fo und to be po si ti ve. We gra ded ref lux in two ca te go ri es as low gra de and high gra de. The va ri ab les tho ught to inf lu en ce the po si ti vity of GER scin tig raphy we re; age, sex and hos pi ta li za ti on du e to the lo wer res pi ra tory in fec ti on. The se va - ri ab les we re inc lu ded the analy ses and sta tis ti cal re la ti ons hip bet we en them was exa mi ned. Re sults: When the percen ta ge dis tri bu ti ons we re exa mi ned, mild ref lux in 74%, se ve re ref lux in 26% of girls, whe re as mild ref lux in 81%, se ve re ref lux in 19% of boys was de tec ted. Among pa ti ents who had not be en hos pi ta li zed for LRTI be fo re, mild and se ve re ref lux was de tec ted in 82% and 18% res pec ti vely, on the ot her hand mild ref lux in 74% and se ve re ref lux in 26% was de tec ted in tre a ted pa ti ents. Re gar ding the re la ti ons hip bet we en age and se ve rity of GER, mild ref lux was de tec ted in 13 and se ve re ref lux was de tec ted in 5 ca ses in 1-month in fants. We ob ser ved that GER of - ten oc curs wit hin 1 ye ar af ter birth and usu ally the fre qu ency gra du ally dec re a ses from month to month and the se ve rity of ref lux be co mes usu ally mil der in all months. Conc lu si on: As a re sult, no sta tis ti cally sig ni fi cant re la - ti ons hip was fo und bet we en the se ve rity of GER and va ri ab les such as age, sex and hos pi ta li za ti on du e to the lo - wer res pi ra tory in fec ti on. Key Words: Gas tro e sop ha ge al ref lux; res pi ra tory tract in fec ti ons; ra di o nuc li de ima ging; se ve rity of ref lux Cop yright 2010 by Tür ki ye Nükleer Tıp Derneği Turk J Nucl Med 2010;19(3): Turk J Nucl Med 2010;19(3)

2 GASTROÖZEFAGİAL REFLÜ SİNTİGRAFİ SONUÇLARI POZİTİF OLAN ÇOCUKLARDA... Mehmet Tarık TATOĞLU ve ark. o cuk luk ça ğın da GÖR 6-9 ay ara lı ğın da ki in fant lar da sık gö rü len prob lem ler den bi ri - dir. 1 Er ken in fant dö ne min de fiz yo lo jik olarak gö rü le bi lir, ge nel lik le do ğum dan son ra ki 2. ay dan iti ba ren semp tom ver me ye baş la yıp, va ka la - rın ço ğun da 4 yaş tan ön ce ken di li ğin den ge ri ler. 1,2 Ken di li ğin den ge ri le me yen ve ya te da vi edil me yen va ka lar da bu lan tı, kus ma, ök sü rük, hı rıl tı lı so lu - num, ge liş me ge ri li ği, öze fa jit, öze fa gi al strik tür, kro nik kan kay bı, tek rar la yan so lu num yo lu en feksi yon la rı, tek rar la yan ap ne ve ani ço cuk ölüm le ri - ne ne den ola bi lir. 1-6 Gas tro ö ze fa gi al ref lü ta nı sın da bir çok yön tem kul la nıl mak ta dır. Bu yön tem ler; bar yum lu öze fa - gus pa saj gra fi si, öze fa gi al ma no met ri, Bern ste in asid per füz yon tes ti, fi be rop tik öze fa gos ko pi, 24 saat lik ph mo ni tö ri zas yo nu tek ni ği ve GÖR sin tig ra - fi si dir. GÖR hastalığında halen altın standart olarak kabul edilmekle birlikte bu test sadece asit reflü için kullanılabilmektedir, asit haricindeki reflüyü tespit edememektedir. 