การว เคราะห ความเส ยง (Risk Analysis) รศ.ดร.พส เดชะร นทร คณะพาณ ชยศาสตร และการบ ญช จ ฬาลงกรณ มหาว ทยาล ย

Transcription

1 การว เคราะห ความเส ยง (Risk Analysis) รศ.ดร.พส เดชะร นทร คณะพาณ ชยศาสตร และการบ ญช จ ฬาลงกรณ มหาว ทยาล ย

2 การบร หารความเส ยง (Risk Management) ความเส ยง ป จจ ยท ม ผลกระทบต อการบรรล ว ตถ ประสงค และเป าหมายขององค กร การบร หารความเส ยง หมายถ ง กระบวนการท ใช ในการระบ ความเส ยง การว เคราะห ความเส ยง และการกาหนดแนวทางการควบค ม เพ อป องก น หร อลดความเส ยง การประเม นความเส ยงในหน วยงาน จะเป นการประเม นการปฏ บ ต งานในภาพรวมของหน วยงาน เพ อให ทราบเหต การณ ของความเส ยงและหาทางแก ไขและควบค มให ความเส ยงอย ในระด บท เก ด ความเส ยหายน อยท ส ด

3 ชน ดของความเส ยง ความเส ยงด านการเง น (Financial Risk) ความเส ยงด านการตลาด (Market Risk) ความเส ยงด านการดาเน นงาน (Operational Risk) ความเส ยงในการบร หารโครงการ (Project Risk) ความเส ยงด านย ทธศาสตร (Strategic Risk)

4 ข นตอนในการบร หารความเส ยง การระบ ถ งความเส ยง Identify risk การประเม นความเส ยง Risk assessment การตอบสนองต อความ เส ยง Risk response การปฏ บ ต และทบทวน Implement and review decision การให ข อม ลและการ ส อสาร Information & Communication ก จกรรมการควบค ม Control Activities

5 Risk Identification การระบ ความเส ยง เร มจากการระบ ว าม ความเส ยงอะไรบ าง? Proactive Pessimism การ มองโลกในแง ร ายเช งร ก What can go wrong and what are we going to do about it? แนวทางในการระบ ความเส ยง จากเป าประสงค เป าหมายท ต องการบรรล พ จารณาพ นธก จ บทบาทหน าท งาน

6 การประเม นระด บความเส ยง ความเส ยงแต ละประการ ม ระด บความร นแรง และ โอกาสในการเก ดท แตกต าง ก น การจะบร หารจ ดการความเส ยงน น ไม ต องดาเน นการในท กประการ เล อกใช เทคน คการว เคราะห ความเส ยงท เหมาะสม โดยบางคร งอาจไม จาเป นต องว เคราะห ในร ปต วเลข แต อาจว เคราะห ออกมาเป นระด บต างๆ สาค ญ มาก ปานกลาง หร อน อย เป นต น

7 การประเม นความเส ยง โอกาสท จะเก ด (Likelihood) ค อการพ จารณาว าป จจ ยเส ยงท ได เร ยงลาด บความสาค ญ ไว แล ว ม โอกาสท จะเก ดป จจ ยเส ยงน น ในระด บน อย มาก น อย ปานกลาง ส ง Probability, Opportunity ผลกระทบ (Impact) ค อ การนาป จจ ยเส ยงแต ละป จจ ยมาพ จารณาถ ง ความสาค ญว า หากเก ดข นแล วม ผลกระทบต อหน วยงาน มากน อยแค ไหนโดยอาจว ดเป นระด บน อย ปานกลาง ส ง Severity, Seriousness

8 โอกาสท จะเก ดเหต การณ ป... โอกาสท จะเก ดความเส ยง ความถ โดยเฉล ย คะแนน น าจะเก ดข นได มากท ส ดหร อเก ด ประจา (Extremely Likely) น าจะเก ดข นได หร อบ อยคร ง (Likely) เป นไปได หร อเก ดข นบ าง (Possible) ไม น าจะเก ดข นได หร อเก ดข น ได น อย (Unlikely) ยากท จะเก ดข น (Rare) 1 เด อนต อคร งหร อมากกว า 1 ป ไม เก น 5 คร ง 1 ป ต อคร ง 2-3 ป ต อคร ง 5 ป ต อคร ง

