ว ช ย จ ตว ขาม Wichai Jitvikham

Transcription

1 ระบบจ ดการกระแสงานฝายทร พยากรบ คคล HR Workflow Management System ว ช ย จ ตว ขาม Wichai Jitvikham สารน พนธ ฉบ บน เป นสวนหน งของการศ กษา ตามหล กส ตรว ทยาศาสตรมหาบ ณฑ ต สาขาว ชาเทคโนโลย สารสนเทศ บ ณฑ ตว ทยาล ย มหาว ทยาล ยเทคโนโลย มหานคร ป การศ กษา 2554

2 ห วข อโครงการ น กศ กษา ระบบการจ ดการกระแสงานฝายทร พยากรบ คคล นาย ว ช ย จ ตว ขาม รห สน กศ กษา ปร ญญา สาขาว ชา ว ทยาศาสตรมหาบ ณฑ ต เทคโนโลย สารสนเทศ พ.ศ อาจารย ผ ควบค มโครงงาน ผศ.ดร. หม ดอาม น หม นหล น บทค ดยอ ระบบการจ ดการกระแสงานฝายทร พยากรบ คลลม ว ตถ ประสงค ในการพ ฒนาระบบ เพ อให พน กงานบร ษ ทล วาตะ ฮ ตาช เคเบ ล (ประเทศไทย) จ าก ด สามารถเข าถ งข อม ลในด าน การท างานด วยต วเอง สามารถตรวจสอบข อม ลซ งน าไปส สว สด การตาง ๆ ได ถ กต อง ซ งม ผลใน เร องของการจายคาแรงของการท างาน อ กท งย งสน บสน นการให บร การข อม ลท รวดเร วสามารถ เข าถ งข อม ลของต วเองได ในสถานท ท ม เคร องคอมพ วเตอร ต ดต งอย และลดภาระการท างานท หน กจนเก นไปในการบ นท กข อม ลการท าโอท การลาและการเบ กคาร กษาพยาบาลตาง ๆ ท าให ฝายทร พยากรบร ษ ทสามารถแบงงานไปปฏ บ ต หน าท อยางอ นได รวดเร วย งข น อ กท งทางแผนก ไอท ก ม แผนในการพ ฒนาระบบเทคโนโลย สารเทศให เก ดประโยชน ส งส ดตอองค กรและพน กงาน เพ อการแขงข นในตลาดอ ตสาหกรรมการผล ตทอทองแดงในป จจ บ นและอนาคต I

3 ก ต กรรมประกาศ การจ ดท าสารน พนธ ฉบ บน ส าเร จล ลวงไปได ด วยด ก ด วยความอน เคราะห จากบ คคล หลายทาน ท ได กร ณาให ความร และค าปร กษาตลอดจนสน บสน นและชวยเหล อท งทางด าน ว ชาการและข อม ลตาง ๆ ท ใช ในการศ กษาค นคว า ขอกราบขอบพระค ณเป นอยางส ง ผศ.ดร.หม ดอาม น หม นหล น อาจารย ผ เป นท ปร กษา สารน พนธ ฉบ บน ท กร ณาให ความร ทางด านว ชาการจนน ามาซ งแนวความค ด ในการพ ฒนา โครงงานเพ อแก ป ญหาทางธ รก จ ตลอดจนให ค าแนะน าและตรวจทานจนส าเร จเป นสารน พนธ ฉบ บน ข นมา ขอกราบขอบพระค ณ รศ.ดร.ว ระศ กด ค ร ธ ช และอาจารย มหาว ทยาล ยเทคโนโลย มหา นครท กทาน ผ ให ความร ทางด านการพ ฒนาระบบงานสม ยใหมและการจ ดการฐานข อม ล และ ว ชาการทางด านเทคโนโลย สารสนเทศจนสามารถน าความร เหลาน มาประย กต ใช ในการพ ฒนา ระบบงานน ข นมาได ขอขอบค ณมหาว ยาล ยเทคโนโลย มหานคร ท เป นแหลงให ความร และให เคร องม อ สน บสน นในการเพ มพ นความร ของข าพเจ า ขอขอบค ณบร ษ ท ล วาตะ ฮ ตาช ประเทศไทย จ าก ด ท ให ข อม ลในการใช เป นกรณ ศ กษา และอ ปถ มภ เคร องม อตาง ๆ ท ใช ในการว จ ย นายว ช ย จ ตว ขาม 20 พฤษภาคม 2555 II

4 สารบ ญ หน า บทค ดยอ I ก ต กรรมประกาศ II สารบ ญ III สารบ ญร ป VI สารบ ญตาราง VIII บทท 1 1 บทน า หล กการและเหต ผล ป ญหาและแรงจ งใจ ว ตถ ประสงค ขอบเขตของโครงงาน โครงสร างของระบบ ประโยชน ท คาดวาจะได ร บ ข นตอนการด าเน นงาน เอกสารอ างอ ง 6 บทท 2 7 ทฤษฎ ท เก ยวข อง เทคโนโลย ท ใช สน บสน นการต ดตอส อสารและการท างานรวมก น การส อสาร (Communication) เทคโนโลย กระแสงาน (Workflow Technology) กร ปแวร (Groupware) พ ฒนาการของการจ ดการกระแสงาน ระบบต ดตามการเด นเอกสารภายใต ระบบปฏ บ ต การดอส ระบบต ดตามการเด นเอกสารภาพล กษณ แบบอ ตโนม ต ระบบจ ดการกระแสงาน การร อปร บระบบ ประเภทของการจ ดการกระแสงาน กระแสงานด านสายการผล ต กระแสงานเพ องานท ต องการความรวมม อ กระแสงานเพ องานเฉพาะก จ กระแสงานด านธ รการ มาตรฐานของระบบการจ ดการกระแสงาน 12 III

5 สารบ ญ(ตอ) หน า ความหมายและความส มพ นธ ของค าศ พท มาตรฐานในการ จ ดการกระแสงาน แบบจ าลองท ใช อ างอ งตามกระแสงาน ทฤษฎ ท ใช ในการว เคราะห และออกแบบระบบ ทฤษฎ ท ใช ในการออกแบบฐานข อม ล ระบบฐานข อม ล (Database System) ประเภทของแบบจ าลองข อม ล ฐานข อม ลเช งส มพ นธ (Relational data model) ข อด ของระบบฐานข อม ล ทฤษฎ ท ใช ในการพ ฒนาโปรแกรมบนเว ป Net Framework สวนประกอบหล กๆ ของ.Net Framework ความร ท วไปเก ยวก บ ASP.NET Active Server Pages (ASP) 28 บทท 3 33 ข นตอนและการด าเน นงาน ศ กษาและว เคราะห ระบบงานป จจ บ น ศ กษาและว เคราะห ความต องการจากผ ใช การออกแบบการท างานระบบ ER-Diagram โครงสร างและองค ประกอบของระบบ 55 บทท 4 56 การออกแบบและการทดลอง เคร องม อท ใช ในการจ ดท าโครงงาน โครงสร างการท างานของโปรแกรม ท าสอบโปรแกรม การป อนข อม ล Master Data การป อนข อม ลการขอโอท การป อนข อม ลการลา การป อข อม ลการเบ กคาร กษาพยาบาล การอน ม ต เอกสารโอท 69 IV

