ค าน า ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต ๓๐ ก นยายน ๒๕๕๔

Transcription

1

2 ค าน า ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต ได จ ดท าหน งส อ การพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน โดยม ว ตถ ประสงค เพ อสร างมาตรฐานการพ ฒนาว ดโดยเร มจากการพ ฒนาข นพ นฐาน และส งเสร มสน บสน นให ว ดเก ดกระบวนการเร ยนร ในการพ ฒนาตนเองไปส ค ณภาพและความส าเร จอย างต อเน อง เก ดการยอมร บจาก ส งคม โดยบ รณาการการท างานร วมก บท กภาคส วน เพ มประส ทธ ภาพและความค มค าในการพ ฒนาว ด ส ความ เป นมาตรฐาน และเป นการเตร ยมความพร อมในการพ ฒนาตนเองส การด าเน นก จกรรมว ดพ ฒนา ของ ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต (อ ทยานการศ กษาในว ด ว ดพ ฒนาต วอย าง และว ดพ ฒนาต วอย างท ม ผลงานด เด น) ต อไป ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต ๓๐ ก นยายน ๒๕๕๔

3 สารบ ญ หน า ค าน า ข อม ลท วไป ๑ -ว ส ยท ศน พ นธก จ ประเด นย ทธศาสตร เกณฑ มาตรฐานการพ ฒนาว ด ๓ แนวทางการพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน ๙ - ว ตถ ประสงค ๙ - ข นตอนการด าเน นการ ๙ - กรอบการพ ฒนา ๑๐ - แนวทางการตรวจประเม น ๑๓ ภาคผนวก - แบบฟอร มการประเม นตามเกณฑ มาตรฐาน - พระราชบ ญญ ต คณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แก ไขเพ มเต มโดยพระราชบ ญญ ต คณะสงฆ (ฉบ บท ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕

4 การพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน กองพ ทธศาสนสถาน ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแหงชาต บทท ๑ ข อม ลท วไป ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต ม ภารก จเก ยวก บการด าเน นงานสนองงานคณะสงฆ และร ฐ โดยการท าน บ าร ง ส งเสร มก จการพระพ ทธศาสนา ให การอ ปถ มภ ค มครองและส งเสร มการพ ฒนางาน พระพ ทธศาสนา ด แลร กษาจ ดการศาสนสมบ ต พ ฒนาพ ทธมณฑลให เป นศ นย กลางของพระพ ทธศาสนา รวมท ง ให การสน บสน น ส งเสร ม พ ฒนาบ คลากรทางศาสนา ด วยตระหน กถ งบทบาทหน าท ในการสนองงานคณะสงฆ และร ฐ ประกอบก บร ฐบาล ม นโยบายในการอ ปถ มภ ค มครอง และท าน บ าร งศาสนา ส งเสร มการปร บองค กรและกลไกท ร บผ ดชอบ ด านศาสนาเพ อให การบร การจ ดการ ส งเสร มท าน บ าร งศาสนา ม ความเป นเอกภาพและประส ทธ ภาพ รวมท งส งเสร มความเข าใจอ นด และสมานฉ นท ระหว างศาสน กชนของท กศาสนาเพ อน าหล กธรรมของศาสนา มาใช ในการส งเสร มค ณธรรม จร ยธรรม และสร างแรงจ งใจให ประชาชนใช หล กธรรมในการด ารงช ว ตมากข น ด งน น ว ดจ งต องได ร บการพ ฒนาในด านการบ รณปฏ ส งขรณ ให ม ความม นคงแข งแรง ปร บปร งสภาพภ ม ท ศน ให เหมาะสมก บสภาพพ นท เพ อสามารถใช ประโยชน ในการด าเน นก จกรรมได อย างสมบ รณ แบบ การพ ฒนาว ด เพ อให ว ดม สภาพสะอาด สงบ และสว าง เพ อสร างความส ขทางด านจ ตใจให ก บประชาชน จ งควรพ ฒนาว ดแบบบ รณาการ ให สอดคล องก บภารก จ ๖ ด านของคณะสงฆ โดยระดมการม ส วนร วม จากท กภาคส วน เช น ช มชนรอบว ด องค กรปกครองส วนท องถ น ส วนราชการ สถานศ กษาในพ นท เพ อจ ดม งหมายให ว ดม สภาพความเป นศ นย กลางช มชนอย างแท จร ง และย งย น ว ส ยท ศน ส าน กพระพ ทธศาสนาแห งชาต เป นองค กรหล กในการข บเคล อนพระพ ทธศาสนา ให ม ความม นคงย งย น และส งคมม ความส ขด วยหล กพ ทธธรรม พ นธก จ ๑) เสร มสร างให สถาบ นและก จการทางพระพ ทธศาสนาม ความม นคงย งย น ๒) สน บสน นส งเสร มและจ ดการการศ กษาสงฆ และการเผยแผ พระพ ทธศาสนาเพ อพ ฒนาให ม ความร ค ค ณธรรม ๓) จ ดการศ กษาสงฆ เพ อผล ต และพ ฒนาศาสนทายาทท เป ยมป ญญาพ ทธธรรมเผยแผ ท าน บ าร ง พระพ ทธศาสนาให เจร ญงอกงาม และร วมสร างส งคมพ ทธธรรมท ม ความเข มแข ง ๔) ด าเน นการให ประเทศไทยเป นศ นย กลางทางพระพ ทธศาสนาโลก ๕) พ ฒนาการด แลร กษาและจ ดการศาสนสมบ ต ให เป นประโยชน ต อพระพ ทธศาสนาและส งคม

5 การพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน กองพ ทธศาสนสถาน ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแหงชาต ประเด นย ทธศาสตร ย ทธศาสตร ท ๑ การเสร มสร างเอกภาพให ก บสถาบ นและก จการทางพระพ ทธศาสนาอย างเป นระบบ ย ทธศาสตร ท ๒ การส งเสร มการพ ฒนาระบบการศ กษาสงฆ และการเผยแผ พระพ ทธศาสนา อย างเป นระบบและครบวงจร ย ทธศาสตร ท ๓ การเสร มสร างความเข มแข งให ก บศาสนทายาท ย ทธศาสตร ท ๔ การเสร มสร างศ กยภาพให ประเทศไทยเป นศ นย กลางทางพระพ ทธศาสนาโลก ย ทธศาสตร ท ๕ การพ ฒนานโยบายและเสร มสร างศ กยภาพระบบบร หารจ ดการศาสนสมบ ต ย ทธศาสตร ท ๖ การเสร มสร างความเข มแข งให ก บข าราชการส าน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต ให เป นม ออาช พ

