บทท 5 การแสดงรายการในงบกาไรขาดท นเบ ดเสร จ

Transcription

1 บทท 5 การแสดงรายการในงบกาไรขาดท นเบ ดเสร จ 1. การรายงานรายได 2. การรายงานค าใช จ าย 3. กาไรขาดท นเบ ดเสร จอ น 4. กาไรต อห น 5. ค ณภาพกาไร ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

2 5.1 การรายงานรายได ศ กษาเพ มเต มในมาตรฐานการบ ญช ฉบ บท 18 (ปร บปร ง 2552) เร อง การร บร รายได

3 -ความหมายของรายได -ล กษณะของรายได -การร บร รายได -การว ดม ลค าของรายได -การรายงานรายได -การร บร รายได จากการขายส นค า 5.1 การรายงานรายได -การร บร รายได ก อนหร อหล งการขายส นค า -การร บร รายได จากการให บร การ -การร บร รายได จากการให ผ อ นใช ส นทร พย (ดอกเบ ย ค าส ทธ และเง นป นผล)

4 ความหมายของรายได ตามแม บทการบ ญช รายได หมายถ งการเพ มข น ของประโยชน เช งเศรษฐก จในรอบระยะเวลาบ ญช ในร ป กระแสเข าหร อการเพ มค าของส นทร พย หร อการลดลง ของหน ส นอ นส งผลให ส วนของเจ าของเพ มข น ท งน ไม รวมเง นท นท ได ร บจากผ ม ส วนร วมในส วนของ เจ าของ

5 ล กษณะของรายได ตามคาน ยามใน แม บทการบ ญช 1.รายการกาไร อาจเก ดจากก จกรรมตามปกต หร อไม ก ได 2.รายได ท เก ดจากการดาเน นงานก จกรรมตามปกต เช น 2.1 รายได จากการขาย 2.2 รายได ค าธรรมเน ยม 2.3 รายได ดอกเบ ย 2.4 รายได เง นป นผล 2.5 รายได ค าเช า 2.6 รายได ค าส ทธ 2.7 รายได จากการให บร การ ฯลฯ

6 การร บร รายได ก จการสามารถร บร รายได เม อรายการบ ญช น นเป นไป ตามคาน ยามของ รายได และเข าเกณฑ การร บร รายการ (Recognition Criteria) ตามแม บทการบ ญช ด งน 1.ม ความเป นไปได ค อนข างแน ท ประโยชน เช งเศรษฐก จ ในอนาคตของรายการจะเข าส ก จการ 2.รายการน นม ราคาท น หร อม ลค าท สามารถว ดได อย าง น าเช อถ อ

7 การร บร รายได (ต อ) ด งน นก จการควรร บร รายได เม อ 1.ประโยชน เช งเศรษฐก จในอนาคตเพ มข น เน องจากการเพ มข นของส นทร พย หร อการ ลดลงของหน ส น และ 2.สามารถว ดม ลค าของประโยชน เช งเศรษฐก จใน อนาคตได อย างน าเช อถ อ

8 การร บร รายได (ต อ) ข อส งเกต รายการท ต องร บร เป นค าใช จ าย และต องไม น าไปปร บปร งก บรายได ท ร บร ไปแล ว ได แก 1.จานวนท เคยบ นท กเป นรายได แต ต อมาเก ดความไม แน นอนในการเร ยกเก บ 2.จานวนท ไม สามารถเร ยกเก บได 3.จานวนท คาดว าจะไม ได ร บค น (ความเป นไปได ค อนข างแน ท จะได ร บค นหมดไป)

9 การว ดม ลค าของรายได (Measurement of Revenue) ก จการต องว ดม ลค าของรายได โดยใช ม ลค า ย ต ธรรม(Fair Value) ของส งตอบแทน ท ได ร บ หร อค างร บส ทธ จากจานวนส วนลด การค า และส วนลดตามปร มาณการซ อ

10 - จานวนเง นท ผ ซ อและผ ขายตกลงแลกเปล ยน ส นทร พย ก น การว ดม ลค าของรายได (ต อ) ม ลค าย ต ธรรม หมายถ ง -ในขณะท ท ง 2 ฝ ายม ความรอบร และเต มใจใน การแลกเปล ยน และ - สามารถต อรองราคาก นได อย างเป นอ สระ ในล กษณะของผ ท ไม ม ความเก ยวข องก น

11 การว ดม ลค าของรายได (ต อ) ส งตอบแทน -เง นสด -รายการเท ยบเท าเง นสด แลกเปล ยนส นค าหร อบร การ ล กษณะและม ลค า เหม อนก น (ไม ก อให เก ดรายได ) ไม เหม อนก น (ก อให เก ดรายได ) เช น ส นค าเกษตร แร น าม น

12 การว ดม ลค าของรายได (ต อ) การแลกเปล ยนส นค าหร อบร การท ม ล กษณะไม เหม อนก น (ก อให เก ดรายได ) ก จการต องว ดม ลค าของรายได ด งน *1.ม ลค าย ต ธรรมของส นค าหร อบร การท ได ร บบวกหร อลบ เง นสดหร อรายการเท ยบเท าเง นสด ท โอนระหว างก น 2.ม ลค าย ต ธรรมของส นค าหร อบร การท น าไปแลก บวกหร อ ลบเง นสดหร อรายการเท ยบเท าเง นสด ท โอนระหว างก น *หากไม สามารถว ดม ลค าตาม ข อ 1 ได อย างน าเช อถ อให ใช ข อ 2 แทน

13 การรายงานรายได มาตรฐานการบ ญช ฉบ บท 1 เร องงการนาเสนองบ การเง น กาหนดว ารายได ท กรายการท ร บร ในงวดต อง นามารวมเป นกาไรหร อขาดท น เว นแต มาตรฐานการ บ ญช หร อการต ความจะกาหนดไว เป นอย างอ นซ งใน งบกาไรขาดท นเบ ดเสร จสาหร บงวดต องแสดงรายได เป นรายการแต ละบรรท ด พร อมจานวนเง น

