Comparison the Effect of Mefenamic Acid and Matricaria Chamomilla on Primary Dysmenorrhea in Kashan Medical University Students

Transcription

1 Journal of Ardabil University of Medical Sciences Vol.13, No.4, Winter 213, Pages Comparison the Effect of Mefenamic Acid and Matricaria Chamomilla on Primary Dysmenorrhea in Kashan Medical University Students Karimian Z 1 ; Sadat Z 2 *; Abedzadeh M 2 ; Sarafraz N 3 ; Kafaei Atrian M 3 ; Bahrami N 4 Downloaded from jarums.arums.ac.ir at 14:58 IRST on Friday February 1st Student Research Committee, Department of Reproductive Health, Shahroud University of Medical Sciences, Shahroud, Iran 2 Trauma Nursing Research Center, Kashan University of Medical Sciences, Kashan, Iran 3 Department of Midwifery, Faculty of Nursing and Midwifery, Kashan University of Medical Sciences, Kashan, Iran 4 Department of Midwifery, Faculty of Nursing and Midwifery, Dezful University of Medical Sciences, Dezful, Iran *Corresponding Author. Tel: Fax: Sadat _z23@yahoo.com Received: 7 Feb 213 Accepted: 9 Jul 213 ABSTRACT Background & Objectives: Regarding to high incidence of dysmenorrhea and influence on daily activities and fewer side effects of herbal medicines than chemical drugs, the aim of this study was to compare the effect of mefenamic acid and matricaria chamomilla (MC) on primary dysmenorrhea. Methods: This triple-blind randomized clinical trial study was done on 9 female students residents in dormitories of Kashan University of Medical Sciences in 212. The subjects were categorized into two groups randomly. Mefenamic acid capsules (25 mg, every 8 hours) were given to the first group from 48 hours before menstruation until 24 hours after it. The second group received MC capsules made in Barij Essence Factory of Kashan (25 mg, every 8 hours). Severity of dysmenorrhea was measured by McGill ruler. Finally, the data were analyzed by SPSS. The chi-squire, fisher and paired t-test were used. The p-value of less than.5 was considered as statistically significant difference. Results: The result of this study indicated that both chamomilla and mefenamic acid can reduce the severity of pain and hemorrhage (p<.5) but there was no significant difference between two groups (p>.5). Conclusion: This study showed that matricaria chamomilla is effective in decreasing the severity of primary dysmenorrhea and reducing hemorrhage as well as mefenamic acid. Key words: Matricaria Chamomilla; Mefenamic Acid; Primary Dysmenorrhea