6 สารบ ญ(ตอ) หน า การอน ม ต เอกสารการลา การด รายงาน 72 บทท 5 76 ข อสร ปและข อเสนอแนะ สร ปผลการด าเน นโครงงาน ป ญหาท พบในการด าเน นโครงการและแนวทางแก ไข แนวทางในการพ ฒนาโครงงาน 76 เอกสารอ างอ ง 77 V

7 สารบ ญร ป หน า ร ปท 1.1 แผนภาพโครงสร างระบบ 4 ร ปท 2.1 แสดงถ งความส มพ นธ ระหวางสถานท ก บเวลาและเทคโนโลย ท สน บสน น 8 ร ปท 2.2 การแบงประเภทของระบบการจ ดการกระแสงาน 11 ร ปท 2.3 ความส มพ นธ ของระบบการจ ดการกระแสงานท แบงตามหน าท การท างาน 13 ร ปท 2.4 สวนประกอบและการเช อมตอระบบและของแบบจ าลองอ างอ งกระแสงาน 14 ร ปท 2.5 วงจรการพ ฒนาระบบ 15 ร ปท 2.6 การรวบรวมข อม ลหร อความต องการในด านตางๆ (Requirements Gathering) 16 ร ปท 2.7 ข นตอนการน าข อก าหนดมาว เคราะห ในรายละเอ ยดเพ อสร างเป นแบบจ าลอง กระบวนการของระบบใหม 16 ร ปท 2.8 ข นตอนการน าแบบจ าลอง Logical มาผานการออกแบบเพ อพ ฒนาเป น แบบจ าลองทาง Physical 17 ร ปท 2.9 ข นตอนการเข ยนโปรแกรม ทดสอบ และน าไปใช (Coding/Testing and Implement) 17 ร ปท 2.10 รายละเอ ยดของสวนประกอบตางๆของ Relational data model 20 ร ปท 2.11 สวนประกอบหล กๆ ของ.Net Framework 24 ร ปท 2.12 องค ประกอบของ.NET Framework 26 ร ปท 2.13 การท างานของแอปพล เคช นบน.NET Framework 28 ร ปท 3.1 กระแสข อม ลโดยรวมของระบบ HR Workflow Management 35 ร ปท 3.2 กระแสข อม ลระด บ 0 ของระบบ HR Workflow Management 36 ร ปท 3.3 กระแสข อม ลระด บ 1 กระบวนการท 1 การจ ดการข อม ลพ นฐาน 37 ร ปท 3.4 กระแสข อม ลระด บ 1 กระบวนการท 2 การจ ดการข อม ลพ นฐาน 38 ร ปท 3.5 กระแสข อม ลระด บ 1 กระบวนการท 3 การบ นท กข อม ลการปฏ บ ต งาน 39 ร ปท 3.6 กระแสข อม ลระด บ 2 กระบวนการท 3 การบ นท กข อม ลการท าโอท 39 ร ปท 3.7 กระแสข อม ลระด บ 2 กระบวนการท 3 การบ นท กข อม ลการลา 40 ร ปท 3.8 กระแสข อม ลระด บ 2 กระบวนการท 3 การจ ดการข อม ลการเบ กคาร กษาพยาบาล 40 ร ปท 3.9 กระแสข อม ลระด บ 1 กระบวนการท 4 การเตร ยมการโอนย ายข อม ลเข าระบบ เง นเด อน 41 ร ปท 3.10 กระแสข อม ลระด บ 1 กระบวนการท 5 การออกรายงานการท าโอท 41 ร ปท 3.11 กระแสข อม ลระด บ 1 กระบวนการท 5 การออกรายงานการลา 41 ร ปท 3.12 กระแสข อม ลระด บ 1 กระบวนการท 5 การออกรายงานการเบ กคาร กษาพยาบาล 42 VI

8 สารบ ญร ป(ตอ) หน า ร ปท 3.13 แผนภาพ ER-Diagram ของระบบ HR Workflow Management System 50 ร ปท 3.14 ร ปภาพโครงสร างของระบบ HR Workflow Management System 55 ร ปท 4.1 ร ปภาพการต ดต ง Visual Studio ร ปท 4.2 การต ดต ง MS SQL SERVER 57 ร ปท 4.3 Flowchart การท างานของระบบ 58 ร ปท 4.4 หน าตางโปรแกรม 59 ร ปท 4.5 หน าตางโปรแกรมเม อพน กงานเข าส ระบบ 60 ร ปท 4.6 หน าตางการป อนข อม ลแผนก 61 ร ปท 4.7 หน าตางการป อนข อม ลสถานะ 62 ร ปท 4.8 หน าตางการป อนกล มอน ม ต 63 ร ปท 4.9 หน าตางการป อนข อม ลสายการอน ม ต 64 ร ปท 4.10 หน าตางการป อนข อม ลพน กงาน 65 ร ปท 4.11 หน าตางการป อนข อม ลประเภทคาร กษาพยาบาล 66 ร ปท 4.12 หน าตางการป อนข อม ลประเภทการลา 66 ร ปท 4.13 หน าตางการป อนข อม ลโอท 67 ร ปท 4.14 หน าตางการป อนข อม ลการลา 68 ร ปท 4.15 หน าตางการป อนข อม ลการเบ กคาร กษาพยาบาล 69 ร ปท 4.16 หน าตางการป อนข อม ลการอน ม ต การท าโอท 70 ร ปท 4.17 หน าตางการป อนข อม ลการอน ม ต การลา 71 ร ปท 4.18 หน าตางการเล อกรายงาน 72 ร ปท 4.19 หน าตางการป อนเง อนไขการด รายงานโอท 72 ร ปท 4.20 หน าตางรายงานท าโอท 73 ร ปท 4.21 หน าตางการเล อกเง อนไขการลา 73 ร ปท 4.21 หน าตางรายงานการลา 74 ร ปท 4.22 หน าตางการป อนเง อนไขด รายงานการเบ กคาร กษาพยาบาล 74 ร ปท 4.23 หน าตางรายงานการเบ กคาร กษาพยาบาล 75 VII

9 สารบ ญตาราง หน า ตารางท 2.1 ค าศ พท ตางๆของฐานข อม ลเช งส มพ นธ 20 ตารางท 3.1 EMPLOYEE แสดงรายละเอ ยดของพน กงาน 51 ตารางท 3.2 SECTION แสดงรายละเอ ยดของแผนก 51 ตารางท 3.3 STATUS แสดงรายระเอ ยดของสถานะ 51 ตารางท 3.4 LEAVE TYPE แสดงรายละเอ ยดประเภทการลา 51 ตารางท 3.5 EXPENSE TYPE แสดงรายละเอ ยดประเภทการเบ กคาร กษาพยาบาล 51 ตารางท 3.6 ROLE แสดงละเอ ยดช อสายการอน ม ต 52 ตารางท 3.7 แสดงรายละเอ ยดการท า OT 52 ตารางท 3.8 LEAVE แสดงรายละเอ ยดข อม ลการลา 52 ตารางท 3.9 ROLE APPROVE แสดงรายละเอ ยดล าด บการอน ม ต 53 ตารางท 3.10 Emp_Sec แสดงรายละเอ ยดการส งก ดแผนกและการบ งค บบ ญชา 53 ตารางท 3.11 Group_Approve แสดงรายละเอ ยดช อกล มของพน กงานท ม ส ทธ ในการอน ม ต 53 ตารางท 3.12 Group_Approve_Row แสดงรายละเอ ยดรายช อพน กงานท ม ส ทธ ในการอน ม ต 53 ตารางท 3.13 EXPENSE CLAIM แสดงรายละเอ ยดการเบ กคาร กษาพยาบาล 53 VIII