6 การพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน กองพ ทธศาสนสถาน ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแหงชาต บทท ๒ บทท ๒ เกณฑ มาตรฐานการพ ฒนาว ด การสร างว ดม มาแต โบราณกาล เม อประชาชนม จ ตศร ทธาในบวรพ ทธศาสนา ได อพยพไปต งถ นฐานอย ณ ท ใด ก ม กจะสร างว ดข นแล วน มนต พระสงฆ ไปพ าน ก เพ อบ าเพ ญบ ญก ศลประกอบศาสนก จ ตามประเพณ ท ส บต อก นมา ในอด ตว ดเป นสถานท ท พ ทธศาสน กชนท วไปได ใช เป นสถานศ กษาอบรม ให ม ความร ในด านว ชาช พ ต าราแพทย แผนไทย และศ ลปกรรมแขนงต าง ๆ เป นสถานท ท าบ ญบ าเพ ญก ศล เป นศ นย กลางการบร หารและ การปกครอง รวมท งเป นท พ งทางจ ตใจของประชาชน ด งน น ว ดจ งเป นสถานท ท ส าค ญย งในการส บทอด พระพ ทธศาสนาตลอดมา จ งถ อได ว าว ดเป นศ นย กลางของช มชนไทยท งอด ตและป จจ บ น ป จจ บ นการสร างว ด ต งว ดจะต องด าเน นการให ถ กต องตามข นตอนของทางราชการ เม อการสร างว ดต งว ดได เสร จส น ได ร บ พระราชทานว ส งคามส มาเป นว ดท ถ กต อง และส าน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต ได ข นทะเบ ยนไว ในทะเบ ยนว ด ของส าน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต แล ว จ งถ อว าว ดน นเป นว ดโดยสมบ รณ โดยเจ าอาวาสม หน าท ท าน บ าร งร กษาว ด จ ดก จการและศาสนสมบ ต ของว ดให เป นไปด วยด ในการน ต องด แลบร หารก จการภายในว ดอย าง ต อเน อง ท งด านการปกครอง การศ กษา การปฏ บ ต และอ น ๆ ให ม ความก าวหน า ถ กต อง เป นระเบ ยบ เพ อให ว ดเป นศ นย กลางการจ ดก จกรรมต าง ๆ ของพ ทธศาสน กชนท วไป ซ งหมายถ ง การพ ฒนาก จการ พระพ ทธศาสนาหร อการพ ฒนาว ดน นเอง ตามพระราชบ ญญ ต คณะสงฆ พ.ศ.๒๕๐๕ แก ไขเพ มเต มโดยพระราชบ ญญ ต คณะสงฆ (ฉบ บท ๒ ) พ.ศ. ๒๕๓๕ ได ม ข อบ ญญ ต ในส วนท เก ยวข องก บสภาพความเป นว ด ด งน มาตรา ๓๑ ว ดม สองอย าง (๑) ว ดท ได ร บพระราชทานว ส งคามส มา (๒) ส าน กสงฆ ให ว ดม ฐานะเป นน ต บ คคล มาตรา ๓๓ ท ว ดและท ซ งข นต อว ด ม ด งน (๑) ท ว ด ค อท ซ งต งว ดตลอดจนเขตของว ดน น (๒) ท ธรณ สงฆ ค อ ท ซ งเป นสมบ ต ของว ด (๓) ท ก ลปนา ค อท ซ งม ผ อ ท ศแต ผลประโยชน ให ว ดหร อพระศาสนา มาตรา ๓๗ เจ าอาวาสม หน าท ด งน (๑) บ าร งร กษาว ด จ ดก จการและศาสนสมบ ต ของว ดให เป นไปด วยด (๒) ปกครองและสอดส องให บรรพช ต และคฤห สถ ท ม อย หร อพ าน กอาศ ยอย ในว ดน น ปฏ บ ต ตาม พระธรรมว น ย กฎมหาเถรสมาคม ข อบ งค บ ระเบ ยบ หร อค าส งของมหาเถรสมาคม (๓) เป นธ ระในการศ กษาอบรม และส งสอนพระธรรมว น ยแก บรรพช ตและคฤห สถ (๔) ให ความสะดวกตามสมควรในการบ าเพ ญก ศล

7 การพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน กองพ ทธศาสนสถาน ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแหงชาต มาตรา ๑๕ ตร มหาเถรสมาคมม อ านาจหน าท ด งต อไปน (๑) ปกครองคณะสงฆ ให เป นไปโดยเร ยบร อยด งาม (๒) ปกครองและก าหนดการบรรพชาสามเณร (๓) ควบค มและส งเสร มการศาสนศ กษา การศ กษาสงเคราะห การเผยแผ การสาธารณ ปการ และการสาธารณสงเคราะห ของคณะสงฆ (๔) ร กษาหล กพระธรรมว น ยของพระพ ทธศาสนา (๕) ปฏ บ ต หน าท อ น ๆ ตามท บ ญญ ต ไว ในพระราชบ ญญ ต น หร อกฎหมายอ น มาตรา ๔๐ ศาสนสมบ ต แบ งออกเป นสองประเภท (๑) ศาสนสมบ ต กลาง ได แก ทร พย ส นของพระศาสนาซ งม ใช ของว ดใดว ดหน ง (๒) ศาสนสมบ ต ของว ด ได แก ทร พย ส นของว ดใดว ดหน ง ด งน น ว ดท สมบ รณ จ งประกอบไปด วยองค ประกอบหล กท ส าค ญ ได แก สภาพความเป นน ต บ คคล ตามกฎหมาย ท ด นซ งเป นท ต งว ด ศาสนสมบ ต ของว ด โดยม เจ าอาวาสปกครองด แลบร หารจ ดการว ด ให เป นไปด วยด ตามพระธรรมว น ย กฎมหาเถรสมาคม ข อบ งค บ ระเบ ยบ หร อค าส งของมหาเถรสมาคม และ ด าเน นก จกรรมต าง ๆ ตามภารก จของคณะสงฆ ให สมบ รณ ได แก การปกครอง การศาสนศ กษา การศ กษา สงเคราะห การเผยแผ การสาธารณ ปการ และการสาธารณสงเคราะห การพ ฒนาว ด หมายถ ง การปร บปร งสภาพว ดและการด าเน นก จกรรมต าง ๆ ของว ดจนกระท งม ความเจร ญร งเร องเป นศ นย รวมจ ตใจของประชาชนและเป นศ นย กลางของช มชน โดยด าเน นงานตามแนวทางการ พ ฒนาว ด ด งน ๑. พ ฒนาว ดให เก ดความร ส กแก ช มชนในท องถ นน นว าว ดเป นของตน ม ความร ส ก หวงแหน และช วยก นด แลร กษา ๒. สร างสภาพว ดให ม ความหมาย ๕ ประการ ค อ - เป นท พ กอาศ ยของพระภ กษ สามเณร - เป นท บวชเร ยนศ กษาปฏ บ ต ธรรม - เป นท ท าบ ญบ าเพ ญก ศลของชาวบ าน - เป นท ท ชาวบ านได เข ามาหาความสงบทางกายทางใจ - เป นศ นย กลางส าหร บท าก จกรรมทางส งคมร วมก นของชาวบ าน ๓. สร างความส มพ นธ ระหว างว ดก บประชาชนในท องถ น ว ดต องสะอาดร มร น ม การจ ดก จกรรม เพ อประชาชน ม ความพร อมท จะให บร การแก ประชาชนท เข าว ดเพ อบ าเพ ญก ศล ศ กษาพระธรรมว น ย และ หล กพระพ ทธศาสนา ๔. สร างความเป นอ นหน งอ นเด ยวก น ระหว างว ดก บประชาชนในท องถ น ในการต ดต อก บหน วยงาน อ น ๆ การจ ดก จกรรมเพ อการสาธารณ ปโภค สาธารณ ปการ ตลอดจนการส งเสร มอาช พ ซ งควรให ว ดเป น ศ นย กลาง ๕. ให เก ดการยอมร บตลอดไปว า ว ดก บช มชนน น ๆ เป นหน วยงานเด ยวก น ให ความช วยเหล อ เก อก ลซ งก นและก น

