11 การจ ดการการผล ตและการจ ดการค ณภาพ

Transcription

1 แผนการสอน (Lesson Plan) อาจารย ผ สอน ดร.จต พร ส งขวรรณ ช อว ชา การเป นผ ประกอบการและการจ ดการธ รก จขนาดกลางและขนาดย อม การบรรยายคร งท 11 ส ปดาห ท 11 ภาคการศ กษา 2/2553 ห วข อท 11 การจ ดการการผล ตและการจ ดการค ณภาพ ว ตถ ประสงค เช งพฤต กรรม 1. เพ อให น กศ กษาเข าใจถ งว ตถ ประสงค ในการจ ดการการผล ตและการจ ดการค ณภาพใน ธ รก จขนาดกลางและขนาดย อม 2. เพ อให น กศ กษาสามารถทราบถ งกระบวนการผล ต 3. เพ อให น กศ กษาสามารถวางแผนและจ ดการเวลาการผล ตได 4. เพ อให น กศ กษาสามารถทราบถ งการจ ดการค ณภาพในร ปแบบต าง ๆ ท น ามาใช ธ รก จ ขนาดกลางและขนาดย อม 5. เพ อให น กศ กษาสามารถการระบ ถ งมาตรฐานสากลท จะน ามาใช ในธ รก จต าง ๆ ได เน อหา บทท 11 การจ ดการการผล ตและการจ ดการค ณภาพ 1. ว ตถ ประสงค ในการจ ดการการผล ต 2. กระบวนการผล ต 3. ประเภทของกระบวนการผล ต 4. การวางแผนและการจ ดการเวลาการผล ต 5. การจ ดการค ณภาพ การจ ดการค ณภาพแบบเบ ดเสร จ (Total Quality Management : TQM) การบร หารการผล ตแบบท นเวลาพอด (Just-in-Time Production : JIT) Six Sigma ในธ รก จขนาดกลางและขนาดย อม มาตรฐานสากล

2 188 ก จกรรมการสอน 1. บรรยาย 2. ซ กถาม 3. ว เคราะห กรณ ศ กษา 4. น าเสนองานท ได มอบหมาย ส อการสอน 1. หน งส อและเอกสารประกอบการสอน 2. Power Point ว ธ การประเม นผล 1. พ จารณาจากการม ส วนร วม ความต งใจ และความสนใจเร ยนของน กศ กษา 2. พ จารณาจากการการน าเสนองานท ได ร บมอบหมายเม อส ปดาห ท แล ว 3. พ จารณาจากการตอบค าถาม และการซ กถามของน กศ กษา งานท มอบหมายส าหร บส ปดาห ต อไป 1. ให ศ กษาค นคว าก จการท น าระบบการจ ดการค ณภาพเข ามาใช ในกระบวนการผล ตพร อม น าเสนอในส ปดาห ต อไป

3 189 บทท 11 การจ ดการการผล ตและการจ ดการค ณภาพ การจ ดการการผล ตเป นหน าท ท ส าค ญประการหน งของก จการ ก จการใดก ตามถ าสามารถผล ต ส นค าหร อบร การท สามารถตอบสนองความต องการของล กค าได ในช วงเวลาท เหมาะสม ม ต นท นการ ผล ตต า และม ค ณภาพ ก จการน นจะสามารถเจร ญเต บโตและอย รอดในตลาดได แต การด าเน นการ ด งกล าวม ใช เร องง ายเน องจากในป จจ บ นการแข งข นเป นไปอย างเสร ม ผ ประกอบการมากมายในการ ผล ตส นค าหร อบร การประเภทใดประเภทหน งท าให ผ บร โภคสามารถเล อกส นค าหร อบร การท สามารถ ตอบสนองความต องการของตนเองมากท ส ดได ไม ยากน ก นอกจากน การจ ดการการผล ตย งต องเก ยวโยง ก บส วนต าง ๆ ในก จการไม ว าจะเป นด านการตลาด การเง น การบ ญช บ คลากร ซ งถ งแม จะแยก ออกเป นแต ละส วนอย างช ดเจนแต ความส มพ นธ ก นของส วนต าง ๆ ก ม ความส าค ญท ละเลยม ได เน องจากท กส วนงานต องสน บสน นซ งก นและก น เพ อน าพาก จการไปส ความส าเร จในอนาคต กระบวนการผล ต กระบวนการผล ตในป จจ บ นน นประกอบไปด วยก จกรรมต าง ๆ ท จ าเป นเพ อก อให เก ดผลผล ตท ม ค ณภาพตามความคาดหว งของล กค า ซ งนอกจากกระบวนการผล ตในส นค าและบร การท ม ความ แตกต างก นแล ว กระบวนการผล ตในแต ละอ ตสาหกรรมก ม ความแตกต างก นออกไปตามแต ผล ตภ ณฑ ของอ ตสาหกรรมน น ๆ แต อย างไรก ตามกระบวนการผล ตม องค ประกอบพ นฐาน 5 ส วน ค อ ป จจ ย น าเข า กระบวนการแปรสภาพ ผลผล ต ระบบควบค ม และข อม ลย อนกล บ ด งร ปท 11-1 ป จจ ยน าเข า กระบวนการแปรสภาพ ผลผล ต ว ตถ ด บ ท กษะของบ คลากร เง นท น ข อม ลข าวสาร พล งงาน ฯลฯ ข อม ลย อนกล บ แนวความค ด ว ธ การ เทคโนโลย ระบบควบค ม ร ปท 11-1 กระบวนการผล ต ข อม ลย อนกล บ ส นค า บร การ