10 บทท 1 บทน า 1.1 หล กการและเหต ผล ในสภาวะการในป จจ บ นเทคโนโลย สารสนเทศได เข ามาม บทบาทก บองค กรอยาง หล กเล ยงไมได และท ส าค ญก ค อระบบคอมพ วเตอร ก เป นส งท ขาดไมได และจ าเป นอยางย งในการ ท างาน บร ษ ทล วาตะฮ ตาช เคเบ ลประเทศไทยจ าก ด ซ งเป นบร ษ ทผล ตทอทองแดงเพ อใช ใน อ ตสาหกรรมเคร องท าความเย น ย งคงม การขยายก าล งการผล ตและม การร บพน กงานเข าท างาน เพ มมากข นเร อยๆ เพ อรองร บก าล งการผล ตท โตข นอยางตอเน อง แนนอนวาฝายท จะต องรองร บอ ตราการขยายโดยตรงก ค อฝายทร พยากรบ คคล เน องจากเก ยวข องก บพน กงานโดยตรง เม อม พน กงานมากข นเร อยๆซ งม ผลให บ คลากรในฝาย ทร พยากรบ คคลจะต องปฏ บ ต การเพ อท จะสน บสน นพน กงานในเร องตาง ๆ เพ มข น ไมวาจะ เป นเร องของสว สด การ,การเบ กจายเง นตาง ๆ, การป อนข อม ลการขอท าโอท,การป อนข อม ล การเปล ยนกะ, การป อนข อม ลการลาและอ นๆ จ งจ าเป นท ฝายทร พยาการบ คคลจะต องขยาย บ คคลากรหร อต องจ ดเตร ยมจ ดหาอ ปกรณ หร อจ ดหาระบบเพ อน ามาสน บสน นงานในสวนน ให เพ ยงพอตอการท างาน เพ อเพ มโอกาสในการขยายก าล งการผล ตส นค าออกส ท องตลาดมาก ย งข น 1.2 ป ญหาและแรงจ งใจ เน องจากป ญหาท ผานมาฝายทร พยากรบ คคล ได ร บเอกสารการอน ม ต ขอท าโอท เป น จ านวนท เยอะมากในแตละว น ซ งเอกสารแตละใบจะต องผานการอน ม ต เป นล าด บข นกวาจะ มาถ งฝายทร พยากรบ คคล เม อเอกสารผานการอน ม ต เป นล าด บข นมาถ งฝายทร พยากรบ คคล แล ว ฝายบ คคลจะป อนข อม ลจากเอกสารท ได ร บเข าระบบเง นเด อนซ งในสวนน จะเส ยเวลามาก ท ส ด เพราะวาเอกสารอาจจะไมใชเพ ยงแคโอท อยางเด ยว แตจะรวมถ งใบลา,ใบเปล ยนกะ และ เอกสารอ น ๆ ในขณะเด ยวก นฝายทร พยากรบ คคลม บ คลากรจ านวนจ าก ด จ งท าให ภาระงานตกท ฝาย ทร พยากรบ คคลอ กท งพน กงานย งต องเด นเอกสารเพ อขออน ม ต ด วยต วพน กงานเองจนถ ง ข นตอนส ดท ายสงท ฝายบ คคล ท าให เก ดความลาช าในการเด นเอกสารรวมไปถ งเส ยเวลาการ ท างานในขณะท ก าล งน าเอกสารเพ ออน ม ต เป นล าด บข น ป ญหาอ กอยางหน งก ค อเม อเอกสาร มาถ งผ ม อ านาจหน าท อน ม ต ในบางคร งอาจจะไมอย โต ะท างาน ท าให เอกสารน นต องถ กวางไว เพ อรอการอน ม ต พน กงานจ งไมสามารถตรวจสอบเอกสารได วาสถานะของเอกสารน นอย ใน ข นตอนใด ซ งเป นป ญหาให ก บพน กงานเอง ทางฝายไอท จ งอยากจะพ ฒนาระบบท จะมาชวยสน บสน นพน กงานให สามารถขออน ม ต เอกสารได งายข น อ กท งย งจะชวยให ฝายทร พยากรบ คคลปฏ บ ต งานได อยางรวดเร ว ไมต อง 1

11 เส ยเวลาและก าล งคนในการป อนข อม ลเข าระบบ เน องจากต องการให ม ระบบการถายโอนข อม ล เข าส ระบบเง นเด อนโดยอ ตโนม ต อ กท งพน กงานสามารถตรวจสอบเอกสารของต วเอง รวมท ง จ านวนช วโมงโอท ตาง ๆ, จ านวนว นลาตาง ๆ รวมไปถ งพฤต กรรมการร ดบ ตรเข าท างานของ ต วเอง อ กท งย งลดข อข ดแย งภายในระหวางพน กงานก บฝายทร พยากรบ คคลในเร องของการ ป อนจ านวนช วโมงโอท ผ ดพลาดอ กตอไป 1.3 ว ตถ ประสงค เพ อเป นการเพ มประส ทธ ภาพการท างานโดยภาพรวมของบร ษ ทฯ โดยการลด งานเอกสารด านบร หารทร พยากรบ คคล ชวยลดเวลา ลดข นตอน และความซ บซ อนในการ อน ม ต เอกสารตางๆ เพ อเพ มประส ทธ ภาพในการบร หารงานทร พยากรบ คคล และลดภาระงานด าน เอกสารของฝาย HR ท าให ฝาย HR ม เวลาท จะสามารถให บร การงานด านอ นๆ ให ก บพน กงาน และบร ษ ทฯได ด ย งข น เพ อให พน กงานสามารถเข าถ งข อม ลด านทร พยากรบ คคล (HR Service) ของ พน กงานได งาย สะดวก รวดเร ว ตลอดเวลาได ด วยต วเอง ( HR Self Services ) เชน การด ประว ต พน กงาน, การด ประว ต การอน ม ต การท างานลวงเวลา (OT),การด ประว ต การลา,การด ประว ต การเบ กจายคาร กษาพยาบาล ฯลฯ เป นต น เพ อลดการใช ทร พยากรด านกระดาษในการด าเน นงานด าน HR ของบร ษ ทฯ และ จ ดสรรพ นท การจ ดเอกสารให เก ดประโยชน ส งส ด อ กท งเพ อเป นการสน บสน นนโยบายการ อน ร กษ ทร พยากรส งแวดล อม (ISO14000) เพ อลดภาระการท างานของห วหน าฝาย ท ม อ านาจการอน ม ต ให สามารถอน ม ต เอกสารในเวลาท ต องการมากย งข น และเอกสารไมส ญหายในระหวางท รอการอน ม ต เน องจาก ท กอยางถ กบ นท กเข าระบบ เพ อให พน กงานสามารถต ดตามสถานะของเอกสารวาเอกสารท พน กงานสงเข าไป ในระบบ ไปอย ในสถานะของผ อน ม ต ทานใด ซ งท าให งายในการต ดตามในแตละรอบเด อนของ ฝายทร พยากรบ คลเอง 1.4 ขอบเขตของโครงงาน จ ดท าระบบ HR Workflow Management เพ อใช ในการป อนข อม ลการขออน ม ต การท างานลวงเวลา (OT) รวมไปถ งการขออน ม ต การลา พน กงานท ปฏ บ ต งานจะเป นผ บ นท กข อม ลด วยต วเองและสงข อม ลเข าระบบ HR Workflow ให ห วหน างานอน ม ต ตามล าด บข น ระบบสามารถสงเมล แจ งเต อนผ ม ส ทธ ในการอน ม ต ในแตละล าด บข นการอน ม ต จ ดท าระบบตรวจสอบสถานะเอกสาร ตรวจ ต ดตามวาเอกสารไปอย ในสถานะใด 2