7,8 24 sa at lik ph mo ni tö ri zas - yo nu GÖR has ta lı ğın da ha len al tın stan dart ola rak ka bul edil mek le bir lik te bu test sa de ce asit ref lü için kul la nı la bil mek te dir, asit ha ri cin de ki ref lü yü tes pit ede me mek te dir. 24 sa at lik ph mo ni tö ri zas - yo nu in va ziv bir iş lem dir ve has ta ne de ya ta rak taki bi ge rek mek te dir. Bu ne den le has ta ve ai le si için zor luk oluş tur mak ta dır. 2 Bar yum lu öze fa gus pa saj gra fi si, çe kim sı ra sın - da ki ma ruz ka lı nan yük sek rad yas yon ve GÖR nün sap tan ma sın da dü şük sen si ti vi te si ne de niy le güncel li ği ni yi tir miş bir tet kik tir. 2,10 Öze fa gi al ma no met ri sfink ter to nü sü hak kın - da bil gi ver mek te dir, fa kat sap ta nan ba sın cın reflü ye se bep olup ol ma dı ğı nı gös ter mek te ye ter siz ka lır. 14 Bern ste in asit per füz yon tes ti n de dis tal öse fa - gu sa yer leş ti ri len bir na zo gas trik son da dan ön ce 15 da ki ka sü rey le fiz yo lo jik se rum, da ha son ra 5 ml/da ki ka hız da semp tom olu şa na ka dar ve ya 45 da ki ka sü rey le 0.1 N HCl in füz yo nu ya pıl mak ta dır. Özel lik le ref lü sü bu lun ma dı ğı hal de mo ti li te bozuk lu ğu olan has ta lar da yan lış po zi tif so nuç ve re - bil mek te dir. 17,18 Fi be rop tik öze fa gos ko pi özo fa gus mu ko za sı nın di rekt ola rak gö rül me si ne ve ge rek ti ğin de his to pa - to lo jik in ce le me için do ku ör ne ği alın ma sı na im - kan ver me si ne de niy le GÖR teş hi sin de kul la nı la nı la bi len yön tem ler den dir. Semp to ma tik GÖR has ta la rın da en dos ko pi de özo fa jit bul gu la rı ol ma ya bi lir, bu du rum da kar di o ö ze fa gi al bi leş ke - nin prok si ma lin den bi yop si ler alı na rak öze fa gus mu ko za sı nın ref lü nün er ken mik ros ko pik bul gu la - rı yö nün den in ce len me si ta nı da yar dım cı olur. İnva ziv bir yön tem ol ma sı, kü çük ço cuk lar da anes te zi ge rek ti re bil me si ve ko lay ula şı la bi lir bir yön tem olma ma sı ne de niy le non in va ziv yön tem ler den son - ra kul la nı lan bir yön tem dir. GÖR sin tig ra fi si fiz yo lo jik, sen si tif, non-in va - zif, kan ti ta tif, ko lay uy gu la na bi len, dü şük rad yas - yon ma ru zi ye ti olan bir tet kik ol ma sı ne de niy le gün cel li ği ni ko ru mak ta olup kli nik uy gu la ma lar da sık lık la kul la nıl mak ta dır. Asit ve ya asit ol ma yan ref lü yü tes pit ede bil me si ve ta kip te ko lay tek rar edi le bi lir li ği de di ğer yön tem le re olan üs tün lük le - rin den dir. Ya pı lan ça lış ma lar da GÖR sin tig ra fi si - nin sen si ti vi te si %75 ile %100 ara sın da, 11 spe si fi te si ise %81.2 ile %100 ara sın da bil di ril miş tir. 12 Bu ret ros pek tif ça lış ma da GÖR sin tig ra fi si çeki mi ya pı lan 853 has ta ara sın dan so nu cu po zi tif olan 103 va ka de ğer len di ril miş ve po zi tif lik de re - ce si üze rin de et ki li ola bi le ce ği dü şü nü len yaş, cinsi yet AS YE ne de niy le has ta ne de ya ta rak te da vi alıp al ma dı ğı nı gös te ren de ğiş ken ler ile iliş ki le ri in ce - len miş tir. GE REÇ VE YÖN TEM LER Ocak 2008 ile Ma yıs 2009 ta rih le ri ara sın da GÖR sin tig ra fi tet ki ki ya pı lan 853 has ta ara sın dan so nu - cu po zi tif ola rak de ğer len di ri len 103 ol gu in ce len - di. GÖR sin tig ra fi si pro to ko lü: Ço cuk lar ça lış ma - dan ön ce 3-4 sa at aç bı ra kıl dı. Ya şa gö re be lir le nen sı vı gı da nın (süt ve ya por ta kal su yu) içi ne mci Tc 99m DTPA (MON.DTPA.KIT- MON ROL- GEB ZE) ek len di. Ço cuk otu rur po zis yon day ken ha zır la nan rad yo ak tif işa ret li gı da içi ril di, ar dın dan has ta sa kin le şe ne ka dar ge ri de ka lan rad yo ak tif işaret len me miş gı da içi ri le rek ağız boş lu ğu ve öze fa - Turk J Nucl Med 2010;19(3) 139