4 ป จจ ยน าเข า (Inputs) ป จจ ยน าเข าน นเป นทร พยากรท งหมดของก จการ ซ งหมายถ งทร พยากรท จ บต องได และไม สามารถจ บต องได อ นได แก ว ตถ ด บท จะน าไปแปรสภาพเป นผลผล ต ท กษะ ความร และความช านาญ ของบ คลากร เง นท น ข อม ลข าวสาร และพล งงาน เป นต น โดยแต ละก จการอาจม ความต องการท แตกต างก น และป จจ ยน าเข าท ม ค ณภาพจะส งผลให ผลผล ตม ค ณภาพด วย กระบวนการแปรสภาพ (Transformation Processes) กระบวนการแปรสภาพเป นข นตอนท สร างม ลค าเพ มให ก บป จจ ยน าเข า โดยใช แนวความค ด ว ธ การ และเทคโนโลย ในการเปล ยนป จจ ยน าเข าเป นผลผล ต ผลผล ต (Outputs) ผลผล ตเป นผลจากการน าป จจ ยน าเข าผ านกระบวนการแปรสภาพ ซ งผลผล ตน นเป นได ท งส งท จ บต องได และส งท จ บต องไม ได หร อก ค อส นค าและบร การน นเอง โดยการผล ตส นค าและบร การม ล กษณะความแตกต างก นด งตารางท 11-1 ตารางท 11-1 ความแตกต างระหว างการผล ตส นค าและการผล ตการบร การ 190 ส นค า (Goods) 1. ผลผล ตท ได สามารถจ บต องได 2. การว ดค ณภาพการผล ตจะท าได ง าย 3. การก าหนดมาตรฐานค ณภาพท าได ง าย 4. ผ ผล ตส นค าไม ได พบปะก บล กค าโดยตรง 5. ผลผล ตสามารถเก บร กษาไว ได 6. เป นการผล ตท ต องใช ท นมาก บร การ (Service) 1. ผลผล ตท ได ไม สามารถจ บต องได 2. การว ดค ณภาพการผล ตท าได ยาก 3. การก าหนดมาตรฐานค ณภาพท าได ยาก 4. ผ ผล ตบร การสามารถพบปะล กค าได โดยตรง 5. ผลผล ตไม สามารถเก บร กษาไว ได 6. เป นการผล ตท เน นการใช แรงงาน ระบบควบค ม (Control System) ระบบควบค มเป นเคร องม อท ใช ในการก าก บด แลและแก ไขป ญหาต าง ๆ ท เก ดจากกระบวนการ ผล ต ซ งต องด าเน นการท งในข นตอนของป จจ ยน าเข า กระบวนการแปรสภาพ และผลผล ต ข อม ลย อนกล บ (Feedback) ข อม ลย อนกล บเป นข อม ลท ก จการได ร บจากการก าก บด แลกระบวนการผล ตในข นตอนต าง ๆ ถ อเป นเคร องม อในการต ดต อส อสารท จะเช อมระบบการควบค มเข าก บข นตอนและองค ประกอบต าง ๆ ของกระบวนการผล ต ซ งสามารถอย ในร ปของวาจาหร อลายล กษณ อ กษรก ได

5 191 ว ตถ ประสงค ในการจ ดการการผล ต การจ ดการการผล ตน นม ว ตถ ประสงค หล กค อ ค ณภาพและผล ตภาพ ค ณภาพ (Quality) ค ณภาพเป นว ตถ ประสงค หล กท ส าค ญในการผล ต เน องจากการท จะท าให ล กค าเล อกซ อ ผล ตภ ณฑ ของก จการได น น ผล ตภ ณฑ น นต องตรงก บความต องการ หร อถ าเป นส งท กว าเหน อความ ต องการก จะย งพอใจมากข น ค ณภาพครอบคล มถ งค ณล กษณะ ประโยชน ใช สอย ค ณค าท ได ร บ บร การ หล งการขาย ความเช อถ อได เป นต น ผล ตภาพ (Productivity) ผล ตภาพเป นว ตถ ประสงค หล กท ส าค ญในการผล ตอ กประการหน ง เน องจากผล ตภาพน นค อ การเปร ยบเท ยบระหว างประมาณของป จจ ยน าเข าและปร มาณของผลผล ตจากกระบวนการผล ต ด ง สมการท 13.1 ป จจ ยน าเข า ผล ตภาพ = ผลผล ต ผล ตภาพน นย งเป นเกณฑ ว ดประส ทธ ภาพของกระบวนการผล ต และว ดระด บมาตรฐานค า ครองช พของประเทศอ กด วย การเพ มข นของผล ตภาพจะท าให ต นท นการผล ตต อหน วยในด านค าแรง หร อค าใช จ ายในการบร หารงานลดลง ประเภทของกระบวนการผล ต ในก จการท เป นการบร การน นส วนใหญ กระบวนการผล ตจะเป นแบบผล ตตามส งหร อเป นช นงาน เช น ร านเสร มสวย ร านต ดเย บเส อผ า อ ซ อมรถยนต การร บเหมาก อสร าง เป นต น ในขณะท ก จการท ผล ตส นค าน นสามารถแบ งประเภทกระบวนการผล ตเป น 6 ประเภท ด งต อไปน 1. กระบวนการผล ตแบบสายประกอบการ (Assembly Process) เป นกระบวนการผล ต ช นส วนของว สด ต าง ๆ ท จะประกอบเป นส นค า โดยจะผล ตส นค าท ละจ านวนมากซ งเป นการผล ตส นค า มาตรฐานของก จการเพ ยงชน ดเด ยวหร อไม ก ชน ด และจะใช ช วงระยะเวลาในการผล ตยาว เช น การผล ต เคร องใช ไฟฟ าหลายร นท ม อะไหล เหม อนก น เป นต น 2. กระบวนการผล ตอย างต อเน อง (Continuous Process) เป นกระบวนการผล ตท ด าเน นการอย างต อเน องในช วงระยะเวลาหน ง ๆ โดยไม ม การหย ดชะง กจนส นส ดการผล ต ผล ตภ ณฑ