8 การพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน กองพ ทธศาสนสถาน ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแหงชาต การพ ฒนาว ดอย างต อเน อง การจ ดก จกรรมท เป นประโยชน ต อช มชนเพ ยงอย างเด ยว ย งไม สามารถพ ฒนาว ดได สมบ รณ ครบถ วน การพ ฒนาว ดท สมบ รณ ครบถ วนจะต องพ ฒนาว ดแบบบ รณาการ โดยการเช อมโยงก จกรรมของว ดให สอดคล องก บการบร หารงานคณะสงฆ และให สอดคล องก บเศรษฐก จ ส งคม และส งแวดล อมป จจ บ น โดยบ รณาการให สอดคล องก บภารก จ ๖ ด านของคณะสงฆ ด งน ๑. การปกครอง หมายถ ง การด แล ค มครอง บร หาร ความส าค ญ การปกครองของคณะสงฆ ไทย เป นการปกครองในระบอบประชาธ ปไตย โดยม สมเด จพระส งฆราชสกลมหาส งฆปร ณายก ทรงเป นประธาน ม การบ งค บบ ญชาก นไปตามล าด บช น น บต งแต ระด บมหาเถรสมาคมลงไปจนถ งเจ าอาวาส พระราชบ ญญ ต คณะสงฆ พ.ศ. ๒๕๐๕ แก ไขปร บปร ง พ.ศ. ๒๕๓๕ ได ล าด บช นการปกครองคณะสงฆ ไว ด งน มาตรา ๒๐ คณะสงฆ ต องอย ภายใต การปกครองของมหาเถรสมาคม การจ ดระเบ ยบการ ปกครองคณะสงฆ ให เป นไปตามท ก าหนดไว ใน กฎมหาเถรสมาคม หล กการปกครอง เป น ภารก จท ว ดโดยพระภ กษ ผ เป นเจ าอาวาส หร อเจ าคณะปกครอง ด าเน นการสอดส อง ด แล ร กษาความเร ยบร อยด งาม เพ อให พระภ กษ สามเณรท อย ในว ด หร อในปกครองปฏ บ ต ตามพระธรรมว น ย กฎหมาย กฎ ข อบ งค บ ระเบ ยบ ค าส ง ประกาศของมหาเถรสมาคม หร อพระบ ญชาของ สมเด จพระส งฆราช ภารก จด านน ครอบคล มถ งการท พระภ กษ ผ ท าหน าท เป นเจ าคณะปกครองท กระด บ น บต งแต ผ ช วยเจ าอาวาส รองเจ าอาวาส เจ าอาวาส เจ าคณะต าบล เจ าคณะอ าเภอ เจ าคณะจ งหว ด เจ าคณะภาค เจ าคณะใหญ (หน) นอกจากน ย งรวมถ งการท พระภ กษ ท าหน าท เป นพระกรรมวาจาจารย เป นพระอ ป ชฌาย ในการอ ปสมบทก ลบ ตร ๒. การศาสนศ กษา หมายถ ง การเล าเร ยน ฝ กฝน และอบรม ความส าค ญ การศ กษาในทางพระพ ทธศาสนา เป นการศ กษาเล าเร ยนพระปร ย ต ธรรม ท งแผนกธรรม และบาล นอกจากจะเป นการศ กษาหล กธรรมค าส งสอนแล ว ย งได ช อว าเป นการส บต ออาย พระพ ทธศาสนาไว อ กด วย โดยเฉพาะการศ กษาภาษาบาล เพราะถ าไม ร ภาษาบาล แล ว ก จะไม ม ผ ใดสามารถร และเข าใจพระพ ทธวจนะในพระไตรป ฎก ถ าขาดความร เร องพระไตรป ฎกแล ว พระพ ทธศาสนา ก จะต อง เส อมส ญไปด วย ด วยเหต น พระมหากษ ตร ย ผ เป นศาสน ปถ มภกต งแต โบราณมา จ งทรงท าการท าน บ าร ง สน บสน นการเล าเร ยนพระปร ย ต ธรรม และทรงยกย อง พระภ กษ สามเณร ท เร ยนร พระพ ทธวจนะให ม ฐาน นดร พระราชทานราช ปการต างๆ ม น ตยภ ต เป นต น หล กการศาสนศ กษา เป นภารก จด านการจ ดการศ กษาพระปร ย ต ธรรมของ คณะสงฆ ท ง แผนกธรรม บาล แผนสาม ญ การอ ดมศ กษาในมหาว ทยาล ยสงฆ ท งสองแห ง ภารก จ ด านน ครอบคล มถ งการ ท พระภ กษ ท าหน าท เป นคร สอน เป นกรรมการตรวจข อสอบธรรมบาล สนามหลวง เป นเลขาน การสอบธรรม บาล สนามหลวง เป นผ อ านวยการหร อเป นประธานจ ดสอบธรรม บาล สนามหลวง และเป นเจ าส าน กเร ยน ในฐานะท เป นเจ าอาวาส นอกจากน ย งรวมถ งการส งเสร มการศ กษาพระปร ย ต ธรรมท ก ๆ ว ธ ท ไม ข ดต อ พระธรรมว น ย เช น มอบท นการศ กษา แก พระภ กษ สามเณรท สอบไล ได จ ดต งกองท นเพ อการศ กษาพระปร ย ต ธรรม เป นต น ๓. การเผยแผ หมายถ ง ท าให ขยายออกไป ท าให ขยาย กว างขวางออกไป ความส าค ญ การเผยแผ ค อการท าให แพร หลายในล กษณะต ดแน น กระจายไปเช น เผยแผ ศาสนา เผยแผ ธรรม องค การเผยแผ ส วนค าว า เผยแพร ใช ในความหมายว า ประกาศ โฆษณา ท าให แพร หลาย ในล กษณะกระจายให เป นร ปธรรมหร อให ส มผ สได ทางตา ห เป นต น

