در حوزه باالدستی مهندسی نفت

Transcription

1 ماهنامه اکتشاف و تولید/ شماره / 97 دی ماه 1391 فرآیند تولید نرمافزارهای تخصصی در حوزه باالدستی مهندسی نفت 1 سعید صادق نژاد مرکز فنآوری شركت مپصا مقدمه مهمترین سرمایههای یک کشور دانش و تکنولوژی آن در حوزه های مختلف است. تکنولوژی را مثل کاال نمیتوان در بازار خرید و فروش کرد به همین دلیل هر فرد شرکت یا کشوری باید خود تکنولوژی را به دست آورد. از طرف دیگر میزان تولید علم و تکنولوژی نقش عمدهای در تعیین جایگاه یک کشور در معادالت اقتصادی و سیاسی جهان دارد. در این میان اهمیت به دست آوردن تکنولوژی تولید نرمافزار بر کسی پوشیده نیست. در همین راستا و با توجه به نفتخیز بودن کشورمان دستیابی به دانش فنی تولید نرمافزار در بخش باالدستی مهندسی نفت از اهمیت به سزایی برخوردار است. يکي از اصلیترين نيازهاي صنعت نفت در بخش باالدستی در اختيار داشتن نرمافزارهای تخصصی متناسب با شرايط مخازن و چاههای نفت و گاز کشور است که در این زمینه اهمیت تولید نرمافزارهای بومی بر کسی پوشیده نیست. مهمترین مزیت تولید نرمافزارهای بومي را در وهله نخست میتوان کسب دانش فنی دانست چراکه تیم توسعهدهنده نرمافزار بدون احاطه دانش کامل نمیتواند به موفقیت الزم دست یابد. تولید چنین نرمافزارهایی همچنین سبب خودکفایی در این زمینه و جلوگیری از خروج ارز از کشور خواهد شد که در ادامه می تواند مانع از افشای اطالعات میادین گردد. از دیگر مزایای تولید نرمافزارهای بومی میتوان به برقراری پشتیبانی مؤثر نرمافزار در داخل کشور اشاره کرد. سفارشیسازی نرمافزار بر اساس نیاز صنعت نفت و گاز کشور از دیگر مزایای این گونه طرحهاست. ضمن اینکه پشتیبانی هر نرمافزار عامل پویایی آن خواهد بود. با توجه به مشخصات ویژه مخازن نفت و گاز کشور و پیچیدگیهای تولید از آنها به طور حتم بومیسازی بر اساس نیازهای موجود گرهگشای بسیاری از مشکالت پیشرو خواهد بود. با در اختیار داشتن کد نرمافزار به راحتی می توان از روابط و معادالت بومی نفت و گاز کشور در پیادهسازی آن سود جست. در برنامهریزی مدیریت و راهبری موفقیتآمیز پروژههای نرمافزاری صرفنظر از اندازه و میزان پیچیدگی آنها از متدولوژیهای توسعه نرمافزار استفاده میشود و بنا بر متدولوژی مورد استفاده فرآیندهای تولید و توسعه متفاوتی در هر پروژه نرمافزاری طی خواهد شد. بدیهی است که اجرای موفقیتآمیز چنین پروژههایی بدون تبعیت از یک متدولوژی مدون غیر ممکن خواهد بود. در دهه گذشته پروژههای متعدد نرمافزاری در حوزه باالدستی مهندسی نفت در کشور اجرا شده که متأسفانه اکثر آنها به علت عدم توجه به چرخه حیات نرمافزار و به طور کلی مقوله متدولوژی تولید نرمافزار با شکست مواجه شدهاند. چرخه حیات نرمافزار از فاز تعریف پروژه 2 آغاز شده و پس از پیادهسازی نرم افزار در فاز توسعه 3 وارد فاز 35

2 ویژه سرفصل هر به کامل توجه عدم میشود. 4 نگهداری در مشکل بروز سبب بخشها این از یک شناخت عدم میشود. نرمافزار حیات چرخه سبب اول فاز در نرمافزار درست تعریف و احیانا و محدود قابلیت با نرمافزارهایی تولید نداشتن شد. خواهد کاربران نیاز با ناهمگون توسعه فاز در کارآمد متدولوژی یا و برنامه از کافی مستندات نکردن تهیه همچنین و بدون افزارهای نرم تولید سبب نرمافزار امکان عدم آن تبع به و شده مستمر پشتیبانی ناتوانی و موجود ای برنامه اشکاالت رفع از آنها به جدید قابلیتهای افزایش در هک