6 เป นผล ตภ ณฑ ชน ดเด ยวในปร มาณมากโดยใช เคร องจ กรเฉพาะ เช น การกล นน าม น การผล ตสารเคม การผล ตเบ ยร หร อไวน เป นต น 3. กระบวนการผล ตแบบตามค าส ง (Intermittent Process) เป นการด าเน นการผล ตในแต ละข นตอนเป นวงจรส น ๆ ตามชน ดของส นค าท เปล ยนแปลงไป หร อท เร ยกว าการผล ตตามช นงาน ซ งม จ านวนไม มากน ก เคร องจ กรท ใช เป นเคร องจ กรง าย ๆ ไม ซ บซ อน เช น การพ มพ หน งส อ การท า เคร องประด บ เป นต น 4. กระบวนการผล ตแบบจ าแนกรายการส นค าจากว ตถ ด บ (Analytical Process) เป นน า ว ตถ ด บมาแยกออกเป นส วนต าง ๆ เพ อน าช นส วนน นไปจ าหน าย เช น ก จการร บซ อซากรถยนต และร อ ส วนต าง ๆ ออกและแยกรายการช นส วนเพ อน าไปจ าหน าย 5. กระบวนการส งเคราะห (Synthetic Process) เป นกระบวนการท ตรงข ามก บกระบวนการ ผล ตแบบจ าแนกรายการส นค าจากว ตถ ด บ กระบวนการส งเคราะห เป นการน าว ตถ ด บต าง ๆ มารวมก น เพ อสร างส นค าใหม หร อเปล ยนเป นส นค าท แตกต างจากเด ม เช น โรงงานท ายางแท งโดยเปล ยนจากน า ยางเป นยางแท ง เป นต น 6. กระบวนการสก ดว ตถ ด บให เป นส นค า (Extractive Process) เป นการน าเอาส นค าแยก ออกจากว ตถ ด บ เช น ก จการเหม องแร เป นต น การวางแผนและการจ ดการเวลาการผล ต การด าเน นการผล ตให เป นไปตามค าส งซ อของล กค าหร อแผนการตลาดของก จการน น ก จการ จะต องวางแผนการผล ตและก าหนดระยะเวลาการท างานเพ อจ ดการกระบวนการผล ตอย างม ประส ทธ ภาพ และสามารถส งมอบส นค าให ล กค าได ตามเวลาท ก าหนด การจ ดการเก ยวก บก าหนดเวลาถ อเป นก จกรรมพ นฐานในกระบวนการผล ต ท งการผล ตส นค า และบร การ ซ งต องม การจ ดการเวลาในการผล ตท ม ประส ทธ ภาพ และม ผลท าให เวลาท ใช ส นท ส ดและ/ หร อประหย ดต นท นรวมต าท ส ด ซ งสามารถท าได โดยการจ ดตารางเวลาการผล ต (Job Scheduling) ซ งม 2 ประเภทค อ 1. การจ ดตารางการผล ตล วงหน า (Forward Scheduling) เป นการจ ดตารางการ ผล ตท เตร ยมการต าง ๆ ไว ล วงหน า การลงม อผล ตจะท าต อเม อม ค าส งซ อจากล กค า หร อบางคร งฝ าย ผล ตจะผล ตเป นงานระหว างท ารอไว เพ อความรวดเร วเม อได ร บค าส งซ อ เช น ร านขายก วยเต ยวราดหน า ท ม ล กค าเยอะ จ งม กจะผ ดเส นก วยเต ยวรอไว และปร งน าราดเป นหม อใหญ ๆ เม อล กค าส งก จะต กเส น และราดน าได ท นท เป นต น 192

7 2. การจ ดตารางการผล ตย อนกล บ (Backward Scheduling) เป นการจ ดตารางการ ผล ตท วางแผนก จกรรมการผล ตท งหมด โดยเร มต นจากว นท ส นค าจะผล ตเสร จแล วย อนหล งกล บไปว า ต องท าก จกรรมใดใช เวลาเท าไหร บ าง จ งจะสามารถท าการผล ตได เสร จตามว นท ต องการ เช น ก จการ ร สอร ทท ล กค าจะจองล วงหน าตามว นเวลาท ก าหนด จากน นก จการต องวางก าหนดการในการเตร ยมท า ความสะอาด ซ ออาหาร นอกจากน ย งม เทคน คอ น ๆ ท ใช ในการวางแผนและจ ดการเวลาการผล ตท สะดวกและง ายต อ การใช งานได แก แผนภ ม ของแกนต (Gantt Chart) ของ Henry L. Gantt (1913) โดยแผนภ ม ด งกล าว จะแสดงถ งก าหนดเวลาในการท างานของงานในแต ละกระบวนการผล ตตามล าด บข นตอน ซ งแสดงใน ร ปของกราฟแท ง ด งตารางท 11-2 ส าหร บล กษณะงานท ม ความซ บซ อนมากเคร องม อท ใช ในการ วางแผนและจ ดการเวลาการผล ตท น ยมใช ก นส วนใหญ ค อ ว ธ ว ถ ว กฤต (Critical Path Method : CPM) และเทคน คการประเม นและทบทวนโครงการ (Performance Evaluation and Review Technique : PERT) ตารางท 11-2 แผนภ ม ของแกนต (Gantt Chart) 193 ก จกรรม วางแผนงาน ส ารวจตลาด ออกแบบงาน จ ดเตร ยมว สด อ ปกรณ สร างผล ตภ ณฑ ต นแบบ ทดสอบตลาดคร งท 1 ปร บปร งผล ตภ ณฑ ด าเน นการผล ต ทดสอบตลาดคร งท 2 น าเสนอผล ตภ ณฑ ส ตลาด ประเม นผล เด อน