2 دوره سیزدهم شماره چهارم زمستان مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل مقایسه اثر کپسول و کپسول مفنامیک اسید بر شدت دیسمنوره اولیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کاشان Downloaded from jarums.arums.ac.ir at 14:58 IRST on Friday February 1st *2 1 زهرا کریمیان زهره سادات معصومه عابدزاده ناهید سرافراز محبوبه کفایی عطریان 4 نصرت بهرامی 1 گروه بهداشت باروري کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی شاهرود شاهرود ایران تروما دانشگاه علوم پزشکی کاشان کاشان ایران چکیده ایران *نویسنده مسي ول: تلفن: مرکز تحقیقات پرستاري گروه مامایی دانشکده پرستاري مامایی دانشگاه علوم پزشکی کاشان کاشان 4 گروه مامایی دانشکده پرستا ري مامایی دانشگاه علوم پزشکی ذزفول دزفول ایران فاکس: پست الکترونیک: sadat _z23@yahoo.com زمینه و هدف: با توجه به شیوع بالاي دیسمنوره و تاثیر بر فعالیت هاي روزانه فرد و عوارض کمتر داروهاي گیاهی نسبت به داروهاي شیمیایی این مطالعه با هدف مقایسه تاثیر کپسول مفنامیک اسید و کپسول بر دیسمنوره اولیه انجام گرفت. روش کار: این مطالعه که یک کارآزمایی بالینی تصادفی سه سو کور بود بر روي 9 نفر از دانشجویان دختر مبتلا به دیسمنوره اولیه (درد قاعدگی) ساکن در خوابگاه هاي دانشگاه علوم پزشکی کاشان در سال 139 انجام شد. افراد بصورت تصادفی در دو گروه مفنامیک اسید و قرار گرفتند. 45 نفر 25 میلی گرم هر 8 ساعت و 45 نفر مفنامیک اسید 25 میلی گرم هر 8 ساعت از 48 ساعت قبل از قاعدگی تا 24 ساعت بعد از آن دریافت کردند. افراد در طی 2 سیکل دارو را دریافت کردند و شدت درد آنها با کمک خط کش درد مک گیل تعیین شد. در نهایت تجزیه و تحلیل داده ها با کمک نرم افزار SPSS نسخه 16 و با استفاده از آزمون هاي آماري کاي دو آزمون t فیشر و آزمون t زوجی انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که شدت دیسمنوره اولیه در هر گروه درمانی نسبت به کاهش معنی دار آماري را نشان می دهد (/5>p) و در مقایسه بین مفنامیک اسید و میزان تفاوت کاهش شدت درد از لحاظ آماري معنی دار نمی باشد( P>/5 ) یعنی هر دو دارو به یک مقدار درد را کاهش داده اند. نتیجه گیري: مصرف کپسول میتواند شدت دیسمنوره اولیه را به طور موثري کاهش دهد. لذا با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه استفاده از در درمان دیسمنوره اولیه زنان توصیه می شود. کلمات کلیدي: مفنامیک اسید دیسمنوره اولیه دریافت: 91/11/19 پذیرش: 92/4/18 مقدمه دیسمنوره یا قاعدگی دردناك یکی از شایع ترین مشکلات در بیماري هاي زنان است. این اختلال از لحاظ بالینی به دو گروه عمده اولیه و ثانویه تقسیم میشود که دیسمنوره اولیه به قاعدگی دردناك در غیاب بیماري لگنی واضح اطلاق می شود و دیسمنوره ثانویه عبارت از وقوع قاعدگی دردناك ناشی از بیماري لگنی است [1]. درد ناشی از دیسمنوره اولیه معمولا چند ساعت قبل یا درست بعد از شروع سیکل قاعدگی بروز می کند و ممکن است ساعت به طول بیانجامد [2]. حدود %5 از تمامی زنان دچار دیسمنوره می شوند. در ایران شیوع این اختلال 74 تا 86/1 درصد گزارش شده است [3]. مطالعه اي که در سال 83 در کاشان انجام شد. شیوع این اختلال در افراد 14 تا 19 سال %79/6 گزارش گردید [4]. اگر چه دیسمنوره اولیه تهدیدکننده زندگی فرد نمی باشد و سبب نقص عضو نمی گردد ولی می تواند کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار داده و سبب این مقاله نتیجه طرح تحقیقاتی مصوب به شماره 8763 می باشد که بودجه آن توسط دانشگاه علوم پزشکی کاشان تامین شد.

