บทท ๑ การประก นค ณภาพการศ กษา

Transcription

1 การประก นค ณภาพการศ กษาในประเทศไทย บทท ๑ การประก นค ณภาพการศ กษา... ๑. ความจ าเป นของการประก นค ณภาพการศ กษา ป จจ บ นม ป จจ ยภายในและภายนอกประเทศหลายประการท ท าให การประก นค ณภาพ การศ กษา เป นส งจ าเป นท ต องเร งด าเน นการ อาท การต นต วในเร องการประก นค ณภาพการศ กษาใน ประเทศต าง ๆ การส อสารท ไร พรมแดน การเพ มเสร ด านการค าและการบร การ ความคาดหว งของส งคม ส ทธ เสร ภาพของประชาชนในการร บร ข อม ลข าวสารตลอดจนข อจ าก ดในด านงบประมาณของประเทศ ป จจ ยเหล าน ได กระต นให ผ ท อย ในวงการศ กษาตระหน กถ งเร องการประก นค ณภาพการศ กษา ซ งปรากฏ ออกมาในพระราชบ ญญ ต การศ กษาแห งชาต พ.ศ.๒๕๔๒ ๒. การประก นค ณภาพการศ กษาตามพระราชบ ญญ ต การศ กษาแห งชาต พ.ศ.๒๕๔๒ พระราชบ ญญ ต การศ กษาแห งชาต พ.ศ.๒๕๔๒ แก ไขเพ มเต ม (ฉบ บท ๒) พ.ศ.๒๕๔๕ ได ก าหนดจ ดม งหมาย และหล กการของการจ ดการศ กษา ท ต องม งเน นค ณภาพและมาตรฐานการศ กษา โดย ก าหนดรายละเอ ยดไว ในหมวด ๖ มาตรฐานและการประก นค ณภาพการศ กษา มาตรา ๔๗ ก าหนดให ม ระบบ การประก นค ณภาพการศ กษาเพ อพ ฒนาค ณภาพและมาตรฐานการศ กษาท กระด บ ประกอบด วย ระบบ การประก นค ณภาพภายใน และระบบการประก นค ณภาพภายนอก และในวรรคสอง บ ญญ ต ว า ระบบ หล กเกณฑ และว ธ การประก นค ณภาพการศ กษา ให เป นไปตามท ก าหนดในกฎกระทรวง ซ งกระทรวงศ กษาธ การ ได ออกกฎกระทรวง ๒ ฉบ บ ค อ ๒.๑ กฎกระทรวง ว าด วยระบบ หล กเกณฑ และว ธ การประก นค ณภาพการศ กษาภายใน สถาน ศ กษา ระด บการศ กษาข นพ นฐาน พ.ศ.๒๕๔๖ ข อ ๒ วรรคสอง บ ญญ ต ว า ระบบการประก นค ณภาพ การศ กษาภายในสถานศ กษา เป นส วนหน งของการบร หารการศ กษา ซ งเป นกระบวนการพ ฒนาค ณภาพ การศ กษาอย างต อเน อง ประกอบด วย ๒.๑.๑ การจ ดระบบบร หารและสารสนเทศ ๒.๑.๒ การพ ฒนามาตรฐานการศ กษา ๒.๑.๓ การจ ดท าแผนพ ฒนาค ณภาพการศ กษา ๒.๑.๔ การด าเน นงานตามแผนพ ฒนาค ณภาพการศ กษา ๒.๑.๕ การตรวจสอบและการทบทวนค ณภาพการศ กษา ๒.๑.๖ การประเม นค ณภาพการศ กษา ๒.๑.๗ การรายงานค ณภาพการศ กษาประจ าป ๒.๑.๘ การผด งระบบการประก นค ณภาพการศ กษา

2 ๑ ๒ ๒.๒ กฎกระทรวง ว าด วยระบบ หล กเกณฑ และว ธ การประก นค ณภาพการศ กษาภายใน สถานศ กษา ระด บอ ดมศ กษา พ.ศ.๒๕๔๖ ข อ ๖ (๑) บ ญญ ต ว า ระบบและกลไกการประก นค ณภาพการศ กษา ของคณะว ชาและสถานศ กษาระด บอ ดมศ กษา โดยค าน งถ งองค ประกอบค ณภาพการศ กษาระด บอ ดมศ กษา ด งต อไปน ๒.๒.๑ ปร ชญา ปณ ธาน ว ตถ ประสงค และแผนด าเน นงาน ๒.๒.๒ การเร ยนการสอน ๒.๒.๓ ก จกรรมการพ ฒนาน ส ตน กศ กษา ๒.๒.๔ การว จ ย ๒.๒.๕ การบร การทางว ชาการแก ส งคม ๒.๒.๖ การท าน บ าร งศ ลปว ฒนธรรม ๒.๒.๗ การบร หารและการจ ดการ ๒.๒.๘ การเง นและงบประมาณ ๒.๒.