น กศ กษา ปร ญญาโท หล กส ตรศ กษาศาสตรมหาบ ณฑ ต สาขาบร หารการศ กษา ส าน กว ชาศ ลปศาสตร มหาว ทยาล ยแม ฟ าหลวง

Transcription

1 การศ กษาการดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยนบ านว งลาว ส งก ดส าน กงานเขตพ นท การศ กษา ประถมศ กษาเช ยงราย เขต 3 ผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม ประจ าป งบประมาณ 2554 A Study of an Operation Affecting the Banwanglao School, Chiang Rai Primary Educational Service Area Office 3, in Passing Third External Quality Assurance, fiscal Year 2011 ผ ว จ ย เรณ กา ศ ร ส วรรณ 1, จ กรพ นธ วงษ บ รณาวาทย 2, ว ไลล กษณ บ ญเคล อบ 3 บทค ดย อ การศ กษาคร งน ม ว ตถ ประสงค เพ อศ กษาการดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยนบ านว งลาว ส งก ดสาน กงาน เขตพ นท การศ กษาประถมศ กษาเช ยงราย เขต 3 ผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม ประจา ป งบประมาณ 2554 และเพ อศ กษาแนวทางการดาเน นงานเพ อรองร บการประเม นค ณภาพภายนอกรอบต อไป เคร องม อท ใช ใน การศ กษาคร งน ค อ การสนทนากล ม (focus group discussion) โดยเก บรวบรวมข อม ลจาก ผ อานวยการ สถานศ กษา คณะคร และคณะกรรมการสถานศ กษาข นพ นฐาน โรงเร ยนบ านว งลาว รวมจานวน 13 คน ว เคราะห ข อม ล โดยการว เคราะห เน อหา (content analysis) นาเสนอเป นความเร ยง และตาราง ผลการศ กษาการดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยนบ านว งลาว ส งก ดสาน กงานเขตพ นท การศ กษาประถมศ กษา เช ยงราย เขต 3 ผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม ประจา ป งบประมาณ 2554 ระหว างเด อนม ถ นายน เด อนส งหาคม 2554 พบว า การดาเน นงาน ด านงานว ชาการ ด านงาน งบประมาณ ด านงานบ คคล และด านงานบร หาร ท วไปของโรงเร ยนบ านว งลาว ม การบร หารจ ดการท เป นไปตามล กษณะวงจรค ณภาพของเดมม ง (the deming cycle) ค อ ม การวางแผน (plan) ม การดาเน นงาน (do) ม การตรวจสอบ ต ดตาม ประเม นผล (check) และม การปร บปร งแก ไข (act) ป ญหา/อ ปสรรคต างๆท พบในงาน ผลการศ กษาแนวทางการดาเน นงานเพ อรองร บการประเม นค ณภาพภายนอกรอบต อไป พบว า ด านงานว ชาการ ม แนวทางการดาเน นงานโดย จ ดให ม ส อการสอน ม หล กส ตรท หลากหลาย การสอนของคร การประก นค ณภาพการศ กษา ความเป นเล ศของน กเร ยน เอกสารว ชาการเผยแพร ให ช มชน การจ ดทาว จ ยในช นเร ยน การตรวจสอบ ต ดตาม ประเม นผลหล กส ตร ส งเสร มให น กเร ยนเข าร วมการแข งข นท กษะความสามารถ และคร เข าร วม ก จกรรมเพ อพ ฒนาตนเอง ด านงานงบประมาณ ม แนวทางการดาเน นงานโดย การวางแผนกลย ทธ ครอบคล มครบถ วน การวางแผน ระยะปานกลาง กระบวนการจ ดสรรงบประมาณม ประส ทธ ภาพ งบประมาณแบบม งเน นผลงาน จ ดสรร งบประมาณคงเส นคงวา รายละเอ ยดของงบประมาณเพ ยงพอต อการควบค มและการบร หารจ ดการ ม ข อม ลเช ง 1 น กศ กษา ปร ญญาโท หล กส ตรศ กษาศาสตรมหาบ ณฑ ต สาขาบร หารการศ กษา ส าน กว ชาศ ลปศาสตร มหาว ทยาล ยแม ฟ าหลวง 2 อ.รศ.ดร.จ กรพ นธ วงษ บ รณาวาทย สาน กว ชาศ ลปศาสตร มหาว ทยาล ยแม ฟ าหลวง 3 อ.ผศ.ว ไลล กษณ บ ญเคล อบ สาน กว ชาศ ลปศาสตร มหาว ทยาล ยแม ฟ าหลวง

2 2 สถ ต เก ยวก บต นท น ผลผล ต ผลท เก ดจากการใช งบประมาณ การบร หารจ ดการเช งร ก และการกาหนดต วช ว ด ความสาเร จ ด านงานบ คคล ม แนวทางการดาเน นงานโดย การพ ฒนาของบ คลากรอย างต อเน อง ความเช อม นในความ ม นคงในอาช พ ระบบความก าวหน าในการปฏ บ ต งาน จ ตสาธารณะของบ คลากร การทางานแบบค ดนอกกรอบ มาตรฐานการร บเข าทางาน การทางาน ศ กยภาพในการพ ฒนาเม อเปร ยบเท ยบก บผลการปฏ บ ต งาน ความสมด ล ระหว างคนก บงาน และระบบสารสนเทศ ด านงานบร หารท วไป ม แนวทางการดาเน นงานโดย การวางแผนงานอย างช ดเจนภายใต การม ส วนร วม ม อ สระในการค ด และการทางาน ลดความซ าซ อนของงานและป องก นการเก ดซ า ของป ญหา/อ ปสรรคต าง ๆ การ ปร บเปล ยนกลย ทธ การปฏ บ ต งาน ระบบเทคโนโลย สารสนเทศ และสารสนเทศเพ อการบร หาร คาส าค ญ: การดาเน นงาน/ผ านการประเม น/โรงเร ยนบ านว งลาว ABSTRACT The purpose of this study was to examine the operation affecting the pass of the third external quality assessment in the fiscal year 2011 of Ban Wang Lao school under Chiangrai Primary Educational Service Area office 3 and to study the guideline for the next external quality assessment. The research instrument was a focus group discussion. The data were collected from 13 the director teachers and basic educational committee of Ban Wang Lao school and then were analyzed by the content analysis and presented in the form of table with the description. The results of the study on the operation affecting the pass of the third external quality assessment of Ban Wang Lao school under Chiangrai Primary Educational Service Area office 3 in the fiscal year 2011 between June - August 2011 were found that the administration of the academic, financial, personnel, and general administration of Ban Wang Lao school were done based on Deming cycle by having the planning (plan), the implementation (do), the examination, monitoring and evaluation (check) and the improvement of the problem and obstacles found in the implementation (act). The result of the study on the guidelines for the next external quality assessment appeared as follows; In terms of the academic sector, guidelines for the operation consisted of learning materials, variety of the curriculum, teaching, educational quality assurance, the gifted students, publication of the academic document for the community, classroom research making, examination, monitoring, and evaluation of the curriculum, promotion for the participation of the students in the academic competition and the participation of teacher in the self development activity. In terms of the financial sector, the entire and complete strategic planning, the planning in the middle period, the effective budget allocation, budget emphasized on product, stability of the budget allocation, sufficient detail of the budget for control and administration, having statistics data on the capital and product, the result from the

3 3 budget using, and active management, and key performance indicator determination should be used as the guidelines in the operation. In terms of the personnel sector, continuous personnel development, trust of the job stability, work progress system, social responsibility of the staff, working by lateral thinking, the recruitment standard, working, the development potential when compared with the work performance, the balance between workforce and workload and the information system should be used as the guidelines in the operation. In terms of the general administration sector, guidelines for the operation were the clear planning under the participation, free thinking and working, the reduction of the job repetition and the prevention of the recurrence of problems and obstacles, change of working strategy, information technology system and the information for the administration as well. Keywords: Operation/Pass the Assessment/Ban Wang Lao School