9 การพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน กองพ ทธศาสนสถาน ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแหงชาต หล กการเผยแผ เป นภารก จด านการด าเน นการประกาศพระพ ทธศาสนาให ประชาชนได ร บ ทราบในท ก ๆ ว ธ ท ไม ข ดต อพระธรรมว น ย โดยม งเน นให ประชาชนได ม ความร ความเข าใจ ในหล กธรรมแล ว น อมน าไปปฏ บ ต ในช ว ตประจ าว น ได แก การเทศนา การปาฐกถาในโอกาสและสถานท ต าง ๆ ท งในว ด และ นอกว ด การบรรยายธรรมท งทางว ทย และโทรท ศน การเผยแผ ธรรมด วยส อต าง ๆ เช น หน งส อ หน งส อพ มพ หร อว ด ท ศน ภารก จด านน ครอบคล มถ งการท ว ดหร อพระภ กษ จ ดก จกรรมต าง ๆ ข นในว ด โดยม ว ตถ ประสงค เพ อการเผยแผ ธรรมหร อต องการให ประชาชนเข าว ดปฏ บ ต ธรรม หร อม งเน นส บสานว ฒนธรรมไทยท ได ร บ อ ทธ พลมาจากหล กพระพ ทธศาสนา เช น การจ ดงานเทศน มหาชาต การจ ดงานในว นส าค ญทางพระพ ทธศาสนา การจ ดงานในว นท ก าหนดเป นว นส าค ญของไทย (ว นข นป ใหม ว นสงกรานต เป นต น) การจ ดโครงการบรรพชา สามเณรภาคฤด ร อน การจ ดโครงการ บวชเนกข มมจาร ณ (ช พราหมณ ) การจ ดอ ปสมบทหม หร อจ ดให ม การ ปฏ บ ต ธรรมเฉล มพระเก ยรต เน องในว นเฉล มพระชนมพรรษาของพระบาทสมเด จพระเจ าอย ห ว และ สมเด จพระนางเจ าฯ พระบรมราช น นาถ การจ ดพ ธ แสดงตนเป น พ ทธมามกะ การจ ดให ม การแสดงธรรม ในว นธ มมสวนะ (ว นพระ) การจ ดส งพระภ กษ ไปสอนศ ลธรรมแก น กเร ยนตามโรงเร ยนต าง ๆ นอกจากน ย งม การเผยแผ ธรรมท คณะสงฆ ร วมก บส าน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต จ ดให ด าเน นการในร ปแบบ หน วยอบรมประชาชนประจ าต าบล (อ.ป.ต.) การอบรมจร ยธรรมน กเร ยน ข าราชการ และประชาชน การอบรมคร จร ยศ กษา การส งเสร มหน วยเผยแพร ศ ลธรรม การส งเสร มหน วยสงเคราะห พ ทธมามกะ ผ เยาว เช น โครงการอ ทยานการศ กษาในว ด โครงการสวนสม นไพรในว ด โครงการลานว ด ลานใจ ลานก ฬา โครงการว ดพ ฒนาต วอย าง เป นต น กล าวโดยสร ป การด าเน นการใด ๆ ของพระภ กษ ในพระพ ทธศาสนา ท เป นไปเพ อการเผยแผ ธรรมทางพระพ ทธศาสนาท งในว ด นอกว ด ช อว า ภารก จด านการเผยแผ ท งส น ป จจ บ นการเผยแผ ต องด าเน นงานตามระเบ ยบมหาเถรสมาคม ว าด วยการเผยแผ พระพ ทธศาสนา พ.ศ. ๒๕๕๐ ๔. การสาธารณ ปการ หมายถ ง การก อสร างและการบ รณปฏ ส งขรณ ศาสนสถานภายในว ด ความส าค ญ การสาธารณ ปการโดยรวม หมายถ ง การพ ฒนาว ดในด านว ตถ ท กอย าง ไม เฉพาะแต ศาสนสถานเท าน น หากรวมไปถ งการท าว ดให สะอาด ร มร น สะดวก สบาย การท าถนน ทางเด น ในว ด และการตบแต งว ดให ด สวยงามให สบายตาแก ผ พบเห น นอกจากน การสาธารณ ปการ เป นงานประจ า ของเจ าอาวาสอย างหน งซ งถ อว าเป นหน าท ท จะต องท า ท งน เพ อสร างส งท จ าเป น ร กษา ส งท ม อย แล วไว และ ซ อมแซมส งท ช าร ดทร ดโทรมให คงสภาพไว เพ อประโยชน แก ช มชนและพระสงฆ ภายในว ด ในการน ให รวมถ ง การด และร กษาศาสนสมบ ต ของพระพ ทธศาสนาท เป นสมบ ต ส วนรวมของสงฆ ม ใช สมบ ต ส วนต วของผ ใดผ หน ง โดยเฉพาะ ม พระพ ทธาน ญาตให สงฆ ช วยก นด แลร กษา เช น ให ต งพระภ กษ ท าหน าท ด แลร กษาว สด ส งของของ สงฆ ซ งเร ยกว า ภ ณฑาคาร ก โดยเฉพาะ ศาสนสมบ ต แบ งเป น ๒ อย าง ค อ - ศาสนสมบ ต ว ด ค อ ทร พย ส นของว ดใดว ดหน ง เป นหน าท ของสงฆ ในว ดน นซ งม เจ าอาวาส เป นต น ช วยก นด แล ร กษา ให เป นไปตามพระธรรมว น ย - ศาสนสมบ ต กลาง ค อ ทร พย ส นอ นม ใช เป นศาสนสมบ ต ว ด แต เป นของสงฆ ส วนกลาง เช น ท ด น และผลประโยชน ว ดร าง ทร พย ส นท ม ผ ยกให สงฆ ส วนกลาง ศาสนสมบ ต กลาง เป นหน าท ของ ผ ปกครองสงฆ ระด บส งด แล ร กษา ท งน การจ ดการศาสนสมบ ต ภายในว ด จะต องย ดหล กให ถ กต องตาม กฎหมาย พระธรรมว น ย มต มหาเถรสมาคมและจะต องไม ก อให เก ดความเด อดร อน แก ประชาชนโดยท วไป หากไม จ าเป น