8 194 การจ ดการค ณภาพ ค ณภาพของผล ตภ ณฑ น บเป นองค ประกอบส าค ญท จะน าความส าเร จมาส ก จการในสภาวะการ แข งข นท ร นแรงเช นในป จจ บ น ผ บร โภคต างคาดหว งในค ณภาพในขณะท ก จการต างเน นท จะสร าง ค ณภาพโดยอาศ ยกระบวนการผล ต ด งน นความอย รอดของธ รก จขนาดกลางและขนาดย อมในระยะ ยาวจ งข นอย ก บความสามารถในการจ ดการกระบวนการการผล ตและการด าเน นการของก จการเพ อ สร างความพ งพอใจในด านค ณภาพให ก บผ บร โภค การจ ดการค ณภาพม ขอบเขตครอบคล มท กส วนของ องค การรวมถ งผ ขายว ตถ ด บ ระบบการขนส ง และการบร การหล งการขายท วางใจได การจ ดการค ณภาพแบบเบ ดเสร จ (Total Quality Management : TQM) การจ ดการค ณภาพแบบเบ ดเสร จ เป นแนวทางการบร หารท ม งเน นเร องค ณภาพ โดยม งเน นท ล กค าโดยการสร างค ณภาพท ล กค าพ งพอใจ ปร บปร งกระบวนการท งหมดอย างครบวงจรโดยการเอาใจ ใส ล กค าท งภายในและภายนอก ให พน กงานท กคนถ อว ากระบวนการผล ตต อไปเป นล กค าภายในท ม ความต องการช นงานท ม ประส ทธ ภาพเพ อท จะน าเสนอผล ตภ ณฑ ท ม ค ณภาพให แก ล กค าภายนอกต อไป และบ คลากรท กคนขององค การจะม ส วนร วม การจ ดการค ณภาพแบบเบ ดเสร จม แนวทางในการจ ดการด งต อไปน 1. การปร บปร งอย างต อเน อง หร อท เร ยกอ กอย างหน งว า Kaizen ซ งเป นหน าท ของท กคน ต งแต ผ บร หารระด บส งจนถ งพน กงานปฏ บ ต การ โดยม การด าเน นงานค อ 1.1 เน นการปร บปร งกระบวนการท ให ผลด ในระยะยาว 1.2 ด าเน นการอย างต อเน อง ค อยเป นค อยไป 1.3 ม การท างานเป นท ม เป นระบบ และอาศ ยความร วมม อต างแผนก 1.4 ใช คนเป นหล กในการด าเน นงาน 1.5 ใช ความร พ นฐานและเสร มสร างเทคโนโลย ท ม อย 1.6 การเป ดเผยข อม ล 2. การม ส วนร วมของพน กงาน เป นห วใจส าค ญในการจ ดการค ณภาพ เพราะงานท กอย างต อง อาศ ยความร วมม อร วมใจก นของพน กงาน ม การท างานเป นท ม โดยท ท กคนในท มต องม จ ดหมายร วมก น ท กคนม สภาวะผ น าอย ในตนเอง ม การยอมร บฟ งความค ดเห นซ งก นและก นท กคนลงม อปฏ บ ต โดยใช วงจรเดมม งในการควบค มก จกรรมของท มงานค ณภาพ ด งน 2.1 Plan ค อการวางแผน 2.2 Do ค อการลงม อปฏ บ ต 2.3 Check ค อการทดสอบ 2.4 Action ค อการปฏ บ ต ต อไป

9 195 ถ าผลออกมาเป นท น าพอใจก จะน าไปใช แต ถ าผลไม เป นท น าพอใจก จะกล บเข าส วงจร เด มต งแต การวางแผนเป นต นไป หม นไปเร อย ๆ ร ปท 11-2 ร ปท 11-2 วงจรของเดมม ง (Deming) 3. การเปร ยบเท ยบผล ตภ ณฑ และบร การตลอดจนว ธ การปฏ บ ต ก บผ น าในอ ตสาหกรรมน น หร อท เราเร ยกก นว าBenchmarking เพ อใช ปร บปร งการด าเน นงานขององค การ โดยท วไปแล วป จจ ยท ม กน าไปเปร ยบเท ยบค อ ต นท นการผล ตต อหน วย เวลาในกระบวนการผล ตต อหน วย รายได ต อหน วย อ ตราผลตอบแทนการลงท น ความพ งพอใจของล กค า เป นต น 4. เคร องม อในการจ ดการค ณภาพ เพ อเป นการปร บปร งอย างต อเน อง จ งต องอาศ ยเคร องม อ ต าง ๆ ท จะแสดงและว ดค ณภาพ ต วอย างเช น การบร หารการผล ตแบบท นเวลาพอด Six Sigma มาตรฐานค ณภาพสากล เป นต น การบร หารการผล ตแบบท นเวลาพอด (Just-in-Time Production : JIT) การบร หารการผล ตแบบท นเวลาพอด เป นการผล ตส นค าและบร การท ล กค าต องการ ในปร มาณ และเวลาท ล กค าต องการพอด โดยใช ว ธ การลดระด บส นค าคงคล งให เหล อในปร มาณท น อยท ส ด แม ว า การม ส นค าคงคล งจะลดโอกาสท จะเก ดส นค าขาดสต อกได ก ตาม แต น นหมายถ งการเพ มต นท นในการ