4 4 บทนา สาน กงานคณะกรรมการการศ กษาแห งชาต (2548) ได นาเสนอเก ยวก บพระบรมราโชวาทใน พระบาทสมเด จพระ เจ าอย ห วเน องในโอกาสพ ธ พระราชทานปร ญญาบ ตรของว ทยาล ยว ชาการศ กษาประสานม ตร เม อว นท 12 ธ นวาคม 2510 ความตอนหน งว า งานด านการศ กษาเป นงานสาค ญท ส ดอย างหน งของชาต เพราะความเจร ญ และความเส อมของชาต น น ข นอย ก บการศ กษาของชาต เป นข อใหญ ตามข อเท จจร งท ทราบก นด แล ว ระยะน บ านเม องของเราม พลเม อง เพ มข นอย างรวดเร ว ท งม ส ญญาณบางอย างเก ดข นด วยว า พลเม องของเราบางส วนเส อมทรามลงไปในความ ประพฤต และจ ตใจ ซ งเป นอาการท น าว ตก ถ าหากย งคงเป นอย ต อไป เราอาจจะเอาต วไม รอด ปรากฏการณ เช นน นอกจากเหต อ นแล ว ต องม เหต มาจากการจ ดการศ กษาด วยอย างแน นอน เราต องจ ดงานด านการศ กษาให เข มแข ง ย งข น การศ กษาเป นเคร องม ออ นสาค ญในการพ ฒนาความร ความค ด ความประพฤต ท ศนคต ค าน ยม และ ค ณธรรมของบ คคล เพ อให เป นพลเม องด ม ค ณภาพ และประส ทธ ภาพการพ ฒนาประเทศก ย อมทาได สะดวก ราบร น จากพระบรมราโชวาทข างต นจะเห นได ว าพระบาทสมเด จพระเจ าอย ห วทรงตระหน กและให ความสาค ญก บการจ ดการศ กษา โดยเฉพาะการจ ดการศ กษาสาหร บเยาวชน ซ งสอดคล องก บหลายภาคส วนท เก ยวข องก บการจ ดการศ กษาท ได กาหนดแนวทาง มาตรการ ตลอดจนระเบ ยบต าง ๆ ในการจ ดการศ กษาสาหร บ เยาวชนของไทย อาท สาน กงานคณะกรรมการพ ฒนาการเศรษฐก จและส งคมแห งชาต (2550) กล าวถ งย ทธศาสตร การพ ฒนา ประเทศใน แผนพ ฒนาเศรษฐก จและส งคมแห งชาต ฉบ บท 10 เป าหมายการพ ฒนาค ณภาพคนและความเข มแข ง ของช มชนท กล าวว าคนไทยท กคนได ร บการพ ฒนา ให ม ความพร อมท งด านร างกาย สต ป ญญา ค ณธรรม จร ยธรรม อารมณ ม ความสามารถในการแก ป ญหา ม ท กษะในการประกอบอาช พ ม ความม นคงในการดารงช ว ตอย างม ศ กด ศร และอย ร วมก นอย างสงบส ข นอกจากน สาน กงานคณะกรรมการการศ กษาแห งชาต (2545) ได ระบ ถ งพระราชบ ญญ ต การศ กษาแห งชาต ป พ.ศ หมวด 4 แนวการจ ดการศ กษา ในมาตรา 22 ม ใจความสาค ญ ค อ การจ ดการศ กษาท ย ด หล กว าน กเร ยนสามารถเร ยนร ได ด วยตนเองและพ ฒนาตนได และโรงเร ยนต องส งเสร มให น กเร ยนสามารถพ ฒนา ตนเองตามธรรมชาต และเต มตามศ กยภาพ และในมาตรา 24 ใจความสาค ญ ค อ การจ ดกระบวนการเร ยนร ต อง คาน งถ งความแตกต างระหว างบ คคล เพ อพ ฒนาน กเร ยนตามศ กยภาพ การจ ดการศ กษาให บรรล ตามเจตนารมณ น นม ความจาเป นท ต องม การดาเน นการประก นค ณภาพการศ กษา ควบค ก นไป ด งท (Murgatroyd & Morgan, 1994) ได กล าวไว ว า การประก นค ณภาพการศ กษา เป นการดาเน นการ เก ยวก บการกาหนดมาตรฐานค ณภาพการศ กษาและกระบวนการตรวจสอบหร อการประเม นว าเป นไปตาม มาตรฐานค ณภาพการศ กษามากน อยเพ ยงไร การประก นค ณภาพการศ กษาจ งเป นการบร หารจ ดการและการดาเน น ก จกรรมตามภารก จปกต ของโรงเร ยนเพ อพ ฒนาค ณภาพของผ เร ยนอย างต อเน อง ซ งจะเป นการสร างความม นใจ ให ผ ร บบร การการศ กษา ท งย งเป นการป องก นการจ ดการศ กษาท ด อยค ณภาพแต สร างสรรค การศ กษาให เป นกลไก ท ม พล งในการพ ฒนาประชากรให ม ค ณภาพส งย งข น และท สาค ญ สาน กงานคณะกรรมการการศ กษาแห งชาต (2545) ได ระบ ถ งพระราชบ ญญ ต การศ กษาแห งชาต ป พ.ศ หมวด 6 มาตรฐาน และการประก นค ณภาพ การศ กษาแนวการจ ดการศ กษา ม ใจความสาค ญ ค อ ให ม ระบบการประก นค ณภาพการศ กษาเพ อพ ฒนาค ณภาพ

5 5 และมาตรฐานการศ กษาท กระด บ ประกอบด วย ระบบการประก นค ณภาพภายใน และระบบการประก นค ณภาพ ภายนอก โดยเม อพ จารณาในส วนของการประก นค ณภาพภายนอกน น สาน กงานร บรองมาตรฐานและประเม น ค ณภาพการศ กษา (องค การมหาชน) จะม บทบาทสาค ญในการดาเน นงานเพ อการตรวจสอบค ณภาพการจ ด การศ กษาของโรงเร ยน โดยเป นการดาเน นงานตามกฎหมายภายใต พระราชบ ญญ ต การศ กษาแห งชาต ซ งจาก บทบาทท สาค ญข างต นโรงเร ยนในฐานะหน วยงานท เก ยวข องโดยตรง ต องม ความตระหน กและเตร ยมความพร อมเพ อรองร บ การประเม น ด งท จ ราภรณ ส ขาว (2546) ได กล าวไว ว า เพ อนาไปส การพ ฒนาค ณภาพและมาตรฐานการศ กษาและรองร บ การประเม นค ณภาพภายนอก โดยสาน กงานร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษา (องค การมหาชน) โดยการตรวจสอบค ณภาพของโรงเร ยน ซ งโรงเร ยนท กแห งจะต องได ร บการประเม นอย างน อย 1 คร ง ในท กระยะ 5 ป ด งน นหน วยงานท กฝ ายท เก ยวข องต องเตร ยมต วให พร อม นอกจากน ภาน ว ฒน ภ กด วงศ (2542) ได กล าวไว ว า แนวทางการประเม นภายนอกเพ อตรวจสอบค ณภาพการศ กษา เป นส งท โรงเร ยนจะต องตระหน ก ให ความสาค ญ และรองร บการตรวจสอบโดยการดาเน นการเพ อพ ฒนาค ณภาพของโรงเร ยนว าดาเน นการพ ฒนาเป นไปตาม มาตรฐานค ณภาพท กาหนดแล วหร อไม หากพบว าย งไม เป นไปตามมาตรฐานก จะนาไปส การส งเสร ม ปร บปร ง แก ไขอย างต อเน อง จนกระท งได ค ณภาพตามเกณฑ มาตรฐานและได ผ านการร บรองค ณภาพการศ กษาจาก หน วยงานท ทาหน าท ร บรองต อไป ส บเน องก นน สาน กงานร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษา (องค การมหาชน) (2553) ได นาเสนอไว ว าสาน กงานร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษา (องค การมหาชน) ได ดาเน นการประเม น ค ณภาพภายนอกรอบแรก (พ.ศ ) ซ งเป นการประเม นค ณภาพภายนอกโดยไม ม การต ดส นผลการ ประเม นแต เป นการประเม นเพ อย นย นสภาพจร งของโรงเร ยน ขณะเด ยวก นถ อเป นการสร างความเข าใจก บ โรงเร ยนเพ อให ปฏ บ ต ได ถ กต องตามหล กการประก นค ณภาพการศ กษา และรอบสอง (พ.ศ ) เป นการ ประเม นตามว ตถ ประสงค ของสาน กงานร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษา (องค การมหาชน) ท ระบ ไว ในพระราชกฤษฎ กาของการจ ดต งสาน กงานโดยให นาผลการประเม นค ณภาพภายนอกรอบแรกมาใช ในการ พ ฒนาค ณภาพการศ กษา รวมท งประเม นผลส มฤทธ ท เก ดข นเพ อการร บรองมาตรฐานค ณภาพการศ กษา และ สาน กงานร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษา (องค การมหาชน) จะประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม (พ.ศ ) ซ งเป นการประเม นเพ อยกระด บมาตรฐานค ณภาพการศ กษา โดยพ จารณาจากผลผล ต ผลล พธ และผลกระทบ มากกว ากระบวนการ โดยคาน งถ งความแตกต างของแต ละโรงเร ยน จากเหต ผลด งกล าวข างต นทาให ผ ว จ ยเก ดความสนใจท จะศ กษาถ งการดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยน ผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม โดยเฉพาะโรงเร ยนขนาดเล ก ด วยเหต ท โรงเร ยนขนาดเล กน นม ข อจาก ดอย หลายประการ อาท เช น งบประมาณขาดแคลน คร ไม ครบช น อาคารสถานท ทร ดโทรม ขาดแคลนส อ การเร ยนการสอน และขาดแคลนเทคโนโลย ทางการศ กษา สอดคล องก บท ถว ล มาตรเล ยม (2544) ได กล าวไว ว า เม อพ จารณาถ งอ ปสรรคของการศ กษาไทยแล ว พบว า การศ กษาข นพ นฐานโดยเฉพาะการจ ดการศ กษาของ โรงเร ยนขนาดเล กปรากฏป ญหาท เด นช ด ค อ การขาดแคลนคร จานวนคร ไม ครบช น คร ไม ครบตามรายว ชาเอก ต องใช คร ท สาเร จการศ กษาในว ชาเอกอย างหน งไปสอนอ กว ชาเอกหน ง คร ย ายออกบ อย คร ขาดขว ญและกาล งใจ คร ไม สามารถจ ดก จกรรมการเร ยนการสอนท หลากหลาย