9 การกาหนดเกณฑ ประเม นเส ยงโดยพ จารณาจาก โอกาส Level Probability Description Rare น อยมาก Unlikely ไม ค อย Possible บางท Likely บ อย Almost Certain แน นอน เป น ประจา May occur only in exceptional circumstances (e.g. once in 10 years ท ก 10 ป ) Could occur at some time (e.g. once in 5 years ท ก 5 ป ) Might occur at some time (e.g. once in a years ท กป ) Will Probably occur in most circumstances (monthly ท กเด อน ) Is expected to occur in most circumstances ( e.g. daily ท กว น)

10 การกาหนดเกณฑ การประเม นความเส ยงแบบต อเน อง Consequence Ranking Level Descriptor ด านการเง น ด านความปลอดภ ย 1 Insignificant ไม ม ผล Low Financial loss no injuries 2 Minor เล กน อย Medium financial loss first aid treatment, on-site release immediately contained 3 Moderate ปานกลาง High financial loss medical treatment required, on-site release contained with outside assistance 4 Major มาก Major financial loss extensive required, off-site release with no detrimental effects 5 Catastrophic ส งมาก Huge financial loss death, toxic release, off-site with detrimental effects เป นอ นตราย

11 การกาหนดเกณฑ ในการประเม นความเส ยง โอกาส หร อ ความเป นไปได ใน การเก ดความเส ยง ระด บความร นแรงของ ความเส ยง

12 ต วอย างเกณฑ ในการประเม นความเส ยง Grade: Combined effect of Likelihood/Seriousness Seriousness low medium high EXTREME Likelihood low E D C A medium D C B A high C B A A

13 กาหนดเกณฑ และประเม นแล ว ทาอะไรต อ? นา โอกาส (หร อความน าจะเป น) x ผลกระทบ จ ดทาเป น Risk Map ค ดเล อกป จจ ยเส ยงท จะมาจ ดทาแผน บร หารความเส ยง

14 Opportunity Risk Map Impact

15 การจ ดการก บความเส ยง (Risk Planning) เป นการต ดส นใจว าจะทาอย างไรก บ ความเส ยงแต ละประเภท Risk Avoidance หล กเล ยงจากความเส ยง Risk Reduction ลด โอกาสท จะเก ดความเส ยง โดยการ กระทาบางอย างก อน เพ อให โอกาส ท จะเก ดความเส ยงลดน อยลง Risk Mitigation การหา แนวทางในการลดระด บความ ร นแรงของความเส ยง เม อความ เส ยงน นเก ดข น Risk Transfer โอนความ เส ยง เช น การซ อประก น Risk Acceptance ยอมร บความเส ยงน น ถ งแม ความ เส ยงจะเก ดข น และไม ทาอะไร ก อนท ความเส ยงจะเก ด

16 การกาหนดและประเม นความเส ยงส แผนบร หารความเส ยง การประเม นความ เส ยง เป าประสงค ต วช ว ด ป จจ ยเส ยง โอกาส ผลกระ ทบ การพ ฒนา และปร บปร ง ก จกรรมเพ อ ส งเสร มการ ท องเท ยว - จ านวน ก จกรรมด าน การท องเท ยว ท พ ฒนาและ ปร บปร ง - ระด บ ความสาเร จใน การจ ดก จรรม ส งเสร มการ ท องเท ยว (1) ก จกรรมจะม ความ น าสนใจและ ด งด ดให น กท องเท ยว มาเท ยว (2) การม ส วนร วม ของท กภาคส วน ในจ งหว ดต อการ จ ดก จกรรม (3) เป นก จกรรม ท ไม แตกต างจาก ของจ งหว ดอ น ระด บ ความ เส ยง การบร หารความ เส ยง ก อนพ ฒนาหร อ ปร บปร งก จกรรม จะต องด ความโดด เด นของจ งหว ด พร อมท งอาจจะต องม การว เคราะห ส งท น กท องเท ยวต องการ ให ช ดเจน ให ท กภาคส วนเข า มาม ส วนร วมใน ก จกรรมต งแต ระยะแรก และให ท ก คนเป นเจ าของ ตรวจสอบก จกรรม ของจ งหว ดอ นก อน และก จกรรมของ จ งหว ดควรยากจะอก เล ยนแบบได หน วยงาน ร บผ ดชอบ - สนง. ท องเท ยว จ งหว ด - ปชส. จ งหว ดและ สนง. ท องเท ยว - สนง. ท องเท ยว