3 Mehmet Tarık TATOĞLU ve ark. GASTROÖZEFAGİAL REFLÜ SİNTİGRAFİ SONUÇLARI POZİTİF OLAN ÇOCUKLARDA... gus ta ak ti vi te kal ma sı ön len di. Has ta su pin po zis - yon da ola cak şekil de ya tı rıl dı. Gö rün tü le me gam - ma ka me ra (E-cam, Si e mens, Chi ca go, IL, USA, dü şük ener ji li, yük sek re zo lüs yon lu, pa ra lel de lik - li ko li ma tör) ile an te ri or po zis yon da, tüm mi de ve to raks gö rün tü le me ala nı na gi re cek şekil de ya pıl - dı. Gö rün tü ler di na mik ola rak 1 gö rün tü/20 sa ni ye ola cak şekil de 20 da ki ka sü re sin ce 64 x 64 mat riks - te kay de dil miş olup, si ne ola rak, gör sel ola rak ve kon trast art tı rı la rak in ce len di. Öze fa gus 1/3 alt bölge si ve ya da ha üst se vi ye ler de iz le nen ak ti vi te varlı ğı ve ya öze fa gus ak ti vi te si nin baş lan gıç mi de sa yı mı na ora nı nın >%5 ol du ğu ol gu lar pa to lo jik ka - bul edil di. 1 Ref lü şid de ti pa ra met re si ni be lir ler ken 20 daki ka lık çe kim sü re sin ce 5 ve al tın da ki sa yı da ki ref - lü epi zo du olan ref lü ler ha fif; 20 da ki ka lık çe kim sü re sin ce 5 in üs tün de ref lü epi zo du içe ren ler şiddet li ref lü ola rak ka bul edil di. 1,2,13,14 Aşa ğı da ne ga tif (Şekil 1), ha fif (Şekil 2) ve şiddet li po zi tif (Şekil 3) GÖR sin tig ra fi si so nuç la rı göste ril mek te dir. BUL GU LAR Ana li ze geç me den ön ce kul la nı lan de ğiş ken le rin is - ta tis tik sel özel lik le ri in ce len miş tir. De ğiş ken le rin ta nım la yı cı is ta tis tik le ri aşa ğı da ki gi bi dir: Ref lü Şid de ti: Ana li ze da hil edi len le rin GÖR şid de ti; %78.6 sın da ha fif, %21.4 ün de ise şid det li ola rak sap tan mış tır (Şekil 4 ve Tab lo 1). Cin si yet: Ana li ze da hil edi len le rin cin si yet dağı lı mı na ba kıl dı ğın da; yak la şık %38 inin kız, %62 si nin ise er kek ol du ğu gö rül mek te dir (Şekil 5 ve Tab lo 2). AS YE Ya tış: Ana li ze da hil edi len le rin da ha ön - ce AS YE ne de niy le has ta ne de ya tı rı la rak te da vi ya pı lıp ya pıl ma ma du rum la rı na ba kıl dı ğın da; %58.3 üne ya tı rı la rak te da vi ya pıl ma mış, %41.7 si - ne ise ya ta rak te da vi ya pıl mış ol du ğu gö rül mek te - dir (Şekil 6 ve Tab lo 3). Yaş: Ana li ze da hil edi len le rin yaş la rı na ba kıl - dı ğın da; ço ğun lu ğu nu (yak la şık %75) 1 yaş al tı guru bu nun oluş tur du ğu gö rül mek te dir. Yak la şık %7 si 1-2 yaş ara sı; yak la şık %6 sı 2-3 yaş ara sı; ŞEKİL 1: Negatif gastroözefagial reflü sintigrafisi. Mideden özefagusa aktivite geçişi izlenmemektedir. 140 Turk J Nucl Med 2010;19(3)

4 GASTROÖZEFAGİAL REFLÜ SİNTİGRAFİ SONUÇLARI POZİTİF OLAN ÇOCUKLARDA... Mehmet Tarık TATOĞLU ve ark. ŞEKİL 2: Hafif şiddette GÖR açısından pozitif sintigrafik çalışma. Dinamik çalışmanın 5 ve 6. görüntülerinde mideden özefagusa aktivite geçişi izlenmektedir. ŞEKİL 3: Al tın cı gö rün tü ile 11. gö rün tü ara sın da ve gö rün tü ara sın da bir den faz la gö rün tü de de vam eden, şid det li gas tro ö ze fa gi al ref lü açı sın dan po zitif sin tig ra fik ça lış ma göz len mek te dir. Turk J Nucl Med 2010;19(3) 141