6 6 ซ งในการศ กษาถ งการดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยนผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสามน น ได กาหนดแนวทางการศ กษาตามวงจรค ณภาพ PDCA ของเดมม งซ งเป นกระบวนการบร หารเพ อเพ มประส ทธ ภาพ ขององค กรท สาค ญและเป นท ยอมร บในวงกว าง ด งท อ ท ย ด ลยเกษม (2552) ได กล าวไว ว าองค กรต องกาหนด ว ตถ ประสงค การปร บปร งงานอย างต อเน อง เพ อประส ทธ ภาพขององค กร กระบวนการปร บปร งงานอย าง ต อเน องเป นกระบวนการท เก ดจากวงจรบร หารงานค ณภาพ PDCA ค อการวางแผน การดาเน นงาน การตรวจสอบ ประเม นผลงาน และการปร บปร งแก ไข การปร บปร งงานอย างต อเน อง ทาให การดาเน นงานเพ มประส ทธ ภาพข น เร อย ๆ นอกจากน สง ด อ ทราน นท (2544) ได กล าวไว ว า PDCA เป น วงจร แสดงว า เม อวงจรเร มหม น ก ต องหม นให ครบรอบ โดยหม นไปข างหน า ร กษาระด บค ณภาพไม ให ตกต าลง และพยายามหม นไปในท ศทางท ส งข นเร อย ๆ เพ อความก าวหน า หากนา PDCA ไปใช ก จะเก ดการพ ฒนาค ณภาพของการดาเน นงานต าง ๆ อย างไม หย ดย ง ถ าแบ งตามเขตพ นท การศ กษาในจ งหว ดเช ยงรายแล ว อาเภอเช ยงแสน อย ในส งก ดสาน กงานเขตพ นท การศ กษาประถมศ กษาเช ยงราย เขต 3 ซ งม โรงเร ยนในส งก ดท งส นจานวน 153 แห ง เป นโรงเร ยนขนาดเล ก 69 แห ง โรงเร ยนขนาดเล กท ต องได ร บการประเม นค ณภาพภาพภายนอกรอบสามประจาป งบประมาณ 2554 ระหว าง เด อนม ถ นายน 2554-เด อนส งหาคม 2554 จานวน 11 แห ง พบว าโรงเร ยนบ านว งลาวม ล กษณะเฉพาะท น าสนใจ สาหร บการศ กษาว จ ย กล าวค อ ม สภาพภ ม ศาสตร ท ต งอย บร เวณชายแดน รอยต อก บประเทศพม า และประสบก บ ป ญหาของโรงเร ยนขนาดเล กท ว กฤตท ส ดเม อเปร ยบเท ยบก บโรงเร ยนอ น ๆ โดยพ จารณาจากทร พยากรทาง การศ กษาด านต าง ๆ กล าวค อการจ ดการด านงบประมาณงบประมาณท ม เง นอ ดหน นเพ อการบร หารตลอดท งป เพ ยง 30,000-40,000 บาท ม คร ท เป นข าราชการเพ ยง 2 คน และขาดแคลนส อการเร ยนการสอน อาคารสถานท ทร ด โทรม และประชากรส วนใหญ ของหม บ านม ฐานะยากจน ไม เอ อต อการระดมทร พยากรทางการศ กษา แต โรงเร ยน แห งน ก สามารถบร หารงานของโรงเร ยนจนสามารถผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสามได จากข อม ล ด งกล าว จ งเป นม ลเหต จ งใจและเหต ผลสาค ญท ทาให ผ ว จ ยได ดาเน นการศ กษาการดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยน บ านว งลาว ส งก ดสาน กงานเขตพ นท การศ กษาประถมศ กษาเช ยงราย เขต 3 ผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบ สาม ประจาป งบประมาณ 2554 ว ตถ ประสงค ของการว จ ย 1. เพ อศ กษาการดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยนบ านว งลาว ส งก ดสาน กงานเขตพ นท การศ กษา ประถมศ กษาเช ยงราย เขต 3 ผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม ประจา ป งบประมาณ เพ อศ กษาแนวทางการดาเน นงานเพ อรองร บการประเม นค ณภาพภายนอกรอบต อไป ประโยชน ท คาดว าจะได ร บจากการว จ ย 1. โรงเร ยนได ทราบถ งการดาเน นงานท ส งผลให ผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม ประจาป งบประมาณ โรงเร ยนได ข อม ล หร อข อค นพบเพ อประโยชน ในการกาหนดแนวทางการดาเน นงาน เพ อรองร บ การประเม นค ณภาพภายนอกรอบต อไป

7 7 ขอบเขตของการว จ ย 1. ขอบเขตด านประชากร ประชากรท ใช ในการศ กษาคร งน ได แก ผ อานวยการสถานศ กษา โรงเร ยนบ านว งลาว จานวน 1 คน คณะคร โรงเร ยนบ านว งลาว จานวน 3 คน และคณะกรรมการสถานศ กษาข นพ นฐาน โรงเร ยนบ านว งลาว จานวน 9 คน ท งส น 13 คน 2. ขอบเขตด านเน อหา การว จ ยคร งน ม งศ กษาถ งการดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยนบ านว งลาว ส งก ดสาน กงานเขตพ นท การศ กษาประถมศ กษาเช ยงราย เขต 3 ผ านการประเม นค ณภาพภายนอก รอบสาม ประจา ป งบประมาณ 2554 ตลอดจนการกาหนดแนวทางการดาเน นงานเพ อรองร บการประเม นค ณภาพภายนอกรอบต อไป ตามวงจร ค ณภาพของเดมม ง (the deming cycle) ประกอบด วย ด านการวางแผน (plan) ด านการดาเน นงาน (do) ด าน การตรวจสอบ ต ดตาม ประเม นผล (check) และด านการปร บปร งแก ไข (act) ครอบคล มการบร หารงานว ชาการ งานงบประมาณ งานบ คคล และงานบร หารท วไป ตามกรอบการบร หารงานโรงเร ยนท เป นน ต บ คคลของ กระทรวงศ กษาธ การ น ยามศ พท เฉพาะ ผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม หมายถ ง ผลการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสามของ โรงเร ยนบ านว งลาว ท ได ร บการร บรองมาตรฐานการจ ดการศ กษาจากสาน กงานร บรองมาตรฐานและประเม น ค ณภาพการศ กษา (องค การมหาชน) การดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยนบ านว งลาวผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม หมายถ ง การ บร หารงานของโรงเร ยนบ านว งลาว ตามวงจรค ณภาพของเดมม ง ประกอบด วย ด านการวางแผน (plan) ด านการ ดาเน นงาน (do) ด านการตรวจสอบ ต ดตาม ประเม นผล (check) และด านการปร บปร งแก ไข (act) ครอบคล มการ บร หารงานว ชาการ งานงบประมาณ งานบ คคล และงานบร หารท วไป ตามกรอบการบร หารงานโรงเร ยนท เป นน ต บ คคลของกระทรวงศ กษาธ การ ระเบ ยบและว ธ การว จ ย ประชากรและกล มต วอย าง ประชากรและกล มต วอย าง ท ใช ในการศ กษาคร งน กาหนดโดยใช ว ธ การเล อกกล มต วอย างแบบเจาะจง (purposive sampling) ได แก ผ อานวยการสถานศ กษา โรงเร ยนบ านว งลาว จานวน 1 คน คณะคร โรงเร ยนบ านว ง ลาว จานวน 3 คน และคณะกรรมการสถานศ กษาข นพ นฐาน โรงเร ยนบ านว งลาว จานวน 9 คน รวมจานวน 13 คน เคร องม อท ใช ในการศ กษา โดยผ ว จ ยได ดาเน นการสร างเคร องม อ (การสนทนากล ม focus group discussion ) ในการว จ ยตาม ข นตอนและว ธ การด งน