10 เก บร กษาส นค า และการม ส นค าคงคล งน อยเท าไหร ย งแสดงถ งศ กยภาพในกระบวนการผล ตและการจ ด จ าหน ายของก จการน น ๆ การบร หารการผล ตแบบท นเวลาพอด ม ล กษณะโดยรวมด งต อไปน ใช อ ปสงค ของล กค าเป นต วท าให เก ดกระบวนการผล ตเป นหล กการด าเน นงาน โดยจะท า การผล ตเฉพาะส นค าท ล กค าต องการ ในปร มาณและเวลาท ล กค าต องการเท าน น จะไม ผล ตช นงานท ย ง ไม ม ความต องการเพ ยงเพ อให คนม งานท า ลดระด บส นค าคงคล ง ว ตถ ด บ งานระหว างท า ซ งม ต นท น ในการเก บร กษาส ง 2. บร หารค ณภาพให อย ในระด บส งอย างต อเน อง โดยเร มควบค มค ณภาพต งแต แหล งส นค า พน กงานงานฝ ายผล ตต องตรวจสอบค ณภาพช นงานท ผล ตเองและถ าม เหต ข ดข องในกระบวนการผล ต พน กงานม อ านาจท จะหย ดสายการผล ตเพ อแก ไขป ญหาได นอกจากน ย งม การจ ดตารางการท างานให ต ากว าก าล งการผล ตจร งท ม อย เพ อไม กดด นพน กงานให เน นเร องปร มาณมากจนละเลยเร องค ณภาพ พร อมท งม การปร บปร งการบร หารค ณภาพอย างต อเน อง 3. ลดขนาดของล อตการผล ตให เล กลง ไม ผล ตคร งละมาก ๆ ช วยให การหม นเว ยนส นค าคง คล งม วงจรท ส นลง ท าให การใช พ นท ในการเก บของในคล งน อยลง ใช เคร องจ กรขนาดเล กแบบ อเนกประสงค หลาย ๆ เคร องในการท างาน เน องจากม ความย ดหย นส งกว าเคร องจ กรขนาดใหญ เช น ถ าเคร องจ กรขนาดใหญ เส ยกระบวนการผล ตจะหย ดชะง กลงท งหมด 4. ใช กระบวนการผล ตแบบท าซ า การผล ตแบบท าซ าจะจ ดกระบวนการผล ตช นส วนท เป น ร ปแบบมาตรฐานสามารถใช ร วมก นในหลายผล ตภ ณฑ โดยจ ดกล มเคร องจ กรท ม กระบวนการท างานใน ล กษณะเด ยวก นเข าด วยก น ท าให เก ดการผล ตท ประหย ดลดต นท นผล ตภ ณฑ ต อหน วยลงซ งเป นผลมา จากการท าซ าจนช านาญ 5. พ ฒนาพน กงานให สามารถท างานได หลายหน าท เป นว ธ การใช ทร พยากรอย างม ความ ย ดหย นส ง พน กงานสามารถท างานข ามสายการผล ตได ซ งเป นส งส าค ญต อระบบการบร หารการผล ต แบบท นเวลาพอด เพราะจะท าให การผล ตม ความคล องต วส ง 6. สร างความส มพ นธ ใกล ช ดก บผ ขายว ตถ ด บในระยะยาว เน องจากจะม การค ดเล อกผ ขายให เหล อเพ ยงรายเด ยว จ งช วยลดงานด านเอกสารการจ ดซ อและข นตอนงานธ รการ ลดจ านวนพน กงานท ท า การจ ดซ อได และค าใช จ ายในการส งซ อลดลง ลดระด บว ตถ ด บคงคล ง 7. การบ าร งร กษาอย างต อเน อง โดยให พน กงานตรวจสอบด แลเคร องจ กรในเบ องต นอย เสมอ ไม ปล อยให เคร องจ กรเส ยก อนจ งลงม อซ อมเพราะจะม ต นท นส งกว า กว าการป องก นเป นการเพ ม ประส ทธ ภาพของการใช เคร องจ กรให ใช งานได อย างค มค า