๙ ระบบและกลไกการประก นค ณภาพการศ กษา การประก นค ณภาพภายใน มาตรา ๔๘ ก าหนดให หน วยงานต นส งก ดและสถานศ กษาจ ดให ม ระบบการประก นค ณภาพภายในสถานศ กษา และให ถ อว าการประก นค ณภาพภายในเป นส วนหน งของ กระบวนการบร หารการศ กษาท ต องด าเน นการอย างต อเน อง โดยม การจ ดท ารายงานประจ าป เสนอต อหน วย งานต นส งก ด หน วยงานท เก ยวข อง และเป ดเผยต อสาธารณชน เพ อน าไปส การพ ฒนาค ณภาพและมาตรฐาน การศ กษา และเพ อรองร บการประก นค ณภาพภายนอก การประก นค ณภาพภายนอก มาตรา ๔๙ ก าหนดให ม ส าน กงานร บรองมาตรฐานและ ประเม นค ณภาพการศ กษาม ฐานะเป นองค การมหาชน ท าหน าท พ ฒนาเกณฑ ว ธ การประเม นค ณภาพ ภายนอก และท าการประเม นผลการจ ดการศ กษา เพ อให ม การตรวจสอบค ณภาพของสถานศ กษา โดย ค าน งถ งความม งหมายและหล กการ และแนวการจ ดการศ กษาในแต ละระด บตามท ก าหนดไว ใน พระราชบ ญญ ต น ให ม การประเม นค ณภาพภายนอกของสถานศ กษาท กแห งอย างน อยหน งคร งในท กห าป น บต งแต การประเม นคร งส ดท าย และเสนอผลการประเม นต อหน วยงานท เก ยวข องและสาธารณชน มาตรฐานการศ กษาชาต ๑. มาตรฐานการศ กษา มาตรฐานการศ กษา หมายความว า ข อก าหนดเก ยวก บค ณล กษณะค ณภาพท พ งประสงค และมาตรฐานท ต องการให เก ดข นในสถานศ กษาท กแห ง และเพ อใช เป นหล กในการเท ยบเค ยง ส าหร บการ ส งเสร มและก าก บด แล การตรวจสอบ การประเม นผล และการประก นค ณภาพทางการศ กษา

3 ๑ ๓ ๒. ว ตถ ประสงค ของการก าหนดมาตรฐานการศ กษาของชาต ๒.๑ เพ อเป นเป าหมาย และแนวทางพ ฒนาการจ ดการศ กษาของชาต ในท กระบบและ ท กประเภทในระด บมหภาค เพ อเป นหล กและแนวทางในการก าหนดนโยบาย แผนพ ฒนาและจ ดการศ กษา รวมท งมาตรฐานการศ กษาท งการศ กษาข นพ นฐาน การอาช วศ กษา และการอ ดมศ กษา ๒.๒ เพ อเป นเคร องม อก าก บการตรวจราชการ การน เทศ การต ดตามและประเม นผล รวมท งการประก นค ณภาพ ๒.๓ เพ อให ทราบสถานภาพและความก าวหน าของการจ ดการศ กษาของชาต ระด บมหภาค ๒.๔ เพ อเป นมาตรฐานส าหร บการประก นค ณภาพภายนอกในระด บเขตพ นท การศ กษา และสถานศ กษา ๒.๕ เพ อเป นพ นฐานส าหร บการพ ฒนามาตรฐานการศ กษาของชาต ในระยะต อไป ๓. อ ดมการณ และหล กการในการจ ดการศ กษาของชาต พระราชบ ญญ ต การศ กษาแห งชาต พ.ศ.๒๕๔๒ แก ไขเพ มเต ม (ฉบ บท ๒) พ.ศ.๒๕๔๕ และนโยบายด านการศ กษาของร ฐบาลท ได แถลงต อร ฐสภา ต างม อ ดมการณ และหล กการการจ ดการศ กษา เพ อพ ฒนาส งคมไทยให เป นส งคมแห งการเร ยนร และเพ อให คนไทยท งปวงได ร บโอกาสเท าเท ยมก นทาง การศ กษา พ ฒนาตนได อย างต อเน องตลอดช ว ต อ นเป นเง อนไขไปส ระบบเศรษฐก จฐานความร ท พ งประสงค อ ดมการณ ส าค ญของการจ ดการศ กษา ค อ การจ ดให ม การศ กษาตลอดช ว ตและการสร าง ส งคมไทยให เป นส งคมแห งการเร ยนร การศ กษาท สร างค ณภาพช ว ตและส งคมบ รณาการอย างสมด ลระหว าง ป ญญาธรรม ค ณธรรม และ ว ฒนธรรม เป นการศ กษาตลอดช ว ตเพ อคนไทยท งปวง ม งสร างพ นฐานท ด ใน ว ยเด ก ปล กฝ งความ เป นสมาช กท ด ของส งคมต งแต ว ยการศ กษาข นพ นฐาน และพ ฒนาความร ความสามารถ เพ อการท างานท ม ค ณภาพ โดยให ส งคมท กภาคส วนม ส วนร วมในการจ ดการศ กษาได ตรงตามความต องการ ของผ เร ยน และสามารถตรวจสอบได อย างม นใจว า การศ กษาเป นกระบวนการของการพ ฒนาช ว ตและส งคม เป นป จจ ยส าค ญในการพ ฒนาประเทศ อย างย งย น สามารถพ งตนเองและพ งก นเองได และสามารถแข งข น ได ในระด บนานาชาต เพ อให เป นไปตามอ ดมการณ และหล กการในการจ ดการศ กษาด งกล าว จ งได ก าหนดมาตรฐาน และต วบ งช ไว ๓ มาตรฐานและ ๑๑ ต วบ งช ด งน มาตรฐานท ๑ ค ณล กษณะของคนไทยท พ งประสงค ท งในฐานะพลเม องและพลโลก คนไทย เป นคนเก ง คนด และม ความส ข ม ๕ ต วบ งช ค อ ๑.