14 การร บร รายได จากการขายส นค า (Sale of Goods) การร บร รายได จากการขายส นค า ต องเข าเง อนไขท ง 5 ข อด งน 1.ก จการได โอนความเส ยง และผลตอบแทนท เป นสาระส าค ญ ของความเป นเจ าของส นค าให ผ ซ อแล ว (การโอนความ เส ยงและผลตอบแทนอาจเก ดข นต างจากเวลาในการโอน กรรมส ทธ หร อโอนการครอบครองส นค าให ผ ซ อ) 2.ก จการไม เก ยวข องในการบร หารส นค าอย างต อเน องหร อ ไม ได ควบค มส นค าท ขายแล วท งทางตรงและทางอ อม

15 การร บร รายได จากการขายส นค า (ต อ) 3.ก จการสามารถว ดม ลค าของรายได ได อย างน าเช อถ อ 4.ม ความเป นไปได ค อนข างแน ท ก จการจะได ร บ ประโยชน เช งเศรษฐก จของรายการบ ญช น น 5.ก จการสามารถว ดม ลค าต นท นท เก ด หร อจะเก ดข น จากรายการบ ญช น นได อย างน าเช อถ อ

16 การร บร รายได จากการขายส นค า (ต อ) ข อส งเกต ก จการต องไม ร บร รายได จากการขายส นค า หากก จการย งคงความเส ยงท เป นสาระส าค ญของความเป น เจ าของส นค า ด งน นรายการบ ญช ท เก ดข นไม ถ อว าเป นการขาย เช น 1.ผ ซ อม ส ทธ ยกเล กการซ อตามเง อนไขส ญญาซ อขายและก จการ ไม สามารถประมาณการร บค นส นค าในอนาคตได อย างน าเช อถ อ 2.ส นค าท ขายม เง อนไขการต ดต งซ งเป นส วนส าค ญของส ญญา ซ งก จการย งไม ได ดาเน นการต ดต งเสร จ

17 การร บร รายได จากการขายส นค า (ต อ) ข อส งเกต ก จการต องร บร รายได จากการขายส นค า หากก จการย งคงความเส ยงท ไม เป นสาระส าค ญของความเป น เจ าของส นค า ด งน นรายการบ ญช ท เก ดข นถ อว าเป นการขาย เช น 1.ผ ขายอาจคงกรรมส ทธ ในส นค าไว เพ ยงเพ อประโยชน ในการ เร ยกเก บเง นเม อครบกาหนด 2.ก จการค าปล กตกลงท จะค นเง นให หากล กค าไม ได ร บความ พอใจในส นค า

18 การร บร รายได จากการขายส นค า (ต อ) การร บร รายได จากการขายส นค าในกรณ ต าง ๆ ขายสด ขายเช อ ฝากขาย ขายม เง อนไข ขายย งไม ส งมอบ พอใจ ต ดต ง ตรวจสอบ ร บค น

19 การร บร รายได จากการขายส นค า (ต อ) การขายสดและการขายเช อ -ร บร รายได เม อม การขายส นค า การฝากขาย -ร บร รายได จากการฝากขาย เม อผ ร บ ฝากขายได ขายส นค าให แก ล กค า การขายอย างม เง อนไข -ร บร รายได เม อผ ซ อยอมร บ หร อ พอใจในส นค า หร อจนกว าระยะเวลา การค นส นค าส นส ดลง

20 การร บร รายได จากการขายส นค า (ต อ) การขายท ย งไม ส งมอบส นค า -เน องจากเป นความประสงค ของผ ซ อ ท ง ท ผ ซ อม กรรมส ทธ ในส นค า และยอมร บ หน แล ว ให ร บร รายได เม อเข าเง อนไขการ ร บร รายได จากการขายส นค าท กข อ หร อก ต อเม อ 1. ม ความเป นไปได ค อนข างแน ท ก จการจะส งส นค าให ผ ซ อ 2. ส นค าท ขายไปแล วน นอย ในความครอบครองของก จการ ซ ง ก จการได ระบ ไว แล วอย างช ดเจน และส นค าน นพร อมท จะส งมอบให ผ ซ อ ณ เวลาท ม การร บร รายได

21 การร บร รายได จากการขายส นค า (ต อ) 3. ผ ซ อม คาส งเล อนเวลาการส งมอบส นค า 4. เง อนไขการช าระเง นเป นไปตามปกต ท งน ก จการต องไม ร บร รายได หากก จการเพ ยงแต คาดว าจะสามารถ จ ดหา หร อผล ตส นค าได ท นเวลาท ต องส งมอบ

22 การร บร รายได ก อนหร อหล งการขายส นค า นอกจากการร บร รายได จากการขายส นค า ณ จ ด ขายแล ว (ต องเข าเง อนไขการร บร รายได ท ง 5 ข อ) ย งม การร บร รายได ณ จ ดอ น ๆ ได อ ก ค อ 1.ก อนการขายส นค า - ระหว างการผล ต - เม อผล ตเสร จ 2.หล งการขายส นค า

23 การร บร รายได ก อนหร อหล งการขายส นค า (ต อ) การร บร รายได ก อนการขายส นค า-ระหว างการผล ต -เป นรายได ท เก ดข นจากม ลค า หร อผลผล ตท เพ มข นใน ระหว างการผล ต -เป นการเพ มม ลค าโดยธรรมชาต หร อระยะเวลา ได แก การปล กต นไม หร อการเล ยงส ตว หร อการก กต น ส นค า เช น ส รา เป นต น ข อเส ย ยากท จะกาหนดม ลค าท เพ มข น จ งไม ควรร บร รายได หากไม สามารถกาหนดราคาตลาดได หร อไม สามารถ ประมาณค าใช จ ายท อาจเก ดข นได อย างเหมาะสม