نرمافزارهاست این مشخصات مهمترین حوزه در دست این از متعددی مثالهای ممکن دارد. وجود نفت مهندسی باالدستی یک مرگ زمان از مختلفی تصورات است واقع در اما شود متصور ذهن در نرمافزار کامل را خود حیات چرخه نرمافزاری زمانی نتوان که میرسد خود مرگ زمان به و نموده حتی بسا چه و کرد پشتیبانی و نگهداری ازآن باشد. داشته را خود معمول کارآیی نرمافزار تولید مشخصاتی چنین با که نرمافزارهایی کاربران محیط به ورود بدو در حتی میشوند عدم دیگر سوی از میشوند. محسوب 5 مرده فراهم و نرمافزار پشتیبانی فاز به درست توجه علل دیگر از آن پشتیبانی ملزومات نیاوردن بوده کشور در نرمافزاری پروژههای شکست به میتوان نمونه عنوان به خصوص این در که دانشگاهها در شده انجام نرمافزاری پروژههای کرد. اشاره چرخه بررسی نوشتار این اصلی هدف است آن مراحل و نرمافزار حیات طبیعی نرمافزار تولید فرآیند در متأسفانه چراکه چرخه این مختلف بخشهای کشور در و نگرفته قرار توجه مورد کامل صورت به تولید کشور در کنون تا که نرمافزارهایی این از یک هر در بسیاری ضعف نقاط شدهاند مهجور شد گفته که طور همان دارند. بخشها نرمافزار حیات چرخه عناصر از یک هر ماندن کرده وارد آن به را جبرانناپذیری صدمات نرمافزار تولید صرف که فراوانی زحمات و ادامه در رو این از برد. خواهد بین از را شده در و پرداخته نرمافزار حیات چرخه معرفی به معرفی زمینه این در موفق پروژه چند پایان شد. خواهد نرمافزار حیات 1 -چرخه تعیین برای نظاممند روش یک متدولوژی توسعه تیم اعضای مسئولیتهای و وظایف با نرمافزاری تولید آن هدف و بوده نرمافزار محدوده در و ممکن زمان کمترین در کیفیت کیفیت مبحث سه است. نظر مد بودجه مهندسی در اصلی مسائل زمان و بودجه متدولوژیهای تاکنون هستند. افزار نرم شیءگرا و ساختیافته صورت به مختلفی از که شده ارائه نرمافزار تولید فرآیند برای متدولوژیهای RUP به میتوان جمله آن کرد. اشاره و... Xp Catalysis Scrum فرآیند استفاده مورد متدولوژی از مستقل حیات»چرخه عنوان با که نرمافزار تولید میتوان را میشود شناخته نیز» 6 نرمافزار تولید در عام صورت به که زیر اصلی مراحل به مشترک معرفیشده متدولوژیهای تمامی نرمافزار تولید اصلی چرخه نوعی به و بوده )شکل- 1 (: ]1[ کرد خالصه میدهند شکل را *تحلیل *طراحی *پیادهسازی *آزمایش *استقرار *پشتیبانی و عمل نحوه بین این در مهم نکته در که است مراحل این اجرای زمانبندی این ]2[. میشود استفاده 7 تکرار روش از آن افزار نرم عمر چرخه 1 افزار نرم عمر چرخه 1: شكل 36

3 1391 ماه دی / 97 شماره تولید/ و اکتشاف ماهنامه ابتدا در که میدهد اجازه نرمافزار تولید روش به و شده آغاز کوچک بخشهای از پروژه سعی ادامه در کند. رشد سیستم زمان مرور توضیحاتی مختصر صورت به شد خواهد چرخه عناصر از یک هر خصوص در عملکرد نحوه و شده ارائه نرمافزار حیات نرمافزارهای تولید در مپصا فنآوری مرکز تشریح بخشها از یک هر در خود تخصصی شود. مبهم نیازمندیهای مرحله این در لذا دارند. متخصص تیم توسط افزار نرم متضاد بعضا و این نهایی نتیجه میشود. شناسایی مهندسی است. 11 سیستم محدوده یا و دامنه سند فاز متعدد جلسات برگزاری با که فاز این در انجام نهایی کاربر با نرمافزار تولیدکننده تیم مطلوب وضعیت از کلی توصیف میشود استخراج نرمافزار از آنان انتظارات و کاربران شد. خواهد مستند و شده توجه با شده مطرح مسائل بر عالوه اغلب در موجود محاسباتی زیاد حجم به فنآوری مرکز نفت مهندسی نرمافزارهای این به بخش یک اضافهکردن با مپصا شرکت محاسبات الگوریتمهای مستندسازی به فاز مهندسی محاسبات الگوریتمهای از )اعم خروجی پارامترهای و...