๑ ก าล งกาย ก าล งใจท สมบ รณ ๑.๒ ความร และท กษะท จ าเป นและเพ ยงพอในการด าเน นช ว ตและการพ ฒนาส งคม

4 ๑ ๔ ๑.๓ ท กษะการเร ยนร และการปร บต ว ๑.๔ ท กษะทางส งคม ๑.๕ ค ณธรรม จ ตสาธารณะ และจ ตส าน กในความเป นพลเม องไทยและพลโลก มาตรฐานท ๒ แนวการจ ดการศ กษา จ ดการเร ยนร ท ม งพ ฒนาผ เร ยนเป นส าค ญและการบร หารโดยใช สถานศ กษาเป นฐาน ม ๓ ต วบ งช ค อ ๒.๑ การจ ดหล กส ตรการเร ยนร และสภาพแวดล อมท ส งเสร มให ผ เร ยนได พ ฒนาตาม ธรรมชาต และเต มตามศ กยภาพ ๒.๒ ม การพ ฒนาผ บร หาร คร คณาจารย และบ คลากรทางการศ กษาอย างเป นระบบและม ค ณภาพ ๒.๓ ม การบร หารจ ดการ ท ใช สถานศ กษาเป นฐาน มาตรฐานท ๓ แนวการสร างส งคมแห งการเร ยนร /ส งคมแห งความร การสร างว ถ การเร ยนร และแหล งการเร ยนร ให เข มแข ง ม ๓ ต วบ งช ค อ ๓.๑ การบร การว ชาการและสร างความร วมม อระหว างสถานศ กษาก บช มชนให เป นส งคม แห งการเร ยนร /ส งคมแห งความร ๓.๒ การศ กษาว จ ย เสร มสร าง สน บสน นแหล งการเร ยนร และกลไกการเร ยนร ๓.๓ การสร างและการจ ดการความร ในท กระด บท กม ต ของส งคม ระบบค ณภาพ ๑. ค ณภาพ ม ความหมายโดยท วไป ๕ ล กษณะค อ ๑.๑ การม มาตรฐานความเป นเล ศโดยท ก าหนดมาตรฐานไว ตายต ว (Fixed standard of excellence) ๑.๒ ความตรงตามว ตถ ประสงค ท ต งไว (Fitness for purpose) ๑.๓ ประส ทธ ผล(Effectiveness) และการใช ทร พยากรให ค มค าท ส ด (Efficiency) ๑.๔ ตอบสนองความคาดหว งของล กค า (Conform to customers satisfaction) ๑.๕ การพ ฒนาให ด ย งๆ ข น (Enhancement / Improvement) ๒. ระบบค ณภาพโดยท วไป หมายถ ง โครงสร าง กระบวนการ ระบบและทร พยากรต างๆ ใน องค การท จ าเป นในการจ ดการค ณภาพ ระบบค ณภาพในป จจ บ นม หลายร ปแบบ แต ไม ว าจะเป นระบบ ค ณภาพใด สาระส าค ญอย ท กระบวนการบร หารจ ดการค ณภาพท ม การวางแผนค ณภาพ ม การควบค ม ตรวจสอบ ประเม น และปร บปร งการด าเน นงาน เพ อม งไปส การพ ฒนาค ณภาพอย างต อเน อง เช น

5 ๑ ๕ ๒.๑ ระบบ International Organization for Standardization (ISO) เป นระบบท ม การเน นในหล กการ เป าหมาย และจ ดประสงค สามารถใช เป น เคร องม อในการปร บปร งประส ทธ ภาพการผล ต หร องานบร การ ระบบ ISO เป นการสร างมาตรฐานในเร องต างๆ เช น ISO 9000 เป นเร องของมาตรฐานระบบการบร หารงานค ณภาพ ISO เป นเร องของมาตรฐานการ บร หารส งแวดล อม ISO เป นเร องของมาตรฐานส ขอนาม ยและความปลอดภ ยในสถานประกอบการ เป นต น ส าหร บ ISO 9000 ในป จจ บ น จะม การร บรองเฉพาะ ISO 9001 เท าน น และได ร บการยอมร บว า ม ความเหมาะสมท จะน ามาปร บใช ก บระบบการศ กษาได ๒.