12 1.4.5 ระบบสามารถจ ดเตร ยมข อม ลท ผานการอน ม ต เพ อรอเช อมโยงการถายโอนข อม ล เข าส ระบบ Piswin ซ งเป นระบบเง นเด อนเพ อใช ในการออกสล ปเง นเด อนและจายให ก บ พน กงาน จ ดท าระบบรายงานการท าโอท ในแตละรอบเด อน เพ อใช ในการเปร ยบเท ยบก บ จ านวนเง นท ได ร บจร ง เพ อให พน กงานได ม นใจอ กระด บหน ง จ ดท าระบบการป อนข อม ลเพ อขออน ม ต การลา รวมไปถ งสงเอกสารเพ อขอ อน ม ต ท งย งตรวจ ต ดตามสถานะเอกสารเชนเด ยวก บระบบ OT Online ระบบรายงานการเบ กคาใช จายตาง ๆ พน กงานสามารถตรวจสอบยอดคาใช จาย คงเหล อ เพ อให พน กงานสามารถน าไปใช ในคร งตอไปได 3

13 1.5 โครงสร างของระบบบ OT Online Systemm ระบบการอน ม ต โอท ออนไลน Leave Request System ระบบการอน ม ต การลา Employees Logon Expense Clam ระบบเบ กคาใช จายย ระบบออกรายงาน OT Online O Report ระบบออกรายงานการลา Leave Report Employee ระบบออกรายงานการเบ กคาใช Expense Reportt HR Transfer Data Payroll System (ระบบเง ง นเด อน) ร ปท 1.1 แผนภาพโครงสร างระบบ HR 4

14 1.6 ประโยชน ท คาดวาจะได ร บ ฝายทร พยากรบ คคลสามารถท จะถายโอนข อม ลจ านวนช วโมงขอโอท จากระบบ HR Workflow Management เข าส ระบบ PISWIN ซ งเป นโปรแกรมเง นเด อนได เร วย งข น ท าให ฝายทร พยากรบ คคลสามารถท าเง นเด อนได ท นรอบท ก าหนด เพ มประส ทธ ภาพ (Efficiency) และประส ทธ ผล (Effectiveness) ของการท างาน ของบ คลากรฝายทร พยากรบ คคล อ กท งย งลดต นท นการใช กระดาษเป นอยางมาก เน องจาก ป จจ บ นใช ระบบการเข ยนบนกระดาษเพ อขออน ม ต เอกสารตาง ๆ ลดข อข ดแย งหร อข อผ ดพลาดในการป อนข อม ลโอท บนระบบเด มโดยฝาย ทร พยากรบ คคล ซ งอาจจะป อนข อม ลผ ดพลาด ท าให พน กงานเส ยโอกาสรายได และพน กงาน ไมสามารถตรวจสอบได การบร หารจ ดการในเร องเอกสารท างานได ด ย งข น เน องจากระบบถ กเปล ยนเป น ระบบอ เล กทรอน กส พน กงานสามารถตรวจสอบข อม ลตาง ๆ ได ด วยต วเอง โดยไมต องขอท ฝาย ทร พยากรบ คคลอ กตอไป ท าให ฝายทร พยากรบ คคลสามารถจ ดสรรบ คคลกรได ด ย งข นใน ปร มาณท จ าก ด 5

15 1.7 ข นตอ 1. การศ กษ และว เคราะ ระบบงาน ฝ IT 2. ศ กษาคว ต องการขอ ระบบ 3. ว เคราะห ออกแบบระ 4. พ ฒนาแ ทดสอบระบ 5. ท าค ม อแ เอกสารท เก ยวข อง 1.8 เอก [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] ระย รายการ นการด าเน น พ.ย ษา ะห ฝาย วาม ง ห และ ะบบ ละ บบ และ กสารอ างอ ง ะเวลา นงาน 3 ธ.ค ม 25.microsoft.co microsoft.co kipedia.org/w ort.microsoft.microsoft.co.microsoft.co.microsoft.co.ค. 553 ก.พ om/en-us/vc om/thailand/s wiki/dotnet t.com/kb/256 om/en-us/lib om/en-us/lib om/en-us/lib ม.ค เม. 255 csharp/defau sql/ 6986/th brary/aa3945 brary/aa3846 brary/aa3945 ย. 53 พ.ค ult.aspx 582(VS.85). 642(VS.85). 553(VS.85). ม.ย ก.ค. 255 aspx aspx aspx 6. 4 ส.ค. 2554

16 บทท 2 ทฤษฎ ท เก ยวข อง 2.1 เทคโนโลย ท ใช สน บสน นการต ดตอส อสารและการท างานรวมก น การส อสาร (Communication) ผ คนแลกเปล ยนสารสนเทศและการงานรวมก นโดยการสงและร บข อความ เอกสาร แฟ มข อม ล การประมวลสารสนเทศด งกลาวเป นไปเพ อสน บสน นองค กรและธ รกรรม ทางธ รก จ การส อสารอาจอย ในส อได หลายร ปแบบเชน ข อความ เส ยง ร ป ว ทย และ ภาพเคล อนไหว การใช ส อท ตางก นเป นการเพ มประส ทธ ผลของข อความ และผล กด นให เก ด การเร ยนร และขยายการแก ป ญหา ป จจ ยท ใช ก าหนดการใช ระบบสารสนเทศเพ อการส อสารหล กๆ แล วได แก ก) จ านวนผ เข ารวม ข) ธรรมชาต ของแหลงต นทางและปลายทางของสารสนเทศ ค) ร ปแบบของส อ ง) สถานท ๆ แวดล อมผ ร บและผ สงวาอย ท เด ยวก นหร อตางสถานท ก น จ) เวลา สถานท และเวลาสามารถน ามาก าหนดกรอบการท างาน(Framework) ในการแบงช น ของการต ดตอส อ สารในระบบสารสนเทศและเทคโนโลย ตางๆ ซ งสามารถแบงออกได เป น 4 แบบด งน ก) เวลาและสถานท ท เด ยวก น (Same Time/Same Place) หมายถ งการท สมาช กใน กล มได ม การพบปะเพ อการทางานรวมก นในสถานท เด ยวก นและในว นเด ยวก น ซ งล กษณะ ด งกลาวน ไมจาเป นต องอาศ ยเทคโนโลย ท ท นสม ยใดๆ เน องจากเป นล กษณะการประช มด งเด ม น นเอง ข) เวลาเด ยวก นแตตางสถานท ก น (Same Time/Different Place) หมายถ ง การท สมาช กอย ตางสถานท ก น แตจะต องต ดตอส อสารเพ อแลกเปล ยนความค ดเห นในเวลาเด ยวก น ในกรณ อาจจ าเป นต องเล อกใช เทคโนโลย ท ชวยให สมาช กในกล มสามารถต ดตอส อสารก นได โดยอาศ ยอ ปกรณ ต ดตอส อสาร เชน โทรศ พท การประช มทางไกลท งภาพและเส ยง การประช ม ทางไกลด วยระบบดวยคอมพ วเตอร อ เมลล และการใช เว บไซต เป นพ นฐานการประช ม เป นต น ค) ตางเวลาแตสถานท เด ยวกน (Different Time/Same Place) หมายถ ง การ ท างานป นกะน นเอง สมาช กท างานในกะหน งจากน นจะฝากข อม ลบางอยางไว เพ อให สมาช ก กล มด าเน นงานตอไป ในกรณ ต องอาศ ยเทคโนโลย ท สามรถจดจ าหร อจ ดเก บข อม ลการท างาน กอนหน าไว ได เชน ห องประช ม ระบบการจ ดการกระแสงาน ( Workflow Management System) ใช ไฟล ข อม ลรวมก น อ เมลล และการใช เว บไซต เป นพ นฐานการประช ม เป นต น ง) ตางเวลาและตางสถานท ก น (Different Time/Different Place) หมายถ งสมาช กใน 7