24 การร บร รายได ก อนหร อหล งการขายส นค า (ต อ) การร บร รายได ก อนการขายส นค า-เม อผล ตเสร จ -เป นการผล ตส นค าตามส ญญาซ อขายล วงหน า ได แก ส นค าเกษตรกรรมหร อส นค าอ ตสาหกรรมท ร ฐบาลควบค ม และ กาหนดราคา หร อ - เป นธ รก จเหม องแร หร อโลหะม ค า เช น ทองคา เง น ฯลฯ ม ตลาด ร บซ อส นค าท นท และม ราคาตลาดซ งกาหนดไว ล วงหน า -เง อนไขในการร บร รายได 1.ม ราคาตลาดกาหนดไว ล วงหน า 2.ขายได ท นท เม อผล ตเสร จ 3.ค าใช จ ายหล งการผล ตไม ม สาระส าค ญ

25 การร บร รายได ก อนหร อหล งการขายส นค า (ต อ) การร บร รายได หล งการขายส นค า กรณ ท ก จการย งคงความเส ยงท เป นสาระส าค ญ ของความเป นเจ าของส นค า หร อม ความไม แน นอน ในการเร ยกเก บเง น และก จการตกลงท จะค นเง นให ล กค า ถ าไม พอใจในส นค า เช น การขายท ให ล กค าใช ส นค า ภายใน 7ว น ถ าไม เห นผลย นด ร บค นส นค าและค นเง น -ให ร บร รายได เม อส นส ดระยะเวลาค นส นค า หร อ เม อม ความแน นอนในการเร ยกเก บเง น

26 การร บร รายได จากการให บร การ (Rendering of Services) การร บร รายได จากการให บร การต องเข าเง อนไข ท ง 4 ข อ ด งน 1.สามารถว ดม ลค าของจานวนรายได ได อย างน าเช อถ อ 2.ม ความเป นไปได ค อนข างแน ท จะได ร บประโยชน เช ง เศรษฐก จ

27 การร บร รายได จากการให บร การ(ต อ) 3.สามารถว ดข นความส าเร จของรายการ ณ ว นท ใน งบด ล ได อย างน าเช อถ อ 4.สามารถว ดม ลค าของต นท นท เก ดข นแล ว หร อ จะเก ด ข นเพ อทาให รายการบ ญช น นเสร จสมบ รณ ได อย างน า เช อถ อ

28 การร บร รายได จากการให บร การ(ต อ) การว ดม ลค าของรายได จากการให บร การ จะประมาณการ ได อย างน าเช อถ อข นอย ก บข อตกลงต อไปน 1.ส ทธ ตามกฎหมายของแต ละฝ ายเก ยวก บการให หร อ ร บบร การ 2.ส งตอบแทนท จะแลกเปล ยนก น 3.ล กษณะและเง อนไขในการช าระเง น การประมาณการอาจต องทบทวนตลอดระยะเวลาท ให บร การและแก ไขเม อจาเป น

29 การร บร รายได จากการให บร การ(ต อ) ว ธ การกาหนดข นความส าเร จของรายการบ ญช ท เก ยวข องก บการให บร การได อย างน าเช อถ อ ได แก 1.การส ารวจงานท ทาแล ว 2.อ ตราส วนของบร การท ให จนถ งป จจ บ น ก บบร การท งส นท ต องให 3.ส ดส วนของต นท นท เก ดข นจนถ งป จจ บ น ก บประมาณการต นท นท งส น

30 การร บร รายได จากการให บร การ(ต อ) ข อส งเกต หากไม สามารถประมาณผลของรายการ บ ญช ท เก ยวข องก บการให บร การได อย าง น าเช อถ อ ต องร บร รายได ไม เก นจานวน ค าใช จ ายท ร บร ไปแล วซ งคาดว าจะได ร บค น

31 การร บร รายได จากการให บร การ(ต อ) ก จการจะร บร รายได จากการให บร การในกรณ ต างๆ ด งน 1.เม อให บร การตามข อตกลงแล ว เช น ธ รก จนายหน า หร อธ รก จ จ ดหางาน จะร บร รายได เม อขายท ด นได หร อหางานได แล ว 2.เม อให บร การส นส ดลง เช น ธ รก จการขนส ง จะร บร รายได เม อ ได ส งส นค าไปถ งปลายทางเร ยบร อยแล ว 3.เม อเก บเง นได (กรณ ไม ม นใจว าจะเก บเง นจากล กค าได )

32 การร บร รายได จากการให บร การ(ต อ) 4.ตามส ดส วนของงานบร การ เช น งานก อสร าง 5.ตามว ธ เส นตรง เม อให บร การหลายอย างในเวลาเด ยวก น และ ไม สามารถจาแนกได หร อไม ม หล กฐานว าใช ว ธ อ น เหมาะสม กว าในการแสดงข นความส าเร จของบร การ

33 การร บร รายได จากการให บร การ(ต อ) ต วอย าง การร บร รายได จากการให บร การ 1.ค าต ดต ง -ร บร รายได ตามข นความส าเร จของบร การ เว นแต การต ดต งเป นส วนประกอบย อยของการขาย ให ร บร เม อขายส นค า 2.ค านายหน าโฆษณา -ร บร รายได เม อโฆษณาเผยแพร ส สาธารณะชนแล ว 3.ค านายหน าจากการผล ตส อโฆษณา -ร บร ตามข นตอนส าเร จ ของงาน 4.ค าเล าเร ยน -ร บร รายได ตลอดระยะเวลาท ม การสอน

34 การร บร รายได จากการให ผ อ นใช ส นทร พย การร บร รายได ดอกเบ ย ค าส ทธ และเง นป นผล (Interest, Royalties and Dividends) ท เก ดจากการให ผ อ นใช ส นทร พย ต องเข าเง อนไข 2 ข อด งน