๒ ระบบ Total Quality Management (TQM) เป นระบบท ปร บปร งการวางแผน การจ ดองค กร และการท าความเข าใจในก จกรรมท เก ยวข องก บแต ละบ คคลในแต ละระด บ เพ อปร บปร งประส ทธ ภาพ ให ม ความย ดหย นเพ อท จะสามารถ แข งข นได TQM เป นระบบท สามารถน าไปใช ได ก บท กองค กร แกนส าค ญของระบบ TQM ค อ ความ ส มพ นธ ระหว างผ ผล ตและ ผ บร โภค ส วนส าค ญของกระบวนการอย ท การจ ดการท จ าเป นส าหร บระบบ เคร องม อ และท มงาน ๒.๓ ระบบ The Malcom Baldrige National Quality Award เป นระบบท ม แนวทางตรวจสอบค ณภาพองค กร จะตรวจสอบองค ประกอบ ๗ ด าน ค อ ด านการเป นผ น า ด านสารสนเทศและการว เคราะห ด านการจ ดท าแผนย ทธศาสตร ด านการพ ฒนา และบร หารทร พยากรมน ษย ด านกระบวนการผล ตบ ณฑ ต ว จ ย และบร การว ชาการ ด านส มฤทธ ผลทาง ว ชาการ และด านส มฤทธ ผลในการผล ตบ ณฑ ต ๒.๔ ระบบ CIPP ระบบ CIPP ม ช อเต มค อ Context, Input, Process, Product ซ งหมายถ ง การประเม น ตามด านต างๆท เก ยวข อง ๔ ด าน ค อ ด านบร บท ด านป จจ ยน าเข า ด านการด าเน นการ และด านการผล ต ๒.๕ ระบบ Input Process Output เป นระบบพ นฐานท ใช ก บท กวงการ ในการศ กษาสามารถใช ระบบน ได โดย พ จารณาว า ป จจ ยน าเข า (Input) กระบวนการ (Process) และป จจ ยผลผล ต (Output) ค ออะไร เช น ต วอย าง

6 ๑-๖ Input ทร พยากรคน ( อาจารย น กศ กษา ผ บร หาร บ คลากร) ทร พยากรเง น สภาพแวดล อม เคร องม ออ ปกรณ นโยบาย หล กส ตร แผน ป จจ ยเก อหน น Process กระบวนการบร หารจ ดการ กระบวนการเร ยน การสอน กระบวนการว จ ย กระบวนการให บร การ Output ปร มาณบ ณฑ ต ค ณภาพบ ณฑ ต บร การต าง ๆ ศร ทธาของประชาชน ๓. ระบบค ณภาพสถาบ นอ ดมศ กษา ได ค าน งถ งองค ประกอบค ณภาพ ๙ ด านการด าเน นงาน ของสถาบ นอ ดมศ กษาเป นส าค ญ ด งน นการควบค ม ตรวจสอบ และประเม นค ณภาพการศ กษาภายใน สถาบ นอ ดมศ กษา จ งต องจ ดระบบและกลไก ตลอดจนด ชน ช ว ดค ณภาพท สอดคล องก บองค ประกอบ ค ณภาพด งกล าว ปร ชญา/ปณ ธาน/ว ตถ ประสงค /แผนด าเน นงานของหน วยงาน/สถาบ น กระบวนการด าเน นการตามภารก จหล ก ๑. การจ ดการเร ยนการสอน ๒. การว จ ย ๓. การให บร การทางว ชาการแก ส งคม ๔. การท าน บ าร งศ ลปว ฒนธรรม ผลส มฤทธ กระบวนการบร หาร ๑. การบร หารและการจ ดการ ๒. การเง นและงบประมาณ ๓. ระบบและกลไกการประก นค ณภาพ

7 ๑ ๗ ระบบการประก นค ณภาพการศ กษา จ าแนกได เป น ๒ ส วน ค อ ๑. การประก นค ณภาพการศ กษาภายใน (Internal Quality Assurance) หมายถ ง การประเม นผล และการต ดตามตรวจสอบค ณภาพและมาตรฐานการศ กษาของสถาบ นการศ กษาจากภายใน โดยวงจร PDCA (Plan Do Check Act) เป นการปฏ บ ต โดยบ คลากรของสถาบ นการศ กษาหร อโดยหน วยงานต นส งก ดท ม หน าท ก าก บด แลสถาบ นการศ กษา ประกอบด วย ๑.๑ การควบค มค ณภาพ (Quality Control) จะประก นว าม การปฏ บ ต หน าท เป นไปตาม หน าท ความร บผ ดชอบ โดยการควบค มป จจ ยหร อต วแปรต างๆ ท ส งผลต อค ณภาพ การควบค มด งกล าวเน นท ระบบการก าก บด แลตนเอง (Self Regulating System) ในระด บบ คคล กองว ชา กรมน กเร ยน/กองการ ปกครอง และสถาบ น ๑.