8 8 1. ศ กษาเอกสารและงานว จ ยต าง ๆ ท เก ยวข องเพ อนามาเป นแนวทางในการสร างและหาค ณภาพของ เคร องม อว เคราะห ข อม ลท ต องการกาหนดประเด นขอบเขตของการสนทนา เสนอให อาจารย ท ปร กษาสารน พนธ ตรวจสอบความเท ยงตรงตามโครงสร าง จากน นผ ว จ ยนาแบบสนทนากล ม (focus group discussion) มาปร บปร งแก ไข ตามข อเสนอแนะ 2. จ ดทาร างแบบสนทนากล ม (Focus group discussion) ท ปร บปร งแก ไขตามข อเสนอแนะของ อาจารย ท ปร กษาสารน พนธ แล วมานาเสนอต อผ เช ยวชาญจานวน 3 คน เพ อพ จารณาถ งความเท ยงตรงเช งเน อหา (content validity) สาหร บหาค าดรรชน ความสอดคล อง (Index of item objective congruence: IOC) โดยใช แบบ ประเม นท ผ ว จ ยสร างข น ซ งกาหนดการให ค าคะแนน ด งน (นพพร ธนะช ยข นธ, 2550) + 1 หมายถ ง แน ใจว าข อความสอดคล องก บจ ดประสงค ของการสนทนา 0 หมายถ ง ไม แน ใจว าข อความสอดคล องก บจ ดประสงค ของการสนทนา - 1 หมายถ ง แน ใจว าข อความไม สอดคล องก บจ ดประสงค ของการสนทนา ส ตร IOC = R N IOC ค อ ดรรชน ความสอดคล อง R ค อ คะแนนพ จารณาของผ เช ยวชาญ N ค อ จานวนผ เช ยวชาญ ผ เช ยวชาญจะพ จารณาให ค าคะแนนตามเน อหาท ระบ และตรงตามว ตถ ประสงค ของการว จ ย ถ าค า คะแนนเฉล ยต งแต 0.50 ถ ง 1.00 ค ดเล อกไว ใช ได ถ าต ากว า 0.50 ควรพ จารณาปร บปร งหร อต ดท ง การเก บรวบรวมข อม ล 1. ขอความร วมม อโดยส งหน งส อจากศ นย ประสานงานบ ณฑ ต มหาว ทยาล ยแม ฟ าหลวง ถ ง ผ อานวยการสถานศ กษา โรงเร ยนบ านว งลาว เพ อขอความอน เคราะห ให ข อม ลในการว จ ย 2. จ ดการสนทนากล ม (Focus Group Discussion) เร อง การดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยนบ านว งลาว ส งก ดสาน กงานเขตพ นท การศ กษาประถมศ กษาเช ยงราย เขต 3 ผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม ประจา ป งบประมาณ 2554 ระหว างเด อนม ถ นายน 2554-เด อนส งหาคม 2554 ตลอดจนการกาหนดแนวทางการ ดาเน นงานเพ อรองร บการประเม นค ณภาพภายนอกรอบต อไป 3. ข อม ลจากการสนทนากล ม (Focus Group Discussion) ผ ว จ ยเป นผ จดบ นท กการสนทนา และนา ข อม ลมาว เคราะห ด วยตนเอง การว เคราะห ข อม ล การสนทนากล ม (focus group discussion) เร องการดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยนบ านว งลาว ส งก ด สาน กงานเขตพ นท การศ กษาประถมศ กษาเช ยงราย เขต 3 ผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม ประจา ป งบประมาณ 2554 ตลอดจนการกาหนดแนวทางการดาเน นงานเพ อรองร บการประเม นค ณภาพภายนอกรอบ ต อไป ดาเน นการว เคราะห ข อม ล โดยการว เคราะห เน อหา (content analysis) นาเสนอเป นความเร ยงและตาราง

9 9 ผลการศ กษา จากการศ กษาการดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยนบ านว งลาว ส งก ดสาน กงานเขตพ นท การศ กษา ประถมศ กษาเช ยงราย เขต 3 ผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม ประจา ป งบประมาณ 2554 ตลอดจนการ กาหนดแนวทางการดาเน นงานเพ อรองร บการประเม นค ณภาพภายนอกรอบต อไป สร ปผลการศ กษาด งน ผลการว เคราะห ข อม ลการดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยนบ านว งลาว ส งก ดสาน กงานเขตพ นท การศ กษา ประถมศ กษาเช ยงราย เขต 3 ผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม ประจา ป งบประมาณ 2554 พบว า การ บร หารงานว ชาการ การบร หารงานงบประมาณ การบร หารงานบ คคล และการบร หารงานบร หารท วไปของ โรงเร ยนบ านว งลาว ม การบร หารจ ดการท เป นไปตามล กษณะวงจรค ณภาพของเดมม ง (the deming cycle) ค อ ม การวางแผน (plan) ม การดาเน นงาน (do) ม การตรวจสอบ ต ดตาม ประเม นผล (check) และม การปร บปร งแก ไข (act) ป ญหา/อ ปสรรคต าง ๆ ท พบในงาน ผลการว เคราะห แนวทางการดาเน นงานเพ อรองร บการประเม นค ณภาพภายนอกรอบต อไป พบว า ด านงานว ชาการ ม แนวทางการดาเน นงานโดย จ ดให ม ส อการสอน ม หล กส ตร ท หลากหลาย การสอน ของคร การประก นค ณภาพการศ กษา ความเป นเล ศของน กเร ยน เอกสารว ชาการเผยแพร ให ช มชน การจ ดทาว จ ย ในช นเร ยน การตรวจสอบ ต ดตาม ประเม นผลหล กส ตร ส งเสร มให น กเร ยนเข าร วมการแข งข นท กษะ ความสามารถ และคร เข าร วมก จกรรมเพ อพ ฒนาตนเอง ด านงานงบประมาณ ม แนวทางการดาเน นงานโดย การวางแผนกลย ทธ ครอบคล มครบถ วน การวางแผน ระยะปานกลาง กระบวนการจ ดสรรงบประมาณม ประส ทธ ภาพ งบประมาณแบบม งเน นผลงาน จ ดสรร งบประมาณคงเส นคงวา รายละเอ ยดของงบประมาณเพ ยงพอต อการควบค มและการบร หารจ ดการ ม ข อม ลเช ง สถ ต เก ยวก บต นท น ผลผล ต ผลท เก ดจากการใช งบประมาณ การบร หารจ ดการเช งร ก และการกาหนดต วช ว ด ความสาเร จ ด านงานบ คคล ม แนวทางการดาเน นงานโดย การพ ฒนาของบ คลากรอย างต อเน อง ความเช อม นในความ ม นคงในอาช พ ระบบความก าวหน าในการปฏ บ ต งาน จ ตสาธารณะของบ คลากร การทางานแบบค ดนอกกรอบ มาตรฐานการร บเข าทางาน การทางาน ศ กยภาพในการพ ฒนาเม อเปร ยบเท ยบก บผลการปฏ บ ต งาน ความสมด ล ระหว างคนก บงาน และระบบสารสนเทศ ด านงานบร หารท วไป ม แนวทางการดาเน นงานโดย การวางแผนงานอย างช ดเจนภายใต การม ส วนร วม ม อ สระในการค ด และการทางาน ลดความซ าซ อนของงานและป องก นการเก ดซ าของป ญหา/อ ปสรรคต าง ๆ การ ปร บเปล ยนกลย ทธ การปฏ บ ต งาน ระบบเทคโนโลย สารสนเทศ และสารสนเทศเพ อการบร หาร อภ ปรายผล จากการศ กษาการดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยนบ านว งลาว ส งก ดสาน กงานเขตพ นท การศ กษา ประถมศ กษาเช ยงราย เขต 3 ผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม ประจา ป งบประมาณ 2554 ตลอดจนการ กาหนดแนวทางการดาเน นงานเพ อรองร บการประเม นค ณภาพภายนอกรอบต อไป อภ ปรายผลด งน