35 การร บร รายได จากการให ผ อ นใช ส นทร พย (ต อ) 1.ม ความเป นไปได ค อนข างแน ท จะได ร บประโยชน เช งเศรษฐก จ 2.สามารถว ดม ลค าของจานวนรายได ได อย างน า เช อถ อ ซ งข นอย ก บเกณฑ การร บร รายได ของแต ละ รายการ

36 การร บร รายได จากการให ผ อ นใช ส นทร พย (ต อ) เกณฑ การร บร รายได ดอกเบ ย 1.ตามเกณฑ ส ดส วนของเวลา 2.คาน งถ งอ ตราผลตอบแทนท แท จร งของส นทร พย (อ ตราดอกเบ ยท ใช ในการค ดลดกระแสเง นสดในอนาคต) ต วอย าง ก จการให ล กค าก ย มเง น 500,000 บาท อ ตรา ดอกเบ ย 5% ต อป เป นเวลา 3 เด อน ก จการต องร บร รายได ดอกเบ ยเท าก บ 6,250 บาท

37 การร บร รายได จากการให ผ อ นใช ส นทร พย (ต อ) เกณฑ การร บร รายได ค าส ทธ 1.ตามเกณฑ คงค าง 2.ตามเน อหาของข อตกลง/ส ญญา ยกเว น ถ าเน อหาของข อตกลงหร อส ญญาจะแสดง ให เห นว าม เกณฑ อ น ๆ ท เหมาะสมกว า

38 การร บร รายได จากการให ผ อ นใช ส นทร พย (ต อ) ต วอย าง การร บร รายได จากการให ผ อ นใช ส นทร พย (รายได ค าธรรมเน ยมใบอน ญาตและค าส ทธ ) ส นทร พย ท ก จการให ผ อ นใช เช น เคร องหมายการค า ส ทธ บ ตร ล ขส ทธ ทางดนตร และภาพยนตร ให ร บร รายได ตามว ธ เส นตรง ตลอดอาย ของข อตกลง ท ผ ได ร บส ทธ สามารถใช ส ทธ ได ภายใน ระยะเวลาท กาหนด

39 การร บร รายได จากการให ผ อ นใช ส นทร พย (ต อ) ยกเว น ถ าเน อหาของส ญญาเป นการขาย เช น ส ญญาให ส ทธ ในการใช โปรแกรมคอมพ วเตอร ซ งผ ร บส ทธ ใช ส ทธ ได ตามประสงค และผ ให ส ทธ ไม ม ข อผ กพ นใด ๆ ภายหล งการ ส งมอบโปรแกรม กรณ น ผ ให ส ทธ ต องร บร รายได เม อม การขาย

40 การร บร รายได จากการให ผ อ นใช ส นทร พย (ต อ) เกณฑ การร บร รายได เง นป นผล - เม อผ ถ อห นม ส ทธ ได ร บเง นป นผล

41 การเป ดเผยข อม ล (Disclosure) 1.นโยบายการบ ญช ในการร บร รายได ซ งรวมถ งว ธ กาหนดข นความส าเร จของรายการบ ญช ท เก ยวข อง ก บการให บร การ 2.จานวนรายได ท เป นสาระส าค ญซ งร บร ระหว าง งวดจาก 2.1การขายส นค า 2.2การให บร การ 2.3ดอกเบ ย ค าส ทธ และเง นป นผล

42 การเป ดเผยข อม ล(ต อ) 3.จานวนรายได ท เก ดจากการแลกเปล ยนส นค า หร อ บร การท รวมอย ในรายได ตามข อ 2 4.เป ดเผยรายการกาไรและขาดท นท อาจจะเก ดข น เช น 4.1ค าร บประก นส นค า 4.2ค าชดเชยความเส ยหาย 4.3ค าปร บ 4.4รายการขาดท นอ นท อาจเก ดข น

43 5.2 การรายงานค าใช จ าย ความหมายของค าใช จ าย ล กษณะของค าใช จ าย รายการท ควรถ อเป นค าใช จ าย การร บร ค าใช จ าย การว ดม ลค า และการรายงานค าใช จ าย การเก ดข นของค าใช จ าย แนวค ดเก ยวก บต นท น การจ ดประเภทต นท น

44 ความหมายของค าใช จ าย ตามแม บทการบ ญช ค าใช จ าย หมายถ ง การลดลดของประโยชน เช ง เศรษฐก จในรอบระยะเวลาบ ญช ในร ปกระแสออก หร อการลดค าของ ส นทร พย หร อการเพ มข นของหน ส นอ นส งผลให ส วนของเจ าของลดลง ท งน ไม รวมถ งการแบ งป นส วนท นให ก บผ ม ส วนร วมในส วนของเจ าของ ค าใช จ ายเป นองค ประกอบหน งของงบการเง นท เก ยวข องโดยตรงก บ การว ดผลก าไร ค าใช จ ายเก ดข นจากการใช ไปซ งส นทร พย หร อการ ก อให เก ดหน ส นอ นเน องมาจากการส งมอบหร อการผล ตส นค าหร อการ ให บร การ

45 ล กษณะของค าใช จ าย ค าใช จ าย ม ล กษณะด งน 1. ค าใช จ ายอธ บายได ในร ปของแนวค ดเก ยวก บกระแส ออก (Out Flow) 2. การลดค าของส นทร พย 3. การเพ มข นของหน ส น 4. ส วนของเจ าของลดลง