10 การพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน กองพ ทธศาสนสถาน ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแหงชาต หล กการด าเน นการสาธารณ ปการ เป นภารก จท ว ดหร อพระภ กษ ด าเน นการเก ยวก บการ พ ฒนาว ด ด านอาคารสถานท และส งแวดล อม การบ รณปฏ ส งขรณ ในเขตพ ทธาวาส และ เขตส งฆาวาส หร อกล าวง าย ๆ ก ค อ ภารก จด านการก อสร าง การซ อมแซม การจ ดให ม การบ าร งด แลร กษา ถาวรว ตถ หร อสาธารณสมบ ต ของว ด เช น การสร างอ โบสถ ว หาร อาคารเร ยน ศาลาการเปร ยญ หอธรรม ก ฏ เมร การจ ดการศาสนสมบ ต ให เป นไปด วยด การจ ดท าบ ญช เสนาสนะและศาสนสมบ ต ของว ด เป นต น ๕. การศ กษาสงเคราะห หมายถ ง การให การสงเคราะห ด านการฝ กฝน อบรม แก ประชาชน ความส าค ญ การศ กษาสงเคราะห เป นการจ ดการศ กษาท ว ด คณะสงฆ ด าเน นการข น เพ อสนองต อนโยบายของภาคร ฐ ในอ นท จะส งเสร มให ประชาชน เยาวชน ได ร บการศ กษา หล กการศ กษาสงเคราะห เป นภารก จด านการด าเน นการจ ดการศ กษาท เน นการปล กฝ ง ค ณธรรมจร ยธรรมแก เด กและเยาวชน ให ม ความร ความเข าใจหล กธรรมทางพระพ ทธศาสนา เพ อสามารถด ารงตนและด าเน นช ว ตในส งคมได อย างม ความส ขและเป นพลเม องท ม ความร ค ค ณธรรม ของประเทศ โดยม ความ ม งหมาย ๔ ล กษณะ ค อ ๑. การจ ดการศ กษาเป นโรงเร ยนตามแผนการศ กษาแห งชาต โดยม งให พระภ กษ สามเณร น กเร ยน ได ศ กษาเพ อช ว ตและส งคม ได แก โรงเร ยนราษฎร การก ศลของว ด ศ นย การเร ยนร ศ ลธรรมในว ด (ศ นย ศ กษาพระพ ทธศาสนาว นอาท ตย เด ม หร อว นหย ดอ น ๆ) ศ นย อบรมเด กก อนเกณฑ ในว ด ว ทยาล ยและ มหาว ทยาล ยสงฆ ๒. การสงเคราะห ให เด กและประชาชนได ร บการศ กษาในสถานศ กษาของร ฐหร อเอกชน ตามแผนการศ กษาแห งชาต เช น การเป นผ น าในการต งโรงเร ยนในชนบทท ต งว ด การให สร างสถานศ กษาใน บร เวณว ด การให ใช หร อให เช าท ด นว ด หร อท ธรณ สงฆ ในการสร างสถานศ กษาของร ฐ หร อท องถ น การเป นผ อ ปการะโรงเร ยนต างๆ การให ความอ ปถ มภ แก เด กว ด ๓. การสอนศ ลธรรมแก น กเร ยน น กศ กษาในระบบโรงเร ยนตามแผนการศ กษาชาต เช น การสอนธรรมศ กษา การสอนศ ลธรรม หน วยงานพระธรรมท ต และหน วยอบรมประชาชนประจ าต าบล ใน การเผยแพร ศ ลธรรมในโรงเร ยน และสถานศ กษาต างๆ ๔. การสงเคราะห เก อก ลแก การศ กษา สถาบ นการศ กษา หร อบ คลากรทางการศ กษา เช น มอบท นการศ กษา มอบอ ปกรณ การศ กษา ฯลฯ ภารก จด านน ครอบคล มถ งการท พระภ กษ ผ เป นเจ าอาวาสได บร จาคท นทร พย ส วนต ว เพ อการศ กษาแก เด กในระบบโรงเร ยนของร ฐหร อของเอกชน หร อสร างหร อซ อมแซมอาคารสถานศ กษา หร อ การด าเน นการใด ๆ ของพระภ กษ ท ม ความสามารถโดยไม ข ดต อพระธรรมว น ยท เป นไป เพ อการส งเสร ม การศ กษาแก เด กและเยาวชนท อย ในว ยเร ยน จ ดว าเป นภารก จด านการศ กษาสงเคราะห ท งส น ๖. การสาธารณสงเคราะห หมายถ ง การช วยเหล อเพ อประชาชนท วไป ความส าค ญ การสาธารณสงเคราะห นอกจากเป นการให ความช วยเหล อประชาชน ผ ยากไร และประสบภ ยแล ว ย งหมายรวมถ งการเผยแพร ข อม ล ข าวสารทางราชการ เป นศ นย กลางการเร ยนร การฝ ก อาช พแก ประชาชน การให ใช สถานท ว ดส าหร บด าเน นก จกรรมเพ อประโยชน ส วนรวม หล กการสาธารณสงเคราะห เป นภารก จท ว ด หร อพระภ กษ สงฆ ด าเน นการช วยเหล อส งคมใน ร ปแบบต าง ๆ ท ไม ข ดต อพระธรรมว น ย ท งน โดยม งเน นเพ อประโยชน และความส ข แก ประชาชนเป นส าค ญ ได แก การสงเคราะห พระภ กษ สามเณร และว ดท ประสบภ ยและขาดแคลน การให ว ดเป นสถานท ประกอบการ

11 การพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน กองพ ทธศาสนสถาน ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแหงชาต ก ศลเก ยวก บเร องเก ด แก เจ บ ตาย เช น การสวดศพ การเผาศพ การท าบ ญอ ท ศ การถวายส งฆทาน เป นต น การให ว ดเป นสถานท จ ดฝ กอบรมประชาชนด านอาช พต าง ๆ การสงเคราะห ผ ป วยโรคร ายหร อผ ป วยยากไร การจ ดให ม โรงทาน การบร จาคทร พย ส วนต ว หร อช กชวนญาต โยมบร จาคทร พย จ ดสร างโรงพยาบาล การให ความร ข าวสารแก ช มชนด านต าง ๆ เช น การศ กษา การสาธารณส ขม ลฐาน การปกครอง การช วยเหล อผ ประสบ อ ทกภ ยหร อการบ าเพ ญสาธารณประโยชน ต าง ๆ เป นต น ******************************

12 การพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน กองพ ทธศาสนสถาน ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแหงชาต บทท ๓ แนวทางการพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน ว ดในฐานะองค กรช มชนประเภทหน งซ งม ปฏ ส มพ นธ ก บประชาชนหร อช มชนในเขตพ นท ว ดและ บร เวณใกล เค ยงมากกว าองค กรช มชนอ น ๆ ด งน น ในการพ ฒนาว ดตามมาตรฐานท ก าหนดน น ว ดควรจะม บทบาทในการท าหนาท และม ก จกรรมต าง ๆ โดยเจ าอาวาสและคณะกรรมการของว ดจะต องม ระบบการบร หาร จ ดการว ดท ท นสม ย ม การน าระบบเทคโนโลย สารสนเทศมาใช ในการจ ดเก บข อม ลต าง ๆ ท ม ความโปร งใส สามารถตรวจสอบได เพ อให ช มชนม ความไว วางใจ (Trust) เป ดโอกาสให ช มชนม ส วนร วมในการบร หารจ ดการว ด ว ตถ ประสงค ของการจ ดท าหน งส อ การพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน (๑) เพ อเป นแนวทางในการพ ฒนาว ดตามมาตรฐานของส าน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต (๒) เพ อให การปฏ บ ต งานเป นไปอย างม ประส ทธ ภาพ เก ดประส ทธ ผลส งส ด และม มาตรฐาน เด ยวก น (๓) เพ อสร างมาตรฐานการพ ฒนาว ดข นพ นฐาน เพ อพ ฒนาส การด าเน นก จกรรมว ดพ ฒนาของ ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต (อ ทยานการศ กษาในว ด ว ดพ ฒนาต วอย าง และว ดพ ฒนาต วอย างท ม ผลงาน ด เด น) (๔) เพ อเพ มพ นประสบการณ ด านการพ ฒนาว ดและส งเสร มให ว ดพ ฒนาอย างต อเน องและย งย น (๕) เพ อส งเสร มสน บสน นให ว ดเก ดกระบวนการเร ยนร ในการพ ฒนาตนเองไปส ค ณภาพและ ความส าเร จ และเก ดการยอมร บจากส งคม (๖) เพ อบ รณาการการท างานร วมก นของท กภาคส วน เพ มประส ทธ ภาพและความค มค าในการ พ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน ข นตอนการด าเน นการ (๑) ข นการเตร ยมการ ประกอบด วย การเตร ยมตนเอง ท มงาน และส วนอ น ๆ ท เก ยวข อง (๒) ข นด าเน นการ ประกอบด วย การว เคราะห ตนเอง การสร างความเข าใจ การระดมการม ส วน ร วมจากท กภาคส วน การจ ดท าแผนการด าเน นการ และการด าเน นการตามแผน (๓) ข นประเม นผล ประกอบด วย การประเม นผลด วยตนเอง และโดยคณะกรรมการหร อ บ คคลภายนอก (๔) ข นประกาศผล/ยกย องเช ดช เก ยรต เช น การประกาศผลของส าน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต (๕) ช นขยายผล เช น การสร างเคร อข ายการเร ยนร