๒ การตรวจสอบค ณภาพ (Quality Audit) หมายถ ง การตรวจสอบผลการด าเน นการของ ระบบและกลไกควบค มค ณภาพการศ กษาภายใน ท สถาบ นการศ กษาได จ ดให ม ข น โดยจะเป นการตรวจสอบ เช งระบบ ม งเน นการพ จารณาว า สถาบ นได ม ระบบควบค มค ณภาพหร อไม ได ใช ระบบท พ ฒนา ข นเพ ยงใด และม ข นตอนการด าเน นการท จะท าให เช อถ อได หร อไม ว าการจ ดการศ กษาเป นไปอย างม ค ณภาพ ๑.๓ การประเม นค ณภาพ (Quality Assessment) หมายถ ง การประเม นค าระด บค ณภาพของ ก จกรรมเฉพาะอย างในหน วยงาน เช น ค ณภาพการจ ดการศ กษา ค ณภาพของงานว จ ย ค ณภาพของการสอน เป นต น โดยม จ ดเน นท โปรแกรมว ชา การประเม นจะใช ว ธ การศ กษาตนเอง (Self Study) การประเม นทาง ว ชาการจากภายนอก (External Peer Review) และการใช ต วบ งช ว ดพฤต กรรม (Performance Indicators) ๒. การประก นค ณภาพการศ กษาภายนอก (External Quality Assurance) หมายถ ง การประเม นผล และการต ดตามตรวจสอบค ณภาพและมาตรฐานการศ กษาของสถาบ นการศ กษาจากภายนอกโดย ส าน กงาน ร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษา หร อบ คคล หร อหน วยงานภายนอกท ส าน กงานด งกล าว ร บรอง เพ อเป นการประก นค ณภาพและให ม การพ ฒนาค ณภาพและมาตรฐานการศ กษาของสถาบ น การศ กษา ประกอบด วย ๒.๑ การตรวจสอบค ณภาพท ผ านกระบวนการประก นค ณภาพภายใน ๒.๒ การประเม นค ณภาพ ๒.๓ การให การร บรอง

8 หล กการของการประก นค ณภาพการศ กษา ๑ ๘ ๑. การสร างความม นใจและสร างความพ งพอใจในค ณภาพการศ กษา ๒. การป องก นป ญหา ต องม การวางแผนและเตร ยมการ ๓. การต งม นบนหล กว ชาในการพ ฒนาหล กว ชาช พ ๔. การด าเน นงานสามารถต ดตามตรวจสอบและประเม นตนเองได ๕. การด าเน นงานเน นค ณภาพในการปฏ บ ต งานท กระด บท กข นตอน ๖. การสร างความร ท กษะและความม นใจให ก บบ คลากรในสถานศ กษา ๗. การประสานส มพ นธ ในองค กร บ คลากรในพ นท ๘. การเน นภาวะผ น าของผ บร หาร ว ตถ ประสงค ของการประก นค ณภาพการศ กษา ๑. ว ตถ ประสงค ท วไป ๑.๑ เพ อให ทราบระด บค ณภาพของสถาบ นการศ กษาในการด าเน นภารก จด านต างๆ ๑.๒ กระต นเต อนให สถาบ นการศ กษาพ ฒนาค ณภาพการศ กษาและประส ทธ ภาพการ บร หารจ ดการอย างต อเน อง ๑.๓ เพ อให ทราบความก าวหน าของการพ ฒนาค ณภาพการศ กษาของสถาบ นการศ กษา ๑.๔ เพ อรายงานสภาพและพ ฒนาการในด านค ณภาพและมาตรฐานของสถาบ นการศ กษา ต อสาธารณชนและหน วยงานท เก ยวข อง ๒. ว ตถ ประสงค เฉพาะ ๒.๑ เพ อตรวจสอบย นย นสภาพจร งในการด าเน นงานของสถาบ นการศ กษา และประเม น ค ณภาพการศ กษาตามมาตรฐานการศ กษาอย างม ประส ทธ ภาพ ตามกรอบแนวทางและว ธ การท ก าหนด และ สอดคล องก บระบบการประก นค ณภาพการศ กษาของสถาบ นการศ กษาและหน วยงานต นส งก ด ๒.๒ เพ อให ได ข อม ลซ งช วยสะท อนให เห น จ ดเด น จ ดท ควรพ ฒนาของสถาบ น การศ กษา เง อนไขของความส าเร จ และสาเหต ของป ญหา ๒.๓ เพ อช วยเสนอแนะแนวทางปร บปร งและพ ฒนาค ณภาพการศ กษาแก สถาบ นการศ กษา และ หน วยงานต นส งก ด ๒.๔ เพ อส งเสร มให สถาบ นการศ กษาม การพ ฒนาค ณภาพและประก นค ณภาพภายใน อย างต อเน อง ๒.๕ เพ อรายงานผลการประเม นค ณภาพและมาตรฐานการศ กษาของสถาบ นการศ กษา ต อหน วยงานท เก ยวข องและสาธารณชน