3 مقایسه اثر کپسول... زهرا کریمیان و همکاران 415 Downloaded from jarums.arums.ac.ir at 14:58 IRST on Friday February 1st 219 ناتوانی و عدم کارایی در موارد شدید شود که به صورت غیبت از مدرسه یا محل کار بروز می کند [5]. علاوه براین دیسمنوره بر روح و روان افراد نیز تاثیر نامطلوب می گذارد.به طوري که باعث ایجاد فیدبک منفی در فرد گردیده و در نتیجه زمینه ساز دردهاي شدید و ترس و اضطراب هنگام زایمان میگردد [6]. براي درمان این اختلال از داروهاي ضد التهابی غیر استروي یدي استفاده شود. متاسفانه در 1-2 درصد از بیماران مبتلا به دیسمنوره اولیه داروهاي ضد التهابی غیراستروي یدي بی اثر بوده و در بسیاري از آنان به علل مختلف ممنوعیت مصرف وجود داشته و یا به علت عوارض جانبی نامناسب می باشد. بنابراین این افراد به یک درمان جدید ولی بی خطر نیاز دارند.[7] درمطالعات مشخص شده که گیاه داراي فعالیت ضد التهابی می باشد که اثرات ضد التهابی آن 1 بیشتر به واسطه ترکیبات ماتریسین گیاهی) و بیزابولول آن میباشد. (آلکالوي ید 2 (آلکالوي ید گیاهی) و اکسیدهاي عصاره موجب وقفه سیکلواکسیژناز شده در نتیجه تولید پروستاگلاندین ها و لکوترین ها را متوقف می نماید. به علاوه داراي اثرات آنتی اسپاسمودیک نیز می باشد که به 3 آپی ژنین (ماده موثره گیاهی ( موجود در آن نسبت داده می شود [8]. لازم به ذکر می باشد که در مطالعات مختلف عارضه قابل توجهی از گیاه دیده نشده است [9 8 1]. در مطالعه اي که توسط جنابی وهمکاران انجام شد مشخص شد چاي بر بهبود دیسمنوره موثر [9] است در مقابل در مطالعه سمنانی و همکاران اثري برکاهش درد نداشت [11]. به علاوه در چندین مطالعه اثربخشی داروهاي گیاهی در تسکین دیسمنوره ثابت شده است [12-14]. با توجه به اثرات ذکر شده و فقدان عوارض جانبی قابل توجه درآن و عوارض زیاد داروهاي ضد التهابی غیر استروي یدي و تناقضات موجود در زمینه تاثیر بر کاهش درد تصمیم بر این گرفته شد که مقایسه اي بین و اسیدمفنامیک در کاهش شدت درد دیسمنوره انجام گیرد. روش کار این مطالعه یک کارآزمایی بالینی IRCT N2) ( سه سوکور بود که در سال 139 بر روي 9 نفر از دانشجویان ساکن در خوابگاه هاي دانشگاه هاي علوم پزشکی کاشان که به صورت تصادفی انتخاب شدند صورت گرفت.در ابتدا هدف پژوهش و نحوه اجراي آن براي واحدهاي پژوهش توضیح داده شد و جهت شرکت در مطالعه از آنها رضایت نامه کتبی اخذ شد. در این مطالعه افرادي وارد پژوهش شدند که مجرد بوده سابقه بیماري طبی خاص سابقه مصرف دارو سابقه مصرف قرص هاي جلوگیري از بارداري و یا حساسیت دارویی یا گیاهی نداشتند.در ابتدا شدت درد دیسمنوره با استفاده از خط کش درد مک گیل سنجیده می شد که شدت درد به عنوان 4 تا خفیف 4 تا 8 متوسط و 8 تا 1 شدید در نظر گرفته میشد. افرادي وارد این مطالعه شدند که دیسمنوره متوسط و شدید داشتند. لازم به ذکر می باشد که جهت تعیین حجم خونریزي از آزمون استاندارد هگار استفاده شد که بر اساس آن میزان خونریزي بیش از 8 می شد. سی سی به عنوان منوراژي در نظر گرفته در مرحله بعد افراد به صورت تصادفی در دو گروه قرار گرفتند. به گروه اول کپسول مفنامیک اسید 25 میلی گرم هر 8 ساعت از 48 ساعت قبل از قاعدگی تا 24 ساعت بعد از آن داده شد و به گروه دوم هم 1 Matrisin 2 Bisabolol 3 Apigenin