46 รายการท ควรถ อเป นค าใช จ าย ตามแม บทการบ ญช ค าใช จ าย ให รวมถ ง รายการขาดท นและค าใช จ ายท เก ดจากการ ดาเน นก จกรรมตามปกต รายการขาดท นตามแม บทการบ ญช หมายถ ง รายการท เป นไปตามค า น ยามของค าใช จ ายและอาจเก ดจากก จกรรมตามปกต ของก จการ หร อไม ก ได แม บทการบ ญช จ งไม ถ อรายการขาดท นเป นองค ประกอบ แยกต างหากจากค าใช จ าย รายการบางรายการถ งแม ม ยอดทางด านเดบ ตแต ไม ถ อเป น ค าใช จ าย เช น ส วนลดจ าย ร บค นและส วนลดท ยอมให

47 การร บร ค าใช จ าย ก จการจะร บร ค าใช จ ายได ก ต อเม อรายการหร อเหต การณ ทาง บ ญช น นเป นไปตามคาน ยามของค าใช จ ายและเข าเกณฑ ของการร บร ท กข อท ก าหนดไว ในแม บทการบ ญช กล าวค อ ก จการควรร บร ค าใช จ ายใน งบก าไรขาดท นเบ ดเสร จเม อประโยชน เช งเศรษฐก จ ในอนาคตลดลง เน องจากการลดลงของส นทร พย หร อการเพ มข น ของหน ส น และเม อก จการสามารถว ดม ลค าของค าใช จ ายได อย าง น าเช อถ อ

48 การร บร (ต อ) ค าใช จ ายให ร บร ในงบก าไรขาดท นเบ ดเสร จโดยใช เกณฑ ความ เก ยวพ นโดย ตรงระหว างต นท นท เก ดข นก บรายได ท มาจากรายการ เด ยวก น เกณฑ น เร ยกว า การจ บค รายได และค าใช จ าย เม อก จการคาดว าประโยชน เช งเศรษฐก จของรายการจะเก ดใน หลายรอบระยะเวลาบ ญช และค าใช จ ายท เก ดข นไม ส มพ นธ โดยตรงก บ รายได ก จการควรร บร ค าใช จ ายน นในงบก าไรขาดท นเบ ดเสร จตาม เกณฑ การป นส วนอย างเป นระบบและสมเหต สมผล

49 การร บร ค าใช จ าย(ต อ) ก จการควรร บร ค าใช จ ายในงบก าไรขาดท นเบ ดเสร จท นท ท รายจ ายน นไม ก อให เก ดประโยชน เช งเศรษฐก จในอนาคตหร อเม อ ประโยชน เช งเศรษฐก จในอนาคตส วนน นไม เข าเกณฑ การร บร เป น ส นทร พย ในงบแสดงฐานะการเง นอ กต อไป ก จการควรร บร ค าใช จ ายในงบกาไรขาดท นเบ ดเสร จเม อก จการ ต องร บร หน ส น

50 การว ดม ลค าของค าใช จ าย 1. ราคาท นเด ม 2. ราคาท นป จจ บ น การรายงานค าใช จ าย การว ดม ลค าและการรายงานค าใช จ าย มาตรฐานการบ ญช ฉบ บท 1 เร อง การน าเสนองบ การเง น กาหนดว าค าใช จ ายท กรายการท ร บร ในงวดต อง นามารวมเป นกาไรหร อขาดท น เว นแต มาตรฐานการบ ญช หร อการต ความจะกาหนดไว เป นอย างอ นซ งในงบกาไร ขาดท นเบ ดเสร จสาหร บงวดต องแสดงค าใช จ ายเป นรายการ แต ละบรรท ด พร อมจานวนเง น

51 การเก ดข นของค าใช จ าย ค าใช จ ายแบ งตามล กษณะของการเก ดได 3 ล กษณะ ด งน 1. ค าใช จ ายทางตรง Direct Expenses 2. ค าใช จ ายทางอ อม Indirect Expenses 3. รายการขาดท น Loss Items

52 แนวค ดเก ยวก บต นท น ต นท น หมายถ ง จ านวนท จ ายไปเพ อให ได มาซ งส งหน ง ซ ง อาจจะเป นต นท นของส นทร พย หร อค าใช จ าย ต นท นของส นทร พย เป นต นท นท ย งไม หมดประโยชน ในขณะท ค าใช จ ายเป นต นท นท หมดประโยชน แล ว ความหมายของต นท นแตกต างก นไปตามล กษณะของต นท น น นๆ เช น ต นท นทางตรง ต นท นทางอ อม ต นท นข นต น ต นท นแปรสภาพ ต นท นคงท ต นท นผ นแปร เป นต น

53 ตามล กษณะต าง ๆ ด งน การจ ดประเภทต นท น 1. ตามล กษณะต นท น ได แก ต นท นการผล ต ต นท นหร อค าใช จ ายดาเน นงาน 2. ตามงวดบ ญช ได แก ต นท นประจางวด รายจ ายฝ ายท น 3. ตามล กษณะต นท นท ข นอย ก บปร มาณ ได แก ต นท นคงท ต นท นผ นแปร 4. ตามแผนกดาเน นงาน ได แก ค าใช จ ายทางตรง ค าใช จ ายทางอ อม 5. ตามว ตถ ประสงค ในการควบค มและว เคราะห ต นท น ได แก ต นท นโดยประมาณ ต นท นมาตรฐาน 6. ตามความต องการเก ยวก บการวางแผนและต ดส นใจ ได แก ต นท นจม ต นท นท ควบค มได ต นท นท หล กเล ยงได

54 5.3กาไรขาดท นเบ ดเสร จอ น องค ประกอบของกาไรขาดท นเบ ดเสร จอ นประกอบด วย 1. การเปล ยนแปลงในส วนเก นท นจากการต ราคาส นทร พย ส วนเก นท นจากการต ราคาส นทร พย ใช ในกรณ ท ด น อาคารและ อ ปกรณ และส นทร พย ไม ม ต วตนท ว ดม ลค าด วยว ธ ราคาท ต ใหม เดบ ต เครด ต ส นทร พย ส วนเก นท นจากการต ราคาส นทร พย