10 10 1. การดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยนบ านว งลาว ส งก ดสาน กงานเขตพ นท การศ กษาประถมศ กษา เช ยงราย เขต 3 ผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม ประจาป งบประมาณ 2554 น น พบว า ในการ บร หารงานว ชาการ งานงบประมาณ งานบ คคล และงานบร หารท วไป เป นไปตามล กษณะวงจรค ณภาพของเดม ม ง (the deming cycle) ค อ ม การวางแผน (plan) ม การดาเน นงาน (do) ม การตรวจสอบ ต ดตาม ประเม นผล (check) และม การปร บปร ง/ว ธ แก ไขป ญหา (act) ซ งในเร องการบร หารจ ดการศ กษาโดยใช วงจรค ณภาพของเดม ม ง (the deming cycle) น ทาให แน ใจได ว า การบร หารการจ ดการศ กษาของโรงเร ยนบ านว งลาว ท ผ ว จ ยได เก บ รวบรวมข อม ลน นเป นการบร หารจ ดการอย างม ค ณภาพ ซ ง สอดคล องก บ เมม ง (Deming, 1986) ท ได กล าวถ ง บ ญญ ต หล กการบร หารค ณภาพในข อ 5 ไว ว าจงปร บปร งระบบการผล ตและการให บร การอย างต อเน อง โดยใช วงจรของเดมม ง (deming) เพ อการปร บปร งตามข นตอนซ งเร ยกว า Plan Do Check Act หร อ PDCA ต อเน องก น ไป และในเร องเด ยวก นน ย งม ผลการศ กษาท กล าวถ งบทบาทของวงจร PDCA ในการบร หารค ณภาพ ด งท ส ทธนา ฮ นเก ยรต พงษ (2552) ท ได ทาการศ กษาป จจ ยท ส งผลต อการบร หารจ ดการท เป นเล ศของโรงเร ยน ท ผ านเกณฑ การ ประเม นจากสาน กงานร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษา (องค การมหาชน) และเป นโรงเร ยนท ได ร บรางว ลพระราชทาน ต งแต ป การศ กษา ผลการว จ ย พบว า ป จจ ยท ส งผลต อการบร หารจ ดการท เป นเล ศของโรงเร ยน พบว า ม ต วแปรจานวน 4 ต วแปรท สามารถอธ บายความแปรปรวนของการบร หารจ ดการท เป นเล ศของโรงเร ยน ได ร อยละ ด งน (1) ป จจ ยด านโรงเร ยน (2) ป จจ ยด านผ บร หาร ป จจ ยด านคร และ บ คลากรอ น ๆ ป จจ ยด านส งแวดล อม (3) และ(4) ป จจ ยด านการบร หารเช งค ณภาพด วยวงจร PDCA 2. แนวทางการดาเน นงานเพ อรองร บการประเม นค ณภาพภายนอกรอบต อไป ท พบว า ด านงานว ชาการควรม การวางแผนโดยการม ส วนร วมของบ คลากรท กฝ าย ซ งในเร องน สอดคล องก บท กระทรวงศ กษาธ การ(2546) ท ได นาเสนอไว ว างานว ชาการท ผ บร หารต องจ ดทาได แก การวางแผนงานว ชาการ การบร หารงานว ชาการ การจ ดการเร ยนการสอน การพ ฒนาและส งเสร มทางด านว ชาการ การว ดและประเม นผล การเร ยน งานทะเบ ยนน กเร ยน ไม ว าก จกรรมใดท ส มพ นธ ก บการเร ยนการสอน และทาให การเร ยนการสอนม ประส ทธ ภาพ ภายใต การม ส วนร วมของท กฝ ายถ อว างานน น เป นงานในขอบเขตหน าท ของผ บร หารในด าน ว ชาการ และเม อพ จารณาถ งแนวทางการดาเน นงานด านงานว ชาการ ท ประกอบด วยจ ดให ม ส อการสอน ม หล กส ตร ท หลากหลาย การสอนของคร การประก นค ณภาพการศ กษา ความเป นเล ศของน กเร ยน เอกสารว ชาการ เผยแพร ให ช มชน การจ ดทาว จ ยในช นเร ยน การตรวจสอบ ต ดตาม ประเม นผลหล กส ตร ส งเสร มให น กเร ยนเข า ร วมการแข งข นท กษะความสามารถ และคร เข าร วมก จกรรมเพ อพ ฒนาตนเอง ขณะท เมธ ป ล นธนานนท (2549) ได กล าวถ งบทบาทและหน าท ของผ บร หารการศ กษาว างานในหน าท ของผ บร หารการศ กษา จากการว เคราะห ความคาดหว งบทบาทของผ บร หารม หน าท ม ความส มพ นธ ก น ค อ การนา ผ บร หารจะม หน าท ในการจ ดการซ งเป น บทบาทท ม ความสาค ญในการบร หารงาน ผ บร หารต องม ความเป นผ นาในการพ ฒนาโรงเร ยน ด งน นผ บร หาร จะต องม ความเป นผ นา และขจ ดป ญหาอ ปสรรค จะต องสร างว ฒนธรรมโรงเร ยน พ ฒนาความร ของคณะคร ความ เป นผ นาต องการความร และท กษะไม ใช แต เพ ยงม มน ษย ส มพ นธ และการส อสารท ด เท าน น ผ บร หารต องเข าใจ หน าท ของโรงเร ยน พยายามสร างว ส ยท ศน และการเปล ยนแปลงพ ฒนาโรงเร ยนตามว ส ยท ศน โดยเฉพาะการ พ ฒนาหล กส ตรและการสอนเพราะเป นการพ ฒนาการเร ยนการสอนท งโรงเร ยน ไม ใช แต ห องเร ยนใดห องเร ยน หน งเท าน น

11 11 ด านงานงบประมาณควรม การวางแผนควรโดยม งบประมาณเพ ยงพอต อการวางแผนและสามารถ คาดหว งถ งการใช งบประมาณตามแผนได จร ง ซ งจากแนวทางของการวางแผนน สอดคล องก บท เช ดช ย ส นพ น (2547) ท ได กล าวว าการบร หารงบประมาณ ค อแผนการใช เง นเพ อให การดาเน นการต าง ๆ บรรล เป าหมายท วาง ไว อย างม ประส ทธ ภาพ และสามารถใช เป นเคร องม อในการควบค มด แล การดาเน นงานได อ กด วย ขณะท ณรงค ส จพ นโรจน (2549) กล าวว า การบร หารงบประมาณ ค อแผนเบ ดเสร จท แสดงออกในร ปต วเง นท แสดงโครงการ ดาเน นงานท งหมด ในระยะเวลาหน ง แผนน จะรวมถ งการกระจายงบประมาณบร หารก จกรรม โครงการ และ ค าใช จ ายตลอดจนทร พยากรท จาเป นในการสน บสน น การดาเน นงาน ให บรรล ตามแผน ประกอบด วย การกระทา 3 ข นค อ (1) การจ ดเตร ยม (2) การอน ม ต (3) การบร หาร และเม อพ จารณาถ งแนวทาง การดาเน นงานด าน งบประมาณควรม การดาเน นงานท ประกอบด วย การวางแผนกลย ทธ ครอบคล มครบถ วน การวางแผนระยะปาน กลาง กระบวนการจ ดสรรงบประมาณม ประส ทธ ภาพ งบประมาณแบบม งเน นผลงาน จ ดสรรงบประมาณคงเส น คงวา รายละเอ ยดของงบประมาณเพ ยงพอต อการควบค มและการบร หารจ ดการ ม ข อม ลเช งสถ ต เก ยวก บต นท น ผลผล ต ผลท เก ดจากการ ใช งบประมาณ การบร หารจ ดการเช งร ก และการกาหนดต วช ว ดความสาเร จ น น ม หลาย ประเด นท น าสนใจ และสอดคล องก บแนวทางการดาเน นงานด านงบประมาณเพ อพ ฒนาค ณภาพการศ กษาด งท กระทรวงศ กษาธ การ (2546) ได กาหนดขอบข าย การบร หารงานงบประมาณ ในหน วยงานราชการไว เช น การ จ ดทาแผนกลย ทธ หร อแผนพ ฒนาการศ กษาการตรวจสอบ ต ดตาม ประเม นผล และรายงานผลการใช เง นและผล การดาเน นงาน การประเม นผลการใช เง น และผลการดาเน นงาน การจ ดการทร พยากร การจ ดหารายได และ ผลประโยชน การบร หารพ สด และส นทร พย และการจ ดทาระบบฐานข อม ลส นทร พย ของสถานศ กษา เป นต น นอกจากน ศ นย ประสานงานปร บปร งระบบงบประมาณ กรมสาม ญศ กษา ได นาเสนอถ งการบร หารงบประมาณ แบบม งเน นผลงาน (Performance Based budgeting: PBB) ซ งม การกระจายอานาจการบร หารจ ดการงบประมาณ ให หน วยงานม อ สระคล องต ว ในการใช งบประมาณให ค มค า เป นระบบงบประมาณท แสดงถ ง ความเช อมโยง ระหว างทร พยากร ท ได ใช ไปก บผลผล ตหร อผลล พธ ท เก ดข น หล กการของระบบงบประมาณ แบบม งเน นผลงาน ในส วนท เก ยวข องก บเขตพ นท และหน วยงานปฏ บ ต (โรงเร ยน) ค อ จะม การกาหนดภารก จ ผลผล ตและผลล พธ ของการปฏ บ ต งานไว อย างช ดเจน เพ อแสดงความโปร งใสและม ประส ทธ ภาพประส ทธ ผลในการใช จ าย งบประมาณ กาหนดให ม การบร หารส นทร พย ท ม อย ให ค มค าเก ดประโยชน ส งส ด ขณะท การตรวจสอบการ ดาเน นการด านงานงบประมาณควรใช หล กธรรมาภ บาลกาก บการดาเน นงาน และย ดระเบ ยบเป นแนวทางในการ ดาเน นงาน น นสอดคล องก บท ศ นย ปฏ บ ต ปร บปร งระบบการจ ดการงบประมาณ สาน กงานคณะกรรมการ การศ กษาข นพ นฐาน ท ได นาเสนอถ งหล กการบร หารงบประมาณ โดยปร บเปล ยนบทบาทภารก จและว ธ การ บร หารภาคร ฐ ระบบงบประมาณ การเง น และพ สด กฎหมายและว ฒนธรรมการทางานและค าน ยม โดยย ดหล ก ธรรมาภ บาล (good govermance) ประกอบด วยหล กน ต ธรรมโดยการปฏ บ ต ตามกฎหมายระเบ ยบข อบ งค บ หล ก ความโปร งใสด วยการเป ดเผยข อม ลข นตอน แนวทางในการปฏ บ ต งานเพ อช วยให ประชาชนเข าใจร บทราบ หล กการ ม ส วนร วมค อการให โอกาสให ประชาชนหร อผ ม ส วนเก ยวข องเข ามาม ส วนร วมในการร บทราบ การ ต ดส นใจและการร วมดาเด นงาน หล กความร บผ ดชอบ ค อการตระหน กในส ทธ และหน าท สาน ก ในความ ร บผ ดชอบต อส งคม และหล กความค มค าหมายถ ง การบร หารจ ดการท ก อให เก ดประโยชน ส งส ดแก ส วนร วม