17 ต วอย างแผนบร หารความเส ยง ลาด บท ความเส ยง ความไม แน นอนของ เสถ ยรภาพทาง การเม อง รายได ต ากว า ประมาณการอย างม สาระสาค ญ การกาก บด แลก จการ ไม สอดคล องก บ ความคาดหว งของผ ลงท นท งในป จจ บ น และอนาคต ความเส ยงเด ม โอกาส เก ด ผล กระทบ การจ ดการความเส ยงใน ป จจ บ น ความเส ยงท เหล ออย โอกาส เก ด ผล กระทบ ส ง ส งมาก ไม ม การดาเน นการ ส ง ส งมาก ปาน กลาง ส ง ส งมาก ส งมาก รศ.ดร.พส เดชะร นทร คณะพาณ ชยศาสตร และการบ ญช จ ฬาลงกรณ มหาว ทยาล ย จ ดต งฝ ายการตลาดเพ อ ศ กษาความต องการของ ตลาด -จ ดให ม คณะกรรมการ ตรวจสอบ -จ ดให ม คณะกรรมการ กาก บด แลก จการ ต า ส ง ส ง ส ง ทางเล อกส าหร บจ ดการ เพ มเต ม จ ดต งคณะทางานเพ อ ต ดตามสถานการณ การเม องอย างใกล ช ด ปร บปร งแผนการ ตลาดให เหมาะสมก บ สภาพตลาด และนา การบร หารความเส ยง มาใช ในการวางแผน ธ รก จอย างจร งจ ง ปร กษาผ เช ยวชาญเพ อ ปร บปร งการกาก บ ด แลก จการให เป นไป ตามแนวปฏ บ ต ท ด เจ าของความ เส ยง/ว นท กาหนด เสร จ คณะกรรมการ บร หาร / เม.ย รองกรรมการ ผ จ ดการฝ าย การตลาด / ม.ย กรรมการ ผ จ ดการ / ธ.ค. 2546

18 Grade: Combined effect of Likelihood/Seriousness Seriousness low medium high EXTREME Likelihood low E D C A medium D C B A high C B A A ความเส ยง เกรดท ได ร บ หน วยงานอ นๆ ไม ให ความร วมม ออย างเต มท A แนวทางในการบร หารความ เส ยง วางแผนและขอความร วมม อ ล วงหน า พร อมท งม การแลกเปล ยน ภ ยธรรมชาต C กาหนดเวลาปล กไม ให ตรงก บช วง ภ ยพ บ ต เกษตรกรไม เข าร วม โครงการ B ผ ท ร บผ ดชอบ ต อการน า แนวทางไปใช ห วหน าสนง. น กว ชาการ... ต นท นท จะ เก ดข นจากการ น าแนวทางมาใช ไม ม ไม ม ช กจ งด วยความช วยเหล อเบ องต น น กว ชาการ... 50,000 บาท

19 การบร หารย ทธศาสตร อย างครบวงจร Strategy Map Balanced Scorecard Project Mgt STRATEX พ ฒนาย ทธศาสตร การว เคราะห ย ทธศาสตร การก าหนดว ส ยท ศน พ นธก จ ค าน ยม การก าหนดย ทธศาสตร SWOT Core Competencies Growth Strategy Competitive Strategy Blue Ocean Strategy แปลงย ทธศาสตร ส การปฏ บ ต ก าหนดย ทธศาสตร ว ตถ ประสงค เช งย ทธศาสตร ก าหนดต วช ว ดและค าเป าหมาย ระบ โครงการหล ก การทดสอบและปร บย ทธศาสตร Conduct profitability analysis Conduct strategy correlation analysis Examine emerging strategies Decision Analytics Strategic Risks การปฏ บ ต การ การเปล ยนแปลง ภาวะผ น า ว ฒนธรรมองค การ Change Mgt Culture Change Execution การต ดตามและเร ยนร การทบทวนย ทธศาสตร การทบทวนผลการปฏ บ ต การ Traffic Lights Management Cockpit Dashboard Business Intelligence

20 ความส าค ญของการบร หารความเส ยงเช ง ย ทธศาสตร ส งผลต อความอย รอดและความส าเร จขององค กร ม กจะได ร บความสนใจน อยกว าความเส ยงด านอ น จ บต องลาบาก ขาดน ยาม ว ธ การ ท ช ดเจน บร หารได ด จะกลายเป นโอกาสส ความส าเร จ