4 Downloaded from jarums.arums.ac.ir at 14:58 IRST on Friday February 1st 219 دوره سیزدهم شماره چهارم زمستان مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل کپسول ساخت شرکت باریج اسانس 25 میلی گرم هر 8 ساعت از 48 ساعت قبل از قاعدگی تا 24 ساعت بعد از آن داده شد. کپسول مفنامیک اسید و هر کدام در بسته هاي جداگانه قرار گرفتند به طوري که محقق و بیمار هیچ کدام از داروي داخل بسته مطلع نبودند. مصرف دارو به مدت دو سیکل ادامه پیدا کرد. روش جمعآوري اطلاعات هم پرسشنامه بود که پرسشنامه شماره 1 شامل اطلاعات دموگرافیک و شدت درد قاعدگی پرسشنامه شماره 2 شامل شدت درد در سیکل اول و پرسشنامه شماره 3 شامل شدت درد در سیکل دوم بودو در پایان سیکل دوم پرسشنامه رضایت از دارو تکمیل شد. لازم به ذکر است که اعتبار و پایایی پرسشنامه هاي فوق الذکر توسط اعتبار محتوي و پایایی آزمون مجدد مورد سنجش قرار گرفت. به این ترتیب که پرسشنامه در اختیار 1 نفر از اعضاء هیات علمی دانشکده پرستاري مامایی قرار گرفت و پس از کسب نظرات آنها و اصلاح نهایی مورد استفاده قرار گرفت و جهت پایایی از آزمون مجدد استفاده شد بدین صورت که 15 نفر از هر گزوه درمانی بعد از تکمیل پرسشنامه یک ماه بعد مجددا همان پرسشنامه را تکمیل کردند و با ضریب همبستگی بالاي %75 پایایی تایید شد. چنانچه افراد در طی پژوهش دارو را به صورت منظم مصرف نکرده یا جهت تسکین درد از داروي دیگري استفاده کرده بودند از مطالعه خارج شدند. در نهایت تجزیه و تحلیل داده ها با کمک نرم افزار SPSS نسخه 16 انجام شد. جهت بررسی همسان بودن متغیرها از آزمون کاي دو و آزمون t و فیشر استفاده شد و جهت تاثیر هر یک از داروها به تنهایی در درمان دیسمنوره از آزمون t زوجی و براي مقایسه دارو در دو گروه از آزمون کاي دو استفاه شد و P کمتر از /5 معنی دار در نظر گرفته شد.لازم به ذکر می باشد که هر یک از واحدهاي پژوهش به صورت کدهایی که از طرف شرکت باریج اسانس تعیین شده بود وارد نرم طوري که متخصص آمار از مورد نمونه ها مطلع نبود. یافته ها افزار شدند به شاهد بودن یا در این مطالعه 9 نفر وارد پژوهش شدند که 4 نفر در گروه از خواب آلودگی شاکی و 1 نفر در گروه مفنامیک اسید از یبوست شاکی بود ولی هیچ یک از واحدهاي پژوهش از مطالعه خارج نشدند. اکثریت آنها در رده سنی 21 تا 25 سال قرار داشتند (%58/9) اکثریت در مقطع کارشناسی (%88/9) و در یکی از رشتههاي پیراپزشکی تحصیل بودند. 56/7) %) مشغول به از نظر سیکل قاعدگی اکثرا داراي سیکل نرمال (82/2 %) و از نظر شاخص توده بدنی نیز داراي BMI طبیعی بودند (%47/8). دو گروه از نظر فاکتورهاي مخدوش کننده شامل سن شغل شاخص توده بدنی سن منارك سیکل قاعدگی ورزش منظم و مصرف مسکن با هم همسان شدند که آزمون هاي آماري کاي دو آزمون t و آزمون فیشر تفاوتی را بین دو گروه از نظر این فاکتورها نشان نداد. جدول 1 نشان می دهد که باعث کاهش درد در دیسمنوره شده به علاوه این کاهش درد در اثر در سیکل دوم نسبت به سیکل اول بارزتر بوده است به طوري که درد در سیکل دوم نسبت به سیکل اول بیشتر کاهش یافته بود (/5>p). جدول 2 نشان میدهد کپسول مفنامیک اسید نیز در درمان دیسمنوره در سیکل اول و دوم موثر است ولی مانند اختلافی بین کاهش درد در سیکل اول و دوم وجود ندارد (/5 <p). جدول 3 که در راستاي اهداف پژوهش می باشد نشان می دهد که اختلاف معنی داري بین دو داروي و مفنامیک اسید در درمان دیسمنوره وجود نداردکه آزمون کاي دو این تشابه هم در سیکل اول (p=/3) و هم در سیکل دوم (/4=p) نشان داد.