11 การผล ตแบบท นเวลาพอด ม บทบาทส าค ญในการจ ดการกระบวนการผล ตและผ ประกอบการ ธ รก จขนาดกลางและขนาดย อมควรเข าใจถ งล กษณะของระบบงานและความส มพ นธ ก นของหน าท ต างๆ เพ อน าไปประย กต ใช ในก จการของตนอย างม ประส ทธ ภาพ Six Sigma ในธ รก จขนาดกลางและขนาดย อม Six Sigma เป นกระบวนการลดอ ตราการส ญเส ยของจ านวนส นค าและบร การท ไม ได มาตรฐาน ให ม จ านวนการส ญเส ย 3.4 ช นจากจ านวน 1 ล านช นท ผล ตข นมาSigma เป นค าสถ ต ท ใช ในการก าหนด ส วนเบ ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) ย ง Sigma ส ง ส วนเบ ยงเบนมาตรฐานจะย งน อย จ านวนผลผล ตท ส ญเส ยจะต า One Sigma ค อ 2 ใน 3 ของผลผล ตท ผล ตจะได มาตรฐาน ส วน Two Sigma หมายถ ง 95% ของผลผล ตท ผล ตจะได มาตรฐาน ด งน น Six Sigma จ งเป นความพยายามใน การม งเข าส ค ณภาพโดยพยายามท าให การส ญเส ยด งกล าวม ค าเท าก บศ นย (Zero Defect) หร อใกล ศ นย มากท ส ดเท าท จะเป นไปได Six Sigma เป นกระบวนการท ต องปฏ บ ต ต ดต อก นโดยตลอดจ งจะประสบความส าเร จการ ด าเน นงานตามร ปแบบของ Six Sigma ม ว ธ การด งน ค อ 1. ก าหนดส นค า บร การ หร อหน วยของธ รก จท ต องน า Six Sigma ไปใช โดยต องจ าแนก ล กษณะของส นค า บร การ หร อหน วยของธ รก จอย างละเอ ยด เพ อทราบถ งจ ดอ อน จ ดแข ง ตลอดจน ป ญหาและอ ปสรรคของตนเอง 2. ก าหนดว าล กค าขององค การค อใคร และล กค าต องการอะไร 3. พ จารณาถ งส งท ล กค าต องการว าองค การสามารถตอบสนองความต องการน นได หร อไม ด วยว ธ ใด 4. พ จารณากระบวนการทางธ รก จเพ อด าเน นการผล ตส งท ล กค าต องการ พร อมท งพ จารณา ว ธ การประเม นผลการปฏ บ ต งานในด านต าง ๆ เช น การผล ต การตลาด การจ ดการ การบร การ เป นต น 5. ด าเน นการปร บปร งกระบวนการท างานให เป น Six Sigma ให ได 6. หากม จ ดหน งจ ดใดท ท าให ผลการด าเน นงานไม เป นไปตามเป าหมาย Six Sigma ให กล บไป พ จารณาป ญหาใหม เพ อหาสาเหต และแก ไขปร บปร งให ได มาตรฐาน การท Six Sigma จะประสบผลส าเร จน น ต องได ร บความร วมม อและม ความม งม นเอาใจใส จากผ บร หารระด บส งไปจนถ งพน กงานระด บปฏ บ ต การ เพ อให การด าเน นการด งกล าวเป นไปอย างม ประส ทธ ภาพ 197

12 198 มาตรฐานสากล ป จจ บ นผ ผล ตและผ บร โภคต างให ความส าค ญก บค ณภาพ จ งม การก าหนดมาตรฐานค ณภาพ ของผล ตภ ณฑ ก นอย างแพร หลาย มาตรฐานสากลท เป นท น ยมใช ก นอย างกว างขวางท วโลกม ด งต อไปน 1. International Organization for Standardization : ISO เป นมาตรฐานระด บโลกเพ อเป น แนวทางเก ยวก บการปร บปร งและพ ฒนาค ณภาพในการบร หารองค การ โดยระบบ ISO ท ส าค ญได แก 1.1 ISO 9000 เป นมาตรฐานระบบค ณภาพเพ อพ ฒนาและยกระด บการบร หาร การ ด าเน นงานหร อการจ ดการค ณภาพ โดยเน นการสร างค ณภาพภายในองค การ ซ ง สามารถตรวจต ดตามระบบค ณภาพได โดยผ านทางเอกสาร 1.2 ISO 9001 เป นมาตรฐานระบบค ณภาพ ซ งก าก บด แลต งแต การออกแบบ การพ ฒนา การผล ต การต ดต งและการบร การ 1.3 ISO 9002 เป นมาตรฐานระบบค ณภาพ ซ งก าก บด แลเฉพาะการผล ต การต ดต งและ การบร การ 1.4 ISO 9003 เป นมาตรฐานระบบค ณภาพ ซ งก าก บด และเฉพาะการตรวจสอบและการ ทดสอบข นส ดท าย ป จจ บ นในประเทศไทยย งไม ม บร ษ ทท ได ร บการร บรองมาตรฐานน จากส าน กงานมาตรฐานผล ตภ ณฑ อ ตสาหกรรม กระทรวงอ ตสาหกรรม เน องจาก ผ ประกอบการม ก จกรรมบางอย างซ งเข าข ายตามมาตรฐาน ISO 9001 หร อ ISO 9002 เช น การออกแบบ การพ ฒนา การผล ต การต ดต งและการบร การ ในก จกรรมใด ก จกรรมหน งหร อหลาย ๆ ก จกรรม 1.5 ISO 9004 เป นแนวทางการบร หารค ณภาพ และห วข อต าง ๆ ในระบบค ณภาพ จะเห นได ว า ISO 9000 และ ISO 9004 เป นแนวทางในการเล อกใช มาตรฐาน ISO ช ดน ด งน นมาตรฐานท องค การสามารถขอใบร บรองได ค อ ISO 9001, ISO 9002 และ ISO ISO เป นมาตรฐานสากลในการจ ดการส งแวดล อม ใช ก บการจ ดการ ส งแวดล อมขององค การให ม ผลกระทบต อส งแวดล อมน อยท ส ด ท งในส วนของก จการ ภายใน การผล ตส นค า และการจ ดการเร องผลกระทบ หร ออาจกล าวได ว าเป นการ จ ดการส งแวดล อมท ครอบคล มถ งการจ ดระบบโครสร างขององค การ การก าหนด ความร บผ ดชอบ การปฏ บ ต งาน ระเบ ยบปฏ บ ต กระบวนการด แลทร พยากรมาตรฐาน ISO น สามารถใช ได ก บท งอ ตสาหกรรมการผล ตและการบร การ เพราะในแต ละองค การม ผลกระทบต อส งแวดล อมท งส นและส าน กงานมาตรฐานผล ตภ ณฑ อ ตสา กรรม (สมอ.) ได น ามาประกาศใช ในประเทศไทย เม อป 2540 ในช อ อน กรม มาตรฐานการจ ดการส งแวดล อม มอก. - ISO 14000