9 ๑ ๙ กระบวนการส าค ญของการประก นค ณภาพการศ กษา ๑. การควบค มค ณภาพ เป นการด าเน นงานประก นค ณภาพการศ กษาภายใน โดยสถาบ นการศ กษาจ ดระบบและ กลไกการควบค มภายในขององค ประกอบหร อป จจ ยท ม ผลต อการผล ตน กเร ยนหร อน กศ กษา เช น ประกาศ นโยบายการประก นค ณภาพการศ กษา การแต งต งคณะกรรมการและผ ร บผ ดชอบ ม ระบบการตรวจสอบและ ประเม นผลการด าเน นงานภายใน เพ อการพ ฒนาค ณภาพเข าส มาตรฐานท ก าหนดไว ประกอบด วย ๑.๑ การก าหนดมาตรฐานการศ กษา โดยหน วยงานต นส งก ดและสถาบ นการศ กษา ก าหนด มาตรฐานการศ กษาให สอดคล องก บมาตรฐานการศ กษาของชาต และจ ดท าข อม ลพ นฐานการศ กษาไว เพ อใช ในการพ ฒนาค ณภาพต อไป ๑.๒ การพ ฒนาเข าส มาตรฐาน หน วยงานต นส งก ดและสถาบ นการศ กษาจ ดท าแผนเพ อใช เป นแนวทางในการด าเน นงานพ ฒนาค ณภาพเข าส มาตรฐานท ก าหนดไว ในด านการพ ฒนาหล กส ตร ส อ การพ ฒนาคร และบ คลากร ธรรมน ญสถานศ กษา การเร ยนการสอน การแนะแนว การจ ดการเร ยนการสอน และ การประเม นผล เป นต น ท งน โดยเน นระบบและกลไกการปฏ บ ต งานตามแผน ต ดตาม ก าก บการด าเน นงาน อย างจร งจ งและต อเน อง ๒. การตรวจสอบ เป นการด าเน นงานประก นค ณภาพภายในของสถาบ นการศ กษา และหน วยงานต นส งก ด เพ อย นย นเป าหมายท ก าหนด ม งไปส มาตรฐานท ต องการ โดยการตรวจสอบค ณภาพจะตรวจสอบว า สถาบ นการศ กษา ม ระบบและกลไกควบค มค ณภาพการศ กษาหร อไม ตรวจสอบการด าเน นงานของระบบ และกลไกควบค มค ณภาพการศ กษาภายในและข นตอนการด าเน นงาน สร ปค อ ๒.๑ การตรวจสอบและทบทวนการด าเน นงาน ท งระบบด วยตนเองของสถาบ นการศ กษา เพ อน าข อม ลมาปร บปร งและพ ฒนาการจ ดการศ กษาอย างต อเน องสม าเสมอ และรายงานผลต อผ ปกครอง ผ ร บผ ดชอบการจ ดการศ กษา ๒.๒ การตรวจสอบและทบทวนค ณภาพการศ กษาสถาบ นการศ กษา โดยหน วยงานต นส งก ด เพ อส งเสร ม สน บสน นและ/หร อใช มาตรการในการส งเสร มพ ฒนาค ณภาพการศ กษาให เป นไปตามมาตรฐาน การศ กษาท ก าหนดไว ๓. การประเม นค ณภาพ เป นการประเม นค าระด บค ณภาพของก จกรรมเฉพาะอย างในหน วยงาน เช น ค ณภาพการจ ด การศ กษา ค ณภาพของงานว จ ย ค ณภาพของการสอน เป นต น การประเม นค ณภาพภายในจะใช ว ธ การศ กษา ตนเอง(Self Study) และการประเม นตนเอง (Self Assessment) ส วนการประเม นค ณภาพภายนอกเป นการ ด าเน นงานโดยส าน กงานร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษา เพ อประเม นผลและร บรองว า สถาบ นการศ กษาจ ดการศ กษาได ค ณภาพตามมาตรฐานการศ กษาท ก าหนดไว