5 Mehmet Tarık TATOĞLU ve ark. GASTROÖZEFAGİAL REFLÜ SİNTİGRAFİ SONUÇLARI POZİTİF OLAN ÇOCUKLARDA... De ğiş ken le re ait ta nım la yı cı is ta tis tik ler in ce - len dik ten son ra de ğiş ken ler ara sı çap raz iliş ki le ri gös te ren tab lo lar ve GÖR şid de ti nin cin si yet, yaş ve AS YE ne de niy le ya ta rak te da vi alıp al ma ma değiş ken le ri ne gö re is ta tis tik sel ola rak an lam lı bir fark gös te rip gös ter me di ği nin an la şıl ma sı ama cıy la test ler ya pıl mış tır. ŞEKİL 4: Reflü şiddetinin yüzdelik dağılımı. TABLO 1: Reflü şiddetine göre dağılım. Reflü Şıddet Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Hafif (.00) Şiddetli (1.00) Toplam Cin si yet ve Ref lü Şid de ti: Cin si yet ile GÖR şid de ti ara sın da ki iliş ki ye ba kıl dı ğın da, GÖR şidde ti ha fif olan lar dan 29 unun kız, 52 si nin er kek ve şid det li olan lar dan 10 unun kız, 12 si nin er kek oldu ğu göz len mek te dir. Yüz de lik da ğı lım lar in ce - len di ğin de, cin si ye ti kız olan la rın %74 ün de ha fif, %26 sın da şid det li; er kek olan la rın %81 in de ha fif ve %19 un da şid det li GÖR gö rül dü ğü tes pit edi le - bil mek te dir (Tab lo 5). Ay rı ca GÖR şid de ti nin cin si ye te gö re an lam lı bir fark gös te rip gös ter me di ği nin be lir len me si amacıy la, ba ğım sız 2 ör nek t-tes ti ya pıl mış tır. Hi po - tez ler: H 0 : Cin si yet le ri ne gö re GÖR şid de ti açı sın dan or ta la ma lar ara sın da fark yok tur. µ 1 =µ 2 H 1 : Cin si - ŞEKİL 5: Cinsiyetin yüzdelik dağılımı. TABLO 2: Cinsiyete göre dağılım. Cinsiyet Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Kız (.00) Erkek (1.00) Toplam yak la şık %5 i 3-4 yaş ara sı; yak la şık %3 ü 4-5 yaş ara sı ve yak la şık %5 i 5 yaş üs tü dür (Şekil 7 ve Tab - lo 4). ŞEKİL 6: Alt so lu num yo lu en fek si yo nu ne de niy le ya ta rak te da vi alıp al ma ma nın yüz de lik da ğı lı mı. TABLO 3: Alt solunum yolu enfeksiyonu nedeniyle yatarak tedavi alıp almamaya göre dağılım. ASYE Yatış Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde Yatış yok (.00) Yatış var (1.00) Toplam Turk J Nucl Med 2010;19(3)

6 GASTROÖZEFAGİAL REFLÜ SİNTİGRAFİ SONUÇLARI POZİTİF OLAN ÇOCUKLARDA... Mehmet Tarık TATOĞLU ve ark. ŞEKİL 7: Yaşın yüzdelik dağılımı. *Yaş: ay olarak verilmiştir. yet le ri ne gö re GÖR şid de ti açı sın dan or ta la ma lar ara sın da fark var dır. µ 1 µ 2 şek lin de ku rul muş tur. Test iki aşa ma da ger çek leş ti ril mek te dir; var yans la - rın ho mo jen li ği için Le ve ne nin tes ti ve or ta la ma - la rın eşit li ği için t tes ti kul la nıl mış tır. Le ve ne Test so nuç la rı na gö re, %95 gü ven dü ze yin de var yans lar ho mo jen dir *, t test so nuç la rı na gö re H 0 hi po te zi red de di le mek te cin si yet le ri ne gö re GÖR şid de ti açı sın dan or ta la ma lar ara sın da fark ol ma dı ğı so nu - cu na va rıl mak ta dır ** (Tab lo 6). AS YE Ya tış ve Ref lü Şid de ti: Da ha ön ce AS YE ne de niy le has ta ne de ya tı rı la rak te da vi ya pı lıp yapıl ma dı ğı ile GÖR şid de ti ara sın da ki iliş ki ye ba kıl - dı ğın da, GÖR şid de ti ha fif olan lar dan 49 unun da ha ön ce has ta ne ye ya tı rı la rak te da vi si nin ya pıl ma dı - ğı, 32 si nin ya tı rı la rak te da vi si nin ya pıl dı ğı; şid det - li ref lü sü olan lar dan 11 inin has ta ne de ya tı rı la rak te da vi si nin ya pıl ma dı ğı ve 11 inin ya tı rı la rak te da - vi edil di ği göz len mek te dir. Yüz de lik da ğı lım lar, da - ha ön ce AS YE ne de niy le has ta ne de ya tı rı la rak te da vi al ma yan la rın %82 sin de ha fif ve %18 in de şid det li; te da vi alan la rın %74 ün de ha fif ve %26 sın da şid det li GÖR gö rül müş ol du ğu nu ifa de et mek te dir (Tab lo 7). * H 0 hipotezi: varyanslar homojendir (eşittir). F testi F tablo değeri ile karşılaştırılmakta ve