13 2. มาตรฐานอ ตสาหกรรม มอก มาตรฐานผล ตภ ณฑ ระบบการจ ดการอาช วอนาม ย และความปลอดภ ย เป นแนวทางในการปร บปร งการด าเน นงานอาช วอนาม ยและความปลอดภ ยใน องค การ โดยพ ฒนาระบบอย างต อเน องเพ อลดความเส ยงอ นตราและอ บ ต เหต ต าง ๆ ท าให เก ด ภาพล กษณ ท ด แก องค การในด านความปลอดภ ย สามารถป องก นช ว ตและทร พย ส นจากอ บ ต เหต ได สร างระบบการเตร ยมความพร อมกรณ อ บ ต เหต ฉ กเฉ น ช วยลดการจ ายเง นทดแทนจากอ บ ต เหต และ เพ มขว ญก าล งใจแก พน กงานผ ปฏ บ ต งานในองค การด วย 3. Hazard Analysis Critical Control Point : HACCP หร อการว เคราะห อ นตรายและจ ด ว กฤตท ต องควบค ม ซ งเป นระบบการจ ดการค ณภาพด านความปลอดภ ยท ใช ควบค มกระบวนการผล ต ในอ ตสาหกรรมอาหาร เพ อให ได อาหารท ปราศจากอ นตรายจากเช อจ ล นทร ย สารเคม และส ง แปลกปลอมต าง ๆ การได ร บการร บรองมาตรฐาน HACCP น จะช วยสร างค ณภาพท ด จนสามารถแข งข น ในตลาดสากลได ส งเสร มภาพล กษณ ขององค การและผล ตภ ณฑ 4. Good Manufacturing Practice : GMP หร อหล กเกณฑ ว ธ การผล ตยาท ด เป นแนวทาง ปฏ บ ต ในการผล ตยา เพ อให ม ความเช อม นว ายาท ผล ตม ค ณภาพ ประส ทธ ภาพ และปลอดภ ยตรงตาม มาตรฐานท ก าหนดและสม าเสมอท กร นท ม การผล ต GMP ได ร บการสน บสน นจากองค การอนาม ยโลก (WHO) ให ประเทศต าง ๆ ท วโลกยอมร บและน ามาใช ก นอย างแพร หลาย 199 กรณ ศ กษา : การบร หารค ณภาพ บร ษ ท ทรานสม ทร ฟ ด จ าก ด ซ งม ค ณไพบ ลย พลส วรรณา เป นกรรมการบร หาร บร ษ ทด าเน น ธ รก จส งออกอาหารแช แข งท ามกลางสภาวะเศรษฐก จโลกท ถดถอยลงในตลาดหล ก ๆ เช น สหร ฐอเมร กา ย โรป และญ ป น แต ผลการด าเน นงานกว า 10 ป ท ผ านมาก พ ส จน ให เห นแล วว า บร ษ ท สามารถเอาชนะป ญหาการก ดก นทางการค า และการแข งข นท ร นแรงได ด วย การบร การค ณภาพ บร ษ ทเร มก จการต งแต ป พ.ศ ด วยท นจดทะเบ ยน 10 ล านบาท ม คนไทยถ อห น 100% และม ยอดการผล ตส งถ ง 1,500 ต นต อป ด วยพน กงานกว า 900 คน ค ณไพบ ลย ตระหน กด ถ งความ จ าเป นในการบร หารค ณภาพ ในธ รก จท อ อนไหวในเร องส ขล กษณะในการผล ต เขาจ งม จ ดม งหมายท จะ ควบค มค ณภาพของส นค าอย างใกล ช ด ก อนท จะส งออกไปขายในต างประเทศ ในประเทศท พ ฒนาแล ว การม พ นธส ญญาท จะน าไปส การบรรล จ ดม งหมายของค ณภาพโดยใช กระบวนการปฏ บ ต การเป น ต วก าหนดระด บของค ณภาพของส นค าท ผล ต ด งน นค ณไพบ ลย จ งเด นทางไปต างประเทศป ละหลายคร ง เพ อด การท างานและสายการผล ต การเข มงวดก บค ณภาพในการผล ตและการก าหนดความต องการใน การผล ต