10 ๑ ๑๐ ความส มพ นธ ระหว างการประก นค ณภาพภายในและภายนอก การประก นค ณภาพภายใน เป นการตรวจสอบ การควบค ม การต ดตาม ประเม นผลค ณภาพและ มาตรฐานการศ กษาของสถาบ นการศ กษาจากภายใน โดยบ คลากรของสถาบ นการศ กษาน นเอง หร อโดย หน วยงาน ต นส งก ดท ม หน าท ก าก บด แลสถาบ นการศ กษาน น ผลจากการตรวจสอบค ณภาพภายใน ค อ ม การวางระบบงานท ม ระบบและกลไกช ดเจน ม การด าเน นงานรวมท งม การพ ฒนาฐานข อม ลในด านต างๆ ส วนการประก นค ณภาพภายนอกเป นการประเม นค ณภาพการจ ดการศ กษา การต ดตาม การตรวจสอบ ค ณภาพและมาตรฐานการศ กษาของสถาบ นการศ กษาซ งกระท าโดยส าน กงานภายนอกหร อผ ประเม น ภายนอก เพ อม งให ม การพ ฒนาค ณภาพและมาตรฐานของสถาบ นการศ กษาให ด ย งข น การประก นค ณภาพภายใน จะเน นการตรวจสอบและการประเม นค ณภาพและมาตรฐาน การศ กษาด านต างๆ ของป จจ ยน าเข า (Input) และกระบวนการ (Process) ส วนการประก นค ณภาพภายนอก จะเน นการประเม นค ณภาพและมาตรฐานการศ กษาในด านต างๆ ของผลผล ต (Output) และผลล พธ (Outcome) ด งน นการประก นค ณภาพภายในย อมส งผลถ งการประก นค ณภาพภายนอกโดยตรง การประเม นค ณภาพภายนอก จะใช ต วบ งช ตามมาตรฐานต างๆ ในการประเม นผลการด าเน นงาน ของสถาบ นการศ กษา รวมท งการตรวจเย ยมสถาบ น ซ งในการประเม นต องค าน งถ งปร ชญา พ นธก จ และ ล กษณะการเร ยนการสอนของแต ละสถาบ นการศ กษา โดยสถาบ นการศ กษาจะต องม การจ ดท ารายงาน ประจ าป เตร ยมเอกสาร ข อม ลในด านต างๆ รวมถ งข อม ลตามต วบ งช และรายงานการประเม นตนเอง อย างน อย ๓ ป การศ กษา โดยสามารถจ ดท าในร ปแบบ CD ROM หร อ E - SAR (Electronic Self Assessment Report) เพ อพร อมร บการประเม นภายนอกจากส าน กงานร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพ การศ กษา หร อ สมศ. ต อไป พระราชบ ญญ ต การศ กษาแห งชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ ในหมวด ๖ ว าด วยมาตรฐานและการประก น ค ณภาพการศ กษา มาตรา ๔๙ ได ก าหนดให ม ส าน กงานร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษา เร ยกโดยย อว า สมศ. ม ฐานะเป นองค การมหาชน ซ งประกาศในราชก จจาน เบกษา เล มท ๑๑๗ ตอนท ๙๙ ก เม อว นท ๓ พฤศจ กายน ๒๕๔๓ และม ผลบ งค บใช ต งแต ว นท ๔ พฤศจ กายน ๒๕๔๓ ว ตถ ประสงค ของการจ ดต งส าน กงาน เพ อพ ฒนาเกณฑ และว ธ การประเม นค ณภาพภายนอก และท าการประเม นผลการจ ดการศ กษาเพ อให ม การตรวจสอบค ณภาพของสถานศ กษา โดยค าน งถ ง ความม งหมาย หล กการ และแนวการจ ดการศ กษาในแต ละระด บตามท ก าหนดไว ในกฎหมายว าด วย การศ กษาแห งชาต

11 ๑ ๑๑ คณะร ฐมนตร ได แต งต งคณะกรรมการบร หารส าน กงานร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพ การศ กษา เม อว นท ๑๙ ธ นวาคม ๒๕๔๓ ตามพระราชกฤษฎ กาจ ดต งส าน กงานร บรองมาตรฐานและประเม น ค ณภาพการศ กษา (องค การมหาชน) พ.ศ. ๒๕๔๓ จ านวน ๑๑ คน โดยให ม กรรมการโดยต าแหน ง จ านวน ๓ คน ได แก ปล ดกระทรวงการศ กษา ศาสนาและว ฒนธรรม (ป จจ บ น ค อ กระทรวงศ กษาธ การ) ประธานกรรมการพ ฒนาระบบการประเม นค ณภาพการศ กษาข นพ นฐาน และประธานกรรมการพ ฒนาระบบ การประเม นค ณภาพการศ กษาระด บอ ดมศ กษา และกรรมการผ ทรงค ณว ฒ จ านวน ๖ คน สรรหาจากผ ม ความร ความเช ยวชาญ และประสบการณ ทางด านการบร หาร มน ษยศาสตร ส งคมศาสตร หร อว ทยาศาสตร และเทคโนโลย ซ งในจ านวนน ต องเป นบ คคลซ งม ใช