H 0 hipotezi reddedilememektedir, aynı şekilde sig (0.111) değeri 0.05 den büyük olduğundan aynı sonuca ulaşılmaktadır. ** t hesap değeri 0.822; sig(0.413) >0.05. TABLO 4: Yaşa göre dağılım. Yaş (Ay) Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde üstü Total TABLO 5: Cinsiyet ile reflü şiddeti arasında çapraz tablo. Reflü Şiddet Hafif Şiddetli Toplam Cinsiyet Kız 29 (%74) 10 (%26) 39 Erkek 52 (%81) 12 (%19) 64 Toplam GÖR şid de ti nin AS YE ye gö re an lam lı bir fark gös te rip gös ter me di ği nin be lir len me si ama cıy la yapı lan test so nuç la rı na ba kıl dı ğın da %95 gü ven dü ze yin de var yans la rın ho mo jen ol du ğu gö rül - mek te dir. Ay rı ca AS YE ye gö re GÖR şid de ti açısın dan, or ta la ma lar ara sın da fark ol ma dı ğı so nucu na va rıl mak ta dır (Tab lo 8). Yaş ve Ref lü Şid de ti: Yaş ile GÖR şid de ti arasın da ki iliş ki ye ba kıl dı ğın da, GÖR şid de ti ha fif Turk J Nucl Med 2010;19(3) 143

7 Mehmet Tarık TATOĞLU ve ark. GASTROÖZEFAGİAL REFLÜ SİNTİGRAFİ SONUÇLARI POZİTİF OLAN ÇOCUKLARDA... TABLO 6: GÖR şiddetinin cinsiyetlerine göre değerlendirilmesi. Varyansların Eşitliği İçin Levene'nin Testi Ortalamaların Eşitliği için t-testi Farkların %95 Güven Aralığı F Prob. t Ser. Der. Prob. Ort. Farkı Standart Hataların Farkı Alt Üst Reflü Şiddet Varyanslar Eşittir Varyanslar Eşit Değildir olan lar dan 13 ünün ve şid det li ref lü sü olan lar dan 5 inin 1 ay lık be bek ler de or ta ya çık tı ğı gö rül mek - te dir. Ge nel de GÖR ün do ğum dan son ra ki 1 yıl içeri sin de sık lık la or ta ya çık tı ğı ve göz len me sık lı ğı nın ay dan aya azal dı ğı dik kat çek mek te dir yüz de lik değer ler in ce len di ğin de, ge nel de GÖR şid de ti nin tüm ay lar da da ha çok ha fif ola rak ger çek leş ti ği dik kat çek mek te dir (Tab lo 9). Yaş ta iki den faz la ka te go ri ol du ğu için, ya şın GÖR şid de ti ne et ki edip et me di ği nin an la şı la bil me - si ama cıy la, Ano va tab lo su ha zır lan mış tır. Le ve ne is - ta tis ti ği so nu cu na gö re var yans lar he te ro jen dir (sig (0.026) <0.05) ve F tes ti so nu cu na gö re yaş, GÖR şidde ti ne et ki et me mek te dir (sig (0.970) >0.05). Do la - yı sıy la, ya şa gö re GÖR şid de ti açı sın dan an lam lı bir fark ol ma dı ğı so nu cu na va rıl mak ta dır (Tab lo 10). TABLO 7: Alt solunum yolu enfeksiyonu nedeniyle yatarak tedavi yapılıp yapılmadığı ile reflü şiddeti arasında çapraz tablo. Reflü Şiddet Hafif Şiddetli Toplam ASYE Yatış Yatış yok 49 (%82) 11 (%18) 60 Yatış var 32 (%74) 11 (%26) 43 Toplam De ğiş ken le re ait is ta tis tik sel özel lik le rin, çap raz tab lo la rın ve ele alı nan de ğiş ken le rin GÖR şid de ti ne an lam lı ola rak et ki edip et me di ği nin is ta - tis tik sel ola rak in ce len me sin den son ra so nuç la rı destek le mek ama cıy la reg res yon ana li zi ya pıl mış tır. Po zi tif lik ora nı ha fif ve şid det li ola rak 2 ka te go ri ye ay rıl mış olan ka te go rik ba ğım lı de ğiş ke ni et ki le ye - TABLO 8: GÖR şiddetinin alt solunum yolu enfeksiyonu nedeniyle yatarak tedavi yapılıp yapılmadığına göre değerlendirilmesi. Varyansların Eşitliği İçin Levene'nin Testi Ortalamaların Eşitliği için t-testi Farkların %95 Güven Aralığı F Prob. t Ser. Der. Prob. Ort. Farkı Standart Hataların Farkı Alt Üst Reflü Şiddet Varyanslar Eşittir Varyanslar Eşit Değildir Turk J Nucl Med 2010;19(3)