12 12 ด านงานบ คคล ควรม การวางแผนควรดาเน นการโดย สรรหาบ คลากรท ด ท ส ดตามภาระงานม ระบบขว ญ กาล งใจท ยอมร บได ม แนวทางการดาเน นงานโดย การพ ฒนาของบ คลากรอย างต อเน อง ความเช อม นในความ ม นคงในอาช พ ระบบความก าวหน าในการปฏ บ ต งาน จ ตสาธารณะของบ คลากรการทางานแบบค ดนอกกรอบ มาตรฐานการร บเข าทางาน การทางาน ศ กยภาพในการพ ฒนาเม อเปร ยบเท ยบก บผลการปฏ บ ต งาน ความสมด ล ระหว างคนก บงาน และระบบสารสนเทศการน เทศ กาก บ ต ดตาม แบบก ลยาณม ตร การแลกเปล ยนข อม ลซ งก น และก นอย างไม เป นทางการม กลย ทธ การทางานเพ อให ได ใจซ งก นและก น และการสร างค าน ยมร วมก นในการ ปฏ บ ต งาน ซ งในเร องน ม หลายประเด นท สาค ญ และสอดคล องก บแนวทางการดาเน นงานด านบ คคลท เป นท ยอมร บด งท มณ ตา แมนผด ง (2544) ได ทาการศ กษาการดาเน นงานและป ญหาการประก นค ณภาพการศ กษาของ โรงเร ยนในกร งเทพมหานคร ผลการศ กษาพบว า ด านการเตร ยมการดาเน นงาน ส วนใหญ ให ความสาค ญเร องการ มอบหมายงาน ม การประช มแบ งหน าท ตามความสามารถ ด านช ช ย สม ทธ ไกร (2549) ได กล าวไว ว าการ บร หารงานบ คคล (Personnel Management Business Administration: Public Personnel Administration) เป นหน ง ในทร พยากรการบร หาร 4 ประเภท ท เร ยกก นว า 4 M (man, money, material, management) เพ อใช คนให เหมาะสมก บงานตามว ตถ ประสงค และความต องการของหน วยงาน เป นภารก จของผ บร หารท กคนท ม งปฏ บ ต ใน ก จกรรมท งปวงท เก ยวก บบ คลากร เพ อให ป จจ ย ด านบ คคลขององค การเป นทร พยากรมน ษย ท ม ประส ทธ ภาพ ส งส ดตลอดเวลา ซ งจะส งผลสาเร จ ต อเป าหมายขององค การ ด งน น เป าหมายสาค ญของการบร หารงานบ คคล ค อ ม การใช ทร พยากรมน ษย โดยได ประส ทธ ภาพ ม บรรยากาศความส มพ นธ ในหน าท งานท ด ในระหว างบรรดา สมาช กขององค การ ม การส งเสร มความเจร ญเต บโตและก าวหน าของแต ละบ คคลท พร อมม ล และ เพ อให เป าหมายข างต นบรรล ผลตามท ต องการ ภารก จ 3 ด านท ต องกระทาให ได ผลล ล วงไปเป น อย างด ต องสามารถได คนด ท ม ความสามารถมาทางาน ต องร จ กว ธ การใช คน ให สามารถปฏ บ ต งานได โดยม ประส ทธ ภาพส งและต อง สามารถดารงร กษาความเต มใจของสมาช กท กคน ท จะให ท มเทจ ตใจ ช วยก นทางานให ก บเป าหมายส วนรวมของ องค การ ขณะท สาน กงานคณะกรรมการการศ กษาแห งชาต (2546) ได นาเสนอว าการบร หารงานบ คลากรใน สถานศ กษา เป นภารก จสาค ญท ม งส งเสร มให สถานศ กษา สามารถปฏ บ ต งานเพ อตอบสนองภารก จของ สถานศ กษา เพ อดาเน นการด านการบร หารงานบ คลากรให เก ดความคล องต ว อ สระภายใต กฎหมาย ระเบ ยบ เป นไปตามหล กธรรมาภ บาลข าราชการคร และบ คลากรทางการศ กษาได ร บการพ ฒนา ม ความร ความสามารถม ขว ญกาล งใจ ได ร บการยกย องเช ดช เก ยรต ม ความม นคงและก าวหน าในว ชาช พ ซ งจะส งผลต อการพ ฒนาค ณภาพ การศ กษาของผ เร ยนเป นสาค ญ โดยม ว ตถ ประสงค ของการบร หารจ ดการค อ เพ อให การดา เน นงาน ถ กต อง รวดเร วเป นไปตามหล กธรรมาภ บาล เพ อส งเสร มบ คลากรให ม ความร ความสามารถและ ม จ ตสาน กในการปฏ บ ต ภารก จท ร บผ ดชอบให เก ดผลสาเร จตามหล กการบร หารแบบม งผลส มฤทธ เพ อส งเสร มให คร และบ คลากรทางการ ศ กษาปฏ บ ต งานเต มตามศ กยภาพ โดยย ดม นใน ระเบ ยบว น ย จรรยาบรรณ อย างม มาตรฐานแห งว ชาช พ และ เพ อให คร และบ คลากรทางการศ กษาท ปฏ บ ต งานได ตามมาตรฐานว ชาช พได ร บการยกย องเช ดช เก ยรต ม ความ ม นคงและความก าวหน าในว ชาช พ ซ งจะส งผลต อการพ ฒนาค ณภาพการศ กษาของผ เร ยนเป นสาค ญ ด านงานบร หารท วไปควรม การวางแผนควรดาเน นการโดยม การวางแผนงานอย างช ดเจนภายใต การม ส วนร วมของท กฝ าย และคาน งประโยชน ท ได ร บเช งบ รณการในภาพรวม โดยในเร องน สอดคล องก บท ขณะท สาน กงานปฏ ร ปการศ กษา (2548) ได นาเสนอเก ยวก บหล กการบร หารการศ กษาโดยการบร หารการม ส วนร วม

13 13 (Participative Management: PM) การบร หารแบบ ม ส วนร วม เป นการดาเน นการของฝ ายบร หารท จะจ งใจให โอกาสแก ผ ปฏ บ ต งานในองค การได ม ประโยชน ในการเสนอแนะ ร วมค ด ร วมต ดส นใจ และร วมพ ฒนางาน เสม อนว าตนเป นเจ าขององค การน น สอดคล องก บท เสาวล กษณ เอ ยมฐานนท (2549) ได กล าวถ ง การกาหนดให โรงเร ยนเป นน ต บ คคลก เพ อความคล องต วในการต ดส นใจในการบร หารและการจ ดการ สามารถ ส งการและ ต ดส นใจในด านหล กส ตรการพ ฒนาการจ ดการเร ยนการสอน การเง นงบประมาณ การบร หารงานบ คคล และการ บร หารท วไปด วยการม ส วนร วมของคร ผ ปกครอง ช มชน ศ ษย เก า ผ ทรงค ณว ฒ ม แนวทางการดาเน นงานโดย การ วางแผนงานอย างช ดเจนภายใต การม ส วนร วม ม อ สระในการค ด และการทางาน ลดความซ าซ อนของงานและ ป องก นการเก ดซ าของป ญหา/อ ปสรรคต าง ๆ การปร บเปล ยนกลย ทธ การปฏ บ ต งาน ระบบ ICT และสารสนเทศ เพ อการบร หาร (MIS) ซ งในเร องน ม หลายประเด นท สาค ญ และสอดคล องก บแนวทางการดาเน นงานด าน งาน บร หารท วไปท เป นท ยอมร บ ด งท สาน กงานคณะกรรมการการศ กษาแห งชาต (2546) ท ได นาเสนอเก ยวก บงาน บร หารท วไป ว าเป นงานท เก ยวข องก บการจ ดระบบบร หารองค กร ให บร การบร หารงานอ น ๆ บรรล ผลตาม มาตรฐาน ค ณภาพและเป าหมายท กาหนดไว โดยม บทบาทหล กในการประสานส งเสร ม สน บสน นและการ อานวยการ ความสะดวกต าง ๆ ในการให บร การการศ กษาท กร ปแบบ ม งพ ฒนาสถานศ กษาให ใช นว ตกรรมและ เทคโนโลย อย างเหมาะสม ส งเสร มในการบร หารและการจ ดการศ กษาของสถานศ กษา ตามหล กการบร หารงานท ม งเน นผลส มฤทธ ของงานเป นหล กโดยเน นความโปร งใส ความร บผ ดชอบท ตรวจสอบได ตลอดจน การม ส วน ร วมของบ คคล ช มชนและองค กรท เก ยวข อง เพ อให การจ ดการศ กษาม ประส ทธ ภาพและประส ทธ ผลโดยม ว ตถ ประสงค ของการบร หารจ ดการค อ เพ อให บร การ สน บสน น ส งเสร ม ประสานงานและอานวยการ ให การ ปฏ บ ต งานของสถานศ กษาเป นไปด วยความเร ยบร อย ม ประส ทธ ภาพและประส ทธ ผล และเพ อประชาส มพ นธ เผยแพร ข อม ลข าวสารและผลงานของสถานศ กษาต อสาธารณชนซ งจะก อให เก ด ความร ความเข าใจ เจตคต ท ด เล อมใส ศร ทธาและให การสน บสน นการจ ดการศ กษา โดยในการดาเน นงานด านน อาศ ยการตรวจสอบโดยใช หล กความค มค า ค มท น เพ อประเม นก จกรรมท ได ดาเน นการไป รวมถ งผลผล ตท ตอบสนองว ตถ ประสงค และม การปร บปร ง/ว ธ แก ไขป ญหา โดยปร บเปล ยนกลย ทธ ตามสถานการณ ใช ระบบข อม ลสารสนเทศประกอบการ ดาเน นการปร บปร ง/แก ป ญหา สอดคล องก บท จ ฬาภรณ ประจงพงศ พ นธ (2551) ได ทาการว จ ยเร อง การจ ดการ ศ กษาของโรงเร ยนในเขต อาเภอเม อง จ งหว ดเพชรบ ร เป นการว จ ยเช งพรรณา (descriptive research) ม งเน นศ กษา ถ งการจ ดการศ กษาของโรงเร ยนในความค ดของผ ปกครองน กเร ยน โดยนาแนวค ดและทฤษฎ ของสาน กงานเขต พ นท การศ กษาท กล าวในค ม อการบร หารสถานศ กษาข นพ นฐานท เป นน ต บ คคลประกอบด วยการบร หารงาน 4 ด าน ค อ (1) ด านการบร หารว ชาการ (2) ด านการบร หารงบประมาณ (3) ด านการบร หารงานบ คคล และ (4) ด าน การบร หารงานท วไป ผลการศ กษาพบว า ควรเป ดให ผ ปกครองได พบปะพ ดค ย ปร กษาป ญหาและเสนอ แนว ความเห นประกอบการดาเน นงานมากข น นอกจากน นย งต องการให โรงเร ยนเน นการด แลทางด านความปลอดภ ย ของสถานท ท งภายในและภายนอกห องเร ยน การจ ดสภาพแวดล อมควรม ความเหมาะสม ขณะท ฟ ลล ฟ (Phillip y, 1994) อด ตรองประธานกรรมการและกรรมการด านค ณภาพของบร ษ ท ITT แห งสหร ฐอเมร กา ได เสนอแนวค ด เก ยวก บความต มท นว าต องทาการตรวจว ดต นท นของค ณภาพท งหมดโดยเน นการป องก นความผ ดพลาดต าง ๆ สอดคล องก นน เจนน ช (Taguchi) ได กล าวไว ว าความจร งจ งของค ณภาพ (quality robust) ว าควรแก ไขโดยขจ ด ผลเส ยน นมากกว าการขจ ดสาเหต เพราะค าใช จ ายในการขจ ดผลต ากว าค าใช จ ายในการขจ ดสาเหต เน องจาก