5 مقایسه اثر کپسول... زهرا کریمیان و همکاران 417 Downloaded from jarums.arums.ac.ir at 14:58 IRST on Friday February 1st 219 جدول 4 نشان میدهد که میزان خونریزي در دو گروه بعد از درمان کاهش یافته است که براي بررسی تفاوت حجم خونریزي در گروه نسبت به زوجی استفاده شد t از آزمون t و در گروه مفنامیک اسید نیز از آزمون (/5=p) زوجی استفاده شد (/5=p) که نشان میدهد علاوه بر اثر ضد دردي خود مانند مفنامیک اسید جدول 1. مقایسه شدت دیسمنوره اولیه در گروه و بعد از درمان شدت درد زمان مصرف خفیف متوسط باعث کاهش حجم خونریزي نیز میشود به علاوه این جدول میزان خونریزي سیکل اول و دوم را در دو گروه مقایسه می کند که آزمون آماري زوجی t تفاوتی را بین سیکل اول و دوم در گروه (/4=p) و مفنامیک اسید (/4=p) نشان نداد که این (36)76/6 (25)53/2 (22)46/8 مسي له نشان می دهد که بر خلاف درد که با گذشت زمان با مصرف دارو کاهش یافته بود میزان شدید (11)23/4 سطح معنی داري p</1 p</1 p=/3 (11)23/4 (36)76/6 (18)61/7 (25)53/2 (18)61/7 (29)38/3 (22)46/8 (29)38/3 جدول 2. مقایسه شدت دیسمنوره اولیه در گروه مفنامیک اسید و بعد از درمان شدت درد زمان مصرف خفیف متوسط (38)88/4 شدید (5)11/6 سطح معنی داري p</1 p</1 p</5 (3)4/8 (5)11/6 (2)4/8 (2)47/6 (38)88/4 (23)53/5 (2)47/6 (23)53/5 (2)47/6 (2)46/5 (2)47/6 (2)46/5 جدول 3. مقایسه شدت دیسمنوره اولیه در دو گروه و مفنامیک اسید فبل و بعد از درمان شدت درد زمان مصرف مفنامیک اسید مفنامیک اسید مفنامیک اسید خفیف متوسط (36)76/6 شدید (11)23/4 سطح معنی داري p=/14 p=/1 p=/43 (5)11/6 (2)4/8 (38)88/4 (25)53/2 (2)47/6 (18)61/7 (23)53/5 (22)46/8 (2)47/6 (29)38/3 (2)46/5 دارو جدول 4. مقایسه مقدار خونریزي و بعد از درمان در دو گروه و مفنامیک اسید مفنامیک اسید زمان قبل ازدرمان سیکل اول سیکل اول سیکل دوم قبل ازدرمان سیکل اول سیکل اول سیکل دوم میانگین خونریزي سطح معنی داري p=/5 p=/4 p=/5 p=/4 49/3 ±26/7 36/1 ±23/7 36/1 ±23/7 33/8 ±23/8 46/8 ±24/7 38/6 ±24/7 38/6 ±24/7 38/4 ±23/4

6 Downloaded from jarums.arums.ac.ir at 14:58 IRST on Friday February 1st 219 دوره سیزدهم شماره چهارم زمستان مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل خونریزي کاهش بیشتري را نمی دهد. با گذشت زمان نشان در زمینه میزان رضایت واحدهاي پژوهش از مصرف دو دارو مطالعه نشان داد که بر اساس آن اکثر واحدهاي پژوهش از مصرف دو دارو راضی بودند و اختلافی بین دو گروه از نظر میزان رضایت وجود نداشت (/68=p). لازم به ذکر می باشد که در گروه مصرف کننده 4 نفر از واحدهاي پژوهش از اثر خواب آلودگی دارو شاکی بودند و در گروه مفنامیک اسید یک نفر از یبوست همراه با مصرف دارو شکایت داشت عارضه ي دیگري در دو گروه در طی روند تحقیق دیده نشد. بحث نتایج این مطالعه نشان داد که مانند مفنامیک اسید در تسکین دیسمنوره موثر بوده باعث کاهش حجم خونریزي قاعدگی می شود. و همچنین یافته هاي این مطالعه با مطالعه ي جنابی و همکاران همخوانی دارد. در مطالعه ي آنها مشخص شد که نوشیدن چاي در تسکین درد قاعدگی ناشی از دیسمنوره [9] است اولیه و مشکلات روانی اجتماعی آن مو ثر ولی شاید در بعضی موارد استفاده از داروهاي گیاهی دم کرده از تاثیر و سرعت عمل کافی برخوردار نباشند و به علاوه نامطلوبی باشند. طعم داراي در مطالعه اي دیگر که توسط یزدانی و همکاران با هدف مقایسه قطره رازیانه و در مقابل کنترل بدون دارو در درمان دیسمنوره وسندرم پیش از قاعدگی انجام شد مشخص شد که مصرف رازیانه و بر درد شکم و لگن مو ثر است[ 1 ]. در مطالعات فوق الذکر از قطره و