17 กล มอย ตางสถานท ก นและการแลกเปล ยนข อม ลสารสนเทศน นตางเวลาก นดวย ในกรณ น จะ เก ดข นเม อสมาช กต องออกไปทางานนอกสถานท และ ม ตารางงานไมตรงก น ซ งจะต องอาศ ย เทคโนโลย ท สามารถสน บสน นการร บสงข อม ลได เชน ระบบการจ ดการกระแสงาน ( Workflow Management System) ใช ไฟล ข อม ลรวมก บอ เมลล และ การใช เว บไซต เป นพ นฐานการประช ม ความส มพ นธ ระหวางสถานท ก บเวลา และเคร องม อทางด านเทคโนโลย สารสนเทศท สน บสน น สามารถสร ปได ด งตารางแมตตร กซ ในร ปท 2.1 ร ปท 2.1 แสดงถ งความส มพ นธ ระหวางสถานท ก บเวลาและเทคโนโลย ท สน บสน น จากตารางแมตตร กซ เป นการจ าแนกชน ดของเทคโนโลย ท จะน ามาสน บสน นการท างาน เป นกล ม โดยม ต ท 1 แนวต ง (Column) แทนสถานท แบงเป นสถานท เด ยวก นและตางสถานท ม ต ท 2 แนวนอน (Row) แทนเวลา แบงเป นเวลาเด ยวก นและตางเวลาก น เทคโนโลย กระแสงาน (Workflow Technology) [5] กระแสงาน ค อ การเคล อนท ของสารสนเทศในเช งการไหลผานข นตอนตางๆ ท เร ยงล าด บก นไป สวน ระบบการจ ดการกระแสงาน ค อ ระบบการจ ดการกระแสงานอ ตโนม ต ส าหร บกระบวนการทางธ รก จ(Business Process) เพ อประหย ดเวลาท ต องเส ยไปในการท างาน ชวยลดคาใช จายในกระบวนการท างานและท าให การปฏ บ ต ภารก จได ราบร น ขณะเด ยวก น กระบวนการทางธ รก จ หมายถ ง อ นด บของก จกรรมตามล าด บข นตอนเพ อให ได งานท ส าเร จตรง ตามเป าหมายของธ รก จ ด งน น การจ ดการกระแสงานจ งเป นหล กการออกแบบและวางระบบงาน โดยอาศ ยเทคโนโลย สารสนเทศเป นเคร องม อ ซ งการน ามาใช งานน นก ต องเล อกใช กระแสงาน ตามความเหมาะสมก บธ รก จและองค กร เพราะท าให การบร การด ข นและกระบวนการท างาน รวดเร วข น ท งน กระแสงานม การพ ฒนาการอย ตลอดเวลา ต งแตการท างานบน ระบบปฏ บ ต การดอสท เป นเช งข อความจนกระท งสามารถท างานบนระบบปฏ บ ต การว นโดวส ท 8

18 เป นเช งกราฟ ก การพ ฒนาระบบการจ ดการกระแสงานน น องค กรสามารถพ ฒนาข นมาใช เอง หร อจะ จ ดซ อจากองค กรอ นก ได ในการเล อกซ อจ าเป นอยางย งท จะต องพ จารณาเล อกซ อให ตรงก บ ความต องการใช งาน อาจเป นซอฟต แวร กระแสงานเฉพาะอยาง หร อเป นซอฟต แวร ท สามารถ น ามาด ดแปลงเพ มเต มซ งม การก าหนดมาตรฐานของซอฟต แวร การจ ดการกระแสงานเอาไว เพ อให ผ ใช ม ทางเล อกมากข น นอกจากน นผ ใช ควรค าน งถ งป จจ ยท จ าเป นตางๆ ส าหร บ พ จารณาประย กต ใช การจ ดการกระแสงานได อยางเหมาะสม กร ปแวร (Groupware) กร ปแวร (Groupware) หมายถ ง ซอฟต แวร ท ท าให ผ ใช หลายคนสามารถใช สารสนเทศรวมก นก บผ อ นและท างานรวมก นในหลาย ๆ โครงการ โดยม ผล ตภ ณฑ ท แตกตาง ก น โปรแกรมการจ ดการการต ดตอบนเคร อขายส าเร จร ป และไปรษณ ย อ เล กทรอน กส ไปจนถ ง โปรแกรมการใช เอกสารรวมก น กร ปแวร จ งจ ดได วาเป นซอฟต แวร แหงความรวมม อ ท ชวยให ท มและกล มท างานรวมก นอยางใกล ช ด แม วาจะอย ก นคนละสถานท โดยม ว ตถ ประสงค รวมก น ในการท าให โครงการท ได ร บมอบหมายประสบความส าเร จ ซ งผล ตภ ณฑ กร ปแวร ม หลากหลาย ระบบ ได ก Lotus Notes Novell, GroupWise, Microsoft Exchange และ Netscape Communication เป นต น นอกจากน ย งม ช ดซอฟต แวร โปรแกรมประย กต เชน Microsoft Office Lotus SmartSuite และ Corel WordPerfect Office ถ กเพ มให ใช ได บนอ นเตอร เน ตและ อ นทราเน ตในการสร างเอกสาร ให ใช งานรวมก น และความสามารถเร องความรวมม ออ นๆ ท เป น ค ณสมบ ต ของกร ปแวร 2.2 พ ฒนาการของการจ ดการกระแสงาน พ ฒนาการของการจ ดการกระแสงาน ได ปร บเปล ยนไปตามเทคโนโลย สารสนเทศอยาง ตอเน องเป น 4 ย ค ด งน ระบบต ดตามการเด นเอกสารภายใต ระบบปฏ บ ต การดอส ในชวงประมาณป พ.ศ เป นระยะท ไมโครคอมพ วเตอร เร มใช ก น อยางแพรหลายโดยม ระบบปฏ บ ต การดอส การต ดตอก บผ ใช ระบบจะเป นต วอ กษร ( character based) สวนทางภาคร ฐเองจะเห นวาในท กกระทรวงตางม ระบบงานท ชวยเหล อกองกลางสาร- บรรณในการลงบ นท กร บสงเอกสารราชการ อาจม ไมโครคอมพ วเตอร ในการลงว นท เวลาร บ เอก-สารแทนสม ดบ นท กอยางแตกอน ถ ากระทรวงใดม เคร อขายคอมพ วเตอร อย แล วและม ระบบ ฐาน-ข อม ลใช งานรวมก นได ระบบการต ดตามเอกสารก จะม ประโยชน มากข น สวนเอกสารต ว จร งย งคงต องสงทางพน กงานเด นเอกสาร เพราะวาเทคโนโลย ด านฮาร ดแวร ท งระบบการกราด ภาพ และความจ ของฮาร ดด สก ย งม ขนาดเล ก และความเร วของการสงข อม ลผานเคร อขายก ย ง เป นข อจ าก ดอย 9