8 GASTROÖZEFAGİAL REFLÜ SİNTİGRAFİ SONUÇLARI POZİTİF OLAN ÇOCUKLARDA... Mehmet Tarık TATOĞLU ve ark. TABLO 9: Yaş ile reflü şiddeti arasında çapraz tablo. Reflü Şiddet Yaş Hafif Şiddetli Toplam (%72) 5 (%28) (%80) 1 (%20) (%80) 2 (%20) (%80) 2 (%20) (%80) 1 (%20) (%70) 2 (%30) (%100) 0 (%0) (%80) 1 (%20) (%75) 1 (%25) (%75) 1 (%25) (%100) 0 (%0) (%75) 1 (%25) (%100) 0 (%0) (%100) 0 (%0) (%100) 0 (%0) (%100) 0 (%0) (%50) 1 (%50) (%100) 0 (%0) (%0) 2(%100) (%100) 0 (%0) (%50) 1 (%50) (%100) 0 (%0) (%100) 0 (%0) (%100) 0 (%0) (%100) 0 (%0) (%100) 0 (%0) (%100) 0 (%0) (%100) 0 (%0) (%100) 0 (%0) (%0) 1(%100) (%100) 0 (%0) (%100) 0 (%0) (%100) 0 (%0) 1 Toplam bi le ce ği dü şü nü len yaş, cin si yet, AS YE ne de ni ile has ta ne de ya ta rak te da vi alıp al ma dı ğı de ğiş ken le ri ana li ze da hil edil miş tir. İliş ki le ri or ta ya ko ya bil mek ama cıy la, 4 fark lı mo del ku rul muş ve ba ğım lı de ğiş - ke nin 2 de ğer al ma sı ya ni ka te go rik ol ma sı se be biy - le mo del ler iki li lo git mo de li ile tah min edil miş tir. SPSS ve Evi ews pa ket prog ram la rı ile çö züm ler yapı lıp ve bu doğ rul tu da yo rum lan mış tır. Tab lo 11 de Mo del 1 de cin si ye tin, Mo del 2 de ya şın, Mo del 3 de AS YE ne de niy le has ta ne de ya ta - rak te da vi alıp al ma dı ğı ve Mo del 4 te tüm bu değiş ken le rin be ra ber ce ba ğım lı de ğiş ken olan GÖR şid de ti üze rin de ki et ki si or ta ya çı ka rıl ma ya ça lı şıl - mış tır. Ba ğım sız de ğiş ken ler is ta tis tik sel ola rak anlam lı bu lu na ma mış tır. *** Ay nı so nu cu, mo de lin ge nel an lam lı lı ğı nı sı na ma ya yö ne lik ola rak ya pı - lan LR tes ti de doğ ru la mak ta dır, **** do la yı sıy la model ler ge nel ola rak an lam lı de ğil dir. Lo git mo del ler de R 2 ye ri ne he sap la nan ve ba ğım sız değiş ken le rin be ra ber ce ba ğım lı de ğiş ken üze rin de ki et ki de re ce si ni be lir le yen McFad den R 2 de ğer le ri de tüm mo del ler için ol duk ça dü şük tür. TABLO 10: GÖR şiddetinin yaşa göre değerlendirilmesi. Reflü Şiddet Levene İstatistiği Ser. Der.1 Ser. Der. Prob (a) ANOVA Kareler Serb. Ortalama Toplamı Der. Kare F Prob. Gruplar Arası Grup İçi Toplam TABLO 11: Logit model tahmin sonuçları. Reflü Şiddet Model 1 Model 2 Model 3 Model 4 Cinsiyet ( ) ( ) Yaş ( ) ( ) ASYE Yatış ( ) ( ) LR Test McFadden R * Parantez içindeki değerler z istatistikleridir. *** z istatistikleri % 95 güven düzeyinde normal dağılım tablosundaki kritik değerler ile karşılaştırılmış ve hiçbir z istatistiğin tablo kritik değerinden büyük olmadığı görülmüştür. **** LR istatistiği, %95 güven düzeyinde χ 2 tablo değeri ile karşılaştırılmış ve tüm modeller için tablo değerinden düşük oldukları görülmüştür. Turk J Nucl Med 2010;19(3) 145

9 Mehmet Tarık TATOĞLU ve ark. GASTROÖZEFAGİAL REFLÜ SİNTİGRAFİ SONUÇLARI POZİTİF OLAN ÇOCUKLARDA... TAR TIŞ MA GÖR sin tig ra fi si GÖR nün de ğer len di ril me sin de önem li tet kik ler den bi ri dir. Fiz yo lo jik, sen si tif, non-in va zif, ko lay uy gu la na bi len, dü şük rad yas yon ma ru zi ye ti olan bir gö rün tü le me yön te mi dir. Bu özel lik le rin den do la yı te da vi son ra sı ta kip te de avan taj sağ la mak ta dır. Araş tır ma mız da, GÖR şid de ti ile AS YE ara sında ki iliş ki de ğil, AS YE ne de niy le has ta ne de ya tı rı - la rak te da vi al ma ara sın da ki iliş ki de ğer len di rilmiş tir. Ay rı ca GÖR şid de ti ile yaş ve cin si yet iliş kile ri de ğer len di ril miş tir. Ref lü