14 14 ข อบกพร องบางอ นเล กน อยจนไม ม ผลกระทบต อค ณภาพ นอกจากน ในเร องเก ยวก บข อม ลสารสนเทศ สาน กงาน คณะกรรมการการศ กษาแห งชาต (2546) ได นาเสนอว าในการพ ฒนาระบบเคร อข ายข อม ลสารสนเทศควร ม การ นาเสนอและเผยแพร ข อม ลสารสนเทศเพ อการบร หารการบร การและการประชาส มพ นธ บทสร ป และข อเสนอแนะ 1. สร ปผลการว จ ย การศ กษาคร งน ม ว ตถ ประสงค เพ อศ กษาการดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยนบ านว งลาว ส งก ดสาน กงาน เขตพ นท การศ กษาประถมศ กษาเช ยงราย เขต 3 ผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม ประจา ป งบประมาณ 2554 และเพ อศ กษาแนวทางการดาเน นงานเพ อรองร บการประเม นค ณภาพภายนอกรอบต อไป เคร องม อท ใช ใน การศ กษาคร งน ค อ การสนทนากล ม (focus group discussion) โดยเก บรวบรวมข อม ลจาก ผ อานวยการ สถานศ กษา คณะคร และคณะกรรมการสถานศ กษาข นพ นฐาน โรงเร ยนบ านว งลาว รวมจานวน 13 คน ว เคราะห ข อม ล โดยการว เคราะห เน อหา (content analysis) นาเสนอเป นความเร ยง และตาราง ผลการศ กษาการดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยนบ านว งลาว ส งก ดสาน กงานเขตพ นท การศ กษาประถมศ กษา เช ยงราย เขต 3 ผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม ประจา ป งบประมาณ 2554 ระหว างเด อนม ถ นายน เด อนส งหาคม 2554 พบว า การดาเน นงาน ด านงานว ชาการ ด านงาน งบประมาณ ด านงานบ คคล และด านงานบร หาร ท วไปของโรงเร ยนบ านว งลาว ม การบร หารจ ดการท เป นไปตามล กษณะวงจรค ณภาพของเดมม ง (the deming cycle) ค อ ม การวางแผน (plan) ม การดาเน นงาน (do) ม การตรวจสอบ ต ดตาม ประเม นผล (check) และม การปร บปร งแก ไข (act) ป ญหา/อ ปสรรคต างๆท พบในงาน ผลการศ กษาแนวทางการดาเน นงานเพ อรองร บการประเม นค ณภาพภายนอกรอบต อไป พบว า ด านงานว ชาการ ม แนวทางการดาเน นงานโดย จ ดให ม ส อการสอน ม หล กส ตรท หลากหลาย การสอนของคร การประก นค ณภาพการศ กษา ความเป นเล ศของน กเร ยน เอกสารว ชาการเผยแพร ให ช มชน การจ ดทาว จ ยในช นเร ยน การตรวจสอบ ต ดตาม ประเม นผลหล กส ตร ส งเสร มให น กเร ยนเข าร วมการแข งข นท กษะความสามารถ และคร เข าร วม ก จกรรมเพ อพ ฒนาตนเอง ด านงานงบประมาณ ม แนวทางการดาเน นงานโดย การวางแผนกลย ทธ ครอบคล มครบถ วน การวางแผน ระยะปานกลาง กระบวนการจ ดสรรงบประมาณม ประส ทธ ภาพ งบประมาณแบบม งเน นผลงาน จ ดสรร งบประมาณคงเส นคงวา รายละเอ ยดของงบประมาณเพ ยงพอต อการควบค มและการบร หารจ ดการ ม ข อม ลเช ง สถ ต เก ยวก บต นท น ผลผล ต ผลท เก ดจากการใช งบประมาณ การบร หารจ ดการเช งร ก และการกาหนดต วช ว ด ความสาเร จ ด านงานบ คคล ม แนวทางการดาเน นงานโดย การพ ฒนาของบ คลากรอย างต อเน อง ความเช อม นในความ ม นคงในอาช พ ระบบความก าวหน าในการปฏ บ ต งาน จ ตสาธารณะของบ คลากร การทางานแบบค ดนอกกรอบ มาตรฐานการร บเข าทางาน การทางาน ศ กยภาพในการพ ฒนาเม อเปร ยบเท ยบก บผลการปฏ บ ต งาน ความสมด ล ระหว างคนก บงาน และระบบสารสนเทศ