13 การพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน กองพ ทธศาสนสถาน ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแหงชาต กรอบการพ ฒนา หมวดท ๑ การสาธารณ ปการ การด าเน นการปร บปร งพ ฒนาว ดในด านการสาธารณ ปการ ม แนวทางการด าเน นการ ด งน ๑.๑ บร เวณว ด ภายในบร เวณว ด ม ส งต าง ๆ ท จ าเป นเหมาะสม ส งเสร มสภาพความเป นรมณ ยสถาน โดยด าเน นการในส งต าง ๆ ด งเช น ๑.๑.๑ ป ายช อว ด ต งอย ในท ท เหมาะสม ม ขนาดท เหมาะสมก บสภาพพ นท ม ความสง างาม ๑.๑.๒ แผนผ ง ต ดต งไว ในท เป ดเผย เห นได ช ดเจน แสดงอาณาเขตและรายละเอ ยดสถานท ต าง ๆ ภายในว ดช ดเจน ๑.๑.๓ ป ายเผยแพร ก จกรรมต าง ๆ ของว ด แสดงหร อเผยแพร การด าเน นก จกรรมต าง ๆ ของว ด ๑.๑.๔ ป ายประว ต ว ดโดยย อ เพ อแสดงประว ต ว ดเผยแพร แก บ คคลท วไป ๑.๑.๕ ป ายน เทศข อม ล เพ อแสดงจ านวนสถ ต ข อม ลต าง ๆ ของว ด ๑.๑.๖ ป ายคต ธรรม พ ทธภาษ ต เพ อเผยแพร คต ธรรมหร อพ ทธภาษ ต เพ อเป นแหล งเร ยนร หร อคต ธรรมสอนใจแก บ คคลท เข ามาในว ด ๑.๑.๗ ม มหน งส อเพ อส งเสร มการอ าน เพ อเป นช องทางในการเร ยนร แก บ คคลท วไป ท สนใจ ๑.๒ การปร บปร ง พ ฒนา ด แลร กษาส งแวดล อมและภ ม ท ศน ภายในว ด ๑.๒.๑ บร เวณว ดสงบ ร มร น ๑.๒.๒ ม การจ ดบร เวณว ด สถานท เป นระเบ ยบ ๑.๒.๓ ม ภาชนะรองร บขยะม ลฝอย ๑.๒.๔ ม บร เวณปล กดอกไม ไม ประด บ เพ อความร มร น สวยงาม ๑.๒.๕ ม การจ ดพ นท ส าหร บน งพ กผ อน ๑.๓ ความสะอาด/ม นคงแข งแรงของอาคารเสนาสนะต าง ๆ ๑.๓.๑ ความสะอาด ของอาคารเสนาสนะและภายในบร เวณว ด ๑.๓.๒ ความม นคงแข งแรง ของอาคารเสนาสนะม ความม นคงปลอดภ ยต อการพ าน กอาศ ย ใช ประโยชน หร อด าเน นก จกรรมต าง ๆ ๑.๔ ว ดม ส งปล กสร าง และอาคารเสนาสนะต าง ๆ เพ ยงพอและเหมาะสมต อการใช ประโยชน สภาพสะอาด ม นคงแข งแรง ๑.๔.๑ อ โบสถ ๑.๔.๒ ก ฏ ๑.๔.๓ ศาลา ๑.๔.๔ เมร ๑.๔.๕ ว หาร ๑.๔.๖ ห องสม ด/พ พ ธภ ณฑ ๑.๔.๗ ถนนและทางเท าภายในว ด ๑.๔.๘ เจด ย ๑.๔.๙ ร วว ด/ก าแพงว ด

14 การพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน กองพ ทธศาสนสถาน ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแหงชาต ๑.๕ การบร หารจ ดการและด แลศาสนสมบ ต ของว ด โดยว ดด าเน นการให ม เพ อให สามารถ บร หารจ ดการว ดอย างเป นระบบ ได แก ๑.๕.๑ การจ ดท าบ ญช การเง นของว ด ๑.๕.๒ การจ ดท าทะเบ ยนทร พย ส นของว ด ๑.๕.๓ การแต งต งไวยาว จกรของว ด ๑.๕.๔ การแต งต งคณะกรรมการว ด หมวดท ๒ ด านการปกครอง การด าเน นการบร หารจ ดการด านการปกครอง ม แนวทางการด าเน นการ ด งน ๒.๑ การจ ดท าระเบ ยบปฏ บ ต เพ อเป นแนวทางปฏ บ ต ส าหร บบ คลากรภายในว ด ๒.๑.๑ ม ระเบ ยบปฏ บ ต ก จว ตรพระภ กษ สามเณร ๒.๑.๒ ม ระเบ ยบปฏ บ ต ของศ ษย ว ดและผ อาศ ยในว ด ๒.๑.๓ ม ระเบ ยบปฏ บ ต ส าหร บบ คคลท เข ามาร วมหร อจ ดก จกรรมต าง ๆ ภายในว ด ๒.๒ ม การวางแผนการบร หารจ ดการอย างเป นระบบ ๒.๒.๑ เจ าอาวาสได ม การมอบหมายหน าท บ คลากรภายในว ดตามความร ความสามารถ ๒.๒.๒ จ ดท าทะเบ ยนประว ต พระภ กษ สามเณรและบ คลากรภายในว ด ๒.๒.๓ จ ดท าประว ต ว ดไว เป นหล กฐาน ๒.๒.๔ จ ดท าสม ดเย ยม ๒.๓ การพ ฒนาและสว สด การ ๒.๓.๑ ม การประช มอบรมพระภ กษ สามเณรและบ คลากรภายในว ด ๒.๓.๒ ม การจ ดสว สด การต าง ๆ ให แก พระภ กษ สามเณรและบ คลากรภายในว ด ๒.๓.๓ ม การประช มคณะกรรมการว ดสม าเสมอ ๒.๓.๔ ม การวางแผนการด าเน นงานและโครงการพ ฒนาว ดอย างต อเน อง หมวดท ๓ ด านการศาสนศ กษา การด าเน นการด านการศาสนศ กษา ม แนวทางการด าเน นการ ด งน ๓.๑ การจ ดการ/จ ดให ม เพ อการศาสนศ กษา ๓.๑.๑ จ ดการศ กษาพระปร ย ต ธรรมในว ด ๓.๑.๒ จ ดสอนธรรมศ กษาให แก น กเร ยน น กศ กษา ประชาชน ภายในว ด ๓.๑.๓ จ ดพระภ กษ ไปสอนธรรมศ กษาในสถานศ กษา ๓.๑.๔ จ ดให ม โครงการปฏ บ ต ธรรมแก พระภ กษ สามเณรและบ คลากรภายในว ด ๓.๑.๕ จ ดห องสม ดทางพระพ ทธศาสนาในว ด ๓.๒ การส งเสร มการศาสนศ กษา ๓.๒.๑ ส งเสร มให พระภ กษ สามเณรศ กษาพระปร ย ต ธรรม ๓.๒.๒ ส งเสร มให พระภ กษ สามเณรและบ คลากรในว ดศ กษาต อระด บอ ดมศ กษา ๓.๒.๓ ส งเสร มให ศ ษย ว ดได รบการศ กษาอย างต อเน อง