( و ریاضی نفت گزارش آن نتیجه که پردازد می نرمافزار جمعآوری بر عالوه است. 12 نرمافزار فنی مطالعات طریق از محاسبات معمول روشهای مدنظر باید نیز جدید روشهای کتابخانهای شود. اشاره آنها به فنی گزارش در و گرفته قرار الگوریتمهای تشریح بر عالوه فنی گزارش در نیز متعددی شده حل مثالهای استفاده مورد مستندسازی از بخش این که شود اضافه باید تشکیل را نرمافزار آزمایش فاز ورودی هب میتوان گزارش این از همچنین میدهد. سود نیز نرمافزار 13 تخصصی راهنمای عنوان حل در موجود روشهای دقیق تحلیل جست. توسعهدهندگان تیم نفت مهندسی مسائل بعدی فازهای که میکند قادر را نرمافزار به بیشتری سرعت و اطمینان با را نرمافزار ببرند. پیش تحلیل تولید در فعالیتها مهمترین از تحلیل و استخراج مستقل نرمافزار یک کاربران یا مشتریان است. آن 9 نیازمندیهای مفهومی- تصوری معموال نرمافزار 10 نهایی به یا و تهیه دست در نرمافزار از انتزاعی طراحي خواستههایشان نهایی نتیجه از بهتر عبارت از قبل نرمافزار يك براي مدل ساخت براي نقشه طراحی به شبیه دقیقا آن پیادهسازی از بسياري در است. ساختمان يك ساخت محصول ساخت از پیش مهندسي شاخههاي بايد كه محصوالتي چگونگي توصيف به نرمافزار توسعه که میپردازند شوند ساخته سبب طراحی نیست. مستثنی امر این از نیز معماری ارکان از درستی دید شکلگیری شد. خواهد نرمافزار یک تولید براي نرمافزار مهندسی در داريم مدلسازي زبان يك به نياز محصول معماري مختلف دیدگاههای بتواند كه مدلسازی آن توليد چرخة طول در را سيستم ابزارهاي هدف این به دستیابی برای کند. UML آنها دسته سر كه گوناگوني مدلسازي ابزارها این میگیرد. قرار استفاده مورد است مدلسازي مشخصسازي براي زباني که مهمتر همه از و نرمافزار توليد نقشه ايجاد فرهنگ ]3[. افزاري نرم محصول سازی مستند چگونگی UML مثل زباني قواعد و واژگان يك خواندن چگونگی يا مدل یک ساخت بهتر عبارت به میدهد. ارائه ما به را مدل كه است نمودارهايي شامل مدلسازي زبان افزار نرم PVT شماي Pro افزار 2: شكل نرم شمای 2 37

4 سرفصل ویژه پشتیبانی نرمافزار ماهیتی پویا دارد که پس از استقرار یک پروژه نرمافزاری به اتمام نمیرسد. ارتقای نرمافزار و ارائه نسخههای جدید با قابلیتهای بیشتر و یا نیازمندیهای جدیدی که کاربران با آن مواجه میشوند رفع خطاهای موجود در سیستم فعلی آموزش مستمر کاربران سیستم و آموزش کاربران جدید از مهمترین اهداف فاز پشتیبانی محسوب میشوند. به طور کلی نرمافزار بدون پشتیبانی یک موجود مرده محسوب میشود. این نکته مهم نیست که تیم تولید و توسعه برای ایجاد یک نرمافزار چقدر زمان و برنامهریزی مصرف میکنند چراکه اگر در پایان کاربران سازمان از عملکرد نرمافزار راضی نباشند چرخه حیات نرمافزار به پایان رسیده و زمان مرگ آن فرا میرسد. هر متدلوژي براي نمايش تحليل و طراحي سيستمها از آن استفاده ميكند. پس از انتخاب 16 معماری 15 مورد نیاز نرمافزار مستندسازی برای تعیین اهداف سیستم نگهداری آینده و ارتقاء و بهبود سیستم باید نرمافزار به طور کامل طراحی شود. خروجی این بخش سند طراحی نرم افزار 17 به همراه دیاگرامهای مختلف زبان مدلسازی است پیادهسازی پیادهسازی بخشی از فرآیند تولید نرمافزار است که در آن کدهای پروژه نوشته میشود. در این فاز نرمافزار بر اساس معماری به