15 15 ด านงานบร หารท วไป ม แนวทางการดาเน นงานโดย การวางแผนงานอย างช ดเจนภายใต การม ส วนร วม ม อ สระในการค ด และการทางาน ลดความซ าซ อนของงานและป องก นการเก ดซ า ของป ญหา/อ ปสรรคต าง ๆ การ ปร บเปล ยนกลย ทธ การปฏ บ ต งาน ระบบเทคโนโลย สารสนเทศ และสารสนเทศเพ อการบร หาร 2. ข อเสนอแนะสาหร บการนาผลการศ กษาไปใช จากผลการศ กษาด งกล าวข างต น ผ ว จ ยม ข อเสนอแนะสาหร บนาผลการศ กษาไปใช ด งน การดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยนบ านว งลาว ส งก ดสาน กงานเขตพ นท การศ กษาประถมศ กษาเช ยงราย เขต 3 ผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม ประจาป งบประมาณ 2554 น น เป นการดาเน นงานท เหมาะสม ก บบร บทของโรงเร ยนบ านว งลาว อาจไม เหมาะสมหร อสอดคล องก บบร บทโรงเร ยนอ นท จะนาไปใช ด งน นก อน การนาไปใช จ งม ความจาเป นท ต องม การว เคราะห ถ งความพร อมและเหมาะสม เพ อนามาการประย กต ใช อย างม ประส ทธ ภาพต อไป 3. ข อเสนอแนะการศ กษาคร งต อไป 3.1 ควรม การศ กษาถ งการดาเน นงานท ส งผลต อการบร หารงานอย างม ค ณภาพของโรงเร ยนท ม ผลการดาเน นงานเป นเล ศประเภทอ น ๆ เช น โรงเร ยนในฝ น และโรงเร ยนด ประจาตาบล เพราะแนวทางการ ประเม นของโรงเร ยนในฝ น และโรงเร ยนด ประจาน นจะม เกณฑ และมาตรฐานเป นต วกาก บเช นเด ยวก บการ ประเม นค ณภาพภายนอก ซ งการดาเน นงานเพ อให ผ านเกณฑ การประเม นน นต องเป นไปอย างม ประส ทธ ภาพถ ง จะได ร บการร บรอง ซ งถ าม การศ กษาจะทาให ผ ศ กษาได ทราบถ งว ธ การดาเน นงานอย างม ค ณภาพในหลากหลาย ร ปแบบ 3.2 ควรม การศ กษาถ งการดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยนผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบ สามในโรงเร ยนอ น ๆ มากกว า 1 แห ง ด วยเหต ท การบร หารจ ดการของโรงเร ยนแต ละแห งน นข นอย ก บบร บท ความพร อม และความเหมาะสมของโรงเร ยนแต ละแห ง ด งน นการศ กษา ถ งการดาเน นงานของโรงเร ยนแต ละ แห งน นย อมค นพบว ธ การดาเน นงานท แตกต างก นออกไปสาหร บเพ อนามาประมวลเป นข อม ลสารสนเทศเช ง ค ณภาพเพ อการประย กต ใช และเผยแพร ต อไป ก ตต กรรมประกาศ สารน พนธ เร อง การดาเน นงานท ส งผลให โรงเร ยนบ านว งลาว ส งก ดสาน กงานเขตพ นท การศ กษา ประถมศ กษาเช ยงราย เขต 3 ผ านการประเม นค ณภาพภายนอกรอบสาม ประจา ป งบประมาณ 2554 สาเร จและ สมบ รณ ได ด วยด ได ร บความกร ณาและความช วยเหล ออย างด ย งจาก รองศาสตราจารย ดร.จ กรพ นธ วงษ บ รณา วาทย และผ ช วยศาสตราจารย ว ไลล กษณ บ ญเคล อบ อาจารย ท ปร กษา และ ผ ช วยศาสตราจารย ดร.สรบ ศย ร งโรจน ส วรรณ อาจารย ดร.ธน ษฐา ร ศม เจร ญ คณะกรรมการสอบสารน พนธ ผ ท ได ให ความร คาปร กษา คาแนะนา และตรวจทาน แก ไข จนทาให การศ กษาสารน พนธ ฉบ บน สมบ รณ จนสาเร จด วยความเร ยบร อย ผ ศ กษา ขอกราบขอบพระค ณท กท านเป นอย างส งไว ณ โอกาสน

16 16 รายการอ างอ ง กระทรวงศ กษาธ การ. (2546). การบร หารสถานศ กษาข นพ นฐานเป นน ต บ คคล. กร งเทพฯ:โรงพ มพ องค การ ร บส งส นค าและพ สด ภ ณฑ. จ ราภรณ ส ขาว. (2546). ภาพล กษณ สถาบ นพ ฒนาผ บร หารการศ กษาตามการร บร ของผ บร หารการศ กษา ระด บส ง. ว ทยาน พนธ ปร ญญาคร ศาสตรมหาบ ณฑ ต สาขาว ชาบร หารการศ กษา จ ฬาลงกรณ มหาว ทยาล ย, กร งเทพฯ. จ ฬาภรณ ประจงพงศ พ นธ. (2551). การจ ดการศ กษาของโรงเร ยนในเขต อาเภอเม อง จ งหว ดเพชรบ ร. ว ทยาน พนธ ศ ลปศาสตรมหาบ ณฑ ต สาว ชาบร หารการศ กษา. กร งเทพฯ: มหาว ทยาล ยเกษตรศาสตร. ช ช ย สม ทธ ไกร. (2549). การฝ กอบรมบ คลากรในองค การ (พ มพ คร งท 2). กร งเทพฯ: โรงพ มพ แห งจ ฬาลงกรณ มหาว ทยาล ย. เช ดช ย ส นพ น. (2547). โครงงาน (Project Approach). ราชบ ร : ธรรมร กษ การพ มพ. ณรงค ส จพ นโรจน. (2549). การจ ดทา อน ม ต การบร หารงบประมาณแผ นด น: ทฤษฎ และปฏ บ ต. กร งเทพฯ: บพ ตรการพ มพ. ถว ล มาตรเล ยม. (2544). การปฏ ร ปการศ กษาโรงเร ยนเป นฐานการบร หารจ ดการ. กร งเทพฯ: สาน กพ มพ เสมา ธรรม. นพพร ธนะช ยข นธ. (2550). การสร างและการหาประส ทธ ภาพของนว ตกรรม. เช ยงราย: คณะว ทยาศาสตร และเทคโนโลย มหาว ทยาล ยราชภ ฏเช ยงราย. ภาน ว ฒน ภ กด วงศ. (2542). แนวค ดในการดาเน นการประก นค ณภาพทางการศ กษาของสาน กงานการ ประถมศ กษาจ งหว ด. วารสารว ชาการ, 2(4), มณ ตา แมนผด ง. (2544). การดาเน นงานและป ญหาการประก นค ณภาพการศ กษาของโรงเร ยนในกร งเทพฯ. ว ทยาน พนธ คร ศาสตรมหาบ ณฑ ต สาขาว ชาการศ กษาปฐมว ย. จ ฬาลงกรณ มหาว ทยาล ย, กร งเทพฯ. เมธ ป ล นธนานนท. (2549). การบร หารงานบ คคลในวงการศ กษา (พ มพ คร งท 2). กร งเทพฯ: โอ เอส พร นต ง เฮาส. สง ด อ ทราน นท. (2544). การน เทศการศ กษา หล กการ ทฤษฎ และปฏ บ ต (พ มพ คร งท 2). กร งเทพฯ: จ ฬาลงกรณ มหาว ทยาล ย.

17 17 สาน กงานคณะกรรมการการศ กษาแห งชาต. (2545). พระราชบ ญญ ต การศ กษาแห งชาต พ.ศ และท แก ไข เพ มเต ม (ฉบ บท 2) พ.ศ กร งเทพฯ: พร กหวานกราฟฟ ค. สาน กงานคณะกรรมการการศ กษาแห งชาต. (2546). ค ม อการบร หารสถานศ กษาข นพ นฐานท เป นน ต บ คคล. กร งเทพฯ: ว.ท.ซ.คอมม วน เคช น. สาน กงานคณะกรรมการการศ กษาแห งชาต. (2548). พระบรมราโชวาทพระบาทสมเด จพระเจ าอย ห ว. กร งเทพฯ: ว.ท.ซ.คอมม วน เคช น. สาน กงานคณะกรรมการพ ฒนาเศรษฐก จและส งคมแห งชาต สาน กนายกร ฐมนตร. (2550). แผนพ ฒนาเศรษฐก จ และส งคมแห งชาต ฉบ บท 10 (พ.ศ ). กร งเทพฯ: สาน กงานฯ สาน กงานปฏ ร ปการศ กษา. (2548). ปฏ ร ปการศ กษา ตามพระราชบ ญญ ต การศ กษาแห งชาต พ.ศ กร งเทพฯ: บ ญศ ร การพ มพ. สาน กงานร บรองมาตรฐานและประเม นค ณภาพการศ กษา (องค การมหาชน. (2553). รายงานการประเม น ค ณภาพภายนอกสถานศ กษาระด บการศ กษาข นพ นฐาน. กร งเทพฯ: สาน กงานฯ. ส ทธนา ฮ นเก ยรต พงษ. (2552). ป จจ ยท ส งผลต อการบร หารจ ดการท เป นเล ศของโรงเร ยน ท ผ านเกณฑ การ ประเม นจาก สมศ. และเป นโรงเร ยนท ได ร บรางว ลพระราชทาน ต งแต ป การศ กษา ว ทยาน พนธ ศ ลปศาสตรมหาบ ณฑ ต สาขาว ชาบร หารการศ กษา. มหาว ทยาล ยเกษตรศาสตร, กร งเทพฯ. เสาวล กษณ เอ ยมฐานนท. (2549). ภาวะผ นาของผ บร หารโรงเร ยนในอาเภอร อนพ บ ลย จ งหว ด นครศร ธรรมราช. ว ทยาน พนธ ศ กษาศาสตรมหาบ ณฑ ต สาขาว ชาบร หารการศ กษา. มหาว ทยาล ยเช ยงใหม, เช ยงใหม. อ ท ย ด ลยเกษม. (2552). การประก นค ณภาพก บการพ ฒนาการศ กษา. เอกสารประกอบการบรรยายพ เศษให ก บ น ส ตระด บปร ญญาเอก คณะศ กษาศาสตร มหาว ทยาล ยมหาสารคาม เม อว นท 10 ต ลาคม Deming, E. W. (1986). Out of Crisis. Cambridge, mass: Massachusetts of technology. Murgatroyd, S. & Morgan, C. (1994). Total quality management and the school. Buckingham: Open University Press. Phillip, B. C. (1994). Quality in free 2. New York: McGrawn-Hill. Taguchi, G. (1986). Introduction to quality engineering. Tokyo: Asian Productivity Organisation.