یا عصاره و چاي جهت تسکین درد استفاده اما است. شده مطالعه حاضر براي اولین بار از کپسول براي درمان دیسمنوره اولیه استفاده شده است. این مطالعه نشان داد که کاهش درد در اثر در سیکل دوم نسبت به سیکل اول بارزتر است به طوري که درد در سیکل دوم نسبت به سیکل اول بیشتر کاهش یافته است که این مسي له نشان می دهد جهت رسیدن به اثر قابل قبول دارو نیازمند درمان در طی چندین سیکل می باشیم که در این زمینه مطالعات دیگر نیز به این نتیجه رسیده اند [16 15] به طور مثال در مطالعه اي که توسط نظر پور و همکاران با هدف مقایسه فنلین و مفنامیک اسید در درمان دیسمنوره صورت گرفت نیز چنین نتیجه اي حاصل شد به طوري که کاهش درد با مصرف فنلین در اثر گذشت زمان بارزتر گردید [17]. در حالی که در مطالعه ازگلی و همکاران چنین نتیجه اي حاصل نشد[ 18 ] که شاید به علت نوع داروي گیاهی مورد استفاده باشد. در کل پیشنهاد میشود مطالعه اي در زمینه تاثیر با طول مدت بیشتر انجام شود تا اثر بخشی این دارو در سیکل هاي دوم به بعد نیز بررسی شود. در مطالعات و کتب فارماکولوژي به عوارض متعدد داروهاي ضد التهابی غیر استروي یدي است. عوارض آن جانبی اشاره شده شامل آزردگی و اولسراسیون دستگاه گوارش تهوع طولانی شدن زمان خون ریزي نکروز پاپیلري کلیه و کاهش جریان خون کلیوي می باشد[ 1]. ولی در این مطالعه عارضه اي از مصرف مفنامیک اسید مشاهده نشد (به جز یک مورد یبوست). همچنین در مطالعات مختلف عارضه اي از مطالعه مصرف ذکر نشده است حاضر نیز عارضه 4 (جز اي [ ]در مورد خواب آلودگی ( مشاهده نشد که جنابی و همکاران نیز به اثر خواب آلودگی ناشی از اثر آرام بخشی آن اشاره دارند [9]. در مطالعه حاضر مشخص شد که باعث کاهش حجم خونریزي قاعدگی نیز می شود که در مطالعه جهانیان [19] و همکاران نیز اثبات شده بود ولی در مطالعه یزدانی و جنابی این اثر بررسی نشده

7 مقایسه اثر کپسول... زهرا کریمیان و همکاران 419 Downloaded from jarums.arums.ac.ir at 14:58 IRST on Friday February 1st 219 بود [9 1]. با توجه به اینکه مفنامیک اسید یکی از داروهاي شناخته شده در درمان خونریزي قاعدگی است ولی داراي عوارض فوق الذکر می باشد می تواند در درمان این مشکل جایگزین مفنامیک اسید شود. با توجه به استفاده گسترده از داروهاي گیاهی در درمان و پیشگیري از بیماري یافته هاي این ها از مطالعه نیز می توان در جهت درمان و ارتقاء سلامت زنان استفاده کرد. در نهایت پیشنهاد میشود مطالعاتی در زمینه مقایسه با سایر داروهاي گیاهی مانند رازیانه آویشن زنجبیل و... در درمان دیسمنوره انجام گیرد تا قدرت اثر بخشی آن شود. نتیجه گیري با بقیه داروهاي گیاهی نیز مقایسه با توجه به اینکه دیسمنوره یکی از شکایت هاي شایع است و زنان جهت درمان آن معمولا از داروهاي شمیایی مانند داروهاي ضد التهاب غیر استروي یدي (مفنامیک اسید ایبوبروفن و...) استفاده می شود که این داروها علی رغم تاثیر داراي عوارض متعدد گوارشی کلیوي خونریزي و... هستند. از طرفی استفاده از داروهاي گیاهی دم کرده از تاثیر و سرعت عمل کافی برخوردار نبوده و طعم مطلوبی نیز ندارند. به این جهت کپسول می تواند جایگزین مناسبی براي داروهاي شیمیایی در درمان دیسمنوره باشد. تشکر و قدردانی بدین وسیله از معاونت محترم پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کاشان به دلیل تصویب این طرح تحقیقاتی و پرداخت بودجه آن سپاسگزاري می شود. همچنین از شرکت باریج اسانس کاشان به جهت تقبل هزینه دارو و همکاري با این طرح صمیمانه تشکر می شود. Reference 1- Rahimzadeh Sh.Kistner's Gynecology. Ryan K. 6 th ed. NewYork: Medical publisher. 