15 การพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน กองพ ทธศาสนสถาน ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแหงชาต หมวดท ๔ ด านการศ กษาสงเคราะห การด าเน นการด านการศ กษาสงเคราะห ม แนวทางการด าเน นการ ด งน ๔.๑ การจ ดต งโรงเร ยน ศ นย อบรม ชมรมต าง ๆ ในว ด ๔.๑.๑ จ ดต งโรงเร ยนหร อศ นย อบรมเด กก อนเกณฑ ๔.๑.๒ จ ดต งศ นย เร ยนร ศ ลธรรม ๔.๑.๓ จ ดต งศ นย ฝ กอาช พ ๔.๑.๔ จ ดต งชมรมต าง ๆ เพ อรวมกล มด าเน นก จกรรมท เป นประโยชน ต อช มชน ๔.๒ การส งเสร มหร อสน บสน นการศ กษาสงเคราะห ๔.๒.๑ ส งเสร ม/สน บสน น ด านการศ กษาให ก บโรงเร ยนหร อหน วยงานราชการต าง ๆ ๔.๒.๒ ส งเสร ม/สน บสน นประชาชนในการส งเสร มอาช พต าง ๆ ๔.๒.๓ ส งเสร ม/สน บสน นกองท นการศ กษาต าง ๆ ให แก เด กยากจนหร อผ ด อยโอกาส หมวดท ๕ ด านการเผยแผ การด าเน นการด านการเผยแผ ม แนวทางการด าเน นการ ด งน ๕.๑ การจ ดก จกรรมทางพระพ ทธศาสนา เน องในว นส าค ญทางพระพ ทธศาสนา เช น ว นมาฆบ ชา ว นว สาขบ ชา ว นอาสาฬหบ ชา ว นเข าพรรษา เป นต น ๕.๑.๑ การท าบ ญต กบาตร ๕.๑.๒ การแสดงธรรมเทศนา ๕.๑.๓ การจ ดปฏ บ ต ธรรม ๕.๑.๔ การเว ยนเท ยน ๕.๑.๕ การจ ดน ทรรศการท เก ยวเน องก บว นส าค ญทางพระพ ทธศาสนา ๕.๒ การจ ดก จกรรมเน องในว นส าค ญของสถาบ นพระมหากษ ตร ย ๕.๒.๑ การท าบ ญต กบาตร ๕.๒.๒ การแสดงธรรมเทศนา ๕.๒.๓ การจ ดปฏ บ ต ธรรม ๕.๒.๔ การเว ยนเท ยน ๕.๒.๕ การจ ดน ทรรศการท เก ยวก บพระราชกรณ ยก จ ๕.๓ การจ ดก จกรรมเน องในว นส าค ญตามประเพณ /ท องถ น ๕.๓.๑ ท าบ ญต กบาตร ๕.๓.๒ การแสดงธรรมเทศนา ๕.๓.๓ ปฏ บ ต ธรรม ๕.๓.๔ ก จกรรมส งเสร มว ฒนธรรม/ประเพณ ๕.๓.๕ การจ ดน ทรรศการเผยแพร ความร ท เก ยวข องก บว นส าค ญทางประเพณ /ท องถ น ๕.๔ การท าหน าท อบรมส งเสร มศ ลธรรมของพระภ กษ สามเณร เช น ในโรงเร ยน หน วยงาน ราชการ หน วยงานเอกชน หร อประชาชนตามหม บ านต าง ๆ ๕.๕ บ คลากรของว ดท าหน าท เผยแผ พระพ ทธศาสนา เช น เป นพระธรรมท ต พระว ป สสนาจารย พระจร ยาน เทศน เป นต น ๕.๖ ม การเผยแผ ข อม ลข าวสารทางพระพ ทธศาสนา เช น ว ทย ช มชน การแจกหน งส อธรรมะ ซ ด ธรรมะ หอกระจายข าว เป นต น