19 2.2.2 ระบบต ดตามการเด นเอกสารภาพล กษณ แบบอ ตโนม ต ชวงประมาณป พ.ศ เม อเร มม การใช ระบบปฏ บ ต การว นโดวส (windows) ท งฮาร ดแวร และซอฟต แวร ของระบบเอกสารภาพล กษณ (document imaging) ม ข ด ความสามารถเพ มข น จ งผนวกความสามารถของไปรษณ ย อ เล กทรอน กส เขามาท างานรวมก บ ระบบจ ดการเอกสารภาพล กษณ แม ระบบการเด นเอกสารอ ตโนม ต ในขณะน นจะเป นการเพ ม ประส ทธ ภาพของการท างานได ในระด บหน ง เม อเท ยบก บการไมได ใช เคร องม อทางด าน เทคโนโลย สารสนเทศเลย แตก ย งม ข อจ าก ดท นาจะพ ฒนาตอไปได ระบบจ ดการกระแสงาน ระบบจ ดการกระแสงานในย คน เป นว ว ฒนาการด านเอกสารภาพล กษณ ท ตอ เน องไปส การสงมอบงานเอกสารภาพล กษณ ท เข าส ระบบแล วจะถ กถายทอด และมอบหมายงาน หร อเอกสารภาพล กษณ ต นฉบ บไว ท ฐานข อม ลหล กสวนกลางเชนเด ม ข อม ลท เด นทางไปตาม เคร อขายจ งม ขนาดไมมากตามข อความและภาพในนอกสารภาพล กษณ ผ ปฏ บ ต งานจะได ร บ แจ งงานท ต องปฏ บ ต ท นท ในรายการงานท ย งไมได ด าเน นการแยกออกจากต จดหมายปกต การร อปร บระบบ เม อกระแสการปร บปร งการบร หารงานเร มแนนหน กในการปร บร อองค กร ซ ง ต องม การปร บกระบวน การท างานใหม โดยเปล ยนร ปแบบเพ อให ได งานและบร การท ล กค าพ ง พอใจ องค กรต องว เคราะห ออกแบบกระแสงานให ม ประส ทธ ภาพท ส ด และต องสามารถต ดตาม งานได อยางอ ตโนม ต การร อปร บระบบหร อร เอ น-จ เน ยร ง หมายถ ง การปร บเปล ยนข นตอนการ ท างาน หร อว ธ การท างานขององค กร โดยม ว ตถ ประสงค เพ อให องค การท างานได อยางม ประส ทธ ภาพส งส ดและให ม คาใช จายน อยท ส ด ท งน รวมถ งการเปล ยนโครงสร างองค กร ว ฒนธรรมท ศนคต ในการทางานและกฎระเบ ยบ 2.3 ประเภทของการจ ดการกระแสงาน การจ ดการกระแสงานสามารถแบงออกได เป น 4 ประเภท ด งน กระแสงานด านสายการผล ต กระแสงานด านสายการผล ต (Production Workflow) จะเก ยวของก บงานท ย งยากซ บซ อน ม โครงสร างของกระบวนการทางธ รก จท ช ดเจน ซ งเก ยวของก บก จกรรมหลาย อยาง โดยม ผ ปฏ บ ต ร บผ ดชอบแยกก นออกไป เอกสาร สารสนเทศ และงานต องถ กสงตอ ๆ ไป ตามข นการพ จารณางาน ป จจ บ นกระแสงานสวนมากถ กน ามาใช ในการประมวลผลรายการ เปล ยนแปลง 10

20 2.3.2 กระแสงานเพ องานท ต องการความรวมม อ กระแสงานเพ องานท ต องการความรวมม อ (Col aborative Workflow) เป น กระแสงานท ท าให เก ดการประสานงานก นของข นตอนการท างานรวมก นจากหลายๆ หนวยงาน เพ อบรรล เป าหมาย ระบบกระแสงานน ม ความสามารถเช อมตอก บระบบสารสนเทศเด มหลาย ระบบให สามารถต ดตอสงข อม ลเอกสารเพ อใช ในการท างานได อยางอ ตโนม ต กระแสงานเพ องานเฉพาะก จ กระแสงานเพ องานเฉพาะก จ ( Ad Hoc Workflow) จะเก ยวข องก บงานและ เหต การณ ท เก ดข นไมบอยน ก แตละเหต การณ แตกตางก นไปในรายละเอ ยดซ งม กเก ยวข องก บ ผ ปฏ บ ต งานท ม ความช านาญงานในแตละด านมาประสานงานก นในการท าโครงการรวมก น ซ ง กระแสงานเฉพาะก จจะม ข นตอนการท างานท ไมซ าก บงานท ท าอย เป นประจ าท กว น กระแสงานด านธ รการ กระแสงานด านธ รการ ( Administrative Workflow) จะเก ยวข องก บงานท ไม ย งยากซ บซ อนมากน กเป นงานท ท าซ าๆ เป นประจ าข นพ นฐานท ม การใช แบบฟอร มท ม ใช อย เด มรวมถ งงานธ รการท วไปซ งไมใชงาน งานกล มน ม กเก ยวข องก บผ ปฏ บ ต งานภายในส าน กงาน ไมเก ยวข องงานบร การล กค า เป นงานท ไมคอยม การเปล ยนแปลงบอยน ก แผนภ ม สร ป ความส มพ นธ ประเภทของกระแสงานท งหมด เท ยบก บม ลคาทางธ รก จและความซ บซ อนของ กระบวนการทางธ รก จแสดงได ด งน (ก) (ข) ร ปท 2.2 การแบงประเภทของระบบการจ ดการกระแสงาน 11