دست آمده از فاز طراحی پیادهسازی شده و ساخت یک نرمافزار انجام میشود. در پیادهسازی مستقل از زبان پیادهسازی که خود تابع شرایط و مختصات نرمافزار مورد استفاده )سرعت و حجم محاسبات موجود در نرمافزار( است باید به پایگاه 19 مورد استفاده در نرمافزارها توجه ویژه داشت. با توجه به اینکه نرمافزارهای مختلف مهندسی نفت دارای ساختاری مرتبط با هم بوده و معموال خروجی یک نرمافزار ورودی نرمافزار دیگری است لذا در این بخش ایجاد پایگاهی یکپارچه کمک شایانی به ساختار یکدست و یکپارچه نرمافزارهای این حوزه خواهد کرد آزمون نرمافزار آزمون یا تست نرمافزار یکی از مهمترین بخشهایی است که در حین فرآیند پیادهسازی پروژههای نرمافزاری باید مورد توجه ویژه قرار گیرد. در تمام متدولوژیهای تولید نرمافزار برای آزمون روش مدونی در نظر گرفته شده است. صحت و دقت فعالیتهای آزمون نرمافزار به طور مستقیم در کیفیت نتایج پروژهها مؤثر است. از این رو برنامهریزی و اجرای صحیح آزمون نرمافزار میتواند نقش تعیینکنندهای در موفقیت یا شکست پروژههای نرمافزاری ایفا کند. تست نرمافزار روشها و استراتژیهای متعددی دارد که از آن جمله میتوان به تست جعبه سفید 21 تست جعبه سیاه 22 تست جعبه خاکستری 23 تست بصری 24 و... اشاره کرد ]1[. در دنیای مهندسی نرمافزار از ابزارهای مختلفی برای آزمون نرمافزار استفاده میشود و مستندسازی روش تست و نتایج آن از خروجیهای این فاز است. در پایان آزمون هر آزمونگر گزارش مستند آزمون 25 را تهیه میکند. آزمون نرمافزار در سطوح مختلفی انجام میشود. به عنوان نمونه میتوان به آزمون واحد 26 که در سطح اجزای کد است یا تست یکپارچگی 27 که در سطح نرمافزار و به صورت یکپارچه انجام میشود و از همه مهمتر تست پذیرش 28 که در سطح کاربران نرم افزار صورت میگیرد اشاره کرد. در این نوع آزمون پس از ارائه نرمافزار به کاربران نهایی آزمونی توسط آنها انجام میشود تا مشخص شود آیا نرمافزار تهیه شده بر اساس نیاز های اولیه آنان که در مستند دامنه آورده شده بود پیادهسازی شده یا خیر. 2 -معرفی بسته نرمافزاری بومی باالدستی مهندسی نفت شرکت مدیریت پروژههای صنعتی ابدال )مپصا( با سابقه 12 سال فعالیت در صنایع باالدستی نفت و پس از تأسیس مرکز فنآوری مپصا )MTC( به صورت تخصصی به تولید نرمافزارهای تخصصی باالدستی نفت پرداخته است. تا به حال پروژههای نرمافزاری متعددی در شرکت مپصا انجام شده که سبب ایجاد تجربه مدیریتی مناسب برای شرکت شده است. تا کنون سعی شده نرمافزارهای تهیه شده در باالترين حد استانداردهاي طراحي شده توسط يک تيم ميان رشتهاي از رشتههاي نفت و نرمافزار پياده شده باشد. هماهنگي بين دو تيم با پسزمينههاي علمي متفاوت نياز به مديريت بسيار پيچيدهاي دارد. در اين راستا از استانداردهاي متعددي در طراحي و پيادهسازي آنها استفاده شده است. مرکز فنآوری شرکت مپصا به طور تخصصي به اين مقوله پرداخته که در اين راستا برخي از استانداردهای مذکور با هدف استقرار پس از پایان تست نرمافزار استقرار و تحویل سیستم در محیط کار نهایی انجام خواهد شد. تمركز این فاز بر تضمین نرمافزار برای استفاده كاربران نهایی است. در این نقطه از چرخه حیات نرمافزار تمرکز روی بازخورد كاربر در خصوص تنظیم دقیق محصول پیكربندی نصب و نكات مربوط به قابلیت استفاده خواهد بود. با به اتمام رسیدن این فاز باید اهداف چرخه حیات برآورده شده باشد و پروژه در موقعیتی قرار گیرد كه بتوان آن را خاتمه داد. این فاز بر اساس نوع نرمافزار تولید شده ممکن است بسیار ساده و یا بسیار پیچیده باشد. نصب نسخهای جدید از یك بسته نرمافزاری موجود ممكن است بسیار ساده باشد در حالی كهجایگزینیمحصولیمثلشبیهسازمخازنبا رقبای خارجی آن بسیار پیچیده است. 38