55 องค ประกอบของกาไรขาดท นเบ ดเสร จอ น (ต อ) 2. ผลกาไรและขาดท นจากการประมาณการตามหล กคณ ตศาสตร ประก นภ ยตามโครงการผลประโยชน ของพน กงาน 3.ผลกาไรและขาดท นจากการแปลงค างบการเง นของการดาเน นงานใน ต างประเทศ 4. ผลกาไรและขาดท นจากการว ดม ลค าส นทร พย ทางการเง นเผ อขาย 5.ส วนของผลกาไรและขาดท นท ม ประส ทธ ผลจากเคร องม อป องก น ความเส ยงในกระแสเง นสด

56 5.4 กาไรต อห น (เต ม เร องราคาตามบ ญช ต อห น ในบทท 3)

57 ราคาตามบ ญช ต อห น (Book Value Per Share) หมายถ ง ส ทธ ส วนได เส ยในเง นท นต อห น หร อส วนเฉล ย ของม ลค าส ทธ ของส นทร พย ท เป นของผ ถ อห นสาม ญต อห นสาม ญ หน งห น โดยสมมต ว าถ าบร ษ ทเล กก จการ ณ ว นน น จานวนเง นท ผ ถ อห นสาม ญม ส ทธ ได ร บค นจะเท าก บราคาตามบ ญช ต อห น ซ ง คานวณได ด งน ราคาตามบ ญช ต อห น = *ส วนของผ ถ อห น ราคาตามบ ญช ต อห น เง นท นท งส นของบร ษ ท* จานวนห นท อย ในม อของผ ถ อห น ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

58 ราคาตามบ ญช ต อห น (ต อ) ในกรณ ท ก จการม ห นสาม ญท ได ร บค น (Treasury Stock) ก จการต องนาห นสาม ญท ได ร บค นมาห กจากเง นท นท งส น และน า จานวนห นสาม ญท ได ร บค นมาห กออกจากจานวนห นท ออกจาหน าย เพ อให ได จานวนห นท อย ในม อบ คคลภายนอกอย าง แท จร ง และถ าก จการม ห นท นให จองและย งม ได ออกใบห น ก จการ ต องน าห นท นให จองรวมในเง นท นท งส นด วย และให รวมจานวน ห นให จอง ก บจานวนห นท ออกใบห นไปแล ว ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

59 ต วอย าง ส วนของผ ถ อห น: ราคาตามบ ญช ต อห น (ต อ) บาท ห นสาม ญม ลค าห นละ 10 บาทออกจ าหน ายและออกใบห นแล ว 10,000 ห น 100,000 ห นสาม ญให จอง 4,000 ห น ๆ ละ 10 บาท 40,000 ส วนเก นม ลค าห นสาม ญ 70,000 กาไรสะสม 400, ,000 ห ก ห นสาม ญร บค นมา 5,000 ห น ราคาท น 70,000 รวมส วนของผ ถ อห น 540,000 คานวณ ราคาตามบ ญช ต อห น = 540,000 10, ,000-5,000 = 60 บาท ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

60 ราคาตามบ ญช ต อห น (ต อ) ถ าก จการออกจ าหน ายท งห นสาม ญ และห นบ ร มส ทธ ก จการ ต องน าเง นท นส วนท เป นของห นบ ร มส ทธ ไปห กออกจากเง นท นท งส น เพ อให ได เง นท นท เป นส วนของผ ถ อห นสาม ญท งหมดไปค านวณราคา ตามบ ญช ต อห น การค านวณเง นท นท เป นส วนของผ ถ อห นบ ร มส ทธ จะต อง สมมต ว า ถ าบร ษ ทเล กก จการ ณ ว นน นผ ถ อห นบ ร มส ทธ ควรจะได ร บ ค นท นเท าใด ซ งเร ยกว า ราคาเม อเล กก จการ (Liquidation Value) ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

61 ราคาตามบ ญช ต อห น (ต อ) ราคาเม อเล กก จการ = ราคาตามม ลค า หร อ = ราคาตามม ลค า + ส วนเก นม ลค า = ราคาท กาหนดข น ราคาตามบ ญช ต อห นบ ร มส ทธ = เง นท นท เป นของห นบ ร มส ทธ * จานวนห นบ ร มส ทธ ท อย ในม อผ ถ อห น *ส วนของผ ถ อห นบ ร มส ทธ = จานวนห นบ ร มส ทธ ท อย ในม อผ ถ อห น X ราคาเม อเล กก จการ ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

62 ราคาตามบ ญช ต อห น (ต อ) ถ าห นบ ร มส ทธ ม ส ทธ ได ร บเง นป นผล จะต องคานวณเง นป นผล ของห นบ ร มส ทธ ไปรวมเป นเง นท นท เป นของห นบ ร มส ทธ ด วย ต วอย าง ก จการจาหน ายห นบ ร มส ทธ 20,000 ห น ห นสาม ญ 100,000 ห น ส วนของผ ถ อห นท งหมด 1,700,000 ห ก ส วนของผ ถ อห นบ ร มส ทธ : ม ลค าเม อเล กก จการ(20,000x10.5) 210,000 ส ทธ ในเง นป นผล(3% x 200,000) 6, ,000 ส วนของผ ถ อห นสาม ญ 1,484,000 ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

63 ราคาตามบ ญช ต อห น (ต อ) คานวณ ราคาตามบ ญช ต อห นบ ร มส ทธ = 216,000 = 10.8 บาท 20,000 ราคาตามบ ญช ต อห นสาม ญ = 1,484,000 = บาท 100,000 ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