şid de ti li te ra tür de fark lı şekil ler de ifa de edil miş olup, ma ka le miz de sin tig ra fi tet ki ki sı ra - sın da ref lü epi zo du sık lı ğı nın ar tı şı pa ra met re si ni ref lü şid de ti nin ar tı şı de ğer len dir dik. Ref lü epi zodla rı nın sık lı ğın da ki de ğiş me le rin has ta lar da or ta ya çı ka bi le cek olan ök sü rük, kus ma ve or ta ya çı ka bi - le cek so lu num yo lu en fek si yon la rı nın gö rül me sıklı ğı nın ar tır dı ğın dan yo la çı ka rak bu araş tır ma ya pıl mış tır. Mo ri ge ri ve ark.; 34 haf ta ön ce si do ğan preterm in fat lar da yap mış ol duk la rı araş tır ma da sempto ma tik ve asemp to ma tik GER sap ta nan ol gu lar - da ki ref lü epi zod sa yı sın da ve yük sek de re ce li ref - lü oran la rı ara sın da be lir gin fark lı lık sap ta ma dık - la rı nı bil dir miş ler dir. 2 Padhy ve ark.nın yap tık la rı ça lış ma da; GÖR has ta lı ğı ile tek rar la yan so lu num yo lu en fek si yon - la rın da ki dik kat çe ki ci ar tış iliş ki si gös te ril miş ve GÖR sin tig ra fi si nin Bar yum lu öze fa gus gra fi sin den yük sek sen si ti vi te si, spe si fik olu şu GÖR ü sap ta ma ke sin li ği vur gu lan mış tır. 13 Ar gon ve ark.nın yap tık la rı ça lış ma da; GÖR has ta lı ğı kuş ku su ve yi ne le yen so lu num yo lu enfek si yo nu olan ço cuk has ta la ra çe kil miş olan GÖR sin tig ra fi le rin de %33 gi bi yük sek bir oran da GÖR sap ta mış lar dır. Ref lü po zi tif lik ora nı fiz yo lo jik reflü nün sık bek len di ği 0-2 yaş gru bun da en yük sek ola rak sap ta nır ken, fiz yo lo jik ref lü nün bek len me - di ği 2 yaş üs tü yaş gru bun da sap ta nan yük sek oranda ki ref lü bul gu su nun dik kat çe ki ci ol du ğu nu vur gu la mış lar dır. 14 GÖR şid de ti ile ço cuk lar da ki kro nik ök sü rük iliş ki si de Bin göl Boz ve ark. ta ra fın dan ya pı lan araş tır ma da vur gu lan mış tır. Ça lış ma da uy gu la mış ol duk la rı ök sü rük skor la ma sı ile ref lü epi zod la rı ara sın da ki iliş ki nin öne mi be lir til miş tir. 16 GÖR ile AS YE sık lı ğı ara sın da ki iliş ki ol du ğu ve GÖR nün AS YE sık lı ğı nı ar tır dı ğı bir çok yayın da bil di ril miş tir. 5,6,9,13-15 Fa kat li te ra tür de GÖR şid de ti ile yaş, cin si yet ve AS YE ne de niy le has ta - ne de ya tı rı la rak te da vi ara sın da ki iliş ki hak kın da ya yın bu lu na ma mış tır. SO NUÇ GÖR şid de ti ile cin si yet, yaş ve da ha ön ce AS YE ne de niy le has ta ne de ya ta rak te da vi alıp al ma ma de ğiş ken le ri ara sın da ki iliş ki nin is ta tis tik sel ola rak an lam lı ol ma dı ğı bir baş ka ifa de ile, bu de ğiş ken le - rin ço cuk lar da ki GÖR nün şid de ti üze rin de et ki li ol ma dı ğı söy le ne bil mek te dir. 1. Ars lan N, Gök ço ra N, Alan N, Er se le an T, Gün gör F, Ki rat li P, et al. Gas tro e o sep ha ge al Ref lux (GER) and Pul mo nary As pi ra ti on Study, Tur kish So ci ety of Nuc le ar Me di ci ne Pe di atry Task Gro up 2001;10(Suppl). 