21 แผนภ ม ร ป (ก) แสดงให เห นวากระแสงานท ม ม ลคาทางธ รก จ และกระบวนการทาง ธ รก จท เขาม สวนรวมมากหร อน อย จ ดอย ในกระแสงานประเภทใด เชน ม ลคาทางธ รก จน อย และเป นงานท ท าซ า ๆ ม ข นตอนไมย งยาก จ ดอย ในกระแสงานด านธ รการเป นต น แผนภ ม ร ป(ข) แสดงถ งกระแสงานท ม กระบวนการและโครงสร างท ซ บซ อนมากหร อ น อยจ ดอย ในกระแสงานประเภทใด เชน กระแสงานด านสายการผล ตม โครงสร างของงานและม ความซ บซ อนส ง 2.4 มาตรฐานของระบบการจ ดการกระแสงาน ในป พ.ศ.2536 ม การกอต งเว ร คโฟลว เมเนจเม นท โคลล ชช น (Workflow Management Coalition หร อ WfMC) หร อเร ยกวา ด บบล วเอฟเอ มซ อ น เก ดจากการรวมต วก นของ ผ ผล ตซอฟต แวร การจ ดการกระแสงานหลายรายและน กว ชาการ เป นองค กรท ไมแสวงหาผล ก าไรโดยม ว ตถ ประสงค เพ อชวยก นก าหนดมาตรฐานสาหร บการพ ฒนาซอฟต แวร การจ ดการ กระแสงานและผล กด นให เทคโนโลย น ก าวหน าย งข นไป ความหมายและความส มพ นธ ของค าศ พท มาตรฐานในการจ ดการกระแสงาน องค กรด บบล วเอฟเอ มซ ได ก าหนด ความหมายและความส มพ นธ ของค าศ พท มาตรฐานในการจ ดการกระแสงานไว ในป พ.ศ เพ อส อให ผ ผล ตและผ ใช งานเข าใจแนวค ด ของค าศ พท แตละค าตรงก น ตอมาในป พ.ศ ม การปร บปร งเพ อขยายความให เข าใจมาก ย งข น และปร บปร งอ กเป นคร งท 3 ในป พ.ศ.2542 ซ งในท น จะกลาวถ งเฉพาะค าศ พท ท ส าค ญ และเป นความหมายจากการปร บปร งคร งลาส ด ด งน ก) กระบวนการท างาน (Business Process) หมายถ ง ว ธ การท างานของ ก จกรรมท เก ยวข องก นเพ อให บรรล ว ตถ ประสงค หร อนโยบายขององค กร ข) น ยามของกระบวนการท างาน (Process Definition) จะม รายละเอ ยดของ กระบวนการท างานท แสดงให เห นเคร อขายของก จกรรมของธ รก จวาม ความส มพ นธ ตอก น อยางไร ค) ก จกรรม (Activity) หมายถ ง หนวยของการท าก จกรรมยอยท ประกอบก น เป นกระบวนการท างาน ง) ระบบการจ ดการกระแสงาน (Workflow Management System) หมายถ ง ระบบท จะควบค มก าก บการไหลไปของกระแสงาน ซ งซอฟต แวร ในการท างานน เร ยกวา ระบบ ท างานกระแสงาน หร อ เว ร คโฟล วเอนจ น (Workflow Engine) จ) การท ากระบวนการแตละคร ง(Process instances หร อ Activity instances) หมายถ ง แตละคร งเหต การณ ของกระบวนการท างานหร อ หน งก จกรรมยอยท เก ดข นตามน ยาม กระบวนการท างาน 12

22 2.4.2 แบบจ าลองท ใช อ างอ งตามกระแสงาน ข อก าหนดและมาตรฐานในการเช อมระบบการจ ดการกระแสงาน ได ถ กรวบรวม สร ปเป นโครงสร างทางสถาปตยกรรมเพ อแสดงการเช อมตอระบบตางๆ เข าด วยก น ซ งแผนภ ม น เร ยกวา แบบจ าลองท ใช อ างอ งตามกระแสงาน (Workflow Reference Model) การจ ดแบง ระบบการจ ดการกระแสงานในระด บภาพรวม สามารถแบงออกตามล กษณะของการให บร การ โดยพ จารณาตามหน าท การท างานได 3 ล กษณะหล กๆ ด งน ก) บ ลด ไทม ฟ งก ช น ( Build Time Function) หมายถ ง ระบบท ท าหน าท เก ยวก บ การก าหนดน ยามกระบวนการท างานตางๆ แบบจ าลองของกระแสงานท เป นไปได ว ธ การ ท างานในแตละข นตอน การสร างหร อเข ยนแผนภ ม กระแสงาน ข) ร น ไทม คอนโทรล ฟ งก ช น ( Run Time Control Function) หมายถ งระบบท ท า หน าท ควบค มด แลกระแสงานในขณะปฏ บ ต งานอย ในแตละเหต การณ ซ งจะเป นไปตามล าด บ กฏเกณฑ และเง อนไขท ก าหนดไว ค) ร น ไทม อ นเตอร แอคช น ( Run Time Interaction) หมายถ ง ระบบท ท าหน ท ต ดตอโต ตอบก บผ ใช ระบบงาน และต ดตอก บระบบงานประย กต ท ต องถ กเร ยกข นมาท าหน ท ใน ก จกรรมหน ง ร ปท 2.3 ความส มพ นธ ของระบบการจ ดการกระแสงานท แบงตามหน าท การท างาน 13

23 แบบจ าลองอ างอ งกระแสงาน แบงออกเป น 5 การเช อมตอ (Interface) ด งน ร ปท 2.4 สวนประกอบและการเช อมตอระบบและของแบบจ าลองอ างอ งกระแสงาน การเช อมตอท 1 การก าหนดกระบวนการ (Process Definition) ค อการน าเอา กระบวนการ (Process) ออกมาว เคราะห และท าออกมาให อย ในร ปท เป นกระแสงานท น าไปใช ได โดยใช เคร องม อ (Tool) ชวย การเช อมตอท 2 และ 3 เว ร คโฟลว เอพ ไอ (Workflow APIs)ได แก กระแสงาน แอพพล เคช นทางฝ งร บและทางฝงท ร องขอ (Workflow Client Application And Invoked Applications) ม อย 2 สวนท ส าค ญ ค อ - เว ร คโฟลว ซ สเต ม อ นทร เกรเตอร (Workflow systems integrators หร อ WfSi) ค อ การด าเน นการให แอพพล เคช นสวนหน า (Front-End Application) สามารถจ ดการก บกระแส งานหร อถ กเร ยกข นมาโดยกระแสงานท ให ระบบภายในร จ กก นได - เดอะเว ร คโฟลว เอพ ไอ (The workflow API หร อ WAPI) ค อการท ท าให กระแสงาน สามารถต ดตอก บแอพพล เคช น (Application) ภายนอกได การเช อมตอท 4 : ระบบท างานกระแสงาน (workflow Engine(s)) ค อ การเช อมตอ ท สามารถท าให กระแสงานของท กฝ งต ดตอก นได และสามารถร บสถานะ (Status) ระหวาง กระแสงานได วากระบวนการเสร จสมบ รณ หร อไม การเช อมตอท 5 : การตวจสอบและการต ดตาม (Audit And Monitoring) ค อการต ดตาม ตรวจการท างานของกระแสงานวาเป นอยางไร 14