64 กาไรต อห น กาไรต อห น (Earnings Per Share) ส วนเฉล ยของกาไรต อห นสาม ญหน งห น หร อ หมายถ ง จานวนกาไรส ทธ ประจางวดท เป นของห นสาม ญหน งห น มาตรฐานการบ ญช ฉบ บท 33 เร อง กาไรต อห น ได กาหนด หล กการคานวณและการแสดงกาไรต อห นในงบการเง น เพ อให ผ ใช งบการเง น ได ใช ประโยชน ต อไปน (ศ กษารายละเอ ยดเพ มเต มในร างมาตรฐานการบ ญช ฉบ บท 33 (ปร บปร ง 2552) เร อง กาไรต อห น) ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

65 กาไรต อห น (ต อ) 1.ใช ว ดความสามารถในการดาเน นงานของก จการ 2.ในการคาดการณ ถ าความสามารถ ในการทากาไรของ ก จการในอนาคตราคาตลาดต อห น และอ ตราการจ ายเง นป นผลใน ป จจ บ นและอนาคต 3.เปร ยบเท ยบผลการดาเน นงานของก จการ 4.เป นเคร องม อในการต ดส นลงท นในก จการน น ๆ ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

66 กาไรต อห น (ต อ) ประเภทของกาไรต อห น 1.กาไรต อห นข นพ นฐาน (Basic Earnings Per Share) 2.กาไรต อห นปร บลด (Diluted Earnings Per Share) มาตรฐานการบ ญช ฉบ บท 33 กาหนดให ก จการต องแสดงกาไรต อ ห นท ง 2 ประเภท และถ าก จการม ผลขาดท น ก ต องแสดงผลขาดท นต อห น ด วย ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

67 กาไรต อห น (ต อ) กาไรต อห นข นพ นฐาน = กาไรส ทธ * - เง นป นผลห นบ ร มส ทธ ** จานวนห นสาม ญในม อผ ถ อห นถ วเฉล ยถ วงน าหน ก * กาไรส ทธ จากการดาเน นงานตามปกต ถ าเป นผลขาดท นส ทธ ต องบวกเง นป นผลห นบ ร มส ทธ ** -เง นป นผลห นบ ร มส ทธ ชน ดไม สะสมท ม การประกาศจ ายแล วในระหว างงวด -เง นป นผลห นบ ร มส ทธ ชน ดสะสม ไม ว าในระหว างงวดจะประกาศจ ายหร อไม ไม รวมเง นป นผลของงวดก อน ๆ ท มาจ ายในงวดป จจ บ น ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

68 กาไรต อห นปร บลด กาไรต อห น (ต อ) คานวณเหม อนกาไรต อห นข นพ นฐานแต ต องคาน งถ งห น สาม ญเท ยบเท า ได แก -ห นบ ร มส ทธ หร อห นก ท แปลงสภาพเป นห นสาม ญได -ใบส าค ญแสดงส ทธ ซ อห นสาม ญ (Warrant) -ส ทธ ท จะเล อกซ อห น (Option) ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

69 กาไรต อห นปร บลด(ต อ) กาไรต อห น (ต อ) ห นสาม ญเท ยบเท า จะทาให จานวนห นสาม ญเพ มมากข น ส งผลให เก ด กาไรต อห นปร บลด ด งน น จานวนห นสาม ญ = จานวนห นสาม ญถ วเฉล ยถ วงน าหน ก บวก จานวน ถ วเฉล ยถ วงน าหน กของห นสาม ญท ก จการต องออก เพ อแปลงห นสาม ญเท ยบเท าให เป นห นสาม ญ ถ าห นสาม ญเท ยบเท าทาให กาไรต อห นเพ มข น จะต องไม นาห นสาม ญ เท ยบเท าน นมารวมในการคานวณกาไรต อห นปร บลด ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

70 5.5 ค ณภาพกาไร (Quality of Earnings) ความหมายของค ณภาพกาไร แนวค ดเก ยวก บค ณภาพกาไร ความสาค ญของค ณภาพกาไร ล กษณะของกาไรท ม ค ณภาพ ป จจ ยท จาเป นต อการว เคราะห ค ณภาพกาไร เทคน คการว เคราะห ค ณภาพกาไร

71 ความหมายของค ณภาพกาไร ความหมายของ ค ณภาพของกาไร ข นอย ก บ ว ตถ ประสงค ของการว เคราะห และการน าค ณภาพของกาไรไปใช เช น 1.ใช เป นเคร องม อในการประเม นความเส ยงของหล กทร พย 2.ใช เป นเคร องม อเพ อค นหาส ญญาณเต อนภ ยของต วเลข ทางบ ญช ในงบการเง น 3.ใช ว ดความสามารถของกาไรในการเปล ยนกล บมาเป นเง น สดท จะน าไปจ ดสรรได ในการเง นป นผล ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

72 แนวค ดเก ยวก บค ณภาพกาไร แนวค ดเก ยวก บ ค ณภาพกาไร ม ความแตกต างก นไปด งน 1. ค ณภาพก าไร เป นความส มพ นธ ระหว างก าไร ก บ ผลตอบแทนของตลาด (Market returns) ด งน น ถ าก าไรม ความส มพ นธ ก บผลตอบแทนของตลาดไปในทางเด ยวก นมากข นเท าไร กาไรก ย งม ค ณภาพมากข นเท าน น 2. ค ณภาพก าไร อาจว ดจากความม เสถ ยรภาพโดยรวมของ กาไรท เก ดข น ด งน น ก าไรท ม ค ณภาพจะสะท อนให เห น ก าไรท เก ดข น อย างต อเน องเป นเวลายาวนาน ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

73 แนวค ดเก ยวก บ ค ณภาพกาไร (ต อ) 3. ค ณภาพก าไร หมายถ งความสามารถของต วเลขก าไรใน อด ต ในการพยากรณ ความสามารถในการท าก าไรในอนาคต (Predictability of Earnings) 4. ค ณภาพก าไร หมายถ งความสามารถของก าไรในการ สะท อนกระแสเง นสดท อย เบ องหล งการเก ดก าไร ด งน นก าไรท ม ค ณภาพต า จะมาจากการประมาณต วเลขกระแสเง นสดท ซ บซ อน ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