2. Mo ri ge ri C, Bhat tac har ya A, Muk ho padh yay K, Na rang A, Mit tal BR. Ra di o nuc li de scin tig - raphy in the eva lu a ti on of gas tro e sop ha ge al ref lux in sympto ma tic and asym pto ma tic preterm in fants. Eur J Nucl Med Mol Ima ging 2008;35(9): Ma ri no AJ, As sing E, Car bo ne MT, Hi att IM, KAYNAKLAR Heg yi T, Graff M. The in ci den ce of gas tro e - sop ha ge al ref lux in pre term in fants. J. Pe ri na - to logy 1995;15(5): Bar ring ton KJ, Tan K, Rich W. Ap ne a at disc - har ge and gas tro-esop ha ge al ref lux in the pre - term in fant. J Pe ri na to logy 2002;22(1): Cam cı og lu Y. Ap pro ach to a child with re current lo wer res pi ra tory tract in fec ti ons. Tur ki - ye Kli nik le ri J Pe di atr Sci 2007;3(2): Si pa hi T, Te ziç T, İpek çi o lu H, Uzel G. Re cur - rent or per sis tent lo wer res pi ra tory tract in fec - ti ons in in fancy: a study of 99 ca ses. Tur ki ye Kli nik le ri J Pe di atr 1994;3(3): Cey han İ, Kut lu T, Er kan T, Çul lu F, Tü may GT. Gas tro e sop ha ge al Ref lux in Chil dren: Eva lu a ti on of 120 Ca ses with Twenty-Fo ur Ho ur Esop ha ge al Ph Mo ni to ring. Türk Pe di at - ri Ar şi vi 1996;31(3): Sydney H, In: Tre ves ST edi tor, Gas tro e sop - ha ge al ref lux, esop ha ge al tran sit, gas tric emptying and pul mo nary as pi ra ti on, Pe di at ric Nuc le ar Me di ci ne. 2 nd ed. New York: Sprin ger; p Turk J Nucl Med 2010;19(3)

10 GASTROÖZEFAGİAL REFLÜ SİNTİGRAFİ SONUÇLARI POZİTİF OLAN ÇOCUKLARDA... Mehmet Tarık TATOĞLU ve ark. 9. Dur muş G, Üs tün F, Va tan se ver Ü, Ka ya M, Ka ra sa li hoğ lu S, Ber kar da Ş. The scin tig rap - hic as sess ment of gas tro e sop ha ge al ref lux in chil dren with re cur rent res pi ra tory in fec ti ons. Türk Pe di at ri Ar şi vi 2002;37(1): Aks gla e de K, Pe der sen JB, Lan ge A, Funch- Jen sen P, Thom me sen P. Gas tro-esop ha ge - al ref lux de mons tra ted by ra di og raphy in in fants less than 1 ye ar of age: com pa ri son with ph mo ni to ring. Ac ta Ra di o lo gi ca 2003;44(2): Kash yap R, Shar ma R, Ma dan N, Sach dev G, Chop ra MK, Chop ra K. Eva lu a ti on of ra di o - nuc li de gas tro e sop ha gog raphy as a su i tab le scre e ning test for de tec ti on of gas tro e sop ha - ge al ref lux. In di an Pe di atr 1993;30(5): Sydney H. Gas tric emp tying, gas tro e sop ha - ge al ref lux and esop ha ge al mo ti lity. In: Mic ha - el JG, Step hen KT, eds. Ef fec ti ve use of com pu ters in nuc le ar me di ci ne. Prac ti cal cli n- i cal app li ca ti ons in the ima ging la bo ra tory. New York: McGraw-Hill; p Padhy AK, Go pi nath PG, Shar ma SK, Pra sad AK, Aro ra NK, Ti wa ri DC. Ra di o nuc li de de tecti on of gas tro e sop ha ge al ref lux in chil dren suffe ring from re cur rent lo wer res pi ra tory tract in fec ti on. In di an J Pe di atr 1990;57(4): Ar gon M, Mut lu ko ca N, Duy gun Ü, Oral A, De - mir E. Yi ne le yen so lu num yo lu en fek si yon lu ço cuk lar da gas tro ö zo fa gi yal ref lü sin tig ra fi si - nin de ğe ri. Turk J Nucl Med 2005;14(3): Mor ton RE, Whe at ley R, Min ford J. Res pi ra - tory tract in fec ti ons du e to di rect and ref lux aspi ra ti on in chil dren with se ve re ne u ro di sa bi lity. Dev Med Child Ne u rol 1999;41(5): Bin gol Boz A, Ay din F, Cel me li F, Boz A, Ar tan R, Gun gor F. Do es gas tro e sop ha ge al ref lux scin tig raphy cor re la te with cli ni cal fin dings in chil dren with chro nic co ugh? Nucl Med Commun 2009;30(10): Fi eld SK, Evans JA, Pri ce LM. The ef fects of acid per fu si on of the esop ha gus on ven ti la ti on and res pi ra tory sen sa ti on. Am J Res pir Crit Ca re Med 1998;157(4): Jung B, Ste in bach J, Be a u mont C, Mit tal RK. Lack of as so ci a ti on bet we en esop ha ge al acid sen si ti vity de tec ted by pro lon ged ph mo ni to - ring and Bern ste in tes ting. Am J Gas tro en te - rol 2004;99(3): Turk J Nucl Med 2010;19(3) 147