ข าราชการท ม ต าแหน งหร อเง นเด อนประจ ารวมอย ด วย ไม น อยกว า ๔ คน และให ผ อ านวยการเป นกรรมการและเลขาน การโดยต าแหน ง ส าน กงานร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษา(องค การมหาชน)ม อ านาจหน าท หล ก ด งน ๑. พ ฒนาระบบการประเม นค ณภาพภายนอก ก าหนดกรอบแนวทาง และว ธ การประเม น ค ณภาพภายนอกท ม ประส ทธ ภาพ และสอดคล องก บระบบการประก นค ณภาพของสถานศ กษาและ หน วยงานต นส งก ด ๒. พ ฒนามาตรฐานและเกณฑ ส าหร บการประเม นค ณภาพภายนอก ๓. ให การร บรองผ ประเม นภายนอก ๔. ก าก บด แลและก าหนดมาตรฐานการประเม นค ณภาพภายนอก ท ด าเน นการโดยผ ประเม น ภายนอก รวมท งให การร บรองมาตรฐาน ท งน ในกรณ จ าเป นหร อเพ อประโยชน ในการศ กษาว จ ยเพ อพ ฒนา ระบบการประเม นค ณภาพภายนอก ส าน กงานอาจด าเน นการประเม นค ณภาพภายนอกเองก ได ๕. พ ฒนาและฝ กอบรมผ ประเม นภายนอก จ ดท าหล กส ตรการฝ กอบรม และสน บสน นให องค กรเอกชน องค กรว ชาช พหร อว ชาการ เข ามาม ส วนร วมในการฝ กอบรมผ ประเม นภายนอกอย าง ม ประส ทธ ภาพ ๖. เสนอรายงานการประเม นค ณภาพและมาตรฐานการศ กษาประจ าป ต อคณะร ฐมนตร ร ฐมนตร ว าการกระทรวงการศ กษา ศาสนาและว ฒนธรรม(ป จจ บ น ค อ กระทรวงศ กษาธ การ) และส าน ก งบประมาณ เพ อประกอบการพ จารณาในการก าหนดนโยบายทางการศ กษา และการจ ดสรรงบประมาณเพ อ การศ กษา รวมท งเผยแพร รายงานด งกล าวต อหน วยงานท เก ยวข องและสาธารณชน ให ม การประเม นค ณภาพภายนอกของสถานศ กษาท กแห งอย างน อยหน งคร งในท กห าป น บต งแต การประเม นคร งส ดท าย และเสนอผลการประเม นต อหน วยงานท เก ยวข องและสาธารณชน นอกจากน ได ก าหนดไว ในบทเฉพาะกาลว าจะต องจ ดให ม การประเม นค ณภาพภายนอกของ สถานศ กษาท กแห ง ภายในหกป น บต งแต ว นท พระราชบ ญญ ต การศ กษาแห งชาต พ.ศ.๒๕๔๒ ใช บ งค บ

12 ๑ ๑๒ แผนภ ม ความส มพ นธ ระหว างการประก นค ณภาพภายในการประเม นค ณภาพภายนอก การประก นค ณภาพภายใน ปร ชญา ปณ ธาน ว ตถ ประสงค เป าหมาย แผน ด าเน น การ ด าเน นก จการ ในมาตรฐาน ค ณภาพตาม แผนงานท ก าหนด และรายงาน ตรวจสอบ และ ประเม น ตาม ต วบ งช รายงาน ประจ า ป การประเม นค ณภาพภายนอก การ ตรวจ เย ยม รายงาน ผลการ ประเม น การ ต ด ตาม ข อม ลย อนกล บเพ อพ ฒนา ข อม ลย อนกล บเพ อพ ฒนาปร บปร ง ความส าค ญและประโยชน ของการประก นค ณภาพการศ กษา ๑. เก ดการพ ฒนาค ณภาพของสถาบ นการศ กษาอย างต อเน องเข าส มาตรฐานสากล ๒. การใช ทร พยากรในการบร หารจ ดการของสถาบ นอ ดมศ กษาเป นไปอย างม ประส ทธ ภาพ ๓. การบร หารจ ดการสถาบ นการศ กษาเป นไปอย างม ประส ทธ ผล อ นจะท าให การผล ตผ ส าเร จ การศ กษาท กระด บ การสร างผลงานว จ ย และการให บร การว ชาการ เก ดประโยชน ส งส ด และตรงก บความ ต องการของส งคมและประเทศ ๔. ผ เร ยน/น กศ กษา ผ ปกครอง ผ จ างงาน และสาธารณชนม ข อม ลส าหร บการต ดส นใจท ถ กต องและ เป นระบบ ๕. สถาบ นการศ กษา หน วยงานบร หารการศ กษา และร ฐบาลม ข อม ลท ถ กต องและเป นระบบในการ ก าหนดนโยบาย วางแผน และบร หารจ ดการศ กษา