16 การพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน กองพ ทธศาสนสถาน ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแหงชาต ๕. ๗ ภายในว ดม ม มเร ยนร พระพ ทธศาสนา เช น ม มหน งส อ / ห องสม ด ป ายพ ทธศาสนส ภาษ ต เป นต น ๕.๘ ม การจ ดโครงการส งเสร มค ณธรรม จร ยธรรม แก เยาวชน ประชาชนท วไป เช น โครงการ บรรพชาสามเณรภาคฤด ร อน บวชเนกข มมจาร ณ ค ายค ณธรรม ฯลฯ หมวดท ๖ ด านการสาธารณสงเคราะห การด าเน นการด านการสาธารณสงเคราะห ม แนวทางการด าเน นการ ด งน ๖.๑ การให ความช วยเหล อ/สงเคราะห ด านต าง ๆ แก ประชาชน ๖.๑.๑ การสงเคราะห ผ ยากไร ๖.๑.๒ การช วยเหล อผ ประสบภ ยต าง ๆ ๖.๑.๓ การระง บข อพ พาท/ข อข ดแย งของชาวบ าน ๖.๑.๔ การด าเน นการด านการสาธารณสงเคราะห อ น ๆ ๖.๒ การม ส วนร วม/สน บสน น ด านการสาธารณสงเคราะห ๖.๒.๑ การอ านวยความสะดวกในการให ใช สถานท ของว ดจ ดก จกรรมต าง ๆ ๖.๒.๒ การจ ดต งม ลน ธ /กองท นเพ อการก ศล ๖.๒.๓ การม ส วนร วมในการส งเสร มอาช พของประชาชน ๖.๒.๔ การให ความร วมม อก บทางราชการเพ อเผยแพร ข อม ลข าวสารต าง ๆ ๖.๓ การสร างเคร อข าย/แนวร วม/อาสาสม คร/จ ตอาสา เพ อด าเน นก จกรรมต าง ๆ ๖.๓.๑ ว ดสร างเคร อข ายการด าเน นงานด านสาธารณะก บองค กรต าง ๆ ๖.๓.๒ ว ดส งเสร ม/สน บสน น ให ม จ ตอาสา เพ อเผยแผ พระพ ทธศาสนา ๖.๓.๓ ว ดจ ดให ม อาสาสม คร/แนวร วมในการสอดส อง ด แล และพ ท กษ พระพ ทธศาสนา ๖.๔ การม ส วนร วมของประชาชน/ส วนราชการ ๖.๔.๑ ว ดเป นศ นย กลางการด าเน นก จกรรมต าง ๆ ของช มชน ๖.๔.๒ ส วนราชการให ความร วมม อและม ส วนร วมในการด าเน นก จกรรมต าง ๆ แนวทางการตรวจประเม น ว ธ ด าเน นการ ผ ม หน าท ตรวจประเม นควรศ กษาเอกสารและแบบฟอร มการประเม นเกณฑ มาตรฐานการพ ฒนา ว ดให เข าใจกรอบการประเม นในเบ องต น โดยประเม นตามเกณฑ การพ ฒนาว ด จ านวน ๖ ด าน ซ งจะม เกณฑ การให คะแนนแต ละรายการ โดยว ดต องผ านเกณฑ การประเม นและได คะแนนแต ละด านไม ต ากว า ร อยละ ๕๐ ของคะแนนท ก าหนด และได คะแนนรวมไม ต ากว าร อยละ ๕๐ จากคะแนนเต ม ๑๐๐ คะแนนตาม รายละเอ ยด ด งน ด านท ๑ ด านสาธารณ ปการ คะแนนเต ม ๒๕ คะแนน ด านท ๒ ด านการปกครอง คะแนนเต ม ๑๕ คะแนน ด านท ๓ ด านการศาสนศ กษา คะแนนเต ม ๑๐ คะแนน ด านท ๔ ด านการศ กษาสงเคราะห คะแนนเต ม ๑๐ คะแนน ด านท ๕ ด านการเผยแผ คะแนนเต ม ๒๐ คะแนน ด านท ๖ ด านการสาธารณสงเคราะห คะแนนเต ม ๒๐ คะแนน

17 การพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน กองพ ทธศาสนสถาน ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแหงชาต เม อผ ตรวจประเม นสร ปผลการประเม นเร ยบร อยแล ว ควรม การแจ งผลประเม นให ก บว ดได ร บทราบ ท งน อาจรวบรวมจ ดเด นของว ดและข อเสนอแนะในส วนท ย งบกพร อง เพ อให ว ดได ปร บปร งพ ฒนาการ ด าเน นการในร ปแบบท เหมาะสมตามสภาพพ นท เพ อให ว ดได ปร บปร งพ ฒนาให ผ านเกณฑ การประเม นและ ร กษาสภาพให ย งย น หร อพ ฒนาให ด ข นกว าเด ม

18 การพ ฒนาว ดส ความเป นมาตรฐาน กองพ ทธศาสนสถาน ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแหงชาต ภาคผนวก

19 หน าท 1 ค าช แจงประกอบการประเม นตามเกณฑ มาตรฐานการพ ฒนาว ด ของส าน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต กองพ ทธศาสนาแห งชาต 1 ว ตถ ประสงค 1.1 เพ อทราบผลการด าเน นงานของว ดท ง 6 ด าน ตามท คณะสงฆ ก าหนด 1.2 เพ อเป นข อม ลพ นฐานในการสน บสน น ส งเสร ม และพ ฒนาว ดให ม มาตรฐานตามเกณฑ ให ครอบคล ม ว ดท วราชอาณาจ กร 2 ข นตอนการด าเน นงาน 2.1 ส าน กงานพระพ ทธศาสนาจ งหว ดดาวน โหลดแบบฟอร มการประเม นตามเกณฑ มาตรฐานการพ ฒนาว ด (ต วช ว ดท 3.1.1) ( 2.2 แจกแบบไปย งว ดเป าหมาย (ตามแบบฟอร มท 1) โดยประเม นว ดเด มท ผ านเกณฑ ป งบประมาณ 2553 ก อน เพ อส งเสร มให ม ว ดม การพ ฒนาอย างต อเน องและประเม นว ดใหม เพ มเต มในป งบประมาณ พ.ศ สมทบให ครบตามจ านวน 2.3 จ ดเก บข อม ลลงแผ น CD ตามแบบฟอร มท 1 พร อมสร ปข อม ลตามแบบฟอร มท 2 ส งให ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต 3 สถานท จ ดส ง : กองพ ทธศาสนสถาน ฝ ายบ รณะและพ ฒนาว ด หร อท (buranawat@hotmail.com) 4 จ านวนและระยะเวลาในการจ ดส ง : (แต ละจ งหว ด) แบ งเป น 3 คร ง ด งน คร งท 1 จ ดส งภายในว นท 15 เมษายน 2554 จ านวนไม น อยกว า 1 ใน 3 ของกล มว ดเป าหมาย คร งท 2 จ ดส งภายในว นท 30 ม ถ นายน 2554 จ านวนไม น อยกว า 1 ใน 3 ของกล มว ดเป าหมาย คร งท 3 จ ดส งภายในว นท 31 ส งหาคม 2554 จ านวนท เหล อ

20 หน าท 2 ค าช แจง แบบประเม นตามเกณฑ มาตรฐานการพ ฒนาว ด จ ดท าข นเพ อประเม นว ดท ผ านเกณฑ การพ ฒนาตามมาตรฐาน ส าน กงานพระพ ทธศาสนาแห งชาต ก าหนด โดยแบบประเม นแบ งเป น 2 ตอน ด งน ตอนท 1 เป นข อม ลเบ องต น ตอนท 2 เป นเกณฑ การพ ฒนาว ดตามท คณะสงฆ ก าหนด 6 ด าน ค อ ด านสาธารณ ปการ ด านการปกครอง ด านการศาสนศ กษา ด านการศ กษาสงเคราะห ด านการเผยแผ และด านสาธารณสงเคราะห ตอนท 1 ข อม ลเบ องต น 1 แบบฟอร มการประเม นตามเกณฑ มาตรฐานการพ ฒนาว ด ประจ าป งบประมาณ พ.ศ ช อว ด... ต งอย บ าน... หม ท...แขวง/ต าบล... เขต/อ าเภอ... จ งหว ด... รห สไปรษณ ย...โทรศ พท... ส งก ด มหาน กาย ธรรมย ต นามเจ าอาวาส...( ฉายา)... นามเด ม... ได ร บใบอน ญาตให ต งเป นว ดเม อ... ได ร บพระราชทานว ส งคามส มาเม อ... 2 สถานภาพว ด พระอารามหลวง ว ดราษฎร ได ร บค ดเล อกเป นอ ทยานการศ กษาในว ดเม อป... ได ร บค ดเล อกเป นว ดพ ฒนาต วอย างเม อป... ได ร บค ดเล อกเป นว ดพ ฒนาต วอย างท ม ผลงานด เด น เม อป...