5 1391 ماه دی / 97 شماره تولید/ و اکتشاف ماهنامه این در افزار نرم توليد در بازدهي افزایش يافتهاند: توسعه شرکت خصوصیات PVT :نرمافزارمحاسبه Pro آسفالتین رسوب ماژول همراه به سیال مغزه آنالیز جامع نرمافزار : Lab Pro جریان شبیهساز : VFP Simulator چاه ستون درون در فازی چند PVT Pro 1-2 -نرمافزار 5 حدود نرمافزار این مطالعاتی فاز شدن آماده از پس شد. آغاز پیش سال همکاری تفاهمنامه نرمافزار اولیه نسخه شرکت و مپصا شرکت فنآوری مرکز بین تقویت راستای در جنوب نفتخیز مناطق شد. امضاء آن قابلیتهای افزایش و نرمافزار و ارزشمند نظرات اعمال با مدت این طی مناطق شرکت کارشناسان ارزنده تجربیات بعضا و فراوان قابلیتهای جنوب نفتخیز شد اضافه نرمافزار این به منحصربهفردی یک به خود تجاری رقبای بین در آنرا و همچنین کند. تبدیل منحصربهفرد نرمافزار مناطق نفت شرکتهای در PVT Pro ذخیرهسازی پارس گاز و نفت مرکزی نیز قاره فالت و اکتشاف مدیریت گاز این قابلیتهای جمله از است. شده بررسی از: عبارتند نرمافزار حالت 31 معادله پارامترهای محاسبه PVT آزمایشگاهی تستهای شبیهسازی حالت معادله میزانسازی 32 برشهای یکپارچهسازی و گسستهسازی سنگین سنگین برشهای مشخصسازی رسوب پیشبینی ترمودینامیکی مدلسازی آسفالتین 33 گانه سه نمودار رسم سازند آب آنالیز ماژول واکس تشکیل شرایط پیشبینی Lab Pro 2-2 -نرمافزار به جدید نگاهی آغازگر نرمافزار این دادههای یکپارچه و مطمئن ذخیرهسازی سیستم )شکل- 3 (. است مغزه آنالیز ارزشمند محیط کنار در دادهها ذخیره یکپارچه برنامهای به را نرمافزار این مناسب گرافیکی اطالعات مدیریت و نگهداری برای کاربردی مهمترین است. کرده تبدیل آزمایشگاهی را جداگانه حوزه سه از مخزن دادههای کرد: ذخیره نرمافزار این در میتوان )RCAL, SCAL( مخزن دادههای الگهای )شامل پتروفیزیکی دادههای محاسباتی( و ویژه معمولی مطالعاتی نتایج )شامل زمینشناسی دادههای فسیلشناسی سنگشناسی چینهشناسی مثل ) XRD, SEM شکافها مطالعات و فراوان دادههای جمعآوری بر عالوه Lab Pro یکپارچه اطالعاتی بانک تشکیل دادهها مختلف بخشهای مقایسه قابلیت تصویری نمایش امکان دارد. یکدیگر با را در مختلف دادههای از حاصل نمودارهای گام هم صورت به و مختلف وضوح چند نمودار چندین همزمان رسم همچنین و نرمافزار قابلیتهای دیگر از هم کنار در شامل شده رسم نمودارهای است. Lab Pro کیکی میلهای خطی نمودارهای انواع نمودار مغزه عکسهای لیتولوژی ستون... و مثلثی نمودار ر ز نمودار چاه تکمیل میباشد. در قابلیت همچنین نرمافزار این نتایج آنالین دادن قرار کارفرمایان اختیار آنالیز با تا میسازد فراهم را آزمایشگاهی صورت به پروژه پیشرفت فرآیند مغزه در ساختار اینکه ضمن شود. پیگیری روزانه اطالعات امنیت نرمافزار در شده گرفته نظر میکند. حفظ لحاظ هر از را موجود VFP Simulator 3-2 -نرمافزار مدلسازي توانايي نرمافزار این چاههاي در را فازي چند جريان پايای نرمافزار داراست. را گاز و نفت نفت شرکت سفارش به بنا VFP Simulator توسعه مختلف نسخه دو در پارس گاز و نخست نسخه )شکل- 4 (. است شده داده اختیار در صحهگذاری جهت نرمافزار این ملی شرکت مجموعه زیر شركتهاي اكثر اين بازخورد اساس بر و گرفت قرار نفت پیادهسازی نرمافزار این دوم نسخه شركتها پيچيده محاسبات نرمافزار اين در شد. بهينه محدوديتهاي همراه به توليد مهندسي کنار در يافته ساخت کامال صورت به توليدي قابليت حاضر نرمافزار ميگيرند. قرار هم مخزن از را توليدي سيستم يک مدلسازي این قابلیتهای مهمترین داراست. سطح تا از: عبارتند نرمافزار درون فازي چند جريان شبيهسازي آستري و مغزي جداري لولههاي Lab Pro افزار نرم شمای 3 39