21 ป ญหาและข อจาก ดของการบร หารความ เส ยงเช งย ทธศาสตร ขาดระบบในการบร หารท ช ดเจน ผ บร หารป ดก นและไม ยอมร บร ย ดม นในย ทธศาสตร ท กาหนดไว ไม ร บฟ งความค ดเห นจากผ อ น ไม ได ร บร ข อม ลท แท จร ง ขาดผ ร บผ ดชอบท ช ดเจน

22 ป ญหาและข อจาก ดของการบร หารความ เส ยงเช งย ทธศาสตร Qualitative not Quantitative Identification of Strategic Risk is No One s Job and Everyone s Job

23 ความเส ยงเช งย ทธศาสตร ค ออะไร? Strategic risks are those threats or opportunities that materially affect the ability of an organization to survive. An unexpected event or set of conditions that significantly reduces the ability of managers to implement their intended business strategy The risk that the strategy itself is misaligned with market conditions

24 ความเส ยงทางย ทธศาสตร ค อ... ความเส ยงท จะส งผลต อย ทธศาสตร ขององค กร ความเส ยงท จะส งผลต อการดาเน นงานตามย ทธศาสตร ความเส ยงว าย ทธศาสตร ขององค กรจะไม เหมาะสมต อ สภาพแวดล อมในการดาเน นธ รก จ ส งผลต อความสาเร จหร อล มเหลวขององค กร

25 ความเส ยงเช งย ทธศาสตร Strategy Formulation Strategy Implementation Strategy Monitoring

26 ความเส ยงท จะส งผลต อย ทธศาสตร ขององค กร Strategic Analysis SWOT Risk Perception of Top Executives Formulate Strategies to Response to Risks

27 ความเส ยงท จะส งผลต อการดาเน นงานตาม ย ทธศาสตร ความเช อมโยงก บ Balanced Scorecard และ Strategy Map Strategic Goals หร อว ตถ ประสงค ทาง ย ทธศาสตร ความเช อมโยงก บโครงการ (Project) และการ บร หารความเส ยงของโครงการ

28 Finance Customer Internal Learning & Growth แผนท ย ทธศาสตร (Strategy Map) เพ มรายได เพ มผลตอบแทน ของผ ถ อห น ลดต นท น เพ มรายได จากสาขาใหม เพ มรายได ต อล กค า แสวงหาล กค าใหม เพ ม ร กษาล กค าเก าไว สร างความพ งพอใจให ก บล กค า ราคา ค ณภาพ บร การ ช อเส ยง หลากหลาย ซ อง าย ความส มพ นธ การผล ตท ม ประส ทธ ภาพ การจ ดส งท ครบถ วน รวดเร ว การประชาส มพ นธ เช งร กมากข น การพ ฒนาผล ตภ ณฑ / บร การใหม ๆ ให มากข น การให ความสาค ญต อ ส งคมมากข น การสร างขว ญและ กาล งใจให ก บบ คลากร การพ ฒนาศ กยภาพของ บ คลากรให ส งข น การพ ฒนาระบบข อม ลสารสนเทศ สาหร บการต ดส นใจ

29 ความเส ยงท ย ทธศาสตร ไม สอดคล องก บสภาวะ แวดล อมท เปล ยนไป องค กรกาหนดย ทธศาสตร ภายใต บร บท สภาวะแวดล อม และสมมต ฐานในร ปแบบ หน ง การเปล ยนแปลงของป จจ ย สภาวะแวดล อม จะทาให ย ทธศาสตร ท วางไว หร อกาล ง ดาเน นอย ไม สอดคล องหร อไม เหมาะสม เป นความเส ยงเช งย ทธศาสตร ท ย ทธศาสตร ท องค กรใช ไม สอดคล องและไม เหมาะสม ก บสภาวะแวดล อม องค กรขาดระบบในการเฝ าต ดตาม ระว ง และเต อนในความเส ยงทางย ทธศาสตร ใน ล กษณะน การเปล ยนแปลงในหลายๆ คร งย งไม ช ดเจนในระยะเร มต น ไม สามารถใช ว ธ การทางสถ ต หร อการพยากรณ การเปล ยนแปลงท จะเก ดข น การประเม นจะเป นล กษณะท จ บต องไม ได

30 คาถามท สาค ญ ท ควรจะถามตนเองอย างต อเน อง และสม าเสมอ Are we (still) doing the right thing?

31

32 คาถามคร บ?? รศ.ดร.พส เดชะร นทร คณะพาณ ชยศาสตร และการบ ญช จ ฬาลงกรณ มหาว ทยาล ย ขอบพระค ณคร บ