74 แนวค ดเก ยวก บ ค ณภาพกาไร (ต อ) 5. ค ณภาพก าไร หมายถ งระด บของสหส มพ นธ ระหว างก าไร ทางบ ญช (Accounting Income) Income) ของก จการ ก บก าไรในเช งเศรษฐก จ (Economic 6. ก าไรท แท จร ง (Real Earnings) หร อก าไรท ม ค ณภาพควร เป นก าไรท เก ดจากการด าเน นงานปกต สามารถเปล ยนกล บมาเป น เง นสดท เพ ยงพอต อการเปล ยนแทนส นทร พย ท เส อมค าได และเป น กาไรท ได มาจากรายได ท เก ดข นเป นประจา และก จกรรมท ม น ยส าค ญท ก อให เก ดกาไรได ดาเน นการเสร จส นแล ว ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

75 ความส าค ญของค ณภาพกาไร ความส าค ญของ ค ณภาพกาไร ผ ลงท นจะใช ค ณภาพกาไร ในการมองว า ก จการท ม ค ณภาพ กาไรส งย อมม ความเส ยงน อยกว าก จการท ม ค ณภาพกาไรต า เน องจาก การใช นโยบายการบ ญช ท ย ดหล กความระม ดระว ง การชะลอการร บร รายได และการร บร ค าใช จ ายและขาดท นท รวดเร ว ซ งจะม ผลท าให กาไรของก จการแสดงจานวนท ต ากว าความเป นจร ง แต จะช วยให กาไร ม ค ณภาพในม มมองของผ ใช งบการเง น ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

76 ความส าค ญของ ค ณภาพกาไร (ต อ) ค ณภาพกาไรส ง ความเส ยงต า อ ตราส วนราคาห นต อกาไรส ง ค ณภาพกาไรต า ความเส ยงส ง อ ตราส วนราคาห นต อกาไรต า ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

77 ล กษณะของกาไรท ม ค ณภาพ 1.เป นก าไรท ค านวณจากการใช หล กการบ ญช ท เป นไปตามหล กความ ระม ดระว ง(Prudent) เช นใช ว ธ อ ตราเร งในการค ดค าเส อมราคา ม การต งค าเผ อ หน สงส ยจะส ญไว อย างเหมาะสม และม การจ ดจ าหน ายส นทร พย ไม ม ต วตน เป นค าใช จ ายท นท ในงวดท เก ดข น เป นต น 2.เป นก าไรท ไม ผ นผวนไปจากเส นแนวโน มก าไรในอด ต และเป นต ว บ งช ท ด ของกระแสกาไรในอนาคต 3.เป นกาไรท สามารถน าไปจ ดสรรในร ปเง นสด ให แก ผ ถ อห นได ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

78 ล กษณะของกาไรท ม ค ณภาพ (ต อ) 4.เป นกาไรท เก ดจากการประกอบธ รก จพ นฐานของก จการอย าง ต อเน องและเป นเก ดจากการด าเน นงานอย างแท จร ง และเข าใจง ายไม ซ บซ อน 5.เป นก าไรท สะท อนความเป นจร งของก จการในสถานการณ ท ก จการประสบอย ในป จจ บ น และท คาดว าจะเก ดข นในอนาคต ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

79 ป จจ ยท จาเป นต อการว เคราะห ค ณภาพกาไร 1.สภาพแวดล อมทางเศรษฐก จท ม ผลกระทบต อก จการ 2.ฐานะการเง น นโยบายบ ญช นโยบายภาษ ของก จการ 3.ว ตถ ประสงค ของผ ใช ข อม ลกาไร 4.ค ณภาพของส นทร พย ท ก อให เก ดรายได 5.ความผ นผวนและความไม แน นอนของต วเลขกาไร 6.กระแสเง นสด และการจ ายเง นป นผล 7.รายการท ไม เก ดข นบ อย หร อเก ดข นเพ ยงคร งเด ยว ฯลฯ ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

80 เทคน คการว เคราะห ค ณภาพกาไร ในการว ดค ณภาพของกาไร ผ ว เคราะห ไม ควรพ จารณาเฉพาะต วเลขในงบกาไร ขาดท น แต ควรพ จารณาในประเด นต อไปน ด วย 1. ควรพ จารณาท งด านการเง น และการดาเน นงาน ไม ควรพ จารณาเฉพาะต ว เลขกาไร ควรให ความส าค ญก บโครงสร างทางการเง น ฐานะ สภาพคล อง ความพร อมของ แหล งเง นท น และโครงสร างค าใช จ ายดาเน นงานของก จการด วย 2. ควรพ จารณาทางด านอ ตสาหกรรม การเม อง และสภาพแวดล อมทางธ รก จ 3. การใช หล กความระม ดระว งในการจ ดทาบ ญช หร อความโปร งใสในหล กการ บ ญช และต วเลขกาไรต องสามารถเข าใจได ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย

81 เทคน คการว เคราะห ค ณภาพกาไร (ต อ) 4. การค นหาความเป นจร งทางเศรษฐก จ 5. การค นหาส ญญาณเต อนภ ย เช น ม การเปล ยนแปลงนโยบาย การบ ญช ม การเปล ยนแปลงประมาณการทางการบ ญช การลดลงใน อ ตรากาไรข นต น การเพ มข นในเง นก ย ม เป นต น ป นผล 6. ประเม นฝ ายบร หาร ประเม นความสามารถในการจ ายเง น 7.ใช อ ตราส วนจากงบกระแสเง นสด ฯลฯ ผ ช วยศาสตราจารย เยาวร กษ ส ขว บ ลย