24 2.5 ทฤษฎ ท ใช ในการว เคราะห และออกแบบระบบ [3] วงจรการพ ฒนาระบบ (System Development Life Cycle) ค อ กระบวนการทาง ความค ด (Logical Process) ในการพ ฒนาระบบสารสนเทศเพ อแก ป ญหาทางธ รก จและ ตอบสนองความต องการของผ ใช ได โดยระบบท จะพ ฒนาน นอาจเร มด วยการพ ฒนาระบบ ใหม หร อพ ฒนาระบบจากเด มทยอยแล วมาปร บเปล ยนให ด ย งข น ข นตอนในวงจรการ พ ฒนาระบบชวยให น กว เคราะห ระบบสามารถด าเน นการได อยางม แนวทางและเป นข นตอน ท าให สามารถควบค ม ระยะเวลาและงบประมาณในการปฏ บ ต งานของโครงการพ ฒนาระบบได ร ปท 2.5 วงจรการพ ฒนาระบบ - ระยะท 1: การวางแผนโครงการ (Project Planning Phase) ก าหนดป ญหา (Problem Definition) ศ กษาความเป นไปได ของโครงการ (Feasibility Study) จ ดท าตารางก าหนดเวลาโครงการ (Project scheduling) จ ดต งท มงานโครงการ (Staff the project) ด าเน นการโครงการ (Launch the project) - ระยะท 2: การว เคราะห (Analysis Phase) ว ตถ ประสงค หล กของระยะการว เคราะห ค อ การรวบรวมความต องการด านตางๆ เพ อ สร ปเป นข อก าหนด ม ข นตอนด งน - ว เคราะห ระบบงานป จจ บ น 15

25 ช ดเจน - รวบรวมความต องการในด านตางๆ และน ามาว เคราะห เพ อสร ปเป น ข อก าหนดท ร ปท 2.6 การรวบรวมข อม ลหร อความต องการในด านตางๆ (Requirements Gathering) - น าข อก าหนดมาพ ฒนาออกมาเป นความต องการของระบบใหมโดยใช การพ ฒนา แบบจ าลองกระบวนการ ซ งเป นแผนภาพท ใช อธ บายถ งกระบวนการท ต องท าใน ระบบวาม อะไรบ าง และพ ฒนาแบบจ าลองข อม ล (Data Model) ร ปท 2.7 ข นตอนการน าข อก าหนดมาว เคราะห ในรายละเอ ยดเพ อสร างเป นแบบจ าลอง กระบวนการของระบบใหม ERD - สร างแบบจ าลอกระบวนการของระบบใหมด วยการวาดแผนภาพ กระแสข อม ล (Data Flow Diagram : DFD) - สร างแบบจ าลองข อม ล ด วยการวาดอ อาร ไดอะแกรม (Entity Relationship Diagram: 16

26 - ระยะท 3: การออกแบบ (Design Phase) ร ปท 2.8 ข นตอนการน าแบบจ าลอง Logical มาผานการออกแบบเพ อพ ฒนาเป นแบบจ าลอง ทาง Physical ทางการออกแบบสถาป ตยกรรมระบบ (Architecture Design) ท เก ยวข องก บ อ ปกรณ, ฮาร ดแวร, ซอฟต แวร, เคร อขาย, การออกแบบรายงาน (Output Design), การออกแบบ จอภาพเพ อปฏ ส มพ นธ ก บผ ใช (User Interface), ฐานข อม ล (Database), ไฟล (File) - ระยะท 4: การน าไปใช (Implementation Phase) a) สร างระบบข นมาด วยการเข ยนโปรแกรม b) ตรวจสอบความถ กต องท งทางด านตรวจสอบความถ กต องด าเน นการทดสอบระบบ c) แปลงข อม ล (Convert Data) d) ต ดต งระบบ (System Installation) และจ ดท าค ม อเอกสาร e) ฝ กอบรมผ ใช และประเม นผลระบบใหม ร ปท 2.9 ข นตอนการเข ยนโปรแกรม ทดสอบ และน าไปใช (Coding/Testing and Implement) 17

27 - ระยะท 5: การบ าร งร กษา (Maintenance Phase) a) การบ าร งร กษาระบบ (System Maintenance) b) การเพ มเต มค ณสมบ ต ใหมๆ เข าไปในระบบ (Enhance the System) c) การสน บสน นงานของผ ใช (Support the Users) 2.6 ทฤษฎ ท ใช ในการออกแบบฐานข อม ล ฐานข อม ล(Database) ค อ การรวบรวมข อม ลท ม ความส มพ นธ ก นโดยจะเก บอย ภายใต ห วเร องหร อจ ดประสงค อยางใดอยางหน ง โดยข อม ลท เก บน นจะหมายถ งข อเท จจร งท เรา ร บร มาและต องการจะบ นท กเอาไว เพ อน ามาใช ประโยชน ตอไปในภายหล ง นอกจากน ข อม ล เหลาน จะต องม ความหมายในต วม นเองด วย ฐานข อม ลไมจ าเป นต องใช เคร องคอมพ วเตอร ในการชวยเก บเสมอไป อาจ เป น ฐานข อม ลท เก บลงในหน งส อก ได เชน สม ดโทรศ พท พจนาน กรม เป นต น การเก บ รวบรวม ข อม ลเป นฐานแบบน ก เพ องายตอการค นหา การเก บฐานข อม ลในคอมพ วเตอร จะ ท าให การค น และการว เคราะห ฐานข อม ลท ม อย เป นไปได อยางรวดเร ว จ งเป นท น ยมก นมากใน ป จจ บ น ระบบฐานข อม ล (Database System) จะประกอบด วย 4 สวนหล กค อ - ข อม ล (Data) หมายถ ง ข อเท จจร งท ต องการจะจ ดเก บเอาไว ในฐานข อม ล ท งน ก เพ อท จะน ามาใช หร อ ประมวลผลในภายหล ง ข อม ลท เก บไว ใน ฐานข อม ลน ม ค ณล กษณะท ส าค ญอย สอง ประการค อ - การบ รณาการข อม ล (data integration) - การใช ข อม ลรวมก น (data sharing) - ฮาร ดแวร (Hardware) หมายถ งสวนประกอบตางๆท ประกอบก นเป นต วเคร องคอมพ วเตอร ท เราสามารถจ บ ต องได เชน อ ปกรณ เช อมตอภายนอก(I/O device), หนวยความจ าหล ก (main memory) เป นต น - ระบบการจ ดการฐานข อม ล (DBMS) หมายถ ง ซอฟต แวร ท ประกอบด วยกล มของโปรแกรมท ท าให ผ ใช ฐานข อม ล สามารถ สร างและบ าร งร กษาฐานข อม ลได โดยงาย ระบบการจ ดการฐานข อม ลน เป นซอร ฟแวร ชน ด หน งท ก นอย ระหวางฐานข อม ลก บผ ใช งานของระบบ น นหมายความวาการต ดตอใช งาน ระหวางผ ใช ก บฐานข อม ลจะถ กจ ดการผานระบบการจ ดการน นเอง โดยปกต เราสามารถใช ระบบ การจ ดการฐานข อม ลในการจ ดการก บฐานข อม ลในล กษณะด งตอไปน - ใช ในการก าหนดชน ดและข อบ งค บตางๆของข อม ลในฐานข อม ลรวมท ง ใช ในการ ก าหนดโครงสร างของฐานข อม ล ซ งกระบวนการน เร ยกวา การก าหนดความหมาย ฐานข อม ล (define database) 18