1999; GaziJahani B. Berekand Novak s gynecology.berek JS. 14 th ed. Tehran: Golban Publication. 213; [In Persian]. 3-Dolatian M, Jafari H, Velayati N, Afrakhteh M, Talebian F, Gachkar L. Effect of fish oil on primary dysmenorrhea. J Zanjan Univ Med Sci. 25 Summer; 47(2):7-13.[Full Text in Persian]. 4- Farhadi M. Prevalence of dysmenorrheaon high school girls [dissertation]. Kashan University. 24; Whittle GC, Slade P, Ranalds CM.Social support in women reporting dysmenorrhea. J Psychosom Res Jul; 31(1): Beckmann CR, Ling FW, Smith RP, Barzansky BM. Obstetrics and gynecology, 4 th ed. Philadelphia: Williams andwilkins. 24: Pittrof R.Crossover study of glyceryltrinitrate patches for controlling pain in women with severedysmenorrhea.bio Med J Jul; 312(6): Shahraz S, Ghaziani T. Comprehensive text book of Iran official drugs, 1 st ed. Tehran: Teimorzadeh. 22; [In Persian]. 9-Jenabi E, Ebrahimzadeh S. Chamomile tea for relief of primary dysmenorrhea. The Iranian Journal of Obstetrics, Gynecology and Infertility. 21 Spring; 13(1):39-43.[Full Text in Persian]. 1- Yazdani M, Shahriary M, Hamedi B. Comparison of fennel and matricariachamomilla on primarydysmenorrhea and PMS. J Hormozgan Univ Med Sci. 24; spring 1(8): [Full Text in Persian]. 11- Semnani K, Azadbakht M, Saeedi M, Rohani S. Effects of matricariachamomillagel formulation on skin. J Med Plant. 22 winter; 5(1): [Full Text in Persian].

8 دوره سیزدهم شماره چهارم زمستان مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل Downloaded from jarums.arums.ac.ir at 14:58 IRST on Friday February 1st Jenabi E, Toghiri M, Hejrati P. Comparison of the effect of mefenamic acid and Valerian on primary dysmenorrhea. The Iranian Journal of Obstetrics, Gynecology and Infertility. 212 winter; 2(15): [Full Text in Persian]. 13- Moslemi L, Aghamohamdi A, Bekhradi R, Zafari M. Comparison of the effect of vitamin E and fennel on primary dysmenorrhea. J MazandaranUniv Med Sci. 212spring; 21(88): [Full Text in Persian]. 14- AmiriFarahani L, Heidari T, Roozbahani N, Attarha M, AkbariTorkestani N, Bekhradi R, et al. Effect of aromatherapy on pain severity in primary dysmenorrhea. Arak Medical University J. 212 winter; 15(63): [Full Text in Persian]. 15- Hejazi SH, Amin Gh, Mahmoudi M, Movaghar M. Comparison of herbal and chemical drugs on primarydysmenorrhea. J Shahid Beheshti Univ Med Sci. 24 fall; 13(43): [Full Text in Persian]. 16- Delaram M, Forouzandeh N. The Effect of fennel on the primary dysmenorrhea in students of Shahrekord University of Medical Sciences. J Ahvaz Univ Med Sci.21 fall; 1(1): [Full Text in Persian]. 17- Nazarpor S, AzimiJ, Comparison of the effect of mefenamic acid and Fennelin capsules on primary dysmenorrhe, J Mazandaran Univ Med Sci. 27 winter; 61(17): [Full Text in Persian]. 18-Ozgoli G, Goli M, Comparison of the effect of mefenamic acid and ginger and Iboprufenon primary dysmenorrhea. Res Med J. 27 spring; 31(1): [Full Text in Persian] 19-Jahanian M, Rakhshandeh H, Teimuri M. The effect of chamomile extract on dysmenorrhea. J Mashhad Univ Med Sci spring; 42(64):33-4.[Full Text in Persian].