6 سرفصل ویژه مدلسازی سيستمهاي حاوي نفت گاز گاز ميعاني به همراه آب همراه مدلسازي افت فشار در داخل تجهيزات درونچاهي مختلف محاسبات خواص سیال به دو روش نفت سیاه و مدل ترکیبی استفاده از روابط IPR مختلف برای چاههای افقی و عمودی محاسبه سرعت کمينه براي انتقال ميعانات گازي محاسبه سرعت خوردگي در داخل چاه ماژول پيشبيني رسوب آسفالتين در ستون چاه شكل 4: شمايي از نرمافزار 4 شمایی از نرمافزار VFP Simulator محاسبات حساسيت سنجي فرازآوری مصنوعی )باگازوپمپ درونچاهی( ماژول پيشبيني رسوب آسفالتين در ستون چاه نتیجهگیری مهمترین اهداف مدنظر از اجرای پروژههای نرمافزاری خودکفایی در زمینۀ تولید نرم افزارهای داخلی و بی نیازی از خريد نرمافزارهاي خارجي است که در ايران به قيمت گزاف به فروش میرسد و ساالنه سبب خروج مبالغ بسيار زيادي ارز از کشور میشود. نرمافزارهای خارجی موجود که به طور عمده برای شرایط مخازن خارجی طراحی شدهاند از سویی راه حضور دائمی شرکتهای خارجی در صنعت نفت ایران و دستیابی به اطالعات میادین کشورمان را هموار میکند و از سوی دیگر موجب نیازمندی همیشگی ما به شرکتهای خارجی میشود تا جاییکه هماکنون و در شرایط تحریم برخی از این شرکتها در زمینه تمدید قرارداد استفاده از این نرمافزارها مشکالتی برای صنعت نفت کشور ایجاد کردهاند. براي دستیابی به اهداف فوق فراهم شدن شرایط تهيه و توليد نرمافزارهاي تخصصی صنعت نفت و بوميسازي آنها از اهميت خاصي برخوردار است. در اين گونه پروژهها سعي شده با طراحي اصولي نرمافزار گام مؤثري در ايجاد خودباوري و تحقق جنبش نرمافزاري برداشته شود. نرمافزارهای تولید شده دارای مزیتهای رقابتی زیادی هستند که با استفاده از دانش فنی موجود در مهندسی نفت و به کار بستن آخرین تکنولوژیهای مطرح در مهندسی نرمافزار حتی میتوانند صنعت نفت کشور را در حوزه بینالمللی به عنوان صادر کننده تکنولوژی در این بخش معرفی نمایند. ان شاا sadeghnejad@mapsatech.com 2. project definition 3. software development 4. maintenance 5. dead on arrive 6. software Life Cycle 7. iterative 8. analysis 9. requirement analysis 10. end users 11. system domain 12. software technical report 13. technical Help 14. design 15. software architecture 16. software documentation 17. software design document 18. implementation 19. platform 20. software test 21. white box testing 22. black box test پانویسها 23. gray box testing 24. visual testing 25. test result document 26. unit testing 27. integration testing 28. acceptance testing 29. transition 30. support 31. EOS 32. tuning of EOS 33. asphaltene precipitation [1] Roger Pressman, Software Engineering: A Practitioner's Approach, McGraw-Hill Science, 7, [2] منابع cess, IBM Rational Unified Process, Nov [3] UML Resource Page, Nov