14 200 ในอด ตท ผ านมาคนไทยซ อส นค าโดยไม เห นความส าค ญเร องค ณภาพในระหว างข นตอนการ ผล ต ด งน นเม อล กค าต างประเทศส งซ อส นค าโดยม เง อนไขหร อรายละเอ ยดมาก ๆ ก จะมองไปว าล กค า จ จ ไม เป นเร อง ในการเด นทางไปด งานท ต างประเทศน น ค ณไพบ ลย จะตามไปด ถ งซ ปเปอร มาร เกต เพ อศ กษาพฤต กรรมของผ บร โภคให ช ดเจนย งข น ปรากฏว าผลจากการม งม นค ณภาพท เหน อกว าท าให กล มล กค าเป าหมายช นชมบร ษ ทมากจนประสบความส าเร จอย างต อเน องแม ในช วงว กฤตเศรษฐก จ บร ษ ทเข มงวดในการบร การล กค า หากตกลงร บค าส งซ อมาแล ว แม จะขาดท นเท าไหร ก ต องก ด ฟ นส งมอบในราคาตามส ญญา ความร บผ ดชอบต อล กค าน ค ณภาพของส นค าต องตรวจสอบได ท กเม อ และร บฟ งเส ยงสะท อนจากล กค าปลายทางอย เสมอ เป นนโยบายท ย ดถ อเป นประเพณ ปฏ บ ต อ นท จร ง แล วความซ อส ตย ต อล กค าผนวกก บการร กษามาตรฐานค ณภาพของส นค าท เก ดจากการบร หารอย างม ประส ทธ ภาพท าให ช อเส ยงของบร ษ ทโด งด งไปท ว ด วยเหต น ในช วงว กฤตเศรษฐก จ บร ษ ทย งคงได ร บ ใบส งซ อจากล กค าอย างสม าเสมอ แม จะประสบป ญหาต นท นของว ตถ ด บท แพงข น และความสามารถ ของการบร หารให บร ษ ทเจร ญก าวหน าท าให ค ณไพบ ลย ได ร บการยอมร บให ด ารงต าแหน งนายกสมาคม อาหารทะเลแช แข งไทยด วย การแข งข นในตลาดโลกท กว นน ต องอาศ ยความแตกต างในเร องค ณภาพมากข นการบรรล ค ณภาพระด บส งจะส าเร จได ต องม การบร หารค ณภาพอย างจร งจ งท วท งองค การ ซ งค ณไพบ ลย ให ความส าค ญในเร องน เป นอย างมาก โดยเน นท ต วพน กงานก อนว าม ส วนส าค ญต อความอย รอดของบร ษ ท ในอ ตสาหกรรมน ผลงานของพน กงานค อส งส าค ญในการก าหนดค ณภาพ พน กงานท ใช ความ ระม ดระว งในการปฏ บ ต งานย อมสร างส นค าหร อบร การท ค ณภาพเหน อกว าพน กงานท สะเพร า เขาจ งจ ด ให ม การฝ กอบรมพน กงานของบร ษ ทให เก ดระบบค าน ยมและความเช อถ อในเร องค ณภาพแล วตามด วย ก จการท สน บสน นว ฒนธรรมค ณภาพ เช น การส อสารตลอดเวลาว าท กคนเหม อนอย ในครอบคร ว เด ยวก น ม ความร บผ ดชอบในงานร วมก น ว ฒนธรรมค ณภาพเหล าน ค อส งจ าเป นต อการผล ตส นค าท เหน อกว าค แข งข นในท กกระบวนการปฏ บ ต การ การลงม อปฏ บ ต การบร หารค ณภาพน นค ณไพบ ลย อาศ ยกระบวนการตรวจสอบท เข มงวดเขา กล าวว า ส นค าท เค าผล ตไม สามารถบอกได ว าช นน ก บช นน นจะต องเหม อนก นเพราะว าก ง 1 ต ว ปลาหม ก 1 ต วน นอ วนผอมไม เท าก น และน าหน กไม เท าก น ส งท ท าทายความสามารถของพน กงาน ค อการท าส นค าต วน ให ใกล เค ยงก นมากท ส ด ซ งไม ใช เร องง าย นอกจากน ห วหน างานและผ จ ดการย ง ต องช วยก นหาข อผ ดพลาด โดยการใช ม อส มผ สบ าง ช มรสชาต บ างและส งคนไปด ว ธ ควบค มค ณภาพใน สายการผล ตในต างประเทศบ าง เพ อให เก ดความเข าใจในความต องการของล กค า เป นต น อาหารแช แข งเป นส นค าท ต องการส ขอนาม ย ในขณะท โรงงานก ต องม ส ขล กษณะ ด งน นจ งต อง ระม ดระว งความสะอาดในท กข นตอนของการแปรร ป เช น การแกะห วก งและเปล อกก งต องท านอกเขต

15 201 โรงงานเพ อป องก นแมลงว นตอม ในขณะท โรงต มก งก ต องแยกต างหาก โดยให คนงานล างม อด วย แอลกอฮอล เพ อฆ าเช อโรคก อนลงม อปฏ บ ต งาน ผมท กเส นต องป ดด วยหมวกม ตาข าย เป นต น ค ณไพบ ลย กล าวว า ต องค มเข มย งกว าโรงพยาบาลบางแห งเส ยอ ก เน องจากล กค าจาก ต างประเทศจะส งเจ าหน าท เทคน คมาตรวจสอบการปฏ บ ต งานและบางคร งก มาอย ประจ าท โรงงานนาน ถ ง 6 เด อน เพ อให แน ใจว าท กกระบวนการผล ตเป นไปตามการร บรองมาตรฐานสากล ISO 9000 ค าถามเพ ออภ ปราย : 1. ค ณไพบ ลย สร างว ฒนธรรมค ณภาพในก จการได อย างไร? 2. ท านได เร ยนร อะไรจากว ธ การบร หารงานของค ณไพบ ลย? ท ามกลางการแข งข นท เน นถ งความแตกต างในด านค ณภาพน นผ ประกอบการธ รก จขนาดกลาง และขนาดย อมต องตระหน กถ งความจ าเป นในการบร หารค ณภาพ กระบวนการปฏ บ ต การ โดยม งเน น ความส าค ญท ล กค า การสร างว ฒนธรรมขององค การท น ยมในค ณภาพ และการใช เคร องม อทางการ จ ดการด านค ณภาพท เหมาะสม เอกสารอ างอ ง : 1. Donald F. Kuratko, Richard M. Hodgetts. Entrepreneurship, Theory, Process, Practice, 7 edition, Thomson South-Western., Lognenecker, Carlos W.Moore, J. William Petty. Small Business Management An Entrepreneurial Emphasis, 12 edition, Justin G. Thomson South-Western., กต ญ ห ร ญญสมบ รณ, การบร หารอ ตสากรรม.บร ษ ท เท กซ แอนด เจอร น ล พ บล เคช น จ าก ด จ ฑา เท ยนไทย, การจ ดการม มมองน กบร หาร.ส าน กพ มพ แมคกรอ-ฮ ล ว ทยา มานะวาณ ชเจร ญ, เถ าแก แค เอ อ,. บร ษ ท ซ เอ ดย เคช น จ าก ด (มหาชน)., 2547.